LEKTURA BLG.

1
SAMUT SARING KABATIRAN HINGGIL SA FILIPINOLOHIYA AT WIKANG
FILIPINO BILANG KOR O NUKLEYO SA PAG-AARAL NG DISIPLINA

Prop. John Paul M. Dela Paz

DALOY NG LEKTURA
• CRS ng Filipino at Panitikan
• Maikling kasaysayan ng programang AB Filipinolohiya sa PUP
• Konseptong Filipinolohiya
• Kung bakit may disiplinang Filipinolohiya at Pambansang Kaunlaran
• Kalagayan ng Filipino at Panitikan sa Antas Tersiyarya
• Wikang Filipino bilang Kor o Nukleyo sa pag-aaral ng disiplina
Maikling Pagtataya (CRS sa Panitikan)
1. Maituturing na pinakamatandang kasapi ng Katipunan sa panahon ng
Himagsikang 1896. Ipinatapon siya ng mga Kastila sa Guam dahil sa kanyang
paglahok sa himagsikang anti-kolonyal.
2. Ayon kay Pilosopo Tasio sa Kabanata 53 ng Noli Me Tangere, May tatlong
paraan na maaaring sabayan ang pagtakbo ng pagbabago: sa harap, sa
tagiliran, o sa likuran niyon.” Kung ang mga nasa harap ay gumagabay sa
pagbabago, ano naman ang ginagawa ng o nangyayari sa mga nasa likuran
nito?
3. Nobelang Indonesia na isinalin sa Filipino ni Dr. Aurora Batnag. Naging
popular ito sa Indonesia at iba pang bansa dahil sa napapanahong tema na
korapsyon at pag-aabuso sa kapangyarihan, na pawing ugat ng malalang
kahirapan ng mga mamamayan sa mga bansang Third World.
Maikling Pagtataya (CRS sa Panitikan)
4. Pangalan ng karakter na sumisimbolo sa Estados Unidos sa anti—
imperyalistang dula ni Aurelio Tolentino “Kahapon, Ngayon at Bukas.”
5. Ang West Papua ay teritoryo ng Indonesia na naghahangad ng
Kalayaan at nagsumite noong Enero 2019 ng petisyon sa United
Nations para sa referendum kaugnay ng demand na ito. Ano ang
katumbas sa Filipino ng pariralang English na konseptong sinasandigan
ng nasabing petisyon, pariralang binabanggit din sa Artikulo II, Seksiyon
7 ng Kontitusyong 1987 ng Pilipinas?
Maikling Pagtataya (CRS sa Filipino)
Maikling kasaysayan ng programang AB
Filipinolohiya sa PUP
• Pebrero 28, 2001- iniharap ni Prop. Gandhi Cardenas ( dating
Tagapangulo ng Kagawaran ng Filipinolohiya) sa tulong ni Prop. Bayani
Abadilla ang Filipinolohiya bilang programang pang-akademiko sa PUP
University Curriculum Evaluation Committee
• Taong-aralan 2001-2002 ( unang semestre) binuksan ang programang
AB Filipinolohiya bilang programang pang-akademiko at tumanggap na
ng mga mag-aaral
• Sa taon ding ito pinalitan ang Kagarawan ng Filipino ng katawagang
Kagawaran ng Filipinolohiya
Kahulugan ng Filipinolohiya
( mula kay Prop. Cardenas)
• disiplina ng karunungan na nakasalig sa makaagham na pag-aaral sa
pinagmulan, kalikasan, at ugnayan ng wika, panitikan, kultura, lipunan,
kasaysayan, komunikasyon at iba pang batis ng karunungang Pilipino.
Nililinang din nito ang mga karunungang ambag ng mga Pilipino sa daigdig
ng mga karunungan
• nakatuon sa pagkakadalubhasa sa pagtuturo at pagkatuto ng wikang filipino,
gayundin sa holistikong pag-uugnay nito sa ibang batis ng karunungan
pilipino na bumubukal sa panitikan, kultura, kasaysayan, antropolohiya,
agham, sikolohiya at iba pang disiplina na nangangahulugan ng pagtataglay
nito ng interdisiplinaryong paraan ng pag-aaral ( dalubwika, p.5, 2001)
Ab Filipino-lohiya (programang pang-akademiko)
Tumutugon sa :
• Pagpapataas ng pagkilala at pagpap[ahalaga sa pagka-Pilipino
• Pakikisangkot sa pagtatatag ng isang lipunang makabansa,
malaya, maunlad makatao at maka-diyos ( sa panahon ng
sibilisasyong cyberspace)
• Pagkakamit sa karunungan sa dalawang wika Filipino at Ingles

