202302-War in Ukraine Lessons Learned-European Values Center

Machine Translated by Google
CHIẾN TRANH Ở UKRAINE:

BÀI HỌC NHẬN DIỆN
VÀ ĐÃ HỌC
PHÂN TÍCH VÀ LIÊN KẾT TỪ TRUNG TÂM BẢO VỆ THÔNG TIN
2023 BÁO CÁO

TRUNG TÂM GIÁ TRỊ CHÂU ÂU VỀ CHÍNH SÁCH AN NINH
Trung tâm Giá trị Châu Âu về Chính sách An ninh là một tổ chức phi chính phủ, phi đảng phái bảo vệ tự do
và chủ quyền. Chúng tôi bảo vệ nền dân chủ tự do, pháp quyền và liên minh xuyên Đại Tây Dương của Cộng
hòa Séc. Chúng tôi giúp bảo vệ châu Âu, đặc biệt là khỏi những ảnh hưởng xấu của Nga và Trung Quốc.
Chúng tôi hình dung một Cộng hòa Séc tự do, an toàn và thịnh vượng trong một Trung Âu sôi động, là một
phần không thể thiếu của cộng đồng xuyên Đại Tây Dương và dựa trên một liên minh vững chắc với Hoa Kỳ.
tác giả:
Các nhà phân tích và Cộng sự từ Trung tâm Phòng thủ Thông tin tập trung vào các lĩnh vực chính của cuộc
chiến ở Ukraine và xuất bản các bản tóm tắt thường xuyên về diễn biến mới nhất trong cuộc xâm lược của
Nga kể từ cuộc xâm lược vào tháng 2 năm 2022.
www.europeanvalues.cz
NỘI DUNG
GIỚI THIỆU 4
NGÀNH AN NINH QUỐC PHÒNG 5
KINH TẾ ANH QUỐC 17
AN NINH NĂNG LƯỢNG 23
CHIẾN LƯỢC VÀ CHỐNG THÔNG TIN GIẢM GIÁC 32
PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG 36
KHẢ NĂNG KHẢ NĂNG PHỤC HỒI MẠNG CỦA UKRAINIAN 39
XÃ HỘI DÂN SỰ 42
PHẦN KẾT LUẬN 45

GIỚI THIỆU
Khả năng phục hồi đáng kể của Ukraine khi đối mặt với sự xâm lược của Nga xứng đáng được so sánh với David và
Goliath trong Kinh thánh. Kết quả là lòng dũng cảm và sự kiên trì của Ukraine đã giành được trái tim và khối óc
của nhiều người bên ngoài biên giới của mình. Ngoài nguồn cảm hứng là Ukraine dân chủ, có nhiều bài học thực tế có
thể học được từ sự kiên trì của người Ukraine. Những bài học này nên được ghi nhớ bởi các nền dân chủ khác đang
đối mặt với nguy cơ chiến tranh, dù lai hay truyền thống.
Mục đích của bài phân tích này là để chứng minh những bài học thực tế có thể được sử dụng bởi các nền dân chủ khác
khi đối mặt với các mối đe dọa hiện hữu từ bên ngoài. Có những nền dân chủ trên toàn thế giới cần phải bảo vệ chống
lại các chế độ chuyên chế phá hoại hòa bình và trật tự quốc tế. Đài Loan xuất hiện trong tâm trí, liên tục bị đe
dọa bởi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Các quốc gia vùng Baltic ở Trung và Đông Âu cũng có vị trí tương tự đối với
Liên bang Nga.1 Bài báo này phân tích các chính sách và thực tiễn đã góp phần thành công vào cuộc kháng chiến của
Ukraine trong bảy lĩnh vực: quốc phòng và an ninh; nền kinh tế; năng lượng và quan trọng
2
cơ sở hạ tầng; truyền thông chiến lược; báo chí và xã hội dân sự.
Phân tích của chúng tôi xem xét các bài học tích cực và tiêu cực trong các lĩnh vực này. Một cách khách quan nhất
có thể, các tác giả của bài viết này đánh giá những gì đã làm và chưa làm hiệu quả trong việc củng cố khả năng
phục hồi của đất nước. Các tác giả duy trì tất cả các bài học là hữu ích.
Những bài học về khả năng phục hồi của Ukraine sẽ trở thành tài sản quan trọng của đất nước cho quá trình hội nhập
châu Âu-Đại Tây Dương hơn nữa. Các cấu trúc phòng thủ của NATO và EU có thể học hỏi được rất nhiều từ kinh nghiệm
chiến đấu của Ukraine. Bài báo này lập luận thêm về dân chủ và các liên minh dân chủ. Ukraine đang chiến đấu không
chỉ vì lãnh thổ và chủ quyền của mình. Đây cũng là xung đột ý thức hệ giữa dân chủ và chuyên quyền với tư cách là
hai hệ thống chính quyền. Chúng tôi tin rằng thông qua quá trình chiến tranh, sẽ trở nên rõ ràng hơn rằng bản chất
nhanh nhẹn và bình đẳng của các nguyên tắc dân chủ của Ukraine đã vượt qua hệ thống phân cấp theo chiều dọc của
nước Nga chuyên quyền. Theo đó, bài viết này xem xét các thành phần dân chủ trong suốt cuộc kháng chiến hiệu quả
của Ukraine chống lại sự tàn bạo và hiếu chiến của Nga.
Bài viết này đề cập đến khung thời gian từ khi chuẩn bị cho cuộc xâm lược (trước tháng 2 năm 2022) cho đến tháng
12 năm 2022. Các tác giả thừa nhận rằng tác phẩm này đưa ra các bài học về một cuộc chiến đang diễn ra và điều này
có thể hạn chế sức mạnh của một số lập luận của chúng tôi. Những phát triển tiếp theo và những bài học mới phát
sinh sẽ được xem xét trong các nghiên cứu trong tương lai.
1 Phần trình bày những phát hiện sơ bộ của bài báo này đã được giới thiệu vào tháng 10 năm 2022 trong khuôn khổ Diễn đàn Séc-
Đài Loan-Ukraine.
2 NATO. 2022. Khả năng phục hồi, chuẩn bị sẵn sàng dân sự và Điều 3. Ngày 20 tháng 9. Truy cập ngày 10 tháng
2 năm 2023. https://www.nato.int/cps/fr/natohq/topics_132722.htm?sselectLocale=en.
4
NGÀNH AN NINH QUỐC PHÒNG
Cuộc xâm lược lần thứ hai của Nga vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022 tiếp tục cuộc chiến bắt đầu
từ năm 2014, sau đó leo thang đến mức xung đột chưa từng thấy ở châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai.
Cuộc xâm lược tháng Hai bắt đầu với các cuộc tấn công tập trung bằng thiết giáp và bộ binh từ
Nga và Belarus, được hỗ trợ bởi các cuộc tấn công bằng tên lửa tầm xa trên khắp đất nước cho đến
tận Lviv về phía tây. Các cuộc tấn công của Nga ở phía bắc và đông bắc, chủ yếu nhắm vào thủ đô
Kyiv của Ukraine, đã bị đình trệ do sự kháng cự mạnh mẽ của các lực lượng Ukraine. Đến đầu tháng
4, Nga đã rút toàn bộ quân đội khỏi khu vực thủ đô của Ukraine.
Vào ngày 18 tháng 4, Nga đã phát động một cuộc tấn công lớn mới ở miền đông Ukraine. Với sự xuất
hiện của May, các lực lượng Nga đã nắm quyền kiểm soát Mariupol, một thành phố cảng lớn và có
tính chiến lược cao ở phía đông nam đã bị bao vây kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Kể từ mùa hè
năm 2022, hầu hết các cuộc giao tranh chủ yếu diễn ra ở phía đông và nam Ukraine, với tên lửa
hành trình, bom, đạn chùm và vũ khí nhiệt áp của Nga tàn phá các thành phố cảng dọc theo Biển Đen
và Biển Azov. Nói một cách dí dỏm: cuộc xâm lược Ukraine năm 2022 của Nga có liên quan đến việc
sử dụng tên lửa tấn công mặt đất lớn nhất trong lịch sử, với các vụ phóng từ tất cả các chế độ
căn cứ ở Nga. Tính đến tháng 9, Nga đã phóng hơn 3.500 tên lửa vào Ukraine, nhắm vào cả cơ sở hạ
tầng quân sự và dân sự.
Đến tháng giao tranh thứ năm, cuộc chiến có dấu hiệu đi vào bế tắc. Lợi ích của Nga ở phía đông
giảm dần sau khi nước này kiểm soát hoàn toàn thị trấn Severodonetsk, tỉnh Luhansk, vào đầu
tháng. Đến cuối tháng 8, Ukraine bắt đầu một cuộc phản công được mong đợi nhiều để chiếm lại
Kherson, một thành phố trọng điểm ở miền nam đất nước. Sau đó, vào ngày 6 tháng 9, quân đội
Ukraine đã phát động một cuộc tấn công bất ngờ vào tỉnh Kharkiv ở đông bắc nước này. Nó đã đạt
được thành công và trong khoảng thời gian một tuần. Quân đội Ukraine đã giải phóng 1.000 kilômét
vuông (386 dặm vuông) lãnh thổ từ Nga.
Vào đầu tháng 10, các lực lượng Ukraine đã có thể tiến công mạnh mẽ ở phía đông bắc và tổ chức
một cuộc phản công hồi sinh ở phía nam. Mặc dù Nga tiếp tục nắm giữ phần lớn khu vực đông nam của
Ukraine, nhưng Ukraine đã chiếm lại phần lãnh thổ quan trọng, gây bất ngờ cho các lực lượng Nga
và cắt đứt các tuyến tiếp tế quan trọng. Nga quyết định gửi quân tiếp viện tới mặt trận phía đông
để chống lại cuộc tấn công mới của Ukraine. Giữa
Ngày 21 tháng 9 và ngày 28 tháng 10 năm 2022, Nga huy động khoảng 300.000 quân dự bị.
