RETORIKA (FINAL) REVIEW
ARALIN IV:
Marapat nating pagtuunan ng pansin ang paggawa ng
komposisyon na mauuri sa bilang ng pasalita o
pasulat.
A. KAISAHAN
• Tawag sa pangangailangan ng iisang paksang
tatalakayin sa kabuuan ng isang komposisyon.
• Buhat sa isang limitadong paksa, maaaring bumuo
ng isang paksang pangungusap na maaaring
matagpuan sa alin mang bahagi ng talaan
• Upang magkaroon ng kaisahan sa loob ng
pangungusap, kailangang magkaroon din ng
kaisahan sa ideya, layunin at tono upang mapagugnay
ang mga kaisipan nang malinaw at maayos
• Makatutulong din sa pagkakaroon ng kaisahan ang
semantic mapping bago magsalita o magsulat
Upang matiyak na ang mga sumusuportang detyalye
ay hindi lumalayo sa pangunahing kaisipan
SEMANTIC MAPPING
Makakatulong din ang pagpapanatili ng kaisahan ang
semantic mapping bago magsalita o magsulat.
Sa pamamagitan nito, matitiyak na ang mga
sumusuportang detalye ay hindi lumalayo sa
pangunahing kaisipan.
B. PAGKAKAUGNAY-UGNAY O KOHIRENS
Tumutukoy sa pagkakahanay-hanay ng mga ideya o
pangyayaring tinatalakay. Ito ay tumutukoy sa
kakipilan o ugnayan.
•Pagkakaroon ng tuluy-tuloy na daloy ng diwa ng isang
Komposisyon.
MGA PARAAN UPANG MAGKAROON NG
KOHIRENS ANG PANGUNGUSAP
• Paggamit ng mga panghalip na panao at mga
panghalip na pamatlig (siya, ito)
Halimbawa:
Isa sa pinakamahalagang tuklas ng tao ay ang
komunikasyon, kapag inalis ito, para na nating
pinahinto ang mundo.
• Paggamit ng nga salitang naghahayag ng
karagdagan (at, isa pang)
Halimbawa:
Iyan ang ngiti – pampalakas-loob at pamawi ng
lungkot.
• Paggamit ng mga salitang naghahayag ng
pagsalungat (subalit, ngunit)
Halimbawa:
Subalit ang realidad ng buhay, ng lipunan at ng
mamayan sa bansang ito ay hindi lamang nagsasaad
ng ligaya at tuwa.
• Paggamit ng mga salitang naghahayag ng
bunga na sinundan (dahil. bunga)
Halimbawa:
Dahil sa magandang pakikisama, nakaaamot
paminsan-minsan ng kung ano-ano si Marites
sa kapawa tindera.
• Paggamit ng nga salitang naghahayag ng
pagkakasunod-sunod ayon sa panahon
(samantala, pagkatapos)
Halimbawa: Pagkatapos naming ubusin ang
kalahating lata ng matatabang
talaba, agad naming pinuntahan ang sinasabi
ni Mark.
• Paggamit ng mga salitang
magkasingkahulugan at maging ang pag-uulit
ng mga salita.
Halimbawa: Ilang singkong bagol ang nalaglag
sa kanyang palad. Sapagkat ang mga palad
na nagbigay at nandidiring mapadiit sa
marurusing na palad na wari bang
maninipis lamang na kamay ang malilinis.
C . DIIN O EMPASIS
Ito ang ppagbibigay ng higit na pansin sa
pinakamahalagang kaisaipan sa loob ng isang
komposisyon. Mauuri ito ayon sa sumusunod.
DIIN SA PAMAMAGITAN NG POSISYON –
Tumutukoy ito sa paglagay ng pamaksang
pangungusap sa wasto o angkop na lokasyon
nito sa loob ng isang set ng mga pahayag o
talata. Kung gayon, ang pamaksang
pangungusap ay maaaring matagpuan sa
unahan, gitna o sa hulihang bahagi.
DIIN SA PAMAMAGITAN NG PROPORSYON-
Sa simulaing ito, ang bawat bahagi ay
binibigyan ng proporsyonal na diin ayon sa
halaga, laki, ganda at iba pang sukatan.
DIIN AYON SA PAGPARES-PARES NG MGA
IDEYA
Ang paglalahad ng mga ideya sa pamamagitan
ng pagpares-pares ng mga ito’y
nakapagbibigay ng malinaw na pagkakatulad o
pagkakaiba ng kanilang pagkakaugnay-ugnay.
Madali lamang maisagawa ito. Kadalasan ang
pagpares-pares ng mga ideya ay nagagawa sa
pamamagitan ng paggamit ng salitang AT at O.
D. HULWARAN NG TEKSTO
S I K W E N S Y A L - sa hulwarang ito, ang mga
datos ay inaayos mula sa unang pangyayari
hanggang sa huli o kabaligtaran nito.
K R O N O L O H I K A L - sa hulwarang ito ang
mga datos ay inaayos batay sa mga tiyak na
baryabol tulad ng edad, halaga, dami o tindi.
E S P A S Y A L - sa hulwarang ito, ang mga
datos ay inaayos ayon sa layo o distansya.
Maaaring ang paglalarawan ng paksa ay mula sa
taas o paibaba o kabaligtaran nito, loob