( mula sa ABF Kurikulun TA 2001-02 )

Mula kay Prop. Apigo
Kahulugan
Agham na nakatuon sa pag-aaral ng pilipinong kalinangan at karanasan na
kinapapalooban ng Pilipinong pag-iisip, pilipinong kultura at pilipinong lipunan
tungo sa pagbuo ng karunungan at kabihasnan na mula tungo at para sa Pilipino

Bilang disiplina at larangan ay nagsiislbing kasangkapan, tagapagtago o imbakan

at daluyan nito ang wikang Filipino na maituturing na siyang pinakanukleyo nito

Pag-aaral sa Filipino na tao at Filipino na (mga wika) at sa ugnayan ng dalawang

ito na tinatawag na lipunang Pilipino na kinapapalooban ng kultura, pulitika at
ekonomiyang Pilipino sa pamamgitan ng marami at iba-ibang larangan o displina
hal, agham at sining
 ANO ANG KASALUKUYANG
KALAGAYAN NG PAG-AARAL
NG/SA FILIPINO AT PANITIKAN?
DALUMAT, HIRAYA, LIRIP
SIGALOT
 Sigalot-hindi
pagkakaunawaan/pag
tatalo
Panimula: Kontrobersyang Pangwika
Noon
• Kabanata 7 sa “El Filibusterismo”
Ayon kay Alfonso Santiago, “Wika ang sumasalamin sa mga mithiin,
lunggatiin, pangarap, damdamin, kaisipan, saloobin, pilosopiya,
kaalaman at karunungan, moralidad, paniniwala at kaugalian ng mga
tao sa lipunan.”
MALAKI ANG PAPEL NG WIKA.
Samakatuwid, pundasyon ng intelektuwalisasyon ang epektibong
paggamit ng wikang Filipino mula mababa hanggang sa mataas na
antas ng diskurso, hindi ito mabubuo o maisasakatuparan kung walang
espasyon para sa asignaturang Filipino.
KASAYSAYAN-MGA ALISUTHA
Paglingon sa Ugat ng Komisyon sa Wikang Filipino
(ni Dir. Hen. Roberto T. Añonuevo)
1935 KONSTITUSYON
SALIGANG BATAS NG 1935
1935 Constitution, Article XIV-General Provisions,
Congress
Sec 3. The Congress shall take steps toward
the development and adoption of a common National
Language based on one of the existing native
languages. Until otherwise provided by law, English
and Spanish continue as official languages.
Mula sa mensahe ni Pang. Manuel Luis
Quezon noong ika-27 ng Oktubre 27, 1936
“ I am, therefore, recommending the creation
of an Institute of National Language which
will study the Philippine dialects in general for
the purpose of developing and adopting a
common language based on one of them.”
BATAS KOMONWELT BLG. 184
Disyembre 13, 1936
BATAS
Seksiyon 5
KOMONWELT BLG. 184
(1) magsagawa ng mga pag-aaral sa mga
pangunahing wikang sinasalita ng kalahating milyon man
lamang na mga Pilipino;
(2) magsagawa ng mga komparatibong pagsusuri sa mga
diyalekto nito.
(3) magsuri ng tumiyak sa mga ponetika at ortograpiya ng
mga pangunahing wika ng Pilipinas.
(4)Magsagawa ng masusing pag-aaral sa mga panlapi ng
mga pangunahing wika ng bansa;
BATAS
Seksiyon 5
KOMONWELT BLG. 184
(5) Pumili ng katutubong wikang gagamiting batayan para
sa ebolusyon at adapsiyon ng pambansang wika ng Pilipinas na
isinaalang-alang ang mga katotohanang gaya ng
(a) wikang pinakamaunlad sa istruktura, mekaniks at
literatura, at
(b) wikang tinatanggap at ginagamit sa kasalukuyan

