Professional Documents
Culture Documents
Mapeh Week 7-8 - True
Mapeh Week 7-8 - True
5
Mighty malapit sa mga paaralan.
3. Pagkakakulong ng hanggang walong taon dahil sa
pagbebenta at pag-
aalok ng mga likidong nakalalasing sa mga
menor de edad na walang pahintulot mula sa
Mapeh
Music. Arts. Physical Education. Health
magulang. Ikatlong Markahan – Modyul 7-8
Arts SURIIN
Kaibahan sa Inukit o May Teksturang Ang paninigarilyo at pag-inom ng alak ay sadyang
nakakaapekto sa kalusugan ng isang tao. Ang sangkap ng mga ito
Bahagi ng Likhang-Sining ang siyang naglalagay sa ating katawan sa alanganin at
kapahamakan kagaya ng mga sakit na makukuha mula dito. Nariyan
Ang carved o inukit na likhang sining ay isang gawain na
ang sakit sa baga o kanser sa baga, sakit sa lalamunan at daluyan ng
ginagamitan ng mga kasangkapang pang-ukit o carving tools upang
hangin, sakit sa atay at altapresyon.
magawa ang nais na disenyo sa pamamagitan ng pagkayod.
Suriin
Ang likhang-sining ay tumutukoy sa likha o nalikhang mga
bagay ng isang malikhaing pag-iisip, ito ang artwork o ang art piece.
Ang paglilimbag ay isang pamamaraang pangsining na ang
larawan na inukit o iginuhit ay inililipat sa ibabaw ng papel, kahoy,
tela, at iba pang bagay. Maaari
ding ilimbag ang nararamdamang tekstura mula sa likod ng mga Ang Republic Act 9211 o ang tinatawag na Tobacco Regulation Act
dahon at iba pang mga bagay. Sa pamamagitan ng paglilimbag ay of 2003 ay isang pamabansang batas na nagkokontrol ng
pagbalot, paggamit, pagbenta at pag-advertise (paghayag) alcohol at tobacco.
ng tobacco at ng iba pang layon. Nakasaad dito ang mga Tuklasin:
patakaran na dapat sundin ng mga tao para maproteksyonan Ayon sa ulat ng World Health Organization (WHO), sa mga
ang nakararami sa kanilang kalusugan mula sa masamang nagdaang mga taon umabot sa 6 milyong tao sa mundo ang namatay
epekto nito. dahil sa paggamit ng tobacco at 2.5 milyong tao ang nasawi rin dahil
sa pag-inom ng alak. Ang Pilipinas ay nakapagtaya ng 713,000 na
Kabilang dito ang sumusunod na mga kondisyon: mga bilang ng namatay dahil sa paggamit ng tobacco dahil sa sakit
na nakuha mula rito kagaya ng kanser sa baga at iba pang sakit sa
1. Ipinagbabawal ang pagbebenta nang malapit sa mga respiratory system. Ayon naman sa isang inilimbag na ulat ni
paaralan. Kailangan nasa 100 metrong distansya ang mga Martha Jean Sanchez noong ika- 8 ng Disyembre 2020 tungkol sa
tindahan mula sa paaralan. bilang ng namatay sa Pilipinas noong 2016, 4,431 ang nasawi dahil sa
liver cirrhosis na isang sakit sa atay dahil sa alcohol.
2. Hindi dapat bumili o gumamit ang mga menor de edad.
Mula sa mga datos na ito, nakakatakot na madagdagan pa ang
3. Hindi dapat manigarilyo sa mga pampublikong lugar kagaya bilang ng masasawi dahil sa pagbenta at paggamit ng alcohol at
ng paaralan, simbahan, parke, mall, ospital, medical, dental tobacco kung hindi ito makokontrol. Ang pamahalaan kasama ang
at optical clinics, mga sentrong pangkalusugan, mga mga paaralan sa ilalaim ng pamunuan ng Kagawaran ng
paliparan, terminals, mga tindahan ng gas o gasolina at mga Edukasyon (DepEd) at Komisyon sa Mas Mataas ng Edukasyon
laboratoryo. (CHED) ay gumawa ng mga pambansang batas at mga patakaran
para makontrol ito. Ang pambansang batas na ito ay ang tinatawag na
4. Kailangan sundin ng mga kompanya nito ang nararapat na RA 9211 o ang Tobacco Regulation Act of 2003 at Presidential
pagbalot at pag-aadvertise nito na may nakalagay na babala Decree no. 1619 na tungkol sa kaukulang parusa sa paggamit at
sa epekto nito sa kalusugan na maaring nakasulat sa Filipino pagbebeta ng alcohol sa mga menor de edad.
o English.
