Signals &

Systems

NGUYEN
Hong Thinh

Bi n i Z và Bi n i Laplace
Z properties

B Z ng c

NGUYEN Hong Thinh

Signal and System Laboratory

FET-UET-VNU

Ngày 13 tháng 11 n m 2021

1/19
 Tính ch t c a bi n i Z:
Signals &
Systems
Tuy n tính :
NGUYEN
Hong Thinh
Z
x1 (n) ======∆ X1 (z), ROC 1,
Transform
Z properties
Z
x2 (n) ======∆ X2 (z), ROC 2
B Z ng c Transform
Z
Thì: (a1 x1 (n) + a2 x2 (n)) ======∆ (a1 X1 (z) + a2 X2 (z))
Transform
ROC = ROC1 và ROC2

2/19
 Tính ch t c a bi n iZ:
Signals &
Systems
D ch th i gian:n ===> n-n0
NGUYEN
Hong Thinh Z
x (n) ======∆ X (z), ROC
Transform
Z properties Z
x (n ≠ 1) ======∆ z ≠1 X (z)
B Z ng c Transform
Z
x (n ≠ n0 ) ======∆ z ≠n0 X (z)
Transform
ROC’=ROC
Nhân thêm z ≠1 trong mi n Z t ng ng v i d ch 1 b c
trong mi n th i gian
Nhân thêm z trong mi n Z t ng ng v i d ch -1 b c
trong mi n th i gian

3/19
 Tính ch t c a bi n iZ:
Signals &
Systems
Phép l t
NGUYEN
Z
x (n) ======∆ X (z), ROC
Hong Thinh

Transform
Z properties Z
x (≠n) ======∆ X (z ≠1 ) (Thay z trong công th c X(z)
B Z ng c Transform
b i z ≠1 )
ROC’: Thay z trong công th c ROC b i z ≠1

ng d ng:
Z 1
an u(n) ======∆ 1≠az ≠1
, |z| > |a| vd2
Transform
Z 1
thay z bởi z^-1
a≠n u(≠n) ======∆ 1≠az
Transform
Chú ˝: u(-n) ch không ph i u(-n-1); nên ko áp d ng
ngay k t qu ví d 3 vào!
ROC: |z ≠1 | > |a| hay |z| < 1/|a|
4/19
 Tính ch t c a bi n iZ:
Signals &
Systems
o hàm trong mi n Z
NGUYEN
Hong Thinh Z X(z) = sum_n x(n)z^{-n}
x (n) ======∆ X (z), ROC
Transform dX(z)/dz= sum_n x(n). (-n).z^{-n-1}
Z properties Z
nx (n) ======∆ ≠z d(Xdz(z))
dX(z)/dz = -z^{-1}.sum_n n.x(n).z^{-n}

B Z ng c Transform
Nhân thêm n trong mi n th i gian t ng ng v i l y o
hàm b c nh t trong mi n Z nhân thêm v i (-z)

ng d ng:
Z 1
an u(n) ======∆ 1≠az ≠1
, |z| > |a|
Transform
Z
nan u(n) ======∆ ≠z d(Xdz(z)) = ≠z( 1≠az
1
≠1 ) =
Õ az ≠1
(1≠az ≠1 )2
Transform
ROC: |z|>|a|

5/19
 Tính ch t c a bi n iZ:
Signals &
Systems
Co giãn trong mi n Z:
NGUYEN
Hong Thinh Z
x (n) ======∆ X (z), ROC
Transform
Z properties Z
an x (n) ======∆ X (a≠1 z) (Thay z trong công th c X(z)
B Z ng c Transform
b i a≠1 z)
ROC: |a|Rx ≠ < |z| < a.Rx + (Thay z trong công th c
ROC b ng bi n a≠1 z)

ng d ng:
Z 1≠cos(Ê)z ≠1
cos(Ên)u(n) =
∆ 1≠2cos(Ê)z ≠1 +z ≠2
, |z| >1
Z 1≠cos(Ê)az ≠1
an cos(Ên)u(n) ======∆ 1≠2cos(Ê)az ≠1 +a2 z ≠2
Transform
ROC: |a≠1 z| > 1 hay |z| > |a|
6/19
 Tính ch t c a bi n iZ: x(n)====>[h(n)]===> y(n)
y(n)= x(n)*h(n)
Y(z) =ZT [x*h] = X(z).H(z)
Signals &
Systems
H(z) = Y(z)/X(z)
Nhân ch p:
NGUYEN
Hong Thinh Z
x1 (n) ======∆ X1 (z), ROC 1,
Transform
Z properties Z
x2 (n) ======∆ X2 (z), ROC 2
B Z ng c Transform
Z
Thì: x1 (n) ú x2 (n) ======∆ X1 (z)X2 (z)
Nhan chap
Transform Nhan vo huong
Nhân ch p trong mi n th i gian t ng ng v i phép
nhân trong mi n Z
ROC = ROC1 và ROC2

