‫الکترونیک پایه‬

‫اموزشگاه ازاد فنی حرفه ای فناور‬

‫(مهندس حسین نجف زاده)‬

‫تالیف‪ %‬و گرد‪ %‬اوری‪ :‬مهندس رایا باقری‪%‬‬

‫‪1402‬‬

‫‪1‬‬
 ‫سر فصل ها‬
‫جریان ها‬

‫‪2‬‬
 ‫مقدمه‪:‬‬
‫برای یادگریی تعمریات ایسیو و برق خودرو ابتدا باید املان ها اصطالحات و قطعات‬
‫مورد استفاده را یاد بگریمی تا به درک درستی از الکرتونیک برسیم‪.‬‬

‫جریان های برق‪:‬‬

‫‪ :AC‬جریان الکرتیکی که به صورت پریودیک باال پاینی میشود‪.‬‬

‫‪:DC‬جریان الکرتیکی که بصورت جریان مستقیم حرکت میکند‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫جریان‪DC %‬‬ ‫جریان ‪AC‬‬ ‫مشخصه‬
‫تک سویه است‪/‬فقط در یک جهت مستقیم‬ ‫دوسویه است‪/‬میتواند درجهت مستقیم و‬ ‫جهت‬
‫میتواند حرکت کند‬ ‫معکوس جاری شود‬
‫برای انتقال قدرت زیاد و در فواصل طوالنی‪F‬‬ ‫ولتاژ جریان مستقیم منی‌تواند تا فواصل دور‬ ‫مقدارانرژی‬
‫مناسب است‬ ‫حرکت مناید‬ ‫قابل محل‬

‫جریان و ولتاژ ثابت هستند‬ ‫جریان و ولتاژ بصورت پیوسته‪ F‬تغیری میکند‬ ‫ولتاژ و‬
‫جریان‬
‫قطبیت ثابتی در ‪ DC‬با عالمت‪ + F‬و عالمت‬ ‫در‪AC‬قطبیتی وجود ندارد زیرا نوسان میکند‬ ‫قطبیت‬
‫– وجود دارد‬
‫جاجبایی ترمینال منبع ممکن است به مدار اسیب‬ ‫جاجبایی ترمینال منبع تاثریی در مدار خنواهد‬ ‫جاجبایی‬
‫میزند‬ ‫داشت‬ ‫ترمینال ها‬
‫فرکانس ‪ 0‬است پس فاکتور توان‪ F‬مهیشه ‪1‬‬ ‫‪50‬یا ‪ 60‬هرتز‬ ‫فرکانس‬
‫است‬
‫مدار‪ DC‬دارای بارها مقاومتی خالص هستند پس‬ ‫‪ AC‬در مدار راکتانس* اجیاد میکند پس‬ ‫امپدانس*‪F‬‬
‫امپدانس کامال مقاومتی هستند‬ ‫امپدانس‪ F‬خمتلط وجود دارد‬ ‫خمتلط‬
‫فاکتور توان در مدار ‪AC‬مهیشه برابر یا بنی‪ 1‬از اینورتر برای تبدیل ان به ‪ AC‬استفاده‬ ‫فاکتور‬
‫میشود‬ ‫الی ‪ 0‬هست‬ ‫توان‪F‬‬
‫با استفاده‪ F‬ازکموتاتور* در ژنراتور* با استفلده‬ ‫‪ AC‬با استفاده از الرتناتور* تولید میشود‬ ‫تولید‬
‫از پنل های خورشیدی و یا واکنش شیمیایی در‬
‫باتری ها سلول ها تولید میشود‬
‫تنها بصورت یک پالس یا یک خط وجود دارد‬ ‫شکل موج ‪ AC‬دارای شکل موج سینوسی مربعی مثلثی‬
‫دندان اره ای است‬
‫از اینورتر برای تبدیل ان به‪ AC‬استفاده میشود‬ ‫از یک سوسازی برای تبدیل ان به ‪DC‬‬ ‫تبدیل‬
‫‪4‬‬
 ‫استفاده میشود‬
‫میتوان انرا مستقیما ذخریه کرد در ولتاژ باال‬ ‫منیتوان‪ F‬ان را ذخریه کرد‬ ‫ذخریه‬
‫انتقال‬
‫نیازمند دوهادی برای انتقال است‬ ‫نیازمند حداقل سه هادی جداگانه برای انتقال‬ ‫خطوط‬
‫است‬ ‫انتقال‬
‫ارزان است اما انتقال ان خطر افرین بوده و‬ ‫گران است ولی هزینه انتقال ان نسبت به‪DC‬‬ ‫هزینه و‬
‫هزینه برتر از ‪ AC‬است‬ ‫اسان است‬ ‫نگهداری‬

