PLANIFIKIM AFATMESËM PËR KLASËN E PESTË

NGA LËNDA E MATEMATIKËS

Viti shkollor 2017/2018

Tema 1A: Numri dhe zgjidhja e problemeve
Njësia
Qëllimet e mësimit
mësimore
Qëllimet për orën 1
1. Të shkruarit dhe
leximi i numrave të Numëron para dhe prapa në
plotë fq.5 L. hapa konstante, duke vazhduar
nën zero.
Di se çka paraqet secila shifër
d.sh. Ushtrime rreth në numrat pesëshifror dhe
shkrimit dhe leximit gjashtëshifror.
të numrave
Nga njohuritë e fituara më parë,
mund të nxjerr përfundime
(konkluzione)të reja në lidhje me
zgjidhjen e problemit.
GJYSËMVJETORI I
Propozim aktivitetet Resurset Terminologjia
Muaji dhe java: SHTATOR - Java 1
Aktivitetet për orën 1
Shembuj të dhënash të lidhura Njëshe, dhjetëshe,
Diskutoni me nxënësit duke përdorur me Republikën e Maqedonisë si qindëshe,
numra të mëdhenj në kontekst me të psh: mijëshe, dhjetë mijë,
dhëna lidhur me Republikën e Popullsia sipas moshës, sipas njëqind
Maqedonisë, si psh: numrin e gjinisë, sipas fshatrave, nga mijë, milion
popullsisë në shtet ose të ngjashme.
Tregoni sa më shumë të dhëna të profesioni; numri i njerëzve që
ngjashme dhe kontrolloni, vërtetojuni merren me bujqësi, industri; shifër numër
nëse nxënësit kuptojnë vlerën e çdo numri i familjeve etj. pesëshifror ose
shifre ( vlerën vendore).  Valuta: kursi devizor, sasia e gjashtëshifror, vlerë,
parave në qarkullim në një vlera
 Diskutoni për atë se si mund të bankë vendore, e barabartë
numërohen numrat e mëdhenj-me sa  Numri i lëndëve që përdoren me,
hapa mund të lehtësohet detyra? 10/ në shtet: numri i telefonive paraqet
25? 100? Jepni aktivitete për numërim
para dhe mbrapsht, në hapa të njëjta mobile, televizioneve,
si psh: 25,100,1000 etj. automobilave etj. hapa, hapa konstante,
numërim para dhe
 Kërkoni nga nxënësit të hulumtojnë  Distanca(largësia) midis mbrapsht,
dhe të parashikojnë hapa për numërim qyteteve, distanca deri te ndonjë para, mbrapa
me anë të së cilave mund të arrijnë kufi, distanca deri te dy
numra konkret, si psh., deri në 1234. kryeqytete evropiane.
…Si do ta gjejmë vlerën e hapës së  Sasia e energjisë së
numërimit (ndryshimit të anëtarëve të shfrytëzuar, sigurimi i ujit të
vargut) për të arritur te numri konkret. pijshëm, ushqimi i prodhuar,
bukë e shitur etj.
Kërkoni nga nxënësit të identifikojnë të
dhëna të tjera me numra pesëshifrorë
dhe gjashtëshifrorë (si psh, popullsia Modele të sistemit numerik, si
në qytetet fqinje) si detyrë të psh., tabela qindëshe, boshte
shtëpie.(Vërejtje: të dhënat e numerike, tabela boshe për
2
 nxënësve mund të shfrytëzohen edhe shënim të vlerës vendore, letra
për orën e dytë). (karta) për vlerën vendore
(letra me shigjeta).
Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2 Modele të sistemit numerik, si Njëshe, dhjetëshe,
2. Numra më të psh., tabela qindëshe, boshte qindëshe,
mëdhenj se 9 999 Di se çfarë përfaqëson çdo shifër     Diskutoni për numrat pesëshifrorë dhe numerike, tabela boshe për mijëshe, dhjetë mijë,
fq.6 L në numër pesëshifrorë dhe gjashtëshifrorë të siguruara nga puna shënim të vlerës vendore, letra njëqind
gjashtëshifrorë. hulumtuese nga ora e parë. Shikoni, (karta) për vlerën vendore mijë, milion
vërtetoni nëse nxënësit munden saktë
(letra me shigjeta).
të identifikojnë vlerën vendore të çdo
Vërteton nëse përgjigja është e shifre. numër pesëshifrorë
arsyeshme. ,,Gjenerator i numrave të ose gjashtëshifrorë,
d.sh. Shkruani 5 rastësishëm’’ vlerë, vlerë vendore,
numra. Të njëjtat     Shfrytëzoni ‘’gjenerator të numrave të e barabartë me,
shkruani me fjalë rastësishëm’’, rrotulluese ose kub me Shfrytëzoni Exel ose online paraqet
dhe paraqitni në 10 anë për të fituar numra gjenerator, si psh:
formë të zbërthyer. pesëshifrorë ose gjashtëshifrorë. http://www.mathgoodies.com/
Kërkoni nga nxënësit të shqiptojnë calculators/
numrat saktë. Kushtoni vëmendje të random_no_custom.html
veçantë shqiptimit të numrave të fituar
dhe përmirësoni nxënësit në emërtimin
e numrit dhe përcaktimin e vlerës Model të kubit:
vendore (mijëshe, qindëshe etj). http://timvandevall.com/
printable-paper-dice-template/
    Kërkoni nga nxënësit të krijojnë numër
dhe ta shënojnë (si psh: tabela të Rrotulluese
vogla ose tabela boshe për të shënuar http://www.topmarks.co.uk/
vlerën vendore) sipas të dhënave të Flash.aspx?f=Spinners
mëparshme,si psh:Numri im ka një
qindëshe, gjashtë dhjetëshe, tre Tabelë e vogël dhe marker për
mijëshe dhe katër njëshe.(3164) çdo nxënës.
Shfrytëzoni edhe shembuj pa
Për ushtrimin e vlerës së
informacione për vlera të ndryshme, si
psh. Numri im ka një dhjetëshe dhe vendit/pozitës
një mijëshe (1010), si dhe shembuj për deri në 100 000 shfrytëzoni:
shënim të ndryshëm të vlerës, si psh. http://www.hbschool.com/
Numri im ka njëzet e tre dhjetëshe dhe activity/elab2004/gr4/1.html
njëzet e tre mijëshe (23230)
Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3
3. Punë praktike- Shkop dirigjues (improvizoni me bosht, hapa, hapa me
numërim para dhe Numëron para dhe prapa me Luani lojën ‘’Orkestra që numëron’’. linear) madhësi
pas të numrave nën hapa konstante duke vazhduar Çdo çift nxënësish nëpër banka të njëjta, numërim
3
zero edhe nën zero. numëron në hapa të ndryshme (nga para dhe
2,3,5,10,100,1000 etj). Mësimdhënësi mbrapsht, para,
Vërteton se a është përgjigjja është dirigjent i cili përcakton se cili mbrapa
arsyeshme. çift nëpër banka duhet të vazhdojë
numërimin. Si psh: (nxënësit e bankës
d.sh. Paraqit 5
1 numërojnë në hap me 2) 2,4,6
shembuj të (numërimi vazhdon me nxënësit e
numërimit në hapa bankës së 2 të cilët numërojnë në hap
para dhe pas të me 3), 9,12,15, (vazhdojnë nxënësit e
numrave nën zero bankës 3 me hap 4) 19,23,27,31 etj.
’’Dirigjenti’’ mund ta vazhdojë lojën
por ashtu që nxënësit të fillojnë të
numërojnë mbrapsht.

 Përdorni numërim ritmik. Tregoni
nxënësve me cilin hap numëroni.
Përdorni shkop për të mbajtur ritmin,
por tregoni nxënësve që ata/ato mund
të thënë numrin vetëm atëherë kur ju
me shkopin do të prekni katedrën, dhe
pastaj vazhdojnë të numërojnë në
vetvete (në heshtje). Mundësoni
nxënësve sa më shpesh të numërojnë
për të fituar siguri (si psh: numërim në
heshtje dhe me zë), mandej rrisni
numrin e numërimeve pa zë (në
heshtje) dhe vlerësoni, kur shkopi të
prek katedrën a janë të gjithë nxënësit
në gjendje për të dhënë vlerën e
saktë.

 Zgjeroni aktivitetet e mëparshme për
numërim para dhe mbrapsht në
dhjetëshe, qindëshe, mijëshe dhe me
numra të mëdhenj.

Qëllimet për orën 4 Aktivitetet e orës 4 Njëshe, dhjetëshe, qind

4. Numra më të Aktivitete me të gjithë klasën, e Tabela të zbrazura (boshe) për  ëshe,
mëdhenj se 9 999 Zbërthen numrat deri në një milion udhëhequr nga mësimdhënësi me shënimin e vlerës vendore mijëshe, dhjetë mijë, nj
fq.4 F.P në mijëshe, qindëshe, dhjetëshe shfrytëzimin e tabelave të zbrazëta http://www.topmarks.co.uk/ ëqind
dhe njëshe. për shënimin e vlerës vendore. mijë, milion, shifër, nu
4
 Tregoni një pas një numra në çdo radhë place-value/place-value-charts mër
Nga njohuritë e fituara më parë dhe pyesni nxënësit të lexojnë të pesëshifror ose gjashtë
nxjerr përfundime të reja për gjithë numrin (si psh: tregoni shifror,
zgjidhje të problemit. 2000,300,40,4 ndërsa nxënësit duhet vlerë, vlerë vendore, e
të përgjigjen dymijë e treqind e dyzet e barabartë me, paraqet
d.sh. Paraqit një
katër).
tabelë si në F.P. me
numra të  Jepuni nxënësve numra treshifrorë zbërthim, zero, vendp
përzgjedhur ose katërshifrorë ti zbërthejnë, në ozitë
rastësisht. tabelat boshe për shënim të vlerës
vendore (si më lartë). Diskutoni atë se
çfarë ndodh kur zeroja zen vend si
psh: nëse e zbërthejmë 1024, çfarë
ndodh me qindëshet?

 Kërkoni nga nxënësit të shfrytëzojnë
njohuritë për futjen e vlerave për të
zgjidhur problemet e dhëna, si psh:
627 + 67 = 694 sepse
620 + 60 = 680 dhe 7 + 7 =14

680 +14 = 694

268 – 27 = 241 sepse
268 – 20 =248 dhe 248 – 7 = 241

 A ka kuptim përgjigja juaj?

Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën e 5

5. Sa vlen fq.5 F.P.  Hulumton dhe zgjidh probleme me • Kërkoni nga nxënësit të thonë nëse numri Modele për sistemin e numrave varg
 radhitëse numrash si psh.: I përcaktuar nga ana e mësimdhënësit si psh: hap, hap me madhësi
probleme logjike. do të jetë pjesë e vargut të numrave tabela 100, vargje numrash të njëjtë,
gjatë numërimit në hapa, si psh: Nëse http:// numërim para,
d.sh. Shkruani 5 numërojmë me hapa nga katër duke www.primarygames.co.uk/pg2/ numërim
numra. Të njëjtëve filluar nga zero, a do të jetë numri një splat/splatsq100.html mbrapsht, para, prapa
përcaktua pozitën milion në vargun numerik? Nëse sqarim
dhe vlerën vendore. numërojmë mbrapsht duke filluar nga Lojëra që përfshijnë numërim si
100 në hapa me tre, a vallë ndoshta në fund psh:
do të mbërrijmë saktë deri në Domino, loja në tablo, loja me
zero. Nxënësit duhet të sqarojnë hedhje, loja tablosë e
5

Qëllimet për orën 1
6. Leximi dhe Shfrytëzon shënime decimal me
shkrimi i numrave dhjetëshe dhe qindëshe, dhe
dhjetor fq.31 L kupton çfar përfaqëson çdo shifër
në numër si psh: në kontekst me
gjatësinë.
Shkruan numra me një ose dy
d.sh. Paraqitje e 5 vende decimale (presje dhjetore).
numrave dhjetor në Vërtetona është përgjigja e
bosht numerik arsyeshme.
mendimin e tyre. ashtuquajtur gjarpërinjtë
 Diskutoni për lojërat ku numërimi zen dhe shkallë si psh tabela 100,
rol kryesor. Motivoni nxënësit të vargje numrash.
paramendojnë lojëra të veçanta që http://www.counton.org/games/
kanë të bëjnë me numërim. virtualmathfest/
snakesladders.htm
Muaji dhe java: SHTATOR - Java 2
Aktivitetet për orën 1
Kërkoni nga nxënësit të mendojnë për Numër decimal.
raste kur kanë dëgjuar për numra të Presje
shkruar si ‘’diçka presje diçka’’. A Shembuj me numra dhjetor nga decimale, vend
mundet ata/ato të japin shembuj dhe revista dhe gazeta si psh: decimal.
të tregojnë se çfarë do të thotë ajo? temperaturë, matje, listë për
kursin devizor. shifër, njëshe,
 Ndihmoni nxënësve të gjejnë lidhjen dhjetëshe,
ndërmjet numrave të plotë dhe Varg numrash prej 0-1 e qindëshe, mijëshe,
decimaleve. Si psh: një qindëshe paemëruar por me dhjetëshe të dhjetë mijë,
mund të ndahet në dhjetë dhjetëshe, shënuara. njëqind mijë, milion,
një dhjetëshe mund të ndahet në numër
dhjetë njëshe. Çfarë do të ndodhë Numërim me qindëshe: pesë ose gjashtë
nëse njëshi ndahet në dhjetë pjesë. http://mrcrammond.com/ shifror, vlera
Shfrytëzoni varg numrash prej 0-1 dhe games/gordon/counter.swf vendore, e barabartë
tregoni se si shënohen vlerat me me,
numrat decimal. Varg numrash prej 0-1 e paraqet
Tregoni në vargun numerik se si një paemëruar por me dhjetëshe të ekuivalent/barabartë.
dhjetëshe mund të ndahet në dhjetë shënuara
pjesë, dhjetë qindëshe. Sqaroni si nda, ndarë,
shënohen qindëshet. Mandej Vendosni karta për të vendosur varg numrash, zero,
shfrytëzoni kartat për shënimin e vlerën vendore në tabela sqaron
vlerës vendore për të treguar se si interaktive
shënohen dhjetëshet dhe qindëshet. http://mrcrammond.com/
Sqaroni se si shqiptohen si psh: 1,23 games/gordon/
mund të thuhet si një, presje dy tre PVcardsdecimalv2.swf
ose si një e njëzet e tre qindëshe.
Lexoni vlera si psh: numër i cili përbëhet Tabelë e bardhë e vogël dhe
nga 5 vende të numrave të plotë plus marker për çdo nxënës.
dy vende decimale si psh., 12 345. 67.
6
 Kërkoni nga nxënësit të shënojnë
numrin në tabelat e tyre të vogla.
Zgjidhni një nxënës me përgjigje të
saktë për të menduar një numër
tjetër dhe ta lexoj të njëjtin etj.
Pyesni nxënësit: A mendoni se ky
proces mund të zgjasë pakufi?
Kërkoni nga nxënësit që të përgjigjen
në pyetjet për shifrat në numrat me
dy vende decimale.
Nxënësit i vendosin decimalet në varg
numerik të zbrazët prej 0-1. Pyesni
nxënësit: A mendoni se numri është në
vendin e duhur? Pse?
Qëllimet në orën 2 Aktivitetet për orën 2
7. Paraqitja e  Numëroni para dhe mbrapa së bashku:
numrave dhjetor te Shfrytëzon shënime decimal me - Prej cilit do qoftë numër në hapa prej
boshti numerik fq. dhjetëshe dhe qindëshe, dhe 2, 3, 4, 5, 10.
24 F.P. kupton çfarë përfaqëson çdo shifër - Numëroni prej mbrapa në pesëshe
në numër si psh: në kontekst të gjatësisë. prej 50.
Mandej zgjidhni hapa tjera për numërim.
d.sh. Paraqitje e 5 Shkruan numra me një ose dy Përdorni vargun numerik që të ndihmon
numrave dhjetor në vende decimale nxënësve në numërim në numrin e dhënë.
bosht numerik të  Nxënësit i vazhdojnë dhe sqarojnë vargjet
ndarë në dhjetëshe numerike dhe skemën për numërim.
dhe qindëshe
 Nxënësit i shfrytëzojnë njohuritë nga
tabela për shumëzim me 2 që ta fitojnë
tabelën për shumëzim me 4.
 Mandej ata e përdorin tabelën për
shumëzim me 4 që të fitohet tabela për
shumëzim me 8? Cili numër vijon? Si e
keni zgjidhur atë? Vallë ka strategji
alternative të cilën mund ta përdorni?
 Me përdorimin e tabelës 100, numëroni
në hapa. Ngjyrosni numrin deri te cili
Boshte numerike interaktive:
http://www.topmarks.co.uk/
Flash.aspx?f=NumberLinev5
Ushtrime për pozicionimin e
decimaleve në vargun numerik:
http://mathsframe.co.uk/en/
resources/resource/37/
placing_numbers_on_a_number
_line
http://www.iboard.co.uk/iwb/
Number-Line-Drop-TENTHS-
353
Makina për numërim është e vijues
kapshme në vazhdimësi
http://www.ictgames.com/counti vargu
ngwithstick.html. Vendosni vazhdon
numrin me të cilin dëshironi të parasheh
filloni në kutinë nga ana e majtë modele
dhe madhësia e hapit në kutinë lidhja
nga ana e djathtë – mandej
klikoni në ,,luaj’’.
Vargu më i madh numerik
Tabela virtuale 100 është e
kapshme në
http://www.hellam.net/maths200
0/100square.html ku mund të
shikoni të hyni në shumëzuesit
të cilët dëshirojnë ti ngjyrosni.
Mund të ‘ngjyrosni’ çfarë do
7
 keni arritur. Diskutoni se çka vërejnë qoftë numra të nevojshëm në
nxënësit për shembull. Pse është krijuar këtë tabelë 100!
modeli im? Si vepron ky model (hapi i 2) http://www.oswego.org/ocsd-
vepron me modelin (hapi i 4)? Cilët web/games/SplatSquares/splatsq
numra i vëreni në tabelat e shumëzimit 100.html
me 2 dhe 3?
Qëllimet për orën e 3 Aktivitetet për orën 3 kalkulator,
8. Rrumbullakimi i Dallon dhe vazhdon vargun e numrave, Vërtetim i të shënuarit të numrave vendos/hyr,
numrave dhjetor te të cilët anëtarë janë numra të fituar me decimal. Tregoni decimale të Karta për vendosje, shënim të tregon
numri i plotë më i numërim në hapat konstante, duke ndryshme duke përdorur karta për vlerës vendore. numër decimal,
afërt fq. 33 L. vazhduar vargun edhe nën zero kur vendosje, shënim të vlerës vendore presje
numëron mbrapa. dhe kërkoni nga nxënësit të lexojnë Kalkulator- i njëjti model për të decimale, vend
numrat dhe të përgjigjen në pyetjet për
shifrat e shënuara. gjithë nxënësit, për decimal.
E përshkruan dhe vazhdon vargun Theksoni se psh: 0,2 (0 njëshe, dhe pa mësimdhënësin më i madh
d.sh. Zgjedhja e numerik, për shembull: 7, 4, 1, –2 ... qindëshe) është e njëjtë si 0,20 (0 për të demonstrim ose fotografi Shifër
ushtrimit 4 nga libri dhe i dallon raportet ndërmjet secilit njëshe, 2 dhjetëshe dhe 0 qindëshe). të projektuar në të njëjtin njëshe, dhjetëshe,
numër. kalkulator. se. qindëshe,
 Nxënësit përdorin kalkulator për të (Këto janë shpesh të mijëshe, dhjetë mijë,
shndërruar një vlerë decimale në një disponueshme për tu marrë nga njëqind
tjetër decimale të dhënë, në një hap si ueb faqet të prodhuesit). mijë, një e dhjeta, një
psh: 2.64 në 2.66, 8,9 në 89, 13,92 në e qindta,
13,62. Nxënësit sqarojnë se si është e Varg numerik prej 0-1, I pa vlerë vlerë vendore,
ndryshuar vlera. A ekziston më shumë
emëruar por me qindëshe të ekuivalent/barabartë.
se një mënyrë tjetër për tu realizuar
ajo? shënuara.
bosht numerik, zero,
 Sqaroni se si decimalet mund të një
paraqiten në thyesa dhe e kundërta sqarim
(qindëshe dhe dhjetëshe), 0,03 =
3/100; 8,25 = 825/100 ...Përdorni
bosht numerik për të sqaruar.
Qëllimet për orën 4 Aktivitete në orën 4 numër decimal,
9. Çifte të numrave Rrethon numër decimal me një presje
dhjetor shuma e të decimale deri te numri i plotë më i afërt.     Kërkoni nga nxënësit të vizatojnë decimale, vend
cilit është 1 fq.96 L. bosht numerik prej 0 deri në 1 dhe të decimal.
Vlerëson dhe përcakton vlerën më të ju tregojnë ku mendojnë se ndodhet shifër, njëshe,
numri 0,8. A është 0,8 më afër deri te
afërt gjatë llogaritjes dhe e vërteton 0 ose deri te 1! Sqaroni se 0,8 është dhjetëshe,
d.sh. Zgjedhja e rezultatin. më afër deri te 1 se sa te 0 dhe qindëshe, mijëshe,
ushtrimit nën c); ç); prandaj themi se 0,8 është më afër një mijë,
f) dhe h) nga deri te numri i plotë 1.Përsëritni me një e dhjeta, një
8
ushtrimi 1 nga libri
Qëllimet për orën 5
10. Përsëritje rreth I di përmendësh çiftet e numrave
çifteve të numrave decimale me një decimale me
dhjetor me shumë 1 shumë 1, si psh., 0.8+0.2
Shfrytëzon shënime decimale me
dhjetëshe dhe qindëshe dhe
kupton se çka paraqet çdo shifër
d.sh. Përpilim i 2 në numër, si psh., në kontekst me
detyrave tekstuale gjatësinë.
për mbledhje dhe
zbritje të numrave Zgjedh probleme të thjeshta dhe
dhjetor shuma e të të vështira (duke shfrytëzuar katër
cilëve është 1 operacionet) dhe i paraqet si psh:
me diagram ose në drejtëz
numerike.
vargje numrash të tjerë si psh., 3,0 qindta, vlerë,
dhe 4,0. vlerë mesatare.
Kërkoni nga nxënësit tu sugjerojnë çfarë
sipas mendimit të tyre, do të thotë rregulla
Bosht numerik, më
për rrumbullakim të decimaleve (si psh:
nëse shifra e dhjetësheve është më e afër se
madhe se 5, ne rrumbullakojmë deri tek rretho (lart/poshtë)
numri i plotë i ardhshëm). më i afërt
deri te numri i plotë
    Nxënësit rrumbullakojnë gjatësi me sqarim
një vend decimal deri te gjatësi, metër,
metri/centimetri më i afërt (si psh., centimetër.
247,6 m është 248 me rrumbullakuar
me numrin më të afërt të plotë).
    Kërkoni nga nxënësit tu sqarojnë
arsyen se pse mundësia për të
rrumbullakuar vlerat decimale mund të
jetë e dobishme në jetën e
përditshme.
Aktiviteti për orën 5 numër decimal,
Zgjeroni njohuritë e nxënësve nga ora e Probleme tekstuale të cilat presje
katërt për të mbledhur tre numra përfshijnë numra decimal. decimale, vend
decimal shuma e të cilëve është 1:Si Krijoni një problem ose tregoni decimal
do të mund të gjejmë tre numra në tabelë për të diskutuar me shifër
decimal me një vend decimal me
nxënësit strategjitë për zgjidhjen
shumë 1?
Zgjeroni njohuritë e nxënësve prej orës e problemeve tekstuale, dhe bosht numerik
së katërt si: Si mundet numri 1 të pastaj le të provojnë vet nxënësit diskuton, sqaron
zbërthehet në çift të dy numrave për të zgjidhur problem strategji
decimal me një vend decimal. tekstuale.
Parashtroni detyra tekstuale për zgjidhjen shifër
e të cilave është e nevojshme të njëshe
menduarit për numrat decimal të dhjetat, të qindtat
njëshifror. Si psh: A peshojnë katër
thasë me oriz nga çka secila peshon vlera vendore,
prej 0.8 kg, sesa dy thasë me oriz prej
shto/mblidh
1.5 kg.
gjithsej, edhe sa, deri
 A mundet nxënësit të theksojnë çift
te
numrash decimal me shumë 0,1? A çift
mund të sqarojnë se si funksionin skemë, sqaron, arsye
lidhja? për. 9
 Muaji dhe java: SHTATOR - Java 3
Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën 1
11. Shumëzimi me
10 dhe me 100 fq. 86 Shumëzon dhe pjesëton numra Ushtroni shumëzim dhe pjesëtim të
L fq.52 F.P. prej 1 deri në 10 000 me 10 ose numrave të plotë me 10 ose 100 për
100 dhe e kupton rezultatin. të fituar përgjigje me numra të plotë.
Duhet të jeni të sigurt që nxënësit
Gojarisht dhe me shkrim e kuptojnë që kur shumëzohen 10/100
sqaron mënyrën e zgjidhjes së problemit shifrat bëhen 10/100 herë më të mëdha, a kur
d.sh. Zgjedhja e dhe të menduarit, parashtron hipoteza pjesëtohen shifrat
ushtrimit 2 dhe 4 dhe i vërteton. 10/100 herë të njëjtat bëhen në shifra
nga libri më të vogla. Edhe pse shifrat ngelin të
njëjta vlera e tyre vendore
ndryshon.(Do të arrini qëllimin nëse i
pyesni nxënësit nëse dëshirojnë të
kenë tre të dhjetat të denarit ose tre
mijë denarë). Vërtetoni nëse nxënësit
kuptojnë se shumëzimi me 10 mandej
përsëri me 10 jep rezultat të njëjtë si
shumëzimi me 100.
 Kërkoni nga nxënësit të parashikojnë,
vëzhgojnë dhe rezultatet nga
shumëzimi me 10 ose 100 dhe si me
ato numra mund të fitohet numër
decimal duke përdorur kalkulatorin.
Letër e madhe për të vendosur herë, shumëzo,
vlerën vendore. shumëzim,
Letra me shifra-përdorni stikerë shumëzuar me,
për ti vendosur në letrën për pjesëtuar me,
vendosje të vlerës vendore dhe pjesëtim
tregoni si shumëzimi dhe 10 herë më e
pjesëtimi me 10 dhe 100 kanë madhe/ose më e
efektin e ndërrimit të vlerës vogël,100 herë më e
vendore të shifrave. madhe/ose më e
vogël
Kalkulator - model I njëjtë për Kalkulator, vendosje,
të gjithë nxënësit, version më I paraqet sqarim
madh për mësimdhënësit për
demonstrim ose projektim të
fotografisë në kalkulatorin e
njëjtë. (këto mund të Merren
edhe nga ueb faqet online).
Sigurohuni që nxënësit e kanë të
njohur procedurën për
shfrytëzimin e funksionit
konstant: shpesh si psh x 10 ==

Ata hulumtojnë përdorimin e funksionit

konstant. Me përdorimin e kalkulatorit
fusni çfarëdolloj numri prej 10 deri në
10 000. Shtypni ndarje mandej 10 ose
100. Çfarë vëreni? Përsërisni me
numra të tjerë. Diskutoni rezultatet.

10
 Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2 njëshe, dhjetëshe,
Rrethon numra katërshifror deri te Tregoni varg numerik me 10 ndarje të Tregoni varg numerik të qindëshe,
12. Rrumbullakimi numri më i afërt10,100 ose 1000. shënuara me mijëshe. Paraqisni pashënuar deri me 10 ndarje. mijëshe, dhjetë mijë,
te dhjetë ose njëqind numra katërshifror (si psh., 1234) dhe njëqind
më i afërt fq.9 L fq.6 Gojarisht dhe me shkrim e Varg numerik me 10 ndarje për mijë, milion, shifër,
kërkoni nga nxënësit të vlerësojnë dhe
F.P. paraqet mënyrën e zgjedhjes dhe çdo nxënës. numër
të menduarit, parashtron hipoteza të tregojnë me gisht ku është vendi pesëshifror ose
dhe I vërteton përkatës I numrit në vargun numerik. Listë ose karta me pohime gjashtëshifror,
Pyesni nxënësit të tregojnë cila E saktë/Jo e saktë vlera vendore, të
mijëshe e plotë është më është më gjeturit e
d.sh. Zgjedhja e afërt. Diskutoni për strategjinë e http://www.topmarks.co.uk/ vlerës, barabartë me,
ushtrimit 4 nga F.P. rrumbullakimin e numrave katërshifror deri Flash.aspx? paraqet.
f=DartboardRoundingv2
te mijëshja më e afërt. Krahasoni të njëjtën
Varg numerik, më
me atë që nxënësit që kanë kuptuar për afër te,
rrumbullakim të numrave më të vegjël. rretho (lartë/poshtë),
rretho
 Shënoni disa numra ndërmjet 4000 deri te dhjetëshja/
dhe 5000.Kërkoni nga nxënësit të /qindëshja/mijëshe
rrumbullakimin deri te numrat më të
Sqaron
afërt 10,100,1000.Diskutoni për
varg numrash, më e
rezultatet. Bëni fletushka ose karta me afërt se,
pohime Saktë/Jo saktë, me të dhëna rrethim (lart/poshtë),
që lidhen me rrumbullakimin. Pohimet rrethim
e tilla mund të përfshijnë si psh: Disa deri te numri më i
prej numrave japin përgjigje të njëjtë afërt
kur rrumbullakohen deri te numri më i dhjetëshe/qindëshe/
mijëshe
afërt 10,100,1000. (si psh., 4999).
Nxënësit punojnë në mënyrë sqarim
individuale mandej në çifte, dhe
diskutojnë për përgjigjet e tyre. Çdo
çift pastaj mund të përfshihet në çiftin
tjetër për të diskutuar rezultatet.

Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3

13. Numrat çift dhe Dallon numra tek dhe çift dhe Përsërisni pohimet e përgjithshme për Shumëfisha të ...
tek fq. 70 L. Kartat me pohimet: E saktë/Jo e 11
 shumëfisha të 5,10,25,50 dhe 100
deri tek 1000.
Nxjerr përfundime për shumë,
d.sh.Jep shembuj
për të argumentuar ndryshim dhe shumëzim të
gjykimet sipas numrave çift dhe tek.
ushtrimit 5 dhe 6 Hulumton fakte të caktuara duke
gjetur shembuj me të cilat i
vërteton ose nuk i vërteton faktet si
psh: shuma e tre numrave të plotë
të njëpasnjëshëm është gjithnjë
përmbajtës i numrit tre.
shumat dhe dallimet e numrave çift saktë Çift, tek, çdo një, i
dhe tek. Shfrytëzoni kartat me pohimet pandryshuar
E saktë/Jo e saktë dhe kërkoni nga
sqaron, diskuton,
nxënësit të japin shembuj për tu
skemë,
pajtuar ose jo me to si psh: Shuma e pohim
tre numrave tek është numër çift. (Jo e
saktë 5+5+5=15 është numër tek).
Nxisni diskutim.
Kërkoni nga nxënësit të zgjedhin numër
dyshifror çift dhe të gjejnë shumëzues.
A janë shumëzuesit çift ose tek? Ata
zgjedhin numra të ndryshëm çift dhe
përsërisin. Mandej zgjedhin numra tek
dhe përsërisin. Çfarë vëreni? Cilin
pohim mund ta themi në lidhje me
shumëzuesit e numrave tek.
 Kërkoni nga nxënësit të japin
konkluzione të përgjithshme për
përmbajtës të 5,10,25,50 dhe 100
deri në 1000 me shembuj. Motivoni
për diskutim.
12
 Qëllime për orën 4 Aktivitetet për orën 4
14. Ushtrime Parashtroni probleme të ndryshme në Detyra tekstuale të cilat shifër, njëshe,
Hulumton dhe zgjedh problem dhe kontekst të asaj që kanë mësuar gjatë përfshijnë problem të mësuara dhjetëshe,
radhitëse me numra, si psh: javës që kërkon nxënësit të gjatë javës: efekte të shumëzimit qindëshe, mijëshe,
probleme logjike. me shumëzues prej 10, dhjetë mijë,
shfrytëzojnë të menduarit për numrat
d.sh. Përpilim i 2 rrumbullakim dhe sjellje të dhjetat, të qindtat,
detyrave tekstuale si psh: përfundim për numrat tek dhe vlerë
me probleme të çift. Kjo mund të sigurohet me vendore, vendosje të
mësuara këtë jave - Nëse gjatë numërimit me hapa me karta të cilët nxënësit i zgjedhin vlerës, e
numër tek çdoherë rezulton sipas rastësisë ose problemet barabartë me,
pandryshueshëm (konstant)numra tek mund të shtypen në letër me paraqet,
dhe çift? Pse? hapësirë të lirë për nxënësin që ekuivalent
të paraqes/shkruaj zgjedhjen e
tij. numër decimal,
- Cili është efekti I shumëzimit me presje
numrin 1000 dhe pastaj pjesëtimit me decimale, vend
100? Sqaroni decimal

- Nëse rrethoni një numër katërshifror Numërim në hapa,

deri te 1000 më e afërt, cili është hapa, hapa
me madhësi
dallimi më I madh ndërmjet numrit
konstante.
aktual dhe numrit të rrumbullakuar? Numërim, numërim
me radhë,
- Nëse numri katërshifror rrumbullakohet numërim mbrapa,
në 8000 kush është numri më i madh dhe më përpara.
i vogël që rrumbullakohet? Cilët numra të
tjerë mund të rrumbullakohen në 8000? Shumëzo
Tek, çift, çdo i dyti, i
pandryshuar

herë, shumëzo,
shumëzim,
shumëzuar me
nda, ndarë me, ndarje
dhjetë here më i
madh/më i

13
 vogël, 100 herë më i
madh/më
i vogël

varg numerik, më
afër deri te,
rrumbullako
(lart/poshtë),
rrumbullako deri te
numri i
plotë më i afërt
dhjetë, njëqind,
njëmijë

sqaron, diskuton
skemë, pohime

Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5 shifër, njëshe,

15. Njehsim sipas dhjetëshe,
renditjes së Zgjedh detyra të lehta dhe të Gjeni detyra tekstuale të cilat do të ju qindëshe, mijëshe,
operacioneve fq.14 vështira (duke shfrytëzuar të katër mundësojnë të vlerësoni nëse nxënësit e dhjetë mijë,
L. operacionet matematikore), dhe I kanë kuptuar atë që kanë mësuar gjatë të dhjetat, të qindtat,
paraqet si psh:me diagram ose në javës, si psh: vlerë
drejtëz me numra. vendore, barabartë
Zgjedh problem të madh duke e Blej dy produkte me vlerë 4400 me,
zbërthyer në problem më të vogla denarë për secilin produkt. Sa denarë do të paraqet, ekuivalent
d.sh. Zgjedhja e ose e paraqet duke e shfrytëzuar harxhoj deri te mijëshja më e afërt?
ushtrimit 2 nga diagramin. Nëse të gjithë nxënësit në shkollë formojnë decimale, presje
libri grupe me tre, a do të ketë numër çift ose tek decimale, vend
Vërteto a është përgjigja e të grupeve? A do të ngeli ndonjë tjetër jashtë decimal
kuptueshme. grupit ? varg/hap
hap me madhësi
Inkurajoni nxënësit për ti sqaruar konstante
strategjitë. numëron, numëron
para,
 Kërkoni nga nxënësit të mendojnë numëron mbrapsht
detyra tekstuale që shokët e tyre Para, mbrapa

14
 duhet ti zgjedhin.
Shumëzo
Tek, çift, çdo tjetër
I pandryshueshëm

Here, shumëzo,
shumëzim,
shumëzuar me, nda
ose pjesëto, pjesëtuar
me, pjesëtim
Dhjetë here më i
madh/më i
vogël, varg numerik,
më afër
deri te, rrumbullako
(lartë/poshtë),
rrumbullako
sipas numrit të plotë
më të afërt dhjetë/
njëqind/njëmijë.

Sqaron, sqaro
strategjinë
tënde, diskuto
përgjigje, e
kuptueshme.
Muaji dhe java: SHTATOR - Java 4
Qëllimet në orën e 1 Aktivitete në orën e 1 Tabela të vogla dhe laps kimik
16. Vargje Njeh, dallon dhe bën vazhdim të Tregoni katër numrat e parë në vargun për çdo nxënës. varg, i ardhshëm
numerike fq.68 L. vargut numerik. me numra të cilat zmadhohen si psh., Programi Exel tabela mundet vazhdon, i ardhshmi
Njeh numrat çift, tek dhe shumë parashikon, sqaron,
(0.25.50.75).Kërkoni nga nxënësit të
përmbajtës të 5,10,25,100 deri në shpejtë të krijoj vargje: Vendos skemë,
1000. shënojnë katër numrat e radhës dhe ti tre nocion çift, rregull
d.sh. Zgjedhja e Përshkruan dhe vazhdon boshte tregojnë në tabelat e tyre të vogla. Pyesni ne tre qeli vertikale si psh: shifër
ushtrimit 2 nga me numra si psh., -30,-27, �, �,– si u bë zmadhimi i vargut dhe si do të 12 shumëfish numër tek,
libri 18...; dhe dallon lidhjet ndërmjet vazhdojë më tej. 24 numër

15
 çdo numri.
Nga njohuritë nxjerr konkluzione
të reja për zgjidhjen e problemeve.
Me gojë dhe me shkrim e paraqet
mënyrën e zgjidhjes së
problemeve dhe të menduarit,
parashtron hipoteza dhe i verifikon.
Qëllimet në orën e 2
17. Ende vargje Njeh, dallon dhe vazhdon vargun
numerike fq.69 L. numerik.
Përshkruan dhe vazhdon varg me
numra  si  psh:-30,-27, �, �,–
18...;dhe i kupton, dallon raportet
midis çdo numri.
d.sh. Formo 5 Gojarisht dhe me shkrim paraqet
vargje numerike mënyrën e zgjidhjes dhe të
me nga 10 numra. menduarit, parashtron hipoteza
    Hulumtoni nevojën e funksionit
konstant në kalkulator për të krijuar
vargje numerike. Kërkoni nga
nxënësit të mendojnë për dobinë nga
ky aktivitet.
    Kërkoni nga nxënësit të diskutojnë për
ndonjë varg tjetër më ngacmues
numerik si psh., varg i krijuar me
shtimin të vlerës konstante të
shumëfishave të numrit të dhënë si
psh.: 1, 5, 9, 13, 17( shumëfisha 4+1)
    Kërkoni nga nxënësit të formojnë
vargje numerike të ngjashme ku
numrat rriten për numrin e bashk-
nxënësve. Kërkoni nga nxënësit që të
mbledhin shembuj me vargje
numerike për të cilat ata mendojnë se
nuk janë të vështira për ti zgjidhur dhe
të njëjtat tregoni në të gjithë paralelen
për ti zgjidhur bashkë.
Aktivitetet në orën e 2
Jepuni nxënësve vargje numerike të
ndryshme në të cilat mungojnë shifra. Në
fillim vendi i shifrës që mungon duhet të
jetë në fund të vargut. Ngacmim më i
madh për nxënësit do të jetë kur nxënësve
do t’iu jepen vargje numerike kur shifra që
mungon është në mes të vargut, ose në
fillim të vargut.  rregull, i ardhshëm, i
Kërkoni nga nxënësit të
36
Vendose kursorin në qelinë e kalkulator, funksion
parë dhe duke mbajtur të shtypur konstant, I
anën e majtë të miut, tërhiqni njëjtë me
kutinë e zgjedhur përreth të
tre qelive. Lëvize kursorin deri
te pjesa e poshtme e djathtë nga
ky boks i zgjedhur. Ai do të
ndërrohet në plus.
Mbaje butonin e djathtë të miut
dhe tërhiqe kutinë poshtë aq sa
dëshiron-kur do ta lëshosh
butonin e miut, qelitë do të
plotësohen me vargje.
Kalkulator model I njëjtë për të
gjithë nxënësit, version I madh
për mësimdhënësit për
demonstrim ose fotografi e
projektuar në të njëjtin
kalkulator. (Këto mund të
merren edhe nga ueb faqet
online).Sigurohuni që
nxënësit e kanë të njohur
procedurën për shfrytëzimin e
funksionit konstant:
shpesh si psh., 2 + = = ... ose 2 =
= ...
Përgatisni vargje numerike me varg
shifra që mungojnë, duke shifër, shifër që
përfshirë dhe vargje numerike që mungon
zvogëlohen. zmadhoje, zvogëloje,
vazhdo,
parashiko, sqaro,
skemë, çift,
njëpasnjëshëm,
16
Paraqite rregullën dhe i verifikon. sqarojnë si e zbuluan shifrën që mungon numër tek,
me të cilën krijove dhe të tregojnë se si do të vazhdojë vargu. numër çift, i njëjtë
këta vargje.         Hulumtoni varg numerik në me,
rënie/zvogëlim (si psh: 35,30,25,20). zero, nën zero.
Deri ku mund të vazhdohet ky varg
numerik?
A ka dikush ide për atë se çka do të
ndodhi pas ardhjes së zeros?
Qëllimet në orën e 3 Aktivitetet në orën e 3 Stilolaps, lapsa me ngjyra varg
18. Test Njeh, dallon dhe vazhdon vargun Aktivitet në grup. Çdo nxënës ka laps Fletë prej letre. shifër, shifër që
numerik. vargun numerik kimik dhe laps me ngjyrë të ndryshme. mungon,
Përshkruan dhe vazhdon varg me Grupeve ju jepet një numër konkret dhe zmadhoje, zvogëloje,
numra  si  psh:  –30,  –27, �, �,– hapat për numërim para. Çdo lojtar
vazhdo,
18...; dhe i dallon lidhjet ndërmjet shënon një numër ndërmjet 0 dhe 100 në
d.sh. Ushtrime fletushkën e vet, në bazë të hapit për parashiko, sqaron,
çdo numri.
sipas dëshirës numërim. Mandej i jep fletushkën lojtarit skemë, çift,
në anën e tij të majtë, i cili e shënon rregull, pasardhës, i
numrin e radhës në vargun numerik. njëpasnjëshëm,
Nxënësit vazhdojnë të shkruajnë dhe të numër çift,
japin fletushkën derisa njëri nxënës të numër tek, i
arrijë ose të kaloj numrin e dhënë konkret barabartë me.
nga ana e arsimtarit në fillim të lojës.
      Kërkoni nga nxënësit të hulumtojnë
skemat në tabelën 100 kur numërojnë
në hapa sipas numrit të dhënë nga
një pike fillestare si psh: numërim për
3 prej 1.
Qëllimet në orën e 4 Aktivitetet në orën e 4 pohim
19. Ushtrime me Shembuj të pohimeve: saktë, jo saktë
gjykime saktë apo Hulumton pohime të caktuara duke  Shuma e tre numrave çift të shembull
gjetur shembuj me të cilët e Përgatisni disa pohime/deklarata të varg
jo saktë (sipas njëpasnjëshëm do të jetë I
vërteton ose neglizhon pohimin, si sakta/jot ë sakta (shih resurse) dhe parashikim, sqarim
aktiviteteve nga pjesëtueshëm me katër.
psh: shuma e tre numrave të plotë shënoni në anën e jashtme të zarfit-
plani) të njëpasnjëshëm është gjithnjë  Shuma e tre numrave të skemë, rregull
kuvertës. plotë të njëpasnjëshëm
përmbajtës-shumëfishi. shifër
Shpërndajuani grupeve dhe kërkoni të gjithmonë është përmbajtës I shumëfish
Gojarisht dhe me shkrim e sqaron mendojnë për pohimet e tyre dhe të numrit tre. I ardhshëm, i ardhshë
d.sh. Jep shembull mënyrën e zgjidhjes dhe të vendosin a janë ato të sakta ose jot ë  Shuma e dy numrave tek do m
për të menduarit; parashtron hipoteza sakta. Pastaj duhet të shënojnë të jetë gjithmonë tek. Numër tek, numër çift
argumentuar: (paragjykime) dhe i vërteton. sqarimin dhe shembuj me të cilët do  Rezultati nga zbritja e njëjtë

17
Shuma e tre të mbështesin mendimin e tyre. numrit tek nga numri çift
numrave të plotë të Kjo duhet të shënohet në një cope gjithmonë do të jetë numër çift.
njëpasnjëshëm letre e cila nënshkruhen nga anëtarët
është i e grupit dhe vendoset në zarf. Kur
pjesëtueshëm me 3 arsimtari do të vendosi kuvertat u
jepen grupit tjetër të cilët duhet të
përgatisin përgjigjet e tyre për pohimet
para se t’iu jetë lejuar ti shohin
shembujt e të tjerëve.
Vazhdoni deri sa secili grup të ketë
shansin ta komentojë çdo pohim dhe
pastaj vërtetoni të gjithë me radhë
gjatë diskutimit të përbashkët.
 Në grupe nxënësit shkruajnë sqarimin
pse një pohim është i saktë ose jo i
saktë. Ato e ndajnë sqarimin e tyre me
grup tjetër i cili duhet të vendos cili
ishte pohimi.
Qëllimet në orën e5 Aktivitete për orën e 5 Shumë shembuj në radhitëse me Logjikë, radhitëse
20. Mbledhja dhe Hulumton dhe zgjidh probleme dhe     Hulumtoni probleme të ndryshme dhe numra mund të gjenden në logjike
zbritja e grupeve të radhitëse me numra si psh: radhitëse duke përfshirë probleme me internet dhe secila nga ato që do Zgjero vargun
numrave fq.11 L. probleme logjike. numra dhe radhitëse logjike. Kërkoni të zgjidhni duhet me kujdes të Gjej të gjithë
nga nxënësit të shënojnë dhe të bëjnë shqyrtohet për të qenë të sigurt mundësitë
Zgjidh probleme të vështira duke listë me këshilla për ndihmë të të
zbërthyer në probleme më të lehta se shkalla e ngacmueshmërisë Numër, numër që
tjerëve nxënës për të zgjidhur
d.sh. Radhit më së ose e paraqet duke shfrytëzuar radhitëse me numra dhe detyra. (provokimit) përputhet me mungon, zmadhoje,
paku 8 numra. diagrame. shkallën e të kuptuarit e zvogëloje
Gjeje shumën ose Modele të hapave për zgjidhje të nxënësve për moshën e tyre, Vazhdo
ndryshimin e Nga dituritë e fituara nxjerr detyrave/radhitëse si psh.: si psh: Parashiko, sqaro
numrave. Përdor përfundime të reja për zgjidhje të -Lexoni me kujdes problemin për të Shumëzim të radhitëses katrore. Skemë, çift, rregull
vetinë asociative problemit.. qenë të sigurt se kuptoni çka www.nrich.maths.org/2821 Përmbajtës i
dhe komutative për kërkohet. Pasardhës,
të gjetur më së pakti Gojarisht dhe me shkrim e sqaron -Zbuloni informacionin kryesor njëpasnjëshëm
mënyrën e zgjidhjes dhe të -Llogarisni saktë
nga 2 mënyra për Numër tek, çift
menduarit; parashtron hipoteza -Interpretoni rezultatet e llogaritjes
mbledhje ose -Përgjigjuni për problemin brenda njëjtë
(paragjykime) dhe I vërteton.
zbritje. kontekstit.