papalabas o kabaligtaran nito, malapit o patungo
sa malayo o kabaligtaran nito.
L O H I K A L - ang hulwarang ito ay gamitin sa
mga tekstong argumentatibo. Inaayos ang mga
datos sa hulwarang ito batay sa lohika, kung
gayon, maaaring pasaklaw o kaya ay pabuod.
E. ANG PAGGAWA NG BALANGKAS
Isang sekreto upang matiyak na ang isang
komposisyon ay may taglay na kaisahan,
pagkakaugnay-ugnay at diin ay maingat at
matalinong pagpaplano nito. Ang paggawa ng
balangkas ay isang teknik upang makamit ang
nabanggit na aytem sa pagsulat.
Ang balangkas ay ang pinakalansay ng isang
akda. Ito ang pagkakahati-hati ng mga kaisipang
napakaloob sa isang seleksyon ayon sa
pagkakasunod-sunod ng mga ito.
Ito ay nahahati sa tatlong kategorya: dibisyon,
sub-dibisyon at seksyon.
Ang dibisyon ay may pananda na bilang romano
(i, ii, iii, iv). Sa sub-dibisyon ay mga malalaking
titik ng alpabeto (a, b, c at iba pa )
sa seksyon naman ay bilang-arabiko (1, 2, 3, 4 at
iba pa)
may dalawag uri ng balangkas: paksang
balangkas (topic outline) at pangungusap na
balangkas (sentence outline).
ARALIN V:
Ano ang KOMPOSISYON?
1. Pianakapayak na paraan ng pagsulat
2. Inilalahad sa pa simpleng pagsulat ang mga
natatanging karanasan, interpretasyon sa mga
pangyayari, puna sa mga napanood o nabasang
akda
3. Bumubuo ng mga makabuluhang salita na
siyang may kahulugan sa pagsusulat
Mga Teorya sa Pagsulat
Ang pagsusulat ay isang aktibong gawain.
Nasasangkot ito sa intens na partisipasyon at
imersyon sa proseso. Ang mga imersyong ito ay:
SOLITARI AT KOLABORATIB
PISIKAL AT MENTAL
KONSYUS AT SABKONSYUS
Ang proseso ng pagsulat ay kinakasangkutan ng
idling label ng gawain na maaaring kaugnay o
kasalungat ng bawat isa – ROSE WINTEROUD
Ang pagsulat ay isang explorasyon, pagtuklas sa
kahulugan, at pagtuklas sa porma.
Dagdag pa nya ang pagsulat ay isang prosesong
rekarsib o paulit-ulit.
Sinabi rin niya na “WRITING IS PRE-WRITING”at
“A good writer is wasteful” - DONALD
MURRAY
“I am a demon on the subject of revision, I
revise, revise, revise until every word is what I
want” -BEN LUCIAN BURMAN
Ano ang TALATA?
- Isang teksto na binubuo ng iisang paksa.
Hindi maaaring maging random ang
pangungusap o lipon ng mga pangungusap
kung saan ang mga diwa ay bumubuo at
mga kaugnayan lalapat ng mga ideya dahil
ang pangunahing layunin ng isang talata ay
ang ipaunawa sa mambabasa ang paksa at
pangunahing punto ng isang kaisipan o
ideya
- Mauuri ayon sa lokasyon katatagpuan nito
sa loob ng isang komposisyon
Layunin para sa epektibong pagsulat ng
komposisyon
Panimulang Talata – magsimulang
nalalaman o nagkaroon ng punto na may
kinalaman sa paksa at saan ito patungo.
Talatang Ganap – mga puntong nagtutulak
sa pangunahing diwa para mas lalong
maiintindihan ng mambabasa
Talatang Paglilipat Diwa – sinasama o
kinukuha ang mga nasabi nang ideya sa
mga nauna
 Talatang Pabuod - panghuli na kung saan
nabibigay ng linaw sa buong talatang nabasa.
Mga Katangian Ng Isang Mahusay Na Talata
• Kaisahan – tumutukoy sa mga pangngusap na
nagkakaisang umiikot sa iisang diwa
• Kaugnayan – ang mga pangungusap ay
magkakaugnay o magkakadugtong ang kaisipan
upang magkaroon ng maayos na daloy ng kaisipan
mula una hanggang dulo
• Kaanyuan – ang talata ay maaaring buuin, ayusin,
at linangin ayon sa lugar o heorapiya, ayon sa
kahalagahan o kasukdulan
Mga Katangian ng Mabuting Talata
1. May isang paksang pandiwa- masasabing may
isang paksang-diwa ang talata kapag ito ay
nagtataglay ng isa lamang paksang pangungusap.
ANYO NG PAKSANG PANGUNGUSAP:
*Patanong
* Paturol
a. may kaisahan ng diwa- Masasabing may kaisahan
ng diwa ang isang talata kapag ang bawat
pangungusap ay nauugnay
sa paksang pangungusap niyon.
2. May wastong paglilipat-diwa- Nagiging malinaw
ang mga pangungusap ng talata kapag
may wastong paglilipat diwa. May mga salita at
pariralang ginagamit sa paglilipat-diwa.