Vào ngày 11 tháng 11, Lực lượng Vũ trang Ukraine tiến vào Kherson, sau khi quân đội Nga được
thông báo rút về tả ngạn sông Dnieper. Tại đây, Nga tiếp tục xây dựng các công sự và tuyến phòng
thủ. Mục tiêu của họ là tiếp tục chiếm đóng các khu vực Kherson và Zaporizhzhia, bao gồm cả việc
kiểm soát Nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia.

Nhà máy điện.
5
Tính đến ngày 25 tháng 9 năm 2022, Văn phòng Nhân quyền Liên Hợp Quốc đã ghi nhận sáu nghìn dân
thường thiệt mạng, trong đó có 382 trẻ em. Hơn tám nghìn thường dân đã bị thương kể từ ngày
24 tháng 2 năm 2022; tuy nhiên, con số thực tế có khả năng cao hơn nhiều. Chỉ riêng tại thành
phố Mariupol bị tàn phá, các quan chức Ukraine tin rằng ít nhất 22.000 người đã thiệt mạng,
trong khi các cuộc điều tra về hồ sơ nhà xác cho thấy nhiều hơn nữa. Chiến tranh Nga-Ukraine
lần thứ hai đã gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo và người tị nạn lớn nhất ở châu Âu kể từ cuộc
chiến tranh giải thể Nam Tư vào những năm 1990. Liên Hợp Quốc đã mô tả cuộc xung đột hiện tại
là cuộc khủng hoảng như vậy phát triển nhanh nhất kể từ Thế chiến II.
Các tác giả thừa nhận rằng còn quá sớm để rút ra bất kỳ bài học dứt khoát nào từ cuộc chiến.
Tuy nhiên, có thể bắt đầu xác định những lĩnh vực mà thành công hay thất bại của Ukraine có tác
động đáng kể.
KHUÔN QUY HOẠCH CHIẾN LƯỢC AN NINH, QUỐC PHÒNG
Khi Nga sáp nhập Crimea và xâm chiếm miền đông Ukraine vào năm 2014, quân đội Ukraine đã bị suy
yếu sau nhiều năm bị lãng quên và thiếu kinh phí. Trong 8 năm trước khi Nga leo thang, Lực
lượng Vũ trang Ukraine đã nỗ lực cải cách theo các tiêu chuẩn và quy định của NATO.
thực tiễn, với sự hỗ trợ của một số quốc gia thành viên của nó.
Quốc phòng của Ukraine đã phát triển hơn 8 năm chiến tranh từ một 'chiến dịch chống khủng bố'
thành một 'chiến dịch phối hợp'. Ngoài kinh nghiệm chiến đấu vô giá mà các lực lượng Ukraine có
được trong giai đoạn này, nó còn cải thiện sự phối hợp và phân bổ vai trò giữa các bộ phận khác
nhau của lĩnh vực an ninh và quốc phòng Ukraine.3
Khái niệm này dựa trên Chiến lược An ninh Quốc gia của Ukraine (được phê duyệt vào ngày 26
tháng 5 năm 2015) và Học thuyết quân sự của Ukraine (kể từ ngày 24 tháng 9 năm 2015). Chu kỳ lập
kế hoạch phòng thủ chiến lược sau khi sáp nhập Crimea đã được hoàn thành bằng việc thông qua
Bản tin Phòng thủ Chiến lược vào ngày 6 tháng 6 năm 2016.
Năm 2018, Ukraine đã thông qua Luật An ninh Quốc gia, đặt ra khuôn khổ cho hệ thống lập kế hoạch
quốc phòng và an ninh quốc gia Ukraine. Theo Luật, Tổng thống Zelenskyy, khi nhậm chức vào năm
2019, đã khởi động việc xây dựng hai tài liệu quan trọng: Chiến lược An ninh Quốc gia và Kế
hoạch Phòng thủ Quốc gia.
Chiến lược An ninh Quốc gia (NSS), được ban hành theo Sắc lệnh của Tổng thống vào tháng 9 năm
2020, là một tài liệu công khai4 tuyên bố ba trụ cột của an ninh quốc gia Ukraine: răn đe, khả
năng phục hồi và hợp tác quốc tế. Trong khi Ukraine chưa phát triển đủ khả năng để đảm bảo răn
đe và ngăn chặn sự leo thang của xung đột, thì hai khả năng còn lại (tức là khả năng phục hồi và
hợp tác quốc tế) tỏ ra có giá trị để tồn tại.
3 Định nghĩa đầu tiên về “một hệ thống chức năng tích hợp” như được cung cấp trong Khái niệm phát triển lĩnh vực an ninh
và quốc phòng, được phê duyệt vào ngày 14 tháng 3 năm 2016.
4 Văn phòng Tổng thống Ukraine, Sắc lệnh của Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskyy. Số 392/2020, 2020. https://
ips.ligazakon.net/document/MUS26288 (truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2023).
6
cuộc tấn công ồ ạt. NSS thiết lập khuôn khổ cho sự phát triển của 14 chiến lược ngành và
Chương trình Tình báo Quốc gia. Phần lớn các khái niệm chiến lược này đã được hoàn thành
và ban hành vào tháng 1 năm 2022, bao gồm Chiến lược An ninh Quân sự (MSS)5 cực kỳ quan
trọng và Bản tin Phòng thủ Chiến lược, được hoàn thành và ban hành vào tháng 1 năm 2022.
Kế hoạch Phòng thủ được phân loại là duy nhất trong hệ thống lập kế hoạch an ninh Ukraine.
Sự phát triển của nó được khởi xướng bởi Thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia
(NSDC) Oleksiy Danilov vào tháng 10 năm 2019. Vào tháng 3 năm 2020, Tổng thống đã phê duyệt
cấu trúc của nó – không công khai – và vào ngày 15 tháng 10 năm 2020, Kế hoạch đã được
thông qua bởi NSDC, và được Tổng thống phê duyệt vào tháng 11. Theo những người trong
cuộc, tài liệu cơ bản tuân thủ cách tiếp cận “toàn chính phủ” để bảo vệ đất nước trước
cuộc tấn công quân sự thông thường và kết hợp. Nó giúp cấu trúc sự tương tác của các cơ
quan nhà nước trong trường hợp tình hình an ninh xấu đi. Được ban hành trong vòng vài
giờ sau vụ tấn công lúc 04:15 sáng ngày 24 tháng 2 năm 2022, Kế hoạch Phòng thủ, cùng với
Kế hoạch Tổ hợp Phòng thủ Lãnh thổ, đã đơn giản hóa thành công sự phối hợp giữa các cơ
quan chính phủ khác nhau và các bên tham gia lĩnh vực an ninh.
Có một số tài liệu quan trọng khác đã được Ukraine phát triển và thông qua để chuẩn bị cho
một cuộc chiến tranh mở rộng. Chúng bao gồm: Luật Tình báo (2020), Luật Cơ bản của Kháng
chiến Toàn quốc, (2021), Luật Cơ sở Hạ tầng Trọng yếu (2021), Luật Tình báo (2020) và Khái
niệm về Hệ thống Khả năng Phục hồi Quốc gia (2021) đáng được lưu ý đặc biệt. Luật về các
nguyên tắc cơ bản của kháng chiến quốc gia cho phép thành lập Lực lượng phòng vệ lãnh thổ
vào tháng 1 năm 2022, cũng như trao cho Lực lượng tác chiến đặc biệt của Ukraine vai trò
điều phối và hỗ trợ các phong trào kháng chiến tại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng của
Ukraine. Luật Tình báo đã đưa ra tầm nhìn về một cộng đồng tình báo ở Ukraine nhằm cải
thiện việc trao đổi thông tin giữa các cơ quan tình báo khác nhau. Luật về cơ sở hạ tầng
quan trọng (CI) nhằm thiết lập một hệ thống quốc gia để bảo vệ các đối tượng CI, xác định
các lỗ hổng chính.
bài học tích cực
• Luật sửa đổi và hai chu kỳ lập kế hoạch quốc phòng hoàn chỉnh (2014-2018 và 2019‑2022),
kết hợp với kinh nghiệm thực tế thu được trong hoạt động chống khủng bố và các hoạt
động liên quân sau đó, đã cải thiện đáng kể sự phối hợp giữa các bộ phận khác nhau
của lĩnh vực an ninh dưới sự chỉ huy của các lực lượng vũ trang.
Nó cho phép tăng cường sự gắn kết phòng thủ trong những giờ đầu tiên của thiết quân luật.
• Kinh nghiệm chiến đấu và những cải cách được thực hiện đã giúp cải thiện kỹ năng lãnh
đạo ở cấp chỉ huy quân sự cấp trung, thay đổi tư duy của quân đội Ukraine theo hướng
khuyến khích sáng kiến và trách nhiệm.
5 Văn phòng Tổng thống Ukraine, Sắc lệnh của Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskyy. Số 121/2021, 2021.
https://www.president.gov.ua/documents/1212021-37661 (truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2023).
