M.Ü.H.F.

MİLLETLERARASI HUKUK ANABİLİM DALI

DENİZ HUKUKU II DERSİ FİNAL SINAVI PRATİK ÇALIŞMASI

OLAY 1
İtalya bayraklı yakıt ikmal gemisi “Bella” Yeni Zelanda’nın bitişik bölgesinin hemen
dışında münhasır ekonomik bölgede bulunuyorken, bir gün önce çeşitli gemilere izinsiz
yakıt ikmali yaptığı ve bu doğrultuda kaçakçılık suçunu işlediği gerekçesiyle Yeni
Zelanda gümrük devriye botları tarafından takip edilerek açık denize vardıktan sonra
yakalanmıştır. “Bella” isimli yakıt ikmal gemisine çıkan Yeni Zelandalı yetkililer
gemiyi alıkoyarak Yeni Zelanda’nın Wellington şehri limanına getirmişlerdir. Buradaki
yargılamada gemi ve kaptanı hakkında tutuklama kararı verilmiştir. Wellington Ceza
Mahkemesi, gerekçeli kararında geminin izinsiz yakıt ikmallerini, her ne kadar
doğrudan bitişik bölge içerisinde olmasa bile kendi gümrük kanunları uyarınca
oluşturdukları gümrük bölgesi içerisinde gerçekleştirdiğini dolayısıyla da yapılan
kaçakçılık faaliyetinin kendi gümrük kanunlarını ihlal ettiğini ifade etmiştir. (Yeni
Zelanda ve İtalya 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne taraftır).

Sorular

1. Wellington Ceza Mahkemesi’nin kaptan ve gemiyi tutuklama gerekçesi, 1982

Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne uygun mudur? Sıcak takibin şartlarını
da dikkate alarak yasal dayanakları ile açıklayınız.

2. Wellington Ceza Mahkemesi’nin kararı ile ilgili olarak “Bella” isimli geminin bayrak
devleti olan İtalya’nın veya İtalya adına gemi malikinin (donatanının) 1982 Birleşmiş
Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca başvurabileceği bir yargı mercii var mıdır?

3. “Bella” isimli yakıt ikmal gemisinin Yeni Zelanda’nın münhasır ekonomik

bölgesindeki petrol platformlarından ham petrol kaçırdığının tespit edilmesi halinde
geminin sıcak takip sonucunda durdurularak tutuklanması 1982 Birleşmiş Milletler
Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne uygun mudur? Yeni Zelanda’nın münhasır ekonomik
bölgesi olmaması durumunda cevabınız değişir mi?

4. “Bella” isimli geminin bir balıkçı teknesi olması ve Yeni Zelanda’nın münhasır
ekonomik bölgesinde izinsiz balıkçılık yapması varsayımında, olaydaki maddi vakıalar
ışığında sıcak takip ve tutuklama işlemleri hukuka uygun olur muydu? 1982 Birleşmiş
Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi hükümleri ve uluslararası teamül hukuku
çerçevesinde cevaplayınız.
OLAY 2

Avrupa Birliği ile Türkiye arasında mülteci krizini hafifletmek için varılan anlaşmanın
ardından binlerce göçmen, Libya üzerinden İtalya'ya geçmeye başlamıştır. Ani gelişen
bu yasadışı göç hareketini önlemek amacıyla, İtalyan sahil güvenlik ekipleri, Libya
açıklarında operasyonlar yapmaya başlamış ve bir hafta içerisinde binlerce göçmeni
yakalamıştır. Suriye’nin Halep şehrinden, bitmek bilmeyen Rus bombardımanı
nedeniyle, Libya’nın Zintan şehrine kaçmak zorunda kalan yüz kişilik mülteci grubu,
bir balıkçı teknesiyle yola çıkarak önce Lampedusa adasına ardından Avrupa'ya gitmeye
karar vermiştir. Mültecilerin binmiş olduğu Libya bayraklı El Fecr adlı gemi, Libya
karasularından 230 mil uzakta seferine devam etmekteyken, Portekiz bayraklı Royal
Princess adlı bir cruise gemisi ile karşılaşmıştır. El Fecr gemisinde bulunan mülteciler,
uluslararası toplumun Suriye'de yaşanan insani drama karşı duyarsızlığını protesto
etmek amacıyla Royal Princess gemisine izinsiz olarak girmiş ve gemideki yolcuları
rehin almıştır. Bazı yolcuların, mültecilere direnmesi nedeniyle gemide büyük bir kavga
yaşanmış ve birkaç yolcu ağır şekilde yaralanmıştır. Olayın geçtiği bölgede, devriye
görevinde bulunan Anzilotti-2 adlı İtalyan savaş gemisi, yaptığı operasyonla, Royal
Princess gemisini ele geçirmiş olan mültecileri etkisiz hale getirmiş ve tümünü
tutuklamıştır. İtalyan Mahkemelerince yapılan yargılama sonunda birçok mülteci hapis
cezasına çarptırılır.

Sorular

1. Olayların geçtiği deniz alanını tespit edip bu alanın hukuki rejimi hakkında bilgi
veriniz.
2. Olayın geçtiği deniz alanında bulunan bir ticaret gemisi üzerinde cezai yargı
yetkisi hangi devlete aittir? Açıklayınız.
3. İtalyan Mahkemelerince yapılan yargılama sonunda, mültecilerin deniz
haydutluğundan dolayı cezalandırılması, uluslararası deniz hukuku
sözleşmelerine ve uluslararası teamül hukukuna uygun mudur? Açıklayınız.
4. Söz konusu fiillerin, kamu hizmetinde kullanılan bir devlet gemisinde bulunan
kişiler tarafından gerçekleştirilmiş olması ihtimalinde deniz haydutluğu suçu
oluşur mu? Açıklayınız.
5. Söz konusu fiillerin, Royal Princess gemisinde bulunan bazı yolcular tarafından
diğer yolculara karşı işlenmiş olması ihtimalinde deniz haydutluğu suçu oluşur
muydu? Açıklayınız.