18
 Muaji dhe java: SHTATOR/ TETOR - Java 5
Qëllimet për orën e 1 Aktivitete për orën 3
21. Përsëritja për Njeh lidhjen ndërmjet:1/2; ¼ dhe 1/8
thyesat fq.77 L. 1/3 dhe 1/6 Përkujtohuni në rëndësinë e:   1/2; ¼ dhe 1/8 pjesë, pjesë të njëjta
Mur i pashënuar me thyesa si psh:
  1/3 dhe 1/6 ngjyra prej druri Thyesë, thyesë e
 Kërkoni nga nxënësit drejtë,
Nga njohuritë e fituara jep të sqarojnë si thyesa të këtilla mund të Mur interaktiv me thyesa: numërues, emërues
konkluzione të reja për zgjidhjen paraqiten në jetën e përditshme si psh: http://www.taw.org.uk/demo/
d.sh. Paraqit me e problemeve Ndarja e një torte në pjesë për çdo anëtari mathematics/shapes/ ekuivalent, thyesë
anë të vizatimeve të familjes. fractionStrip.htm një e plotë
figura ku do të Vizatoni forma të thjeshta në dërrasë gjysmë, një e katërta,
paraqesësh thyesat Ekuivalenca e një e
(këndëdrejtë, rreth etj) për të paraqitur
në bazë të ushtrimit thyesave:http://www.iboard.co.uk/ teta, një e treta, një e
objekte që lehtë ndahen si psh (picë,
iwb/Fraction-Machine-Tool-377
2 nga libri çokollatë). Kërkoni nga nxënësit të gjashta,
Krahasimi ithyesave:
vizatojnë forma të cilat mund të prehen një e pesta, një e
http://www.mathplayground.co
njësoj për 2,4,8,3,6,5 dhe 10 persona dhjeta
m/fractions_compare.html
(Nëse nxënësit e kanë të vështirë dhe
http://
kanë nevojë për të ushtruar kjo mund diagram
www.amblesideprimary.com/
të jetë si bazë për tu bërë një listë me
ambleweb/mentalmaths/ mur me thyesa
aktivitete, nëse nxënësit kanë nevojë
fractotron.html
për këtë siguroni mundësi praktike-
ndarje brumi, prerje formash prej gline
etj. Për çdo rast diskutoni nëse
shembulli është e vetmja mënyrë për
paraqitje të ndarjes.
    Krahasoni diagrame të formave të
thjeshta të ndara përgjysmë, në të
katërtat, të tetat, të tretat, të gjashtat,
të pestat dhe të dhjetat (si psh: ato që
nxënësit I krijuan në aktivitetin e
mëparshëm). A munden ata të vërejnë
raportin ndërmjet formës të ndarë në
dy gjysma dhe formës së ndarë në
katër pjesë.
Vëreni raporte me ndihmë të diagrameve të
vizatuara.
    Jepni nxënësve mur me thyesa të

19
 pashënuara dhe kërkoni prej tyre të
identifikojnë dhe shënojnë çdo pjesë të
murit. Kërkoni nga nxënësit të përdorin
skemë me ngjyra për të treguar cilat
thyesa janë të lidhura mes tyre.
Qëllimet për orën 2 Aktivitete për orën 2
22. Thyesat Faqja e parë e orës prej letre pjesë, pjesë të njëjta,
ekuivalente fq.78 Dallon  lidhjen ndërmjet:1/2; ¼ dhe 1/8 Shfrytëzoni faqen e pare të orës prej thyesë,
L. 1/3 dhe 1/6 letre. Prisni që ta përsëritni konceptin Diagrame të tjera thyesash me thyesë e drejtë,
3
për thyesa ekuivalente si psh: /12 = ¼ numra të plotë mund të gjenden
Shndërron (kthen) thyesë jo të në: numërues, emërues,
    Shfrytëzoni orën për të përsëritur çka
drejtë në numër të përzier si psh:3/4 dhe http:// ekuivalent, thyesë
do të thotë kur numëruesi dhe
7/4  në 1; i radhit numrat e përzier files.havefunteaching.com/flash- ekuivalente,
emëruesi janë me madhësi të njëjtë.
d.sh. Zgjedhja e dhe e gjen vendin e tyre ndërmjet cards/math/fraction-flash- një e plotë, gjysmë,
ushtrimit 3 dhe 5 numrave të plotë në boshtin     Duke përdorur katrorin për shumëzim cards.pdf një e
nga libri numerik. shihni të dy rreshtat njërin pranë tjetrit. katërta, një e teta, një
Çka vëreni? Katrori për shumëzim psh., e treta,
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet 2 4 6 8 10 12 14 16 ….. mund të merret në: një e gjashta
mënyrën e zgjidhjes dhe të 4    8 12 16 20 24 28 32 http://www.bbc.co.uk/
menduarit, parashtron hipoteza Lexoni si thyesa. Çka vëreni? A është skillswise/factsheet/ma13tabl- pjesë nga tërësia, në
dhe I vërteton. e mundur kjo për çdo dy rreshta? e3-f-times-tables-grid çdo
Prisni përgjatë rreshtave dhe vendosni
një mbi tjetrin. Zhvendosni: Bashkimi i thyesave ekuivalente:
1 2 3 4 5 6 7 8 ….. http://www.topmarks.co.uk/
2 4 6 8 10 12 14 16
Lexoni nga e majta në të djathtë. A Flash.aspx?f=BingoFractionsv3
janë të gjitha thyesat të njëjta .Si e
dimë? Vazhdoni me thyesa të tjera. Kthim (shndërrim) numra të
përzier:
    Kërkoni nga nxënësit të bëjnë http://
mbledhje të thyesave të njëjta. www.mathplayground.com/
Zgjeroni njohuritë e nxënësve me fractions_mixed.html
thyesa tek të cilat
Kthim në thyesa jo të rregullta:
numëruesi/emëruesi nuk mund të
http://www.mathplayground.co/f
jetë 1.
ractions_improper.html
 Kujtoni nxënësit si duken numrat e
Varg numerik–10

20
 përzier. Tregoni si numri i plotë i cili
është pjesë e numrit të përzier mund
të kthehet në thyesë dhe si numëruesi
i thyesës së fituar është kombinim i
numrit të plotë dhe thyesës.

 Jepni nxënësve numra të ndryshëm të
përzier dhe thyesa jo të rregullta për
ti vendosur në boshtin numerik nga
0 - 10.
Qëllime për orën 3 Aktivitete për orën 3
23. Thyesat pjesë, pjesë të njëjta,
ekuivalente 46,47 Merrni një torbë me objekte të thyesë,
F.P. Shfrytëzon thyesa për ta ndryshme. Numëroni deri në thyesë e drejtë,
përshkruar dhe vërtetuar vlerën e 10.Pyesni nxënësit çka shohin, duke Torbë me më së paku 10 objekte
një pjese nga tërësia (e plota)si përdorur gjuhën e thyesave dmth., 1/5 të zgjedhura, llogaritëse ose numërues, emërues,
psh: 1/5  e stolive janë të verdha. nga kokrrat janë të kuqe. pllaka të ngjyrosura etj. ekuivalent, thyesë
d.sh. Zgjedhja e Përsërisni disa here. Gjeni disa ekuivalente,
ushtrimit 2 nga shembuj ku numri mund të jetë një e plotë, gjysmë,
F.P. përshkruar në mënyra të ndryshme një e
duke përdorur ekuivalencën e Më shumë objekte të ndryshme katërta, një e teta, një
thyesave dmth., 2/10 e kokrrave janë dhe kuti për hulumtim të e treta,
të kuqe. Pyesni nxënësit cili ishte nxënësve. një e gjashta
efekti nëse do të zgjidhnin numër
tjetër të objekteve të vogla për pjesë nga tërësia, në
numërim. Nëse nxënësit janë të
çdo
pasigurt përsëritni aktivitetin por këtëhere d
e zgjedhur tetë objekte. Cilët
numra do ta vështirësonin ecurinë kur
psh do të duhej të identifikonin
gjysmën e tyre? Një të katërtën e tyre?

 Jepni nxënësve në çifte mundësi deri
te resurset, ashtu që të mund të
hulumtojnë mënyrë të njëjtë si më
lartë. Kërkoni të mendojnë për mënyra
interesantë për paraqitje të pjesëve
nga e plota që I identifikuan

21
 Qëllime për orën 4 Aktivitetet për orën 4
24. Njehso sasinë
fq.81 L. Bën lidhshmëri të thyesave me Vizatoni rreth i cili paraqet petë, picë Rreth I madh prej letre
pjesëtimin dhe shfrytëzon atë për dhe kërkoni një nxënës të tregojë se
të gjetur pjesë nga tërësia. si do ta ndajë për ta ndarë me katër pjesë, pjesë të njëjta,
shokë të tij. thyesë,
E kupton ndarjen si grupim ose si Çfarë pjesë të picës do të marrë çdo
d.sh. Zgjedhja e thyesë e drejtë
ndarje. shok I tij? Shkruani ¼ në dërrasë dhe
ushtrimit 4 dhe 9
diskutoni si shfrytëzohen numëruesi
nga libri Hulumton dhe zgjidh problem dhe numërues, emërues,
dhe emëruesi në aktivitetin për ndarje
llogaritëse me numra si psh: të së plotës (tërësisë). Kërkoni ekuivalent, thyesë
problem logjike. nxënësit të hulumtojnë a do të ndodh Objekte për demonstrim të ekuivalente,
çdoherë ky raport gjatë ndonjë ndarjes dhe pjesëtimit një e plotë, gjysmë,
ndarjeje tjetër. një e
katërta, një e teta, një
 Nxënësit qëndrojnë në rreth. Kërkoni e treta,
të thonë thyesa në lidhje me paralelen një e gjashta
(si psh: një pjesë e klasës mbajnë
xhemperë, një e pesta mbajnë syze, ndarje, ndaje, nda
një e dymbëdhjeta përgjigjet në këto
pyetja…) Shënoni pohimet si psh: 1/5
nga 20 është 4. Pasi që do të merrni
disa të dhëna për thyesa pyesni: Cila Detyra tekstuale të cilat
nga thyesat e theksuara është e njëjtë përfshijnë thyesa si psh., gjetja
me këtë pohim? (si psh: 20:5=4) e:
Përdorni mjete për të treguar dhe -Çmimi i gjysmë metri prej…..
vërtetuar raportin ndërmjet pjesëtimit -sasia e orizit në një të tretën e
dhe ndarjes. paketimi të...
- të siguruarit e librave për një të
 Parashtroni detyra tekstuale për tu
katërtën e nxënësve në shkollë…
dhënë nxënësve mundësi për të
ushtruar për të gjetur vlera në formë
të thyesave në situata të përditshme.
Si psh: Ka 28 nxënës në klasë. Një e
katërta e tyre nuk duan supë. Sa piata
do të na nevojiten? Si e punuam këtë?
Çka ju ndihmojë për zgjidhjen?
Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5
25. Emërto thyesën     Shfrytëzoni fruta të ndryshme si Më shumë fruta të ndryshëm-2  Pjesë nga tërësia (e
fq.49 F.P. Shfrytëzon thyesa për të përbërës për një sallatë frutash për 2 nga njëlloj, 4 një lloj tjetër,  plota), për

22
 përshkruar dhe vërtetuar pjesë
nga e plota, si psh: përshtat
recetë për 6 persona në tjetër për
d.sh. Ushtrime 3 ose 12 persona..
sipas përzgjedhjes
Hulumton dhe zgjidh problem dhe
së lirë llogaritëse me numra si psh:
problem logjike.
Nga njohuritë e fituara nxjerr
përfundime të reja për zgjidhje të
problemit.
Qëllimi për orën 1
26. Vlera vendore e
të dhjetave dhe të Dallon se janë të barabartë një
qindtave fq.29 L numër decimal me një thyesë të
drejtë me emërues 2, 4,10 dhe 100
d.sh. Paraqit tabela
qindëshe në të cilën
do të hijezosh 0,35;
0,05 dhe 0,5; 0,05
dhe 0,55
persona. Sa nga secili frut ju nevojitet 8 një lloj tjetër. çdonjërën
për të bërë sallatë të njëjtë frutash për
një person, katër persona, tetë Hulumtoni për pjesë nga tërësia? problem, diskutim,
persona. http://www.bgfl.org/bgfl/custom/ sqarim
resources ftp/clientftp/ks2/maths/
weigh/index.htm
Në grupe nxënësit mendojnë recetë të
thjeshtë për dy persona si psh:
sandviç, qebap, picë. Ato pastaj
llogarisin sa përbërës do të ju duheshe Më shumë problem tekstuale të
për ti ushqyer të gjithë nxënësit e cilët përfshijnë përshkrim të vlerës
paraleles. Çka nëse gjysma e së pëjesës nga tërësia
nxënësve në paralele mungojnë atë si psh: Dritoni bën
ditë-çka do të ju duheshe atëherë? limonade të freskë.
 I nevojiten 4 limon
    Parashtroni detyra tekstuale për të për çdo ½ e gjysmë litre 
ushtruar, përshkrim dhe të gjeturit e limonade. Sa
vlerës të pjesës nga tërësia. limonë I nevojiten për 2 litra 
limonade.
Muaji dhe java: TETOR - Java 6
Aktivitete për orën 1
Shkruani 0,1. Sqaroni se ajo do të Varg numerik i paplotësuar me Numra decimal,
thotë 1 e dhjeta e të plotës (numër I 10 ndarje presje
plotë)ndarë në 10 (ndarë në 10 pjesë). decimale, vend
Gjeni  lidhshmërinë  me  1/10  ..  Vërtetoni  a decimal
munden nxënësit saktë të identifikojnë Varg numerik i paplotësuar me pjesë, pjesë të njëjta
mënyrat e paraqitjes të 0.2, 0.3, si 100 ndarje thyesa, thyesë e
thyesa (si të dhjetat). drejtë,
Mur me thyesa numërues, emërues
    Kërkoni nga nxënësit të shënojnë varg e plotë
numerik me 10 hapa dhe me vlera Varg numerik i madh me 100 gjysmë, një e katërta,
decimale dhe të dhjetat duke filluar ndarje. një e
nga zero. Pyesni nxënësit a munden dhjeta, një e qindta
të përcaktojnë pozicione të tjera të
thyesave të vargjeve numerike. Duhet ekuivalente
si psh., të dallojnë se :1/2  është e drejtëz me numra
barabartë me 5/10  dhe është njëjtë si 0,5. mur me thyesa
23
27. Numrat Qëllimet për orën 2
dhjetorë fq.23 F.P.
Dallon numër decimal të barabartë
me thyesë të drejtë dhe thyesë të
drejtë me emërues 2,4,10 dhe 100.
d.sh. Paraqit tabela
Gojarisht dhe me shkrim paraqet
qindëshe në të cilën
mënyrën e zgjidhjes dhe të
do të hijezosh pjesë menduarit, parashtron hipoteza
sipas përzgjedhjes dhe i vërteton.
28. Numrat Qëllimet për orën 3
dhjetorë dhe
thyesat fq.30 L Dallon numër decimal të barabartë
me thyesë të drejtë dhe thyesë të
drejtë me emërues 2,4,10 dhe 100
d.sh. Detyra për të
Kthen (shndërron) thyesë jo të
paraqitur
drejtë në numër të përzier si psh:
shëndrimin e 7/4 në 1 ¾ , i radhit numrat e
numrave dhjetor përzier dhe gjen vendin e tyre
në thyesa dhe të ndërmjet numrave të plotë në
kundërtën vargun numerik.
Gojarisht dhe me shkrim paraqet
Aktivitetet për orën 2
Vendosni thyesa (një e dyta, një e Kalkulator-model i njëjtë për kalkulator, paraqitje,
katërta, një e dhjeta dhe një të qindta) çdo nxënës, kalkulator i njëjtë hyrje/vendos
në kalkulator. Bisedoni me nxënësit për mësimdhënësin për
për vijën e thyesës e cila përkujton se demonstrim, ose fotografi e numërues, emërues
të dy vlerat (numëruesit dhe
projektuar në të njëjtin
emëruesit)janë të lidhur me ndarje,
ashtu që për të arritur deri te vlera kalkulator. (Këto mund ti numër decimal,
decimale e një thyese mund të zbresim shpesh nga ueb faqe). presje
përdorim kalkulatorin I cili do të ndajë decimale, vend
(pjesëtojë) numëruesin me emëruesin. Letra të përgatitura nga të cilat decimal
. çdonjëra tregon thyesë ose
numër decimal (letra plotësuese) thyesë, thyesë e
 Përdorni komplet letrash nga të cilat për aktivitet të zgjeruar e cila drejtë
disa tregojnë thyesa të drejta dhe disa numra përfshinë thyesa jo të drejta dhe e plotë
decimal. numra të përzier. gjysmë, një e katërta,
Nxënësit zgjedhin letra sipas rastësisë dhe I një e dhjeta, një e
vendosin me radhë në vargun numerik. Varg numerik me 100 ndarje. qindta
Bisedoni për strategjitë që I shfrytëzuan për ti varg numerik
radhitur thyesat në vargun numerik. Lojë e bazuar në gjetjen e
ekuivalencës:
http://www.topmarks.co.uk/
Flash.aspx?a=activity08
Aktivitetet për orën 3 thyesë, thyesë e
Zgjeroni aktivitetin me radhitje nga ora Letra të përgatitura, secila drejtë, jo e drejtë,
e dytë duke përfshirë thyesa dhe tregon ose thyesë pse numër numër i përzier
numra të përzier. Theksoni se kur decimal, përfshirë edhe thyesa numërues, emërues,
radhiten numra të përzier është e jot ë drejta dhe numra të përzier. ekuivalent, e plotë,
nevojshme së pari të shihet numri I gjysmë, një e katërta,
plotë. Diskutoni për strategjitë që
përdoren për radhitje të thyesave në Dy paketime me letra me numra një e teta, një e treta,
vargun numerik. për çdo çift: Njëri paketim një e gjashta, një e
tregon 1,2,3,4….deri 10, tjetri pesta, një e dhjeta,
 Nxënësit mund të luajnë edhe lojë në numrat: 2,4,10,100 (ideale do të një e qindta.
të cilën me radhë marrin letra nga çdo ishte çdo paketim të jetë me Numër decimal,
paketim i përzier (shih resurse) për të ngjyrë të ndryshme). presje decimale, vend
fituar numërues dhe pastaj emërues decimal
24
 mënyrën e zgjidhjes dhe të për të formuar thyesë. Çdo nxënës Varg numerik me 100 ndarje. Vargu numerik
menduarit, parashtron hipoteza pastaj gjen numër decimal ekuivalent diskuton, sqaron,
dhe i vërteton. me thyesën dhe e vendos në vargun strategji.
numerik të ndarë në 100 pjesë. Fitues
është ai i cili i pari fiton tre decimale
një pas një (si psh: pa kundërshtarin
të vendos një nga decimalet ndërmjet
çfarëdo prej tyre).
Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
29. Njehsim sipas Zgjidh detyra të lehta dhe të  Tregoni detyrë tekstuale me të cilën Detyra tekstuale (shih më thyesë, thyesë e
radhës së vështira (duke shfrytëzuar të katër zbatohet dituria për ekuivalencën e poshtë) drejtë/thyesë
operacioneve operacionet matematikore) dhe I thyesave dhe numrave decimal. jo e drejtë
paraqet si psh: me diagram ose në Zgjidhni detyrën në dërrasë, duke Detyra tekstuale me të cilat do të numër i përzier
vargun numerik.
potencuar kur njohja e ekuivalencës vërtetoni se nxënësit I kuptojnë numërues, emërues,
Gojarisht dhe me shkrim paraqet mund të jetë e dobishme. raportet ndërmjet thyesave dhe ekuivalent, e plotë,
mënyrën e zgjidhjes dhe të  Kërkoni nxënësit të zgjedhin/veçojnë numrave decimal si psh: kam një gjysmë, një e katërta,
menduarit, parashtron hipoteza të përfundojnë kompletin e përgatitur kuti që përmban 0.8 kg oriz. Sa një e teta, një e
d.sh. Detyra sipas dhe i vërteton. me detyra tekstuale. do të mbetet nëse gjysma nga treta, një e gjashta,
përzgjedhjes së lirë  Kërkoni nxënës të formojnë detyra ajo përdorim për darkë? një e pesta, një e
Vërteton a është përgjigja e tekstuale duke shfrytëzuar dituritë për dhjeta, një e
arsyeshme. ekuivalencën e thyesave dhe numave qindta.
decimal që ti zgjedhin nxënësit e tjerë Numër decimal,
presje decimale,
vend decimal
Vargu numerik
diskuton, sqaron,
strategji
30. Vallë a janë të Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5 Përgatisni detyra më komplekse
barabarta fq. 12 (me më shumë hapa) në aspekt thyesë, thyesë e
F.P. Zgjidh problem të vështirë duke e Kujtoni në çka duhet të kenë kujdes lokal ose të përditshëm si psh: drejtë/thyesë
zbërthyer në problem më të vogla gjatë zgjidhjes së detyrave si psh: jo e drejtë
ose e paraqet duke e përdorur tregoni problemin me kujdes, shihni Kisha një kuti me 30 çokollata. numër i përzier
diagramin. informacionin kryesor… Dje,hëngra një të pestat. Sot numërues, emërues,
 Shfrytëzoni diturinë dhe të kuptuarit hëngra një të tetat nga çokollatat ekuivalent, e plotë,
Zgjedh strategji përkatëse për
d.sh. Argumento llogaritje dhe sqaron si erdhi deri e mbetura. Sa çokollata më kanë gjysmë, një
për lidhjen e thyesave me pjesëtimin
rëndësinë e te rezultati. për të zgjidhur probleme më të mbetur në kuti? e katërta, një e teta,
kllapave në vështira. Nxënësit duhet të motivohen një e
operacionet Vlerëson dhe e përcakton vlerën e të mendojnë a ka kuptim përgjigjja në Notimi kushton 125 denarë dhe treta, një e gjashta,

25
matematikore përafërt gjatë llogaritjes dhe e kontekst dhe të përdorin strategji për futbolli kushton 99 denarë. Ka një e
vërteton rezultatin. të vërtetuar. 30 nxënës në klasë, dy të tretat pesta, një e dhjeta,
shkojnë në notim, të tjerët në një e
Vërteton a është përgjigja e futboll. qindta.
arsyeshme. Cili grup paguan më shumë dhe
për sa? Numër decimal,
presje
decimale, vend
decimal

Vargu numerik

diskuton, sqaron,
strategji

Muaji dhe java: TETOR - Java 7

Qëllimet për orën 1 Aktivitete për orën 1
31. Shumëzimi dhe
pjesëtimi fq.50 L Të treguarit e fakteve për tabelën për Të njohurit, dalluarit e shumë, grupe prej
Shumëzimi fq.34 I di faktet për shumëzim dhe shumëzim si paralele në tërësi përmbajtësve6, 7, 8 dhe9: me...nga, shumëzo,
F.P. pjesëtim me numra nga 2 deri 10 Kërkoni nxënësit të tregojnë fakt për http://mathsframe.co.uk/en/ shumëzim,
pjesëtim i cili shkon me fakt të dhënë resources/resource/28/ mbledhje e përsëritur
Dallon shumëfisha të 6, 7, 8 ,9 dhe për shumëzim dhe e kundërta, si psh: finding_multiples shumëzuar me
10. 5 x 6 = 30, prej këtu rrjedh se 30 : 6 =
5 dhe 30 : 5 = 6 prodhimi
d.sh. Paraqit Kalkulator-model I njëjtë për të shumëfish i
Nga dituritë e fituara nxjerr
ushtrimin 3 nga  Duke shfrytëzuar kalkulator nxënësit gjithë nxënësit, kalkulator I shumëzuesit
përfundime të reja për zgjidhje të
libri me anë të problemit. vendosin pjesëtim me 2,5,10 ose 100, madh për mësimdhënësin për (faktor)
barazimeve shtypni = (ose ==) dhe shihni çka do demonstrim, ose fotografi e
të ndodhë. Ato vazhdojnë të shtypin. projektuar në të njëjtin pjesëton, ndarje,
Çka vërejtët për numrat në dipsay kalkulator (këto shpesh mund të ndarë (me)
Gojarisht dhe me shkrim paraqet (ekran). Shënoni çka kemi zbuluar. zbrisni nga ueb faqet) Duhet të pjesëtuar me,
mënyrën e zgjidhjes dhe të Përdorni për diskutim dhe informatë jeni të sigurt se procedura për pjesëtuar në,
menduarit, parashtron hipoteza kthyese.

26
 dhe i vërteton. Kjo do të vendos bazë për diskutim shfrytëzim të funksionit konstant pjesëton, ndan njëjtë
për testet për pjesëtim, ndarje të orës është e njohur për nxënësit pasi e njëjtë
së dytë. kanë përdorur shpesh si psh: 2 = grupe prej
 Çdo grup merr numër të caktuar të =...
invers/e kundërt
plotë. Nxënësit punojnë bashkërisht
për ti zbuluar të gjitha mënyrat për të
ardhur deri te ai numër duke filluar kalkulator, ekran,
prej 0 në hedhje përkatëse si psh: paraqet
nëse numri i plotë i caktuar është 48,
ndërsa anëtarët e grupit mund të
hidhen në: 1,2,3,4,5,6,8,12,24 ose 48.
Çdo anëtar I grupit zgjedh numrin e tij
(ai mundet edhe të mos jetë
shumëzues) dhe hulumton a arrin ai
ose jo deri te numri i plotë me hapa të
njëjta. Sqaroni se nëse ai arrin deri te
numri i qëllimshëm atëherë ai numër
është shumëzues i numrit, a nëse nuk
arrin atëherë nuk është.

 Nxënësit e realizojnë aktivitetin e
mësipërm, duke krijuar numër të
caktuar dyshifror duke hedhur kubin.
Ato i shënojnë strategjitë e tyre dhe
janë të gatshëm për diskutim.

 Tregoni numra ndërsa nxënësit duhet
të tregojnë në cilën tabelë për
shumëzim mund të gjendet numri.
 Motivoni nxënësit të japin shumëzues
më shumë se një numër si psh: 48 si
shumëfishi 6 dhe 8.
Qëllimet për orën 2 Aktivitete për orën 2
32. Shenjat për
plotpjestueshmëri Përcakton numra që pjesëtohen Thënie të fakteve për tabela nga ana e http://www.mathsisfun.com/ shumë, grupe prej
fq.58 L. Shenjat për me2, 5, 10 dhe 100. gjithë nxënësve në paralele përmes divisibility-rules.html me...nga, shumëzo,
plotpjestueshmëri numrave të caktuar (të qëllimshëm)në shumëzim,
fq.37 F.P. Gjen pjesëtues të numrave bazë të shumëzimit si operacion I mund të shfrytëzohet: mbledhje e përsëritur

27
 dyshifror.
Shfrytëzon shumëzimin për të
d.sh. Përcakto 5 vërtetuar rezultatin nga pjesëtimi.
numra të
Gojarisht dhe me shkrim paraqet
plotpjesëtueshëm mënyrën e zgjidhjes dhe të
me 2, 5, 10 dhe 100. menduarit, parashtron hipoteza
dhe i vërteton.
për 16 dhe 25?
kundërt I pjesëtimit si psh: Sa është http://nrich.maths.org/1308 shumëzuar me
40 : 5? Cilët fakte nga tabela ju prodhimi
ndihmojnë për përgjigjen? (si psh. 8 x Shënoni kufijtë ndarëse të shumëfish i
5 = 40 и 5 x 8 = 40).Theksoni  se  si pjesëtimit të shumë numrave të shumëzuesit
psh: 8 dhe 5 janë çift shumëzuesish
mëdhenj me ndihmë të (faktor)
për 40.
 Sqaroni nxënësve cila është rëndësia kalkulatorit.
e bërjes së provës për pjesëtim. http:// pjesëton, ndarje,
Pastaj nxënësit e shfrytëzojnë diturinë www.mathwarehouse.com/ ndarë (me)
e fakteve për shumëzim për të arithmetic/numbers/divisibility- pjesëtuar me,
identifikuar skema/modele në përgjigje rules-and-tests.php pjesëtuar në,
si psh., numra të cilët janë të pjesëton, ndan njëjtë
pjesëtueshëm me 2 mbarojnë me 0, 2, njëjtë
4, 6, 8). Si e dimë/si mund të zbulojmë grupe prej
se a është një numër i pjesëtueshëm invers/e kundërt
me 2/5/10/100?
 Vërtetoni nëse a nxënësit kuptojnë se kalkulator, ekran,
një numër i plotë është pjesëtohet me paraqet
100 nëse dy shifrat e fundit janë 00.
Një numër pjesëtohet me 10 nëse
shifra e fundit është 5 ose 10. Një
numër pjesëtohet me 2 nëse numri i
fundit është çift.
 Nxënësit kontribuojnë për të paraqitur
shumëzues dyshifror dhe shumëzues
si psh: në lulen e vizatuar në mes
është i shënuar shumëzuesi ndërsa
në petalet e kuqe janë shënuar
shumëzues etj.
 Nxënësit e shfrytëzojnë diturinë e
fakteve nga tabela (ose nga shënimet
e lartshënuara) për ti gjetur të gjithë
çiftet e shumëzuesve për numra të
ndryshëm dyshifror (çift shumëzuesish
për 24 janë: 1 dhe 24, 2 dhe 12, 3 dhe
8, 4 dhe 6). Si dhe çka është specifike
28
 Qëllime për orën 3
33. Shumëzimi me
zbërthim pjesëtues Shfrytëzon shumëzues për
fq.90 L realizim të operacionit të
shumëzimit, si psh: shumëzon 3
pastaj dyfishon për shumëzim me 6.
d.sh. Zgjedhje e
Shumëzon me 25 duke përdorur
ushtrimit 2 nga shumëzim me 100 dhe ndarje me 4.
libri
Nga njohuritë e fituara nxjerr
përfundime të reja për zgjidhje të
problemit.
Gojarisht dhe me shkrim paraqet
mënyrën e zgjidhjes dhe të
menduarit, parashtron hipoteza
dhe i vërteton.
Qëllimet për orën 4
34. Shumëzimi i të Shumëzon numër njëshifror dhe
dhjetave me të dhjetëshe të plotë deri 90 ose
qindtat fq.88 L qindëshe të plotë deri 900.
Shumëzon me 19 ose 21 duke
përdorur shumëzimin me 20.
d.sh. Përpilim i 10 Zgjedh detyra më të lehta dhe të
shembujve sipas vështira (duke shfrytëzuar të katër
modelit të ushtrimit operacione, dhe i paraqet si psh:
Aktivitete për orën 3
Rrjetë e plotësuar për shumëzim Shumë, grupe në,
Nxënësit shfrytëzojnë diturinë e tyre Herë, shumëzo,
për shumëzimin për të plotësuar rrjet shumëzim,
për shumëzim. mbledhje e përsëritur,
shumëzuar me,
 Nxënësit diskutojnë në çifte: cilat janë prodhim,
shumëzuesit e 6? Si mundemi ti
faktorë.
shfrytëzojmë shumëzuesit e 6 për të
shumëzuar me 6. Vërtetoni se a
kuptojnë nxënësit se shumëzimi me 6 Nda, pjesëtim,
është njëjtë si shumëzim me 3, dhe pjesëtohet me,
pastaj me 2 (dmth., dyfishim). Në Pjesëtuar,
grupe nxënësit diskutojnë edhe Pjesëtuar me,
mënyra të tjera të shfrytëzimit të pjesëtuar në,
shumëzueseve për shumëzim dhe ndaj, shpërnda
japin informacione kthyese. Njësoj, I njëjtë
Dyfisho përgjysmo,
 Cilët janë çiftet e shumëzuesish të sqaro
100? Kur nxënësit do ti numërojnë të
gjithë çiftet shumëzuesish, tregoni se
25 x 4 =100 dhe 100 : 4 = 25. Nxisin
grupet ti përdorin ato fakte për të
vendosur për strategjinë për
shumëzim me 25.
 Theksoni se shumëzimi me 25 është I
njëjtë me shumëzimin me 100 dhe
pjesëtimin me 4. 6 x 25 = 6 x (100 ÷4).
Aktivitetet për orën 4
Përsëritni nga klasa e katërt
shumëzim të numrit njëshifror me 10. Shumë, gupe në,
Duke shfrytëzuar këto njohuri Herë,shumëzo,
shumëzoni numër njëshifror me Tabela të vogla dhe markerë shumëzim,
dhjetëshe të tjera si psh:. 20 x 9 = 9 x mbledhje e
20 = 9 x 2 x 10.
përsëritur,
    Në grupe nxënësit diskutojnë si shumëzuar me,
njohuritë për shumëzimin me 20 mund prodhim, faktor
të ndihmojnë gjatë shumëzimit me 19
29
3 nga libri me diagram ose në boshtin
numerik.
Zgjedh strategji përkatëse për
llogaritje dhe sqaron si erdhi deri
te rezultati.
Qëllimet për orën 5
35. Ushtrime për
përsëritje Zgjidh problem të vështirë duke e
zbërthyer në problem më të vogla
ose e paraqet duke e përdorur
diagramin.
Zgjedh strategji përkatëse për
llogaritje dhe sqaron si erdhi deri
d.sh. Detyra sipas
te rezultati.
përzgjedhjes së lirë
Vlerëson dhe e përcakton vlerën e
përafërt gjatë llogaritjes dhe e
vërteton rezultatin.
E përdor shumëzimin për të
vërtetuar rezultatin nga pjesëtimi.
Vërteton se a është përgjigjja e
arsyeshme.
dhe 21. Si do të rregulloni rezultatin Shton/mbledh, zbret
nëse e keni rezultatin me shumëzim
me 20?
    Kërkoni nga nxënësit të përgjigjen në
pyetjet lidhur me qëllimet edukative
dhe ti paraqesin në tabelën e
ashtuquajtur më trego.
Përfshini detyra tekstuale si psh: Denisi
udhëton 30 km për të shkuar deri në shkollë
dhe për tu kthyer. Sa km kalon për të shkuar
dhe kthyer nga shkolla brenda një jave?
Aktivitete për orën 5
Parashtroni problem me të cilin do të Krijoni komplet me detyra Shumë, gupe në,
vërtetoni sa nxënësit i kuptojnë faktet përkatëse të cilat do të jenë në Herë, shumëzo,
për pjesëtim, strategjitë për shumëzim kontekst të shkollës ose qytetit. shumëzim,
dhe sa dinë për shumëzimin si psh: Kjo mund të paraqitet në tabelën mbledhje e
Ka 490 nxënës në shkollë, a mundemi punuese/fletë punuese ose e bërë përsëritur,
të bëjnë ekipe (time)prej nga 8 pa nga karta individuale që nxënësit shumëzuar me,
mbetur asnjë jashtë ekipeve? të zgjedhin. prodhim, faktor Nda,
- A mund të mendojmë ekipe me numër pjesëtim, pjesëtohet
më të madh? Sa ekipe do të ketë? me,
- A mundet 2400 të pjesëtohet pa Pjesëtuar,
mbetje me 60? Pjesëtuar me,
pjesëtuar në,
Nxënësit duhet të motivohen të ndaj, shpërnda
mendojnë nëse përgjigjet e tyre kanë Njësoj, I njëjtë
kuptim dhe të përdorin metoda për të vërtetuar. Dyfisho përgjysmo,
Operacion I kundërt
vërteto, përgjigju,
arsyeshëm
30

Qëllimet për orën 1
36. Pjesëtimi me E kupton pjesëtimin si grupim ose
zbërthim fq.109 L. si ndarje.
d.sh. Zgjedhje e
Zgjidh probleme të vështirë duke
ushtrimit 2 dhe 4 e zbërthyer në probleme më të
nga libri vogla ose e paraqet duke
shfrytëzuar diagrame.
E shfrytëzon shumëzimin për të
vërtetuar rezultatin nga pjesëtimi.
E vlerëson dhe e përcakton vlerën
e përafërt gjatë llogaritjeve dhe e
vërteton rezultatin.
Muaji dhe java: TETOR - Java 8
Aktivitetet për orën 1
zhetonë, kube ose/monedha Ndaj, pjesëtim,
Shfrytëzoni zhetonë, kube ose monedha pjesëtuar me,
për të treguar grupim ose ndarje si zhetonë, kube ose/monedha Pjesëtuar me, ndarë
qasje gjatë pjesëtimit. Bëni me,
lidhshmërinë e grupimit me shfrytëzim Më shumë detyra tekstuale me ndaj, shpërnda,
të fakteve për shumëzim, kurse
ndarjen duke përgjysmuar, ndarje në pjesëtim si psh: një kuti e cila Njësoj
të katërtat etj. përmban 84 biskota duhet të Secili nga një, secili
ndahet ndërmjet 28 nxënësve nga dy
 Nxënësit shfrytëzojnë zhetonë, kube në një klasë. Sa biskota do të Secili nga tre
ose monedha për të zbuluar se a marrë secili nxënës? Grupe të njëjta
është më lehtë të bëhet grupim ose të Grupohuni në çifte,
bëhet ndarje gjatë zgjidhjes së Kalkulatorë-model i njëjtë për Treshe…nga dhjetë
detyrave të ndryshme. Diskutoni dhe çdo nxënës, kalkulator më i Mbetje
vërtetoni se: ndarja është më e mirë madh për mësimdhënësin për
për pjesëtim me numra më të vegjël, demonstrim ose fotografi e Shumë, grupe,
grupimi është më mire gjatë ndarjes
projektuar në të njëjtin Herë, shumëzo,
me numra më të mëdhenj.
kalkulator (Këto mund të zbriten shumëzim
 Vërtetoni se me numra më të mëdhenj edhe nga ueb faqet). Mbledhje e përsëritur
mund të shfrytëzojmë shumëzim me Shumëzuar me
10 që të na ndihmojë gjatë pjesëtimit E përsëritur
si psh., për 68:4 mund të përdorim 10 Mbledhje/shto
x 4: (zmadho)
68
–40                      10 x 4 Shumëfish i 10
28                                     7x4 dyfisho, përgjysmo
68: 4 = 10 + 7 = 17 mblidh, zbrit
Nxënësit në grupe diskutojnë për
strategjitë për disa mënyra të
ndryshme të pjesëtimit si psh: 24 : 6,
84 : 4, 84 : 7.
 Jepuni nxënësve detyra tekstuale për
ti zgjedhur duke shfrytëzuar strategji
që sipas tyre është më e mira për
llogaritje.
31

Qëllimet për orën 2
37. Pjesëtimi me
mbetje fq.110 L. Në Vendos si të rrumbullakoj
kantierin e sharrës përgjigjen pas pjesëtimit varësisht
të sqarimit në tekst.
fq.63 F.P. (pjesëtim
me mbetje)
Zgjidh detyra të lehta dhe të
vështira duke i shfrytëzuar të katër
operacionet matematikore dhe i
paraqet me diagram ose në
d.sh. Zgjedhje e boshtin numerik.
ushtrimit 2 dhe 4
nga F.P. E shfrytëzon shumëzimin për të
vërtetuar rezultatin nga pjesëtimi.
Sqaroni çka prisni të shihni në fletoret
e tyre. Nxënësit duhet të tregojnë se e
gjetën përgjigjen e saktë me
shumëzim.
 Kërkoni nxënësit të vlerësojnë
rezultatet e pjesëtimit. Si psh: nëse
1000 lapsa janë siguruar për nxënësit
në një shkollë me 330 nxënës,
llogarisni nga sa lapsa do të ketë për
secilin nxënës? Si erdhët deri te
përgjigja?
Nxënësit vërtetojnë me ndihmë të
kalkulatorit. Rezultati nuk do të jetë
numër i plotë. Si e interpretojmë
përgjigjen e lexuar në kalkulator?
Aktivitete për orën 2
Ndaj, pjesëtim,
Shfrytëzoni objekte të përditshme dhe Kube për konstruktim, topa pjesëtuar me,
tenisi etj. Pjesëtuar me, ndarë
kuti prej kartoni për të realizuar ndarje
Kuti prej kartoni me hapësirë me,
të lehta në të cilat rezultatet duhet të për objektet e theksuara si psh: ndaj, shpërnda,
rrumbullakohen deri te numri më afërt kuti kartonë për mollë, vezë etj. Njësoj
më i madh ose më i vogël dhe
Secili nga një, secili
diskutoni përse, si psh.: nga dy
22 : 4 = 5 me mbetje 2 Secili nga tre
- Mollët paketohen në kuti nga 4. Sa Grupe të njëjta
Grupohuni në çifte,
paketime janë të nevojshme për tu
Treshe…nga dhjetë
paketuar 22 mollët? Mbetje
Rrumbullako deri te numri më i afërt më i
madh (një kuti nuk do të jetë e plotë). Shumë, grupe,
Rrumbullakim deri te numri më i afërt më Herë, shumëzo,
i vogël (mundem të mbush-plotësojë shumëzim
vetëm 5 kuti. Do të mbeten dy mollë tepër). Mbledhje e përsëritur
Shumëzuar me
 Jepuni nxënësve më shumë problem
E përsëritur
me pjesëtim me rrumbullakim deri te Mbledhje/shto
32

Qëllimet për orën 3
38. Renditja e
operacioneve fq.13 Zgjidh detyra të lehta dhe të
L vështira duke i shfrytëzuar të katër
operacionet matematikore dhe i
paraqet me diagram ose në
boshtin numerik.
Zgjedh strategji përkatëse për
d.sh. Paraqit më së llogaritje dhe sqarim se si ka
paku 5 shembuj ku ardhur deri te rezultati.
do të argumentosh
rëndësinë e vetisë E shfrytëzon shumëzimin për të
asociative vërtetuar rezultatin nga pjesëtimi
numri më i afërt më i madh ose më i (zmadho)
vogël, të ngjashme si atom ë lartë por
në kontekst tjetër. rrumbullako lart,
rrumbullako
Nxisni dialog, sipas mundësisë me
poshtë
nxënësit të punojnë në çifte dhe pastaj
të sqarojnë rezultatet e tyre çifteve të diskuto, qartëso,
tjerë. vërteto
 Kërkoni nxënësit të mendojnë-krijojnë
detyra tekstuale në bazë të një
shënimi të dhënë për pjesëtim (si psh:
480 :12 = 40); gjatë të cilave do të
ketë shembuj që kërkojnë
rrumbullakim deri te numri më i madh
ose më i vogël i përafërt.
Aktivitete për orën 3
Krijoni më shumë detyra përkatëse me Kalkulatorë-model i njëjtë për Ndaj, pjesëtim,
pjesëtim, me rrumbullakim deri te çdo nxënës, kalkulator më i pjesëtuar me,
numri më i afërt më i madh ose më i madh për mësimdhënësin për Pjesëtuar me, ndarë
vogël, në kontekst të përditshëm, të demonstrim ose fotografi e me,
cilat do të ju mundësojnë nxënësve të projektuar në të njëjtin ndaj, shpërnda,
ushtrojnë strategjitë e tyre për pjesëtim
me numra më të mëdhenj si psh: kalkulator (Këto mund të zbriten Njësoj
Duhet të paketohen vezë në çdo kuti nga edhe nga ueb faqet). Secili nga një, secili
6.Sa kuti do të na nevojiten për tu nga dy
paketuar 100 vezë? Secili nga tre
Në çdo rast motivoni nxënësit të Grupe të njëjta
vërtetojnë rezultatet e pjesëtimit duke Grupohuni në çifte,
përdorur shumëzimin. Treshe…nga dhjetë
Mbetje
    Kur nxënësit do të zgjedhin detyrat me
pjesëtim dhe do të rrumbullakojnë deri Shumë, grupe,
te numri më i afërt, më i madh ose më
Here, shumëzo,
i vogël kërkoni të vërtetojnë rezultatet
me kalkulator. Duhet të sqarojnë si shumëzim
rezultati decimal mund të interpretohet Mbledhje e përsëritur
33
 dhe përse? Shumëzuar me
E përsëritur
Mbledhje/shto
(zmadho)

diskuto, sqaro,
vërteto
Qëllimet për orën 4 Aktivitete për orën 4
39. Radha e
operacioneve fq.9 Zgjidh detyra të lehta dhe të Parashtroni më shumë detyra në Detyra të ndryshme përkatëse Ndaj, pjesëtim,
F.P. vështira duke I shfrytëzuar të katër kontekst të shkollës ose të pjesëtuar me,
operacionet matematikore dhe I përditshëm, disa që duhet ët zgjidhen Pjesëtuar me, ndarë
paraqet me diagram. me shumëzim dhe disa që duhet të me, ndaj, shpërnda,
zgjidhen me pjesëtim si psh: Njësoj
Vlerëson dhe e përcakton vlerën e Është siguruar autobus për 50
udhëtarë. Sa autobusë do të jenë të Secili nga një, secili
përafërt gjatë llogaritjeve dhe e
vërteton rezultatin. nevojshëm për ti quar të gjithë nga dy
d.sh. Zgjedhje e nxënësit e shkollës në cirk? Secili nga tre
ushtrimit 2 nga Vërteton a është përgjigjja e Kuzhinieri i shkollës vendos që çdo Grupe të njëjta
F.P. arsyeshme. fëmije në shkollë ti jap nga tre biskota Grupohuni në çifte,
dhe një pije. Sa biskota do të jenë të Treshe…nga dhjetë
E shfrytëzon shumëzimin për të nevojshme? Mbetje
vërtetuar rezultatin gjatë Kujtoni nxënësit ti shënojnë përgjigjet
pjesëtimit. dhe ti vërtetojnë me shumëzim. Shumë, grupe,
Njehso, shumëzo,
shumëzim
Mbledhje e përsëritur
Shumëzuar me
E përsëritur
Mbledhje/shto
(zmadho)

Rrumbullakso deri te
numri më
i afërt më i madh,
rrumbullakso
deri te numri më i
afërt më i

34
 vogël

diskuto,sqaro,vërteto
Qëllimet për orën 5 Aktivitete për orën 5
40. Gjeje shenjën e Ndaj, pjesëtim,
operacionit fq.10 Zgjidh problem më të vështirë Diskutoni dhe vërtetoni cilët pjesëtuar me,
F.P duke zbërthyer në problem më të operacione duhet të shfrytëzohen për Pjesëtuar me, ndarë
lehtë ose e paraqet duke tu zgjidhur një detyrë më e vështirë, e me,
shfrytëzuar diagrame. ndaj, shpërnda,
cila kërkon operacione të ndryshme
për pjesë të ndryshme të detyrës si Njësoj
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme.
psh: Secili nga një, secili
d.sh. Zgjedhje e Gojarisht dhe me shkrim e sqaron Drejtori do ti dërgojë 480 nxënës në nga dy
ushtrimit 3 nga mënyrën e zgjidhjes dhe të të teatër, çdo grup prej 30 nxënësish do Secili nga tre
F.P. menduarit; parashtron hipoteza të duhet të jetë e shoqëruar nga një Grupe të njëjta
dhe I vërteton. arsimtar. Detyra tekstuale të shkruara në Grupohuni në çifte,
Sa njerëz gjithsej do ta vizitojnë teatrin? fletëza me hapësirë të lirë në të Treshe…nga dhjetë
Çdo biletë kushton 200 den. Sa do të cilën nxënësit do të vizatojnë Mbetje
kushtojë vizita e shfaqjes teatrale? diagrame dhe bëjnë llogaritje.
Drejtori caktoi 10 000 denarë për vizitën. Shumë, grupe,
A është kjo shumë e mjaftueshme? Here, shumëzo,
shumëzim
Diskutoni strategjitë për: Mbledhje e përsëritur
- zbërthim të problemit në pjesë. Shumëzuar me
- Të përcaktuarit e mënyrës së E përsëritur
llogaritjes për çdo pjesë. Mbledhje/shto
- Vërtetim për atë se rezultatet nga (zmadho)
përdorimi i operacionit për zgjidhje të
detyrës a janë të arsyeshme. diskuto, sqaro,
- Vërtetim se rezultati përfundimtar vërteto
është si përgjigje e pyetjes së
parashtruar.
 Nxënësit punojnë në çifte për të
diskutuar dhe të zgjidhur detyrat të
cilat kërkojnë operacione të ndryshme
për pjesë të ndryshme të detyrës.