7
• Một phần lớn những người bảo vệ tình nguyện đã cầm vũ khí vào năm 2014 để bảo vệ Ukraine
khỏi sự xâm lược của Nga, đã được tích hợp vào lực lượng vũ trang, vệ binh quốc gia và
cảnh sát quốc gia.
bài học tiêu cực
• Nhiều điều khoản được nêu trong các tài liệu hoạch định quốc phòng chỉ được thực hiện một
phần nếu được thực hiện toàn bộ. Các luật quan trọng liên quan đến kháng chiến quốc gia,
khởi xướng việc thành lập Lực lượng Phòng vệ Lãnh thổ với tư cách là một nhánh riêng
của Lực lượng Vũ trang Ukraine (AFU), đã được thông qua chỉ vài tháng trước khi leo thang.
• Kế hoạch Phòng thủ của Ukraine tập trung vào cấp độ chiến lược của quản lý nhà nước (tức
là các Bộ và các Cơ quan Hành pháp Trung ương khác). Những yếu tố bao gồm các cấp khu
vực và địa phương của chính quyền đang trong quá trình phát triển khi bắt đầu cuộc xâm
lược quy mô lớn; theo đó, số lượng lỗi lớn nhất đã được đăng ký ở các cấp độ này.
• Kế hoạch Phòng thủ đã không được thử nghiệm đúng cách trong các cuộc tập trận tương ứng
nhằm tập hợp các đại diện quân sự và chính phủ dân sự lại với nhau. Nhân viên an ninh và
công chức không được đào tạo và chuẩn bị hiệu quả để thực hiện các điều khoản của nó.
• Các cam kết chiến lược và tài chính không đủ. Trong ngân sách năm 2021, chính phủ Ukraine
đã phân bổ 267 tỷ UAH (9,44 tỷ USD) cho lĩnh vực quốc phòng và an ninh, chiếm 5,93% GDP;
tuy nhiên, lần đầu tiên kể từ năm 2014, nguồn tài chính của AFU đã giảm 331 triệu UAH.
Đảm bảo rằng cách tiếp cận chiến lược để giới thiệu ngân sách quốc phòng có trách nhiệm
không được thực hiện cho đến tháng 2 năm 2022.
số 8
KHUÔN THỂ CHẾ6
Bất chấp những tiến bộ chung của cải cách, vẫn còn một số tranh cãi trong cuộc đối thoại Ukraine-NATO liên
quan đến quản lý hệ thống phòng thủ. Những người kiên trì quan tâm đến sự kiểm soát dân sự và giám sát
dân chủ đối với:
• Chính phủ Ukraine không xác định rõ ràng trách nhiệm của Bộ Quốc phòng trong việc phát triển Chính
sách quốc phòng. Do đó, Tổng tư lệnh (Tướng Valerii Zaluzhnyy) có quyền tiếp cận trực tiếp với
Tổng thống Ukraine với tư cách là Tổng tư lệnh tối cao.
7
• Ukraine phớt lờ những khuyến nghị của các đối tác Euro-Atlantic nhằm “tiêu diệt Stavka” trong cấu
trúc chỉ huy và kiểm soát. Hệ thống thô sơ này của Liên Xô đã thúc đẩy sự tham gia của Tổng thống
tiềm năng trong việc chỉ huy quân sự. Nó vẫn còn trong luật với tư cách là Cơ quan chiến lược tập
thể cao hơn của Bộ chỉ huy quân sự để bảo vệ nhà nước trong một thời kỳ đặc biệt. Việc thành lập
Stavka, cũng như thành phần của nó, sẽ do Tổng thống quyết định theo khuyến nghị của Hội đồng Quốc
phòng và An ninh Quốc gia.
Bị chỉ trích nặng nề trong tình hình an ninh tương đối ổn định, những sai lệch về thể chế nói trên so với
hệ thống kiểu NATO đã được Tổng thống Zelenskyy vận dụng hiệu quả dưới sự thiết lập của thiết quân luật.
Với tư cách là Tổng tư lệnh tối cao, Tổng thống được thông báo đầy đủ về sự phát triển của các sáng kiến
hoạt động và hiểu rõ hơn về kế hoạch quân sự và thông tin phân tích về tình hình diễn ra trên chiến trường.
Theo các chuyên gia Ukraine, các cuộc họp thường xuyên của Stavka là một phần quan trọng của các quá
trình ra quyết định khác nhau. Tuy nhiên, Zelenskyy cho phép các tướng điều hành chương trình “mà
không can thiệp trực tiếp vào hoạt động kinh doanh của quân đội”.
Quốc hội Ucraina thường giám sát lĩnh vực an ninh đối với các ủy ban chủ chốt (tức là Ủy ban An ninh Quốc
gia, Quốc phòng, Tình báo và Thực thi pháp luật). tuy nhiên, trước cuộc xâm lược mới nhất, sự hiện diện
trong quốc hội của phe thân Nga
Các nghị sĩ, những người có quyền truy cập vào thông tin được phân loại, đã hạn chế tương tác với Rada.
May mắn thay, số lượng của họ dường như nhỏ hơn nhiều so với dự đoán của Nga và hầu hết họ đã rời khỏi
đất nước vài giờ sau khi cuộc xâm lược bắt đầu.
6 Sự thật thú vị: Ukraine chấp nhận khái niệm “phòng thủ toàn diện” điều chỉnh nó phù hợp với văn hóa chính trị thứ bậc bên
trong, hợp nhất phòng thủ và các biện pháp tăng cường khả năng phục hồi quốc gia thành một hệ thống
7 duy nhất Stavka (tiếng Nga: Ставка) là tên của chỉ huy cấp cao của các lực lượng vũ trang trước đây thuộc Đế quốc Nga,
Liên Xô và hiện nay thuộc Ukraine.
9
• Chịu sự biến đổi liên tục và đôi khi không nhất quán trong tám (8) năm qua, khuôn khổ an ninh thể
chế của Ukraine tỏ ra linh hoạt và bền vững. Các yếu tố cốt lõi vẫn hiệu quả, cho phép phối hợp
ứng phó của quốc gia với các rủi ro an ninh lớn.
• Một nhóm người hạn chế tham gia vào quá trình ra quyết định ngăn ngừa rò rỉ thông tin. Tính toàn
vẹn của nhóm này là rất quan trọng để lập kế hoạch hoạt động hiệu quả và thời gian phản hồi nhanh
hơn.
• Sự sắp xếp thể chế hiện tại tập trung chủ yếu vào Văn phòng Tổng thống Ukraine. Một số yếu tố của
cấu trúc này (bao gồm cả vai trò của Chánh Văn phòng Tổng thống) thiếu trách nhiệm giải trình đầy
đủ, tạo điều kiện cho các phương tiện truyền thông đưa tin tiêu cực.
• Mặc dù được miêu tả là hiệu quả trong thời chiến, cấu trúc thể chế này cần phải được thay đổi nếu
Ukraine nghiêm túc nỗ lực hướng tới một chương trình nghị sự xuyên Đại Tây Dương cho phép kiểm
soát dân sự và giám sát dân chủ.
HUẤN LUYỆN VÀ LÃNH ĐẠO QUÂN SỰ
Trong giai đoạn 2015-2022, Ukraine được hưởng lợi từ các chương trình huấn luyện chiến thuật song
phương do các đồng minh phương Tây cung cấp. Các nhiệm vụ huấn luyện lớn nhất là Chiến dịch UNIFIER
(CAN), Chiến dịch ORBITAL (Anh) và Nhóm huấn luyện đa quốc gia chung do Hoa Kỳ lãnh đạo-Ukraine (JMTGU).
Từ tháng 9 năm 2015 đến tháng 2 năm 2022, Lực lượng Vũ trang Canada (CAF) đã đào tạo 33.789 ứng viên
Lực lượng An ninh Ukraine (SFU) trong Chiến dịch UNIFIER. CAF đã hỗ trợ cung cấp 726 khóa học trải rộng
trên tất cả các lĩnh vực nỗ lực, bao gồm 1.951 thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine (NGU).
Chiến dịch Orbital chứng kiến quân đội Anh đào tạo hơn 22.000 nhân viên Ukraine từ năm 2015 cho đến khi
cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine. Đến tháng 1 năm 2022, chương trình JMTGU đã đào tạo tổng cộng hơn
23.000 binh sĩ AFU từ 17 tiểu đoàn và 11 lữ đoàn khác nhau, sử dụng phương pháp “đào tạo người huấn
luyện”. Nhiệm vụ này đã hỗ trợ Ukraine trong việc phát triển và triển khai các hệ thống để cải thiện
công tác huấn luyện chiến đấu và nâng cao năng lực của trung tâm huấn luyện.
Vào tháng 2 năm 2022, tất cả các nhiệm vụ huấn luyện đã bị đình chỉ với các nhân viên quốc tế đã được
rút khỏi Ukraine. Chỉ trong tháng 8 năm 2022, chương trình Chiến dịch Interflex do Vương quốc Anh dẫn
đầu mới được khởi động để huấn luyện và huấn luyện 10.000 nhân viên của Lực lượng Vũ trang Ukraine bằng
cách sử dụng chuyên môn đã được chứng minh qua thực chiến của quân đội Anh. Nhân viên CAF cũng đã được
triển khai đến Vương quốc Anh để tiếp tục đào tạo các tân binh Ukraine nhằm hỗ trợ nỗ lực chiến tranh.
Các quốc gia khác như New Zealand và Hà Lan cũng đã đóng góp.
Các quân nhân Hoa Kỳ, chuyển đến Đức, bắt đầu huấn luyện binh lính Ukraine về các hệ thống chính được
sử dụng để bảo vệ Ukraine trước cuộc xâm lược của Nga kể từ cuối tháng 4 năm 2022.
10
Liên minh châu Âu cũng tuyên bố ý định khởi động chương trình quy mô lớn về huấn luyện quân
đội Ukraine (EUMAMUA) nhằm mục đích đào tạo khoảng 15.000 quân nhân Ukraine vào tháng 2 năm 2023.