7/19
 Examples
Signals &
Systems S d ng các tính ch t c a bi n i Z và các k t qu ã có,
NGUYEN
Hong Thinh
xác nh bi n i Z c a tín hi u sau:

Z properties
n 1 ≠n 1 n
x (n) = n.( ≠1
2 ) u(n) ú ( 4 ) u(≠n) + ( 2 ) u(n ≠ 2)
B Z ng c

8/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
n 1 ≠n 1 n
Hong Thinh x (n) = n.( ≠1
2 ) u(n) ú ( 4 ) u(≠n) + ( 2 ) u(n ≠ 2)
t: x1 (n) = n.( ≠1 n
Z properties 2 ) u(n)
x2 (n) = ( 14 )≠n u(≠n)
B Z ng c
x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2)
Thì x (n = x1 (n) ú x2 (n) + x3 (n). Do ó
X (z) = X1 (z).X2 (z) + X 3(z)

9/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
x1 (n) = n.( ≠1 n
2 ) u(n)
Hong Thinh

Z properties

B Z ng c

10/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
x1 (n) = n.( ≠1 n
2 ) u(n)
Hong Thinh

Z properties ∆ tính ch t o hàm

B Z ng c

10/19
 Examples
Signals & a^n u(n)====> 1/(1- az^-1), |z| >|a|
Systems

NGUYEN
x1 (n) = n.( ≠1 n
2 ) u(n)
Hong Thinh

Z properties ∆ tính ch t o hàm

Z
B Z ng c ( ≠1 n
2 ) u(n) ======∆ 11 ≠1 , v i ROC: |z| > 1/2
Transform 1+ 2 z

10/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
x1 (n) = n.( ≠1 n
2 ) u(n)
Hong Thinh

Z properties ∆ tính ch t o hàm

Z
B Z ng c ( ≠1 n
2 ) u(n) ======∆ 11 ≠1 , v i ROC: |z| > 1/2
Transform 1+ 2 z
n Z 1 ≠ 12 z ≠1
n( ≠1
2 ) u(n) ======∆ ≠z( 1+ 1 z ≠1 ) =
Õ
(1+ 12 z ≠1 )2
Transform 2

10/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
x1 (n) = n.( ≠1 n
2 ) u(n)
Hong Thinh

Z properties ∆ tính ch t o hàm

Z
B Z ng c ( ≠1 n
2 ) u(n) ======∆ 11 ≠1 , v i ROC: |z| > 1/2
Transform 1+ 2 z
n Z 1 ≠ 12 z ≠1
n( ≠1
2 ) u(n) ======∆ ≠z( 1+ 1 z ≠1 ) =
Õ
(1+ 12 z ≠1 )2
Transform 2
≠ 12 z ≠1
V y X1 (z) = (1+ 12 z ≠1 )2

10/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
x1 (n) = n.( ≠1 n
2 ) u(n)
Hong Thinh

Z properties ∆ tính ch t o hàm

Z
B Z ng c ( ≠1 n
2 ) u(n) ======∆ 11 ≠1 , v i ROC: |z| > 1/2
Transform 1+ 2 z
n Z 1 ≠ 12 z ≠1
n( ≠1
2 ) u(n) ======∆ ≠z( 1+ 1 z ≠1 ) =
Õ
(1+ 12 z ≠1 )2
Transform 2
≠ 12 z ≠1
V y X1 (z) = (1+ 12 z ≠1 )2
ROC1: |z|>1/2

10/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x2 (n) = ( 14 )≠n u(≠n)
Z properties

B Z ng c

11/19
 Examples
x(n) ==> X(z)
Signals & x(-n) ===> X(z^-1)
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x2 (n) = ( 14 )≠n u(≠n)
Z properties ∆ tính ch t l t
B Z ng c

11/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x2 (n) = ( 14 )≠n u(≠n)
Z properties ∆ tính ch t l t
1 n Z
B Z ng c 4 ) u(n) ======∆ 11 ≠1 , v i ROC: |z| > 1/4
Transform 1≠ 4 z