NËNTOR - Java 9

35
 Qëllimet në orën e 1
41. Mbledhja dhe Përcakton, gjen shumën të më
zbritja e numrave tepër se tre numrave dyshifrorë
ose treshifrorë duke shkruar.
dhjetor fq.98 L
Mbledh ose zbret numra deri 100
me numër të njëjtë të decimaleve
(deri në 2 decimale).
d.sh. Zgjedhje e më
së paku 10 Vërteton me radhitje të ndryshme
ushtrimeve me gjatë mbledhjes të më shumë
mbledhje dhe numrave ose duke zbatuar radhitje
zbritje të numrave të kundërt gjatë mbledhjes ose
zbritjes të çifte numrash.
dhjetor
Zgjedh strategji përkatëse për
llogaritje dhe sqaron si ka ardhur
deri te rezultati.
Aktivitete në orën e 1
Përkujtoni nxënësit për atë se si i kanë
Mblidh, mbledhje
zgjedhur detyrat me mbledhje dhe
Shumë, bashkë
zbritje në klasë të katërt dhe ushtroni
Dy pako me kartela me shifra
në çifte me numra dyshifrorë dhe
prej 0-9 për çdo çift, të përziera Kolonë, vlerë
treshifrorë. bashkërisht. vendore
Theksoni gjërat që kërkojnë vëmendje të Njëshe,dhjetëshe,
veçantë si psh: Vërejtje: fletë milimetrike (me qindëshe
Përputhje të kolonave me shifra me të katrorë) / fletore pune që do ti Mijëshe
njëjtën vlerë vendore. përdorin nxënësit në të cilën Zero
është vështirë vendosja
303
vertikalisht e numrave sipas Llogarit, vlerë e
+182 vlerës vendore përkatëse. përafërt
Më afër deri te
Në çifte nxënësit diskutojnë:
Si mundemi ti vërtetojmë rezultatet tuaja Përgjigje/përgjigju,
gjatë mbledhjes? vërteto
Ato shkëmbejnë-ndajnë strategjitë e tyre Me kuptim, e kundërt
Operacion
me nxënës të tjerë. Përfshini detyra
matematikor/
me mbledhje me radhitje të ndryshme inversion, zbrit,
të numrave dhe vërtetoni, kontrolloni zbritje
me zbritje.
Në çifte nxënësit krijojnë detyra për zbatim
të mbledhjes për ta ushtruar shfrytëzimin e të
shkruarit gjatë zgjidhjes së detyrave. Për të
menduarit e detyrave nxënësit do të
shfrytëzojnë kartelat me numra.
Nxënësit mes tyre i krahasojnë rezultatet e
fituara dhe i vërtetojnë me zbritje nëse ka
dallime në rezultate tek nxënës të ndryshëm.
 Diskutoni për cilët lloje të mbledhjes do
të jetë e dobishme metoda e të shkruarit,
36
 shënuarit. Inkurajoni nxënësit të japin
shembuj me numra treshifrorë të cilat
munden më lehtë të mblidhen përmendësh si
psh: mbledhje të shumëfishave të 100.
42. Mbledhja me Qëllimet në orën e 2 Aktivitete në orën e 2
numërim përpara Kartela me numra prej 0-9 Mblidh, mbledhje
fq.43 L Mbledh ose zbret numra deri 100  Me kontribut, ndihmë të nxënësve Varëse/tabelë për të ngjitur Shumë, bashkë
me numër të njëjtë të decimaleve krijoni detyra ku do të zbatoni metodën e të
(deri në 2 decimale). Më shumë shembuj për Kolonë, vlerë
d.sh. Zgjedhje e shënuarit për mbledhje të numrave dhjetorë. mbledhje të numrave decimal vendore
ushtrimit c); dh) Vërteton me radhitje të ndryshme gjatë Theksoni gjërat që kërkojnë më shumë Njëshe,dhjetëshe,
nga ush. 2 dhe c); mbledhjes të më shumë numrave ose vëmendje si psh: Vërejtje: fletë milimetrike (me qindëshe
dh) nga ush. 3 nga duke zbatuar radhitje të kundërt gjatë Përputhje të kolonave me vlerë të njëjtë katrorë) / fletore pune që do ti Mijëshe
libri mbledhjes ose zbritjes të çifte numrash. vendore; duke shfrytëzuar 0 për plotësim të përdorin nxënësit në të cilën Zero
kolonës të njësheve, dhjetësheve etj. është vështirë vendosja
vertikalisht e numrave sipas Llogarit, vlerë e
Parashtroni pyetje si:
vlerës vendore përkatëse përafërt
Çka mendon si do të jetë rezultati? Më afër deri te
Çka duhet të bëhet në fillim…pastaj?
Përgjigje/përgjigju,
 Jepuni nxënësve mundësi të ushtrojnë, vërteto
shpejtë të zbresin numra decimal. Kërkoni Me kuptim, e kundërt
informacion kthyes Operacion
matematikor/
A mendojnë nxënësit se e kanë kuptuar
inversion, zbrit,
procesin dhe se do të munden ta zbatojnë zbritje
saktë?
 Parashtroni më shumë detyra për
mbledhje të numrave decimal që ti zgjedhin
nxënësit

Nxënësit gjithashtu shfrytëzojnë metoda për

vërtetim të çdo rezultati dhe e shënojnë për të
treguar se si e kanë bërë vërtetimin e
rezultatit.

37

Qëllimet në orën e 3
43. Zbritja me
numërim përpara Mbledh ose zbret numra deri 100
dhe prapa fq.44 L me numër të njëjtë të decimaleve
(deri në 2 decimale).
Vërteton me radhitje të ndryshme gjatë
mbledhjes të më shumë numrave ose
d.sh. Zgjedhje e duke zbatuar radhitje të kundërt gjatë
ushtrimit c); dh) mbledhjes ose zbritjes të çifte numrash.
nga ush. 2 dhe c);
dh) nga ush. 3 nga Zgjidh detyra të lehta dhe të vështira
libri duke i shfrytëzuar të katër operacionet
matematikore dhe i paraqet me
diagram dhe në drejtëz numerike.
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme
 Paraqisni shembuj të shkruar me detyra
të zgjidhura saktë me mbledhje. Kërkoni nga
nxënësit të shkruajnë detyrë tekstuale sipas
shembullit të dhënë, nëse llogaritja e
43,45
+ 51,22
94,67
Detyrë tekstuale e mundshme mund të të:
E peshuam peshën tonë në peshore unë
peshoj 43,45 kg, kurse miku im peshon 51,22
kg. Pesha jonë e përbashkët është 94,67 kg.
Aktivitete në orën e 3
 Kujtoni nxënësit për metodat e të Më shumë detyra me zbritje të Mblidh, mbledhje
shënuarit të operacioneve për zbritje të numrave decimal. Shumë, bashkë
mësuara në klasë të katërt dhe zbatoni në
Vërejtje: fletë milimetrike (me Kolonë, vlerë
detyra me numra decimal. katrorë) / fletore pune që do ti vendore
Theksoni gjërat që kërkojnë më shumë përdorin nxënësit në të cilën Njëshe, dhjetëshe,
vëmendje si psh.:radhitje të numrave me është vështirë vendosja qindëshe
vlerë të njëjtë vendore në kolona duke vertikalisht e numrave sipas Mijëshe
përdorur 0 për plotësim të kolonës të vlerës vendore përkatëse. Zero
njësheve, dhjetësheve etj.
Shembuj me saktë dhe jo saktë Llogarit, vlerë e
93,06
detyra të shkruara me zbritje të përafërt
– 57,68 numrave decimal Më afër deri te
 Jepuni nxënësve mundësi të ushtrojnë Përgjigje/përgjigju,
shpejtë zbritje të numrave decimal. vërteto
Kërkoni informacion kthyes- Me kuptim, e kundërt
A mendojnë nxënësit se e kanë kuptuar Operacion
matematikor/
procesin dhe se do të munden ta zbatojnë
inversion, zbrit,
saktë? zbritje
 Si mund ti vërtetoni përgjigjet tuaja për
zbritjen. Parashtroni më shumë detyra për
38
 mbledhje të numrave decimal që ti zgjedhin
nxënësit. Nxënësit gjithashtu e tregojnë atë
që kanë shënuar se si e kanë zgjidhur detyrën
me mbledhje kur rezultatin e kanë vërtetuar
me zbritje.

Paraqitni shembuj të shkruar të detyrave

saktë të zgjedhura me zbritje Kërkoni nga
nxënësit të shkruajnë detyrë tekstuale sipas
shembullit të dhënë: Nëse detyra e dhënë
është:
43,45
– 51,22
94,67
Detyra tekstuale e mundshme: Shoku im
kaloj (u hodh) 1.32 m. Unë u hodha vetëm
0.77 m. Sa më larg (më shumë)se unë është
hedhur shoku im?
Qëllimet në orën e 4 Aktivitete në orën e 4
Mbledh ose zbret numra deri 100 me  Kërkoni nga nxënësit ta luajnë lojën Mblidh, mbledhje
44. Ende shumëzim numër të njëjtë të decimaleve (deri në 2 “Detektiv për llogaritje”. Detyra tekstuale të punuara në Shumë, bashkë
dhe pjesëtim fq.51 decimale). orën e tretë me numra të tjerë
Tregoni detyra me mbledhje dhe zbritje të
L Pjesëtimi fq. 35 Kolonë, vlerë
F.P. Zgjidh detyra të lehta dhe të vështira numrave decimal që përmbajnë gabime. Si vendore
duke i shfrytëzuar të katër operacionet do të vërtetoni se ka gabime? A mundet Njëshe, dhjetëshe,
matematikore dhe i paraqet me nxënësit ta gjejnë, vërejnë gabimin dhe pastaj qindëshe
diagram dhe në drejtëz numerike. ta përmirësojnë llogaritjen? Mijëshe
Zero
d.sh. Zgjedhje e Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme  Nxënësit punojnë individualisht në
ushtrimit 2 nga Llogarit, vlerë e
detyra me mbledhje dhe zbritje të numrave
libri përafërt
decimal. Ato duhet të mendojnë a ka kuptim Më afër deri te
përgjigjja e tyre në kontekst të problemit.
Përgjigje/përgjigju,

39
  Diskutoni a është patjetër e nevojshme vërteto
gjithmonë të shfrytëzohen metodat e të Me kuptim, e kundërt
shënuarit gjatë zgjidhjes të detyrave me Operacion
matematikor/
mbledhje dhe zbritje të numrave decimal.
inversion, zbrit,
Cilët strategji për mbledhje të numrave të zbritje
plotë janë të dobishme edhe për mbledhje të
numrave decimal. Vend decimal, presje

decimale
llogarit, vlerë e
përafërt, afër
deri te

Qëllimet në orën e 5
Shumëzon ose pjesëton numër
45. Test tematik treshifrorë me njëshifrorë.
Shumëzon numra dyshifrorë.
Zgjidh detyra të lehta dhe të vështira
duke I shfrytëzuar të katër operacionet
matematikore dhe i paraqet me
diagram dhe në drejtëz numerike.
përgjigje/përgjigju, e
kundërt
operacion
matematikor/
inversion.
Aktivitete në orën e 5
 Nëse është e nevojshme paraqitni Tabela të vogla të bardha dhe shumë, grupe prej,
metodën e të shënuarit gjatë markerë shumëzo
shumëzim,
shumëzimit. Si alternativë kujtoni
shumëzuar me
nxënësit në strategjitë për shënim të Kalkulatorë për çdo nxënës mbledhje e përsëritur
shumëzimit të mësuara në klasat e
mëparshme dhe zbatoni për vlerëson, përcakton,
shumëzim të numrave treshifrorë me vlerë e
numra njëshifrorë dhe shumëzim përafërt
çiftesh të numrave dyshifrorë. më afër deri te,
gabim
 Jepuni nxënësve detyra që të
mundohen individualisht të punojnë në përgjigjet, vërteton,
mënyrë individuale në tabelat e tyre e arsyeshme

40
Tema 1B: Gjeometria dhe zgjidhja e problemeve
Njësia
Qëllimet e mësimit Propozim aktivitetet
mësimore
Muaji dhe java: NËNTOR - Java 10
Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën 1
46. Trekëndësha Identifikon dhe i përshkruan Ushtroni fjalorin gjeometrik me
të ndryshëm fq. vetitë e trekëndëshave dhe i luajtjen e lojës ,,Gjeje nxënësin e
21 L klasifikon si barabrinjës, bezdisshëm’’ Tregoni tre forma dhe
barakrahës dhe brinjëndryshëm. kërkoni që nxënësit ti krahasojnë
vetitë e tyre dhe të tregojnë se cili
Dallon raportet ndërmjet është i bezdisshmi (përkatësisht ai i
d.sh. Modelim i formave për shembull: këta cili dallohet nga tjerët).
llojeve të trekëndësha janë barabrinjës  Prezantoni trekëndësha të ndryshëm
ndryshme të ∆ meqë... të prerë prej kartuçi. Kërkoni prej
sipas këndeve nxënësve ti përshkruajnë vetitë dhe
dhe brinjëve filloni ti gruponi trekëndëshat sipas
vetive. Emëroni trekëndëshat sipas
vetive të tyre:
- Trekëndësh barabrinjës- të gjithë 3
brinjët dhe këndet
- Trekëndësh barakrahës: 2 brinjë të
barabarta dhe 2 kënde të barabarta;
- Trekëndësh brinjëndryshëm: as që ka
brinjë të barabarta, as kënde të
barabarta.
Jepni nxënësve që të klasifikojnë një
grup trekëndësha prej kartoni. Ata
duhet të bëjnë kartela në të cilat do të
shënohen llojet e trekëndëshave.
Kërkoni që ata të shkëmbejnë
mendime, për shembull. Cilët pyetje i
ke parashtruar përderisa i ke
Resurset Terminologjia
Forma 2D
2 D forma (mjaft të mëdha për të gjithë trekëndësh, parakrah,
nxënësit ti shikojnë qartë) barabrinjës,
brinjëndryshëm
brinja
këndi, këndi i drejtë
Trekëndësha të prerë prej kartoni- (mjaft të tiparet
mëdhenj që ti shikojnë të gjithë njerëzit qartë) –
barabrinjës, barakrahës, brinjëndryshëm. klasifiko, grupo,
Kur i prezantoni, mbani të orientuar më ndryshe Diagrami i Kerolit.
(jo çdoherë me bazën në horizontale) Diagrami i
Venit
Trekëndësha të ndryshëm
Diagrami i Venit dhe Kerolovit
Aktivitet për klasifikimi virtual:
http://www.crickweb.co.uk/ks2numeracy-
shapeand-weight.html#quad
Zgjedhni ‘Triangle sort (klasifikimi i
trekëndëshit)’, mandej ajo ‘Skip (Kalo)’, mandej
‘Sort Triangles (Klasifiko trakëndësha)’
41
 klasifikuar/ radhitur trekëndëshat?
 Nxënësit punojnë në grupe të vogla
dhe i ndajnë trekëndëshat e bërë në
Diagramin e Venit dhe Kerolit sipas
ndonjë vetie. Si e emëroni diagramin
tuaj?
 Nxënësit hulumtojnë:
- Cili trekëndësh mund të ketë kënd të
drejtë?
- Mund të vizatohet trekëndëshi I cili
nuk bën pjesë në llojet e
trekëndëshave të caktuar?
Qëllime për orën 2 Aktivitetet për orën 2
47. Klasifikimi i
trekëndëshave Identifikon dhe i përshkruan Përdorni softuer gjeometrik që të Forma 2D
fq.22 L vetitë e trekëndëshave dhe i Softueri gjeometrik: GeoGebra mund të merret pa trekëndësh, parakrah,
paraqitni trekëndësh. Tregojuni
klasifikon si barakrahës, pagesë http://www.geogebra.org/download barabrinjës,
Klasifikimi i barabrinjës dhe brinjëndryshëm. nxënësve se dëshironi ta transformoni brinjëndryshëm
trekëndëshave Dallon marrëdhëniet e në lloj tjetër trekëndëshi (shembull,
fq.19 F.P. zakonshme ndërmjet formave ndryshimi i një trekëndëshi barabrinjës brinja
për shembull: këto trekëndësha në trekëndësh barakrahës). Ata e këndi, këndi i drejtë
janë barabrinjës meqë... shfrytëzojnë fjalorin e lidhur me Letër tiparet
trekëndësha që të japin udhëzime, Lapsa me ngjyra klasifiko, grupo,
Vizore për secilin nxënës Diagrami i Kerolit.
duke përshkruar se çka duhet
d.sh.Vizatim i 6 Diagrami i
∆ sipas rastësisë ndryshuar. Nxënësit mund gjithashtu, Venit
dhe plotësim i në mënyrë të pavarur ta shfrytëzojnë
tabelës sipas softuerin gjeometrik që të hulumtojnë sqaron
modelit te për trekëndëshat. Çantë magjike
ushtr.1 në libër  Nxënësit vizatojnë disa drejtëza Letra me trekëndësha
në letër, sipas zgjedhjes personale. Me
prerjet e drejtëzave fitohen format 2D.
Ata i analizojnë format që fitohen dhe
përdorin ngjyra si shenjë për njohjen e
llojeve të trekëndëshave që fitohen.
 Në strajcën magjike vendosni

42
 trekëndësha të bërë prej kartuçi.
Pa e shikuar një nxënës duhet ta
ndjejë formën dhe ti përshkruajë
tiparet e saj; nxënësit tjerë duhet ta
qëllojnë llojin e trekëndëshit.
Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3
48. Figura
gjeometrike dhe I dallon dhe i kupton ndryshimet  Bisedoni me nxënësit për atë se të
rrjeta fq.116 L ndërmjet formave 2D dhe 3D për gjitha muret e formave 3D janë, Disa forma 3D Forma 3D
shembull: muri i kubit është Kubi, katrori,
kryesisht format 2D dhe pyetni se
katror. piramida, prizmi,
vallë nxënësit mund të rikujtohen në tetraedri, cilindri
d.sh. Vizatim i format 3D të cilat kanë mure – Format për bashkëngjitje që munden të forcohen
rrjetave të 3D trekëndësha. Cilët lloje të që të formojnë forma 3D Forma 2D
formave trekëndëshave gjenden në këto trekëndësh, katror,
forma? Vallë çdoherë duhet të jenë drejtkëndësh
prej këtij lloji?
faqe,
 Prezantoni disa forma 3D që
kulme, kulm,
nxënësit ti hulumtojnë dhe teh,
përshkruajnë në lidhje me muret. baza

 Nxënësit eksperimentojnë me
forma plastike të cilat bashkohen që të
bëjnë forma 3D – për shembull, Trego
se si mund të bashkohen 6 katrorë që
të formojnë kub.
 Luani lojë me të qëlluar – për
shembull: Forma ime apo tre mure që
janë trekëndësha dhe dy baza të cilat
janë trekëndësha. Cila mund të jetë
ajo formë? Vallë mund ta bëjmë
skicë?
Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
49. Matja

43
precize e Kupton dhe përdor matje të
këndeve fq.73 L këndeve në shkallë, mat kënde
me saktësi deri në 5°;
identifikon, përshkruan dhe e
vlerëson madhësinë e këndeve
dhe i klasifikon si kënd i drejtë, i
d.sh. Paraqitje e ngushtë apo kënd i gjerë.
këndeve me 30°;
90°; 45°; 160°
Qëllimet për orën 5
50. Të vizatuarit
e këndeve fq.74 Kupton dhe përdor matje të
L këndeve në shkallë, mat kënde
Bëni dy shirita të bashkuar në një skaj
që të bëjnë krahë Ngadalë hapni Rrotullim i plotë,
krahët dhe kërkoni nga nxënësit ti rrotullim
ngrenë duart në momentin kur do të Dy shirita prej kartoni, shirit prej druri apo vizore gjysmë, një e katërta
formohet kënd i drejtë. Diskutoni për të forcuara në njërin skaj që të bëhen krahë. rrotullim
atë se si kjo na mundëson të njohim,
për shembull., kur një mur nuk është kënd
vertikal,: kënd i drejtë, kënd i
Këndmatës i madh për ta paraqitur ngushtë,
-Me hapjen e shiritave të bashkuar, kënd i gjërë, vijë e
tregoni nxënësve kënde me madhësi të Softueri gjeometrik: GeoGebra mund të drejtë, më i
ndryshme. Flitni për madhësinë e tyre merret pa pagesë madh prej, më i
në lidhje me këndin e drejtë dhe http://www.geogebra.org/download vogël prej,
zbatoni termet i ngushtë dhe i gjërë: ndërmjet
- Kënd më i vogël prej 90 shkallëve Këndmatës për secilin nxënës
(kënd i drejtë) është kënd i shkallë
ngushtë. Këndmatës dhe vizore për secilin nxënës vlerësim, përafërsisht
- Kënd prej 180 shkallësh është vlerësim
kënd i rrafshët. matje
- Kënd ndërmjet 90 shkallësh dhe këndmatje
180 shkallë është këndi i gjërë.
 Tregoni se si përdoret këndmatësi
për matje dhe vizatimin e këndeve me
madhësi të ndryshme.
 Jepni nxënësve kënde të ndryshme
që vlerësojnë, matin dhe emërojnë.
 Jepni nxënësve të vizatojnë kënde
me madhësi të dhënë me përdorimin e
këndmatësit..
 Disa telefon të përsosur kanë
aplikacion që mundëson të përdoren
si këndmatës. Diskutoni për
përkufizimet e tyre.
Aktivitetet për orën 5
Rikujtoheni në aktivitetin me drejtëza Vizatimet e nxënësve me drejtëzat që priten apo Rrotullim i plotë,
që priten nga orët paraprake dhe Letër, ngjyra dhe vizore rrotullim
kërkoni nga nxënësit të njohin kënde gjysmë, një e katërta
44
 me saktësi deri në 5°;
identifikon, përshkruan dhe e
vlerëson madhësinë e këndeve
dhe i klasifikon si kënd i drejtë, i
d.sh. Lexim i mprehtë apo kënd i gjerë
këndeve të 6
këndeve të
vizatuara sipas
rastit
Qëllimet për orën 1
51. Simetria
boshtore fq.17L. Dallon boshtin simetrinë
(refleksive dhe simetrinë e
Simetria te rrotacionit rreth qendrës së
shumëkëndësha shumëkëndëshave të rregullt.
t fq.14 F.P Ende
simetri fq. 15 Dallon raporte të thjeshta
F.P. ndërmjet formave për shembull:
këta trekëndësha janë
barabrinjës meqë ...
d.sh. Paraqit Zbulon gjykime të caktuara
forma/figura me përmes gjetjes së shembujve
1,2 dhe 3 boshte me të cilët e përcakton apo
të mprehta, të drejta dhe të gjëra. Këndmatës për secilin nxënës rrotullim
 Përdorni vizatimet nga aktiviteti
me drejtëza që priten. Nxënësit në Softuer gjeometrik: GeoGebra mund të zbritet pa kënd
vizatimet e tyre i hasin vendet ku dy pagesë http://www.geogebra.org/download kënd i drejtë, kënd i
kënde formojnë drejtëz. Ata i matin mprehtë,
këndet dhe e zbulojnë shumën e tyre. kënd i çmprehtë, vijë
I ndajnë rezultatet. Çka zbuluam? e drejtë,
Vallë çdoherë këndet që formojnë vijë më i madh prej, më i
të drejtë kanë shumë prej 180 vogël
shkallësh? Vallë pse? prej, ndërmjet
 Përdorni softuer gjeometrik që të kënde në vijë të
tregoni se dy vija që priten dhe Model me kënd të rrafsh drejtë
paraqitni këndet e formuara. Rrotulloni .
njërin prej krahëve dhe vëzhgoni se si Këndmatës për secilin nxënës shkallë
ndërrohen, por shuma e tyre është
konstante. vlerësim, përafërsisht
vlerësim
 Jepni nxënësve çifte këndesh në vijë matje
të drejtë me një kënd të caktuar. Si këndmatës
është këndi i pacaktuar? Vallë?
Nxënësit matin për provë.
Muaji dhe java: NËNTOR - Java 11
Aktivitetet për orën 1
Softuer gjeometrik: GeoGebra mund të zbritet pa
Disa prej aktiviteteve javore mundet pagesë http://www.geogebra.org/download shumëkëndësh
gjithashtu të realizohen me përdorimin e
softuerit gjeometrik ,,GeoGebra’ . Shumëkëndësha të rregullt në të cilët nxënësit simetria e
 Nxënësit ushtrojnë gjetjen dhe vizatojnë/skicojnë vija të simetrisë. paramenduar
skicimin e numrit në vijat e simetrisë në simetria,
shumëkëndësha të drejtë, me përdorimin Pasqyre prej plastike për përkrahje reflektim/pasqyron
e pasqyrës për provë nëse nevojitet. simetrik
Cilën skemë e zbuloni? (Jo, jo nuk janë Përdorni internet apo revista që të tregoni simetri vija e simetrisë,
drejtkëndësha jo të drejtë) Vallë pse? logjike. përshkruaj, sqaron,
 Nxënësit identifikojnë dhe identifiko
vizatojnë vija në simetri në format Loja me reflekse:
e përditshmërisë. http://www.topmarks.co.uk/Flash.aspx?
45
të simetrisë mohon gjykimin, për shembull:  Nxënësit përpiqen të gjejnë forma a=activitz19
shuma nga tre qëllimet e të jetës së përditshme 0, 1, 2, 3,
numrave të njëpasnjëshëm 4 apo disa vija të simetrisë me
është vazhdimisht emërues me ndihmën e kamerave digjitale apo
tre. në Internet apo në revista.
Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2
52. Format
simetrike fq.18L Krijon modele (vizatime) me dy  Në rrjetin e katrorëve ngjyrosni 4
boshte të simetrisë për shembull. katrorë që të bëni skemë me dy vija të Rrjetë prej katrorëve. simetria e
Figurat në gjeotabelë apo në letër simetrisë. Pyetni për shembull. Nëse e paramenduar
simetrike fq.16 grafike. ngjyrosi këtë katror me të kuqe, cilët Rrjeti interaktiv për paraqitjen e krijimit të skemës simetria,
F.P. katrorë tjerë duhet ti ngjyrosni me të simetrike me 2 vija të simetrisë: reflektim/pasqyron
kuqe që të bëj skemë me këto dy vija http://www.matematicasdivertidas.com/ simetrik
të simetrisë? Zonaflash/juegosflash/reflexiones.swf vija e simetrisë,
 Nxënësit punojnë në çifte dhe (Klikoni në ,,next’ që të paraqitet rrjet me dy vija përshkruan, sqaron,
d.sh. Përfundo vizatojnë në letër skema katrorësh me të simetrisë) identifiko
vizatimin e dy vija të simetrisë.
figurave në F.P.  Nxënësit në gjeotabelë krijojnë
skema me dy vija të simetrisë letër grafike (me katrorë), vizore, ngjyrë
 Nxënësit punojnë në çifte që të gjen
skema me simetri nga përditshmëria, Tabela të performuara dhe tabela
për shembull. tapetë, veshje sportive,
tepihë, tekstil. Vallë mund të gjen Qasje në burimet e informatave të internetit (në
shembuj të skemave me dy vija të pajtim me politikën shkollore për qasje në
simetrisë? internet) revista etj.
 Nxënësit ngjyrosin skema me 2 vija
të simetrisë. Materialet artistike për ngjyrosje
53. Simetria Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3
boshtore fq.93 L Skicon se ku do të jetë  Tregoni se si reflektohet katrori në
Simetria shumëkëndëshi pas ilustrimit, ku pasqyrë . Çka vëreni?
boshtore fq.55 vija e simetrisë është paralele e  Nxënësit punojnë në çifte që të Rrjeti forma, paralele
F.P. njërës brinjë duke përfshirë edhe hulumtojnë reflektimin e formave të Pasqyra simetria e
diagonalen. thjeshta në vija të pasqyrës paralele paramenduar
me brinjët e saj, duke shfrytëzuar Pasqyrë plastike për secilin nxënës simetria,
d.sh. Përfundo Parashikon se ku do të duke përdorur pasqyrën që t’ju Vizore për secilin nxënës reflektim/pasqyron
vizatimin e jetë shumëkëndëshi pas ndihmojë. Letër katror, letër izometrike me pikëza, merreni simetrik
figurave nën 2, refleksionit me vijë të simetrisë prej këtij linku vija e simetrisë,

46
3 dhe 6 në F.P paralele e njërës anë duke Shfrytëzoni letër në katrorë apo pika http://nrich.maths.org/content/id/6445/Dotty përshkruan, sqaron,
përfshirë dhe vijën e pjerrët. për të shkruar. %20paper.pdf identifiko
 Nxënësit e realizojnë aktivitetin
paraprak, me parashtrim dhe skicim
ku do të jetë ilustrimi i formës pas
refleksit. Shfrytëzojnë pasqyrë që ti
provojnë supozimet e tyre. Bisedoni
me tërë klasën për shembull për
ilustrimin në formën, vallë duhet të
jetë i njëjtë si orientali; secila
anë/temë e formës së reflektuar duhet
të jetë në distancë të njëjtë nga vija e
pasqyrës si dhe forma origjinale;
ndonjëherë ndihmon mendimi për
secilën temë të formës në veçanti.
Nxitja: Kërkoni që nxënësit ta
shkruajnë shkronjën e parë të emrit të
tyre në formën. Kur forma do të
reflektohet çka do të ndodhë me
shkronjën?
54. Simetria Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
rrotulluese  Rrotulloni një drejtkëndësh rreth
fq.19 L Dallon boshtin (refleksiv) pikës së tij (shembull. Vizatoni Katërkëndëshi kënddrejtë i madh prej
Logo që (simetria) dhe simetria drejtkëndësh në kartelë, ndërsa mandej kartuçi forma,
rrotullohet rrotulluese rreth qendrës së rrotulloni letrën në formë të shumëkëndësh
fq.17 F.P. shumëkëndëshave të rregullt. katërkëndëshit rreth qendrës së tij). Fleta pune me shumëkëndësha të rregullt apo
 Sqaroni se drejtkëndëshi përputhet shumëkëndësha të rregullt nga kompletet e 2D rrotullo, sillu,
Flamujt e me konturën e tij vetëm dy herë në formave për nxënësit ti rrumbullakojnë rrotullim i
shteteve fq.18 tërë rrotullimin (360˚), themi se ai ka plotë/rreth
F.P. simetri rrotulluese prej dy rreshtave. Letër për kopje
 Bëni forma prej letre, vendosni simetria rrotulluese,
stilolapsin në qendër dhe rrotulloni Për demonstrimin e simetrisë rrotulluese: qendra e
formën. Nxënësit e hulumtojnë http://www.flashymaths.co.uk/swf/rsymmetry.swf rrotullimit, radha e
simetrinë rrotulluese të simetrisë
d.sh.Vizatim i 3 shumëkëndëshave të rregullt me rrotulluese
formave/gjësend përdorimin e letrës për fotokopje. Cila
eve në të cilat është radha e simetrisë në këtë përshkruaj, sqaro

47
paraqitet formë? Si e dini?
simetria  Në grupe, nxënësit zbulojnë Definicioni
rrotulluese përgjigje të pyetjeve si: Vallë është e Simetria rrotulluese –
saktë se të gjitha format kanë radhën e Njëra
rotacionit në pajtim me numrin e formë ka simetri
brinjëve? Si mund të zbuloni? Si mund rrotulluese
ta shkruani informatën? Çka do të nëse kontura e
ndodh nëse shumëkëndëshi nuk formës së
është i rregullt? rrotulluar përputhet
me formën
origjinale të secilës
pikë në
rreth prej 360˚
Qendra e rrotacionit
– Pika
rreth e cila formë
rrotullohet.

Radha e simetrisë
rrotulluese
– Numri i radhëve
kur forma e
rrotulluar përputhet
në
konturën e formës
origjinale në
rreth prej 360˚,
shembull.
katror ka simetria
rrotulluese
prej 4 radhëve. Secila
formë
ka më së paku 1
rresht të
simetrisë rrotulluese

55. Katrorët Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5 forma

48
rrotullues roto, rrotullo,
fq.20L Dallon boshtin (refleksiv)  Nxënësit punojnë në grupe dhe Qasje në Internet rrotullimi i
(simetria) dhe simetri shkruajnë shembuj të formave të jetës plotë/rreth
rrotulluese rreth qendrës së së përditshme me simetri të rrotacionit
shumëkëndëshave të rregullt nga radha e 2 apo më tepër – natyrore Letra, ngjyra simetria e rrotacionit,
d.sh. Detyra apo të bëra (dizajni, logoja,reklama, qendra,
sipas pëlhura, ndërtesat etj) radha e simetrisë së
përzgjedhjes rrotacionit
Nxënësit bëjnë skema individuale Materiale artistike
rrotullimin e formave rreth pikës së përshkruaj
tyre qendrore. Cili është rreshti i Vegël online sqaro
simetrisë së rrotacionit të kësaj
forme? http://www.mathsisfun.com/geometry/symmetry-
artist.html mundëson nxënësit të bëjnë skema me
 Nxënësit punojnë në grupe që të simetrinë rrotulluese (Zgjidhni radhën e simetrisë
bëjnë logot e tyre me radhën e dhënë rrotulluese para ilustrimit)
të simetrisë së rrotacionit. Si vendosëm?
Cilën formë ta përdorim për logon?

49
Tema 1В: Matja dhe zgjidhja e problemeve

Njësia
Qëllimet e mësimit Propozim aktivitetet Resurset Terminologjia
mësimore
Muaji dhe java: NËNTOR - Java 12
Qëllime për orën 1 Aktivitetet për orën 1
56. Përsëritje – Lexon, zgjedh, cakton njësi të Shembujt e gjësendeve nga Matë, matje, njësia
Diagnostifikim i standardizuara që të llogarit dhe  Përdorni disa aktivitete për përditshmëria, psh., Gjësende matëse,
paranjohurive rreth mat gjatësi, masë dhe vëllim me përcaktimin e njohurive për gjatësinë, që blihen pajisja
matjeve dhe njësive shkallë adekuate. masën dhe vëllimin nga vitet për çdo ditë.
matëse paraprake. Objekte për matje nga jeta e gjatësia
Zgjedh detyra të thjeshta dhe  Diskutoni për shembuj të jetës reale, përditshme vizore, vizore prej
më të ndërlikuara (duke i shfrytëzuar të duke parashtruar pyetje si: Çfarë (shikoni aktivitetin) metër
gjithë katër operacionet) dhe i instrumente do të kishit shfrytëzuar që metri
d.sh. Matja e prezanton, për shembull: me diagram ta matni gjatësinë/masën/vëllimin e kilometri (km), metri
gjësendeve në apo në drejtëzën numerike. ... ?Vallë pse? Me cilën njësi matëse (m)
shtëpi me njësi të Përcakton se vallë përgjigja është e do ta kishit shprehur matjen? Vallë centimetri (cm),
ndryshme. qartë. pse? Cila është shkurtesa për atë Pyetje të cilat duhet zbatuar milimetri (mm)
Shndrimi i matjeve njësi matëse? gjatë
në njësi më të vogla Ushtroni fitimin ‘ndjenjë’ për njësitë matëse. zbërthimit të njësive matëse masa
ose më të mëdha. Nxitni nxënësit të punojnë në grupe që ta (shikoni peshon
vlerësojnë matjen me njësi të njohura matëse, instrumentet) shkallë (matëse)
kilogrami (kg),
shembull. Vëllimi i vaskës, masa e një molle,
grami (g)
gjatësia e makinës. Diskutoni për vlerësimet
para se të bëni matje reale.
Vallë pse e keni zgjedhur atë njësi matëse? Si vëllimi
e keni bërë vlerësimin tuaj? Detyra që do të realizohen mbledh, përfshin
 Jepni mundësi nxënësve që të arrijnë gojarisht të mbush
përvojë në shndërrimin e matjeve të thjeshta cilat përfshijnë matje, zbërthim litër (l ), mililitër (ml)
të njësive menzura/cilindri
prej një njësie në njësinë tjetër matëse, duke
matëse dhe të gjithë katër
përfshirë zbatimin e numrave decimal, operacionet. sqaron,

50
 shembull. strategjia,përgjigjet,
Shënoni 1 kg 750 g në grama … 1 l kontrollon, me logjik
200 ml në mililitra … 4,75 m në centimetër.
 Nxënësit përgjigjen në detyrat e
parashtruara gojarisht që kanë të bëjnë me
gjatësinë, masën dhe vëllimin dhe ushtrojnë
shndërrimin e njësive matëse. Nxitni që të
sqarojnë se vallë pse përgjigja e tyre është e
qartë në kontekst të detyrës. Për shembull:
Në shishe prej 2 litra limonadë kanë mbetur
640 ml limonadë. Sa litra janë pi?
Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2
57. Masa fq.36 L.
I kupton njësitë matëse për gjatësinë,  Shfrytëzoni peshore dhe kërkoni nga
masën, vëllimin, temperaturën dhe nxënësit të numërojnë prej njërës Shkallë me tregues adekuat për Matë, matje, njësia
kohën dhe i përdor që të kryen masa shenjë në tjetrën? Çka do të jetë ushtrimin e numrave matëse,
adekuate. vijuesja? Si e dini? pajisja
d.sh. Matja e masës  Tregojuni nxënësve ilustrime nga Ilustrime në shkallë të ndryshme
së bukës, lapsit dhe Krahason matje të lexuara në shkallë të peshore të ndryshme. Për çka janë të duke i përfshirë ata të cilët i gjatësia
çantës. Shndrimi i ndryshme dedikuar? Gjithashtu diskutoni për tregojnë matjet (të bëra me vizore, vizore prej
masave në kg ose g. matjet e paraqitura në numrin e madh aparat digjital apo të kapshëm metër
të shkallëve. Çfarë matje paraqesin? në internet), Psh. peshore për metri
Vallë mund ta tregoni atë në mënyrë matje, të caktuara, menzura, kilometri (km), metri
të ndryshme? metri në shpejtësi i makinës, orë, (m)
Jepni nxënësve ilustrime të peshoreve metro. centimetri (cm),
që ti lexojnë treguesit. Peshore virtuale: (vizore) milimetri (mm)
http://mathsframe.co.uk/en/
 Në pjesë të ndryshme të klasës mund resorces/resource/99/itp_ruler masa
të vendosen gjëra për matje, gjatësi, masë peshon
dhe vëllim. Jepni nxënësve letra me detale (masa) shkallë (matëse)
për matjet dhe do të zgjedhin një sipas http://mathsframe.co.uk/en/ kilogrami (kg), grami
zgjedhjes së rastit. Ata zgjedhin instrument resources/resource/87/ (g)
adekuat të cilin do ta shfrytëzojnë që ti gjejnë itp_measuring_scales
masat dhe njësitë adekuate matëse për vëllimi
evidentimin e matjes së tyre. Çka do të kishit (vëllimi) mbledh, përfshin

51
 përdorur që ta matni këtë...?Vallë? Vallë ... http://www.taw.org.uk/lic/itp/ mbush
do të ishte logjike njësia matëse për itps/measuringCylinder_1_2.swf litër (l ), mililitër
përdorim? Vallë pse/pse jo? (ml)
Ilustrime të shkallëve të menzura/cilindri
ndryshme për nxënësit të
mësojnë prej tyre. sqaron,
strategjia,përgjigjet,
Praktikoni lexime të peshoreve kontrollon, me logjik
në: Matë, matje, njësia
http://www.ictgames.com/weig matëse,
t.html pajisja

gjatësia
Tabela pune për ushtrime me vizore, vizore prej
leximin e shkallëve në peshore metër
janë të kapshëm në: metri
http:// kilometri (km), metri
www.mathworksheets4kiscom/ (m)
weight.html centimetri (cm),
milimetri (mm)
http://www.mathworksheets4kid
s.com/capacity.html masa
peshon
Komplet letrash me detale për shkallë (matëse)
matje të cilët duhet të meren për kilogrami (kg), grami
shembull: (g)
Gjerësia e byrosë/ulëses tënde
shkollore vëllimi
- Gjerësia e librit mbledh, përfshin
- Vëllimi i vaskës prej mbush
plastike litër (l ), mililitër(ml)
Pajisja e llojllojshme matëse menzura/cilindri

sqaron, strategjia,
përgjigjet,
kontrollon, me logjik
Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3

52
58. Gjatësia fq.35 L
Njësitë e masës për I kupton njësitë matëse për gjatësinë, Tregoni metër të caktuar në m dhe cm. Cila Matë, matje, njësia
gjatësi fq.27 F.P. peshën, vëllimin, temperaturën dhe është distanca ndërmjet këtyre dy shigjetave Metro me centimetër të caktuara matëse,
kohën dhe i përdor që të kryen masa në centimetër dhe ...milimetër? Si mundeni dhe milimetër. pajisja
adekuate. të shënoni gjysmë metër si numër decimal?
Sa është ajo në centimetër? gjatësia
d.sh. Matja e I rrumbullakon matjet në njësinë e të Ndërsa sa është një e katërta e metrit... tre të Diagrame me shkallë të vizore, vizore prej
gjatësisë së shtratit, plotës matëse. tretat e metrit...një e dhjeta e metrit...një e ndryshme për lexim që ti lexojnë metër
librit të matematikës njëqinda e metrit? vlerat metri
dhe gishtit tregues. Vërteton se vallë përgjigja është e kilometri (km), metri
Paraqiti në njëjtat kuptueshme.  Jepni nxënësve diagrame me shkallë (m)
në m dhe cm. të ndryshme për lexim që ti lexojnë vlerat. centimetri (cm),
Ata përgjigjen në pyetjet si për shembull: Komplet letrash për matjen si milimetri (mm)
për aktivitetet për orën 2
- Sa ujë ka atje? Çka nëse shtohen edhe masa
200 ml në enë të caktuar? peshon
Caktoni dhe shkruani Vëreni dhe shënoni Pajisja e llojllojshme matëse shkallë (matëse)
nivelin e ri të ujit. kilogrami (kg), grami
(g)
- Sa sheqer ka? Çka nëse hiqen
200 gram sheqer prej peshores? Shikoni dhe vëllimi
shënoni se sa ka tash. mbledh, përfshin
mbush
Në pjesë të ndryshme të klasës mund të litër (l ), mililitër (ml)
vendosen gjëra për matjen e gjatësisë, masës menzura/cilindri
dhe vëllimit. Jepni nxënësve letra me njësi
matëse sipas zgjedhjes së rastit. Ata zgjedhin sqaron,
instrument adekuat të cilin do ta shfrytëzojnë strategjia,përgjigjet,
që ti gjejnë masat dhe njësitë adekuate për kontrollon, me logjik
evidentimin e qasjeve të tyre. Pyetni për
shembull. lexon, (matëse)
Sa sillet matja që e bon dhe sa ka në litrin më peshore,
të afërt? pjesëtim, vlerëson,
afërsisht,
më afër...
Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
59. Vëllimi i lëngut

53
fq. 37 L Krahason matje të lexuara në shkallë të  Paraqitni ilustrim jo menzurë me shkallë Matë, matje, njësia
ndryshme të caktuar në të cilën është prezantuar niveli i matëse,
ujit që gjendet ndërmjet dy ndarjeve të Ilustrim prej menzure me shkallë pajisja
d.sh. Vlerëso dhe I sqaron matjet të cilat gjenden ndërmjet pacaktuara. në të cilën është paraqitur niveli
mat 5 sasi të dy ndarjeve të pacaktuara të shkallës. Si mund ta përcaktojmë sasinë e ujit? i ujit ndërmjet dy ndarjeve të gjatësia
lëngjeve në shtëpi. (shembull. Sasia e disa prej... por më pak pacaktuara, shembull. vizore, vizore prej
Shëndroi të njëjtat prej...)’ Diskutoni për vlerat që gjenden fotografi e bërë me aparat metër
në l dhe ml, e më pas ndërmjet ndarjeve dhe vendosni se cila do të digjital, e paraparë ashtu që të metri
radhiti sipas ishte vlerësimi i kuptueshëm për sasinë e ujit. gjithë nxënësit do të mund ta kilometri (km), metri
madhësisë. shohin nivelin e lëngut dhe (m)
 Nxënësit punojnë në grupe të vogla që të gradimi i menzurës centimetri (cm),
diskutojnë dhe ti interpretojnë vlerat milimetri (mm)
ndërmjet dy ndarjeve të pa numëruara. Ata i Shembuj të leximit
ndajnë strategjitë e tyre me paralelen në masa
tërësi. peshon
shkallë (matëse)
kilogrami (kg), grami
(g)

vëllimi
mbledh, përfshin
mbush
litër (l ), mililitër (ml)
menzura/cilindri

sqaron,
strategjia,përgjigjet,
kontrollon, me logjik
Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5
60. Krahasimi i Numri i madh i detyrave me Matë, matje, njësia
numrave dhjetor fq. Zgjidh detyra të thjeshta dhe më të Në çifte apo në grupe të vogla, nxënësit hapa të mëdha në kontekst të matëse,
26 F.P. ndërlikuara (duke përdorur të gjithë zgjidhin detyra më të ndërlikuara me disa matjes. pajisja
katër operacionet) dhe i paraqet, për hapa që kanë të bëjnë me gjatësinë,
shembull: me diagram apo vargun masën apo vëllimin për shembull: gjatësia
numerik. Kaltërina ka katër kuaj. Njëri ha 1½ kg vizore, vizore prej
d.sh. Shëno 5 numra tërshërë, dy herë në javë. Sa kilogramë metër
dhjetor. Paraqit në Nga njohuritë e arritura nxjerr tërshërë nevojiten për atë që ti ushqejë metri

54
formë të barazimeve konkludime të reja për zgjidhjen e kuajt 3 ditë? kilometri (km), metri
ashtu që kur ti problemit. (m)
shtosh një numër, të Parashtroni pyetje si psh: Vallë përgjigja centimetri (cm),
përfitosh numrin Vlerëson dhe e përcakton vlerën jote është e qartë: Vallë përgjigja jote milimetri (mm)
11,5. mesatare gjatë njehsimit dhe e provon është logjike? Vallë dëshironi ta
rezultatin. ndryshoni metodën tuaj? masa
Vallë e shfrytëzoni njësinë matëse të peshon
Vërteton se vallë përgjigja është e saktë? shkallë (matëse)
logjikshme kilogrami (kg), grami
(g)
mbledh, përfshin
mbush
litër (l ), mililitër (ml)

vlerëson
kontrollon, përgjigjet,
strategji
logjike, metodë
Muaji dhe java: DHJETOR- Java 13
Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën 1
61. Shënimi 24 orë Dallon dhe përdor njësi për matjen e
i kohës fq.23 L. kohës (sekondën, minutën, orën, ditën, Shfrytëzoni disa aktivitete që të Gjësende praktike për matjen e Koha
muajin dhe vitin). vërtetohen njohuritë e nxënësve për kohës: Njësia
kohën e arritur në vitet paraprake. orë dore, orë muri etj. Viti, muaji, java, dita,
I kupton njësitë matëse për gjatësinë,  Nxënësit punojnë në grupe që të Resurse praktike për matjen e ora,
d.sh. Dizanjim i peshën, vëllimin, temperatura dhe koha japin propozime për diçka që maten në kohës: minuta, sekonda,
orës analoge në dhe i përdor që të kryen matje adekuate. vite, muaj, javë, ditë, orë dhe minuta. Orë prej rëre, kronometër, orë dekada,
kartuç Diskutoni si paralele. Si janë të online: shekulli, mileniumi
ndërlidhur njësitë e ndryshme matëse? http://www.timeanddate.com/
(shembull.1 vit= 12 muaj/ 52 javë / 356 stopwatch/ Ora, kronometri
ditë) Sa njësi tjera matëse për kohën i
dini? (shembull. Dekada, shekulli, Vlerëson
mileniumi) Instrumentet për paraqitjen e Ora digjitale/analoge
 Pyetni për shembull. Çfarë orës analoge dhe digjitale apo Paradite, pasdite,
instrumenti mund të shfrytëzojmë për ilustrime nga prezantimet mesditë,
matjen e kohës?(Ndoshta do të vërtetoni analoge dhe digjitale të mesnatë, ora,... dhe

55
 se disa nxënës instinktivisht do ta grumbulluara nga Interneti me gjysëm,
shikojnë telefonin e tyre, edhe pse përdorimin e aparatit digjital. pesëmbëdhjetë në...,
mbajnë orë) si i shfrytëzoni instrumentet? dhe
(shembull. dekada, shekulli, mileniumi). Orë interaktive (analoge dhe pesëmbëdhjetë ...min
 Pyetni për shembull. Çfarë digjitale) uta në,
instrumenti mund të shfrytëzoni për http://www.visnos.com/demos/ ...dhe...minuta...
matjen e kohës? (Ndoshta do të shikoni se clock
disa nxënës do ta shikojnë celularin e vet
edhe pse mbajnë orë) Kartela memoriale personale – të
përshtatshme.
Nxënësit mendojnë për aktivitet i cili do Kartelat mund të përshtate në
të zgjat saktë një minutë. (për tyre... herë) http://www.senteacher.org/
Ata hulumtojnë me përdorimin e tajerit worksheet/92/
me minuta apo ndalesat. ClockFlashCards.html
 Në çifte, nxënësit diskutojnë: Sa
kohë mendoni se nevojitet.
- Të piqet ëmbëlsira?
- Të ecni në shtetin/qytetin?
- Të rritet një dru?
- Një libër të bie në dysheme?