Ngoài ra, giới lãnh đạo Ukraine đã tính đến những bài học về hoạt động yếu kém của quân đội
Ukraine ở Crimea, điều này cho thấy những thiếu sót của một hệ thống chỉ huy tập trung mạnh mẽ
kế thừa từ quá khứ của Liên Xô. Các biện pháp đã được thực hiện để tích hợp phương pháp chỉ
huy nhiệm vụ vào giáo dục và huấn luyện quân sự trong các dịch vụ của Lực lượng Vũ trang
Ukraine, cũng như giới thiệu và phát triển quân đoàn trung sĩ chuyên nghiệp trong AFU. Mọi
người đều công nhận rằng các trung sĩ đã trở thành trụ cột quan trọng của AFU, mặc dù quân đoàn
trung sĩ phần lớn không được đào tạo đầy đủ.
• Các chương trình đào tạo chưa từng có cho ngành quốc phòng Ukraine (bao gồm cả NGU) đã
chứng tỏ là một yếu tố quan trọng trong khả năng của AFU để chống lại sự xâm lược của
Nga. Việc tiếp tục các chương trình huấn luyện hiện nay, bên ngoài Ukraine, sẽ là yếu
tố quyết định đối với khả năng triển khai lực lượng dự bị bổ sung của Ukraine tới chiến trường.
• Các khóa huấn luyện quốc tế đã góp phần đáng kể vào sự thay đổi nhận thức của các quân
nhân Ukraine. Họ hiểu rõ hơn về các tiêu chuẩn và nguyên tắc của NATO, bao gồm cả chỉ
huy nhiệm vụ. Điều này làm cho Lực lượng Vũ trang Ukraine trở nên tiên tiến về nghệ
thuật tác chiến, cơ động và hiện đại hơn so với các đối thủ của họ.
• Các chương trình đào tạo cũng giúp phát triển mạng lưới liên lạc giữa quân đội với quân
đội và mạng lưới các mối quan hệ cá nhân, điều này tỏ ra hữu ích để củng cố sự hỗ trợ
quốc tế cho AFU và ủng hộ hình ảnh tích cực của Ukraine.
hậu vệ.
• Bắt đầu từ năm 2016, Ukraine đã xây dựng một đội trung sĩ chuyên nghiệp trong lực lượng vũ trang của mình.
lực lượng, sử dụng các phương pháp tiếp cận và thực tiễn của các nước phương Tây.
• Huấn luyện cấp độ chiến thuật không được hỗ trợ bởi sự chuyển đổi các tài liệu học thuyết
của Ucraina cũng như cải cách toàn bộ hệ thống giáo dục chuyên nghiệp và huấn luyện quân
sự. Kết quả là, một số lượng lớn nhân viên được đào tạo đã rời khỏi lực lượng vũ trang,
do đó kiến thức và kỹ năng của họ không được áp dụng đúng cách vào thời điểm xảy ra cuộc
xâm lược quy mô lớn.
• Hệ thống đào tạo giảng viên vẫn bị đánh giá thấp trong AUF. Số lượng nhân viên được đào
tạo có thể đã được nhân lên đáng kể trong vài năm qua
năm.
11
• Các chương trình đào tạo quốc tế mở rộng không giúp cải thiện khả năng hội nhập tiếng Anh trong
AUF, với rào cản ngôn ngữ này là một yếu tố hạn chế trong việc tăng cường các chương trình
đào tạo.
• Việc rút nhân viên quốc tế, theo quan điểm của người Ukraine, cùng với nhân viên ngoại giao của
các phái bộ đồng minh, là một yếu tố thúc đẩy quan trọng cho cuộc xâm lược của Nga. Nó cũng
được coi là dấu hiệu của sự hoài nghi hoàn toàn về tiềm năng phòng thủ của Ukraine và coi
thường tiến độ mà AUF đã đạt được trong 8 năm. Hơn nữa, một số quan chức Ukraine cho rằng sự
hiện diện của các nhân viên quân sự quốc tế có thể là một yếu tố chính trong việc ngăn chặn một
cuộc xâm lược của Nga.
BÀI TẬP
Đầu tháng 2, Ukraine đã tiến hành một loạt cuộc tập trận quân sự để đáp trả các cuộc tập trận của Nga
và Belarus trên lãnh thổ của Ukraine. Bộ trưởng Reznikov đã nêu tên hơn 10 địa điểm tập trận cho giới
truyền thông vào ngày 8 tháng 2. Không có chi tiết cụ thể nào được công khai cho đến cuộc phỏng vấn
gần đây của Tổng tư lệnh Zaluzhnyy với Tạp chí Times và các bình luận sau đó của các quan chức, cũng
như trong phim tài liệu . Những người điều động này đã giúp xác định các vết nứt trong hàng phòng
ngự của Ukraine. Đáng chú ý, số lượng lớn các chỉ huy đó, bất chấp các phương tiện truyền thông và
tình báo cảnh báo về cuộc xâm lược có thể xảy ra, vẫn xem nhẹ nguy cơ tiềm ẩn. Quốc gia. Điều này
bao gồm máy bay, xe tăng và xe bọc thép, cũng như các khẩu đội phòng không Ukraine sẽ sớm cần thiết
để duy trì quyền kiểm soát của nó.
bầu trời. Các bước này đã ngăn Nga phá hủy khả năng phòng không của Ukraine trong vòng 72 giờ đầu
tiên, như dự kiến. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tại RUSI, người Nga đã thành công trong việc đánh
chiếm 75% các điểm phòng thủ tĩnh trong 48 giờ đầu tiên của cuộc chiến.
• Các cuộc tập trận quy mô lớn vào tháng 2 là trọng tâm giúp Ukraine tăng cường khả năng bảo vệ
cơ sở hạ tầng quân sự quan trọng, tránh “hiệu ứng sốc” trong những giờ đầu tiên của cuộc xâm
lược, đồng thời duy trì hệ thống liên lạc và kiểm soát cần thiết để bảo vệ thủ đô.
• Chiến lược quốc phòng của Ukraine phần lớn vẫn chưa được người Nga và các đối tác đồng minh
biết đến. Cách tiếp cận này thể hiện tính toàn vẹn của cấp chỉ huy chính trị và quân sự cấp cao
nhất, do đó cho phép chia sẻ thông tin tình báo hiệu quả.
• Tính cấp bách của cuộc tấn công của Nga đã cản trở việc xem xét các lỗ hổng trong các biện pháp thích hợp.
chuẩn bị ở các khu vực phía nam của đất nước (ví dụ, Kherson).
12
• Chiến lược “không gây hoảng loạn” của giới lãnh đạo chính trị đã làm giảm bớt các cuộc diễn tập
chuẩn bị sẵn sàng cho dân sự được tổ chức trên khắp đất nước, có khả năng làm giảm số lượng
thương vong dân sự.
• Do thiếu thời gian và nguồn lực, các cuộc diễn tập liên ngành quy mô lớn, không chỉ liên quan
đến các thành phần của Lực lượng Vũ trang, mà cả các cơ quan thực thi pháp luật, tình báo và
các dịch vụ khẩn cấp đã không được tổ chức.
• Theo một số báo cáo, Ukraine đã bị các đồng minh hạn chế tiến hành một loạt các cuộc tập trận
quân sự sớm hơn vào tháng Hai. Một số người khuyên không nên “khiêu khích Nga” khi vẫn tin
rằng có thể tìm ra giải pháp ngoại giao cho các yêu cầu của Moscow. Do đó, thời gian quan trọng
mà lẽ ra có thể dành cho việc chuẩn bị đã bị mất đi.
SỰ THẬT THÚ VỊ
Rõ ràng là các khía cạnh yếu kém hơn trong sự chuẩn bị sẵn sàng của Ukraine trong hoạt động phản gián
khi các đặc vụ, những kẻ lật đổ và các đại diện quân sự tư nhân của Nga đã tìm cách xâm nhập vào
Ukraine trong thời gian chuẩn bị cho cuộc xâm lược thứ hai. Nhiều báo cáo phương tiện truyền thông
đã chỉ ra dấu hiệu xâm nhập từ năm 2017, với việc các công dân Ukraine được tiếp cận và trả tiền để
chia sẻ tọa độ, video và hình ảnh về cơ sở hạ tầng quân sự Ukraine ở các khu vực khác nhau của
Ukraine. Đồng thời, các đảng thân Nga và nhà thờ Chính thống Nga hoạt động không được lãnh đạo nhà
nước nhìn thấy đầy đủ. Nói một cách dí dỏm: Một số thành viên quốc hội thân Nga đã trốn khỏi đất nước
sau cuộc xâm lược, mặc dù vai trò của họ trong đó vẫn chưa được xác định.
Một thách thức khác là việc cơ sở dữ liệu cá nhân của Ukraine bị rò rỉ cho quân đội Nga. Theo nhiều
báo cáo, công dân Ukraine đã được kiểm tra theo nhiều danh sách khác nhau tại các trạm kiểm soát do
quân chiếm đóng Nga quản lý, phản ánh dữ liệu chỉ có thể lấy được từ cơ quan đăng ký quốc gia
Ukraine. Một số nghi ngờ rò rỉ trong hệ thống thông tin của Ngân hàng Privat - một trong những ngân
hàng lớn nhất Ukraine - trong khi những người khác cho rằng cơ sở dữ liệu của cảnh sát quốc gia đã
bị tin tặc Nga xâm phạm. Dữ liệu này sau đó được sử dụng để tổng hợp danh sách những người Ukraine
bị Cơ quan An ninh Liên bang Nga hành quyết hoặc bắt giữ.