‫امپدانس‪ :‬میزان خمالفت در برابر جریان متناوب است که توسط تأثری ترکیبی مقاومت و راکتانس در‬
‫یک مدار پدیدار‪ F‬می‌شود‪.‬واحد ان اهم است‬

‫راکتانس‪ :‬در مدارهای الکرتیکی‪ِ ،‬راَکتانس یا وا ُکنایی‪ ،‬واکنش یک عنصر مدار‪ F‬به تغیریات جریان‬
‫الکرتیکی یا ولتاژ است که بر اثر ظرفیت خازنی یا القاوری‪ F‬آن عنصر پدید می‌آید‪.‬‬

‫الترناتور‪ :‬آلرتناتور‪ F‬خودرو یا دینام خودرو وسیله ای است که برای شارژ باتری در هنگام روشن بودن‬
‫ماشنی و تامنی برق ماشنی در هنگامی که باتری رو به خرابی است دارد‬

‫کموتاتور‪ُ :‬کموتاتور یا جابه‌جاگر (به انگلیسی ‪ ،)Commutator :‬به یک سوئیچ اغلب مکانیکی‬
‫در بعضی از موتورها یا ژنراتورهای‪ F‬الکرتیکی اطالق می‌شود که دائماً جهت جریان را در روتور‬
‫عوض می‌ کند‪.‬‬

‫ژنراتور‪ :‬نراتور دستگاهی می باشد که توسط موتور‪ ،‬انرژی مکانیکی را به نریوی الکرتیسیته و برق‬
‫تبدیل می کند‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫سیگنال ها‬

‫سیگنال چیست؟سیگنال الکرتیکی یک جریان الکرتیکی یا الکرتومغناطیسی‬

‫است که برای انتقال اطالعات از یک سیستم به سیستم دیگر استفاده می‌شود‪.‬‬

‫آنالوگ‪:‬سیگنال‪ F‬انالوگ‪ F‬سیگنال‪ F‬مدام و پیوسته ای است که اندازه گرییهای فیزیکی‪F‬‬

‫را نشان میدهد‪.‬‬

‫دجییتال‪:‬سیگنال های دجییتال سیگنال های متناوب و گسسته ای هستند که توسط‬

‫مدوالسیون دجییتال اجیاد میشوند‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫دیجیتال‬ ‫انالوگ‬ ‫مشخصه‬
‫موج مربعی‬ ‫موج سینوسی‬ ‫امواج‬
‫درمقادیرگسسته یا ناپیوسته برای‪F‬‬ ‫طیف پیوسته برای منایش‬ ‫ارائه‬
‫منایش اطالعات‬ ‫اطالعات‬ ‫اطالعات‬
‫رایانه ها‪/‬سی دی‬ ‫صدای انسان در هوا‬ ‫منونه ها‬
‫طول موج را ب مهان شکل که طول موج را به حمدودی از جمموعه‬ ‫فناوری‬
‫اعداد تبدیل و ثبت میکند‬ ‫هستند ثبت میکنند‬
‫نوشنت امین هستند‬ ‫انتقال‪ F‬داده نوشنت در معرض افت کیفیت‬
‫جون ماهیت قیاسی‪ F‬است دقت ان‬ ‫واکنش به با احتمال بیشرتی برای کاهش‬
‫کمرت حتت تاثری است‬ ‫دقت مواجه است‬ ‫نویز‪F‬‬
‫در اجرا انعطاف‪ F‬پذیر است‬ ‫انعطاف‪ F‬پذیر نیست‬ ‫انعطاف‪F‬‬
‫دستگاه های حماسبه ای و‬ ‫برای‪ F‬انتقال‪ F‬صوت و تصویر‪F‬‬ ‫موارد‬
‫الکرتونیکی‪F‬‬ ‫استفاده‬
‫بیشرت‬ ‫هپنای‪ F‬باند کمرت‬
‫بیت باینری‪ F‬ذخریه میشود‬ ‫موجی ذخریه میشوند‬ ‫حافظه‬
‫نریوی کمرتی استفاده میکنند‪F‬‬ ‫به قدرت بیشرتی نیاز دارند‬ ‫قدرت‬
‫‪7‬‬
 ‫گران قیمت و مشکل جاجبایی‬ ‫کم هزینه و قابل‪ F‬محل‬ ‫هزینه‬
‫باالتر از ‪ 100‬مگا اهم‬ ‫پاینی‬ ‫امپدانس‬

‫عناصر الکتریکی‬

‫عناصر اکتیو(‪:)ACTIVE%‬‬
‫عناصر و املان‌هایی هستند که جریان الکرتیسیته را کنرتل می‌کنند‪ .‬اکثر مدار‌های‬
‫الکرتونیکی‪ F‬حداقل یک قطعه ‪ Active‬دارند‪.‬دهنده انرژی هستند(فعال)‬