Nakakatulong ang mga ito upang maunawaan ang
tamang pagkakaugnay-ugnay ng mga
pangungusap na bumubuo sa talata . Sa bawat iisang
ililipat , may angkop na salita o pariralang
ginagamit.
Halimbawa:
Pagdaragdag- at, saka , gayon din
Pagsalungat- ngunit, subalit , datapwat , bagaman,
kahiman,sa kabilang dako
Paghahambing- katulad ng, kawangis ng , animo’y
,anaki’y
Pagbubuod- sa madaling sabi, kaya nga
Pagbubuklod - samakatwid, kung gayon
3. May kaayusan- bagama’t walang tiyak na
panuntunang sinusunod ukol sa pag-aaayos ng
talataan,mabuting ayusin ang mga pangungusap
sa talata sa paraang pagpapaunlad ang galaw ng
mga pangyayari o ang mga kaisipang tinatalakay.
Maaaring maging ganiyo ang gawain
pagsasaayos ng mga pangungusap sa loob ng
talata.
a.) Ayusin nang kronolohikal ayon sa
pagkakaganap na mga pangyayari. Karaniwan
ang ayos na ito sa mga kpmposisong pasalaysay
o palahad
b). Ayusin sa pananaw sa bagay o pangyayari
,gaya halimbawang malapit-palayo o kabalikan
nito, mula sa loob - palabas o kabalikan nito o
mula sa kanan-pakaliwa o kabalikan nito.
c). Iayos na mula sa masaklaw patungo sa
espesipiko . Ito ang karaniwang ayos na ang
paksang pangungusap ang unang pangngusap
sa ng talata. Maaari ring ayusin sa kabalikan nito
na mula sa mga pangungusap . Sa ganito , ang
paksang- pangungusap ang huling pangungusap
ng talata.
Mga Yugto ng Proseso ng Pagsulat
Pre-writing-> Drafting->Revising->editing->final
PRE-WRITING ACTIVITIES
isang estratehiya tungo sa pormal na pagsulat at
ang unang hakbang na isasagawa sa
pagpapaunlad ng paksang isusulat.
A. Pagsulat sa Dyornal
B. Brainstorming
C. Questioning
D. Pagbabasa at Pananaliksik
E. Sounding-out Friends
F. Pag-iinterbyu
G. Pagsasarbey
H. Obserbasyon
I. Imersyon
J. Pag-eeksperimento
WRITING STAGE
naisusulat ang unang borador na ihaharap ng
bawat mag-aaral sa isang maliit na grupo upang
magkaroon ng inter-aksiyon. Karaniwang tuon ng
bahaging ito ang halaga ng paksa, kabuluhan ng
pag-aaral, at lohika sa loob ng sulatin.
“Ang Pagsulat ay isang komprehensib na
kakayahang naglalaman ng wastong gamit,
talasalitaan, pagbubuo ng kaisipan, retorika at iba
pang mga elemento” – Xing at Jin
A. Pagsisimula
-naglalahad ng nakakaakit na atensyon para
makuha ang interes at kawilihan ng mambabasa.
Dito nababatay kung itutuloy o hindi ang
nasimulang pagbasa.
1. Gumamit ng isa o serye ng mga retorikal na
tanong.
“Ano nga ba ang wika? Iyan ang mga katanungan
na dapat ihanap ng kasagutan”
2. Gumamit ng isang pangungusap na sukat
makatawag pansin
“Hindi ito himala, ngunit ngayong kapasukan ang
basura ay pwede maging pera o bigas”
3. Gumamit ng pambungad na pasalaysay –
“napatingin ako sa dakong sisikatan ng araw. Nakita
kong unti-unti nangamimitak ang haring araw. May
tuwang pumitig sa aking puso”
4. Gumamit ng salitaan- “Nakasimangot kayo, ka
ambo?” ”kasi ba naman, nakakainis ang narinig kong
balita sa radyo”
5. Gumamit ng isang sipi- “O dios ko, o dios ko,
bakit mo ako pinabayaan? Masidhi ang pagtaghoy ko
upang ako ay tulunugan.
6. Banggitin ang kasaysayan o mga pangyayaring
nasa likuran ng isang paksa- “Noong Nobyembre
10, 1948 ang mga bansa ay nagpalabas ng kinikilala
ngayong Universal Declaration”
7. Tahasang ipaliwanag ang suliraning
ipapaliwanag- “Ang paglalahad sa mga pilipinong
muslim ay paglalahad tungkol sa tatlong bagay.
Una, tungkol sa kanilang sining”
8. Gumamit ng salawikain o kawikaan- “aanhi pa
ang damo kung patay na ang kabayo”
9. Gumamit ng pasaklaw o panlahat na pahayag-
“tuwing may krisis na tumatama sa ekonomiya, isa sa
labis na naaapektuhan ay mga bata”
10. Magsimula sa pamamagitan ng buod-
“Nilayasan na ng mga veteran rocker ang
kanyang recording company at nagtayo na ng
sariling kompanya”
11. Gumamit ng tuwirang sabi- “They’re liars!”
sabi kahapon ni senador wigberto sa us officials
12. Maglarawan ng tao o pook- “Baliw raw si