11/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x2 (n) = ( 14 )≠n u(≠n)
Z properties ∆ tính ch t l t
1 n Z
B Z ng c 4 ) u(n) = =====∆ 11 ≠1 , v i ROC: |z| > 1/4
Transform 1≠ 4 z
Z
( 14 )≠n u(≠n) ======∆ 1≠11 z 1 , v i ROC: |z ≠1 | > 1/4
Transform 4

11/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x2 (n) = ( 14 )≠n u(≠n)
Z properties ∆ tính ch t l t
1 n Z
B Z ng c 4 ) u(n) = =====∆ 11 ≠1 , v i ROC: |z| > 1/4
Transform 1≠ 4 z
Z
( 14 )≠n u(≠n) ======∆ 1≠11 z 1 , v i ROC: |z ≠1 | > 1/4
Transform 4
1
V y X2 (z) = 1≠ 14 z
, ROC2: |z|<4

11/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2)
Z properties

B Z ng c

12/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2)
Z properties ∆ tính ch t d ch
B Z ng c

12/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2)
Z properties ∆ tính ch t d ch
B Z ng c x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2) = ( 12 )n≠2 u(n ≠ 2)( 12 )2

(1/2)^n u(n) dich 2 buoc

12/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2)
Z properties ∆ tính ch t d ch
B Z ng c x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2) = ( 12 )n≠2 u(n ≠ 2)( 12 )2
Z
( 12 )n u(n) ======∆ 1
1≠ 12 z ≠1
,v i ROC: |z| > 1/2
Transform

12/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2)
Z properties ∆ tính ch t d ch
B Z ng c x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2) = ( 12 )n≠2 u(n ≠ 2)( 12 )2
Z
( 12 )n u(n) ======∆ 1
1≠ 12 z ≠1
,v i ROC: |z| > 1/2
Transform
Z
( 12 )n≠2 u(n ≠ 2) ======∆ z ≠2 1≠ 11z ≠1 , v i ROC: |z| > 1/2
Transform 2
Dịch 2 bước
trong miền thời gian

12/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2)
Z properties ∆ tính ch t d ch
B Z ng c x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2) = ( 12 )n≠2 u(n ≠ 2)( 12 )2
Z
( 12 )n u(n) ======∆ 1
1≠ 12 z ≠1
,v i ROC: |z| > 1/2
Transform
Z
( 12 )n≠2 u(n ≠ 2) ======∆ z ≠2 1≠ 11z ≠1 , v i ROC: |z| > 1/2
Transform 2
1 z ≠2
V y X3 (z) = 4 1≠ 1 z ≠1 , ROC3: |z|>1/2
2

12/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2)
Z properties ∆ tính ch t d ch
B Z ng c x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2) = ( 12 )n≠2 u(n ≠ 2)( 12 )2
Z
( 12 )n u(n) ======∆ 1
1≠ 12 z ≠1
,v i ROC: |z| > 1/2
Transform
Z
( 12 )n≠2 u(n ≠ 2) ======∆ z ≠2 1≠ 11z ≠1 , v i ROC: |z| > 1/2
Transform 2
1 z ≠2
V y X3 (z) = 4 1≠ 1 z ≠1 , ROC3: |z|>1/2
2
≠ 12 z ≠1 1 1 z ≠2
Cu i cùng: X (z) = (1+ 12 z ≠1 )2 1≠ 14 z
+ 4 1≠ 1 z ≠1
2

12/19
 Examples
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2)
Z properties ∆ tính ch t d ch
B Z ng c x3 (n) = ( 12 )n u(n ≠ 2) = ( 12 )n≠2 u(n ≠ 2)( 12 )2
Z
( 12 )n u(n) ======∆ 1
1≠ 12 z ≠1
,v i ROC: |z| > 1/2
Transform
Z
( 12 )n≠2 u(n ≠ 2) ======∆ z ≠2 1≠ 11z ≠1 , v i ROC: |z| > 1/2
Transform 2
1 z ≠2
V y X3 (z) = 4 1≠ 1 z ≠1 , ROC3: |z|>1/2
2
≠ 12 z ≠1 1 1 z ≠2
Cu i cùng: X (z) = (1+ 12 z ≠1 )2 1≠ 14 z
+ 4 1≠ 1 z ≠1
2

ROC: 1/2 < |z| < 4

12/19
 B ng bi n iZ
Signals &
Systems

NGUYEN x(n) X(z)