Seksiyon 7
Nagtatadhana na tungkulin ng SWP na maglahad kung
aling wika ang mapipili bilang batayan pambansang wika
SA BISA NG RESOLUSYON
Nobyembre 9, 1937
 SA BISA NG RESOLUSYON
Nobyembre 9, 1937
Inirekomenda ng Lupon ng SWP, ang Tagalog
bilang batayan ng wika sapagkat sa mga wika sa
Pilipinas ang Tagalog ang wikang tumutugon sa
mga pangangailangan ng B.K.184
Bakit Tagalog?
• Unang nagkaroon ng banggit o hugis sa pagkakaroon ng wikang
magbubuklod sa ating lahi noong mapagkasunduan ng mga Katipunero
batay sa Saligang Batas ng Biak na Bato ng 1897 na gawing opisyal na
wika ng rebolusyon ang wikang Tagalog. Ito ay sa kadahilanang
Kailangan ng isang wikang magbibigkis sa himagsikan at nagkataong
Karamihan sa mga nanguna sa rebolusyon ay mga Tagalog.
• THE REVOLT OF THE MASSES…. Isang malinaw na katibayan na ang
wikang
likas sa atin ay mabisang daluyan ng mga
Ideya at panawagan ng alinmang kilusang naglalayong kabigin ang
nakararami sa
lipunan.
ATAS TAGAPAGPAGANAP BLG. 134
Disyembre 30, 1937
(Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134, na nagpapahayag na ang Tagalog
ay siyang magiging batayan ng wikang pambansang Pilipino.)
-malaki ang bahagdan ng mga nagsasalita ng Tagalog.
-marami ng mga aklat, pahayagan na nasa wikang Tagalog.
SA KASALUKUYAN-MAY
SIGALOT PA RIN
 Puno’t dulo ng gulo…
• CHED Memo. Order/CMO No. 20, Series of 2013
• Pagbura sa Filipino/Panitikan sa kurikulum ng kolehiyo
 Bakit dapat may Filipino?
• Konstitusyong 1987 (Artikulo XIV, Seksyon 6)
Bakit dapat may Filipino?
 Bakit dapat may Filipino?
• Kailangang ituro ang asignaturang Filipino (wika, panitikan, at kultura)
sa kolehiyo para maging epektibong wikang panturo ang Filipino
 Bakit dapat may Filipino?
• Mahalaga sa konteksto ng globalisasyon at ASEAN Integration
• Paano haharapin ang mundo kung hindi kilala ang sarili?
• Bahagi ng College Readiness Standards (CRS) sa CHED Resolution No.
298-2011 ang Filipino at Panitikan
 Bakit dapat may Filipino?
• Mahina pa ang mga Pilipino sa Filipino
 Bakit dapat may Filipino?
• Ang ibang asignatura mayroon sa senior high school at mayroon din
sa kolehiyo
 Bakit dapat may Filipino?
• Hindi kayang saklawin ng Filipino sa senior high school ang itinuturo
sa kolehiyo ngayon
 Paksang nasa lumang GEC na wala sa
Senior High School

• Pagsulat ng Reaksyon/Repleksyon (Writing Reaction/Reflection Papers)