Mercy, ang babaeng may bigote’t balbas”
13. Gumamit ng analohiya- “Ang buhay ay
gulong, umiikot, mabilis, mabagal...”
14. Gumagamit ng isang salitang makatatawag
ng kuryosidad- “Luha-salitang may apat na titik
lamang datapwa’t naglalaman ng libo’t isang
kahulugan”
B. Pagsasaayos ng Katawan
 Pakronolihikal- Ito’y pag-aayos sa mga
pangyayari na magkasunod-sunod mula sa
pinakamatagal hanggang sa pinakasalukuyan.
•Paanggulo- Ito’y pagsasaayos na ibinabatay sa
personal na masasabi o reaksiyon ng bawat tao
tungkol sa mga bagay-bagay o isyu tungo sa
isang obhektibong paglalagom. Sa isang isyu,
ang tatlong anggulo ay sapat na para makabuo
ng isang komposisyon.
• Pagpapaunlad - ay isinasaayos nang
paseksyon. Pagkakaiba tungo sa sumunod na
seksyon.
• Palamang o Pasahol- Mahala muna ang
binabanggit bago ang di gaanong mahalaga o
vice versa
• Patiyak o Pasaklaw- Pamaraang partikular o
tiyak na detalye bago ang pangkalahatan o vice-
versa
• Papayak o Pasalimuot- Mula sa komplikado
kasunod ang bagay na simple o vice-versa
• Ang Wakas- nagtatapos ang kabuuan ng
sulatin. Sinasambit sa ilang pananalita na lamang
Mga Paraan
1. Pakronolihikal - Ito’y pag-aayos sa mga
pangyayari na magkasunod-sunod mula sa
pinakamatagal hanggang sa pinakasalukuyan.
Halimbawa: Kung ang paksa’y tungkol sa
talambuhay, ito’y simulan sa paglilihi ng kanyang
inay hanggang sa kasalukuyan niyang buhay.
2. Paanggulo - Ito’y pagsasaayos na ibinabatay
sa personal na masasabi o reaksiyon ng bawat
tao tungkol sa mga bagay-bagay o isyu tungo sa
isang obhektibong paglalagom. Sa isang isyu,
ang tatlong anggulo ay sapat na para
makabuo ng isang komposisyon.
Halimbawa: Kung ang paksa’y tungkol sa Bitay o
Hatol, ang mga anggulo ay maaaring kunin sa;
mga kriminal mismo na pagtutol di pagsang-
ayunan; bawat sektor ng mamamayan na
magkaroon ng iba’t ibang pagpapasya. Sa
pamamagitan ng pagtitimbang-timbang sa bilang
ng reaksyong nakuha ang kongklusyon ay
madaling magagawa.
3. Paespasyal o Paagwat - Pinauunlad ang
paglalahad sa malapit na sinisimulan dahil ang
mga bagay-bagay dito’y alam na alam, patungong
malayo o palayo kung saan man ang mga bagay-
bagay ay hindi gaanong kilala o “vice versa”.
C. Ang Pagwawakas
Gaya rin ng simula , ang haba ng wakas ay dapat
ibagay sa haba ng buong katha
• Ibuod ang paksa- ito ay ang pina-ikling
kaalaman tungkol sa buong paksa.
• Mag-iwan ng isa o ilang tanong- Ito ay isang
paraan sa pagwawakas na ginagamitan ng
pagtatanong.
• Mag-iwan ng hamon
• Bumubuo ng kongklusyon
• Gumawa ng prediksyon
• Maagwawakas sa angkop na sipi o
kasabihan
• Sariwain ang suliranig binanggit sa simula
• Mag-iwan ng isang pahiwatig o simbolismo
D. REVISINGTECHNIQUES
1. Revising
2. Editing
3. Proof Reading
K O M P O S I S Y O N- Pinakapayak na paraan
ng pagsulat.
T A N O N G R E T O R I K A L- Isang paraan
ng pagsisimula ng komposisyon.
Hal: “Ano nga ba ang wika? Bakit dapat nating
liwanagan ang nauukol dito?”
P R E - W R I T I N G A C T I V I T I E S - Ito ay
isa sa mga hakbang na ginagawa bago paman
tayo sumulat. Iilan sa mga pwedeng gawin sa
hakbang na ito ay ang pag b-brainstorming,
pananaliksik, pag-oobserba at iba pa.
P A G R E R E B A Y S - Kinakailangan yugto sa
pagsulat. Sa pamamagitan nito, mas lalo pang
pinagbubuti ang isang akda. Nakapaloob dito ang
pag-eedit, proofreading, at iba pang teknik.
P A G W A W A K A S - Ito ay ang katapusan ng
isang katha.
I B U O D A N G P A K S A- Ito ay isang
paraan ng pagwawakas ng komposisyon kung
saan isinusulat ang pinakamaikling kaalaman
tungkol sa buong paksa.
ARALIN VI:
Mga Komposisyong Personal:
A. Dyornal, kahulugan at kalikasan pag-araw-
araw at personal na karanasan na maaaring
pisikal, mental, emosyonal, sosyal o ispiritwal.
Pansarili at napakapribado
B. Sampung dahilan sa pagtatago ng dyornal
C. Mga ideyang maitatala sa dyornal
D. Ang pagsulat ng dyornal