Hong Thinh

1^n
Z properties

B Z ng c

13/19
 Nh n xét:
Signals &
Systems

NGUYEN
Hong Thinh
Bi n i Z là ánh xa 1:1
Z properties x(n) s có duy nh t X(z) và ROC t ng ng
B Z ng c 1 c p X(z)+ROC c ng t ng ng v i duy nh t x(n)
ROC c a bi n i Z có d ng "circle"
Cùng 1 d ng X(z); tu thu c vào ROC, mà tín hi u có
th là nhân qu ho c không nhân qu
1 n
Ví d : X (z) = 1≠az ≠1 . N u |z|> |a| thì x (n) = a u(n) :

(nhân qu ). Ng c l i N u |z|< |a| thì

x (n) = ≠an u(≠n ≠ 1)(không nhân qu )
Khi tính bi n i Z, ph i ch ra ROC t ng ng

14/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
nh ngh a
NGUYEN
Hong Thinh
Cho bi n i Z và mi n h i t c a 1 tín hi u. Xác nh
Z properties công th c c a tín hi u trong mi n th i gian t ng ng?
B Z ng c

Cách th c hi n

15/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
nh ngh a
NGUYEN
Hong Thinh
Cho bi n i Z và mi n h i t c a 1 tín hi u. Xác nh
Z properties công th c c a tín hi u trong mi n th i gian t ng ng?
B Z ng c Bi t X(z), ROC. Xác nh x(n)?

Cách th c hi n

15/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
nh ngh a
NGUYEN
Hong Thinh
Cho bi n i Z và mi n h i t c a 1 tín hi u. Xác nh
Z properties công th c c a tín hi u trong mi n th i gian t ng ng?
B Z ng c Bi t X(z), ROC. Xác nh x(n)?

Cách th c hi n
Áp d ng tính ch t tuy n tính và ph ng pháp phân
tích-t ng h p

15/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
nh ngh a
NGUYEN
Hong Thinh
Cho bi n i Z và mi n h i t c a 1 tín hi u. Xác nh
Z properties công th c c a tín hi u trong mi n th i gian t ng ng?
B Z ng c Bi t X(z), ROC. Xác nh x(n)?

Cách th c hi n
Áp d ng tính ch t tuy n tính và ph ng pháp phân
tích-t ng h p
Phân tích: X(z) thành t h p các thành ph n n gi n
Xi (z) ã bi t d ng tín hi u t ng ng xi (n) trong mi n
th i gian

15/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
nh ngh a
NGUYEN
Hong Thinh
Cho bi n i Z và mi n h i t c a 1 tín hi u. Xác nh
Z properties công th c c a tín hi u trong mi n th i gian t ng ng?
B Z ng c Bi t X(z), ROC. Xác nh x(n)?

Cách th c hi n
Áp d ng tính ch t tuy n tính và ph ng pháp phân
tích-t ng h p
Phân tích: X(z) thành t h p các thành ph n n gi n
Xi (z) ã bi t d ng tín hi u t ng ng xi (n) trong mi n
th i gian
T ng h p: Tín hi u x(n) s là t h p t ng ng c a các
xi (n)

15/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
Các d ng c b n?
NGUYEN
Hong Thinh
Có trong b ng bi n iZ
Z properties

B Z ng c

16/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
Các d ng c b n?
NGUYEN
Hong Thinh
Có trong b ng bi n iZ
Z properties Inv Z
1 ======∆ ”(n)
Transform
B Z ng c

16/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
Các d ng c b n?
NGUYEN
Hong Thinh
Có trong b ng bi n iZ
Z properties Inv Z
1 ======∆ ”(n)
Transform
B Z ng c I
1 Inv Z an u(n) n u ROC: |z| > |a|
======∆
1≠az ≠1 Transform
≠an u(≠n ≠ 1) n u ROC: |z| < |a|

16/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
Các d ng c b n?
NGUYEN
Hong Thinh
Có trong b ng bi n iZ
Z properties Inv Z
1 ======∆ ”(n)
Transform
B Z ng c I
1 Inv Z an u(n) n u ROC: |z| > |a|
======∆
1≠az ≠1 Transform
≠an u(≠n ≠ 1) n u ROC: |z| < |a|
I
az ≠1 Inv Z nan u(n) n u|z| > |a|
======∆
(1≠az ≠1 )2 Transform
≠nan u(≠n ≠ 1) n u |z| < |a|

16/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
Các d ng c b n?
NGUYEN
Hong Thinh
Có trong b ng bi n iZ
Z properties Inv Z
1 ======∆ ”(n)
Transform
B Z ng c I
1 Inv Z an u(n) n u ROC: |z| > |a|
======∆
1≠az ≠1 Transform
≠an u(≠n ≠ 1) n u ROC: |z| < |a|
I
az ≠1 Inv Z nan u(n) n u|z| > |a|
======∆
(1≠az ≠1 )2 Transform
≠nan u(≠n ≠ 1) n u |z| < |a|
Inverse
z ≠k F (z) =======∆ f (n ≠ k), F(z) là 1 trong các d ng
Z Transform
bên trên, f(n) là tín hi u t ng ng trong mi n th i gian