Mandej ata krijojnë pyetje personale që ti

ndajnë me nxënësit tjerë.
 Nxënësit e krahasojnë kohën e matur
me orë digjitale dhe analoge dhe e
shprehin me gojë.
Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2
62. Leximi i kohës koha
prej orëve të E lexon dhe krahason kohën në  Paraqitni shembuj në periudha të ora digjitale/analoge
ndryshme fq.20 F.P. orët digjitale dhe analoge gjatë një ndryshme kohore/ orari i udhëtimeve, Koleksioni i orarit për vozitje orë 12-orëshe, orë
dite/nate. shembull. treni, autobusi, aeroplani, të për autobus lokal, tren, shërbime 24-orëshe
shikuarit televizor. të aeroplanëve etj. paradite, pasdite,
Lexon rendin e udhëtimit të dhënë  Theksoni përdorimin e orës me 24 mbrëmje,
d.sh. Ushtrojmë të në 24 orë. orë. Vallë pse kjo është e dobishme? Ora interaktive (analoge dhe orë natën, ditë, mesnatë,
lexuarit e orës në Demonstroni se si shkruhet ora me 12 digjitale 24 orëshe) ora, e
orë analoge dhe orë dhe se si shqiptohet si 24 orë dhe http://www.mathsisfun.com/tim- gjysmë,
digjitale e kundërta. clocks-analog-digital.html pesëmbëdhjetë në…,

56
.  Diskutoni për mënyrat e ndryshme dhe pesëmbëdhjetë
në të cilat mund të përshkruhet koha, për Tabela për nxënësit të plotësojnë ….minuta
shembull që të përgjigjeni në pyetjen: paraqitjen e mënyrave të në … dhe …
Kur filloni të shkruani detyrë shtëpie?, ndryshme për të treguar në kohët minuta….
mund të tregoni: në gjashtë ora në të njëjtë.
mbrëmje në 6 (pasdite) në 18:00 Njëra apo dy mënyrat mungojnë më herët, më vonë,
Në çifte, nxënësit le të ndajnë edhe secilën radhë. periudha
shembuj tjerë. kohore/orari i
 Nxënësit i plotësojnë fushat e vozitjes
zbrazura në tabelë e cila paraqet mënyra Numri i madh i orëve, duke
të ndryshme të shprehjes të kohës së përfshirë orët me 24 orë dhe
njëjtë, shembull. shtat ora në mbrëmje, llogaritja para dhe mbrapa.
7.00, 19.00 në 6 (pasdite), në 18:00
Në çifte, nxënësit le të ndajnë edhe Ora interaktive
shembuj tjerë. http://resources.oswego.org/
 Nxënësit përpunojnë periudhën games/ClassClock/clockres.html
kohore për ditë tipike, me zbatimin e të
shkruarit 24 orësh. 7.00, 19.00.
 Nxënësit përpunojnë agjendën e ditës
për ditë tipike, me zbatimin e të shkruarit
24 orësh.
 Nxënësit përgjigjen në pyetjet me
zbatim me të shkruarin 24 orësh
shembull. Sa do të jetë ora 20 minuta pas
19:45?
Sa do të jetë ora një orë më vonë
prej12:30?
Sa do të jetë ora 3 ½ para 01:00?
63. Lexim i orareve Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3
fq.24 L. Koleksioni i orarit për vozitje koha
E lexon dhe krahason kohën në orët Në grupe, nxënësit punojnë në detyra për autobusin lokal, trenin dhe ora digjitale/analoge
digjitale dhe analoge gjatë një dite/nate. me zbatimin e periudhave kohore/ shërbimet e aeroplanit orë 12-orëshe, orë
orarin e vozitjeve nga qendrorja psh. 24-orëshe
Lexon rendin e udhëtimeve të dhënë për Aktiviteti 1 paradite, pasdite,
d.sh. Përpilim i 2 24 orë. Përdorni orarin e vozitje apo trenin: mbrëmje,
detyrave tekstuale Në sa ora arrin treni prej 14:30 në natën, ditë, mesnatë,
për paraqitje të Nga njohuritë e arritura paraprakisht stacionin e katërt? Cili është treni më i ora, e

57
orareve nxjerr përfundime të reja për zgjidhjen e shpejtë? Si e dini? Sa zgjat rrugëtimi? gjysmë,
problemit. pesëmbëdhjetë në…,
Aktiviteti 2 dhe pesëmbëdhjetë
Vërteton se vallë përgjigja është logjike. Cilët pyetjet tjera do të mundet ti ….minuta
parashtroni dhe përgjigjeni me në … dhe …
përdorimin e rendit të vozitjes? minuta….

Aktiviteti 3 më herët, më vonë,

Nëse do të ishte e lejuar të propozoni më i shpejtë, shumë i
linjë plotësuese, kur do të niset dhe do shpejtë, i
të arrijë autobusi? Vallë pse e keni ngadalshëm, më i
zgjedhur këtë kohë? ngadalshëm
sa kohë …?
Arrin, niset, periudha
kohore/rendi i
udhëtimeve
Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
64. Sa kohë është e
nevojshme fq.25 L Njehson intervalet kohore në Nga rendi i vozitjes, modeloni përcaktimin e Informata nga stacioni lokal i koha
sekonda, minuta dhe orë. kohës së nevojës për secilën pjesë të autobusëve, stacioni hekurudhor ora digjitale/analoge
rrugëtimit. apo aeroporti, të paraqitura në orë 12-orëshe, orë
I kupton njësitë matëse për gjatësinë, Sqaroni se do të përdorni vargun numerik për atë mënyrë që të gjithë nxënësit 24-orëshe
d.sh. Krijo detyrë masën, vëllimin, temperaturën dhe të treguar kohën. Sa kohë do të përcaktoni do të mund ta shohin paradite, pasdite,
sipas skemës së kohën. ndërmjet ndarësve të caktuar në vargun mbrëmje,
dhënë në detyrën 1 numerik? Çka do të nënkuptojnë ndarësit e natën, ditë, mesnatë,
nga libri caktuar? (psh., ndarje për secilën 10 minutë, ora, e
me orë të caktuara). gjysmë,
Paraqitni apo sqaroni disa pjesë pesëmbëdhjetë në…,
të rrugëtimit. Koleksioni i rendit të vozitjeve dhe pesëmbëdhjetë
për autobusin lokal, trenin dhe ….minuta
 Në çifte, nxënësit paraqesin rrugëtim me shërbimet e aeroplanit në … dhe …
autobus apo tren në linjën kohore. Si ju minuta….
ndihmon kjo që ta shikoni kohën relative për
secilën pjesë të rrugëtimit? Cila është pjesa
më e shpejtë/më e gjatë?
Numri i madh i detyrave më herët, më vonë,
 Jepni nxënësit detyra të llojllojshme tekstuale që mund të zgjidhen më i shpejtë, shumë i

58
 tekstuale të cilat mund të zgjidhen me me llogaritjen në vijën kohore. shpejtë, i
llogaritje apo me zbatimin në vijën kohore, ngadalshëm, më i
psh: ngadalshëm
 Nevojiten 8 minuta që të dekorohet sa kohë …?
ëmbëlsira. Sa ëmbëlsira do të jenë të Arrin, niset, periudha
dekoruara gjatë kohës prej 2½ orë? kohore/rendi i
udhëtimeve
 Nxënësit zgjedhin probleme hulumtuese
psh: për ushqim. Planifikoni ndonjë mëngjes.
Mendoni për kohën e cila nevojitet që të
përgatiten përbërësit si dhe koha e
nevojshme që të përgatitet/piqet.
Të keni në mendje se të gjitha pjesët e
mëngjesit tuaj duhet të jenë të përgatitura në
kohë të njëjtë. Shkruani plan kohor për
shujtën tuaj. Përfshini recetë, duke përfshirë
edhe peshën dhe vëllimin e përbërësve.

Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5

65. Gara dhe
rekorde fq.26 L Njehson intervalet kohore në sekondë,  Kërkoni nga grupet e nxënësve të Qasje në burimet e informatave koha
minutë dhe orë. kuptimësojnë pyetje gjatë kohës do ta kenë të internetit në pajtim me ora digjitale/analoge
interesantë për hulumtim psh: politikën për qasje në internetin orë 12-orëshe, orë
I kupton njësitë matëse për gjatësinë,  Në garën finale për 100 metro sprint në në shkollë. Artikuj të revistave 24-orëshe
peshën, vëllimin, temperaturën dhe lojërat olimpike, e cila ishte dallimi kohorë dhe gazetave të cilat përfshijnë paradite, pasdite,
d.sh. Krijo detyrë kohën dhe i shfrytëzon që të kryen matje ndërmjet fituesit dhe garuesit i cili ka arritur informata interesante të mbrëmje,
sipas modelit së adekuate. i fundit? periudhave të ndryshme (për natën, ditë, mesnatë,
dhënë në detyrën 2 Para se të fillojnë me hulumtimin e tyre, shembull, rezultatet në atletikë) ora, e
nga libri secili grup duhet ta paraqesë idenë e vetë gjysmë,
para paraleles dhe të përfshijë vlerësimin Letra, stilolapsa, markerë, pesëmbëdhjetë në…,
personal të përgjigjes së saktë. Planifikoni katrorë, tajmer etj. dhe pesëmbëdhjetë
kohë të mjaftueshme për hulumtim dhe arrini ….minuta
nga nxënësit të krijojnë prezantim interesant në … dhe …
në zbulimet e tyre. minuta….
Planifikoni kohë plotësuese të përbashkët për
grupet ti prezantojnë qasjet e tyre dhe të Kupton, hulumton,

59
 përgjigjen në pyetjet e nxënësve tjerë. sqaron,
paraqet, vlerëson
Në grupe, nxënësit paramendojnë dhe
formojnë loja për 4 lojtarë që përfshin tregim
dhe krahasim të kohës me zbatimin e orëve
analoge dhe digjitale.
Ata e testojnë lojën e tyre dhe mandej i lënë
shokët të luajnë.
Muaji dhe java: DHJETOR - Java 14
Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën 1
66. Matja dhe të
vizatuarit e Vizaton dhe mat vijën e drejtë Diskutoni për atë se çka nevojitet që të
segmenteve fq.40 L (segmentin) afër centimetrit më të afërt matet saktë gjatësia e segmentit. Fotografia e projektuar në vizore apo gjatësia, segmenti
apo milimetrit Për atë do tu nevojitet: vizore të madhe demonstruese
- të keni vizore që vërehet qartë me Vizore virtuale: centimetri (cm),
Vlerëson dhe e përcakton vlerën teh të drejtë, metro etj. http://mathsframe.co.uk/en/resource/ milimetri (mm)
mesatare gjatë njehsimit dhe e provon - të keni instrument adekuat për resource/99/itp_ruler
d.sh. Vlerëso dhe rezultatin. detyrën – në këtë rast mm e jo me cm) vizore
mat gjatësinë e TV, Vërteton se vallë përgjigja është logjike. - Të radhitet zero në instrumentin Segmentet për demonstrim
gomës dhe fletores. matës me segmentin që matet. vizaton, mat, provon,
Shëndroi të njëjtat Kontrolloni se si është e pozicionuar Softueri gjeometrik: GeoGebra mund preciz, precizitete,
në m dhe cm. vizorja dhe se si lexohet shkalla. Me të merret këtu: gabim
zbatimin e ilustrimit të projektuar dhe http://www.geogebra.org/download
softuerit GeoGebra’, kjo do të jetë
shumë më lehtë për nxënësit.
 Sqaroni se sot nxënësit do të letër
vizatojnë segmente gjithashtu edhe do lapsa të gdhendur
të pritni punë precize. vizore
Preciziteti do të zmadhohet me ushtrime,
madje vallë do të pritni të jenë më preciz Gjësende të vogla të përditshme
në klasën e pestë. Cila shkallë e mund të maten me precizitet në mm
precizitetit mund të arrihet nga nxënësit
kur i vizatojnë segmentet?
Shembull: shmangie prej ± 0,5 mm?
Nxënësit ndoshta do të dëshirojnë ta
hulumtojnë shkallën e precizitetit të

60

Qëllimet për orën 2
67. Perimetri
fq.82L Matë dhe njehson perimetrin e
shumëkëndëshave të rregullt dhe jo të
rregullt.
Provon me radhitje të ndryshme gjatë
d.sh.Vizatim i 5 mbledhjes së disa numrave apo me
figurave dhe zbatimin e radhitjes reciproke gjatë
njehsimi i P mbledhjes apo zbritjes së numrave çift.
Vlerëson dhe e përcakton vlerën
mesatare gjatë llogaritjes dhe e vërteton
rezultatin.
Vërteton se përgjigja është logjike
arritur në industri
Përdorimi i laserëve për matje me
precizitet prej ± 0.001 mm është i
zakonshëm.
 Caktoni segmente për matje dhe
vizatim. Nxënësit punojnë individualisht
dhe mandej e kontrollojnë punën e
partnerit – kjo mundëson përvojë të
mëtejshme në matje precize.
 Nxënësit matin gjëra të vogla nga
përditshmëria. Ata i ndajnë matjet e
tyre? Vallë ata dallohen? Vallë si?
Aktivitetet për orën 2
Përsëritni se si ta gjeni perimetrin e
drejtkëndëshave. Vallë duhet ta Katërkëndëshi
matni secilën anë të drejtkëndëshit? Format 2D – shumëkëndësha të kënddrejtë,
Vallë pse jo? rregullt për nxënësit ti vizatojnë shumëkëndëshi, i
Përcaktoni se si ta gjeni perimetrin. rregullt, jo i
 Nxënësit punojnë në çifte që ti rregullt
gjejnë perimetrat e
shumëkëndëshave të rregullt. Vallë Perimetri
duhet ta matni secilën anë të Numri i madh i detyrave për Brinjë, gjatësia,
shumëkëndëshit? Vallë ekziston njehsimin e perimetrit gjerësia,
rregull e drejtë për gjetjen e lehtë të Më shkurt, më gjatë
perimetrit të shumëkëndëshit? centimetri (cm),
Për çfarë lloji të shumëkëndëshit milimetri (mm)
vazhdon? (i rregullt) Mundeni ta
shprehni rregullën e juaj të qartë me Vizore, mat, njehson
fjalë? Rregull, pohim
Nxënësit duhet ta provojnë rregullën
e tyre para se ta ndajnë me paralelen.
 Nxënësit zgjidhin probleme që
përfshijnë rezonim për perimetrin,
psh.
61
 Perimetri i një drejtkëndëshi është
94cm. Anët më të shkurtra janë 11
cm.
Cila është gjatësia e anëve më të
gjata?

Qëllimet për orën 3 Aktivitete për orë 3

68. Perimetri fq.50
F.P. Matë dhe njehson perimetrin e Kërkoni prej nxënësve ta definojnë
shumëkëndëshave të rregullt dhe të njohurinë e termit perimetër. Rikujtoni Vizore Drejtkëndëshi,
parregullt. dhe shprehni rregullën për llogaritjen e (si përkrahje nëse është e nevojshme) shumëkëndëshi, i
perimetrit të shumëkëndëshit të letra milimetare (me katrorë) rregullt, jo i
d.sh. Vizatim i Kontrollon me renditje të ndryshme rregullt. rregullt
figurave në rrjet me gjatë mbledhjes së disa numrave apo  Nxënësit i ushtrojnë shkathtësitë e
P=24cm; P=16cm; zbatimi i rendit reciprok gjatë mbledhjes tyre për matje prej 1 ore me vizatim Perimetri
P=5,2cm dhe apo zbritjes të numrave çift. dhe llogaritje të perimetrit të Brinjë. gjatësia,
P=15,2 shumëkëndëshit të rregullt. Vallë disa gjerësia,
Vlerëson dhe e përcakton vlerën dallohen? Vallë? Më shkurt, më gjatë
mesatare gjatë llogaritjes dhe e provon  Kërkoni prej nxënësve të shkruajnë centimetri (cm),
rezultatin. lista me instruksione për nxënësit që milimetri (mm)
Vërteton se vallë përgjigja është logjike. vitin vijues do të jen klasa e V për atë
se si ta vizatojnë dhe njehsojnë Vizore, mat, njehson
perimetrin e shumëkëndëshit jo të
rregullt. Pyetni psh., Se si mundeni ti Rregull, pohim
bëni matjet Tuaja se sa është e
mundshme më me precizitet? Si
mundeni ti kontrolloni llogarit tuaja?
Qëllimet për orën 4 Aktivitete për orën 4 Drejtkëndëshi
69. Ende detyra me kënddrejtë,
perimetër fq.83 L Matjet dhe njehsimet e perimetrit të  Nxënësit punojnë në çifte që të shumëkëndëshi, i
shumëkëndëshave të rregullt dhe jo të Vizore rregullt, jo i
hulumtojnë mënyra të vizatojnë
rregullt. rregullt
shumëkëndësha të rregullt të ndryshëm (si përkrahje nëse është e nevojshme)
Provon me renditje të ndryshme gjatë me perimetrin e dhënë të njëjtë. Nëse letra milimetrike -grafike (me Perimetri
d.sh. Njehsim i P të mbledhjes së disa numrave apo me perimetri duhet të jetë 60 cm, si do të katrorë) Brinjë. gjatësia,
faqeve të murrit, zbatimin e renditjes reciproke gjatë mundeni ta gjemë gjatësinë e brinjës të gjerësia,

62
dyshemesë dhe mbledhjes apo zbritjes të numrave çift.
tavanit të dhomës.
Krahaso të njëjtat. Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin,
parashtron hipoteza (supozime) dhe i
kontrollon.
shumëkëndëshave të rregullt me numër Më shkurt, më gjatë
të ndryshme të brinjëve? centimetri (cm),
Vallë mundeni ta vizatoni milimetri (mm)
trekëndëshin ...katrorin?
Vizore, mat, njehson
Nxitje: Si mundemi ta përcaktojmë Vizore Rregull, pohim
këndin ndërmjet brinjëve? Nxënësit
vizatojnë aq sa mundet disa
shumëkëndësha të rregullt.

 Nxënësit punojnë në çifte që të

vizatojnë shumëkëndësha jo të rregullt
me perimetër të dhënë. Si do të vizatoni
shumëkëndësh jo të rregullt me
perimetër prej 60 cm?

Vallë mund të paramendoni strategji për

të vizatuar shumëkëndësha jo të rregullt
me perimetër fiks?
 Nëse e zbatojnë aktivitetin për
planin për në dhomën e gjumit prej si
përgatitje për 5 orë, kërkoni prej
nxënësve për detyrë shtëpie ta matin
gjatësinë mobileve në fjetjen e tyre dhe
ta matin gjatësinë dhe gjerësinë e vetë
ambientit.

Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5

70. Ushtrime
praktike –matja në Matjet dhe njehsimet e perimetrit të Sqaroni se si përdoret instrumenti për Shkalla, plani, harta,
klasë,oborr,etj shumëkëndëshave të rregullt dhe jo të matjen e gjatësisë për të vizatuar perimetri
rregullt. vizatime dhe plane. Brinja, gjatësia,
Vizatoni plan të klasës dhe gjësendet gjerësia

63
 d.sh. Njehsim i P të Provon me renditje të ndryshme gjatë
faqeve të murrit ku mbledhjes së disa numrave apo me
do të zbritni P të zbatimin e renditjes reciproke gjatë
derës, dritares. mbledhjes apo zbritjes së numrave çift
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin,
parashtron hipoteza (supozime) dhe i
kontrollon.
në të. Më shkurtër, më
 Nxënësit përdorin matje të fjetjes të gjatë,
mbledhura si detyra shtëpie për orën 4 centimetri (cm),
që të bëjnë plan preciz nga dhoma e tyre milimetri (mm)
e gjumit. Në plan ata i shënojnë
perimetrat reale të gjësendeve të mëdha Vizorja, mate,
siç është vetë hapësira dhe krevati. njehson
 Nxënësit e shfrytëzojnë shkallën e
hartës për llogaritjen e distancës nga
shtëpia në shkollë.

 Nxënësit e vizatojnë rrugicën e

shtëpisë së tyre deri në shkollë.

Tema 1Ç: Punë me të dhëna dhe zgjidhja e problemeve.

Muaji dhe java: DHJETOR - Java 15

Qëllimet për orën 1
71. Tabela të
dendësisë fq.99 L Vizaton dhe interpreton tabela me
dendësi, piktograme, diagrame
shtyllore, ku boshti vertikal është i ndarë
d.sh. Grumbullo të në dyshe, pesëshe, dhjetëshe apo
Aktivitetet për orën 1
Diskutoni për tabelën e dendësisë edhe
kur e njëjta shfrytëzohet.
Konstruktoni tabela të dendësisë (psh.
paraqitja e shijeve të preferuara të
Shembull në tabela të dendësisë të dhënat
Shembujt e piktogrameve, do të ishte tabela të dendësisë,
ideale shembuj nga përditshmëria, ngjashmëritë
shembuj nga revistat dhe gazetat. piktogrami, simboli,

64
dhëna lidhur qindëshe. Vëzhgon ndryshime të boshtit çipsit për nxënësit). legjenda
muajit të lindjes ose vertikal.  Diskutoni për piktogramet (psh., Qasje te burimet e informatave të
numrit të këpucëve simbolet që paraqesin numra të Internetit (në pajtim me politikën për
në klasë. Për të ndryshëm të njësive matëse) dhe kur ti qasjen në internetin e shkollës),
njëjtat të dhëna përdorin. Cilët janë përkufizimet e revista etj.
paraqit tabelë të piktogrameve?
dendësisë Kur do të ishte më adekuate të përdoren
të njëjtat?
 Kërkoni prej nxënësve të mendojnë
se ku kanë parë piktograme apo të
mbledhin shembuj të informatave të
paraqitura në këtë mënyrë. Vallë pse
janë zgjedhur piktogramet?
 Kërkoni nga nxënësit të mendojnë për
një analizë të caktuar të cilët do të mund
ta realizojnë, të munden të prezantojnë
rezultate me piktograme (psh., numri i
librave të huazuara nga biblioteka, të
organizuara sipas gjinisë).
Qëllimet për orën 2 Aktivitete për orën 2
72. Tabela të Tabela apo fotografia e projektuar i
intervaleve të Vizaton dhe interpreton tabela të Diskutoni për diagramin vijor shtyllor diagramit vijor shtyllor, kështu që të dhënat
dendësisë fq.100 L dendësisë, piktograme, diagrame dhe kur ta përdorni: ajo është e nxënësit qartë do të munden të diagrami shtyllor,
Tabela me dendësi shtyllore, ku boshti vertikal është i ngjashme me diagramin shtyllor, por shikojnë shkallën e boshtit dhe se si boshti,
fq.58 F.P ndarë në dyshe, pesëshe, dhjetëshe apo gjerësia e shtyllave zvogëlohet, kështu janë të vizatuara vijat shkalla, shenja, titulli
qindëshe. Vëzhgon ndryshime të që duken sikur vija. Gjatësia e vijave
boshtit vertikal. shtyllore është proporcionale me
dendësinë. Për çka do të kishe mundur të Shembuj të grafikoneve shtyllore dhe
d.sh. “Gjej modin e shfrytëzoni diagramin shtyllor të vijave diagramet shtyllore të vijave me
shkronjave në fjali” në vend diagramit shkallë të ndryshme të boshtit
(Përzgjidhni një shtyllor? Çfarë diagrami shtyllor do të vertikal, të paraqitura në mënyrë
fjali të zgjeruar. ishte më adekuat? adekuate për nxënësit ti interpretojnë.
Për të paraqitni  Paraqitni shembuj të diagrameve
tabelë të intervaleve shtyllore dhe diagrameve shtyllore i Letër grafike (me katrorë)
të dendësisë për vijave në boshtin vertikal. Vizore
shkronjat që
përsëriten) Kërkoni nga nxënësit që ti

65
 interpretojnë vlerat të cilat janë të
prezantuara në secilin grafikon.
Pyetni, psh.Çka do të kishte ndodhur
nëse do të ishin paraqitur informatat e
njëjta por nëse shkalla e boshtit
vertikal ndryshohet nga dyshat në
dhjetëshe...njëzetëshe në dhjetëshe?
Cila shkallë është më e mirë për këto
të dhëna? Vallë pse?
 Caktoni një lidhje me të mësuarën
paraprake me numra decimal – psh
kërkoni prej nxënësve ti prezantojnë
lartësitë e nxënësve nga grupi i tyre
në metro (në dy numra decimal) në
diagramin shtyllor vijor. Inkuadroni
nxënësit në diskutim për atë se si
duhet të vërehet boshti vertikal që të
mundëson lotimin e vlerave decimale.
Çka paraqet diagrami i juaj vijor? Si
do të mundeshi më ndryshe në
mënyrë më precize ti paraqitni të
dhënat? ... në mënyrë interesante?
Qëllimet për orën 3 Aktivitete për orën 3
73. Përsëritje për
shumëkëndëshat Vizaton dhe interpreton tabela të Paraqitni shembuj të diagrameve Diagrami shtyllë/shtyllor i vijave nga
fq.16 L Përfundo dendësisë, piktograme, diagrame shtyllore dhe diagrameve shtyllore i revista apo gazeta, apo i locuar në të dhëna
vizatimin e figurave shtyllore, ku boshti vertikal është i vijave në boshtin vertikal. internet. diagrami shtyllor,
gjeometrike fq.13 ndarë në dyshe, pesëshe, dhjetëshe apo Shembuj nga letra mund të boshti,
F.P. qindëshe. Vëzhgon ndryshime të boshtit Kërkoni nga nxënësit që të japin fotografohen dhe projektohen me atë boshtet, shkalla,
vertikal. koment për diagramet e paraqitura në që do të jetë më lehtë të mësohen. shenja, titulli
disa media, ndërsa të cilët nuk janë
Gojarisht dhe me shkrim e matematikisht të sakta. Shembuj të diagrameve të mbledhura interpreton, analizon,
arsyeton mënyrën e zgjidhjes dhe  Nxënësit shfrytëzojnë apo nga revistat dhe gazetat apo të lotuara përshkruan, sqaron
d.sh. Zgjedhje e mendimin; parashtron hipoteza grumbullojnë numër të madh të në internet apo qasja në burimet e
ushtrimit nga F.P. (supozime ) dhe i kontrollon. paraqitjes së të dhënave. Ata i informatave të Internetit (në pajtim
analizojnë të dhënat që prezantohen me politikën për qasje në internetin e
dhe nxjerrin përfundim. Mundemi shkollës), revista, gazeta etj.

66
 vallë të kuptimësojmë disa më
ndryshe (sipas mundësisë më të
mira) mënyrat për prezantimin e
informatave të njëjta?
Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
74. Diagrame vijore
fq. 103 L Vizaton dhe interpreton tabela të  Kërkoni nga nxënësit të hulumtojnë
dendësisë, piktograme, diagrame në çifte se çka ju pëlqen, ndërsa çka nuk Letër grafike (me katrorë)
shtyllore, ku boshti vertikal është i ju pëlqen nxënësve tjerë. Ata mundet Të dhënat
ndarë në dyshe, pesëshe, dhjetëshe apo të hulumtojnë për ushqimin e caktuar
d.sh. Të dhënat e qindëshe. Vëzhgon ndryshime të boshtit të preferuar të tyre, programeve Tabela e dendësisë,
paraqitura nga vertikal televizive, ngjarjeve sportive, muzikën. Ngjyra druri etj. Për përpunimin e ngjashmëritë,
përcaktimi i modit Vendosni rregulla themelore – të mos posterëve piktogram
te “Gjej modin e Gojarisht dhe me shkrim e ketë pyetje të cilat do të mund ti simboli, legjenda
shkronjave në fjali” arsyeton mënyrën e zgjidhjes dhe shqetësojnë apo ti turpërojnë tjerët
paraqite me mendimin; parashtron hipoteza nxënës, duke përfshirë edhe Diagrami shtyllor,
diagram vijor. (supozime ) dhe i kontrollon. mësimdhënësin! boshti,
shkalla, shenja, titulli
Nxënësit zgjedhin se si të mbledhin emri
informata, i organizojnë në tabelë të
dendësisë dhe i paraqesin në formën interpreton, analizon,
adekuate. Ata i përgatisin informatat e përshkruan, sqaron
tyre në formën e posterit i cili do të
jetë i paraqitur në klasë. mbledh, organizon,
paraqet,
Ndani kohë të mjaftueshme për rezultate, konkluza,
nxënësit ti shikojnë posterët tjerë dhe hulumtim,
të parashtrojnë çfarë do qoftë pyetje pyetësor
autorit të posterit.
Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orë 5
75. Ende diagrame
vijore fq.104 L Vizaton dhe interpreton tabela të Nxënësit shfrytëzojnë shembuj të
Diagrami vijor dendësisë, piktograme, diagrame tabelave të dendësisë dhe diagrame Shembuj të përgatitur nga tabela e të dhënat
fq.60 F.P. shtyllore, ku boshti vertikal është i të ndërlidhura shtyllore të vijave. Ata i dendësisë dhe diagrame të
ndarë në dyshe, pesëshe, dhjetëshe apo plotësojnë informatat të cilat ndërlidhura shtyllore të vijave) tabela të dendësisë,
qindëshe. Vëzhgon ndryshime të mungojnë me zbatimin e burimit ngjashmëri
d.sh. Paraqit boshtit vertikal alternativ. Nxënësit ndërrohen në Grafikone me informata të cilat diagrami shtyllor,

67
Diagram vijor për grupe të vogla që ta sqarojnë mungojnë (cilët nxënës mund ti boshti,
temperaturën e Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton mendimin e tyre. gjejnë me hulumtimin e burimeve shkalla, shenja, titulli
ditës sipas tabelës mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin;  Nxënësit i analizojnë diagramet tjera) apo vijat e trafikonit (të cilat
si te usht.1 parashtron hipoteza (supozime ) dhe i shtyllore të vijave në të cilët mungon duhet të vizatohen me zbatimin e të deklarata
kontrollon. boshti vertikal dhe përdorin tabela të dhënave në tabelën) interpreton, arsyeton,
ndërlidhura për dendësinë që të sqaron
tregojnë shkallë adekuate. Shembujt e përgatitur në tabela të
Në grupe, nxënësit shikojnë të dhënat dendësisë dhe diagramet e
e prezantuara në tabela të dendësisë ndërlidhura shtyllore të vijave në të
dhe në diagrame shtyllore të vijave cilët mungon boshti vertikal
dhe vendosin se vallë ata janë të
sakta apo të pasakta. Ata i formojnë
mendimet e tyre, duke ftuar në të
dhënat në tabelë dhe diagram.
Muaji dhe java: DHJETOR - Java 16
Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën1
76. Interpretimi i të dhënat
diagrameve vijore Përgjigjet në pyetjet për mbledhje, ndarje Parashtroni pyetje, psh. ‘vallë
fq.105 L dhe organizim të të dhënave relevante; djelmoshat mund të vrapojnë më shpejtë tabela të dendësisë,
nga vajzat?’ ngjashmëri
Çka mendoni? Si mund ta dimë? Cilët diagrami shtyllor,
Nxjerr përfundime nga të dhënat
informata duhet ti grumbullojmë? Si boshti,
d.sh. Paraqitje e të personale dhe të dhënat tjera. mundemi ti prezantojmë të dhënat? shkalla, shenja, titulli
dhënave të Jepni arsye për atë zgjedhje.
grumbulluara sipas Nga njohuritë e arritura nxjerr deklarata
dëshirës në përfundime të reja për zgjidhjen e Nxënësit diskutojnë në grupe se cilët interpreton, arsyeton,
Diagram vijor problemit. procedura të mëtejshme të hulumtimit sqaron
do të mundet të jenë të propozuara me të
ardhurat. Kërkoni prej nxënësve të
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
propozojnë pyetje të cilat do të munden
mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin; të hulumtohen. Bëni një pasqyrë të
parashtron hipoteza (supozime) dhe i përkohshme të këtyre aktiviteteve të
provon. cilët do të kenë funksionin e rikujtuesit
në pjesën tjetër të javës.
77. Interpretimi i Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2
diagrameve vijore

68
(vazhdim) fq.106 L Përgjigjet në pyetjet për mbledhje,
ndarje dhe organizim të të dhënave
relevante; Nxjerr përfundime nga të
dhënat personale dhe të dhënat tjera.
d.sh. Analizë e
vlerave ndërmjet Nga njohuritë e arritura nxjerr
pikave diagramit të përfundime të reja për zgjidhjen e
realizuar një ditë problemit.
më parë
Përdor vargun numerik dhe tabela për
zgjidhje sistematike të problemit.
Bëni hulumtime për kushtet klimatike
në bazë të pyetjeve çka do të të dhënat
mundësojnë mbledhjen dhe organizimin
e të dhënave të ndryshme psh., vallë Qasje në burimet e informatave të tabela të dendësisë,
kushtet klimatike janë më të mira në internetit (në pajtim me politikën për ngjashmëri
pjesën perëndimore të shtetit përderisa qasje në internetin e shkollës) libi etj. diagrami shtyllor,
në pjesën lindore të shtetit? boshti,
Diskutoni: Çfarë lloji i të dhënave për Letër grafike (me katrorë) shkalla, shenja, titulli
kushtet klimatike do të mund të
hulumtojnë nxënësit? (psh., temperatura, deklarata
reshjet, bora) Sa shpesh? (psh., në muaj, interpreton, arsyeton,
në vjet) sqaron
Me ndihmën e nxënësve, krijoni tabela
që të organizohen të dhënat.
Në çifte nxënësit i hulumtojnë të dhënat
e tyre të zgjedhura, duke i futur në
tabela. Vallë leht mundemi ti
interpretojmë të dhënat? Çka tjetër do të
mundet të ndihmojë?

Nxënësit zgjedhin diagram adekuat apo

grafikon që ti prezantojnë të dhënat e
tyre kështu që do të mundet më lehtë ti
interpretojnë.
Çka u tregon diagrami/grafikoni juaj?
Cila është përgjigja e pyetjes fillestare?
Çka do të mundeni të hulumtoni në
vijim?
Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3
78. Diagrame
shtyllore fq.101 L Përgjigjet në pyetjet për mbledhje, Në bazë të hulumtimit bëni në orën Tabela që të krijohet natyra ciklike e
fq.59 F.P. selektim dhe organizim të të dhënave 2, shprehni idenë për ciklin për hulumtimit të të dhënave. Të dhënat
relevante. analizën e të dhënave:
1. Formuloni pyetje Tabela e dendësisë,
d.sh. Paraqitje e Nxjerr përfundime nga të dhënat 2. Vendosni për të dhënat e ngjashmëritë,
dhënave sipas një personale dhe të të tjerëve dhe nevojshme. piktogram
diagrami të identifikon pyetje plotësues. 3. Mblidhni dhe përpunoni të dhënat. simboli, legjenda

69
rastësishëm në 4. Paraqitni dhe interpretoni të
diagram shtyllor dhënat Diagrami shtyllor,
5. Mendoni vallë të dhënat boshti,
përshtaten me pyetjet. shkalla, shenja, titulli
6 Mendojeni pyetjen vijuese. emri
 Tregoni se si mundemi të
përdorim cikël për hulumtim që të interpreton, analizon,
hulumtojnë pyetje të thjeshta psh., përshkruan, sqaron
vallë supa prej rrepës së kuqe duhet
të jepet gjatë kohës së drekës?’ mbledh, organizon,
 Në grupe, nxënësit fillojnë të paraqet,
mbledhin pyetje të cilat do të kishit rezultate, konkluza,
dëshiruar ti hulumtojnë. hulumtim,
pyetësor
Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
79. Diagrame
shtyllore fq.59 F.P. Përgjigjet në pyetjet për mbledhje, Jepuni mundësi nxënësve të punojnë Resurset me të cilët nxënësit do të Të dhënat
selektim dhe organizim të të dhënave në grupe me qëllim që ata vetë të zhvillojnë dhe do ti prezantojnë
relevante. bëjnë hulumtime. Ata duhet të rezultatet e fituara nga hulumtimet e Tabela e dendësisë,
ndjekin hapat nga cikli i hulumtimeve tyre ngjashmëritë,
Nxjerr përfundime nga të dhënat të të dhënave (shihni aktivitetet nga piktogram
d.sh. Ushtrime personale dhe të të tjerëve dhe ora 3) dhe të jenë të përgatitur për ti simboli, legjenda
paraqitje e të identifikon pyetje plotësues. prezantuar zbulimet e tyre para
dhënave sipas paraleles në orën numër 5. Diagrami shtyllor,
përzgjedhjes së lirë boshti,
Nëse nxënësit hasin në vështirësi për shkalla, shenja, titulli
të vendosur për ndonjë hulumtim , emri
duhet pasur disa ide të përgatitura në
letra që ata ti marrin parasysh ose interpreton, analizon,
udhëzoni në idetë të mbledhura me përshkruan, sqaron
aktivitetet nga orët me numër 1 dhe 3.
sqaroni, prezantoni
rezultatet
tuaja
Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5
80. Ende diagrame
shtyllore fq.102 L Përgjigjet në pyetjet për mbledhje, Shfrytëzojeni këtë aktivitet si diskutim i Resurset me të cilët nxënësit do të Të dhënat

70
 selektim dhe organizimin e të
dhënave relevante.
Nxjerr përfundime nga të dhënat
personale dhe të të tjerëve dhe
d.sh. Interpretim i identifikon pyetje plotësues.
rezultateve në
mënyrë Nga njohuritë e arritura nxjerr
përshkruese nga përfundime të reja për zgjidhjen e
diagrami shtyllor problemit.
paraprak
Përdor vargun numerik dhe tabela për
zgjidhje sistematike të problemit.
zgjeruar nga ora 4. Secili grup i zhvillojnë dhe do ti prezantojnë
nxënësve ka mundësi ti prezantojë rezultatet e fituara nga hulumtimet e Tabela e dendësisë,
rezultatet e veta dhe të jenë të përgatitur tyre ngjashmëritë,
të përgjigjen në pyetjet e parashtruara piktogram
nga nxënësit tjerë simboli, legjenda
Nxënësit duhet ti prezantojnë qartë Diagrami shtyllor,
pyetjet rreth hulumtimit të tyre, për boshti,
burimet e shfrytëzuara të të dhënave, për shkalla, shenja, titulli
mënyrën për të cilën janë interpretuar të emri
gjitha informatat
interpreton, analizon,
përshkruan, sqaron

sqaroni, prezantoni
rezultatet
tuaja

Java për konsolidim

Njësia mësimore Qëllimet e mësimit Propozim aktivitetet Resurset Terminologjia

Muaji dhe java: DHJETOR - Java 16

81. Orë konsolidimi Mundësi njëjavëshe për rikthim Do të ishte e dobishme nëse fokusoheni në Varësisht nga qëllimet,
82. Orë konsolidimi përsëritës të cilit do qoftë qëllim të aktivitetet për zgjidhjen e problemeve si hyrje respektivisht nga aktivitetet e
83. Orë konsolidimi këtij semestri për të cilën nevojitet të cilave do qofte pjesë të cilave iu parapara
84. Orë konsolidimi më shumë ushtrim nga nxënësit. riktheheni. Kjo do të mundësojë ta
85. Orë konsolidimi konfirmoni nivelin e të arriturave të
nxënësve.