E. Halimbawa ng entris sa dyornal
F. Repleksyong papel
G. Ang pagsulat ng repleksyong papel
H. Ang blog
I. Mga pokus ng blog
J. Mga dahilan ng pagba-blog
K. Mga katangian ng blogs
L. Ang pagsulat ng mabuting blogpost
10 Dahilan ng Pagtatago ng Journal:
1. Travelog
Upang maging makahulugan ang pagbabiyahe sa
iba’t ibang lugar.
2. Talaan ng mga Panaginip
Matutukoy natin ang mga tinatawag ni Freud na
overt o mga hayag na bahagi ng panaginip at sa
pamamagitan ng sikolohiya.
3. Isang Lagbuk
Isinusulat ang draft ng mga sulat sa
kaibigan,kamag-aaral, kamag-anak o sa kahit na
sino. Ipasya mang ipadala iyon o hindi.
4. Isang aklat ng Kaisipan
Maidokumento ang mga libangan o kapaki-
pakinabang.
5. Kwaderno sa Pagpaplano
Itinatala ang mga balakin, tunguhin o mga plano
para samga gawain
6. Paraan ng malikhaing Gawain
Mahalaga ito para sa mga kompositor, pintor,
eskultor, dramaturgo, arkitekto at iba pa, para sa
kanilang likhang-sining.
7. Imbentaryong Eklektik
Maaaring ipunin sa dyornal ang mga paboritong
sawikain o mga salita, mga paunudyo, mga
usapang narinig o anekdota.
8. Tagatago ng Koleksyon
Mga selyo, souvenir, litrato o anumang
kinatutuwaang koleksyon
8. Tagatago ng Koleksyon
Mga selyo, souvenir, litrato o anumang
kinatutuwaang koleksyon.
9. Memoir
Bilang talaan ng mga mahahalagang pangyayari
sa isang tao.
10. Isang uri ng Pakikipag-usap sa Sarili
Pagsusulat nang may kalayaan o nang walang
censorship,
F. Repleksyong Papel
isang masining na pagsulat kung saan
nakalakip ang pansariling pananaw at
damdamin sa isang partikular na pangyayari.
H. Ang BLOG
ay isang diskusyon o impormasyonal na site na
nialathala sa world wide web at
kinapapalooban ng mga entri o post.
I. Mga Pokus ng Blog
Ang tipikal na blog ay kumbinasyon ng mga
teksto, imahe at mga link sa ibang blogs,
webpages at iba pang midyang kaugnay ng
paksa.
J. Mga Dahilan ng Pagba-Blog
Upang ibahagi ang karanasan at kahusayan,
Blogging para kumita gamit ang advertising
programs.
K. Mga Katangian ng Blog
Internet-based journal, hyperactive, active
ARALIN VII:
Diskurso: eksposistori at Argumentatibo
1. PAGLALAHAD - Ginagamit ito sa
pagpapaliwanag ng pamamaraan o proseso ng
paggawa ng isang bagay at ng pagsasakatuparan
ng isang layunin o simulain.
- Pagbibigay ng direksiyon at pagpapaliwanag ng
mga hakbang.
- Natutugunan ng paglalahad ang mga tanong
tungkol sa isang usapin.
- Sinasaklaw ng paglalahad ang malawak na bahagi
ng sinusulat at binabasa ng tao.
MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA
PAGLALAHAD
1. KALINAWAN
2. KATIYAKAN
3. KAUGNAYAN
4. DIIN
MGA BAHAGI NG PAGLALAHAD
1. SIMULA - nakatatawag-pansin; nakakaakit;
nakapupukaw
2. KATAWAN - binubuo ng talatang kinapalooban
ng mga pangunahin at pantulong na kaisipan upang
maibigay ang detalye sa isang paksa
3. WAKAS - nag-iiwan ng isang impresyong titimo
sa damdamin at kikintal sa isipan ng mamababasa.
2. PANGANGATWIRAN/ ARGUMENTASYON-
Isang anyo ng diskurso na nakatoun sa pagbibigay
ng isang sapat at matibay na pagpapaliwanag ng
isang isyu o panig upang makahikayat o
makaengganyo ng mambabasa o tagapakinig.
Naglalayon rin ito na makahikayat ng tao sa isang
isyu of panig
ang dalawang bagay na dapat isaalang-alang para
maging matagumpay ang argumentasyon:
a) matibay na paniniwala. ang matibay na
paniniwala niya ay maaaring maging daan upang
mapukaw ang kaisipan ng mambabasa o
tagapakinig.
b) mahatak na panghihikayat. ang pagpukaw sa
damdamin ng mambabasa ay maaaring
maging daan sa paghikayat na tanggapin ang
proposisyon.
URI NG ARGUMENTASYON
1. ARGUMENTATUM AD HOMINEM
-Isang nakahihiyang pag-atake sa personal
na katangian/katayuan ng pagkatalo at hindi
sa isyung tinatalakay o piangtatalunan
2. ARGUMENTUM AD BACULUM
-pwersa o awtoridad ang gamit upang
maiwasan ang isyu at tuloy paiplano ang
argumento
3. ARGUMENTUM AD MISERICORDIAN
-Upang makamit ang awa at pagkampi ng