GIAI ĐOẠN SAU XÂM LƯỢC
Một phân tích đầy đủ và đầy đủ về các bài học rút ra sau cuộc xâm lược bị hạn chế do thiếu thông tin
có thể kiểm chứng đầy đủ mà chỉ có thể dựa trên các báo cáo của phương tiện truyền thông và các cuộc
phỏng vấn với các quan chức Ukraine. Ngoài ra, trong thời gian ngắn, tình hình vẫn còn nhiều biến
động, đặc biệt khi xem xét cuộc phản công của Ukraine ở các vùng Kharkiv và Kherson, cũng như sự
kháng cự đáng chú ý của nó trong giai đoạn đầu của cuộc chiến.
13
SỰ BỀN VỮNG CỦA CHÍNH PHỦ VÀ BỘ CHỈ HUY QUÂN SỰ
Trong những giờ đầu tiên của cuộc xâm lược quy mô lớn của Nga vào Ukraine, Tổng thống Volodymyr
Zelenskyy đã từ chối quyết liệt nhiều khuyến nghị rời khỏi đất nước hoặc ít nhất là thủ đô.
Zelenskyy vẫn ở lại Kyiv, điều này được chứng minh là yếu tố quyết định tính hợp pháp của chính
phủ Ukraine. Theo báo cáo của các phương tiện truyền thông, các nhóm lật đổ có liên hệ với Moscow
đã tấn công Văn phòng Tổng thống hơn mười lần. Bản thân Zelenskyy cho biết ông đã sống sót sau
hàng chục vụ ám sát. Quyết định ở lại văn phòng của anh ấy tại Phố Bankova, bất chấp rủi ro đối
với sự an toàn cá nhân của anh ấy đã củng cố danh tiếng của anh ấy trong Lực lượng Vũ trang
Ukraine và củng cố thêm tinh thần.
Theo báo cáo của các phương tiện truyền thông, trong vòng 36 giờ sau cuộc xâm lược thứ hai của
Nga, chính phủ đã được chia thành các nhóm và phân tán khắp đất nước để đảm bảo tính liên tục của
nó trong trường hợp các quan chức chủ chốt qua đời. Tuy nhiên, theo các quan chức chính phủ, thực
tế là toàn bộ quá trình diễn ra hỗn loạn và hoàn toàn vô tổ chức. Ví dụ, quốc hội Ukraine không có
địa điểm thay thế để tiến hành phiên họp toàn thể cần thiết để thông qua sắc lệnh thiết quân luật
của Tổng thống. Sự giám sát này đã dẫn đến việc triệu tập Rada khiến hơn 400 nghị sĩ có thể bị
tấn công bằng tên lửa.
Một khía cạnh đáng chú ý khác của mối quan hệ dân sự-quân sự là mức độ tham gia được cho là thấp
của Bộ Quốc phòng. Trong những giờ đầu tiên của cuộc chiến, các nhân viên dân sự đã tìm cách chạy
trốn khỏi thủ đô và đưa gia đình họ đến nơi trú ẩn an toàn. nhân sự Bộ
trở lại văn phòng của họ trong vòng vài tuần. Tuy nhiên, Bộ Tổng tham mưu trích dẫn sự kiện này là
một hướng dẫn chính sách kém từ Bộ.
• Quyết định cá nhân của Tổng thống Zelenskyy ở lại thủ đô là rất quan trọng đối với
sự sống còn của đất nước trong những giờ đầu tiên của cuộc xâm lược.
• Cơ quan Bảo vệ Nhà nước Ukraine (УДО) đã thể hiện mức độ chuyên nghiệp cao trong việc đảm
bảo an ninh cá nhân của các quan chức cấp cao và gia đình của họ. Bảo vệ vật chất của lãnh
đạo chính trị vẫn là ưu tiên hàng đầu.
• Các đường dây liên lạc được phân loại chính vẫn hoạt động bất chấp một số cuộc tấn công.
14
• Mặc dù có cảnh báo về xâm lược, các quy tắc hành động trong trường hợp chiến tranh dành cho
các bộ trưởng, nghị sĩ, công chức không được làm rõ và phân phát trước. Quá trình sơ tán
cho các quan chức chính phủ là không có kế hoạch.
• Trong trường hợp các lực lượng Nga thành công trong việc bắt giữ hoặc ám sát Tổng thống
Zelenskyy, như kế hoạch ban đầu, điều đó sẽ làm suy yếu đáng kể sự kháng cự của Ukraine.
• Trong khi các địa điểm tương đối an toàn dành cho giới lãnh đạo chính trị của đất nước được
đảm bảo trong một khoảng thời gian giới hạn, thông tin liên lạc hoàn toàn an toàn vẫn khó
nắm bắt. Ví dụ, một số cuộc tấn công mạng đã làm tổn hại hệ thống thông tin liên lạc điện
tử của chính phủ.
HUY ĐỘNG. TÌNH NGUYỆN VIÊN. LỰC LƯỢNG BẢO VỆ LÃNH THỔ
Dự thảo, được Tổng thống Zelenskyy công bố, đã thể hiện rõ ràng những điểm yếu của hệ thống động
viên của đất nước. Các tân binh trên khắp đất nước được cho là không được trang bị đầy đủ để huy
động quần chúng. Xếp hàng dài là tiêu chuẩn, cũng như các vấn đề với việc trang bị cho những tân
binh.
Quyết định của Tổng thống và Lực lượng vũ trang Ukraine (AFU) cấm biên giới
việc vượt biên dành cho nam giới từ 18-60 tuổi đã gây ra rất nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, phần lớn
các chuyên gia tin rằng nó cuối cùng đã đúng. Trong những tháng tiếp theo, các quy định đối với
những người đàn ông có thể nhập ngũ rời khỏi đất nước đã được củng cố, vì một số thanh niên
Ukraine đã bỏ trốn. Một thách thức nữa là sự mập mờ của Bộ Quốc phòng và Lực lượng vũ trang về
việc phụ nữ nhập ngũ kể từ ngày 1 tháng 10 năm 2022. Bước đi này đã dẫn đến những đồn đoán của
giới truyền thông và cuối cùng đã buộc Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hanna Maliar phải nói với phụ nữ
Ukraine “đừng hoảng sợ”. vì việc tuyển dụng phụ nữ chỉ là tự nguyện.
Văn hóa quốc gia về tình nguyện quân sự, nổi lên sau năm 2014, vẫn là một yếu tố quan trọng cho
cuộc kháng chiến toàn quốc. Đến nay, Bộ Quốc phòng báo cáo “hoàn thành 100% kế hoạch động viên”;
tuy nhiên, do tính chất kéo dài của cuộc xung đột và tổn thất của Quân đội Ukraine, vấn đề về đợt
huy động tiếp theo vẫn rất quan trọng. Vào tháng 7, các quan chức Ukraine báo cáo rằng có tới
700.000 người đã được huy động trong Lực lượng Vũ trang, 60.000 trong Lực lượng Biên phòng Nhà
nước, 90.000 trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia.
của Ukraine, và lên đến 100.000 trong Cảnh sát Quốc gia.
Lực lượng Phòng thủ Lãnh thổ, được thành lập vào ngày 1 tháng 1 năm 2022, đã chứng tỏ là thành
phần phát triển nhanh nhất của Lực lượng Vũ trang Ukraine. Hơn 110.000 công dân Ukraine đã gia
nhập lực lượng bảo vệ lãnh thổ của Lực lượng Vũ trang Ukraine. Hơn 450 tổ chức tự nguyện cho
các cộng đồng lãnh thổ đã được thành lập. Không đánh giá thấp tình cảm và sự sẵn sàng của người
dân để bảo vệ đất nước, điều đáng chú ý là nhiều người đã tham gia lực lượng bảo vệ lãnh thổ với
hy vọng họ sẽ ở lại và phục vụ trong lãnh thổ
15
của các cộng đồng tương đối an toàn của họ (đặc biệt là ở miền trung và miền tây Ukraine), do đó không đặt
mình vào nguy cơ cao hơn ở tiền tuyến phía đông. Điều này đã thay đổi vào tháng 5 năm 2022, khi lực lượng bảo
vệ lãnh thổ (TDF) được pháp luật cho phép tiến hành các hoạt động trong các khu vực chiến đấu bên ngoài địa
phương của họ. Điều này tạo điều kiện cho việc triển khai các tiểu đoàn bảo vệ lãnh thổ bên ngoài lãnh thổ
được chỉ định của họ. Hiện tại, tổng số TDF lên tới 32 lữ đoàn.
Về nguồn cung cấp và thiết bị, AUF đã cải thiện đáng kể nhiều chuỗi cung ứng kể từ năm 2014. Tuy nhiên, các
tình nguyện viên Ukraine, cũng như các tổ chức phi chính phủ quy mô lớn, đóng vai trò chính trong việc hỗ trợ
AUF. Chẳng hạn, một người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng của Ukraine đã gây quỹ cộng đồng để tặng một
món quà giúp các lực lượng vũ trang của Ukraine đẩy lùi cuộc xâm lược của Nga: Quyền sử dụng một vệ tinh radar.
Nhiều nền tảng gây quỹ, cho dù được liên kết với nhà nước (ví dụ: Army of Drone hoặc United24) hoặc hoàn toàn
tư nhân (ví dụ: ComeBack Alive, Serhiy Prytula Foundation) tích lũy các nguồn lực quan trọng để hỗ trợ AUF,
bao gồm ô tô, đồng phục, máy bay không người lái, bộ dụng cụ y tế , vân vân.