71
GJYSMËVJETORI 2

72
Tema 2A: Numër dhe zgjidhja e problemeve

Njësia mësimore Qëllimet e mësimit Propozim aktivitetet Resurset Terminologjia

Muaji dhe java: JANAR - Java 1
Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën 1
86. Përsëritje e Të gjitha qëllimet e mësimit nga Shfrytëzoni këtë orë që të vërtetoni sa Paraqitje në boshtin numerik, si Shifër
materialit të GJYSMËVJETORI i parë lidhur me nxënësit kanë kuptuar nga gjysmëvjetori i psh., tabela 100, bosht numerik, Njëshe (nga diçka)
gjysmëvjetorit të temën “Numri dhe sistemi numerik”. parë dhe cilët aspekte të të kuptuarit të temës kartela për vendosje të vlerës Njëshe, qindëshe,
parë-Diagnostifikim Numri dhe sistem numrash duhet përsëri të vendore, grafikonë/diagrame për mijëshe,
i njohurive punohen ose të përsëriten gjatë kësaj ore paraqitje të vlerës. dhjetë mijëshe,
mësimore. njëqindmijëshe, të
Kalkulator-I njëjti model për të dhjetat, të qindtat,
Si paralele numëroni para dhe prapa deri në gjithë nxënësit, më i madh për vlerë, vendosje e
zero me numra dyshifrorë dhe treshifrorë në mësimdhënësin për demonstrim vlerave,
hapa për 2,3,4,5...10,100,1000 ose fotografi nga i njëjti E njëjtë me, paraqet
d.sh. Ushtrime për kalkulator. ekuivalente
plotësim të Kërkoni nga nxënësit të përshkruajnë dhe të numër decimal,
vështirësive/zbrazëti sqarojnë modelet.. Tabela të vogla të bardha dhe presje decimale, vend
rave eventuale  Nxënësit ushtrojnë të shënuarit e markerë. decimal, thyesë,
numrave të plotë dhe numrave dhjetorë e rregullt/jo e
psh: rregullt, numër i
Shënoni me shifra … përzier numërues,
Vendosni në ekran në kalkulatorin tuaj… emërues ekuivalent
Shënoni me fjalë … me, thyesë
Parashtroni më shumë pyetje si: ekuivalente,
Cila është vlera e shifrës së tretë në …? varg hap, hap me
Sa është 100 më shumë se …? madhësi të
Sa duhet të shtojmë … që të përhershme numëron,
ndryshohet në…? Përse? numëron para,
Sa është… rrumbullakur deri te numri më i numëron prapa,
afërt,10, 100, 1000? para, prapa
 Kërkoni nga nxënësit të shënojnë, dhe
të ndajnë, vërtetojnë një pohim të shumëfish
përgjithshëm, si psh., Shuma e 3 numrave tek çift, tek, çdo i dyti
është numër tek. i pandryshueshëm
 Nxënësit theksojnë, thonë pohime të

73
 përgjithshme për numrat çift dhe tek sipas varg numerik, më
parimit saktë/jo saktë. Partneri i tyre duhet të afër deri te
dallojë çka është e saktë ose jo e saktë.
rrumbullakim
 Thoni thyesë ose numër të përzier. (lartë/poshtë)
Nxënësit shënojnë, shkruajnë thyesë rrumbullakuar deri te
ekuivalente ose decimale si psh: për 1 ½ ata numri më i afërt i
mund të shkruajnë 3/2, 1 2/4 ose 1.5. plotë, dhjetë/
Diskutoni për përgjigjet e ndryshme. njëqind/njëmijë

sqaron, diskuton,
model pohim
Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2
87. Numërimi me
hapa fq.42 L Numëron para dhe prapa numra  Si paralele, bashkërisht numëroni me 10,
Numërimi në hapa katërshifrorë në njëshe, dhjetëshe, 100 dhe 1000 deri/prej numra të caktuar Shifër
fq.31 F.P. qindëshe dhe mijëshe. katërshifrorë. Njëshe (nga diçka)
Njëshe, qindëshe,
Mbledh ose zbret numra të përafërt me  Shënoni operacion me mbledhje me Tabela të vogla të bardha dhe mijëshe, dhjetëshe,
shumëfish të 10 (të përafërt deri te 10 e shumëfisha të 10,100,1000 si psh: markerë dhjetë mijë, njëqind
plotë ose 100 e plotë) ose 100 si 6787 + 90 mijë
psh.,4387-299. 6787 + 500
d.sh. zgjedhje e 6787 + 6000 Shumëfish i...
ushtrimit 3 nga libri Llogarit ndryshimin ndërmjet dy Nxënësit diskutojnë në çifte si do të mund të
numrave të përafërt (në 1000 të plotë) të punojnë në zgjidhjen e detyrës. Ndani Mbledh, mbledhje
ndonjë shumëfishi të 1000, si psh: 5026- strategji dhe kërkoni nxënësit të numërojnë Vlerë, gjithsej,
4998, ose shumëfish i 1 si psh: 3.2-2.6 para me 10,100 dhe 1000 me shënim në bosht
numerik të zbrazur. Zbret, zbritje,
Vërteton me radhitje të kundërt gjatë Si mundemi të zbatojmë strategji të ngjashme zvogëlon (për
mbledhjes të më shumë numrave ose me për zbritje të shumëfishit të 10,100,1000. ndonjë numër),
zbatim të radhitjes së kundërt gjatë  Përsëritni mbledhje dhe zbritje me dallimi ndërmjet
mbledhjes ose zbritjes të çifte numrash. përmbajtës të përafërt të 10 dhe 100 deri/prej
Vërteton nëse përgjigjja është e numrave treshifrorë. Parashtroni pyetje Strategji, sqaron
arsyeshme. nxënësve për të cilat duhet të mendojnë dhe
të shkruajnë rezultatin në tabelat e tyre të
vogla.
 Në çifte nxënësit hulumtojnë si psh: Si

74

Qëllimet për orën 3
88. Operacionet e
përziera fq.137 L Zgjidh probleme të thjeshta dhe të
vështira (duke shfrytëzuar katër
operacionet matematikore) dhe i
paraqisni psh: me diagram ose në
d.sh Zgjidhje e drejtëz numerike
ushtrimit 5 nga libri
Zgjedh strategji përkatëse për llogaritje
dhe sqaron se si ka ardhur deri te
rezultati.
Vlerëson dhe përcakton vlerën e
përafërt gjatë llogaritjeve dhe e
vërteton rezultatin.
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduari;
parashtron hipoteza dhe I vërteton.
Vërteton a është përgjigjja e
arsyeshme.
mund të shfrytëzojmë shumëfish të 1000 për
të shtuar dhe zbritur, marrë 299? Ata
diskutojnë për shembujt dhe i tregojnë
strategjitë e tyre në boshte numerike të
zbrazëta. Diskutoni dhe krijoni strategji si
paralele.
 Diskutoni për zbritjen e 5001 – 4998. Si
do të kishit fituar zgjidhjen? Vërtetoni se për
shkak të ndryshimit të vogël më lehtë është të
numërohet para prej 4998. E çka është me
5026 – 4998?
Aktivitetet për orën3
Kërkoni nga nxënësit që të shfrytëzojnë
njohuritë e tyre për dhjetëshet e plota të Detyra të ndryshme tekstuale Shifër
përafërta për të dhënë vlerësime të (shihni udhëzimet) Njëshe (nga diçka)
arsyeshme për llogaritjet si psh: Njëshe, qindëshe,
10997 – 1807 mijëshe,
11000 – 2000 jep vlerë të llogaritur9000. dhjetëshe, dhjetë
 Parashtroni numër më të madh të mijë, njëqind
detyrave të ndryshme me mbledhje dhe mijë
zbritje (duke përfshirë edhe ato të lidhura me
strategji nga ora e dytë)Kërkoni nga nxënësit Shumëfish i....
që ti zgjidhin duke menduar dhe ta shënojnë
përgjigjen Ata i sqarojnë mënyrën e tyre të Mbledh, mbledhje
zgjidhjes partnerit. Kërkoni nga nxënësit të Vlerë, gjithsej,
mendojnë për: cila strategji është më e
shpejtë, më efikase, më precize. Zbret, zbritje,
 Parashtroni detyra tekstuale në kontekst zvogëlon (për
të përditshëm të cilat hulumtojnë mbledhje ndonjë numër),
dhe zbritje të numrave të plotë të përafërt si dallimi
10,100 dhe 1000 si psh: Cili është harxhimi i ndërmjet
përgjithshëm i një objekti që kushton 1699
denarë dhe dy që kushtojnë nga 999 denarë Strategji, sqaron
secili?
Ka 403 nxënës në shkollë, 198 janë meshkuj. Rrumbullako deri te
Sa vajza ka në shkollë? më e
75
 Gjithashtu përshini detyra tekstuale të cilat afërta..., afër deri te
do të ndihmojnë nxënësit të kuptojnë punën
e përfshirë në GJYSMËVJETORIN e parë. Përcakton vlerë të
Kjo do të jetë e vlefshme në planifikimin e përafërt,
punës për javët e ardhshme. vlerëson strategji

sqaron
Qëllimet për 4 Aktivitetet për orën 4
89. Operacionet e
përziera fq.137 L Shfrytëzon strategji përkatëse për të Parashtroni pyetje për vlerën e shifrave në Tabela të vogla të bardha dhe
shtuar ose zbritur çifte të numrave numrat decimal si psh: markerë Shifër
dyshifrorë dhe treshifrorë dhe numrave Cila është vlera e shifrës së 3 në 6.34? Njëshe (nga diçka)
decimal me një decimale (presje Sa është 0.2 më shumë se 6.34?Përse? Njëshe,qindëshe,mijë
dhjetore) duke shfrytëzuar vërejtje ku Sa duhet ti shtohet 6.34 për të fituar she,dhjet
d.sh Zgjidhje e ajo është e nevojshme si psh, 3,4 + 2,4 6.38? Përse? ë mijëshe,njëqind
ushtrimit 5 nga libri  Nxënësit shfrytëzojnë kalkulator për mijëshe, të
Llogarit ndryshimin ndërmjet dy ndryshim të numrave decimal për 1 ose 2 dhjetat, të qindtat,
numrave të përafërt (në 1000 e plotë) të vende decimale në numra të tjerë decimal Kalkulator-model I njëjtë për vlerë,
ndonjë shumëfish të 1000 si psh: 5026- duke ndryshuar një ose dy shifra një nga një çdo nxënës, model më I madh vendosje e vlerave,
4998 ose shumëfish 1 si psh., 3,2-2,6. si psh: për mësimdhënësin për E njëjtë me, paraqet
Si mundemi ta ndryshojmë,.64 në 5,42? demonstrim ose fotografi nga i ekuivalente
Zgjedh strategji përkatëse për llogaritje  Diskutoni për atë se si mundemi të njëjti kalkulator.
dhe sqaron si erdhi deri te rezultati. zbatojmë strategji për zgjidhje me mbledhje numër decimal,
dhe zbritje të numrit të plotë në decimale si presje decimale,
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet psh: vend decimal
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit; Si rezultati i12 + 8 na ndihmon të llogarisim
parashtron hipoteza dhe I vërteton. 1,2 + 0,8? mbledh, mbledhje,
.  Në çifte nxënësit diskutojnë strategji për vlerë gjithsej
mbledhje të numrave të tjerë decimal
3.4 + 2.4 zbret, zbritje,
3.2 – 2.9 zvogëlon (për
45,8 + 28,3 ndonjë numër),
Ata përdorin vërejtje të shkurtra për ta ndryshim
treguar mënyrën e tyre të të menduarit. ndërmjet

model/shabllon

76
 sqaron, strategji,
metodë,
vërejtje të shkurtra
Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5
90. Përsëritje – Shifër
mbledhja dhe zbritje e Zgjidh problem të vështirë duke e  Jepni shembuj me llogaritje decimale si Njëshe (nga diçka)
numrave dhjetor zbërthyer në probleme më të lehta ose e psh: Njëshe, qindëshe,
paraqet duke shfrytëzuar diagrame. 25,6 – 18,1 = 7,4 mijëshe,
Kërkoni nga nxënësit të vërtetojnë a është Detyra të ndryshme tekstuale dhjetë mijëshe,
Zgjedh strategji përkatëse për llogaritje llogaritja e saktë dhe nëse nuk është ta (shihni instruksionet) njëqind
dhe sqaron se si ka ardhur deri te korrigjojnë. Ata mund të japin ide për detyra mijëshe, të dhjetat, të
rezultati. tekstuale të cilat mund të zgjidhen duke qindtat,
d.sh. Plotësimi i zbatuar llogaritje si psh: vlerë, vendosje e
katrorëve magjik të Vlerëson dhe përcakton vlerën e Balena e kaltër është e gjatë 2,6 m. Një vlerave,
pranuar nga shoku i përafërt gjatë llogaritjeve dhe e vërteton autobus ka gjatësi prej 18,1 m. Sa më i gjatë E njëjtë me, paraqet
bankës rezultatin. është autobusi prej balenës? ekuivalente

Gojarisht dhe me shkrim e paraqet
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit
parashtron hipoteza dhe I vërteton.
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme. -si të përcaktohet, vendos për operacionin e
Qëllimet për orën 1
Diskutoni për shembuj të detyrave në numër decimal,
mënyrë verbale që përfshijnë numra decimal presje decimale, vend
në kontekst të përditshmes. decimal
Kërkoni nga nxënësit të sqarojnë: mbledh, mbledhje,
vlerë
nevojshëm, gjithsej
-si të vlerësohet përgjigjja, zbret, zbritje,
-strategji e tyre për llogaritjen, zvogëlon (për ndonjë
-si të vërtetohet a është përgjigjja e numër), ndryshim
arsyeshme në kontekst të problemit ndërmjet
 Parashtroni detyra tekstuale që model/shabllon
përfshijnë numra decimal. sqaron, strategji,
Inkurajoni nxënësit në fillim të vlerësojnë metodë,
përgjigjen e tyre dhe të sqarojnë strategjinë e vërejtje të shkurtra
llogaritjes.
 Kërkoni nga nxënësit të formojnë,
krijojnë detyra me numra decimal dhe ta
ndajnë me shokët e tyre.
Muaji dhe java: SHKURT - Java 2
Aktivitete për orën 1

77
91. Vlera vendore
dhjetore fq.32 L Di se çfarë paraqet çdo shifër në numrin Kthehuni në të vendosurit të vlerës vendore
pesëshifrorë dhe gjashtëshifrorë. . te numrat më të mëdhenj për tu vërtetuar se
nxënësit mund ta caktojnë vlerën e shifrës shifër
Zbërthen numra deri në milion në me mijëshe, me njëmijë, dhjetë mijë, njëqind Njëshe (nga diçka)
mijëshe, qindëshe, dhjetëshe dhe njëshe. mijë. Njëshe, qindëshe,
d.sh. Përzgjedhje e Ushtroni zbërthimin e numrave në mijëshe,
rastit e 5 numrave të I kupton shënimet dhjetore (decimale) mijëshe,qindëshe, dhjetëshe dhe njëshe. A dhjetë mijëshe,
cilat do të paraqiten me dhjetëshe dhe qindëshe në kontekst të mundet nxënësit të sjellin përfundime të njëqind
në abakus caktuar si psh: gjatësi arsyeshme për mënyrën se si sistemi mijëshe, të dhjetat, të
vazhdon me numra më të mëdhenj. Rrjeti për futjen e vlerave – qindtat
 Kontrolloni a munden nxënësit saktë ta njëshe deri në milionë
caktojnë vlerën e shifrës e cila duhet të Të dhjetat, të qindtat,
vendoset në vendin e parë dhe të dytë http://www.topmarks.co.uk/ numër decimal,
dhjetorë (decimal)? place-value/place-value-charts presje
 Nxënësit numërojnë numra në radhitje decimale, vend
që rriten/zvogëlohen. decimal

 Nxënësit vendosin numra të plotë dhe vlerë vendore,

numra dhjetorë në boshtin e zbrazët numerik vendos vlerë
duke i vlerësuar pozicionet e tyre si psh: e barabartë me,
- 8590 në boshtin numerik prej8000–9000 paraqet
ose në boshtin numerik prej 0–10 000. ekuivalent
zbërthen (në
- 0.56 në boshtin numerik prej 0–1. qindëshe,
Sfiduese: Nxënësit zgjedhin bosht numerik dhjetëshe dhe
përkatës në të cilin do ti paraqesin numrat siç njëshe).
janë: 0.15, 12.6, 7891, 144600.
radhitje
Nxënësit përgjigjen në pyetje të parashtruara duke u zmadhuar,
gojarisht për numrat e plotë dhe numrat duke u
dhjetorë (decimal) si psh: çka është më e zvogëluar
madhe … ose …? më e madhe, më e
Cili numër gjendet në gjysmë të rrugës vogël sa
ndërmjet… dhe…? çka është më e
Cili numër është më shumë/më pak se madhe (më e
sa në gjysmë të rrugës? vogël)?

78
 (në gjysmë të rrugës) 
ndërmjet

Varg numerik

Rrumbullako deri te 
më e
afërta..., afër deri te

Përcakton vlerë të për
afërt,
vlerëson strategji
Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2
92. Dyfishimi dhe
përgjysmimi fq.89 L Ndan çfarëdo numri deri në 100 dhe i Luani lojë me dyfishim e ashtuquajtur
përgjysmon numrat çift deri 200 dhe „quick-fire“ (gjuajtje e shpejtë) për ti Dyfish, gjysma,
shfrytëzon këtë për të dyfishuar dhe përsëritur vlerat e dyfishta të 10 dhe 100. Bosht numerik Dyfishon,
përgjysmuar numër dhjetorë me një ose Mësimdhënësi thotë ndonjë numër dhe http:// përgjysmon,
d.sh. Zgjedhje e dy dhjetore (decimale), si psh: dyfishon nxënësit shpejtë thonë sa është dyfishi i atij www.helpingwithmath.com/ Sa është dyfishi i...?
ushtrimit 3 nga libri 4,3 dhe përgjysmon 8,6. numri, për këtë qëllim mund ta ndani printables/others/ Sa është gjysma e...?
paralelen në grupe. NumberLineGenerator01.htm
Vlerëson dhe e përcakton vlerën e Shumëfish i
përafërt gjatë llogaritjeve dhe e vërteton  Përdorni lojën e lartpërmendur për tu
rezultatin. ushtruar përgjysmim nga klasa e katërt. Njëshe (nga diçka)
 Diskutoni për dobinë e dyfishimit-si psh: Njëshe, qindëshe,
Shumëzimi me katër mund të llogaritet për mijëshe, dhjetë mijë,
dyfishim, pastaj për dyfishim përsëri. A njëqind mijë, të
mundet nxënësit ta zgjerojnë këtë ide? dhjetat, të qindtat,
 Ushtroni gjetjen e vlerës së dyfishtë në Vendos vlerë, ndarje
numër dyshifrorë më të madh se 50, përdorim (në qindëshe,
të boshtit numerik ose bosht numerik të dhjetëshe dhe njëshe)
zbrazur.
 Demonstroni si strategjitë e dyfishimit Bosht numerik
mund të zbatohen edhe te numrat decimal,
duke treguar dyfishimin në bosht numerik të Model/shabllon
zbrazët si hap përpara pjesën e plotë të
numrit dhe pastaj pjesën decimale .

79

Qëllimet për orën 3
93. Dyfishimi dhe
përgjysmimi fq.54 Dyfishon çfarëdo numri deri në 100
F.P. dhe i përgjysmon numrat çift deri 200
dhe e shfrytëzon këtë për të dyfishuar
dhe përgjysmuar numër dhjetorë
(decimal) me një ose dy dhjetore
(decimale) si psh:
Dyfishon 4,3 dhe përgjysmon prej 8,6.
d.sh. Dyfishim dhe
përgjysmim i gjatësive Dyfishon numra me dhjetëshe dhe
reale të matura të qindëshe të plota deri 10 000 psh:
mjeteve shkollore dyfish i 360 pse dyfishi i 3600 dhe i
përgjysmon.
Vlerëson dhe e përcakton vlerën e
përafërt gjatë llogaritjeve dhe e
vërteton rezultatin.
 Kërkoni nga nxënësit të punojnë në çifte
për të përgatitur sqarim për lidhje ndërmjet
dyfishimit si psh., 16 dhe 1,6 duke u thirrur
në vendosjen e vlerës vendore.
 Parashtroni pyetje me dyfishim të
numrave të plotë deri 100 dhe numrave
decimal të cilat nxënësit do ti zgjidhin duke
menduar ose do të përdorin bosht të zbrazur
numerik etj
Aktivitetet për orën 3
Pyesni nxënësit si ata do e kishin vlerësuar
efektin e të dyfishuarit të 490. Propozoni se Dyfish, gjysma,
lehtë mund të dyfishojnë qindëshe të plotë-a Dyfishon,
ju ndihmon kjo të vijnë deri në një vlerë të Tabela të vogla të bardha dhe përgjysmon,
caktuar. markerë Sa është dyfishi i...?
 Nxisni nxënësit të dyfishojnë dhjetëshe Sa është gjysma e...?
të plota deri një mijë dhe 100 të plota deri 10
000 përmendësh, duke i treguar përgjigjet në Shumëfish i
tabelat e vogla. Nxënësit me më pak besim
në vete duhet ti nxisni të shkruajnë vërejtje Njëshe (nga diçka)
të shkurtra në tabelat e tyre të vogla për të Njëshe, qindëshe,
gjetur zgjidhje. mijëshe, dhjetë mijë,
njëqind mijë, të
Diskutoni për inversitetin e dyfishimit dhe si dhjetat, të qindtat,
mund të vërtetohet i njëjti. Shfrytëzoni Vendos vlerë, ndarje
detyra të shkruara për përgjysmim të (në qindëshe,
numrave çift, 200 si psh: dhjetëshe dhe njëshe)
Gjysma nga 30 =15
Gjysma nga 6 = 3 Bosht numerik
Gjysma nga 36 = 15 + 3 = 18
 Nxënësit diskutojnë në çifte si psh: si Model/shabllon
mundeni ta përgjysmoni 42 për të gjetur
gjysmën nga 4200? inversitet
 Kërkoni nga nxënësit të sqarojnë si
mund të shfrytëzojnë operacione inverse për
të vërtetuar dituri gjatë dyfishimit dhe
80
 përgjysmimit..
Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
94. Përsëritje Shifër
Hulumton dhe zgjedh probleme dhe Nxisni nxënësit të shfrytëzojnë dituritë Vendos vlerë
radhitëse me numra si psh: probleme për vlerën vendore dhe llogaritje për tu
logjike. vendosur letër me numër në vendin mbledhje, shumë
Vlerëson dhe e përcakton vlerën e përkatës, për tu shfrytëzuar shuma, zbritje, ndryshim
d.sh. Dyfishim dhe përafërt gjatë llogaritjeve dhe e ndryshimi, prodhimi ose pjesëtimi më i shumëzim, prodhim
përgjysmim i gjatësive vërteton rezultatin madh ose më i vogël. Ata mund të Kalkulator-model I njëjtë për të pjesëtim
reale të matura të përdorin kalkulator për ti vërtetuar gjithë nxënësit
gjësendeve në shtëpi rezultatet e tyre si psh: Cila është vlera Numra decimal
më e vogël që mund ta formojmë duke Letra me shifra (dhjetorë)
përdorur të gjitha shifrat 1,2,3 dhe 4?
Propozoni komplete me shifra të cilat do Sqaron, vlerëson
të mund të zgjidhen nga letra për Përcakton vlerë të
vendosje të vlerës vendore sipas përafërt
zgjedhjes së rastësishme ose shfrytëzoni
gjenerator për numër të rastësishëm në
kompjuter.
 Shfrytëzoni aktivitetin e mësipërm
për të vërtetuar operacione me numra
decimal psh: Cila është përgjigjja më e
vogël të cilën mund ta formojmë duke
përdorur të gjitha shifrat si 1,2,3 dhe 4 në
zbritjen
□□ – □□?

Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5

95. Përfitimi i
numrave treshifror Hulumton pohime të caktuar duke gjetur Nxënësit e hulumtojnë pohimin:
fq.15 L shembuj me të cilët e vërteton ose nuk e Nëse shumëzojmë numër njëshifrorë me 0,5 Kalkulator-model i njëjtë për

81
 vërteton pohimin si psh: shuma e tre rezultati është më i madh se sa numri me të çdo nxënës Shumëzon,
numrave të plotë të njëpasnjëshëm është cilin filluam. Ata mundet të përdorin shumëzim,
d.sh. Hidh zarin gjithnjë shumëfish I treshit. kalkulator që shpejtë ti kontrollojnë rezultatet prodhim
gjashtë herë. dhe ta konstatojnë këtë.
Numrat e fituar
shënoi. Prej tyre Vlerëson dhe e përcakton vlerën e A mundet të sqarojnë duke i orientuar për Dhjetore (decimale),
përpiqu të përfitosh përafërt gjatë llogaritjeve dhe e vërteton ngjashmërinë ndërmjet thyesave dhe thyesë, të dhjetat, të
numrin 658 dhe 673. rezultatin decimaleve, a është pohimi i pasaktë dhe se a qindtat, gjysma
shumëzimi me 0,5 jep rezultat më të vogël?
Nga njohuritë e fituara nxjerr përfundime  Nxënësit e hulumtojnë efektin e lojës dy Deklaratë (pohim),
të reja për zgjidhjen e problemeve. decimale (dhjetore) me një vend decimal. Sa saktë/jo saktë
prisni të jetë rezultati? A munden ata ta Sqaron, arsye,
interpretojnë ekranin e kalkulatorit për të E vërteton, rezultat
vërtetuar a është e saktë pritshmëria e tyre.

Muaji dhe java: SHKURT - Java 3

Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën 1
96. Numrat pozitiv Paraqitja e temperaturës në Numëron para,
dhe negativ fq.65 L Radhit dhe krahason numra negative dhe Si paralele numëroni para me hapa të termometër numëron prapa
pozitiv në boshtin numerik ose në shkallë njëjtë, duke kapërcyer zeron në mijëshe, http://www.echalk.co.uk/ Numër pozitiv
për decimale, thyesa. Gjithashtu, ushtroni maths/dfes_numeracy/Assets/ Numër negativ
temperaturë. numërim prej negativ. thermometer_flash.swf
d.sh. Shëno 10  Tregoni shembuj të temperaturave Zero, mbi/nën zero
shembuj ku do të Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme. pozitive dhe negative në termometër dhe Fotografi për kohën (kohë të
potencosh pyesni: ndryshme) dhe temperatura: Drejtëz numerike
përdorimin e I kupton njësitë matëse të përditshme si Cila temperaturë është treguar? Si e dimë? http://www.mathsisfun.com/
numrave negativ psh: gjatësinë, peshën, vëllimin dhe kohën  Diskutoni për temperaturat: Në cilën measure/thermometer.html temperaturë,
dhe i temperaturë ngrin ... vlon... uji? Si është termometër,
shfrytëzon për të zgjedhur probleme të temperatura në një ditë të bukur me diell? gradë celsius,
thjeshta (të lehta). … në një ditë shumë të ftohtë? pika e ngrirjes,
pikave vlimit

shkallë
Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2
97. Numrat pozitiv Numëron para,
dhe negativ fq.40 Radhit dhe krahason numra negative dhe Ushtroni numërim para dhe prapa në hapa Karta të cilat tregojnë numra të numëron prapa
F.P. pozitiv në boshtin numerik ose në shkallë ndryshëm pozitiv dhe negativ Numër pozitiv

82
 për Numër negativ
temperaturë. të ndryshme përtej zeros. Karta të cilat tregojnë numra të Zero, mbi/nën zero
ndryshëm pozitiv dhe negativ
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme. I  Jepuni nxënësve komplete me karta të ose temperaturë,
kupton njësitë matëse të përditëshme si psh: cilat tregojnë numra pozitiv dhe negativ Përcaktim i numrave pozitiv termometër,
d.sh. Nga ueb merr të gjatësinë, peshën, vëllimin dhe kohën dhe i Në çifte nxënësit marrin dy letra dhe dhe negativ: gradë celzius,
dhëna për shfrytëzon për të zgjedhur probleme të pyesin: çka është më e madhe/më e vogël? http://www.topmarks.co.uk/Fla pika e ngrirjes,
temperaturën gjatë thjeshta (të lehta). Partneri i tyre përgjigjet dhe sqaron pse. h.aspx?f=HigherAndLower pikë për vlim
muajit Janar të këtij  Nxënësit radhisin letra të cilat tregojnë më e madhe se,
viti. Të njëjtat numra të ndryshëm pozitiv dhe negativ. më e vogël
paraqiti në ndonjë  Kërkoni nga nxënësit të pozicionojnë më i madh, më i vogël
lloj organizatori (vendosin) numra pozitiv dhe negativ në radhitje, duke u rritur
grafik. horizontale/vertikale të drejtëzës numerike duke u zvogëluar,
e shënuar me zero. ndërmjet

drejtëz numerike
Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3
98. Krahasimi i .
numrave pozitiv dhe Radhit dhe krahason numra negative dhe Tregojuni nxënësve tabelë me të dhëna me Tabelë me të dhëna me Të dhëna
negativ fq.66 L pozitiv në boshtin numerik ose në shkallë temperatura mesatare gjatë muajit/vitit. temperatura mesatare përgjatë Numëron para,
Kërkoni të tregojnë temperaturat në varg muajit, vitit duke përfshirë numëron
për
që zvogëlohet (ka rënie). temperatura pozitive dhe mbrapsht
temperaturë.  Tregoni temperaturë në termometër negative. Numër pozitiv
d.sh. Shëno 10 dhe parashtroni pyetje për rritjen dhe Numër negativ
numra negativ dhe Llogarit sa është rritja ose zvogëlimi i rënien të temperaturës psh: Paraqitje në termometër, psh. zero, poshtë/lartë zeros
10 pozitiv. Përpiqu temperaturës. - Temperatura është dy gradë. http://www.echalk.co.uk/
që të njëjtat ti - Sa do të jetë temperatura nëse rritet maths/dfes_numeracy/Assets/ temperaturë,
krahasosh. Shëno Shpreh, tregon gjysma, të dhjeta dhe të për 10 gradë...zvogëlohet për 8 gradë? thermometer_flash.swf termometër,
numrin më të madh Modeloni mënyra për llogaritje të rritjes gradë celsius, pikë për
qindta në përqindje.
dhe më të vogël. dhe rënies së temperaturës përtej zeros, Varg numerik nga-20 deri 20 ngrirje,
me dhe pa bosht numerik. pikë për vlim
Dallon se janë të barabartë thyesa decimale  Parashtroni pyetje si ato për rritjen
dhe thyesa e drejtë me emërues 2, 4,10 dhe dhe rënien e temperaturës. Nxënësit më e madhe se, më e
100. mundohen ti zgjedhin përgjigjet duke vogël
menduar dhe pastaj vërtetojnë në boshtin më i madh, më i vogël
I kupton shënimet dhjetore me të dhjetat dhe numerik. radhitje, duke u rritur
duke u zvogëluar,
të qindtat në kontekst të caktuar si psh:

83
 gjatësinë
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet,sqaron
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit,
parashtron hipoteza dhe i vërteton
Vlerëson dhe e përcakton vlerën e përafërt
gjatë llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin.
I kupton njësitë matëse të përditshme si psh:
gjatësinë, peshën, vëllimin dhe kohën dhe i
shfrytëzon për të zgjedhur probleme të
thjeshta (të lehta).
Qëllimet për orën 4
99. Detyra me numra
dhjetor fq.136 L Hulumton pohime të caktuara duke gjetur
shembuj me të cilët e vërteton ose nuk e
vërteton pohimin, si psh: shuma e tre
numrave të plotë të njëpasnjëshëm është
gjithmonë shumëfish i treshit..
d.sh. zgjedhja e
ushtrimit 4 nga libri. Nga njohuritë e fituara nxjerr përfundime
të reja për zgjidhjen e problemeve
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit,
parashtron hipoteza dhe I vërteton.
Qëllimet për orën 5
100. Sa e
mundshme? fq.126 L Radhit dhe krahason numra negative dhe
pozitiv në boshtin numerik ose në shkallë
për temperaturë.
ndërmjet
rritje/rënjee
temperaturës
drejtëz numerike
Aktivitetet për orën 4
Demonstroni mënyrën e saktë për të Kalkulator-model i njëjtë për të
vendosur numra negativ në kalkulator. gjithë nxënësit, model më i Kalkulator, legjenda,
Vendosni llogaritje për të cilin nxënësit e madh për demonstrim të ekran,
dinë se do të rezultojë me numër negativ mësimdhënësit, pse fotografi e vendos, interpreton
(psh: 6-10). A munden nxënësit të dallojnë njëjtë si kalkulatori.
se kalkulatori e paraqet rezultatin negativ. Numër pozitiv
 Nxënësit e shfrytëzojnë funksionin e Numër negativ
konstantes së kalkulatorit për të fituar Simboli minus
vargje me numra negative.
 Nxënësit hulumtojnë efektet e zbritjes Mbledhje, zbritje
të numrave të plotë. Rregull
Kur fitoni numër negativ? Sqarim
A mund të shënoni rregull për këtë?
Por rregull për mbledhje të numrave
negativ? Kërkoni informatë kthyese
Aktivitetet për orën 5 Numër pozitiv
Qasje deri te burime Numër negativ
 Nxisni nxënësit të punojnë në grupe informacionesh nga internet (në zero, mbi/nën zero
për të gjetur shembuj të numrave negativ pajtim me politikën për qasje në
në kontekst, nga gazeta, revista ose Internet të shkollës), revista, Hulumton, mbledh,
84
 internet. Shembujt mund të jenë për gazeta etj. interpreton
d.sh. Përpilim i më së Nga njohuritë e fituara nxjerr përfundime kushte kohore ekstreme, ekonomia e një Sqaron, komunikon
maku 6 detyrave të reja për zgjidhjen e problemeve qyteti ose regjioni, (përcjell, lajmëron)
tekstuale lidhur lëvizja e çmimeve, lartësitë mbi dhe nën
besueshmërisë për ti nivelin e detit.
sfiduar shokët e
klasës. Nxënësit e interpretojnë rëndësinë e
numrave negativ dhe i paraqesin
mendimet e tyre para të tjerëve.

Muaji dhe java: SHKURT - Java 4

Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën 1
101. Krahasimi i Radhit dhe krahason numra deri një milion
numrave fq.7 L duke përdorur shenjat më e madhe, më e  Si paralele numëroni para dhe prapa
vogël (> dhe<). në hapa nga 10,100 dhe 1000 prej dhe kah Karta me numra 0–9 për çdo
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme. numra të mëdhenj. nxënës
 Luani lojë në çifte me 2 komplete shifër
d.sh. Shëno Nga njohuritë e fituara nxjerr përfundime të letrash me shifra prej 0 deri 9 të përziera. Njëshe (nga diçka)
distancën e kaluar në reja për zgjidhjen e problemeve Çdo nxënës merr një fletë të bardhë me Njëshe, dhjetëshe,
km të 5 veturave (të fusha të zbrazura (bosh) për të vendosur qindëshe,
familjarëve apo (shënuar) njëshe, dhjetëshe, mijëshe, dhjetë
fqinjëve). Krahaso të Hulumton pohime të caktuara duke gjetur qindëshe...miliona (zgjidhni numrin në mijëshe,
km të kaluar me 78 shembuj me të cilët e vërteton ose nuk e fushat e zbrazura, mund të fillojnë me 4 Vlerë, Vendos vlerë,
568km. vërteton pohimin si psh: shuma e tre numrave fusha të zbrazura, pastaj eventualisht me
të plotë të njëpasnjëshëm është gjithmonë 6). Njëjtë si, paraqet,
shumëfish i treshit. ekuivalent
Lojtarët një nga një e hapin letrën e
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron sipërme me shifër. E shënojnë numrin në
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit, njërën nga fushat. Pasi të shënohet nuk <, më e madhe se
parashtron hipoteza dhe i vërteton mund të zhvendoset. Loja vazhdon derisa (sipas madhësisë),
të plotësohen të gjitha fushat. Lojtari me më e madhe/më e
numër të madh është fitues. vogël se (sipas
Si e dimë cili numër është më i madh? vlerës) >. Më e vogël
Cili numër do të fitonte në qoftë se se, më pak se
rregulla do të ishte “numri më i afërt deri Radhitje të numrave deri: Ndërmjet
te 500 000 fiton “? http://www.topmarks.co.uk/ Cili numër është më i

85
 Flash.aspx? madh (më shumë)?
 Nxënësit shfrytëzojnë numrat e tyre nga f=HigherAndLower
loja e mësipërme (ose ata të fituar nga
kartat me shifra si më lartë) për të krijuar
çifte numrash me vlerë të ndryshme dhe të
përdorin shenjat < dhe >. Jepuni numër
ndërmjet dy numrave tuaj. A mundemi të
mendojmë numër i cili është ndërmjet dy Boshti numerik –
numrave tuaj? 50 000–60 000 ose nxisni
 Luani lojë në çifte me dy komplete nxënësit të vizatojnë boshti
letrash të përziera. Nxënësit ndajnë pesë numerik të tyre.
letra dhe i vendosin për të formuar numër
prej 50 000 deri 60 000. Nëse mund të
formojnë numër të tillë, ata e shënojnë Lapsa me ngjyrë
duke përdorur ngjyrën e tyre në vendin
përkatës në boshtin numerik prej
50 000-60 000. Fitues është lojtari I cili
do të fitojë tre numra në të njëjtën ngjyrë
dhe të njëjtën radhë një mbas një.
Kërkoni nga nxënësit të mendojnë se si
mund ta bëjnë lojën më sfiduese.
Prisni ata të shënojnë qartë sqarim të
rregullave për lojën e tyre të re.
Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2
102. Ende renditje shifër
dhe krahasim të Radhit dhe krahason numra deri në një milion  Nxisni nxënësit të vendosin Bosht i gjatë numerik i Njëshe (nga diçka)
numrave fq.8 L duke përdorur shenjat më e madhe dhe më e numra zbrazur dhe mënyrë për të Njëshe, dhjetëshe,
vogël (> dhe< ). pesëshifrorë dhe gjashtëshifrorë në vendosur (varur) letra me qindëshe,
Hulumton dhe zgjidh probleme dhe radhitëse boshtin numerik, në bosht që ka rënie numra në bosht. (psh: tel përmijëshe, dhjetë
d.sh. Detyra për me numra si psh: probleme logjike ose rritje. tharje të teshave dhe kapëse).
mijëshe,
krahasim sipas Përsëritni mënyrën me numra të Vlerë, vendos vlerë,
përzgjedhjes së lirë ndryshëm. Letra me numra, për numra Njëjtë si, paraqet,
më të mëdhenj pesëshifrorë ekuivalent
 Nxënësit i përdorin shenjat<dhe> dhe gjashtëshifrorë dhe pika
për të krijuar jo barabarësi ndërmjet përfundimtare (të skajshme) <, më e madhe se
tre numrave nga një komplet i dhënë në boshtin numerik (shihni (sipas madhësisë),
(mund ta shfrytëzoni këtë aktivitet për instruksionet) më e madhe/më e

86
 të paraqitur informacione nga boshti vogël se (sipas
numerik më lartë). vlerës)>.
 Vendosni numër që mungon. Më e vogël se, më
Mund të përfshini edhe numra pak se, ndërmjet
dhjetorë psh: Nëse 126,34< * < Cili numër është më i
145,82, cili është numri që mungon *? madh (më shumë)?
Radhit, krahason
Qëllimi për orën 3 Aktivitetet për orën 3
103. Katror të plotë Radhit dhe krahason numra deri në një milion
fq.54 L duke përdorur shenjat më e madhe dhe më e  Lunai „Ladders“ (Shkallë, Një „shkallëzim„ për nxënës Njëshe (nga diçka)
vogël (> dhe < ). shkallëzime me numra). Çdo çift, grup copë letre në të cilën është Njëshe, dhjetëshe,
i vogël ndan komplet letrash që vizatuar shkallëzimi. qindëshe,
Radhit dhe përcakton vlerën e përafërt gjatë tregojnë zgjedhje të numrave psh: nga Duhet të ketë hapësirë të mijëshe, dhjetë
llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin. 90 500 deri 100 500 Vendosni letrat e mjaftueshme ndërmjet mijëshe,
d.sh. Argumento 5 përziera me pjesën e përparshme shkallëzimeve për të vendosur Vlerë, Vendos vlerë,
shembuj si: 42 = 4x4 Gojarisht dhe me shkrim e paraqet,sqaron mbrapsht (poshtë) letër me numër. Njëjtë si, paraqet,
ose 42 ≠4x4 mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit, Lojtarët një nga një zgjedhin letër dhe e ekuivalent
parashtron hipoteza dhe I vërteton vendosin në shkallë. Numrat në shkallë Komplet letrash me numra të
duhet të vendosen ndërmjet cilat tregojnë psh zgjidhje të <, më e madhe se
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme. shkallëzimeve sipas radhës, më të numrave prej 90 500 deri 100 (sipas madhësisë),
vegjlit në fund, kurse më të mëdhenjtë 500 ose më e madhe/më e
në krye. Nëse nxënësi nuk mund ta Gjeneratorë për numër të vogël se (sipas
vendos letrën në shkallë pasi që nuk ka zgjedhur rastësishëm. vlerës)
hapësirë atij i kalon radha. Fitues është Shfrytëzoni Exel ose online >. Më e vogël se, më
ai i cili i pari do ta plotësojë shkallën e gjenerator si psh: pak se
tij. Si vendose ta pozicionosh numrin http:// Ndërmjet
tënd www.mathgoodies.com/
 Çdo nxënës shënon jo barazi calculators/ Cili numër është më i
ndërmjet numrave me saktë ose jo random_no_custom.html madh
saktë për numra pesëshifrorë dhe
gjashtëshifrorë duke përdorur shenjat < Copë letre për çdo nxënës Radhit, krahason
dhe>. Paralelja duhet të thotë a është jo Letra me shifra, kub,
barazia e saktë ose jo e saktë dhe rrotulluese, gjeneratorë
përse?
 Luani lojën „squeeze“ (pickim): Fletëza ngjitëse (stickers) dhe
Filloni duke shënuar numrin 1në anën e markera
majtë të tabelës dhe 100 000 në anën e

87
 djathtë. Thërrisni një nxënës të vendos Shfrytëzoni të menduarit
letër ngjitëse me numër të cilën do te logjik për të qëlluar numra
pozicionojë ndërmjet dy numrave ndërmjet 1 dhe 100 000 në
( nxënësi mundet psh të vendos 50 500 http://
në fletëz). Pastaj arsimtari e zhvendos www.amblesideprimary.com/
fletëzën ngjitëse në tabelë nga e majta ambleweb/mentalmaths/
ose e djathta. guessthenumber.html
Nxënësi i ardhshëm duhet të “shtyp”
numër ndërmjet dy pikave të reja të
skajshme (në këtë rast, të themi
ndërmjet 50 500 dhe 100 000).Dhe
kështu vazhdon loja. Procesi shpejtë do
të mbyllet dhe në fund ndoshta do të
jetë e nevojshme vlera decimale, kur si
psh: të dy numrat bëhen numra të
njëpasnjëshëm.
Qëllimet për orën 4 Aktivitete për orën 4
104. Ngjarje që janë
të mundshme dhe jo I di katrorët e numrave deri 10. Me përdorim të letrës milimetrike (me shumëzon,
të mundshme fq.127L katrorë) nxënësit presin katrorë me Letër milimetrike (me katrorë) shumëzuar me
Gjen shumëfishat e numrave dyshifrorë. dimensione 1 me 1, 2 me 2, 3 me 3... deri
10 me 10. Ata i vendosin katrorët e tyre Gërshërë numër në katrorë
Vërteton a është përgjigjja e saktë. sipas radhës prej më të voglit deri te më i një në katrorë, dy në
d.sh. Shkruaj 5 madhi. Sa katrorë të vegjël ka në secilin Vizore katrorë
gjykime si të katrorë të madh? Sqaroni se 1, 4, 8, 16, 12, 22
mundshme dhe 5 25, 36, 49, 64, 81, dhe 100 janë numra në Shumëzues (faktorë)
gjykime si të katrorë. Si do të mund të gjejmë ngjashëm
pamundshme nga numrin në katrorë në boshtin duke çift
botëkuptimi yt. përdorur fletë milimetrike (me katrorë)...
me shumëzim? Lidhni numrat katrorë me
prodhimin e shumëzimit të numrit me
vetveten.
 Parashtroni pyetje si: Sa është 5 në
katrorë? … 7 në katrorë? … 2 në katrorë
З? Cili numër i shumëzuar me vetveten
jep 49? … 81?
 Përdorni njohjen e tabelës së

88
 shumëzimit për ti gjetur të gjithë çiftet e
shumëzuesve (faktorëve) për çdo numër
prej 15 deri 25. Çfarë është e veçantë për
16 dhe 25? Vërtetoni se ata janë numra
katrorë dhe kanë numër tek të
shumëzueseve. Pse është ajo ashtu?
 Në çifte nxënësit e hulumtojnë
pohimin: Të gjithë numrat katrorë kanë
numër tek të shumëzuesve.
Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orë 5
105. Thyesat jo të
pastra dhe numrat e Radhit dhe krahason numra negativ dhe pozitiv Nxënësit tregojnë shembuj me numra Vargje numerike– shihni
përzier fq.79 L. në boshtin numerik ose në shkallën për dhjetorë dhe numra në boshtin instruksionet, udhëzimet Numër decimal,
temperature. numerik si psh: presje decimale,
- Numra dhjetorë ne dy vende Pozicionim të decimaleve dhe vend decimal
Dallon dhe bën vazhdimin e boshtit numerik. dhjetore (vende decimale) në drejtëz thyesave në vargje numerike:
d.sh. Vizato më së numerike nga 8-9. http://mathsframe.co.uk/en/ Pjesë, pjesë të njëjta
paku 5 figura të Hulumton pohime të caktuara duke gjetur - Thyesa të drejta në boshtin resources/resource/37/ Thyesë, Thyesë e
paraqitura në formë shembuj me të cilët e vërteton ose nuk e numerik prej 0-1. placing_numbers_on_a_numb drejtë/jo e drejtë
të thyesës. Të njëjtat vërteton pohimin si psh: shuma e tre numrave - Thyesa jo të drejta në boshtin er_line Numër i përzier
paraqiti si thyesë jo të plotë të njëpasnjëshëm është gjithmonë numerik prej 1-2 Numërues, emërues
të pastër dhe numër shumëfish i treshit.  Me zbatim të një kompleti të http:// Një e plotë, gjysmë
të përzier. dhënë të thyesave të drejta dhe jo të www.sheppardsoftware.com/ Një e katërta (çerek)
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme. drejta dhe numrave të plotë nxënësit i mathgames/fractions/
përdorin shenjat <> për ti përshkruar AnimalRescueFractionsNumb <, më e madhe se,
raportet. erLineGame.htm më e vogël se,
 Tregoni shembuj të boshteve me >. Më e vogël se, më
thyesa në boshte numerike me anëtarë Radhitje e thyesave: pak se ndërmjet
që mungojnë, të zëvendësuara me http://www.topmarks.co.uk/
simbol. Nxënësit e shënojnë simbolin Flash.aspx? Kush është më i
duke përdorur shenjat < dhe>. Ata f=HigherAndLower madh (më e vogël)?
gjithashtu e japin edhe vlerën e saj.
 Nxënësit diskutojnë për pohimin: më parë boshte të përgatitura radhit, krahason
me thyesa
Numrat negative janë gjithnjë më të në boshte numerike ku disa që Numër negativ,
vegjël se thyesat. mungojnë janë të numër pozitiv
zëvendësuara me

89
 simbole, shenja. bosht numerik
Muaji dhe java: SHKURT - Java 5
Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën 1
106. Përqindja fq.
121 L Fluska dhe E kupton përqindjen si të qindtën pjesë të Pyesni nxënësit a kanë mësuar Tabelë 100 e zbrazët, psh:
përqindje fq. 68 F.P. tërësisë (plotës) dhe gjen përqindje nga e plota. për ,,përqindjen” ose a kanë dëgjuar për fshihni numrat në tabelën E plotë
nocionin përqindje, ku e kanë dëgjuar 100:
Vlerëson dhe e përcakton vlerën e përafërt këtë, çka mendojnë se do të thotë ajo? http://www.iboard.co.uk/ përqindje, %,
gjatë llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin.  Paraqitni idenë se përqindje do të iwb/Interactive-Number- në çdo 100, pjesë të
thotë “ në çdo njëqind“ (sqaroni prej ku Square-Integers-691 100 e qindta
d.sh. Ngjyros flluskat Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme rrjedh fjala). Përdorni tabelën qindëshe të
si në F.P. fq.68 zbrazur për të sqaruar se një e plotë Shembuj të reklamimit që pjesë, pjesë të njëjta
(objekt, njëshe, grup) është 100% dhe se tregojnë përqindje të
një pjesë në njëqind është 1%. mbledhur nga revista,
 Paraqitni simbolin % dhe tregoni paketime.
shembuj për atë si përdoret në kontekste
të ndryshme. Letër milimetrike (me
 Kërkoni nga nxënësit të vizatojnë katrorë)
katrorë10 x10 në letër milimetrike (në
katrorë), të vizatojnë dhe ngjyrosin forma Tregoni përqindje në rrjetë:
me ngjyra të ndryshme në çdo rast, duke http://www.topmarks.co.uk/
shënuar përqindjen e katrorëve të plotë që Flash.aspx?b=maths/
i përfshinë secila formë. percentages
 Kërkoni nga nxënësit të shohin në
gazeta, revista (postera dhe televizion) gazeta, revista etj
dhe shënoni çfarë do lloj shembulli të
përdorimit të përqindjes Kjo mund të jetë
detyrë shtëpie.

Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2 E plotë

107. Njehsimi i sasisë
së përqindjes fq.123L Shpreh gjysma , të dhjetat dhe të qindtat në Vizatoni rreth dhe sqaroni se kjo është thyesë
përqindje. ,,e plotë’’. Pyesni cila është përqindja Përqindje nga objektet: gjysma, e katërta,
e shënuar g=rreth (100%). Ndani http://downloads.bbc.co.uk/ e dhjeta, e njëqindta
E kupton përqindjen si të qindtën pjesë të rrethin përgjysmë. Sa për qind është skillswise/maths/ma16perc/
tërësisë (të plotës) dhe gjen përqindje nga gjysma ?Ndani në katër pjesë. Sa për game/ma16perc- përqindje %,
tërësia. qind është secila pjesë (një e katërta)? gamepercentages-of- në çdo 100, pjesë nga

90
d.sh. Zgjedhje e Kërkoni nga nxënësit të propozojnë something/percent.swf 100
ushtrimit 2 nga libri çfarëdolloj lidhjesh të tjera ndërmjet
përqindjeve dhe thyesave të ekuivalent, i njëjtë
përditshme. Keni kujdes të përfshijnë Mure me thyesa me
edhe të dhjetat.
 Jepuni nxënësve ‘mur me Sfidë përgjysmon
thyesa të paplotësuar‘ dhe kërkoni ta http://nrich.maths.org/1283
plotësojnë çdo pjesë me përqindje.
 Nxënësit gjejnë25%, 50%
dhe75% nga sasitë duke përgjysmuar
dhe ndarë në të katërtat..
Qëllimet për orën 3 Aktivitete për orën 3
108. Detyra me
përqindje fq.69 F.P. E kupton përqindjen si të qindtën pjesë të  Diskutoni për atë se si mund të Përqindje (shumëfish të10%)
tërësisë (të plotës) dhe gjen përqindje nga gjejmë përqindjen nga vlera pranë 100, të numrave më të mëdhenj që E plotë
tërësia. duke menduar për thyesa si psh., 250 nxënësit ti llogarisin.
njerëz janë prezent në koncert. 10% kanë thyesë
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme marrë biletë me çmim më të ulët për e dhjeta
shkak të moshës së tyre. Sa njerëz janë
d.sh. Zgjedhje ata? përqindje %,
eushtrimit 4 nga F.P.  Kërkoni nga nxënësit të gjejnë në çdo 100, pjesë nga
shumëfish10% me sasi të ndryshme 100
psh: 20% nga 550, 70% nga 280.Si e
llogaritët përgjigjen tuaj? Diskutoni për ekuivalent, njëjtë si
strategjitë psh: 20% mund të llogaritet
si 2 kupe (grumbuj) prej10% (që do të përgjysmë,
2 1 përgjysmon
thotë si /10) ose si /5. dyfishon.
Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
109. Të shprehurit e E kupton përqindjen si të qindtën pjesë të Tabelë e 100 e zbrazët E plotë
thyesave si përqindje tërësisë (të plotës) dhe gjen përqindje nga Keni 100 denarë, e njëjta shumë nga
fq.124 L tërësia. ato 100 denarë duhet të vendoset në Monedha ose llogaritëse për thyesë
secilën nga tabelat 100 në katrorin me të bërë shpërndarje. e dhjeta
Vlerëson dhe e përcakton vlerën e përafërt përqindje. Nga sa do të shkojë për çdo
gjatë llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin. katrorë. Si mundemi të llogarisim 1%,nga Përqindje (shumëfishtë 5%) përqindje %,
100 denarë? …5%? …50%? nga numra më të mëdhenj për në çdo 100, pjesë nga
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme Çdo të ndodhë nëse fillojmë me 100 llogaritje nga ana e nxënësve. 100

91
 denarë?
d.sh. Paraqit modele Filloni me sasi të ndryshme të parave.  http://www.bbc.co.uk/ ekuivalent, njëjtë si
sipas skemës së Kërkoni nga nxënësit të gjejnë shumëfish bitesize/ks2/maths/number/
dhënë te ushtrimi 1 të 5% nga sasi të ndryshme psh., 15% nga percentages/play/ gjysmë, përgjysmon
nga libri. Të njëjtat 300. Si e llogaritët përgjigjen? Diskutoni dyfishon.
shkruaji si thyesa dhe për strategjitë psh:
si përqindje 1% nga 300 është 3. dmth 15% = 15 x 3
ose 15% mund të llogaritet si:
10% + 5% = 10% + gjysma e 10%.
 Parashtroni detyra tekstuale të lehta
me përqindje në kontekst të përditshëm,
duke përfshirë të holla, si
psh:
Një qese që përmban 24 ëmbëlsira është
shënuar me lirim prej‘25%!’ Sa ëmbëlsira
janë përfshirë pa pagesë?
Një shkollë ka 360 nxënës. 40 u vonuan një
ditë për shkak të akullit nëpër rrugë. Sa
përqind të nxënësve u vonuan?
Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5
110. Pjesë prej të
plotës fq. 122 L E kupton përqindjen si të qindtën pjesë të Hulumtoni se si mund të gjejmë përqindjen Kalkulator-model I njëjtë për E plotë
tërësisë (të plotës) dhe gjen përqindje nga me zbatim të kalkulatorit. çdo nxënës, model më I madh
tërësia. Nëse kalkulatorët në paralele kanë buton për arsimtarin për demonstrim përqindje %,
për %, përdorni atë. ose fotografi nga i njëjti në çdo 100, pjesë nga
d.sh. Paraqitje e nr. Vlerëson dhe e përcakton vlerën e përafërt kalkulator. 100
5%, 25%, 69% dhe gjatë llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin. Parashtroni detyra tekstuale të lehta me
40% si numër dhe si përqindje duke përdorur kalkulatorin. Numër i madh i problemeve ekuivalent, i njëjtë
thyesë. Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme Duhet të jeni të sigurt se nxënësit mendojnë tekstuale të lehta me
çka duhet të bëjnë me vlerën e paraqitur në psh. Një kuti me çokollata
ekran- si psh: nëse problemi kërkon çmim shitet me lirim prej 20%. kalkulator, ekran
që është “20% më pak”. Çmimi me lirim legjendë
Zbatimi I vlerësimit të vërtetohet a është është320denarë.. Cili ka qenë vendos
përgjigjja e arsyeshme. Sqaroni pse dhe çmimi i parë?
udhëzoni nxënësit gjatë procesit. vlerëson, vërteton,
 Tregoni mënyrën sipas së cilës mund Programi Excel me tabela përgjigjet,
të gjinden përqindje me përdorim të Excel, arsyeshëm.