mga nakikinig/ bumabasa, ginagamit ito sa
paraan pumipili ng mga salitang umaatake sa
damdamin at hindi sa kaisipan
4. NON SEQUITUR
-sa Ingles ang ibig sabihgin nito ay “it doesn’t
follow”. Pagbibigay ito ng konklusyon sa
kabila ng mga walang kaugnayang batayan
5. IGNORATIO ELENCHI
- Ginagamit ito ng mga Pilipino lalo na sa
mga usapang barberya wika nga. Ito ay
kialala sa Ingles na “cicular reasoning” o
paliguy ligoy.
6. MALING PAGLALAHAT
-Dahil lamang sa ilang aytem/sitwasyon,
nagbibigay na agad ng isang konklusyong
sumasaklaw sa pangkalahataan
7. MALING PAGHAHAMBING
-karaniwang tinatawag na usapang lasing
ang ganitong uri sa pagkat mayroon ngang
hambingan ngunit sumasala naman sa
matinong konklusyon
8. MALING SALIGAN
-Nagsisimula ito sa maling akala na siyang
naming naging batayan. Ipinapatuloy ang
gayon hanggang magkaroon ng konlusyong
wala sa katwiran
9. MALING AWTORIDAD
--Naglalahad ng tao o sangguniang walang
kinalaman sa isyung kasangkot
10. DILEMA
-naghahandog lamang ng dalawang
opsyon/pagpipilian na para bang iyon
nalamang at wala nang iba pang alternatibo.
DALAWANG URI NG
PANGANGATWIRAN/ARGUMENTASYON
1. Pagbuod na pangangatwiran
Nagsisimula sa maliit na katotohanan tungo sa
isang panlahat na simulain o paglalahat ang
pangangatwirang pabuod.
a. Pangangatwirang gumagamit ng
pagtutulad. Inilahad dito ang magkatulad na
katangian, sinusuri ang katangian, at
pinalulutang ang katotohanan. Ang nabubuong
paglalahat sa ganitong pangangatwiran ay
msasabing pansamantala lamang at maaaring
mapasinungalingan. Maaring maging pareho
ang pinaghahambing sa isa lamang katangian
subalit magkaiba naman sa ibang katangian.
b. Pangangatwiran sa pamamagitan ng pag-
uugnay ng pangyayari sa sanhi.
Nananalunton ito sa paniniwalang may sanhi
kung kaya nagaganap ang isang pangyayari.
c. Pangangatwiran sa pamamagitan ng mga
katibayan at pagpapatunay. Napapalooban
ito ng mga katibayan o ebidensyang higit na
magpapatunay o magpapatutuo sa tinutukoy
na paksa o kalagayan.
2. Pasaklaw na pangangatwiran
Humahango ng isang pangyayari sa
pamamagitan ng pagkakapit ng isang simulang
panlahat ang pangangatwirang pasaklaw. Ang
silohismo na siyang tawag sa ganitong
pangangatwiran ay bumubuo ng isang
pangungunang batayan, isang pangalawang
batayan at isang konklusyon. Isang payak na
balangkas ng pangangatwiran ang silohismo.
DESKRIPSYON O PAGLALARAWAN
Ang deskripsyon/paglalarawan ay isang anyo ng
diskurso na nagpapahayag ng sapat na detalye o
katangian ng isang tao, bagay, pook, damdamin o
teorya upang ang isang mambabasa o tagapakinig
ay makalikha ng isang larawang mental kung ano
man ang inilalarawan.
Bakit mahalaga ang deskripsyong diskurso?
Ito ay isang daan upang makilala ang isang
tagapagpahayag
Upang makalikha ng imahen sa isispan ng kanyang c. Mapangganyak na d. Kapapanabik, di
mambabasa at upang maging sila ay maranasan din panimula – maligoy at
ang naranasan ng manunulat Kalawang salik na magkakaugnay
nanghihikayat sa mga
mambabasa bukot pa sa -ugnay na daloy ng
Mga Kahingian ng Epiktibong Deskripsyon:
pamagat pangyayari - Ang isang
naratibo ay
1. Wastong pagpili ng Paksa 1. Pagbuo ng karaniwang nagsisimula
2. Pagbuo ng isang Pangunahing Larawan makakatawag -pansing sa isang malinaw at
3. Sariling pananaw o perspektib pangungusap interesanteng simula at
4. Kaisahan 2. Diyalogo sinusundan naman ng
-Ang mga salitang pipiliin upang maging sangkap ng 3. Paglalarawan ng mga magkakaugnay
tauhan o tagpuan
paglalarawan ay nararapat na naaayon sa kabuuan 4. Pagtatanong -ugnay na pangyayaring
ng inilalarawan upang matiyak ang kaisahan ng 5. Sipi o kasabihan umuusad nang sa gayon
diwa. ay makarating sa
5.Pagpili ng mga sangkap isang angkop at
6. Pagpili ng angkop na pananalita interesanteng wakas.
e. Angkop at f. Makabuluhang
Layunin ng Deskripsyon: interesanteng wakas karanasang pantao