• Isyu sa Filipino (Issues on Filipino Language)
• Paghahambing at Pagsusuri ng Sampling ng Register ng Wika Batay sa Heograpiya (Comparative Analysis of a
Sampling of Language Register Based on Geography)
• Introduksyon sa Filipinolohiya (Introduction to Philippine Studies)
• Paglalahad ng Mga Pangunahing Ideya/Argumento ng Sanaysay (Expressing/Explaining the Main
Ideas/Arguments of the Essay)
• Pagbuo ng Iba’t Ibang Pagpapakahulugan/Pagbasa sa Teksto (Meaning-Making)
• Ang Papel ng Wika sa Edukasyon (Language’s Role in Education)
• Pagtukoy sa Tesis ng Sanaysay at Pagbubuod (Identifying the Essay’s Thesis Point, and Summarizing)
• Ang Bukal at Kahulugan ng Pilipinong Identidad sa Loob ng Pilipinas (Sources and Meanings of Filipino
Identity in the Philippines)
Pagsusuri ng Mga Simbolong Kultural (Analyzing Cultural Symbols)
Pilipinong Identidad sa Labas ng Pilipinas/Diaspora (Filipino
Identity Outside the Philippines/Diaspora)
Pagsulat ng Tesis at Pagbabalangkas (Thesis Point Writing and
Outlining)
Pag-oorganisa ng Lektyur-Forum (Organizing a Lecture-Forum)
Pag-unawa sa Kulturang Popular (Understanding Popular Culture)
Diskors ng Kasarian (Gender Discourse)
Pagsulat ng Sanaysay na Nangangatwiran o Naglalahad (Writing
Argumentative or Illustrative Essays)
• Pundasyon ng Pagpapahayag-Akademik (Foundation of Academic
Expression)
• Wika at Ang Wika sa Akademya (Language and The Language in/of The
Academe)
• Intelektwalisasyon ng Filipino (Intellectualization of the Filipino Language)
• Pagsasalin at Pagpapayaman ng Register (Translation and
Enriching/Expanding the Language Register)
• Ang Documentary Films BilanG Riserts (Documentary Films as Research)
• Pagpapayaman ng Bokabularyo sa Mga Disiplina (Enriching/Expanding
Vocabulary in Various Disciplines)
• Leksikograpiya sa Mga Disiplina (Lexicography in Various Disciplines)
• Pagsasalin: Simulain, Proseso, Kritiking ng Pagsasalin, at Worksyap
(Translation: Principles and Process, Critiquing and Workshop)
• Imersyon sa Disiplinang Inhenyeriya (Immersion in the Engineering
Discipline)
• Imersyon sa Ekonomiks (Immersion in Economics)
• Imersyon sa Agham Panlipunan (Immersion in Social Sciences)
 Bakit dapat may Filipino?
• Filipino ang wika ng 99% ng populasyon
 Bakit dapat may Filipino?
• Filipino ang wika ng pambansang midya, midyang popular, radyo,
telebisyon…
• Filipino ang wika ng diskursong pambansa
• Nagkakaintindihan ang lahat ng mga Pilipino sa Filipino
• Filipino ang kaluluwa ng ating pagkabansa, simbolo ng ating
pagkakaisa, salamin at tagahubog ng ating kultura…
 Bakit dapat may Filipino?
• Sa mga bansang nagpapatupad na ng K to 12 gaya ng Estados Unidos,
Espanya, Indonesia, at Malaysia, itinuturo pa rin bilang asignatura at
ginagamit ding wikang panturo sa kolehiyo ang kanilang wikang
pambansa at/o opisyal
• American Universities Where English (The American National Language) is Taught as a
Required Core Course (PARTIAL LIST)
• Princeton University
• Illinois State University
• California State University
• Columbia University
• University of Alabama
• Duke University
• Yale University
• Harvard University
• Stanford University
• North Carolina State University
• Washington State University
• University of Wisconsin-Madison
• State University of New York
• University of Michigan
• College of Engineering ng Ohio State University
• University of Vermont
• California State Polytechnic University
• American Universities Where English Literature is Taught
as a Required Core Course (PARTIAL LIST)
• (PARTIAL LIST)