92
 kur përdorni formula.
Muaji dhe java: MARS - Java 6
Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën 1
111. Përqindja,
numra dhjetor dhe Shpreh, tregon gjysma, të dhjeta dhe të qindta Kërkoni nga nxënësit të propozojnë E plotë
thyesa fq.70 në përqindje. shembuj të njohur për ekuivalencë (të Formë e ndarë në pesë pjesë,
njëjtë)ndërmjet thyesave, numrave nga e cila është e ngjyrosur ekuacion
Dallon se janë të barabartë thyesa decimale dhe decimal dhe përqindjes si psh: vetëm një pjesë. gjysma ,e katërta, e
thyesa e drejtë me emërues 2, 4,10 dhe 100. ½ = 0.5 = 50% pesta, e
¼ = 0.25 = 25% Komplet me pyetje(shikoni dhjeta, e qindta
d.sh. Detyra për I kupton shënimet dhjetore me të dhjetat dhe të 1/10 = 0.1 = 10% instruksionet,udhëzimet)
shëndrim të numrave qindtat në kontekst të caktuar si psh: gjatësinë .  Tregoni formë e ndarë në të pestat, përqindje %,
në thyesa dhe % me një pjesë me ngjyrë. Kërkoni nga Për të ushtruar ekuivalencën në çdo 100, pjesë nga
sipas përzgjedhjes së Nga njohuritë e fituara nxjerr përfundime të nxënësit të përshkruajnë çka shohin. me zbatim të vijave 100
lirë reja për zgjidhje të problemit. Nxisni nxënësit të përdorin gjuhën e numerike:
thyesave, decimaleve dhe përqindjes si http://www.ictgames.com/ numër decimal
dhe përshkrime të tjera. Bëni listë të equivalence.html e dhjeta, e qindta
mënyrave të ndryshme në të cilën mund
të përshkruhet çdo pjesë. A janë ato të ekuivalente, i njëjtë
sakta? Kur do të jetë e dobishme të me
përdoret secila nga mënyrat e ndryshme?
Ngjyrosni pjesë tjetër dhe përsëritni. përpjesë(raport)
 Jepuni nxënësve komplet me pyetje
me forma të ndryshme të ndara në pjesë
të njëjta, me një ose më shumë pjesë të
ngjyrosura. Kërkoni ti përshkruajnë
sipërfaqet në kuptim me thyesat,
decimaleve dhe përqindjes.
 Paraqisni nocionin „përpjesë“ dhe
sqaroni se pasi që i shfrytëzojmë këto
mënyra të ndryshme të përshkrimit të
pjesëve të njëjta të formave ata çdoherë
mund ta përshkruajnë përpjesën.
Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2
112. Të shprehurit e
thyesave si përqindje Kërkoni nga nxënësit të vizatojnë katrorë Letër milimetrike e pa
fq.124 ©Cambridge International Examinations 2015 ngjyrosur(me katrorë)-10 x 10 E plotë

93
 Shpreh, tregon gjysma, të dhjeta dhe të qindta
në përqindje.
d.sh. Ushtrojnë lojën
në:http://www.ictgam Dallon se janë të barabartë thyesa decimale dhe
es.com/equivalence.h thyesa e drejtë me emërues 2, 4,10 dhe 100.
tml
I kupton shënimet dhjetore me të dhjetat dhe të Shfrytëzoni shumë thyesa, numra decimal
qindtat në kontekst të caktuar si psh: gjatësinë dhe përqindje dhe lini pjesën e fundit të
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit,
parashtron hipoteza dhe i vërteton
10 x 10 në fletë milimetrike. Ngjyra të drurit
Sqaroni se përmban 100 katrorë të vegjël. ekuacion
Jepuni instruksione nxënësve të ngjyrosin Për ushtrime ngjyrosje të gjysma ,e katërta, e
pjesëve nga tabela 100: pesta, e dhjeta, e
pjesë nga katrori 10 x 10 në ngjyra të
qindta
ndryshme psh: ngjyrosni30% me të kuqe. http://www.iboard.co.uk/
iwb/Decimals-Fractions-and-
Percentages-Colouring-383 përqindje %,
pangjyrosur. në çdo 100,
Sa pjesë kemi të pangjyrosur? Letër milimetrike (me katrorë) pjesë nga 100
 Vendosni ,, rregull’ për mënyrën se Vizore ngjyra prej druri
numër decimal
si duhet të ndahet katrori 10 x 10 (psh:
e dhjeta, e qindta
duke vizatuar shtatë vija të drejta përgjatë
vijave të rrjetit të cilat duhet të takohen, ekuivalente, i njëjtë
por nuk duhet të puthiten). me
Nxënësit e zbatojnë rregullin dhe e
ndajnë katrorin. Fushat e fituara pastaj proporcion (raport)
mund të përshkruhen si thyesa, decimale
dhe përqindje nga katrori i plotë. Tregoni
dhe diskutoni për rezultatet, duke zbatuar
gjuhën dhe fjalorin për përpjesën.

Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3

113. Detyra me
përqindje fq.69 F.P Shpreh, tregon gjysma, të dhjeta dhe të qindta Parashtroni detyra të ndryshme
në përqindje. tekstuale në kontekst të përditshëm me E plotë
çdo rast duke u thirrur në thyesë të
Dallon se janë të barabartë thyesa decimale caktuar, numër decimal dhe përqindja. ekuacion
dhe thyesa e drejtë me emërues 2, 4,10 dhe Shfrytëzoni detyra të cilat kërkojnë Detyra tekstuale të ndryshme gjysma ,e katërta, e
100. përgjigje që përdorin të njëjtin pesta, e
d.sh. Zgjedhje e përshkrim të proporcionit si psh: Dy të dhjeta, e qindta
ushtrimit 4 nga F.P. I kupton shënimet dhjetore me të dhjetat dhe tretat e paraleles zgjodhën biskotë me
të qindtat në kontekst të caktuar si psh: çokollatë për ushqim përqindje %,
gjatësinë (paradite).Gjysma zgjodhën fruta. Si Probleme të ndryshme në çdo 100, pjesë nga

94

Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit,
parashtron hipoteza dhe I vërteton
Shpreh, tregon gjysma, të dhjeta dhe të qindta
në përqindje.
Dallon se janë të barabartë thyesa decimale
dhe thyesa e drejtë me emërues 2, 4,10 dhe
100.
I kupton shënimet dhjetore me të dhjetat dhe
të qindtat në kontekst të caktuar si psh:
gjatësinë
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit,
parashtron hipoteza dhe I vërteton
mundet të paraqitet thyesa për ata që tekstuale 100
zgjodhën fruta?
Ndihmoni nxënësit të zbërthejnë numër decimal
probleme me dy ose tre hapa nën e dhjeta, e qindta
probleme më të vegjël Diskutoni se si ekuivalente, i njëjtë
çdo pjesë e problemit përputhet me me
tërësinë.
Si e dimë se përgjigjja është e përpjesë (raport)
arsyeshme në kontekst të problemit?
Si e zgjodhët? sqaron, metodë,
 Më poshtë si edhe më lartë por strategji
shfrytëzoni detyra të cilat kërkojnë përgjigje, vërteton
përshkrim të ndryshëm të proporcionit
si psh: Era ka 2400 denarë dhe do të
harxhojë gjysmat e parave për dhuratë.
Gjeti një produkt që kushton
3000 denarë me ngjitëse për lirim prej
15%. A mund të lejohet që ta blej?

Vërteton dhe e përcakton vlerën e përafërt

gjatë llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin.
Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
114. Ende thyesa
ekuivalente fq.125 L Shpreh, tregon gjysma, të dhjeta dhe të qindta Hulumtoni çka ndodh kur i shfrytëzojmë Vizatim i rrethit dhe E plotë
Rrotat prej thyesave në përqindje. këto thyesa numra decimal dhe përqindje gjysmërrethit
ekuivalente fq.71 F.P thyesë
për të përshkruar më shumë se një të
Dallon se janë të barabartë thyesa decimale gjysma, e katërta,
dhe thyesa e drejtë me emërues 2, 4,10 dhe plotë. e pesta, e dhjeta
100. Bëni rreth dhe tregoni nxënësve se ai e qindta
paraqet një të plotë. Si mund të thyesë e thjeshtë
I kupton shënimet dhjetore me të dhjetat dhe përshkruhet kjo si thyesë? …si numër thyesë e drejtë/jo e
d.sh. Zgjedhje e të qindtat në kontekst të caktuar si psh: decimal? … si përqindje? Tregoni drejtë
ushtrimit 2 nga F.P. gjatësinë gjysmërreth me diametër të njëjtë numër i përzier
menjëherë afër rrethit. Si mundet kjo të
Nga njohuritë e fituara nxjerr përfundime të përqindje %,
reja për zgjidhje të problemit. përshkruhet si thyesë me zbatim të në çdo 100, pjesë nga

95
 thyesave jo të drejta? … numra të përzier? 100
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron Si mund ti përshkruajmë me decimale
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit, (dhjetore)? numër decimal,
parashtron hipoteza dhe I vërteton e dhjeta, e qindta
Si mund ti përshkruajmë me përqindje?
Krahasoni të tre mënyrat e krahasimit të ekuivalent, e
formës. Çfarë ngjashmëri mund të vërejnë barabartë me
nxënësit?
 Jepni shumë shembuj për diçka më të proporcion (raport)
madhe se një e plotë duke përdorur thyesa sqaron, metodë,
dhe përqindje strategji
përgjigjet, vërteton
Nxënësit le të skicojnë diagrame për ti
paraqitur vlerat.
Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5
115. Krahasimi i
pjesëve me të plotën Shpreh, tregon gjysma, të dhjeta dhe të qindta Ushtroni gjetje të thyesave numrave Tabela të vogla të bardha dhe E plotë
fq.119 Ngjyros pjesët në përqindje. decimal dhe përqindjeve në grupe më të markerë
e sakta fq.66 F.P thyesë
mëdha si psh: Sa është 20% nga 260? Si e
Dallon se janë të barabartë thyesa decimale Hapësirë për zgjidhje aktive të gjysma, e katërta,
dhe thyesa e drejtë me emërues 2, 4,10 dhe llogaritët? problemeve, si psh., Fushë ose e pesta, e dhjeta
100. sallë e qindta
Sqaroni se sot do të llogaritni thyesa, thyesë e thjeshtë
d.sh. Zgjedhje e 3 I kupton shënimet dhjetore me të dhjetat dhe numra dhjetorë dhe përqindje nga numri i Qasje deri te burim thyesë e drejtë/jo e
modeleve në të qindtat në kontekst të caktuar si psh: nxënësve në paralele (nëse numri i madh i informacionesh drejtë
diagonale nga F.P. gjatësinë nxënësve nuk mundëson formim të internet (në pajtim me numër i përzier
politikën e shkollës)
grupeve të njëjtë në këtë mënyrë (psh., 29
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron përqindje %,
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit, dhe 31 nxënës), shpërndani detyra Kalkulator në çdo 100, pjesë nga
parashtron hipoteza dhe I vërteton speciale për disa nxënës psh: të vërtetojnë 100
madhësinë e grupeve të formuara dhe ta
Vërteton dhe e përcakton vlerën e përafërt shënojnë në tabelë me fletë të bardhë të numër decimal,
gjatë llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin madhe. Bëni rrotacion të roleve ashtu që e dhjeta, e qindta
të gjithë nxënësit do të kenë mundësi të
ekuivalent, e
marrin pjesë në çdo moment. Nxisni
barabartë me
nxënësit të formojnë grupe me numër të
njëjtë si psh: përgjysmoni paralelen, 0,2 e

96
 paraleles, 10% e paraleles. proporcion (raport)
sqaron, metodë,
Nxënësit shfrytëzojnë internet për të strategji
përgjigjet, vërteton
gjetur numrin e popullsisë në një qytet,
regjion shtet etj. Nxisni nxënësit që të vlerëson,
gjejnë proporcionet (raportet) e këtyre rrumbullakon,
numrave dhe përshkruani si thyesa, numra sqaron, shkak,
decimal ose përqindje. metodë,
Ata mund të zbatojnë rrumbullakim dhe / strategji, përgjigjet, i
ose kalkulatorë të cilët do të ju ndihmojnë. arsyeshëm, vërteton
Si e dimë se përgjigjja juaj është e
arsyeshme?
Muaji dhe java: MARS - Java 7
Qëllimet për orën1 Aktivitetet për orën 1
116. Kontrollim
njohurish Mbledh ose zbret numra deri 100 me numër të Mendoni detyra me mbledhje dhe zbritje Tabela të vogla të bardha dhe Mbledh, mbledhje,
njëjtë të vendeve dhjetore (decimale) (deri 2). me numra dhjetorë (decimal) deri 100 dhe markezë shumë,
Gjithsej,
të njëjtët shkruani. Atje ku llogaritjet
Zgjedh detyra të lehta dhe të vështira (duke përgjithësisht
shfrytëzuar të katër operacionet bëhen në kolona keni kujdes nxënësit të
matematikore) dhe i paraqet si psh: me kuptojnë se çdo kolonë e njësheve duhet Zbret, zbritje,
diagram ose drejtëz numerike. të jetë në vijë, çdo kolonë e dhjetësheve (zvogëlon vlerën
gjithashtu... dhe se presjet decimale duhet për...)
Zgjedh strategji përkatëse për llogaritje dhe të jenë të radhitura njëra nën tjetrën. Numër i madh i detyrave Ndryshimi ndërmjet
sqaron si ka ardhur deri te rezultati.  Kërkoni nga nxënësit të zgjedhin tekstuale për decimale deri në
100 Numër decimal,
detyrë përkatëse me mbledhje dhe zbritje
Vlerëson dhe përcakton vlerën e përafërt gjatë presje
llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin. me decimale me 100 në tabelat e vogla të decimale, vend
tyre. decimal
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme. Shihni çfarëdolloj paqartësie. Njëshe (nga diçka)
Njëshe, dhjetëshe,
Kërkoni nga paralelja të jap instruksione, E dhjeta, e qindta
për nxënësin që e mendoj detyrën
Vendos vlerë
tekstuale që përfshin numra decimal deri

97
 100 psh: Hëna është e gjatë 1,44 metër. Llogarit, metodë
Autobusi është i lartë 4,38 metër. Sa është Vërejtje të shkurtra,
më i lartë autobusi prej Hënës. sqaron,
vlerëson, përgjigje, e
 Parashtroni detyra përkatëse tekstuale
arsyeshme,
me mbledhje dhe zbritje për numra Vërteton
dhjetorë deri 100. Pyesni nxënësit:
- Si do të vendosin se a është përgjigjja
e tyre e arsyeshme?
Si do ti vërtetojnë përgjigjet e tyre (psh:
duke përdorur operacione inverse).
 Diskutoni si nxënësit mund të
zbatojnë strategji të shkruara për mbledhje
dhe zbritje të numrave më të mëdhenj
decimal.
Qëllimet për orën 2 Aktivitete për orën e 2
117. Detyra me
mbledhje dhe zbritje Shumëzon numër dhjetorë me një dhjetore  Diskutoni për më tepër shumëzime të Letra me shifra0–9 për çdo Nga..., shumëzo,
fq.47 L (decimale) me numër njëshifrorë, si psh: 3,6•7 . cilat përfshijnë numra dhjetorë psh: nxënës shumëzim
Shumëzuar me
1,2 x 8.
Letra me katrorë me madhësi Prodhim
Vlerëson dhe përcakton vlerën e përafërt gjatë Kërkoni nga nxënësit të caktojnë fakte të njëjtë si dhe karta digjitale
llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin dhe strategji për shumëzimin. Dhjetore,
d.sh. Zgjedhje e Kontrolloni a mundet nxënësit të sqarojnë Numër decimal,
ushtrimit b); ç); dh) si të përdoren faktet si 12 x 8=96 si psh: presje
nga ushtrimi 3 nga “12 është dhjetë herë më e madhe se 1,2, decimale, vend
libri dmth., duhet të bëjë që përgjigjja të jetë decimal
Njëshe (nga diçka)
96 herë më e vogël është 9,6”.
Njëshe, dhjetëshe,
Pyesni nxënësit se përgjigjja 9,6 në(këtë E dhjeta, e qindta
shembull) është e arsyeshme dhe të
sqarojnë përse. Vendos vlerë
10 herë më e
Bisedoni për shembuj të ndryshëm të madhe/më e
shumëzimit të numrave dhjetorë me vogël
numra njëshifrorë duke vendosur

98
 lidhshmëri me numrat e plotë dhe Llogarit, metodë
strategji për zgjidhjen e tyre si psh:. Vërejtje të shkurtra,
4,6 x 8 sqaron,
vlerëson, përgjigje, e
4,6 = 4 + 0,6
arsyeshme,
4 x 8 = 32 Vërteton
0,6 x 8 = 4.8
32 + 4,8 = 36,8

Jepuni nxënësve kartelë e cila mund të

përdoret në çfarëdolloj orientimi.
Nxënësit zgjedhin dhe vendosin letra me
shifra sipas radhitjes së rastësishme dhe i
zgjedhin llogaritjet e fituara.
Kërkoni nga nxënësit të sqarojnë se si
mund të vërtetojnë përgjigjet e tyre me
përqindje.
Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3
118. Shumëzimi i
numrave dhjetor Shumëzon numër dhjetorë me një dhjetore me  Kërkoni nga nxënësit të parashikojnë Kalkulator Nga..., shumëzo,
fq.134 L numër njëshifrorë si psh: 3,6•7 . rezultatin e shumëzimit të 8 me 8. shumëzim
Shumëzuar me
Kërkoni të sqarojnë:
d.sh. Zgjedhje e Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron Prodhim
ushtrimit b); ç); dh) mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit, - Mënyrën që e përdorën për të gjetur
nga ushtrimi 1 nga parashtron hipoteza dhe I vërteton përgjigjen Dhjetore,
libri - Përse rezultati është më i vogël nga Numër decimal,
numri me të cilin filluan. presje decimale,
Nxënësit hulumtojnë shembuj të tjerë me vend decimal
shumëzim të numrave decimal më të Njëshe (nga diçka)
Njëshe, dhjetëshe,
vegjël dhe më të mëdha se 1. Ata
E dhjeta, e qindta
hulumtojnë se a bëhet më i madh ose më i
vogël numri i plotë. Vendos vlerë
A munden nxënësit të sqarojnë se çka më e madhe/
ndodh duke përdorur raportin ndërmjet më e vogël
decimaleve, thyesave dhe përqindjeve të

99
 hulumtuara në javën e gjashtë. hulumton, rezultate,
sqaron
 Në çifte nxënësit e realizojnë aktivitetin
kalkulator, ekran,
e theksuar më lartë por edhe e hulumtojnë
vendos
zgjedhjen e tyre të numrave dhe
operacioneve dhe përdorin kalkulator. Ata
do të duhet të kenë kujdes gjatë
interpretimit të përgjigjes në ekranin e
kalkulatorit.
Ata i ndajnë vlerat e fituara me gjithë
paralelen.
Qëllimet për orën 4 Aktivitetet për orën 4
119. Shumëzimi i
numrave dhjetor Shumëzon numër dhjetorë me një dhjetore me Tregoni detyrë tekstuale me numra Fletë e madhe (hamer) Mbledh, mbledhje,
fq.75 F.P. numër njëshifrorë si psh: .3,6•7 . decimal, psh: çdo ditë Trimi udhëton 8,5 Shumë, gjithsej,
km me autobus deri në qytet. Pastaj ai ec Numër i detyrave tekstuale përgjithësisht
Mbledh ose zbret numër treshifrorë dhe / ose në këmbë 0,7 km deri te zyra e tij. Cila me mbledhje dhe zbritje duke
katërshifrorë me numër të njëjtë të dhjetoreve është distanca e përgjithshme të cilën ai e përfshirë numra decimal Zbret, zbritje,
d.sh. Detyra me (decimaleve) kalon duke shkuar dhe duke u kthyer në (dhjetorë). Zvogëlon për,
shumëzim të nr. punë për 5 ditë? Kërkoni nga nxënësit të ndryshim
dhjetor sipas Zgjedh detyra të lehta dhe të vështira (duke përcaktojnë strategjitë të cilat do të jenë të ndërmjet
përzgjedhjes shfrytëzuar të katër operacionet nevojshme për zgjidhje të detyrës.
matematikore) dhe i paraqet si psh: me Nga..., shumëzo,
diagram ose drejtëz numerike.  Bisedoni për operacionet mbledhje, shumëzim
zbritje dhe shumëzim në detyra tekstuale. Shumëzuar me
Zgjedh strategji përkatëse për llogaritje dhe Në grupe nxënësit bëjnë listë me të tre Prodhim
sqaron si ka ardhur deri te rezultati. titujt+, – dhex. Pastaj i ndajnë detyrat e
tyre. Numër decimal,
Vlerëson dhe përcakton vlerën e përafërt gjatë  Parashtroni detyra tekstuale me numra presje
llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin. decimal për zgjidhje. Përfshini detyra me decimale, vend
mbledhje, zbritje dhe shumëzim. Kërkoni decimal
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme. nga nxënësit të sqarojnë përgjigjet e tyre që Njëshe (nga diçka)
i gjetën. Njëshe, dhjetëshe,
Keni kujdes të veçantë në zgjidhjen e E dhjeta, e qindta
mënyrës për tipin e operacionit, strategjisë Vendos vlerë
për vërtetim të përgjigjes dhe strategjive Llogarit, operacion,

100
 për llogaritje të numrave decimal. strategji,
sqaron, përgjigjet
E arsyeshme
Vërteton
Qëllimet e orës së 5 Aktivitetet për orën e 5
120. Ende
shumëzimi i Shumëzon numër dhjetorë me një dhjetore me  Diskutoni për llogaritje të detyrës siç Letra me fjali të shkruara të Nga..., shumëzo,
numrave dhjetor numër njëshifrorë si psh: .3,6•7 . është1,3 x 9 = 11,7. A është përgjigjja e cilat përfshijnë mbledhje, shumëzim
fq.135 L saktë? Si e dimë? Si mund të ndihmojnë zbritje dhe shumëzim të Shumëzuar me
Mbledh ose zbret numër treshifrorë dhe / ose strategjitë për llogaritje me numra të numrave decimal (dhjetorë) Prodhim
katërshifrorë me numër të njëjtë të dhjetoreve plotë? si psh: 3.7 x 6 = 22.2
(decimaleve)  Pyesni psh: Si mund të dale llogaritja Dhjetore,
1,3 x 9? Në çfarë konteksti në jetë mund Numër decimal,
d.sh. Detyra me Zgjedh strategji përkatëse për llogaritje dhe të jetë e njëjta? presje
shumëzim të nr. sqaron si ka ardhur deri te rezultati.  Jepuni nxënësve fjali të shkruara të decimale, vend
dhjetor sipas cilat përfshijnë mbledhje, zbritje dhe decimal
përzgjedhjes Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron shumëzim. Për çdo fjali ata do të Njëshe (nga diçka)
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit, përgatisin ,,tregim “ i cili qon deri në Njëshe, dhjetëshe,
parashtron hipoteza dhe i vërteton detyrë tekstuale. Pasi të vërtetojnë se E dhjeta, e qindta
fjalia e tyre është në detyrën e tyre
tekstuale, ata i ndryshojnë numrat e Vendos vlerë
përfshirë për të formuar detyrë të re
tekstuale. E shënojnë këtë në letër dhe e Llogarit, operacion,
shkëmbejnë me shokun, ashtu që mund ti strategji,
zgjidhin detyrat e ndërsjellta, duke e sqaron, përgjigjet
kthyer zgjidhjen e tyre mbas për ta E arsyeshme
vërtetuar. Vërteton
Muaji dhe java: MARS - Java 8
Qëllimet për orën 1 Aktivitete për orën 1
121. Njehso masën
fq.76 F.P. Përcakton shumën e më shumë se tre numrave Shkruani katër numra treshifrorë. Karta me shifra 0-9 ose Mbledh, mbledhje,
dyshifrorë ose treshifrorë duke shkruar. Shkruani detyrë se si të bëni mbledhjen e rrotulluese ose kube Shumë, gjithsej,
përgjithësisht
tyre. Theksoni se, si për shembull shifrat
Vërteton me radhitje të kundërt gjatë mbledhjes Gjeneratorë për numër të
së më shumë numrave ose duke zbatuar radhitje me vlerë të njëjtë vendore për vendosje zgjedhur të rastësishëm, Vlerë vendore
d.sh. Zgjedhja e të kundërt gjatë mbledhjes ose zbritjes të çifte duhet të jenë të radhitura në kolonën e shfrytëzoni Excel si online
ushtrimit 1 nga libri numrash. njëjtë. Ashtu si punoni në të llogariturit, gjeneratorë si psh: Llogaritje, llogarit,

101

Vlerëson dhe përcakton vlerën e përafërt gjatë
llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin.
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit,
parashtron hipoteza dhe i vërteton
Qëllimet për orën 2
122. Operacione
inverse fq.12 L Shumëzon ose pjesëton numër treshifrorë me
Shfrytëzimi i një shifror.
operacioneve inverse
fq.8 F.P
Vlerëson dhe përcakton vlerën e përafërt gjatë
llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin.
pyesni nxënësit si do ta kishin zgjedhur http:// Operacion
nëse kanë kolonë ku shuma e www.mathgoodies.com/ Kontekst
përgjithshme është me e madhe se 9. calculators/ Metodë, strategji,
random_no_custom.html sqaron,
 Mendoni mënyra për të fituar katër
vlerëson, përgjigjet,
ose më shumë numra treshifror (p.sh. E arsyeshme,
duke përdorur letra me shifra, rrotulluese, vërteton.
kub).Nxënësit i përdorin këto metoda për
të fituar numra për vete dhe i shtojnë
numrat e tyre në detyrë. Si do ta vërtetoni
përgjigjen tuaj ?(p.sh. me vlerësim;
mbledhje me radhitje të ndryshme).
 Në çifte / grupe të vogla nxënësit
bëjnë grupe me numra katërshifror duke
përdorur ,,gjeneratorit për zgjedhje të
numrave të rastësishëm”.
Ato i shënojnë. ,,Gjeneratori” do të japë
numra të ndryshëm më të vegjël se 999,
ashtuqë fitohen numra njëshifror dhe
dyshifror. Si do ti organizojmë këto
numra me numër të ndryshëm të shifrave.
Nxënësit i shënojnë strategjitë të tyre të
zgjedhjes.
 Bisedoni si metoda e të shkruarit për
mbledhje mund të zgjerohet për mbledhje
të numrave treshifror me dy vende
dhjetore (decimale).
Aktivitetet për orën 2
Përsëritni si shumëzimi i numrit dyshifror Tabela të vogla të bardha dhe Nga... shumëzon,
me numër njëshifror mund të bëhet me markerë Shumëzim,
shumëzuar me,
zbërthim, p.sh. 43 x 6.
Strategji të ndryshme me prodhim
Kërkoni nga nxënësit të mendojnë për shumëzimin mund të gjenden
hapat të cilat do ti ndërmarrin për të
102
 llogaritur përgjigjen. Ata ju japin në: Vlerë vendore,
instruksione për ta zgjidhur detyrën në http://nrich.maths.org/5612 zbërthim (në
tabelë. Ndërlidhni procedurën me hapat qindëshe, dhjetëshe
Ushtroni shumëzimin në: dhe
gjatë zbërthimit.
d.sh. Zgjedhje e http:// njëshe)
ushtrimit d)-ë) nga  Zgjeroni strategjinë e zbërthimit të www.mathplayground.com/
ushtrimi 2 shumëzimit të numrit treshifror me numër multiplication04.html Llogarit
njëshifror p..sh. Metodë, strategji,
Pasiqë143 = 100 + 40 + 3, 143 x 6 mund sqaron,
të llogaritet në mënyrë të njëjtë: vlerëson, përgjigjet, i
100 x 6 = 600 arsyeshëm, vërteton.
40 x 6 = 240
3 x 6 = 18
600 + 240 + 18 = 858
 Jepuni nxënësve detyra të caktuara
me shumëzim të numrave treshifror me
numër njëshifrorë të cilat do ti vërtetojnë
në tabelat e vogla të tyre duke zbatuar
pjesëtimin. Shqyrtoni çfarëdolloj
paqartësie.
 Demonstroni metodë të shkruar për
shumëzim, që ka të bëjë me pjesëtimin,
p.sh.

143
x6
600 100 x 6 = 600
240 40 x 6 = 240
183 x 6 = 18
858
 Jepuni nxënësve detyra me shumëzim
të numrit treshifrorë me njëshifrorë për ti
llogaritur, duke përdorur metodën e të

103
 shkruarit. Për çdo detyrë ata duhet të
mendojnë a është përgjigjja e tyre e
arsyeshme dhe duhet të sqarojnë përse. A
mundet nxënësit të propozojnë detyra
tekstuale që rezultojnë në llogaritjen.

123. Shumëzimi i Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3

numrave më të Tabela të vogla të bardha dhe Nga... shumëzon,
mëdhenj fq.130 L Shumëzon ose pjesëton numër dyshifrorë me Parashtroni detyra me shkrim për markerë Shumëzim,
dyshifrorë. shumëzim me numra dyshifrorë, si shumëzuar me,
psh., .23 x 15. Kini kujdes kur e Letra me shifra0-9 prodhim
Zgjedh detyra të lehta dhe të vështira (duke shumëzoni me vlerën e dhjetësheve,
shfrytëzuar të katër operacionet matematikore) psh. Detyra të ndryshme tekstuale Vlerë vendore,
23
d.sh. Përpilim të 2 dhe i paraqet si psh: me diagram ose drejtëz x 25 të cilat përfshijnë shumëzim zbërthim (në
detyrave tekstuale numerike. 460               23 x 20 = 460 të çifteve nga numra qindëshe, dhjetëshe
dhe zgjedhja e të Vlerëson dhe përcakton vlerën e përafërt gjatë 115                 23 x 5= 115 dyshifrorë. dhe njëshe)
njëjtëve llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin. 575
Vërtetoni a kuptojnë nxënësit kur Llogarit
zgjidhin detyra në tabelat e tyre të Metodë, strategji,
vogla. Kini kujdes nxënësit që shpesh sqaron, vlerëson,
i bëjnë të njëjtat gabime ose kanë përgjigjet, i
vështirësi. Sqaroni paqartësitë. arsyeshëm, vërteton.

 Nxënësit punojnë në çifte për të

fituar çifte të numrave dyshifrorë. Ata
i shumëzojnë individualisht dhe i
krahasojnë përgjigjet.
 Parashtroni detyra tekstuale në
kontekst të përditshëm, që kërkon
shumëzim të dy numrave dyshifrorë,
psh. unë kam 23 kuti me 24 fletore. A
kam mjaftueshëm ti jap nga dy fletore
secilit nxënës në shkollë me 228
nxënës.
 Kërkoni nga nxënësit ta
arsyetojnë përgjigjen.

104

124. Shumëzimi me Qëllimet për 4
numra dyshifror
fq.131 L Fillon mbetjen ta shënojë si thyesë, gjatë
pjesëtimit të numrit dyshifrorë dhe njëshifrorë.
E përdor shumëzimin për ta vërtetuar
rezultatin e pjesëtimit, si psh: shumëzon 3,7 •
8 për të vërtetuar 29,6 : 8.
d.sh. me anë të
gurëve të dominove Zgjedh strategji përkatëse për llogaritje dhe
përzgjidh 5 çite të sqaron si erdhi deri te rezultati.
numrave dyfishror.
Njehso prodhimin e  Diskutoni për pjesëtim të thjeshtë si 84: 3.
të njëjtëve. Kërkoni nga nxënësit ta sqarojnë përgjigjen.
Mund të hulumtohen shumë mundësi, psh.
- Zbatimi i grupimit ( marrim dhjetë kupe
me nga tre, pastaj edhe dhjetë me nga tre, dhe
mbetësin 24, që është 8 nga 3)
- Me zbatim të fakteve për shumëzimin (12
nga 3 dhe 35, pastaj 24 treshe janë 72, kjo len
edhe 12 që janë 4 treshe)
- Me përdorim të gjysmave dhe të katërtave
(e katërta e 84 është 21, 21 është 7 tresha, pra
pjesëtimi i tërësisë duhet të jetë 4 kupe me nga
7 = 28)
Kërkoni nga nxënësit të komentojnë çka ju
duket si strategji më efikase.
 Përderisa besojmë se përgjigjja e
Qëllimet për orën 5
125. A mundesh ta
pjesëtosh mbetjen Pjesëton numër treshifrorë me njëshifrorë
fq.112 L duke përfshirë edhe pjesëtimin me mbetje
(përgjigjja nuk është më e madhe se 30).
E përdor shumëzimin për ta vërtetuar
rezultatin e pjesëtimit, si psh: shumëzon 3,7 •
Aktivitetet për orën 4
84÷3 është 28, si mund ta vërtetojmë? Letra me shifrat0-9 Pjesëton, pjesëtuar
Kërkoni nga ndonjë nxënës të shfrytëzojë ose me, grup,
Rrotulluese ndan, përgjysmon
përdorimin e barazimit për të vërtetuar.
ose
 Kërkoni nga nxënësit të sqarojnë çka Кube Mbetje
ndodh kur do të provoni të zgjidhni 51÷5. ose Shumëzon
Diskutoni për mbetjen. Gjenerator për gjetje të numri t Llogarit
Theksoni se, edhe pse në këtë rast do të ë Përgjigje, e
rastësishëm-shfrytëzoni Excel si
ketë mbetje prej 1, për t’u kompletuar arsyeshme,
gjenerator online, si psh:
barazimi mbetja 1 ende do të duhet të http://www.mathgoodies.com/ vërteton.
calculators
pjesëtohet me 5. Çka do të fitojmë nëse
/random_no_custom.html
pjesëtojmë me 5?
Tregoni se si kjo mund të paraqitet si
thyesë. Përsëritni për 52÷5.
 Jepni mundësi nxënësve të
hulumtojnë të shprehurit (paraqiturit)të
mbetjeve si thyesa me pjesëtim ose
kërkoni nga nxënësit të shfrytëzojnë letra
me shifra, rrotulluese, kube ose
“gjenerator për numër të rastësishëm” për
të krijuar pjesëtim në formë numrave
dyshifror deri te njëshifrorët.
Aktivitetet për orën 5
Paraqisni metodën e të shkruarit për Pjesëton, pjesëtuar
pjesëtim të numrit treshifror me numër Tabela të vogla të bardha dhe me,
markerë pjesëtim, grup, ndan,
njëshifror bazuar në zbërthim. Zbatoni
përgjysmon
në fillim metodën me numra dyshifror, Detyra tekstuale me pjesëtim
para se të vazhdoni me treshifrorët, që përfshijnë pjesëtim të Mbetje
105
 8 për të vërtetuar 29,6 : 8.
d.sh. Mendo 8
numra dyfishror. Të Zgjedh detyra të lehta dhe të vështira (duke
njëjtat pjesëtoi me 7. shfrytëzuar të katër operacionet
matematikore) dhe i paraqet si psh: me
diagram ose drejtëz numerike.
Vendos si do ta rrumbullakojë përgjigjen pas
pjesëtimit varësisht nga sqarimi në tekst.
Qëllimet e orës 1
p.sh.: numrit treshifrorë me numra Rrumbullakon
27 njëshifrorë. (vlerën më të
6 )162 madhe),
– 120      20 x 3 rrumbullakon në
42 vlerën më të vogël.
–     42       7x3
0 Shumëzon
162 ÷ 6 = 20 + 7 = 27
Jepni shembuj të tjerë derisa të vërtetojuni
Llogarit
se nxënësit hollësisht e kanë kuptuar Përgjigje, e
metodën. arsyeshme,vërteton
 Vërtetoni të kuptuarit e nxënësve me
disa pjesëtime në tabelat e vogla dhe me
paraqitje të përgjigjeve.
 Parashtroni probleme të caktuara me
pjesëtim. Kërkoni na nxënësit t’i caktojnë
llogaritjet në kuadër të problemit, duke
pasur kujdes të vërtetojnë cilët numra
duhet të pjesëtohen dhe cili numër do të
jetë pjesëtues. Përfshini shembuj me
pjesëtim ku përgjigjet duhet të
rrumbullakohen ose thellohen sipas
kontekstit, si p.sh.: Mollët duhet të
paketohen në kuti nga 8. Sa kuti janë të
nevojshme për 122 mollë?
Pyesni: A ka mbetje?
Çka nënkupton kjo në kontekst të
problemit?
Kujtoni nxënësit se duhet të mendojnë se
a kanë kuptim përgjigjet e tyre dhe
shfrytëzoni strategji për të vërtetuar
përgjigjet e tyre.
Muaji dhe java: MARS - Java 9
Aktiviteti për orën 1
106
126. Çfarë do të bësh
me mbetjen? fq.113 Fillon të përdor kllapa për ti radhitur  Shënoni, p.sh.: 87 + 56 = 143. Në Tabelë për prezantime (hamer Operacion
L Çfarë do të bësh operacionet dhe i kupton raportet ndërmjet qoftë se e di se 87 + 56 = 143, cilat i bardhë e madhe) Mbledhje
me mbetjen? fq.64 katër operacioneve dhe si ligjet aritmetike Zbritje
mbledhje të tjera I di? Fokusohuni si p.sh.
F.P. zbatohen gjatë shumëzimit. Shumëzim, pjesëtim
56 + 87 = 143 për ta theksuar ligjin
Hulumton dhe zgjedh probleme dhe radhitëse komutativ (mbledhja në çfarëdo lloji Kllapa
me numra si psh: probleme logjike radhitje tjetër jep shumën e njëjtë).
d.sh. Zgjedhje e  Në çifte, nxënësit diskutojnë: cilët Radhitje
ushtrimit 4 dhe 5 operacione e japin rezultatin e njëjtë, pa
marrë parasysh radhitjen e llogaritjes? Decimale
Vërtetoni këtë për shumëzimin dhe
Sqaron, rrezonon /
pjesëtimin. A munden nxënësit të japin gjykon,
shembuj që ilustrojnë se ligji komutativ mendon, diskuton
nuk hulumton
funksionon për zbritje ose pjesëtim?
 A mundemi përsëri të llogarisim në
çfarëdolloj radhitje kur
mbledhim/shumëzojmë numra dhjetorë
(decimal)? Nxënësit hulumtojnë në grupe
të vogla dhe japin shembuj që e arsyetojnë
vendimin.
 Sqaroni se kllapat ndihmojnë që të
caktohet radhitja e operacioneve. Së pari
zgjidhet çka gjendet brenda tyre.
Hulumtoni ndryshimin ndërmjet
(2 x 5) +6
2 x (5 + 6)
 Jepni nxënësve kalkulatorë dhe detyra
të cilat përfshijnë tre ose më tepër numra
për hulumtim.
Ata vënë kllapa në pozicione të ndryshme
dhe vendosin a është përgjigjja e

107
 përgjithshme e njëjtë ose e ndryshme. Kur
pozicioni i kllapave nuk bën dallim?
(p.sh.: 2 + 3 + 4, 2 x 3 x 4)
Qëllimet për orën 2 Aktivitetet për orën 2
127. Ende
operacione të Fillon të përdor kllapa për ti radhitur Pyesni: si janë lidhur mes veti shumëzimi Operacion
përziera fq.138 L operacionet dhe i kupton raportet ndërmjet katër dhe pjesëtimi? Vërtetoni se: Mbledhje, zbritje
4x3=3+3+3 Shumëzim, pjesëtim
operacioneve dhe si ligjet aritmetike zbatohen
Çka është me pjesëtimin dhe shumëzimin?
gjatë shumëzimit. Nëse është e arsyeshme sqaroni se këto Kllapa
raporte janë sepse mes tyre janë inverse (të
d.sh. Zgjedhje e Hulumton dhe zgjedh probleme dhe radhitëse kundërta). Radhitje, pozicion
detyrës b) dhe c) nga me numra si psh: probleme logjike  Në grupe të vogla, kërkoni nga
ushtrimi 3 dhe b) nxënësit të hulumtojnë a është e saktë: Saktë, jo saktë
dhe ç) nga ushtrimi Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron 2 x (3 + 4) = (2 x 3) + (2 x 4)
4 nga libri. Çka nëse i ndërrojnë numrat, a vlen akoma Sqaron, rezonon /
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit,
e njëjta? A vlen gjithnjë? gjykon,
parashtron hipoteza dhe I vërteton Diskutoni si paralele. Përdorini diagrame mendon, diskuton,
për 2 x (3 + 4) për të treguar përse kjo hulumton,
gjithnjë është e saktë. diagram.

 Në grupe të vogla kërkoni nga nxënësit

të hulumtojnë a është e saktë se:
2 x (8 – 6) = (2 x 8) – (2 x 6)
Çka nëse i ndërrojnë vendin numrave, a
është ende e saktë? A është çdoherë e
saktë? A mundeni të vizatoni diagram për
të treguar se është e saktë?
Në çifte, nxënësit i hulumtojnë të gjitha
përgjigjet e ndryshme të cilat mund t’i
fitojnë me përdorim të shifrave 2, 4, 8, por
me zbatim të operacioneve të ndryshme.
Ata shfrytëzojnë kllapa për ta treguar
radhitjen e operacioneve, p.,sh.:
(2 + 4) x 8 = 20
Pyesni: a ndryshon përgjigjja në qoftë se e
ndërrojmë vendin e kllapave këtu?

108
 Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3
128. Njehsime të . Kalkulator-model i njëjtë për Operacion
përziera fq.77 F.P. Fillon të përdor kllapa për ti radhitur Demonstroni mënyrën se si vendosen çdo nxënës, version më i Mbledhje, zbritje
operacionet dhe i kupton raportet ndërmjet kllapat në kalkulator duke bërë llogaritje. madh për arsimtarin për Shumëzim, pjesëtim
katër operacioneve dhe si ligjet aritmetike demonstrim ose fotografi të
zbatohen gjatë shumëzimit. Nxënësit vërtetojnë se munden drejt të projektuar në kalkulator. Kllapa
d.sh. Zgjedhja e vendosin kllapa duke zgjidhur grup
ushtrimit d); e) g) Vlerëson dhe përcakton vlerën e përafërt gjatë Detyra të cilat përfshijnë Radhitje, pozicion
dhe h) nga ushtrimi llogaritjeve dhe e vërteton rezultatin detyrash. Si mund të vërtetoni a është kllapa dhe të cilat japin
1 përgjigjja juaj e arsyeshme? Ata e përgjigje të ndryshme me Saktë, jo saktë
vërtetojnë përgjigjen me nxënësin pranë kllapat.
tyre. Nxënësit pastaj punojnë në çifte për Sqaron, përgjigjet, e
të hulumtuar si kalkulatori zgjedh detyra, arsyeshme, vërteton
me vendosje të llogaritjeve të njëjta pa
Kalkulator, ekran,
kllapa dhe me vërtetim të rezultateve.
vendos
Qëllimet për orën e 4 Aktivitetet për orën 4
129. Aftësia për Ushtroni zbatim të radhitjes së Operacion
njehsim fq.139 L Fillon të përdor kllapa për ti radhitur Sqaroni dhe tregoni radhitjen operacioneve: Mbledhje, zbritje
d.sh. Detyra sipas operacionet dhe i kupton raportet ndërmjet standarde të operacioneve në barazim http://www.transum.org/ Shumëzim, pjesëtim
përzgjedhjes së lirë katër operacioneve dhe si ligjet aritmetike me operacione të ndryshme. software/SW/
zbatohen gjatë shumëzimit 1. Llogarisni çfarëdolloj operacionesh Starter_of_the_day/ Kllapa
në kllapa. Students/BIDMAS.asp
Hulumton dhe zgjedh probleme dhe radhitëse 2. Llogarisni çfarëdolloj pjesëtimi nga Radhitje, pozitë
me numra si psh: probleme logjike e majta në të djathtë.. Llogaritëse të cilat përfshijnë
3. Llogarisni çfarëdolloj shumëzimi radhitje të operacioneve si
Gojarisht dhe me shkrim e paraqet, sqaron nga e majta në të djathtë. psh:http://nrich.maths.org/108
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit, 4. Llogarisin çfarëdolloj mbledhje nga
parashtron hipoteza dhe I vërteton e majta në të djathtë. http://
5. Llogarisni çfarëdolloj zbritje nga e www.amathsteacherwrites.co.
majta në të djathtë. uk/wp-content/uploads/
2014/09/BODMAS-puzzle-
 Parashtroni më shumë detyra duke worksheet.pdf
përdorur më shumë operacione për ta
vërtetuar të kuptuarin e radhitjes së Zbatim të të gjitha shifrave
operacioneve nga ana e nxënësve, prej 1 deri 9 në çdo katrorë të
p.sh.: zbrazur.