Ang layunin natin ang siyang magtutulak sa atin - Nararapat na lahat - Ay isang naratibong
upang gawin ang isang bagay at kung paano ito
ng mga suliranin sa naglalaman ng mga
gawin. Dahil sa nais nating makamit ang isang
naratibo maging karanasang pantao na
bagay, nagiging masigasig tayo sa ating ginagawa.
ang mga katanungang maituturing na
nabuo sa isipan ng makabuluhan ay higit
Dalawang uri ng Deskripsyon: mambabasa ay na magiging kaakit-
nabigyan ng akit sa mga
1. Karaniwang Deskripsiyon - makapagbigay ng katugunan. mambabasa.
dagdag kaalaman. g. Angkop na h. Malinaw at tiyak
bokabularyo o na punto de bista sa
2. Masining na deskripsyon- Gumagamit siya ng
mga tayutay at mga idyoma upang gawing higit na
pananalita pagsasalaysay o
malinaw ang imaheng nais niyang maipabatid. paningin
- Nararapat na tiyakin
ng isang manunulat - Ang isang naratibo
Narasyon o Pagsasalaysay na ang wikang ay maaaring mga
-Ito ay nagsasaad ng pangyayari o karanasang kanyang ginagamit personal na
magkaugnay. ay angkop sa kanyang karanasan ng
-Ang pagsasalaysay ay isang uri ng pagpapahayag
target na mambabasa manunulat o kaniyang
na naglalayong maghayag ng sunod-sunod na
pangyayari. kathang isip.