• Các lực lượng bảo vệ lãnh thổ sẽ phát triển thành một sự hiện diện rõ ràng hơn ở các vùng giải phóng.
Được đào tạo tốt hơn, chuẩn bị tốt hơn và được trang bị đầy đủ, TDF sẽ là người tạo ra các hành động
phòng thủ trên toàn quốc với khả năng lặp lại
các cuộc tấn công.
• Kinh nghiệm của Ucraina trong việc gây quỹ cộng đồng và tình nguyện cho Lực lượng vũ trang có thể được
áp dụng thêm cho việc phục hồi và tái thiết các cộng đồng bị ảnh hưởng.
• Công tác điều động, đào tạo cơ bản cho tân binh cần điều chỉnh, nhanh chóng thích ứng
trước những thách thức đang phát triển.
• Sự tập hợp hỗn loạn của Quân đoàn Quốc tế đòi hỏi thời gian đáng kể để tiếp tục chuyển đổi và “bình
thường hóa” dưới sự hướng dẫn của Cục Tình báo Trung ương của Bộ Quốc phòng Ukraine.
• Số lượng quân phòng vệ Ukraina tăng lên đòi hỏi phải mở rộng các chương trình đào tạo (bao gồm cả đào
tạo cơ bản về luật nhân đạo quốc tế) và đủ số lượng thiết bị. Một thách thức đặc biệt liên quan đến
việc bảo vệ các cơ sở quân sự và cơ sở hạ tầng dân sự khi đối mặt với pháo binh tầm xa và mục tiêu.
sử dụng tên lửa và máy bay không người lái kamikaze. Những chiến thuật bắn phá này yêu cầu stan mới
khu vực triển khai các đơn vị quân đội, trạm kiểm soát, kho tàng và địa điểm huấn luyện. Phân tán nhân
sự là vấn đề sống còn. Do đó, các khóa đào tạo và tập trận lớn diễn ra ở nước ngoài.
16
KINH TẾ ANH QUỐC
Mức độ thiệt hại đối với nền kinh tế Ukraine do hậu quả của cuộc xâm lược thứ hai là vô cùng lớn.
Hiện tại không thể tính toán khối lượng thiệt hại chính xác do chiến sự đang diễn ra. GDP của Ukraine
bị mất và ước tính 33-35% vào năm 2022.8 Ngoài ra, lạm phát đã
tăng tốc do sự tàn phá của ngành công nghiệp, gián đoạn chuỗi cung ứng và hậu cần tốn kém, và năng lực
doanh nghiệp giảm sút. Tuy nhiên, Ukraine, cho đến nay, đã chịu đựng được sự suy giảm kinh tế lớn chủ
yếu với sự giúp đỡ của toàn bộ thế giới dân chủ.
Theo dự báo của Ngân hàng Quốc gia Ukraine, tốc độ phục hồi của nền kinh tế Ukraine trong giai đoạn
2023-2024 sẽ vào khoảng 5-6%/năm.9 Chừng nào Nga còn tiếp tục gây hấn với Ukraine, các dự báo kinh tế
chính xác sẽ vẫn khó nắm bắt.
Chiến tranh là một cú sốc đối với bất kỳ nền kinh tế nào. Và một cuộc chiến quy mô như ở Ukraine sẽ
gây ra tổn thất lớn cho bất kỳ quốc gia nào, ngay cả với một nền kinh tế mạnh. Khi bắt đầu chiến tranh,
đã có những lo ngại rằng hệ thống tài chính công của Ucraina có thể không tồn tại, rằng nền kinh tế
của đất nước sẽ sụp đổ trong vòng vài tuần, hoặc cùng lắm là trong vài tháng. Tuy nhiên, nền kinh tế
Ukraine, với sự giúp đỡ to lớn từ các đối tác phương Tây, vẫn có khả năng phục hồi. Cách tiếp cận của
chính phủ Kiev rất phức tạp và đang diễn ra.
HỖ TRỢ KHU VỰC TƯ NHÂN
Trong những năm trước, hỗ trợ của nhà nước cho doanh nghiệp ở Ukraine là thấp. Hầu hết hỗ trợ kỹ
thuật được cung cấp bởi các tổ chức quốc tế hỗ trợ người Ukraine. Nhà nước đã tạo ra Quỹ khởi nghiệp
Ukraine như một nguồn tài nguyên xanh, cũng như những quỹ đang hoạt động. Người nhận nhận được các
khoản tài trợ từ $25,000-$50,000. Trước cuộc xâm lược lần thứ hai, đây là viện trợ chính của nhà nước
cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đối với viễn cảnh: Trong ngân sách năm 2022, hơn 1,3 triệu đô la đã
được phân bổ cho quỹ này.
Hỗ trợ của nhà nước cho các doanh nghiệp Ucraina vẫn hoạt động, được hỗ trợ bởi doanh thu thuế tăng.
Sự trợ giúp đã có hiệu quả. Trong vòng năm tháng kể từ cuộc xâm lược 48‑đến‑65
phần trăm doanh nghiệp vừa và nhỏ đã hoạt động trở lại hoàn toàn hoặc một phần. Ngân sách (dự thảo)
năm 2023 của chính phủ dành hỗ trợ bổ sung. Nó bao gồm các khoản tài trợ cho phát triển kinh doanh (39
triệu euro), vào Quỹ xóa bỏ hậu quả của xâm lược vũ trang (546 triệu euro), cũng như trợ cấp cho các
vùng được giải phóng (679 triệu euro). Chính phủ tiếp tục có kế hoạch mở rộng tài trợ thông qua Quỹ
Phát triển Doanh nhân, tăng từ 262 triệu euro lên 452 triệu euro. Đặc biệt, quỹ này tài trợ cho
chương trình “5-7-9%”.
Lĩnh vực nông nghiệp vẫn là lĩnh vực chính của sự hỗ trợ này. Nhà nước không chỉ mở rộng các phương
tiện hỗ trợ doanh nghiệp mà còn đơn giản hóa bộ máy quan liêu liên quan đến sự hỗ trợ này.
số 8
Theo ngân sách được phê duyệt cho năm 2023, khoản thâm hụt sẽ lên tới 38 tỷ đô la, mà Ukraine dự kiến nhận viện trợ từ các đối
tác quốc tế.
9 Tùy theo tình hình chiến trường.
17
• Kể từ cuộc xâm lược thứ hai, nhà nước đã hỗ trợ tài chính cho các doanh nhân
và thúc đẩy việc di dời các doanh nghiệp đến các khu vực an toàn hơn của Ukraine.
• Nhà nước ưu đãi thuế cho nhiều loại hình kinh doanh để tạo điều kiện thuận lợi
gánh nặng tài chính của các doanh nhân bị ảnh hưởng bởi các hành động quân sự.
• Mở rộng chương trình cho vay hợp lý dành cho doanh nhân với lãi suất “5-7-9%”,
với trọng tâm là nông nghiệp.
• Việc đơn giản hóa cho các doanh nhân để có được giấy phép và giấy phép thông qua Diia
dịch vụ điện tử.
• Các chương trình tài trợ cho doanh nhân.
• Hỗ trợ di dời doanh nghiệp khỏi chiến sự hoặc tạm chiếm
đến những vùng an toàn hơn.
• Khoản bù đắp từ quỹ dự phòng ngân sách nhà nước cho người sử dụng lao động thuê người
những người đã trở thành IDP do thù địch.
• Vào ngày 12 tháng 10, Nội các Bộ trưởng Ukraine đã cập nhật thủ tục chặn đăng ký hóa đơn GTGT bằng
cách thông qua Nghị quyết số 1154. Sau đó, tần suất chặn đăng ký hóa đơn khiến hệ thống quá tải.
Đạt hai triệu trong một tháng. Đối với các doanh nghiệp đang gặp khó khăn, loại quan liêu này chịu
một áp lực khắc nghiệt.
thổi.
• Trong nhiều năm, chính phủ Kyiv đã hứa sẽ đưa ra các cải cách thuế, áp dụng các tiêu chuẩn của EU.
Than ôi, chúng vẫn chưa được cụ thể hóa. Hiện tại, có một số phương án cải cách thuế hiện đang
được thảo luận giữa đại diện các cơ quan nhà nước và các chuyên gia; tuy nhiên, không có bước cụ
thể nào được thực hiện do sự bất đồng giữa những người tham gia.
• Hầu hết năng lực công nghiệp của đất nước tập trung ở phía đông và nam Ukraine, trong khi phần phía
tây của đất nước chủ yếu là nông thôn. Hiện tại, ngành công nghiệp nặng không thể hoạt động hết
công suất do chiến tranh. Di dời ngành công nghiệp như vậy là một thách thức mà chính phủ chỉ giải
quyết sau cuộc xâm lược thứ hai, một thách thức khó giải quyết do khung thời gian và xung đột tích
cực.
XUẤT KHẨU
Ukraine là nước xuất khẩu ngũ cốc lớn thứ hai trên toàn cầu sau Hoa Kỳ vào năm 2019‑2020. Nói một cách dễ
hiểu: Vào tháng 2 năm 2022, nước này đã xuất khẩu hơn 13 triệu tấn hàng hóa trị giá 5,3 tỷ USD, chủ yếu
bằng đường biển. Tuy nhiên, kể từ khi bị xâm lược ồ ạt,
18
Nga đã phong tỏa tất cả các cảng biển. Khủng hoảng lương thực và thất thoát ngân sách là kết quả.
Ngoài ra, việc duy trì chuỗi cung ứng mở vẫn là ưu tiên hàng đầu.