• University of Chicago
• Harvard University
• Duke University
• Massachusetts Institute of Technology
• University of Alabama
• University of Wisconsin-Madison
• University of Michigan
• University of Kentucky
• University of Oregon
• University of Texas
 Bakit dapat may Filipino?
• Wikang global na ang Filipino (wika ng diasporang Pilipino; wika ng
mga dayuhang nakapag-aral sa Pilipinas; wika ng mga Pilipino at
dayuhang nag-aral/nag-aaral nito sa ibang bansa
• Kapag binura ito sa kurikulum sa Pilipinas, baka masayang pa ang
inabot na nito sa mundo…
• 40 Philippine Schools Overseas (PSOs) with 27,500
students in 10 countries Where Filipino is Taught
• 1. Bahrain
• 2. China
• 3. East Timor
• 4. Greece
• 5. Kuwait
• 6. Libya
• 7. Oman
• 8. Qatar
• 9. Kingdom of Saudi Arabia
• 10. United Arab Emirates
• Universities Abroad Teaching Filipino Language and/or Philippine Studies
• 1. University of Hawaii-Manoa
• 2. University of Michigan
• 3. Osaka University
• 4. Kyoto University
• 5. Sorbonne University (France)
• 6. University of Melbourne
• 7. University of Pennsylvania
• 8. University of Washington
• 9. Beijing University
• 10. University of California, Los Angeles (UCLA)
• 11. University of California, Berkeley
• 12. University of Queensland (Australia)
• 13. Universiti Brunei Darussalam
• 14. University of Malaya (Malaysia)
• 15. University of Wisconsin-Madison
• 16. Loyola Marymount University (USA)
• 17. Columbia University (USA)
• 18. Tokyo University of Foreign Studies
• Universities Abroad Teaching Filipino Language and/or Philippine Studies
• 1. University of Hawaii-Manoa
• 2. University of Michigan
• 3. Osaka University
• 4. Kyoto University
• 5. Sorbonne University (France)
• 6. University of Melbourne
• 7. University of Pennsylvania
• 8. University of Washington
• 9. Beijing University
• 10. University of California, Los Angeles (UCLA)
• 11. University of California, Berkeley
• 12. University of Queensland (Australia)
• 13. Universiti Brunei Darussalam
• 14. University of Malaya (Malaysia)
• 15. University of Wisconsin-Madison
• 16. Loyola Marymount University (USA)
• 17. Columbia University (USA)
• 18. Tokyo University of Foreign Studies
Other Overseas Institutions That Teach Filipino
Language
1. Filipino Language and Culture School of
Calgary (FLCSC)
2. 70 high schools in San Diego, California
3. Converse International School of
Languages (USA)
4. Philippine Language School of Victoria
(Australia)
6. Council for Teaching Filipino Language and
Culture (USA)
Bakit dapat may Filipino?
• Posible ang inter/multidisiplinaring pagtuturo ng Filipino
• Halimbawa: Mga Babasahin sa Araling Pilipinas/Readings in Philippine
Studies; Panitikan Filipino Tungo sa Pagbabagong
Panlipunan/Literature Towards Social Transformation; Mga Wika at
Kultura ng Pilipinas/Languages and Culture of the Philippines; Filipino
Bilang Wikang Intelektwal/Filipino as An Intellectual Language
Mga karagdagang punto
• Kailangang suriing mabuti ang framework ng K to 12.
• Halimbawa: WALANG Panitikan at Kasaysayan/History sa senior high
school; wala na ring Panitikan sa bagong GEC sa kolehiyo; wala na ring
Philippine Government and Constitution sa bagong GEC sa kolehiyo
 TEORYA
EPISTEMOLOHIYANG PILIPINO
ANG KONSEPTO NG LOOB
PANTAYONG PANANAW
PANITIKAN AT PULITIKA
MISEDUCATION OF THE PHILS.
PAGTATAHIP-DUNONG
FILIPINOLOHIYA
ARALING-PILIPINO
LITERATURA NG URING ANAKPAWIS
LISYANG NA EDUKASYON
MALAYANG TALAKAYAN
PADAYON SA MAKABAYANG EDUKASYON!

Maraming salamat!

Dios Mabalos.

PROP. JOHN PAUL M. DELA PAZ