Ibat’t- ibang Uri ng Narasyon

Kahingian ng Epektibong Narasyon
a. Maikling Kwento - Binubuo ng mga
a. Orihinal at kawili- b. Mapanghikayat na
wiling paksa pamagat magkakaugnay-ugnay na pangyayari na maaaring
- Salik sa pangganyak maikli o mahaba at masalimuot
- Kung ano ang gusto ng mambabasa na
mong sabihin o patuloy magbasa. b. Talambuhay - Ay naratibong natutungkol sa
malaman ng iyong 1.Maikli isang tao o ang pagsasalaysay sa kwento ng buhay
mambabasa 2.Orihinal ng isang tao
3.Angkop
- Kahit na karaniwan ang 4.Sinaliksik
isang paksa , maari 5.Nagtatago ng lihim c. Kasaysayan- Mga kwento ng totoong pangyayari,
parin itong maging kawili 6.Hindi katawa-tawa, mga pangyayaring siyang humubog sa
wili kung ito ay ihaharap kung ang komposisyon pagkakakilanlan ng isang tao, bansa o ano pa
sa isang pamamaraang ay wala namang layunin man.
kakaiba. na magpatawa.
D. Kwento ng Paglalakbay - Kapupulutan ito ng
mga impormasyon na maaaring gamitin ng iba sa
panahong sila naman ay maglalakbay

e. Kuwento ng Pakikipagsapalaran
- Binubuo ng mga detalye kaugnay ng
pakikipagsapalaran ng isang tauhan sa ano mang
bagay na kaniyang tinatahak.

f. Balita - Pagpapahayag ng mga mahahalagang

pangyayari sa araw-araw naibinabahagi sa mga tao
upang sila ay magkaraoon ng impormasyon tungkol
sa mga nagaganap sa kanilang paligid.

g. Alamat, leyenda, epiko at kuwentong bayan

- Mga anyo ito ng naratibong nabuo sa matandang
panahon ng ating kasaysayan

Mga Elemento ng isang Narasyon

a. Banghay
- balangkas o istruktura ng salaysay
- Sistemang kronolohikal

b. Tauhan - Buhay at gumagalaw ang salaysay

sapagkat may taong buhay ang nagpapagalaw
nito.

c. Tagpuan - Nararapat na bigyan ng

mahalagang pansin ang ganapan o lugar na
pangyayarihan ng salaysay sapagkat tumutulong ito
sa pagbibigay ng linaw sa paksa, banghay at sa
tauhan.

D. Suliranin - Mga pagsubok na pinagdaraanan ng

tauhan ng naratibo

e. Himig - Tumutukoy sa damdamin ng may-akda sa

kaniyang paksa na masasalamin sa akda sa
pamamagitan ng mga piniling salita.

f. Solusyon - Tumutukoy sa mga pangyayaring

nagbibigay daan sa pangwawakas ng suliranin ng
naratibo.

g. Kasukdulan - Pangyayari sa naratibong

maituturing na pinakamataas dahil na rin sa
kakaibang damdamin na naibibigay nito sa
manonood.

h. Resolusyon- Nagbibigay daan sa pagtatapos ng

kuwento.

i. Wakas - Lahat ng mga pangyayari ay nabibigyan

ng kalutasan