Ikaw ba bilang isang mag-aaral, dapat bang sundin natin ang
mga batas at patakaran na itinalaga ng pamahalaan at paaralan
hinggil sa pagbenta at paggamit ng alcohol at tobacco?
Health
Mga Patakaran at Batas hinggil sa
Pagbenta at Paggamit ng Alcohol at
Tobacco
Ang pagbenta at paggamit ng alcohol at tobacco ay mahigpit
na kinokontrol ng pamahaalan. Ito ay mahigpit na ipinagbabawal lalo
na sa mga menor de edad o grupo ng kabataan o mga mag- aaral
dahil sa negatibong epekto nito sa kalusugan, mental or emosyonal at
sosyal.
Sa araling ito matutunan ng mga mag-aaral ang mga polisiya ng Ang contrast ay ang pagkakaiba o pagkakasalungat ng kulay, hugis,
paaralan at pambansang batas tungkol sa pagbenta st paggamit ng o linya upang mabigyan ng emphasis o diin.
A. Woodblock Printing: Paglilimbag sa pamamagitan ng pag-ukit.
A. Halimbawa ng pagkakaiba o contrast sa kulay.
Mga kagamitan:
Ang kulay berdeng payong ay napapaligiran ng mga puting payong. Ito
Puting papel, lapis, isang pirasong malapad na kahoy,
ay nagpapakita ng pagkakaiba o contrast sa kulay. curved burnisher or bone fold, pangkat ng pang-ukit na lukob o
gouges, banig na yari sa goma, salamin (frame glass), putty knife,
rubber brayer, block printing paperlike Kozo or mulberry o
Japanese paper, rice spoon o kutsara, pintura o tintang pantubig.
C. Halimbawa ng larawan na nagpapakita ng pagkakaiba o 7. Maging bukas sa pagtanggap ng mga suhestiyon at pangaral ng mga
contrast sa hugis. Nabibigyan ng emphasis ang bahagi ng nakatatanda.
likhang sining na nilalagyan ng contrast. 8. Maging masayahin at aktibo sa isports.
Pagyamanin
Panuto: Isulat sa sagutang papel ang Korek kung tama ang pahayag
at Ekis naman kung mali.
1. Hindi makikinig sa mga magulang kapag pinupuna ang
pakikihalubilo sa mga kaibigan na umiinom at naninigarilyo.
2. Bumili ng pagkaing masustansiya at walang caffeine.
Mga halimbawa at hakbang ng paglilimbag na inukit o may 3. Iwasan ang mga mga kaibigang nagbibigay ng masamang
teksturang bahagi ng likhang sining. impluwensiya.
4. Sumangguni sa magulang kung may mga taong humihikayat
sa iyo na sumali sa paninigarilyo at pag iinuman.
5. Tanggapin ang mga pangaral ng mga nakatatanda. Suriin
Karagdagang Gawain
Panuto: Basahing maigi ang bawat pangungusap at sagutin ito ng
Ang bawat buhay ng tao ay mahalaga kaya dapat natin itong
TAMA kung nagsasabi ito nang nakabubuti sa ating sarili at
pangalagaan at huwag abusuhin. Ugaliin natin sa ating mga sarili ang ilang
MALI naman kung hindi sa sagutang papel.
mga kasanayang sumusunod upang magawa nating makaiwas sa paggamit
at pag-abuso ng gateway drugs at magkaroon ng maganda at masiglang
1. Ang pagkahumaling sa isports ay mabuting pang-aliw para pangangatawan:
maiwasan ang paggamit ng gateway drugs.