• Văn phòng Doanh nhân và Phát triển Xuất khẩu đã ra mắt một nền tảng hoạt động với thông tin
cập nhật cho các nhà xuất khẩu Ucraina sẵn sàng vận chuyển sản phẩm của họ ra nước ngoài
trong thời chiến.
• Nền tảng kết nối doanh nghiệp EU-Ukraine đã được tạo ra để hỗ trợ
xuất khẩu hàng hóa Ukraine.
• Diia.Business ra mắt chuyên mục tiếng Anh - “Mua sản phẩm tiếng Ukraina
và dịch vụ” để thiết lập quan hệ đối tác quốc tế.
• Ngày 22 tháng 7, Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc đã ký một thỏa thuận về xuất khẩu ngũ
cốc an toàn qua Biển Đen. Một thỏa thuận tương tự đã được ký kết giữa Thổ Nhĩ Kỳ, Liên Hợp
Quốc và Nga. cho phép vận chuyển ngũ cốc qua các cảng Odesa, Chornomorsk và Pivdennuy của
Ukraine. Vào năm 2021, các cảng này đã xử lý 70% kim ngạch thương mại của Ukraine. Ngoài
ra, Ukraine đã xuất khẩu hơn 11 triệu tấn nông sản sang 38 quốc gia. Tháng 11, Nga tuyên bố
đã lên kế hoạch rút khỏi thỏa thuận kể từ tháng 8/2022.
trong thỏa thuận.
• Kể từ khi bắt đầu chiến tranh, nhà nước đã tăng cường thương mại thông qua các cảng sông,
đường sắt và xe tải. Tuy nhiên, Ukraine không thể đạt được mức xuất khẩu đầy đủ trước
chiến tranh. Do đó, nhà nước đang thực hiện chiến lược cải thiện công việc giao thông hải
quan với Ba Lan và thiết lập các hành lang miễn thuế.
• Ủy ban châu Âu đưa ra sáng kiến “Con đường đoàn kết”. Sáng kiến này làm giảm sự chậm trễ
trong vận chuyển và tăng cường cơ sở hạ tầng giao thông giữa Ukraine và EU.
• Tháng 11 , chương trình “Grain from Ukraine” được phát động. Mục tiêu của nó là giúp các
nước nghèo ở châu Phi vượt qua cuộc khủng hoảng lương thực do chiến tranh gây ra. Bất kỳ
quốc gia nào cũng có thể trả tiền để xuất khẩu ngũ cốc sang một quốc gia có vấn đề về nạn
đói. Ví dụ: Vào đầu tháng 12, Ukraine đã gửi tàu chở ngũ cốc đến Ethiopia trong khuôn khổ
chương trình này.10
• Ukraine đã không làm đủ để đơn giản hóa các hành lang hậu cần nối nước này với châu Âu trong
suốt những năm độc lập. Theo nghĩa này, xuất khẩu/nhập khẩu Ukraine
10 Hơn 30 quốc gia và Liên minh Châu Âu tuyên bố tham gia tài chính vào chương trình “Ngũ cốc từ Ukraine”. Tổng số tiền đóng
góp được công bố là gần 190 triệu đô la.
Là một phần của sáng kiến này, 110.000 tấn lúa mì đã được chuyển đến các nước đang phát triển. https://uatv.ua/uk/
ukrayina-zabezpechuye-globalnu-prodovolchu-bezpeku-oglyad-initsiatyvy-grain-from-ukraine na-2023-rik-video/
19
cơ sở hạ tầng và hệ thống chưa sẵn sàng cho cuộc xâm lược toàn diện của Nga. Phải mất vài tháng để
thích nghi với tình hình mới. Chính phủ Ukraine đã cố gắng khắc phục những vấn đề nghiêm trọng nhất
với sự giúp đỡ của các đối tác quốc tế.
khuyến nghị
Vì các nước EU có kết nối giao thông rộng rãi và thuận tiện với nhau nên vấn đề này sẽ không quá nghiêm
trọng trong trường hợp khẩn cấp. Tuy nhiên, mỗi chính phủ cần lập kế hoạch xuất nhập khẩu hàng hóa trong
trường hợp bất ngờ. Ngoài ra, các quốc gia phụ thuộc vào việc vận chuyển hàng hóa bằng đường biển nên chú
trọng hơn đến việc bảo vệ lãnh hải của mình, đặc biệt là các quốc gia gần gũi với Nga.
NGÂN SÁCH CHIẾN TRANH
Kể từ năm 2014, ngân sách quốc phòng Ukraine không vượt quá 2,5% GDP của nước này.
Mặc dù đây là tỷ lệ phần trăm chi tiêu quân sự tiêu chuẩn điển hình ở các quốc gia khác, số tiền này không
thể trang trải chi phí quân sự liên quan đến tám năm xung đột. Với cuộc xâm lược quy mô lớn, hầu hết các quỹ
của đất nước dành cho quốc phòng. Điều này được thực hiện nhờ sự đóng góp hào phóng của các đối tác quốc tế
của Ukraine.
• Nhà nước đã tập trung mọi nguồn lực có sẵn cho nỗ lực chiến tranh.
Ngân sách kế hoạch của đất nước cho năm 2022 - được thông qua vào cuối năm 2021 - đã trải qua những
thay đổi lớn. Nguồn tài chính bổ sung cho tổ hợp quân sự-quốc phòng, tăng các khoản thanh toán xã hội
và chi tiêu cho tái thiết đã được bổ sung vào ngân sách hiện tại.
Ngân sách quân sự hiện chiếm tới 3/4 toàn bộ ngân sách nhà nước.
Trước đây, ngân sách hàng năm của quân đội Ukraine là khoảng 4,4 tỷ euro.
Hiện tại, chi tiêu hàng tháng của nó lên tới 6,6 tỷ euro. Một trong những nguồn hỗ trợ chính cho quân
đội Ukraine và các tổ chức an ninh liên quan là quỹ dự trữ ngân sách. Trong dự thảo ngân sách năm 2023
hiện đang được chuẩn bị, chi tiêu quốc phòng của đất nước đạt mức 17,8% GDP (tức là so với mức 6% dự
kiến cho năm 2022).
• Để có thêm tiền cho ngân sách quốc gia, Quỹ Tài sản Nhà nước đã bắt đầu đấu giá tư nhân hóa vào tháng
9. Mùa hè năm ngoái, Verkhovna Rada đã đơn giản hóa quy trình này và khiến nó dễ tiếp cận hơn. Theo
đó, bang này hy vọng sẽ thu hút được tới 26 triệu euro vào cuối năm nay. Tính đến giữa tháng 11, Quỹ
Tài sản Nhà nước đã hoàn thành 65 cuộc đấu giá với tổng trị giá gần 41 triệu euro, vượt xa kỳ vọng
một cách đáng kể.
• Ngày 23/5, Tổng thống Ukraine ký đạo luật đơn giản hóa thủ tục tịch thu tài sản của người Nga và người
Belarus đang chịu lệnh trừng phạt. Luật quy định một hình thức xử phạt mới dưới hình thức tịch thu
tài sản của cá nhân hoặc pháp nhân.
20
• Ngân sách quốc gia - đặc biệt là ngân sách quốc phòng - không được soạn thảo để chuẩn bị
cho chiến tranh cũng như việc phá hủy cơ sở hạ tầng Ukraine sau đó. Chỉ với sự đoàn kết
chưa từng có và hỗ trợ tài chính của các đối tác quốc tế (xem bên dưới), Ukraine mới có
thể duy trì nền kinh tế của mình phát triển. Trong thời gian tới, Chính phủ phải có kế
hoạch tăng ngân sách cho công nghiệp quốc phòng.
• Việc tịch thu tài sản của người Nga ở Ukraine trực tiếp phụ thuộc vào sự hợp tác của các
cơ quan nhà nước và ý chí chính trị cần thiết. Trong vài tháng kể từ khi luật tịch thu
được đưa ra, chỉ có một vụ kiện được đệ trình và đang được xét xử chống lại nhà tài
phiệt Nga V. Yevtushenkov11. Mặc dù quá trình tịch thu tài sản của người Nga đang tiến
triển nhưng nó vẫn bị kéo dài một cách không cần thiết.
HỖ TRỢ NƯỚC NGOÀI CHO NỀN KINH TẾ UKRAINA
Mặc dù chuẩn bị cho một nền kinh tế chiến tranh, Ukraine sẽ không thể duy trì sự ổn định tài
chính tương đối nếu không có sự giúp đỡ của các đối tác quốc tế. Sự hỗ trợ này xuất hiện dưới
hình thức các khoản vay hoặc trợ cấp ưu đãi và giúp hỗ trợ nền kinh tế Ukraine trong thời kỳ
khủng hoảng lớn.
Tính đến ngày 1 tháng 10, Ukraine đã nhận được 19,4 tỷ USD tiền tài trợ và khoản vay từ các đối
tác nước ngoài. Viện trợ nước ngoài đã đáp ứng được 55% nhu cầu bổ sung cho ngân sách (tức là
thâm hụt và trả nợ). Số tiền này vượt quá những gì có thể được thu thập dưới hình thức
các khoản thuế và nghĩa vụ.
UNITED24 là một sáng kiến mới của Tổng thống Ukraine. Nhiệm vụ của nền tảng gây quỹ là trở thành
cách chính để quyên góp ủng hộ Ukraine. Tiền được gửi vào tài khoản của Ngân hàng Quốc gia
Ukraine và được phân bổ bởi các bộ khác nhau.