109
 5+2x9
8 + 35 ÷ 7 http://www.transum.org/
(8 – 5) + (12 – 4) software/SW/
 Vendosni llogaritëse që përfshin Starter_of_the_day/
të kuptuarit e radhitjes së starter_December9.asp
operacioneve.

Qëllimet për orën 5 Aktivitetet për orën 5

130. Kontrollim
njohurish Fillon të përdor kllapa për ti radhitur Parashtroni detyra që përfshijnë Detyra për zgjidhje Operacion
operacionet dhe i kupton raportet ndërmjet operacione të ndryshme me radhitje të Mbledhje, zbritje
katër operacioneve dhe si ligjet aritmetike ndryshme, me më shumë decimale. Shumëzim, pjesëtim
zbatohen prej shumëzimit. Decimale
P.sh.:1,3 x 2 – 2
Hulumton dhe zgjedh probleme dhe radhitëse 1600 : 8 : 4
me numra si psh: probleme logjike Përgjigje, i
A është përgjigjja juaj e arsyeshme?
arsyeshëm,
Vërteton a është përgjigjja e arsyeshme. Si mund ta shfrytëzoni funksionin invers vërteton, invers.
për të vërtetuar a është përgjigjja juaj e
Vërteton me radhitje të kundërt gjatë saktë?
mbledhjes së më shumë numrave ose duke Jepni informatë kthyese dhe pyesni
zbatuar radhitje të kundërt gjatë mbledhjes nxënësit çka nuk kanë të qartë dhe në çka
ose zbritjes të çifte numrash. duhet në veçanti të keni kujdes për të mos
gabuar.
E shfrytëzon shumëzimin për të vërtetuar
rezultatin e pjesëtimit si psh: 3,7 • 8për të
vërtetuar 29,6 : 8.

Tema 2B: Gjeometria dhe zgjedhja e problemeve

110
Njësia mësimore Qëllimet e mësimit Propozim aktivitetet Resurset Terminologjia

Muaji dhe java: MARS/PRILL - Java 10

131. Vendpozita e Qëllimet për orën 1 Aktivitetet për orën 1
rrjetës së Rrjeti me rreshta dhe kolona të
koordinatave fq.48 L Fillon të lexojë dhe të vendos koordinata Përsërisni si do ta përcaktoni pozitën e caktuar Rrjeti, rreshti, kolona
në kuadratin e parë. katrorit në rrjet me rreshta dhe kolona, psh.
Rrjeti i koordinatave (kjo mund të Koordinata, rrjeti i
B3. Përkujtoni nxënësit për lëvizje në
mbështillet me letër ngjitëse dhe koordinatës,
d.sh. Paraqitja e 5 tabelë. Vazhdoni me gjetjen e pozitës së të përdoret me flomasterë të cilët fillimi i koordinatës,
pikave të cilave iu pikave në rrjetin e koordinatave, psh. (3, shpejtë thahen ose softuer boshti - x
shënohen 7).. Aplikoni termet 'boshti-x', boshti-y' dhe gjeometrik GeoGebra i cili mund koordinata -y,
koordinatat. ,,fillimi i koordinatave'. të shkoqitet pa pagesë në : boshti –y.
 Nxënësit vizatojnë rrjet të koordinatave http://www.geogebra.org/
në letër grafike (me katrorë). Ata e përdorin download vizaton pika në
sistemin e
për të shfaqur dhe ndërlidhje të pikave sipas
Letër grafike (me katrorë), psh.. koordinatave,
kritereve të caktuara, psh:, Këto pika të në pozicionin
kulmeve të formës: (1,5), (2,5), (4,3), (2,1), http://www.mathsphere.co.uk/dow
(1,1). Si quhet forma? nloads/graph-paper/graph-paper- forma, kulmi
 Kërkoni nga nxënësit ti nënvizojnë 1cm-squares-blue.pdf
dhe shkruajnë koordinatat e kulmeve të disa
formave. Vizore
 Kërkoni nga nxënësit ti shkruajnë
Rrjeti koordinatës
koordinatat dhe të vendosin inicialet e tyre. Vizore

Ushtroni koordinatat në:

http://www.oswego.org/ocsd-
web/games/BillyBug/
bugcoord.html

http://www.counton.org/games/
virtualmathfest/dinosaur.html

http://www.topmarks.co.uk/
Flash.aspx?f=coordinates

111
132. Vendpozita e Qëllimet për orën e 2 Aktivitetet për orën 2
rrjetës së
koordinatave fq.33 Fillon të lexojë dhe vendosë koordinata Në rrjetin e koordinatave, nxënësit Rrjete të koordinatave ose letër Rrjeti, rreshti, kolona
F.P në katrorin e parë. vizatojnë katrorë 2 2 x 2 dhe i shkruajnë grafike (me katrorë)
koordinatat e kulmeve të tyre? Cilat vizaton pika në
Hulumton pohime të caktuara përmes modele i vëreni te koordinatat? Vizore sistemin e
gjetjes të shembujve me të cilët i Përsërisni me 2 x 2 katrorë të koordinatave,
konfirmon ose mohon pohimet, psh:, pozicioneve tjera në rrjet. Rrjet të koordinatave ose softuer pozicionin
d.sh. Shënohen shumën e tre numrave të plotë të Vallë mund të zbuloni ndonjë rregull? gjeometrik
shkronjat e emrit në njëpasnjëshëm është çdo herë shumëfish Ndani mendimin dhe debatoni. forma, kulmi
bosht dhe shënohen i tre.  Jepuni nxënësve koordinata të cilat
në boshtin e përcaktojnë tre kulme të katrorit. Cila model (shabllon)
koordinatave. do të jetë koordinata e katërt? Vallë
është e mundur të caktohet koordinata diskuton, sqaron
e katërt pa e vizatuar formën e rrjetit
koordinativ?
Kërkoni nga nxënësit të paraqesin sfida
të ngjashme të bashkënxënësve të tyre.
Qëllimet për orën 3 Aktivitetet për orën 3
133. Vendpozita e Fillon të lexojë dhe të fusë koordinata në Debatoni për nevojën e koordinatave Hartë me rrjet të koordinatave Koordinatë, rrjet i
hartës fq.49 L katrorin e parë. në përditshmëri. Debatoni si përdoret koordinatave,
rrjeti koordinativ. Harta, grafikone, atlase ose harta fillim i koordinatave
virtuale, psh:, në Koordinata-x,
Nxënësit punojnë në grupe me harta maps.google.com boshti-x
ose atlas (ose përdorin softuer për (Për ti shikuar koordinatat në vend Koordinata-y,
d.sh. Zgjedhja e hartë në kompjuter) për të përcaktuar të caktuar, klikoni me sustën e boshti-y
ushtrimit 3 nga libri koordinatat e qyteteve më të mëdha në djathtë të miut dhe përzgjidhni pika
Maqedoni. 'What's here?' (Çka ka këtu?) harta
 Nxënësit vizatojnë harta për vend numri i pikave,
të imagjinuar në letër grafike (me Letër grafike (me katrorë) pozita,
katrorë), duke caktuar koordinatat në Vizore përcakton
vendet e vizatuara.
debaton, sqaron
Qëllimet për orën e 4 Aktivitetet për orën 4
134. Klasifikimi i
këndeve fq. 75 L Kupton dhe përdor matje të këndeve në  Orientoni nxënësit të krijojnë kënd me Vizore Kënd
Kënde fq.44 F.P shkallë, mat kënde me saktësi, Këndgushtë
anë të dy shiritave të bashkuara për të

112
 identifikon, përshkruan dhe e vlerëson krijuar kënd me të cilën do të paraqesin Shirita Këndgjerë
madhësinë e këndeve dhe i klasifikon si llojin e këndit. Kënddrejtë
kënd i drejtë, i ngushtë apo kënd i gjerë. Kapëse për dy skajet e shiritave 900, 1800
d.sh. Përgatitje e dy
shiritave të kapura identifikon
me sustë për Hulumton dhe zgjedh probleme dhe
paraqitje të këndeve radhitëse me numra si psh: probleme debaton, sqaron
logjike.

135. Kënde te Qëllimet për orën e 5 Aktivitetet për orën 5

segmenti fq.76 L
Kënde te drejtëza Kupton dhe përdor matje të këndeve në Shtroni detyra problemore për të paraqitur Detyra të pregatitura problemore Kënd
fq.45 F.P shkallë, mat kënde me saktësi, probleme nga e përditshmja Këndgushtë
identifikon, përshkruan dhe e vlerëson Vizore Këndgjerë
madhësinë e këndeve dhe i klasifikon si Kënddrejtë
Përgatitni gati ushtrime dhe më pas
kënd i drejtë, i ngushtë apo kënd i gjerë. 900, 1800
d.sh. Argumento pse obligoni nxënësit që ata vet të krijojnë
përgjigjet nën a); b) detyra me të cilat do ti sfidojnë nxënësit. identifikon
dhe dh) janë të Hulumton dhe zgjedh probleme dhe
sakta, dhe pse nën radhitëse me numra si psh: probleme debaton, sqaron
d)është jo e saktë te logjike. parashikon
ushtrimi 3 në libër
debaton, hulumton,
sqaron
Muaji dhe java: PRILL - Java 11
Qëllimet e orës së 1 Aktiviteti për orën 1
136. Drejtëzat Revista dhe libra me ilustrime vija, boshti
paralele fq.71 L Njeh drejtëzat normale dhe paralele në  Me nxënësit debatoni për drejtëza Qasje deri te burimet e paralelisht (në),
Gjetja e drejtëzave 2D format e vizatimeve dhe në mjedis. normale dhe paralele. Drejtëzat të cilat informatave në internet (në pajtim normalisht (në)
paralele fq.42 F.P. prehen nën kënd janë drejtëza normale, me politikën për qasje të shkollave
ndërsa drejtëzat paralele janë në në internet) kënddrejtë
distancë të njëjtë dhe asnjëherë nuk shkallë, shkallët
prehen. Format 2D
 Nxënësit punojnë në grupe. Ata centimetër,
d.sh. Ushtrojmë kërkojnë drejtëza normale dhe paralele, Vizore milimetër, plan,
vizatimin e ilustrime dhe diagrame. peshore

113
drejtëzave paralele  Në klasë hulumtoni për drejtëzat
me anë të dy normale dhe paralele.
trekëndëshave  Kërkoni nga nxënësit të debatojnë
për drejtëzat paralele dhe normale te
shumëkëndëshat.
 Kërkoni nga nxënësit të vizatojnë
drejtëza paralele dhe normale deri te
centimetri dhe milimetri më i afërt, në
kontest të vizatimit të planeve dhe
vizatimeve precize.

Qëllimet për orën e 2 Aktivitetet për orën e 2

137. Drejtëzat
normale fq.72 L Lexon dhe fut koordinata në katrorin e Bisedoni për drejtëza paralele dhe normale Sistemi i koordinatave ose softueri Koordinata,
Edhe drejtëzat parë. në rrjetin e koordinatave. gjeometrik Sistem i
paralele dhe pingule koordinatave, fillimi i
 Kërkoni nga nxënësit të vizatojnë
në përditshmëri Njeh drejtëzat normale dhe paralele në Rrjeti i koordinatave ose letra koordinatave
fq.43 F.P. forma “D, vizatime edhe në mjedis. segment i cili bashkon dy pika në rrjetin e grafike Koordinata-x, boshti-
koordinatave. Ata e rrisin koordinatën–x në (me katrorë) x
Hulumton pohime të caktuara përmes secilën pikë për një. Vizore Koordinata-y, boshti-
gjetjes të shembujve me të cilët i I vizatojnë pikat me koordinatat e reja. Çka y
d.sh. Ushtrime konfirmon ose mohon pohimet, psh:,, arritët si përfundim? Vallë kjo çdo herë do pika
vizatimi të drejtëzave shuma e tre numrave të plotë të të ndodhë? Ata angazhohen ta rrisin
normale me anë të njëpasnjëshëm është çdo herë shumëfish i Drejtëza, paralele
koordinatën –x për numra të ndryshëm dhe
dy trekëndëshave tre. (me),
e hulumtojnë ndikimin. normale (në)
 Duke përdorë aktivitete të ngjashme siç
është kjo më lartë , nxënësit e hulumtojnë Vlerëson, sqaron,
ndikimin nga zmadhimi i koordinatës-y.
Nxënësit vizatojnë drejtëza normale
(paralele në boshtet e koordinatave) dhe i
përcaktojnë koordinatat në pikën prerëse.
Qëllimet e orës së 3 Aktivitetet për orën e 3
138. Translacioni
fq.94 L E kupton tejbartjen si lëvizje në vijë të  Sqaroni kuptimin e ,,tejbartjes’’ – Koordinata, rrjeti i
drejtë, cakton ku do të jenë lëvizja e formës sipas vijës së drejtë të Rrjet i madh i koordinatës dhe koordinatës,

114
 shumëkëndëshat pas tejbartjes dhe jep imagjinuar pa rrotullime ose ndryshime në format e fillimi i koordinatës
sqarime për ilustrimet të fituara me formën dhe madhësinë e saj. letrave/kartave ose softuer koordinata-x, boshti-
tejbartje psh: katrori e zhvendosim tre gjeometrik x
katrorë në të djathtë dhe pesë për së koordinata-y, boshti-
Modeloni duke përdorë softuerin
d.sh. Paraqitje e larti. Rrjet i koordinatave ose letër y
formës që rrëshqet gjeometrik. Nëse ashtu nuk keni qasje grafike (me fillimi i koordinatës
në bosht të Fillon të lexojë dhe të fusë koordinata në lëvizni format me letra në sistemin e katrorë)
koordinatave katrorin e parë. koordinatave, por të keni parasysh ti lëvizni Vizore tejbartja, tejbartje,
përmes vijës së drejtë dhe pa asnjë Format e letrave numër i e nga majtas
rrotacion. në të
Kërkoni nga nxënësit ta përshkruajnë djathtë,
numri i njësheve
tejbartjen, psh 2 katrorë majtas dhe 3
i orientuar/ poshtë
katrorë poshtë.
sipërfaqe, pozita,
 Jepni koordinatat në formë të rregullt. skica,
Nxënësit e skicojnë pozitën e formës dhe ku instruksione, sqaron
do të jetë ajo sipas tejbartjes së dhënë. Ata
më pas hulumtojnë tejbartje të ndryshme të Hulumton, sipërfaqe,
pozita,
formës së njëjtë, duke shkruar instruksionet
skica instruksione
për tejbartjet. Sqaron, debaton
 Nxënësit japin instruksione të
zakonshme me të cilat bashkënxënësi do të Definicioni
tejbartë formë në sistemin e tyre. tejbartja – lëvizja e
një forme
sipas drejtëzës së
imagjinuar
pa rrotullim ose
ndryshim të
formës së vet ose
madhësisë,
psh. 2 nga majtas
Qëllimet e orës së 4 Aktiviteti për orën e 4
139. Ende
translacion fq.95 L E kupton tejbartjen si lëvizje në vijë të  Prezantoni formën 2D në sistemin e Rrjeti i koordinatave dhe forma e Koordinata, rrjeti i
drejtë, cakton ku do të jenë koordinatave. Vallë mund të parashikoni ku letrave koordinatës,

115
 shumëkëndëshat pas tejbartjes dhe jep do të jetë forma pas tejbartjes prej 4 ose softuerit gjeometrik fillimi i koordinatës
sqarime për ilustrimet të fituara me njësheve djathtas dhe 2 njëshe poshtë? koordinata-x, boshti-
tejbartje psh: katrori e zhvendosim tre Demonstroni lëvizjen. Rrjeti i koordinatave ose letra x
katrorë në të djathtë dhe pesë për së larti. grafike koordinata-y, boshti-
d.sh. Vizato sistem (me katrorë) y
koordinativ ku do të  Në çifte, nxënësit jë nga një japin Vizore fillimi i koordinatës
paraqesësh instruksione bashkënxënësit të tyre që të
shumëkëndësh. tejbartë formë të zakonshme në sistemin e tejbartja, tejbartë
Realizon translacion koordinatave. Nxënësi doemos duhet ta Letra grafike (me katrorë) numër i e nga majtas
5 njësi më poshtë parashikojë pozitën e re para se ta Vizore në të
zhvendosë të njëjtën. Ngjyra druri djathtë,
numri i njësheve
Më pas e lëvizin formën duke ndjekur
i orientuar/ poshtë
instruksionet nga bashkënxënësit e tyre. forma, kulm
 Nxënësit e realizojnë aktivitetin e model
lartpërmendur me forma më të ndërlikuara
dhe tejbartëse. Me tërë klasën bisedoni për parashikon,
ide dhe rezultate. instruksione,
 Nxënësit bëjnë disa tejbartje të përmbajtje,
instruksione ,
formave.
skicë, sqaron,
debaton
Qëllimet e orës së 5 Aktivitete për orën 5
140. Translacioni i
figurave fq.56 F.P Fillon të lexojë dhe fusë koordinata në  Shënoni koordinatat e kulmeve të Rrjeti i koordinatave ose letër
katrorin e parë. formave 2D ( psh., trekëndësh). grafike Koordinata, rrjeti i
(me katrorë) koordinatës,
Nxënësit e vizatojnë formën 2D në rrjetet e
E kupton tejbartjen si lëvizje në vijë të Vizore fillimi i koordinata-x,
drejtë, cakton ku do të jenë tyre të koordinatave. Kërkoni nga nxënësit boshti-x
d.sh. Zgjedh shumëkëndëshat pas tejbartjes dhe jep ta tejbartin formën në përputhje me Rrjet i koordinatave ose letër koordinata-y, boshti-
ushtrimin 5 dhe 6 në sqarime për ilustrimet të fituara me drejtimet tuaja (psh., 3 katrorë djathtas dhe grafike (me y
F.P. tejbartje psh: katrori e zhvendosim tre 1 katror për së larti) Ata e vizatojnë formën katrorë) presja
katrorë në të djathtë dhe pesë për së e pozitës së re dhe i shkruajnë koordinatat. Vizore
larti. Si janë të ndërlidhura koordinatat e reja me tejbartja, tejbartë
Paus letër numër i e nga majtas
koordinatat e dhëna fillestare?
Hulumton pohime të caktuara përmes në të
gjetjes të shembujve me të cilët i Jepuni nxënësve ta verifikojnë këtë edhe djathtë,

116
 konfirmon ose mohon pohimet, psh:, me tejbartje të formave tjera. numri i njësheve
shumën e tre numrave të plotë të i orientuar/ poshtë
njëpasnjëshëm është çdo herë shumëfish  Nxënësit punojnë në grupe për të
i tre. reflektim
kontrolluar vallë pohimi është i saktë:
Mendoj se të vizatuarit dhe tejbartja mund formë, kulm
ta japin pozitën e njëjtë. Japin informatë model
reciproke para tërë klasës.
parashikon,
instruksione, skicë,
pozitë, sqaron,
debaton
Muaji dhe java: PRILL - Java 12
Qëllimet e orës së 1 Aktivitetet për orën e 1
141. Trupat
gjeometrik dhe Prezanton forma 3D prej vizatimeve dhe Me fotoaparat fotografoni katrorin dhe Aparat digjital, projektor, Forma 2D, katror,
rrjetat e tyre fq.117 rrjeteve 2D , psh., rrjete të ndryshme në projektoni atë. Vizatoni pranë teheve të formës vizualizues katërkëndësh kënddrejtë,
L (konkretizues) trekëndësh, pesëkëndësh,
kub të mbyllur ose të hapur. të dukshme në ilustrim.
gjashtëkëndësh
Shmangeni ilustrimin për ti parë tehet e vizatuar. Tregime 2D në formë 3D
I njeh dhe kupton dallimet midis formave (Kjo do të paraqesë formë 3D në sipërfaqe 2D). (mund të përfshini Forma 3D,
2D dhe 3D, psh:, muri i kubit është katror. Vallë akoma është e mundur ta njihni katrorin? fotografi të revistave ose Kub, katror, piramidë,
d.sh. Vizatim i Pse? nga reklamat) prizmi,
rrjetave të 3D faqe, teh, kulm
trupave në kartuç  Tregoni prezantime 2D në forma 3D dhe Një ose dy shembuj në
paketim çmontues prej rrjet
debatoni për të njëjtën.
kartuçi
Cilat karakteristika të formës mund ti vëreni? debaton, sqaron
Çka nuk mund të vëreni? Shembuj në paketime me
formësim interesant
 Me hapjen e kutisë me letra, përkujtoni (mund të kërkoni nga
nxënësit për rrjetet dhe si ato i krijojnë muret e nxënësit dhe të sjellin
formave 3D kur lakohen. Cila 3D formë do të shembuj/ekzemplarë
gjithashtu)
formohet nga ky rrjet?
Si e dini? Si do të duket rrjeti i fituar? Rrjet i koordinatave ose
Cilat forma i përmban? letër grafike (me

117

Qëllimet e orës së 2
142. Bërja e kubit
dhe kuadrit fq.118 L Prezanton format 3D dhe 2D vizatime
dhe rrjete, për shembull: rrjete të
ndryshme në katror të hapur ose të
mbyllur.
d.sh. Krijim i rrjetit
bërja e kubit prej I njeh dhe kupton dallimet ndërmjet
kartuçi formave 2D dhe 3D, për shembull, muri i
kubit është katror.
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit;
paraqet hipoteza (supozime) dhe i
kontrollon.
 Nxënësit zgjedhin forma 3D dhe e vizatojnë katrorë)
në rrjet me katrorë. Vizore
Ngjitës
Aktivitetet për orën e 2
Letër grafike (me
 Përkujtoni nxënësit për format 3D dhe 2D katrorë) Forma 2D, katror,
në klasën e IV –për rrjetet e kubit. Sa forma 2D Vizore katërkëndësh kënddrejtë,
trekëndësh, pesëkëndësh,
përmban rrjeti i kubit? Pse? Cilën formë e kanë
Video në të cilën gjashtëkëndësh
ato? paraqitet lakimi i
 Kërkoni nxënësit të punojnë në çifte për të rrjeteve në kub: Forma 3D,
vizatuar aq sa është e mundur më shumë rrjete të https:// Kub, katror, piramidë,
ndryshme të kubeve. Pastaj pyesni: Si do ta www.youtube.com/ prizmi,
kishit ndryshuar secilin rrjet që të formojë kub të watch? kub i mbyllur, kub i hapur
hapur? v=3GbgrXuaYX0
faqe, teh, kulm
Nxënësit do të jenë në
 Kërkoni nga nxënësit të njohin rrjete të gjendje të dallojnë rrjetet
formave tjera 3D, si për shembull. në prizëm. e kubit në:
Pse kjo është rrjet i saktë/pasaktë? http://
gwydir.demon.co.uk/jo/
• Nxënësit hulumtojnë format 2D të cilat me solid/cube.htm#cubenet
bashkimin e tyre formojnë format 3D.
Hulumtimi i rrjeteve:
http://nrich.maths.org/57

Ilustrime të pikave dhe

rrjeteve të pasakta me
forma 3D, psh: prizmi.

Rrjete i një numri të

madh të formave të
ndryshme mund të
shihen në menynë të
pjesës së sipërme të
faqes në:
http://

118
 gwydir.demon.couk/jo/
solid/other.htm#platonic

Forma dhe rrjete

interaktive 3D:
Prizmat
http://www.learner.org/
nteractives/geometry/
3d_prisms.html

Piramidat
http://www.learner.org/
interactives/geometry/
3d_pyramids.html

forma 2D të cilat mes

veti ndërlidhe që të
formohen format 3D.
Qëllimet e orës së 3 Aktivitetet për orën e 3
143. Punë praktike
për krijimin e 3D Prezanton forma 3D prej vizatimeve dhe Siguroni vizatime/ilustrime të modeleve jo të Vizatime/ilustrime të Forma 3D,
(ose vizatime në rrjeteve 2D, për shembull, rrjete të plota 3D të formuara nga kube dhe pyesni , psh: modeleve 3D jo të Kub, katror, piramida,
linkun e dhënë në ndryshme në kub të mbyllur ose të hapur. plota të kubeve prizmi,
Cili është numri më i vogël i kubeve të
aktivitetet sipas kub i mbyllur, kub i hapur
planit) I njeh dhe kupton dallimet midis formave nevojshme që të fitohet katrori/kubi. Kube plastike të cilat
2D dhe 3D , për shembull muri i kubit Nxënësit së pari parashikojnë mandej bëjnë ndërlidhen mes veti Forma 3D,
është katror. kontrollime duke përdorë kube të ndërlidhura. Si Kub, katror, piramidë,
e keni qëlluar? Sa afër ishit me parashikimet Vegël për vizatim: prizmi,
tuaja? http:// kub i mbyllur, kub i hapur
d.sh. Vizatim i Nxënësit e përsërisin këtë për modele të illuminations.nctm.org/
formave 3D në Activity.aspx?id=4182 Parashikon, hulumton,
ndryshme.
http://illuminations. debaton, sqaron
nctm.org/Activity.asp
x?id=4182

Qëllimet e orës së 4 Aktivitetet për orën e 4

144. Figura

119
gjeometrike dhe I njeh dhe kupton dallimet ndërmjet Në grupe, nxënësit ndërlidhin format 3D me Komplet forma të Forma 2D, katror,
rrjeta fq.65 F.P. formave 2D dhe 3D, për shembull, muri i format 2D, që është mur i formës përkatëse 3D, përziera 2D dhe 3D katërkëndësh kënddrejtë,
kubit është katror. psh: katror me kub, katrore- piramidë e bazuar... Letra të mëdha (lista) trekëndësh, pesëkëndësh,
gjashtëkëndësh
Nxisni nxënësit grupimet e tyre ti paraqesin në
Hulumton pohime të caktuara përmes
gjetjes të shembujve me të cilët i Diagramin e Venit. Forma 3D,
konfirmon ose mohon pohimet, psh., Kub, katror, piramidë,
d.sh. Luarja e lojës shumën e tre numrave të plotë të Në grupe, nxënësit debatojnë për pohime si: prizmi,
në njëpasnjëshëm është çdo herë shumëfish i - Mendoj se katrori është trekëndësh. kub i mbyllur, kub i hapur
http://gwydir.demon. tre. - Mendoj se kompleti ynë me formë 2D në
co.uk/jo/solid/cube.h fakt kanë formë 3D. faqe, teh, kulm
tm#cubenet
- Nuk mendoj se format 3D mund të kenë
Grupim (grupon)
kënde të drejta. Diagrami i Venit

Deklaratë, diagram,
sqaron
Qëllimet e orës së 5 Aktivitetet për orën e 5
145. Test tematik
Lexon dhe fut koordinatat në katrorin e  Në çifte, nxënësit i hulumtojnë koordinatat e Letër grafike (me Forma 2D, katror,
parë. kulmeve në formë e cila kur është e lakuar, do të katrorë) katërkëndësh kënddrejtë,
Vizore trekëndësh, pesëkëndësh,
jetë rrjeti në kub të mbyllur/Cilat kulme i vëreni
I njeh dhe kupton dallimet ndërmjet gjashtëkëndësh
te koordinatat e kulmeve? Pse kjo është kështu?
formave 2D dhe 3D, për shembull, muri i
kubit është katror. Vallë është e saktë për secilin rrjet të kubit? Forma 3D,
Për konkluzat debatoni me tërë klasën. Kub, katror, piramidë,
Hulumton pohime të caktuara përmes  Nxënësit hulumtojnë rrjete të formave prizmi,
gjetjes të shembujve me të cilët i tjera 3D. kub i mbyllur, kub i hapur
konfirmon ose mohon pohimet, psh.,
shuma e tre numrave të plotë të Muri, teh, kulm
njëpasnjëshëm është çdo herë shumëfish i
tre. Rrjeti

Koordinata, rrjeti i
koordinatës,
fillimi i koordinatës,
koordinata-

120
 x, boshti-x
koordinata-y, boshti-y
pika

Model, debaton, sqaron

Tema 2C: Matje dhe zgjidhja e problemeve

Njësia mësimore Qëllimet e mësimit Propozim aktivitetet Resurset Terminologjia

Muaji dhe java: PRILL - Java 13
Qëllimet e orës së 1 Aktivitetet për orën e 1
146. Shkallët matëse
fq.38 L Shkallët Shndërron njësitë matëse më të mëdha Jepuni grupeve të nxënësve sasinë e ujit të Paraprakisht duhet Mat, matje
matëse fq.29 F.P. në më të vogla, psh: 2,6 kg në 2600 g. përgatitur paraprakisht. Tregoni se ka 0,8 përgatitur sasia e ujit për Njësia
litra ujë. Ata e vendosin ujin në menzurë me secilin grup Pajisja
I kupton njësitë matëse për gjatësi, shkallë në milimetra.
peshë, vëllim, temperaturë dhe kohë dhe Sa ujë ka në milimetra? (80 ml) Çka mund të Menzura/cilindra Gjatësia
i përdorë për të bërë matje përkatëse. konstatojmë për 0,8 litra dhe 80 ml? Vizore, vizore prej 1
 Nxënësit realizojnë aktivitet të ngjashëm Paraprakisht duhet metër,
Nga njohuritë tanimë të fituara realizon duke përdorë sasinë e ujit të përgatitur përgatitur masa e metër
d.sh Zgjedhja e konkluza të reja për zgjidhjen e paraprakisht për matjen e psh: orizit/bizeles ( fasules/orizit për secilin Kilometër (km), metër

121
ushtrimit 3 n F.P. problemit. 0,4 kg) dhe peshore për matje të peshës të grup (m)
. caktuara në gram. Centimetër (cm),
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton  Debatoni përdorimin e numrave decimal Peshore për matje milimetër
mënyrën e zgjidhjes dhe të menduarit; për matje në kilogram dhe litër. Konfirmoni (mm)
parashtron hipoteza (supozime) dhe i në psh: se 0,1 kg tregon 1/10 nga kilogrami Tabela të vogla të
kontrollon. dhe 1/10 kg = 100 g. Sa është 1,3 kg në bardha dhe markerë Masa (pesha)
gram? ...1,7 litra në mililitra? peshon
 Kërkoni nga nxënësit të shkruajnë disa Paraprakisht duhet shkallët matëse
matje në numra decimal, në centimetra, përgatitur masa e kilogram (kg), gram (g)
milimetra, gram ose milimetra (psh. 1,54 m, fasules/orizit për secilin
1,6 cm, 3,6 kg, 1,2 litra …). Përmendni idetë grup vëllimi
e gabuara dhe përsërisni për punën paraprake mbledh, përmban, plotë
me përsëritjen e gjatësive, sipas nevojës. Peshore për matje litër (l ), mililitër (ml)
 Në çifte, nxënësit përdorin strajca me menzurë/cilindër
oriz, bizeleje të përgatitura paraprakisht., me
peshë të shprehur në 100g të mbushur. Paraprakisht duhet decimale, numri decimal,
Kërkoni nga nxënësit të bëjnë matjen dhe të përgatitur sasia e ujit për dhjetëshe, qindëshe
shkruajnë masën duke përdorë numrat secilin grup
decimal. shndërron,
 Nxënësit realizojnë aktivitet të ngjashëm Menzura/cilindra barabartë/ekuivalent
duke përdorë sasinë e ujit paraprakisht të
përgatitur (shumëfishi i 100 ml). debaton, sqaron
Qëllimet e orës së 2 Aktivitetet për orën e 2
147. Matja me njësi
mase të ndryshme I kupton njësitë matëse për gjatësi, Grupit të nxënësve jepuni gjësende/sasi të Një numër i madh i Mat, matje
fq.28 F.P masë, vëllim, temperaturë dhe kohë dhe ndryshme për të bërë matjen gjatësitë e tyre, gjësendeve/sasive Vlerësimi
i përdorë për të bërë matje përkatëse. për matje Njësia
masën ose vëllimin dhe pajisje të ndryshme
matëse. Nxënësit duhet ti shkruajnë vlerësimet Instrumente të ndryshme Shkalla, pjesëtimi
Shndërron njësitë matëse më të mëdha
në më të vogla, psh: 2,6kg në 2600 g. para matjes. Vallë mund të shkruani disa prej për matje
d.sh. Shëndrimi i matjeve të tyre si numra decimal? Gjatësia
njësive të matura Nga njohuritë tanimë të fituara realizon  Nxënësit punojnë në grupe. Ata e matin Instrumente për matje Vizore, vizore prej
nga tabela në F.P. konkluza të reja për zgjidhjen e gjësendin/sasinë e njëjtë të instrumenteve për me shkallë të ndryshme 1metër,
në m dhe km problemit. matje me shkallë të ndryshme. Ata i krahasojnë metër
Gjësende/sasi për matje Kilometër (km), metër(m)
leximet:
Konfirmon vallë përgjigja është e qartë. Centimetër (cm),
Cila shkallë ju jep matje më precize? Letra në të cilat janë milimetër (mm)

122
 Pse? Çka do të kishit përdorë për të matur ilaçe? shkruar matje me numër
Pse? E çka për në pishinë? decimal Masa (pesha)
 Nxënësit i harmonizojnë njohuritë e tyre me peshon
Aktivitet me masë: shkallët matëse
shndërrimin e njësive matëse nga ora paraprake
http://www.bbc.co.uk/ kilogram (kg), gram (g)
me përdorimin e letrave, psh: 1,5 kg dhe 1500 g. skillswise/game/
ma24weig-game-taking- vëllimi
measures-weight mbledh, përmban, i
mbushur i
Aktivitet për vëllimin: mbushur
http://www.bbc.co.uk/ litër (l ), mililitër (ml)
skillswise/game/ menzurë/cilindër
ma23capa-game-taking-
measures-capacity decimalë, numër decimal
dhjetëshe, qindëshe

shndërron,
barabartë/ekuivalent

debaton, sqaron

Qëllimet e orës së 3 Aktivitetet për orën e 3

148. Leximi prej
shkallës matëse I radhitë matjet e dhëna në njësi të Përsërisni për njësitë për gjatësi, masë dhe (sipas zgjedhjes) Mat, matje, njësia
fq.39 L përziera. vëllim, psh: Cilat njësi mund ti përdorim për të Peshore për matje të
cilat tregojnë vlera të Shkalla, pjesëtimi
bërë matjen e masës? Cila është lidhja ndërmjet
I kupton njësitë matëse për gjatësi, cilat nxënësit mund ti
kg dhe g? Cilat gjësende mund ti matni në kontrollojnë Gjatësia
masëë, vëllim, temperaturë dhe kohë
dhe i shfrytëzon për të bërë matje kg...g? Vizore, vizore prej
përkatëse.  Kërkoni nga nxënësit të shndërrojnë njësitë Lista e gjatësive të 1metër,
matëse (të lexuara saktë nga shkalla) ë njësi shprehura në njësi të
d.sh. Zgjedhje e Konfirmon vallë përgjigja është e qartë tjera, psh: 1 kg 300 g në 1300 g. Debatoni për ndryshme që nxënësit ti metër
detyrave sipas përshkrimin përkatës decimal, psh: 1,3 kg. radhisin
përzgjedhjes së lirë Kilometër (km), metër(m)
 Në çifte, kërkoni nga nxënësit të radhisin
centimetër (cm),
gjatësi të shprehura në njësi të ndryshme , duke milimetër (mm)
filluar nga gjatësia më e shkurtë, psh.

123

Qëllimet e orës së 4
149. Krahasimi i
shkallës matëse Zgjidh problem të madh duke zbërthyer
fq.30 F.P në probleme më të vogla ose e paraqet
duke përdorë diagrame.
35,7 m; 353 cm; 1049 metra; 11495 centimetra; Masa (pesha)
1864 milimetra; 1009 metra; 11 km peshon
Si e dini se kjo gjatësi është më e gjatë nga shkallët matëse
kilogram (kg), gram (g)
grupi? Vallë mund të paraqisni gjatësi e cila bën
pjesë midis këtyre dy gjatësive... në mm,cm, m, vëllimi
km? mbledh, përmban, i plotë/i
 Bëni një aktivitet të ngjashëm me mbushur (l ), mililitër (ml)
paraprakun për masën dhe vëllimin. menzurë/cilindër
Përfshini psh:, masë në kg (përfshirë decimalet,
kg dhe g, g. decimale, numër decimal
dhjetëshe, qindëshe
Nëse e vendosi tërë përmbajtjen e katër shisheve
në menzurë, sa hapësirë mbetet për ta plotësuar? shndërron, i
barabartë/ekuivalent
Fshiheni shkallën e mençurës përderisa nxënësit radhitë,
i tregojnë përllogaritjet e tyre dhe rezultatin në më gjatë, më shkurtë,
mini tabelat e bardha. Pastaj zbulojeni shkallën ndërmjet
dhe pyesni nxënësit të kontrollojnë vallë
debaton, sqaron
përgjigjet e tyre janë të njëjta me leximin e
shkallës.
 Parashtroni detyra tekstuale të cilat zgjidhen
në më shumë hapa, në kontekst të gjatësisë,
masës dhe vëllimit. Nxënësit i shkruajnë
mendimet/ idetë e tyre në lloj të detyrave/ose
diagrameve, si dhe zgjidhjen e tyre. Si bëtë
ndarjen e problemit në hapa më të vegjël?
 Nxënësit imagjinojnë detyra të tyre
tekstuale në më shumë hapa, në kontekst të
masave, të cilat do ti zgjidhin të tjerët.
Aktivitetet për orën e 4
Jepuni nxënësve detyra tekstuale të cilat Enët të cilat nevojiten Matë, matje, njësia
zgjidhen në më shumë hapa, në kontekst të për zgjidhjen e detyrave pajisja
vëllimit. Konfirmoni si problemi mund të tekstuale të parashtruara
124
 zbërthehet më shumë në hapa të vogël. Gjatësia
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton Ujë i ngjyrosur (psh. Me Vizore, vizore prej
mënyrën e zgjidhjes së problemeve dhe Për shembull: përzierjen e ujit me 1metër,
d.sh. Paraqitje e logjikën; parashtron hipoteza Kjo menzurë ka vëllimin prej 4 litra. flomaster) metër
shkallëve me njësi të (supozime) dhe të njëjtat i kontrollon. Kam tre shishe të mbushura prej 1 litër dhe Kilometër (km), metër
ndryshme një shishe të mbushur e cila përfshin 2/4 të (m)
Konfirmon vallë përgjigja është e qartë litrit. centimetër (cm),
milimetër (mm)
Numër i madh i detyrave
tekstuale në më shumë Masa (pesha)
hapa, në kontekst të Peshon
masave shkallët matëse
kilogrami (kg), grami (g)

vëllimi
mbledh, përmban, plotë
litër (l ), mililitër (ml)
menzurë/cilindër

Qëllimet e orës së 5
150. Ende matje dhe
të vizatuarit fq.41 L Zgjidh problem të madh duke
zbërthyer në probleme më të vogla ose
e paraqet duke përdorë diagrame.
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
mënyrën e zgjidhjes së problemeve
dhe logjikën; parashtron hipoteza
d.sh. Zgjedhje e (supozime) dhe të njëjtat i kontrollon.
ushtrimit 3 nga libri
Konfirmon vallë përgjigja është e
shndërron,
barabartë/ekuivalent
llogaritë
debaton, sqaron, metodë,
strategji, përgjigjet, qartë,
kontrollon
Aktivitetet për orën e 5
Nxënësit zgjidhin detyrë tekstuale me më Instrumentet për matje, Matë, matje, njësia
shumë përgjigje, në kontekst të gjatësisë, njësitë etj., të cilat pajisja
masës ose vëllimit, për shembull: nxënësit mund ti
Molla peshon 56 g, kajsia peshon 78g, përdorin për zgjidhjen e Gjatësia
portokalli peshon 123 g dhe banania peshon problemeve të tyre Vizore, vizore prej
92 g. Unë kam strajcë e cila mund të tekstuale. 1metër,
përfshijë maksimum prej 1 kg. Cilën pemë metër
mund ta fus në strajcë? Kilometër (km), metër
Hulumtoni të gjitha mundësitë. Si e dini se e (m)
keni provuar të gjithë? centimetër (cm),

125
 qartë. milimetër (mm)
Parashtroni pyetje: Vallë përgjigja juaj ka
kuptim? Vallë dëshironi ta ndryshoni Masa (pesha)
metodën tuaj ose udhëzimet tuaja? Peshon
 Në grupe, nxënësit parashtrojnë detyra shkallët matëse
tekstuale që mund të zgjidhen me kilogrami (kg), grami (g)
përllogaritje dhe të kontrollojë me matje
praktike. vëllimi
Si mund ta gjeni zgjidhjen me përllogaritje? mbledh, përmban, plotë
Si mund të kontrolloni duke përdorë litër (l ), mililitër (ml)
instrumente për matje? menzurë/cilindër
Si do të shkruani çka keni marrë si
përfundim? Cilën njësi matëse do ta shndërron,
përdorni? barabartë/ekuivalent
llogaritë
Nxënësit diskutojnë për idetë e tyre dhe më debaton, sqaron, metodë,
pas i ndajnë me tërë klasën para se të bëjnë strategji, përgjigjet, qartë,
matjen praktike. kontrollon

Bëni një pasqyrë të detyrave të grupeve para

tërë klasës.
Muaji dhe java: PRILL - Java 14
Qëllimet e orës së 1 Aktivitetet për orën e 1
151. Ditët, javët, Kronometër interaktiv koha
muajt dhe vitet fq.28 Njeh dhe shfrytëzon njësitë për matjen Me cilat njësi bëjmë matjen e kohës? dhe tajmerë të ndryshëm njësia
L e kohës (sekonda, minuta, ora, dita, Cilat janë lidhjet ndërmjet sekondave, të cilat mund të viti, muaji, java, dita, ora
muaji dhe viti). minutave dhe orëve? (psh., 1 minutë = 60 shkoqiten në: minuta, sekonda, dekada,
sekonda) Kërkoni nga nxënësit të propozojnë http://www.online- shekulli, mileniumi
E lexon dhe krahason kohën në orët njësi matëse përkatëse, për shembull: stopwatch.com/
analoge dhe digjitale gjatë një - Gjatësia e teshtitjes classrom-timers/ koha
dite/nate. - Koha e nevojshme për veshmbathjen e
këpucëve orë digjitale/analoge
d.sh. Zgjedhje e Përllogarit intervalet kohore në - Koha e nevojshme për leximin e orë 12- orësh, orë -14
ushtrimit 4 nga libri sekonda, minuta dhe orë. kapitullit të librit Orë analoge dhe orësh
- Koha e nevojshme të ngjyrosen muret e digjitale
I kupton njësitë matëse për gjatësi, klasës http:// paradite (am), pasdite
peshë, vëllim, temperaturë dhe kohë  Tregoni kohën në orë analoge dhe resources.oswegoorg/ (pm)

126
 dhe i përdorë për të bërë matjet kërkoni nga nxënësit ti lexojnë kohët dhe të games/ClassClock/ mesditë, mesnatë
përkatëse. shkruajnë si kohë digjitale. clockres.html ora, ... e gjysmë,
Vallë kjo është mënyra e vetme në të cilën pesëmbëdhjetë në..., ... e
mund ta shkruani kohën digjitale? Orë analoge pesëmbëdhjetë
 Tregoni kohët prej 24- orësh në orë Tabela të vogla e të … minuta në, .... dhe
digjitale dhe kërkoni nga nxënësit ti thonë bardha ...minuta...
/tregojnë si paradite/pasdite dhe tregoni në Orë e madhe digjitale
orët analoge Orë analoge për secilin Orari i kohës (orari i
Parashtroni detyra të zakonshme tekstuale, nxënës trenave)
duke përfshirë intervalet kohore në sekonda,
minuta dhe orë. Detyra tekstuale të cilat
përfshijnë intervale
kohore
Qëllime e orës së 2 Aktivitetet për orën e 2
152. Masat për koha
kohën fq.22 F.P Shfrytëzon kalendar dhe përllogarit  Cilat janë lidhjet midis orëve, ditëve, javëve, Kalendari i këtij viti për njësia
intervalet kohore në ditë dhe javë (e muajve dhe viteve? (psh. 1javë = 7 ditë) çdo nxënës viti, muaji, java, dita, ora,
përdorë njohurinë për ditët e javës dhe minuta, sekonda
muajt e vitit).  Nxënësit e përdorin kalendarin e këtij viti të dekada, shekulli,
përgjigjen në pyetjen psh: mileniumi
Përllogaritë intervalet kohore në muaj - Cila ditë e javës është 26 marsi? Cilën ditë
d.sh. Përpilim i 5 dhe vite. do të jetë viti i ardhshëm? Pse? E Hënë, e Martë...
detyrave tekstuale - Sa ditë dhe javë ka deri më 26 gusht? Ushtrime me leximin e Janar, Shkurt...
për shokun e bankës - Sa ka nga e Hëna e dytë në Nëntor deri në kalendarit:
datën e njëjtë në Dhjetor? http:// kalendar, data
- Sa ditë ka nga 30 – Qershor deri 4-Gusht? mathsframe.co.uk/en/
- Sa javë ka nga 4-Qershori deri 30-Nëntori? resources/resource/261 Sa gjatë …? Sa në
 Në çifte, nxënësit mes veti parashtrojnë numër…?
pyetje për kalendarin e këtij viti dhe për intervalet
kohore. sqaron, debaton
Nxënësit e caktojnë moshën e tyre në njësi të
ndryshme: Sa vjeç jeni ...në javë ...në ditë?