2. Ang pag-eehersisyo ay gawaing may mabuting naidudulot sa
1. Mahalin ang sarili sa pagkakaroon ng tamang disiplina.
ating katawan.
3. Ang paggamit at pag-abuso ng gateway drugs ay nakasisira 2. Suriin ang mga pagkaing binibili at dapat na ihain sa hapag-kainan.
sa ating katawan. 3. Iwasang gumamit ng mga produktong may caffeine, nikotina at
4. Ang caffeine ay isang karaniwang substansya na kadalasang alkohol.
sangkap ng iniinom na kape at energy drink na nakatutulong sa 4. Magdesisyon ng tama at ayon sa kabutihan at hindi
ating kalusugan. nagpapadala o nagpapa impluwensiya sa mga
5. Ang gateway drugs ay maaari ring makuha sa ibang inumin sinasabi ng iba o mga kaibigan at kabarkada.
gaya ng kape, tsaa, tsokolate, cola o softdrinks, at mga energy 5. Magkaroon ng regular na pakikipag-usap o
drink. komunikasyon sa bawat miyembro ng pamilya.
Paglilimbag natuyo. Ibenta mo ang ginto upang maipagamot mo ang iyong kapatid.
Nagulat ang nakatatandang kapatid at tuwang- tuwa na pinasalamatan
ang matanda.
Sa ating paglilimbag, mahalagang maging maayos at pantay ang Ginatasan ang kambing ng nakatatandang kapatid at totoo ngang
pagkakulay upang maging maganda ang resulta ng disenyong ginawa. naging ginto ang gatas pagkatuyo nito. Pinagamot sa bayan ang
nakababatang kapatid at gumaling ito.
Tuklasin
Basahin ang kuwento.
Ang Mabuting Magkapatid
Joanalene B. Arradaza
May magkapatid na naninirahan sa kabundukan. Sila ay ulila na
kaya lagi silang nagtutulungan. Pinahahalagahan ng magkapatid ang
lahat ng
Pagyamanin
bagay na nasa bundok. Araw-araw silang pumupunta sa bayan upang
Panuto: Sagutin ng Oo kung ang isinasaad ng pangungusap ay tama at
ilako ang kanilang gulay mula sa kanilang bakuran.
Hindi kung ito ay mali. Isulat ang tamang sagot sa sagutang papel.
Isang araw, nagkaroon ng malalang karamdaman ang
nakababatang kapatid. Humingi ng tulong ang nakatatandang kapatid 1. Isinasagawa muna ang warm –up activity bago magsayaw.
sa bayan upang ipagamot ang kanyang kapatid. Wala silang perang 2. Ang pagasasayaw ng Tinikling ay isang paraan ng
pang-ospital nito sapagkat ang kanilang kita sa paglalako ay sapat pagpapakita ng pagpapahalaga sa ating mga ninuno.
lamang para sa kanilang pang-araw-araw na pangangailangan. Walang 3. Ang katutubong sayaw ay may mga kasanayan at pamamaraan na
kahit sinuman ang tumulong sa kanila kaya umuwi na lamang sila sa dapat sundin.
bundok. 4. Sa pagsasayaw kailangang isaalang-alang ang
Nakita ng duwende, tikbalang at kapre ang hirap na dinanas ng kaligtasan ng bawat mananayaw.
magkapatid at naawa sila rito. Pinuntahan nila si Inang Diwata para 5. Sa pamamagitan ng pag sasayaw naipahihiwatig natin ang ating
pakiusapan na tulungan niya ang magkapatid. damdamin mula sa kaibuturan ng ating puso.
Sa araling ito mas lalo mo pang mapapaigting ang
pagbibigay halaga sa katutubong sayaw sa pamamagitan ng
Health pagsasanay ng mga hakbang ng may pag- iingat sa sarili. Isa
na rito ang pagkatuto ng isang mag-aaral ay kung ang mga
Malusog na Pamumuhay sa Hindi kasanayan ay naisasabuhay sa pang-araw-araw na gawain.