16/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems
Các d ng c b n?
NGUYEN
Hong Thinh
Có trong b ng bi n iZ
Xi(z) xi(n)
Z properties Inv Z
1 ======∆ ”(n)
Transform
B Z ng c I
1 Inv Z an u(n) n u ROC: |z| > |a|
======∆
1≠az ≠1 Transform
≠an u(≠n ≠ 1) n u ROC: |z| < |a|
I
az ≠1 Inv Z nan u(n) n u|z| > |a|
======∆
(1≠az ≠1 )2 Transform
≠nan u(≠n ≠ 1) n u |z| < |a|
Inverse
z ≠k F (z) =======∆ f (n ≠ k), F(z) là 1 trong các d ng
Z Transform
bên trên, f(n) là tín hi u t ng ng trong mi n th i gian
z ≠k Inv Z
VD ======∆ an≠k u(n ≠ k) n u|z| > |a|
1≠az ≠1 Transform

z^-k 1/(1-az^-1). ====> a^{n-k} u(n-k)

16/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems

NGUYEN
T ng quát
Hong Thinh
Vi t X(z) thành d ng hàm c a bi n z ≠1
Z properties

B Z ng c

17/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems

NGUYEN
T ng quát
Hong Thinh
Vi t X(z) thành d ng hàm c a bi n z ≠1
Z properties
Áp d ng nguyên t c: Phân tích -t ng h p
B Z ng c

17/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems

NGUYEN
T ng quát
Hong Thinh
Vi t X(z) thành d ng hàm c a bi n z ≠1
Z properties
Áp d ng nguyên t c: Phân tích -t ng h p
B Z ng c Phân/
X (z) a1 X1 (z) +a2 X2 (z) +a3 X3 (z)
tích
ROC ROC ROC
T ng ✏ ✏ ✏
x (n) o a1 x1 (n) +a2 x2 (n) +a3 x3 (n)
h p

17/19
 Bi n i Z ng c
Signals &
Systems

NGUYEN
T ng quát
Hong Thinh
Vi t X(z) thành d ng hàm c a bi n z ≠1
Z properties
Áp d ng nguyên t c: Phân tích -t ng h p
B Z ng c Phân/
X (z) a1 X1 (z) +a2 X2 (z) +a3 X3 (z)
tích
ROC ROC ROC
T ng ✏ ✏ ✏
x (n) o a1 x1 (n) +a2 x2 (n) +a3 x3 (n)
h p

N u không cho ROC, ta có th tu theo giá tr c a z bi n

lu n k t qu

17/19
 Bi n iZ
Signals &
Systems

NGUYEN
Xác nh bi n i Z ng c c a tín hi u sau ây:
Hong Thinh
3z
X (z) = z≠0.5 v i ROC:|z| > 0.5
Z properties z(z≠4)
X (z) = (z≠1)(z≠2) v i ROC:1 < |z| <2
B Z ng c
(z≠1)
X (z) = (z≠2)(z≠3) v i ROC:2 < |z| <3
X(z) = z^-1. (1-z^-1) / (1-2z^-1)(1-3z^-1) : chuyển thành hàm của z^-1

= z^-1. [A / (1- 2z^-1) + B/(1-3z^-1)]

18/19
 Bi n iZ
Signals &
Systems

NGUYEN
Xác nh bi n i Z ng c c a tín hi u sau ây:
Hong Thinh
3z
X (z) = z≠0.5 v i ROC:|z| > 0.5
Z properties z(z≠4)
X (z) = (z≠1)(z≠2) v i ROC:1 < |z| < 2
B Z ng c
(z≠1) z^-1. (1-z^-1)/()()
X (z) = (z≠2)(z≠3) . Bi n lu n k t qu .

X(z)= 3. 1/(1-0.5z^-1) => x(n)= 3.(0.5)^n u(n)

X(z)= (1-4z^-1)/(1-z^-1)(1-2z^-1) = A. 1/(1-z^-1)+ B. 1/(1-2z^-1)

C1: Quy đồng mẫu số

C2: chọn 1 vài giá trị z => tạo hệ=> A, B
C3:
A= X(z).(1-z^-1)| tại z^-1=1
B= X(z).(1-2z^-1)| tại z^-1=1/2
19/19