‫عناصر پسیو(‪:)PASSIVE‬‬
‫عناصری هستند که قابلیت کنرتل جریان الکرتیکی را توسط سیگنال الکرتیکی‬
‫دیگری ندارند‪.‬گرینده انرژی هستند(غریفعال)‬

‫‪8‬‬
 ‫ترانزیستور‪-‬دیود‪-‬ال ای دی‪-‬فوتودیود‪-‬ای سی‪-‬تقویت کننده‪-‬منایشگرهفت تیکه‬
‫باتری‬

‫مقاومت‪-‬ال دی ار‪-‬ترمیستور‪-‬خازن‪-‬القاگر‪-‬مقاومت متغری‪-‬تبدیل‪ F‬کننده‬

‫‪9‬‬
 ‫فناوری تکنولوژی ‪ SMD‬و‪DIP‬‬

‫‪:DIP‬‬
‫قطعات دیپ (‪ DIP) dual in pin line‬داخل برد قرار گرفته و از زیر حلیم‬
‫میشوند‪ .‬استفاده از این قطعات بسیار راحت بوده و می توان از آن ها برای‬
‫آزمایش و تست های ساده استفاده کرد‪ .‬برای این کار کافیست مشا مدار‬
‫مورد نظرتان را روی برد برد) ‪) Board Bread‬ببندید‪.‬‬

‫‪:SMD‬‬
‫قطعات اس ام دی (‪)surface mount device‬این قطعات روی‬
‫سطح برد مدار چاپی قرار میگریند و از روی سطح حلیم می شوند‪ .‬در طراحی‬
‫برد با استفاده از قطعه های ‪ SMD‬به جای سوراخ برای پایه ها‪ ،‬از پد ها‬
‫استفاده می شود‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫از مجله تفاوت های قطعات اس ام دی ب‪FF‬ا دیپ حنوه آزم‪FF‬ایش ک‪F‬ردن ب‪FF‬ا قطع‪F‬ه اس‪F‬ت ک‪F‬ه‬
‫در قطع‪FF‬ات ‪ SMD‬روش‪FF‬ی ب‪FF‬رای تس‪FF‬ت قطع‪FF‬ه ب‪FF‬ه تنه‪FF‬ایی وج‪FF‬ود ن‪FF‬دارد و بای‪FF‬د ک‪FF‬ل م‪FF‬دار‬
‫طراحی‪ ،‬چاپ و حلیم شده و بعد تست کلی اجنام دهید‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫اجزا الکتریکی برد‬

‫‪-1‬مقاومت‪:‬‬
‫مقاومت ها اجزای الکرتونیکی‪ F‬هستند که پایداری و دوام الکرتیکی خاصی دارند و‬
‫هرگز تغیری منی کنند‪ .‬مقاومت ها پایداری جریان الکرتون ها را از طریق مدار حمدود‬
‫می کنند‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫مقاومت ها با توجه به جدول باال به مقاومت های خطی یا غری خطی یا به اصطالح‬
‫دیگر متغری با ثابت طبقه بندی میشوند‪.‬‬
‫مناد مشاتیک مقاومت هم به شکل زیر است‪:‬‬

‫مقاومت ثابت‪ :‬مقاومت ثابت از ان دسته مقوت هایی هستند که عوامل حمیطی(دما و‬
‫جریان) و تغیری ولتاژ تاثریی در مقدار این مقاومت ندارد‪.‬‬

‫‪-‬مقاومت ‪ :SMD‬مقاومت ‪ SMD‬یک مقاومت با بدنه سرامیکی‪ F‬بسیار ریز است‬

‫که دارای لبه های نقره ای در هر مست آن است‪ .‬مشخصه مهم این مقاومت ها ابعاد‬
‫کوچک آهناست که آهنا را برای‪ F‬بردهای الکرتونیکی‪ PCB F‬بسیار مناسب می‬
‫سازد‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫حنوه حماسبه اهنا به شکل زیر است‬

‫مقاومت های کربنی‪%:‬رایج ترین‪ F‬و ارزانرتین مقاومت ها هستند که ما اغلب مقاومت‬
‫را با شکل اهنا میشناسیم‪.‬این مقاومت ها به علت ضریب حرارتی باال و اغتشاش زیاد‬
‫کمرتمورد استفاده قرار میگریند‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫حنوه خواندن مقاومت های کربنی‪ F‬یا معمولی‪:‬‬

‫‪15‬‬
 ‫مقاومت های متغیر‪ :‬در انواع مقاومت های متغری‪ ،‬میزان مقاومت با توجه به نیاز‬
‫مدار و برای کنرتل جریان و یا ولتاژ تغیری می کند‪ .‬یعنی مقدار مقاومت این قطعات‬
‫الکرتونیکی‪ F‬در مدار ثابت نیست‪.‬‬

‫‪16‬‬