Kaliwa at kanang hakbang - Dumaan ang ilang araw ngunit hindi bumalik ang matandang
Salisihang paghakbang sa pagitan ng babae upang kunin ang kambing nito kaya pumunta ang magkapatid sa
dalawang kawayan, kumintang ang ilog upang hanapin ito. Hindi naging sakim ang magkapatid at isinauli
kamay ng babae at nakahawak sa nila ang kambing sa matandang babae. Laking gulat ng magkapatid
saya, lalaki kamay sa baywang nang biglang naging magandang diwata ang matandang babae habang
pinasasalamatan nila ito. Natuwa ang diwata sa kabutihan ng
magkapatid. Nangako ang diwata, gayundin ang duwende, kapre at
tikbalang na tutulungan nila ang magkapatid sa panahon ng
pangangailangan.
Aralin Tinikling: Pagyamanin Natin
4
Tanong:
1. Kung sakaling ikaw ang lilikha ng pabalat ng kuwentong
iyong binasa at kung ililimbag ito sa anyo ng aklat-pambata, ano ang
naiisip mong disenyo? Bakit? inilaang patlang.
2. Sino ang naiisip mong nasa pabalat ng aklat? Bakit? 1. Isang higante na kawangis ng tao at palaging
3. Kung gagawin mo ang tagpuan ng kuwento na ipakikita sa inilalarawan na may dalang tabako. Pinaniniwalaang
nakatira sa mga puno ng malalaking akasya, balete at
pabalat ng aklat, ano ang naiisip mo? Bakit? manga.
2. Isang maliit na nilalang na nakatira sa mga bahay, puno,
Suriin o ilalim ng lupa.
Ang paglilimbag ay sining ng paglilipat ng larawang iginuhit at 3. Inilalarawan bilang kalahating tao sa itaas na bahagi ng
inukit na maaaring gawin gamit ang kahoy, goma, metal at iba pa. katawan at kalahating isda naman sa pang-ibabang bahagi
ng katawan.
Sa paglilimbag, mahalagang maging maayos at pantay 4. Isang babaeng may taglay na pambihirang
ang ,pagkakulay upang maging maganda ang resulta ng disenyong kagandahan.
ginawa. Kabilang sa tagapangalaga ng kalikasan.
4. Inilalarawan bilang kalahating tao sa itaas na
Ang mga tauhan sa mundo ng haraya ay katangi-tangi at sadyang bahagi ng katawan at kalahating kabayo naman
naiiba kaya naman ito ay magandang halimbawa na gawing disenyo sa sa pang-ibabang bahagi ng katawan.
iyong paglilimbag. Produkto ang mga ito ng guniguni o mayaman na
imahinasyon ng ating mga ninuno. Physical Education
Kabilang sa popular na nilalang sa ating mga kuwento ay
ang mga sumusunod: TINIKLING
Kapre
Tikbalang
Tiktik
3
Duwende Ang mga pamamaraan na natutunan ay dapat na palaguin at
Sirena pagyamanin. Hindi lang sapat na malaman ang mga ito, ang palagiang
paggamit at pagsasagawa nito ay makakatulong upang lalo itong
Diwata o Engkantada
mapaghusay. Sa aralin na ito, ikaw ay inaasahan na lalo pang mapauunlad
Tiyanak
ang mga kasanayan sa katutubong sayaw na Tinikling sa pamamagitan ng
iba’t-ibang gawain na kailangan mong isagawa.
Pagyamanin Suriin
Gawain 1
Ang Tinikling ay katutubong sayaw na nagmula sa lalawigan ng Leyte
Kilalanin ang mga inilalarawan na karakter sa haraya ng
ng Visayas na hinango sa pangalan ng ibon na tikling kung saan ang mga
bawat bilang. Piliin ang sagot sa kahon. Isulat ang sagot sa
Kapre ay gumagamit ngTikbalang
mananayaw dalawang buong pirasoTiktik
ng kawayan.
Duwende Sirena Diwata o Engkantada
❖ Narito ang mga kasanayang pansayaw ng Tinikling.