Qëllimet e orës së 3 Aktivitetet orën e 3

153. Rekorde në
atletikë fq.27 L Shfrytëzon kalendar dhe përllogarit  Debatoni për periudhat më të gjata kohore: Qasje në burime të infor koha
intervalet kohore në ditë dhe javë (e matave në njësia

127
 përdorë njohurinë për ditët e javës dhe viti, dekada, shekulli, mileniumi. Kërkoni nga Internet (në pajtim me p viti, muaji, java, dita, ora,
muajt e vitit). nxënësit të propozojnë ngjarje të cilat kanë olitikën për minuta, sekonda
ndodhur: internet qasje në shkollë) dekada, shekulli,
d.sh. Përgjigje e Përllogaritë intervalet kohore në muaj mileniumi
- para një viti;
pyetjeve të pranuara dhe vite. Orar kohor prej para
nga shoku - para një dekade; 1000 vitesh deri më sot e kaluar, para....
- para një shekulli; data
- para një mileniumi.
 Në çifte ose grupe të vogla, nxënësit orari i kohës/orari i
hulumtojnë ngjarje të cilat kanë ndodhur saktë trenave
ose afër para një viti/dekade/shekulli/mileniumi.
sqaron, debaton
Kërkoni nga nxënësit ngjarjet me kohën në të
cilën kanë ndodhur ti shkruajnë në shirit të madh
kohor.
Kërkoni nga nxënësit ti përllogarisin intervalet
kohore ndërmjet, ngjarjeve në vite.
Qëllimet e orës së 4 Aktivitetet orën e 4
154 Aktivitete në
verime fq.21 F.P Lexon orarin e dhënë për 24 orë. Përsërisni për lloje të ndryshme të orareve: Orari i transporteve Koha, orari i kohës
trenit, autobusit, fluturimeve, shikimit të Reklama të revistave (orari), ora,
I kupton njësitë matëse për gjatësi, dhe gazetave minuta, sekonda
televizionit. Kërkoni nga nxënësit të japin
peshë, vëllim, temperaturë dhe kohë
dhe i përdorë për të bërë matjet shembuj nga situata kur ata (ose prindërit e tyre) Broshura për udhëtim Orë digjitale/analoge
d.sh. Përshkruaj 5 përkatëse. kanë pasur nevojë të përdorin orarin. Informacione për Orë 12-orëshe, orë 14-
aktivitete të  Në grupe, nxënësit interpretojnë udhëtim nga Interneti orëshe
preferuara që Nga njohuritë tanimë të fituara informacione të orareve për të planifikuar (në përputhje me paradite (am), pasdite
realizon brenda një realizon konkluza të reja për zgjidhjen udhëtim të largët. politikën e Qasjes në (pm)
dite. Të njëjtave e problemit. Sigurojuni për fillim disa informata, por prisni Internetin e shkollës), mesditë, mesnatë
përcaktoja fillimin për shembull: ora, ...e gjysmë,
ata të hulumtojnë edhe informata tjera nga
dhe mbarimin, http:// pesëmbëdhjetë në..., ...
gjegjësisht reklamat, broshurat, Interneti etj. www.mztransportad.co dhe pesëmbëdhjetë
kohëzgjatjen në min. m.mk/ … minuta deri, ....
Ata e planifikojnë udhëtimin e tyre në shiritin dhe...minuta...
kohor. http://
Sa gjatë kohë do t’iu nevojitet të arrini www.balkanviator.com/ Orari i kohës (orar i
nga ...deri....? Sa lloje të transportit do t’iu en/bustimetables/skopje- trenave)

128
 nevojiten? Si do të siguroheni se nuk do të mkd/ohrid-mkd/ Sa gjatë …? Sa në numër
lëshoni ndonjërën nga linjat? …?

Sqaron, debaton
Nxënësit mund të vazhdojnë me përllogaritjen e
shpenzimeve për udhëtimin e tyre. Mund të
vendosin të flenë në hotel. Do të duhej ta kenë
parasysh edhe ushqimin gjatë udhëtimit etj.
Grupet i prezantojnë aranzhmanet e tyre para
gjithë klasës.
Qëllimet e orës së 5 Aktivitetet orën e 5
155. Lojëra
didaktike sipas Përdor kalendar dhe përllogaritë  Nxënësit punojnë në grupe me nga 4 Materialet për Koha
aktiviteteve nga intervalet kohore në orë dhe minuta (e nxënës. Imagjinojnë lojë ,,Udhëtoj me kohën’’. përgatitjen e lojërave, Njësia
planifikimi përdor njohurinë për ditët e javës dhe psh: Viti, muaji, java, dita ,
Loja duhet të jetë:
muajt e vitit). harta, letër, ngjyra druri, ora,
 Lojë me tabelë ose letra: ngjyrë, letra për minuta, sekonda
Përllogaritë intervale kohore në muaj - Të ketë kontekst ( përditshmëri ose lojë (të zbrazëta), kub,
ose vite. fantazmë), psh: mund të bazohet në ngjarje nga rrotulluese Dekada, shekulli,
historia e Maqedonisë, ose ngjarje më të reja për mileniumi
d.sh. Lojë në ueb I kupton njësitë matëse për gjatësi, të cilat përkujtohen nxënësit, ose ide
http://www.mztransp peshë, vëllim, temperaturë dhe kohë imagjinuese për gjëra që mund të ndodhin në të E kaluar, para... vit.,
ortad.com.mk/ dhe i shfrytëzon për të bërë matje ardhmëria
ardhmen; Të përfshijë intervalet kohore në muaj
përkatëse.
dhe vite (ose në dekada dhe shekuj).

Nxënësit do të duhej të mendojnë për materialet

të cilat iu nevojiten për ta luajtur lojën.

Kur lojërat përfundojnë, grupet i këmbejnë

lojërat dhe e vlerësojnë lojën e grupit tjetër.

Vallë loja funksiononte ashtu siç dëshiruat? A ka

diçka që dëshironi të ndryshoni? Pse?

129
 Muaji dhe java: MAJ - Java 15
Qëllimet e orës së 1 Aktivitetet orën e 2
156. Njehsimi i
syprinës së Kupton se syprina matet në njësi  Rikujtoni nxënësit se syprina mund të 2 Letër në centimetra - Gjatësia, gjerësia
drejtkëndëshave katrore. matet në centimetra katrorë (cm ). grafike (me katrorë) Katërkëndëshi kënddrejtë
fq.84 L Sipërfaqja
Mund ta hasni syprinën e trekëndëshit me
Përdor formula për të përllogaritur Vizore Centimetrat katrorë, cm2
syprinën e katërkëndëshit kënddrejtë. numërim të katrorëve në centimetra.
Demonstrimi i Raporti, formula
Nga njohuritë tanimë të fituara  Në çifte, nxënësit vizatojnë disa trekëndësha sipërfaqeve të
realizon konkluza të reja për zgjidhjen në letër me katrorë centimetrash. Ata i gjejnë katërkëndëshit
d.sh. Vizatim i 3 e problemit. syprinat me numërim të katrorëve dhe i vërejnë kënddrejtë
drejtkëndëshave. trekëndëshat.
Llogarit P të të Hulumton pohime të caktuara përmes https://
Çka vëreni për lidhjen ndërmjet gjatësisë dhe
njëjtëve gjetjes të shembujve me të cilët i www.matific.com/gb/
konfirmon ose mohon pohimet, psh., gjerësisë të trekëndëshave dhe syprinës? engb?
shumën e tre numrave të plotë të Vallë mund ta shprehni këtë lidhje si formulë e episode=AreaOfRectang
njëpasnjëshëm është çdo herë cila është e saktë për secilin trekëndësh? Si lesSimple&l
shumëfish i tre. mund ta testoni formulën? anguage=engb&region=
GB
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton  Jepni nxënësve disa trekëndësha me gjatësi
mënyrën e zgjidhjes së problemeve
të caktuar të brinjëve për të përllogaritur
dhe logjikën; parashtron hipoteza Katërkëndësha
(supozime) dhe të njëjtat i kontrollon. syprinat. kënddrejtë me gjatësi të
caktuar të brinjëve

Gjetja e syprinave të
katërkëndëshave
kënddrejtë:
http://www.bgfl.org/
bgfl/custom/
resources_ftp/
client_ftp/ks2/maths/
perimeter_and_area/
index.html

130

Qëllimet e orës së 2
157. Shfrytëzimi i
formulave për Kupton se syprina matet në njësi
syprinën fq.85 L katrore.
Përdor formulë për të përllogaritur
syprinën e drejtkëndëshit.
Shtypni në 'Area 
(Sipërfaqe)', shtyp në
katërkëndëshin kënddrej
të dhe më pas
shtyp 'Next (Vijon)'. Për
zgjedh 'Level 1(Niveli 1)
'.
Aktivitetet orën e 2
Përsëritni formulën për syprinë të trekëndëshit Katërkëndëshat Gjatësia, gjerësia
dhe si e njëjta zbatohet. kënddrejtë me një brinjë Drejtkëndëshit
dhe sipërfaqe të caktuar Sipërfaqja
Debatoni përsëri si mund të përdoret formula
Centimetrat katrorë, cm2
nëse e kemi të njohur syprinën dhe gjerësinë e Vizore
trekëndëshit dhe duhet ta njohim gjatësinë. Raporti, formula

d.sh. Matje e  Kërkoni nga nxënësit ta përllogarisin Vlerëson, matë,

fletores, qilimit të gjatësinë/gjerësinë e trekëndëshave me syprinë përllogaritë
dhomës dhe dritares. të caktuar dhe një brinjë.
Njehsimi i P duke Përgjigje, qartë,
Si mund ta verifikoni përgjigjen tuaj?
përdor formulën për kontrollon
njehsim të P  Pyesni, për shembull. Si mund ta gjeni
syprinën e kësaj koperinë? Konfirmoni se mund
të bëni matjen e gjatësisë dhe gjerësinë e librit
në centimetra dhe më pas ta shumëzoni njërën
me tjetrën. Në çifte, nxënësit përzgjedhin
sipërfaqe përkatëse të katërkëndëshave
kënddrejtë në klasë dhe e gjejnë syprinën e tyre.
Së pari e përcakton syprinën , pastaj matin dhe e
përcaktojnë në cm2
Nxënësit vizatojnë tabelë në të cilën do ti
shkruajnë sendin, syprinën e përcaktuar dhe
vlerësimin e syprinës.
Cila sipërfaqe e katërkëndëshit kënddrejtë me
syprinë më të madhe mund ta hasim në

131
 klasë? ...me syprinë më të vogël?
Qëllimet e orës së 3 Aktivitetet orën e 3
158. Ende perimetri
dhe syprina fq.51 Kupton se syprina matet në njësi  Nxënësit i përdorin njohuritë e për numrat Sipërfaqe/katërkëndësha Gjatësia, gjerësia
F.P katrore. decimal për të përllogaritur syprinën në formë kënddrejtë me Drejtkëndëshi
gjatësi të caktuara- Sipërfaqja
ku gjatësia ose gjerësia është dhënë si numër
Përdor formulë për të bërë llogaritjen e gjatësi e shprehur me Centimetrat katrorë, cm2
syprinës në Drejtkëndëshi. decimal: numër decimal.
d.sh. Vizatim i Muri i tullave për ndërtim është 1,3 cm e gjërë Raporti, formula
figurave të cilave do Zgjidh problem të madh duke dhe 4 cm e gjatë. Sa është syprina e saj? Katërkëndësh kënddrejtë
tu caktohet P dhe S zbërthyer në probleme më të vogla ose  Jepuni nxënësve katërkëndësh 2 kënddrejtë ku mungojnë 12 Vlerëson, matë,
e përllogarit duke përdor diagrame. me një ose dy cm ,,të cilat mungojnë’', të ose 2 cm , vizatuar në përllogaritë
vizatuara në letër me katrorë. Ata debatojnë në letër me centimetra (me
katrorë) Përgjigje, qartë,
çifte si mund ta përllogarisin syprinën e formës
kontrollon
pa numëruar katrorë. Këmbeni idetë me tërë Letër grafike (me pika),
klasën. psh: nga
http://
www.mathsphere.co.uk/
resources/
MathSphereFreeGraphP
aper.htm
Kërkoni nga nxënësit të punojnë në çifte në letër
me pika ose letër me katrorë që të vizatojnë
katërkëndësha të ngjashëm me syprina të dhëna,
psh: 17 cm2

Qëllimet e orës së 4 Aktivitetet orën e 4

159. Njehsojmë së
bashku-matje e Kupton se syprina matet në njësi Bisedoni për ndryshimet ndërmjet perimetrit dhe Gjatësia, gjerësia
syprinës të katrore. syprinës. Drejtëkëndëshi
gjësendeve në klasë Sipërfaqja
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton Centimetrat katrorë, cm2
mënyrën e zgjidhjes së problemeve Kërkoni nga nxënësit të hulumtojnë cili
Drejtkëndësh ka syprinë më të madhe/më të

132
 dhe logjikën; parashtron hipoteza vogël për perimetrin e dhënë, psh: Nëse Raporti, formula
(supozime) dhe të njëjtat i kontrollon. perimetri i drejtkëndëshit është 68 cm, sa
d.sh. Njehsim i S të katërkëndësha të ndryshëm mund të vizatoni. Vlerëson, matë,
dhomës së ndenjjes, përllogaritë
Përllogarisin syprinën e secilit prej tyre. Cili prej
korridorit dhe
dhomës së gjumit. tyre ka syprinë më të madhe/më të vogël? Përgjigje, qartë,
Inkurajoni nxënësit të punojnë në mënyrë kontrollon
sistematike.
 Kërkoni nga nxënësit të hulumtojnë për
katërkëndëshat kënddrejtë të cilët janë me
syprinë të caktuar, ndërsa me perimetër më të
madh/më të vogël.
Qëllimet e orës së 5 Aktivitetet orën e 5
160. Test tematik
Kupton se syprina matet në njësi  Bisedoni për sipërfaqe të cilat nuk mund të Katër vizore me gjatësi Gjatësia, gjerësia
katrore. maten në centimetra me katrorë, për shembull prej 1 metër Drejtkëndëshi
Raporti, formula
terren sportiv.
Përdor formulë për të bërë llogaritjen e
syprinës së drejtkëndëshit. Cilat dimensione na nevojiten? Cilat njësi do ti Vlerëson, matë,
kishe përdorë për 2 dimensionet?(m) ...syprina? përllogaritë
Konfirmon vallë përgjigja është e (m ) Qasje deri te hapësira e
qartë. Tregojuni metër katrorë, duke paraqitur katër madhe përkatëse për Përgjigje, qartë,
vizore me gjatësi prej një metër për të formuar hulumtim kontrollon
katror.
 Jepuni nxënësve mundësi që praktikisht të
matin dhe përllogarisin më shumë perimetra dhe
syprina. Ata duhet ti përcaktojnë gjatësitë dhe
sipërfaqet para matjes dhe përllogaritjes.

133
Tema 2D: Puna me të dhëna dhe zgjidhja e problemeve

Njësia mësimore Qëllimet e mësimit Propozim aktivitetet Resurset Terminologjia

Muaji dhe java: MAJ - Java 16
Qëllimet e orës së 1 Aktivitetet për orën e 1
161. Shitja e farave
fq.59 L Kupton ku pikat qendrore kanë dhe nuk Paraqisni grafikon të thjeshtë vijor.
kanë kuptim/rëndësi, për shembull, Kërkoni nga nxënësit ta Shembuj në grafikon vijor, i cili
realizimi i vijës në grafikon për tregon ndryshimin e temperaturës në
komentojnë, psh: Çka paraqesin
temperaturën me vijën e grafikonit për klasë gjatë ditës Data
rregullshmërinë e nxënësve për çdo ditë shenjat e boshteve? Çka paraqet
të javës. kjo pikë?...Çka kjo....? Çka paraqet grafikone vijore
e lakuara? boshti, shkalla, përcakton,
d.sh. Përpilim i  Paraqisni grafikone vijore të pika, lakuar, ndërmjet të
detyrave për ti zakonshme. Sqaroni se kjo është lexuarit

134
parashtruar shokëve mënyrë për paraqitjen e të dhënave
të ashtuquajtura ,,grafikon vijor’’. Shembuj në grafikon vijor, i cili shpjegon, sqaron
Shpesh përdoret për të prezantuar tregon ndryshimin e temperaturës në
klasë gjatë ditës (njësoj sikurse më
të dhëna të vazhdueshme ku vlerat
lart)
ndryshojnë në çdo moment dhe
mund të merrni informata për
secilën pikë të lakuar.
Pse diagrami vijor përkatës për ta
treguar temperaturën gjatë ditës?
(vallë temperatura momentalisht Shembuj të grafikut vijor ku pikat
qendrore kanë kuptim/rëndësi dhe
ndryshon kur është në funksion
shembuj ku nuk ka kuptim/rëndësi
nxehja?) Përshkruani pika të
ndryshme të grafikonit dhe kërkoni
nga nxënësit ti lexojnë: Sa ishte
temperatura në orën 10.30? ...4.45?
 Kërkoni nga nxënësit të
propozojnë të dhëna të cilat janë
përkatëse për prezantimin e
grafikut vijor . Shembujt mund të
përfshijnë lartësinë e nxënësit gjatë
vitit, shpejtësinë e erës gjatë ditës,
nivelin e lumit gjatë javës.
 Nxënësit në çifte realizojnë
grafik vijor në të cilin janë
paraqitur të dhëna të ndryshme dhe
debatojnë për të njëjtat. 
Tregojuni nxënësve se në orën e
ardhshme do të vizatojnë grafik
vijor.
Ata duhet të mendojnë për të
dhënat
të cilat ndoshta do të zgjedhin për ti

135
 mbledhur, si përgatitje/detyrë
shtëpie.
Qëllimet e orës së 2 Aktivitetet për orën e 2
162. Sa fjalë në ditë
fq.60 L Vizaton diagrame vijore të rëndomta; psh:  Rikujtoni se çka janë rafikonet
për ta treguar ndryshimin e temperaturës. vijore dhe cilat lloje të të dhënave
më së miri prezantohen me Data
Kupton ku pikat qendrore kanë dhe nuk përdorimin e tyre.
kanë kuptim/rëndësi, për shembull,
Sqaroni se dëshironi të vizatoni grafikone vijore
realizimi i vijës në grafikon për
temperaturën me vijën e grafikonit për grafikon vijor për temperatura në Ueb faqe përkatëse ku do të mund të boshti, shkalla, përcakton,
d.sh. Zgjedhja e rregullshmërinë e nxënësve për çdo ditë të Shkup gjatë ditës . ndërmerren të dhënat reale për pika, lakuar, ndërmjet të
ushtrimit 3 nga libri javës. Paraqisni të dhënat e grumbulluara temperaturën. lexuarit
(nga Interneti) dhe prezantoni në
Përgjigjet pyetjeve për mbledhje, tabelë. Të dhënat për shpejtësinë e erës gjatë shpjegon, sqaron
përzgjedhje dhe organizimin e të dhënave ditës
relevante; Shkoqit konkluzione nga të Tregojuni nxënësve si vizatohet
dhënat personale dhe të tjerëve dhe grafikoni vijor: vendosja e shkallës
identifikon pyetje plotësuese. të secilit bosht, vënia e pikave për
secilën vlerë x- dhe skicimi i vijës
së lakuar e cila i ndërlidh pikat.

 Sigurojuni nxënësve të dhëna

për shpejtësinë e erës gjatë një dite.
Kërkoni nga nxënësit të vizatojnë
grafikon për ti prezantuar të dhënat.
Para se të fillojnë, i pyetni: Vallë
grafikonet vijore të gjitha do të jenë
identike? Nëse jo, pse jo?

Çka shfaqet në grafikonin tuaj?

Cilat informata mund ti merrni nga
trafikoni juaj të cilat nuk janë të
qarta nga të dhënat numerike?

Qëllimet e orës së 3 Aktivitetet për orën e 3

163. Shkallët e
ndryshme fq.38 F.P. Kupton ku pikat qendrore kanë dhe nuk Tregoni grafikon vijor për të dhëna Grafiku vijor për prezantimin e të Data

136
 kanë kuptim/rëndësi, për shembull,
realizimi i vijës në grafikon për
temperaturën me vijën e grafikonit për
rregullshmërinë e nxënësve për çdo ditë
të javës.
d.sh. Zgjedhja e
ushtrimit 2 nga F.P
Qëllimet e orës së 4
164. Aktivitete në
kamp aventurist fq. 61 Përgjigjet pyetjeve për mbledhje,
L përzgjedhje dhe organizimin e të
dhënave relevante; Shkoqit konkluzione
të kontinuara dhe grafikon vijor i dhënave të vazhdueshme (afatgjate)
cili paraqet gjendjen momentale. (psh, temperatura gjatë ditës). Grafiku vijor
Vallë vijat ndërmjet pikave kanë boshti, shkalla, përcakton,
kuptim në dy grafikonet? Çfarë Grafiku vijor për prezantimin e pika, lakuar, ndërmjet të
janë ato dallime? trendëve(psh, temperaturat mujore lexuarit
(Në grafikonin e parë ata japin max.).
vlera të sakta dhe të mjaftueshme; trend
në të dytin ata paraqesin gjendjen
momentale. Grafiku vijor nga përditshmëria të
 Jepuni secilit grup të vegjël cilët prezantojnë të dhënat e sqaron, shpjegon
grafikon vijor të shkoqitur nga vazhdueshme dhe trendët (sigurisht
Interneti ose të shkoqitura nga Interneti)
gazeta të cilin do ta hulumtoni dhe
shpjegoni. Grupet prezantojnë Diagrame vijore nga gazetat revistat,
sqarim para të tjerëve në klasë, reklamat etj.
duke sqaruar informata të përfshira
në të dhe vallë pikat qendrore japin
vlera të sakta/precize.
 Kërkoni nga nxënësit të
hulumtojnë diagramin vijor në
çifte/grupe të vogla.
Ata marrin parasysh:
Vallë pikat ndërmjet japin vlera
precize të mjaftueshme? Vallë
paraqesin gjendje të dobishme
momentale?
Vallë të dhënat janë të përshtatura
për grafikon vijor? (Kjo nuk është
e zakonshme në diagramin vijor në
mediat!) Cili lloj i grafikoneve
/diagrameve do të ishte më i
përshtatur?
Aktivitetet për orën e 4
Nxënësit punojnë në çifte ose Paraprakisht letra të përgatitura
grupe të vogla. Ata përzgjedhin paraqesin kategori të hulumtimit, Të dhënat
letër sipas përzgjedhjes së rastit e psh: sport, të holla, koha
137
 nga të vetat dhe të dhënat e të tjerëve
dhe identifikon pyetje plotësuese.
Vizaton dhe interpreton tabela të
d.sh. Përzgjedhje e dendësisë, piktograme, diagrame
detyrave sipas shtyllore, ku boshti vertikal është e
përzgjedhjes së lirë ndyrë në dyshe, pesëshe, dhjetëshe ose
qindëshe.
Vizaton diagrame vijore të zakonshme,
psh:, për ta treguar ndryshimin e
temperaturës.
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
mënyrën e zgjidhjes së problemeve dhe
logjikën; parashtron hipoteza
(supozime)
dhe të njëjtat i kontrollon.
Qëllimet e orës së 5
165. Paraqitja e
zgjedhjeve të Përgjigjet pyetjeve për mbledhje,
piktogramit fq.62 L përzgjedhje dhe organizimin e të
dhënave relevante; Shkoqit konkluzione
nga të vetat dhe të dhënat e të tjerëve
dhe identifikon pyetje plotësuese.
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
d.sh. Paraqitje e një mënyrën e zgjidhjes së problemeve dhe
tabele me të dhëna të logjikën; parashtron hipoteza
grumbulluara me anë (supozime)
të piktogramit dhe të njëjtat i kontrollon.
cila do tu jep temë për hulumtim. Tabela e dendësisë,
Qasje deri te burimet e informatave piktogram, diagram
Ata pastaj planifikojnë dhe në Internet (në përputhje me shtyllor,
rikërkojnë të dhëna në temën e tyre politikën për qasje në internet në grafikon vijor
dhe i paraqesin në grafikon ose shkollë)
diagram përkatës. Pyetje, rezultate,
Cilës/ve pyetje dëshironi t’iu Letër grafike (me katrorë) konkluzioni
përgjigjeni? Vizore
Cilat informata duhet ti Mbledh, organizon,
grumbulloni? paraqet,
Si do ti organizoni? Pse? sqaron
Nxënësit shkruajnë një rezyme të
shkurtë në udhëzimet e tyre.
Prezantoni nxënësve
grafikonet/diagramet dhe
udhëzimet e tyre me listë letre
për ,,vizitorët’’ të shkruajnë
komente. Nxënësit e hulumtojnë
dhe vlerësojnë punën e tyre
reciproke.
Aktivitetet për orën e 5
Grafikone dhe diagrame nga Të dhënat
Nxënësit debatojnë dhe shpjegojnë reklamat
grafikone dhe diagrame të Tabela e dendësisë,
mbledhura nga reklamat. Nuk është piktogram, diagram
jo e zakonshme që këto lloje të shtyllor,
grafikoneve dhe diagrameve të grafikon vijor
përshkruajnë informata në mënyra
të gabuara. Debatoni çka mund të Saktë, gabim
jetë gabim. Si mund të kuptoni se
të dhënat janë të sakta? Cilat Shpjegon, sqaron,
informata na nevojiten ti mbledhim mbledh,
për të mësuar vallë gjykimet janë të organizon, prezanton
sakta/të pasakta. Si do ti kishe
organizuar?

138
 Vallë nxënësit mund të komentojnë
për aftësinë që të analizojnë
reklamat, prej të cilave mund të
bëhen qytetarë dhe konsumatorë
më të mirë?
Muaji dhe java: MAJ - Java 17
Qëllimet e orës së 1 Aktivitetet për orën e 1
166. Paraqitja e
zgjedhjeve të Përgjigjet pyetjeve për mbledhje, Pyesni: Cila është muzika më
piktogramit fq.39 përzgjedhje dhe organizimin e të popullarizuese në Maqedoni? Shembuj nga pohimet të dhëna në Të dhënat
F.P. dhënave relevante; Shkoqit reklama, të mbledhura nga
Nxënësit sigurisht do të japin propozime të
revistat ose gazetat Më i dendur, më
konkluzione nga të vetat dhe të ndryshme, por në këtë fazë, këto nuk janë popullarizues
dhënat e të tjerëve dhe identifikon të dhëna por mendime. Debatoni çka etj.
pyetje plotësuese. nënkupton kjo.
d.sh. Paraqitje e një Sqaroni se për të gjeneruar të dhënat pyetje
lloj piktogrami sipas doemos të parashtrojmë pyetje e cila është saktë
një hulumtimi të e matshme. Cilat të dhëna mund të na hulumton, mbledh
realizuar në shtëpi
nevojiten për të vendosurse cila muzikë
është më e popullarizuar? Vallë mund të
propozoni pyetje të cilat mund të
shfrytëzohen për grumbullimin e të
dhënave? (psh: Cili klip muzikor është më i
shkoqitur nga Interneti gjatë javës së
kaluar?) Pyetja e parashtruar mirë na
mundëson të marrim të dhëna valide.
 Kërkoni nga nxënësit në çifte të
përpilojnë pyetje për hulumtim, psh:
- ekipi më i suksesshëm i futbollit;
- lloji më i preferuar i transportit;
- ushqimi më i preferuar i popullatës.
Cilat të dhëna mund të grumbullohen?
Këmbeni idetë me tërë klasën.
Pyesni nxënësit vallë kanë dëgjuar për

139

Qëllimet e orës së 2
167. Çfarë vërehet?
fq.64 L
Përcakton dhe sqaron mod.
(informatë e cila paraqitet më
shumë herë).
d.sh. Vizatim i
diagramit shtyllor Përgjigjet pyetjeve për mbledhje,
sipas piktogramit të përzgjedhje dhe organizimin e të
paraqitur një ditë më dhënave relevante; Shkoqit
parë konkluzione nga të vetat dhe të
dhënat e të tjerëve dhe identifikon
pyetje plotësuese.
shprehje që përdoren gjatë reklamave të
cilat e rrisin popullaritetin e prodhimit ose
shërbimit, psh: 9 nga 10 njerëz
parapëlqejnë... përdorur më shumë nga
maqedonasit se të tjerët. Kërkoni nga
nxënësit të rikomentojnë çka nënkuptojnë
këto pohime dhe vallë mendojnë se janë të
sakta
Aktivitetet për orën e 2
të dhënat
Pyesni: Cilin numër të këpucëve mbajnë mod
pjesa më e madhe e nxënësve në klasë? dendësi, më popullarizues
Pyesni nxënësit vallë mund të caktojnë sa etj.
numra të
ndryshëm të këpucëve ekzistojnë? piktogram
Sa nxënës ka në klasë? Vallë secili person
ka numër të ndryshëm të këpucëve?
Pyesni nxënësit si mund ta gjejnë nxënësin
i cili mban numër më të vogël të këpucëve.
Fëmijët e tregojnë emrin e nxënësit për të
cilin mendojnë se mban numër më të vogël
të këpucëve mandej nxënësi thirret të
qëndrojë para tabelës. Vallë ndonjë tjetër
nxënës mban numër të njëjtë të këpucëve?
Nëse ka , ai/ajo qëndron para personit të
parë.
Merreni atë numër të këpucëve (psh: 30)
dhe pyesni: Vallë kjo nënkupton se ka
ndonjë nxënës tjetër që mbanë numrin 31?
Vallë kjo mund të ndodh?
Si duhet të veprojmë për ta gjetur
madhësinë vijuese? Thirreni personin me
madhësinë vijuese të vijë dhe të qëndrojë
para personit të parë.
140

168. Moda fq.63 L Qëllimet e orës së 3
Përcakton dhe sqaron mod.
(informatë e cila paraqitet më
d.sh. Hedhje e zarit shumë herë).
disa herë. Përcaktim i
modit të hedhjeve. Përgjigjet pyetjeve për mbledhje,
përzgjedhje dhe organizimin e të
dhënave relevante; Shkoqit
konkluzione nga të vetat dhe të
dhënat e të tjerëve dhe identifikon
pyetje plotësuese.
169. Punë praktike Qëllimet e orës së 4
(sipas aktiviteteve nga
plani) Përgjigjet pyetjeve për mbledhje,
përzgjedhje, përzgjedhje dhe
organizim të të dhënave relevante.
Nxjerr konkluza nga të dhënat
personale dhe të dhënat e tjerëve
d.sh. Përcaktim i dhe identifikon pyetje plotësuese.
modit të ndonjë
Vazhdoni përderisa të gjithë nxënësit
ndalen/qëndrojnë para tabelës.
Shkruani rezultatet. Pyesni nxënësit të
sqarojnë si janë radhitur ata.
Kërkoni nga nxënësit ti prezantojnë të
dhënat në piktogram dhe ta shpjegojnë.
Cila madhësi e këpucëve është më e
zakonshme? Prezantoni termin ,,mod’’dhe
sqaroni për çka përdoret.
Aktivitetet për orën e 3
 Sqaroni pohimin mod. Qasje deri te burimet e Të dhënat
Grumbulloni të dhëna në klasë, psh: Me informatave në Internet (në
cilin sport preferoni të merreni më së përputhje me politikën për qasje Më i dendur, më
shumti? në Internet në shkollë) gazeta, popullarizues, etj.
Para nxënësve ta realizojnë aktivitetin në revista sporti, emisione për sport
çifte, pyesni ata, psh: Si mund ta etj. pyetje
kuptoni/mësoni? Cilat informata duhet ti saktë
grumbullojmë? Si do ti organizojmë? hulumton, mbledh
Si mund ta gjejmë mod-in?
 Kërkoni nga nxënësit të gjejnë të
dhëna nga ngjarje dhe ta caktojnë modin,
psh: të gjendet mod i të dhënave të cilat
tregojnë sa gola janë arritur nga të gjitha
ekipet e futbollit gjatë një sezoni.
Aktivitetet për orën e 4
 Nxënësit kryejnë kërkesë të thjeshtë.
Duke punuar në grupe të vogla, së pari i Qasja në burimet e të dhënave hulumtim, pyetje
marrin parasysh pyetjet të cilat dëshirojnë të dhëna
ti përgjigjen. mod
më i shpeshtë, më i
Kërkoni prej grupeve ti ndajnë dhe ti popullarizuar etj.
prokomentojnë pyetjet e ndërsjella. (Kjo
do të na mundëson të intervenoni nëse Tabela për dendësi,
141
hulumtimi sipas Përcakton dhe sqaron mod. (e
interesit vetjak. dhënë që paraqitet disa rradhë më
tepër).
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin;
parashtron hipoteza (supozime) dhe
i provon.
170. Punë praktike Qëllimet e orës së 5
(sipas aktiviteteve nga
plani) Cakton dhe sqaron mod. (e dhënë
që paraqitet disa herë)
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
d.sh. Përcaktim i mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin;
modit të ndonjë parashtron hipoteza (supozime) dhe
hulumtimi sipas i provon.
interesit vetjak.
është e propozuar pyetja jo adekuate). piktogram,
diagrami shtyllor,
Grupet mandej e planifikojnë mbledhjen grafikoni i
dhe organizimin e të dhënave dhe vijave
mendojnë se si ti interpretojnë të dhënat,
duke i përfshirë edhe gjatjen e modit. Hulumton, mbledh,
organizon,prezanton,
Ata mendojnë për mënyrën më të mirë që interpreton, diskuton,
ti prezantojnë dhe ti dallojnë rezultatet e sqaron rezultate,
tyre. Grupet e prezantojnë punën e tyre përfundime
para paraleles.
Aktivitetet për orën e 5
 Hulumtoni kufizimet e modit. Kërkoni Metri / vizore prej një metro Të dhëna
prej nxënësve të krijojnë piktograme për mod
këto tre grupe të të dhënave: Tabela të bardha të vogla / letër më i shpeshtë, më i
dhe stilolaps njohur etj.
1,2,3,3,3,4,5,6,7,8,9
1,1,2,2,3,3,3, piktogram
1,3,3,3,9,12,20
Pyetni për komente. Provoni se ndarjet
janë shumë të ndryshme por modi është i
njejtë.
- Kur njohja e modit mund të jetë e
dobishme? (psh. shitore që dinë se sa
këpucë kanë si tepricë nga secila madhësi)
- Kur mundet kjo të na ndihmojë?
(psh.nëse shitorja zgjedh të shet një
madhësi të kapelave për çdonjërin, në bazë
të madhësisë modale të kokës)
 Jepni shembuj të të dhënave dhe pyetni
nxënësit se vallë mendojnë se modi do të
ishte masë e dobishme.
Flitni për të dhëna të vazhdueshme
(psh.temperatura në klasë) ku modi nuk
142
 funksionon mirë përveç nëse marrim
shembull në kohë të dhënë.

 Kërkoni prej nxënësve ta gjejnë lartësinë

e tyre në metra me dy vende decimale. Ata
e shkruajnë në tabelat e tyre të bardha.
Vallë mund ta gjejmë modin e lartësisë?
(vallë mund të ketë dy apo tre me gjatësi të
njejtë, por më tepër se kjo nuk është e
besueshme – kështu që modi nuk është i
dobishëm?) Kërkoni nga nxënësit ti
rrethojnë gjatësinë e tyre në një vend
decimal. Hulumtoni se vallë kjo na
mundëson që më me efikasitet ta përdorim
modin. Kërkoni prej nxënësve të mendojnë
se si do të munden ta prezantojnë këtë të
dhënë dhe për se do të jetë i dobishëm ai.

Muaji dhe java: MAJ - Java 18

Qëllimet e orës së 1 Aktivitete e ores së 1
171. Më
pak ose më Përshkruan ngjarje rasti duke Kërkoni prej nxënësve të qëllojnë se cili do Besueshmëria, shansi, e saktë,
shumë përdorur gjuhën e besueshmërisë. të jetë personi tjetër i cili do të hyjë përmes më e saktë
ngjarje të derës së klasës? Bëni listë. Mund të jetë: Listë e madhe prej letre dhe Më tepër/më pak, sigurisht,
besueshme - Nxënës? stilolaps pasigurish, së paku, sigurisht
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
fq.72 F.P. - Mësimdhënës?
mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin; - Drejtor? Sigurisht, pamundësish
parashtron hipoteza (supozime) dhe - Kryetari I Maqedonisë?
i provon. Cila është e besueshme? Cila është më e Shanse e mirë
besueshme? Me ndihmën e nxënësve Shanse e keqe
d.sh. radhitni propozimet sipas ndonjë rendi. Nuk ka shansë
Përpilo 5 Radhitni fjalët sipas besueshmërisë:
thënie më të - Besueshëm/pabesueshëm; Diskuton sqaron

143
besueshme - Më besueshëm;
dhe më pak - Më pak besueshëm;
më të - Jo besueshëm/më së paku;
besueshme - Besueshëm;

Ridiskutoni se si disa gjëra mund të mos jetë

e mundur të ndodhur, por ende mbesin të
mundshme. Psh., kryetari ndoshta asnjëherë
nuk e ka vizituar klasën, por megjithatë ende
është e mundshme se një ditë ai do të vijë.
Nga ana tjetër e pamundur është të vijë
Aleksandri I Madh. ( Është e mundur të
duhet të provoni se nxënësit mund të
dallojnë ngjarje imagjinare të vërejtura në
lojërat kompjuterike dhe filmat nga situatat e
jetës së përditshme).
Njëkohësisht, disa punë janë të sigurta.
Për shembull, mundeni të jeni të sigurt se
dikush do të kalojë përmes derës në ndonjë
moment. Plotësoni ,,sigurt’’ lartë në listën
tuaj dhe e ,,pamundur’’në fund.
Gruponi bashkërisht të gjitha gjërat e
mundshme dhe nënvizoni.

Luani lojën e mundur/e pamundur. Në

çifte/në grupe të vogla një nga një plotësoni
informatat të shprehjeve, për shkak të cilit
ende më e mundur, por megjithatë e mundur,
psh:
Personi vijues që do ta vizitojë paralelen do
të jetë drejtor’’.
Personi vijues i cili do ta vizitojë paralelen
do të jetë drejtori, i veshur me pajisje të
futbollit.
- Drejtori, i veshur me veshje futbolli,
duke mbajtur çantë.
- Drejtori, i veshur me veshje futbolli,

144
 duke mbajtur çantë dhe akullore për të gjithë.

Loja mbaron kur dikush do të propozojë kur

dikush do të propozojë diçka të pamundur
(apo kur do të vendosni se lista është mjaftë
e gjatë’).

Qëllimet e orës së 2 Aktivitetet për orën e 2

172. Gjasa
e madhe, Përshkruan ngjarje rasti duke  Paraqitni dhe diskutoni fjalët që të Besueshmëria, shansi, e
gjasa e përdorur gjuhën e besueshmërisë. Lista me fjalë që të përshkruhet saktë, më e saktë
përshkruani besueshmërinë.
vogël fq. mundësia Më tepër/më pak, sigurisht,
128 L.  Plotësoni listën tuaj me fjalë të rejave pasigurish, së paku, sigurisht
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton të cilët përshkruhen situata ku rezultati
Sigurisht, pafundësisht
mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin; është i pasigurt.
parashtron hipoteza(supozime) dhe i - Nuk ka shanse Shanse e mirë
provon. - Shanse e vogël Shanse e keqe
d.sh. - Shanse e mirë Nuk ka shanse
Zgjedhje e
ushtrimit 4 Shpesh
nga libri Kërkoni prej nxënësve të shkruajnë/ndajnë
shembuj të cilët e ilustrojnë secilin. Dizajn, loja, rregulla,
- Përpiloni shkallë të vlerësimit të instruksione, provë, test
shënuar me: nuk ka shanse, shanse e vogël ,
shanse e mire, sigurt. Kërkoni prej Vlerëson
nxënësve t’ju ndihmojnë që ti vendosni Diskuton, sqaron
rezultatet e dhënë të shkallës.
Kërkoni ti sqarojnë vendimet e tyre, duke
përdorur gjuhën e besueshmërisë. Psh,
mendoj se kjo është më e besueshme
meqë…
Qëllimet e orës së 3 Aktivitetet për orën e 3
173. Detyra Resurset nga lëmit tjera në Besueshmëria, shansi, e saktë,
për Përshkruan ngjarje të rastit duke Kërkoni prej nxënësve të punojnë në çifte programin mësimor psh: më e saktë
përsëritje përdorur gjuhën e besueshmërisë. apo në grupe të vogla duke përdorur - të dhëna për kohën; Më tepër/më pak, sigurisht,
shfrytëzuar resurse nga lëmit tjera nga - numër i madh i farave të pasigurish, së paku, sigurisht

145
 programi mësimor. Ata krijojnë shprehje mugulluar/lartësia e bimëve;
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton për besueshmëri psh., duke përdorur gjuhën - përshkrime të betejave Sigurisht, pamundësisht
mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin; e besueshmërisë të përshkruhen ngjarje historike;
d.sh. parashtron hipoteza (supozime) dhe për kohën. - të dhënat elektronike. Shanse e mirë
Zgjedhje e  Jepni nxënësve komplet prej shprehjesh Komplet letrash që paraqesin Shanse e keqe
i provon.
ushtrimeve të letrave. Ata i përshtatin me fjalorin e deklarata dhe fjalor për Nuk ka shanse
sipas besueshmërisë. besueshmërinë e rënies
përzgjedhjes Shpesh
së lirë
Dizajn, loja, rregulla,
instruksione, provë, test

Qëllimet e orës së 4
174.
Përsëritje e Përshkruan ngjarje të rastit duke
materialit përdorur gjuhën e besueshmërisë.
Vërteton se vallë përgjigja është
logjike.
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin;
parashtron hipoteza (supozime) dhe
i provon.
Vlerëson
Diskuton, sqaron
Aktivitete për orën e 4
Aktivitetet e orëve 4 dhe 5 formojnë mini Tabela 100 Besueshmëria, shansi, e saktë,
projekt. Kubi, rrotulluesja më e saktë
Llogaritëse Më tepër/më pak, sigurisht,
Letra për instruksione pasigurish, së paku, sigurisht
Në grupe të vogla, nxënësit krijojnë lojëra Sigurisht, pamundësish
në tabelën 100. Vërtetojnë ,,rregulla’’ në Stilolapsa
bazë të të ardhurave të mundshme, psh: Letra për formularë reciprok (apo Shans e mirë
Hidhni kubin. Nëse rezultati është tek, Formularë të përgatitur Shans e keqe
shtoni 3 në numrin e numëruesit tënd, dhe paraprakisht për Nuk ka shans
zhvendosni gjithë deri në atë pozitë. Nëse informatën reciproke)
Shpesh
rezultati është çift, dyfishoni vlerën e
pozitës dhe zhvendosni deri në atë pozitë. Dizajn, loja, rregulla,
instruksione, provë, test
Nxënësit do të duhet të vendosin se si
definohet ,,fituesi’’. Vallë është e Vlerëson
besueshme se mund të jetë rezultati i cili i Diskuton, sqaron
mundëson të arrijë saktë në 100?

Nxënësit luajnë, duke u ballafaquar me

146

Qëllimet e orës së 5
175.
Kontrrollim Përshkruan ngjarje të rastit duke
njohurish përdorur gjuhën e besueshmërisë.
Vërteton se vallë përgjigja është
logjike.
Gojarisht dhe me shkrim e arsyeton
mënyrën e zgjidhjes dhe mendimin;
parashtron hipoteza (supozime) dhe
i provon.
Java për konsolidim
Qëllimet e mësimit
çfarëdo problemi, psh: Vallë është e
mundshme cili do qoftë përveç lojtarit të
parë të fitojë?
Nxënësit shkruajnë instruksione të qarta për
lojën e tyre dhe krijojnë ,,paket’’ i cili i
përfshin instruksionet, pajisjen për luajtje
dhe titullin interesant të lojës. Ata
gjithashtu inkuadrojnë edhe fletë me
informatë reciproke për shfrytëzuesit ti
shënojnë emrat e tyre dhe mendimet për
lojën.
Aktivitetet për orën e 5
Besueshmëria, shansi, e saktë,
Grupet i testojnë dhe vlerësojnë lojërat më e saktë
ndërmjet veti nga ora paraprake. Më tepër/më pak, sigurisht,
pasigurish, së paku, sigurisht
- Nxënësit japin informatë reciproke për
Sigurisht, pa mundësisht
lojën. Vallë loja është korrekte? Vallë Shanse e mirë dhe e keqe
ndikimi i shansit e bën lojën interesante, Nuk ka shanse
apo e bën shumë të paparashikuar? Shpesh
- Lejoni grupeve ti mësojnë informatat Dizajn, loja, rregulla,
reciproke të dhënë nga nxënësit tjerë, bëni instruksione, provë, test
përshtatje të instruksioneve për lojën dhe Vlerëson
Diskuton, sqaron
përsëri testoni.
Propozim aktivitetet Resurset Terminologjia
Muaji dhe java: QERSHOR - Java 19-20
147

176-180.Orë konsolidimi
Mundësia një javore për rikthimin e
serishëm të cilit do prej qëllimeve të
këtij semestri për cilin nevojitet më
tepër ushtrime nga nxënësit.
Mësimdhënësit mund të vendosin ta
shfrytëzojnë këtë mundësi që të
diskutojnë me nxënësit për lëmit ku
mendojnë se duhet ta përforcojnë
njohurinë.
Vëmendje të posaçme duhet kushtuar Varësisht nga qëllimet, Varësisht nga
aktiviteteve të cilat përfshijnë lëmi të cilat janë respektivisht nga qëllimet, respektivisht
të reja për nxënësit në klasën e V, psh: aktivitetet e parapara nga aktivitetet e
- Decimale, duke përfshi llogaritje me parapara
decimale;
- Përqindje;
- Barabarësia ndërmjet thyesave dhe
përqindjes;
- Përdorimi i kalkulatorit.
Ndoshta do të jetë e dobishme të fokusoheni në
aktivitetet për zgjidhjen e problemeve si hyrje
në cilin do qoftë temë në të cilën riktheheni.
Kjo do të mundëson mbikëqyrje në kufijtë e të
kuptuarit dhe paqartësitë te
nxënësit.

Vlerësim i të arriturave të nxënësve

PROVA DHE VLERËSIM VLERËSIM I FORMATIV

DIAGNOSTIK
Në fillim të vitit shkollor
mësimdhënësi realizon vlerësim
diagnostifikues për vlerësim dhe
notim në funksion të planifikimit
kualitativ dhe realizimit të
aktiviteteve të ardhshme. Njihen
njohuritë paraprake në kuptim të
plotë të fjalës, aspektet socializuese
Gjatë mësimit nga matematika në klasën e tretë preferohet vlerësimi formative e cila përfshin
punim dhe përcjellje të përmbledhjes së vërtetimeve te nxënësve që përfshin:
- mbledhje të treguesve (punime fëmijësh, punime gjykime e të ngjashme.) për çdo nxënës në
veçanti;
- rrjedhëse (formative), ma pare të përgatitura, lista evaluese për çdo nxënës, te cilat
plotësohen pas aktivitetit te tij konkret, e cila është specifike (pozitive ose negative) ose studime
rasti në të cilën arsimtari e shënon gjendjen faktike;
- instrumente te cilat i përkasin secilës hapësirë programore në veçanti dhe në të cilat
arsimtari vë të dhëna për të arriturat e nxënësit ndaj të gjitha aspekteve zhvillimore te cilat nxiten

148
të zhvillimit, zhvillimi emocional dhe
zhvillimi fizik.
VLERËSIM MIKROSUMATIV-
-Në fund të tremujorit të dytë në bazë
të njohurive nga vlerësimi formative,
realizohet vlerësimi mikrosumativ.
VLERËSIM SUMATIV –Në bazë të
dhënave sumative nga përcjellja dhe
vlerësimi formative, mësimdhënësi e
konstaton (përshkruan gjendjen
zhvillimore te secilit nxënës veç e
veç, në kuadër te secilës fushë
programore.
me programin nga matematika (kognitivo-intelektual, socio-emocional dhe aspekti
psikomotorik). Listat evoluese primare i takojnë qëllimeve të cilat plotësisht arrihen në nivelin e
klasës së tretë dhe nuk janë kaluese në klasat tjera më të larta.
QASJA DHE RRJEDHA E PËRMBLEDHJES SË VËRTETIMEVE
Përmbledhja e vërtetimeve duhet, gjatë tërë vitit, te jete e hapur për prindërit që të munden të
kontribuojnë në realizimin kualitativ të mësimit të matematikës.
- Nota përfundimtare analitiko-përshkruese dërgohet, gjithashtu, deri te prindërit dhe behet pjesë
e përmbledhjes të vërtetimeve të nxënësit.
- Përmbledhja e vërtetimeve te nxënësit me të dhëna te pastra dhe të selektuara vazhdon edhe ne
klasat vijuese me te larta.
MËNYRA E PROVËS DHE VLERËSIMIT- Sipas natyrës se programit nga matematika ne
klasën e tretë, provimi dhe nota përshkruese duhet të realizohen me gojë, në mënyrë praktike,
nëpërmjet prezantimit dhe ushtrime përkatëse
149
 15
0

©Cambridge International Examinations 2015