• Ukraine đã tạo ra nhiều quỹ để tái thiết12. Tuy nhiên, sự chênh lệch về kinh phí, thiếu các
thủ tục rõ ràng và sự thiếu minh bạch tổng thể sẽ dẫn đến tham nhũng và kéo theo đó là
mất lòng tin. Ukraine cần một cơ chế minh bạch duy nhất để quản lý ngân sách và các quỹ
tài trợ.
11 https://court.gov.ua/userfiles/media/new_folder_for_uploads/hcac/judgments/administrative/
991_3183_22_01-09-2022.pdf Điều quan trọng đối
12 với quốc gia là đạt được sự cân bằng giữa việc đóng các nhu cầu phục hồi khẩn cấp và tính minh bạch. Cần phải phát triển giống
nhau cho tất cả các quỹ và một cơ chế minh bạch trong việc sử dụng các quỹ để tái thiết. Ngoài ra, việc thành lập một cơ quan
duy nhất để điều phối các khoản thu và phân phối các quỹ trong thời kỳ hậu chiến sẽ giảm thiểu rủi ro tham nhũng. Rốt cuộc,
việc phân tích hoạt động của một cơ quan hoặc tổ chức sẽ dễ dàng hơn so với hoạt động của một số lượng lớn các quỹ khác nhau.
Nguồn: Boguslavets, Martyna, Maksym Diomin, Olena Kupina, và Anna Novak. thứ
Các bước ban đầu để giảm thiểu rủi ro tham nhũng trong quá trình phục hồi của Ukraine. Viện Ý tưởng
lập pháp. https://izi.inst acad/research/initial-steps-to-mitigate-transform-risks-during-ukraines-recovery/
21
NGÂN HÀNG QUỐC GIA UKRAINE TRONG THỜI CHIẾN
Hệ thống tài chính của đất nước đã và vẫn đang trong tình trạng căng thẳng đáng kể. Đã có nhiều nỗ lực
khác nhau trong những tháng gần đây để giữ cho nền kinh tế của đất nước phát triển, nhưng không phải
tất cả chúng đều thành công. Tuy nhiên, Ngân hàng Quốc gia Ukraine và chính phủ đã liên tục đáp ứng nhu
cầu của công chúng và cải cách cho phù hợp.
• Kể từ khi chiến tranh bắt đầu, Ngân hàng Quốc gia Ukraine (NBU) buộc phải bắt đầu tích cực in
tiền để hỗ trợ nền kinh tế chiến tranh. NBU trở thành chủ nợ lớn nhất của Chính phủ, đáp ứng nhu
cầu của ngân sách gần 6,9 triệu €.
Tuy nhiên, chính phủ vẫn in Hryvnas. Trong thời kỳ khủng hoảng như vậy, các quốc gia có hai
cách chính để thoát khỏi tình huống này: hoặc hạn chế tất cả các khoản thanh toán và cấp vốn
dưới mức cho các lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế hoặc in tiền với số lượng lớn. Chính phủ
Ukraine đã chọn in tiền bất chấp tác động của lạm phát. Cho đến nay, Ukraine đã cố gắng duy trì
sự ổn định tài chính tương đối; tuy nhiên, lạm phát sẽ là kết quả có thể xảy ra.
• Vào ngày 21 tháng 7, NBU đã đưa ra một số hạn chế bổ sung trên thị trường ngoại hối. Các quy tắc
mới đề cập đến việc sử dụng hryvnia ở nước ngoài. Các giới hạn đã được đặt cho các khoản thanh
toán không dùng tiền mặt, rút tiền mặt và chuyển khoản P2P. Một kết quả ngoài ý muốn
là những giới hạn trong việc đặt hàng và vận chuyển vật tư quân sự từ nước ngoài. Sau áp lực
của dư luận, Ngân hàng Quốc gia đã quyết định dỡ bỏ giới hạn thanh toán ở nước ngoài đối với
những người tham gia các hoạt động tình nguyện kể từ ngày 6 tháng 8 năm 2022.
• Để duy trì đồng tiền ổn định, NBU hạn chế rút tiền mặt và đóng băng tỷ giá hối đoái chính thức ở
mức 29,25 UAH đổi 1 USD. Tỷ giá hối đoái này kéo dài cho đến mùa hè và gây ra sự thao túng trên
“thị trường ngoại hối” đen (tức là 38-40UAH cho 1USD). Vào tháng 7, NBU buộc phải ấn định tỷ
giá hối đoái mới (36,56 UAH đổi 1 USD). Sự khác biệt giữa tỷ giá hối đoái chính thức và chợ đen
gây ra nhiều vấn đề, đặc biệt đối với những người tình nguyện mua hàng viện trợ cho quân đội.
22
AN NINH NĂNG LƯỢNG
Kể từ cuộc xâm lược lần thứ hai, năng lượng một lần nữa trở thành phương tiện đòn bẩy chính của Nga để
tống tiền Ukraine và thế giới phương Tây, đặc biệt là EU. Lúc đầu, điều này được thể hiện thông qua việc
giảm lượng khí đốt vận chuyển, dẫn đến giá hydrocacbon và điện năng nói chung tăng cao chưa từng thấy. Sau
đó, vào tháng 10, Nga bắt đầu nã pháo liên tục vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine nhằm tạo ra một
cuộc khủng hoảng nhân đạo. Cả Ukraine và các đối tác đều không thể đánh giá hết những rủi ro do Nga gây ra,
dẫn đến những hậu quả nặng nề cho công dân nước này. Việc khôi phục hoàn toàn hệ thống năng lượng sẽ không
thể thực hiện được cho đến mùa thu năm 2023, giả sử rằng chiến tranh kết thúc. Hiện tại, hệ thống năng
lượng của Ukraine đang thể hiện khả năng phục hồi của mình ngay cả khi bị bắn phá liên tục. sự hỗ trợ của
các đối tác quốc tế làm tăng thêm tốc độ phục hồi ngành năng lượng của Ucraina.
Chính phủ đã cải thiện khả năng phục hồi năng lượng của đất nước như thế nào, biện pháp nào đã được
hiệu quả, và những gì có thể đã được thực hiện tốt hơn?
SẢN XUẤT KHÍ
Trước cuộc xâm lược lần thứ hai, chính phủ đã thực hiện các bước quan trọng để giảm sự phụ thuộc vào khí
đốt tự nhiên nhập khẩu từ Nga bằng cách tăng sản lượng của chính mình. Nó bắt đầu khoan thăm dò trên thềm
Biển Đen và đã bắt đầu phát triển Quảng trường Yuzivska ở biên giới của các vùng Kharkiv và Donetsk. Hai
bước này được cho là làm cho Ukraine hoàn toàn độc lập về nhu cầu khí đốt trong vòng hai đến ba năm.
Mức tiêu thụ hàng năm của Ukraina là 30 tỷ mét khối (bcm), trong đó khoảng hai phần ba (20 bcm) được sản
xuất trong nước. Các kế hoạch thăm dò và khai thác khí đốt trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) ở Biển Đen
đã được thực hiện trước khi bắt đầu chiến tranh. Năm 2021, chính phủ áp dụng các biện pháp tăng cường sản
xuất từ các mỏ khí đang hoạt động, qua đó giảm sự phụ thuộc vào khí nhập khẩu.
Sau ngày 24 tháng 2, Quảng trường Yuzivska và hầu hết các giếng đang hoạt động khác ở khu vực Kharkiv đều
nằm trong vùng chiến sự hoặc nằm dưới sự chiếm đóng của Nga. Sự sụt giảm trong sản xuất ở Ukraine kể từ
ngày 1 tháng 10 lên tới 5%. Tuy nhiên, cùng lúc đó, mức tiêu thụ khí đốt giảm 40%, phần lớn là do ngành
công nghiệp ngừng hoạt động và tình trạng di cư ra nước ngoài. Điều này có nghĩa là khí sản xuất trong
nước vẫn có thể đáp ứng phần lớn nhu cầu.
Sự sụt giảm đáng kể trong sản xuất khí đốt đã không xảy ra do thực tế là các mỏ khí đốt ở khu vực Poltava
và tỉnh Lviv (lần lượt chiếm 40 và 10% tổng sản lượng) không phải chịu chiến sự. Hiện tại, các mỏ khí được
giải phóng kể từ tháng 9 năm 2022 ở khu vực Kharkiv đang tiến gần đến khối lượng trước cuộc xâm lược.
Ukrgazvydobuvannya (một công ty khai thác thuộc sở hữu nhà nước) đã tiến hành bảo vệ các cơ sở và cơ sở
hạ tầng khai thác ở những nơi kịp thời, bất chấp nguy cơ xảy ra xung đột
23
và sơ tán nhân sự. Do các biện pháp này, thiệt hại cơ sở hạ tầng năng lượng đã được giữ ở mức tối thiểu
tương đối.
• Mức độ sản xuất khí trong nước được duy trì ở mức đủ do sản xuất phân tán theo vùng. Điều này và
việc bảo vệ kịp thời các cơ sở sản xuất khí đốt quan trọng trong các khu vực giao tranh đang diễn
ra là rất quan trọng. Đối với một sự kiện như vậy, nhiều công ty đã có kế hoạch dự phòng trước
cuộc xâm lược.
VẬN CHUYỂN KHÍ
Bất chấp chiến tranh, Ukraine vẫn là nơi trung chuyển đáng tin cậy lượng khí đốt còn lại của Nga sang EU.
Hiện tại không có kế hoạch khả thi nào về việc phải làm gì với hệ thống đường ống dẫn khí rộng lớn sau khi
bị đình chỉ hoàn toàn.
Quá trình vận chuyển khí đốt của Nga sang EU thông qua hệ thống vận chuyển khí đốt Ukraine (UGTS) dựa trên
hợp đồng vận chuyển 5 năm giữa PJSC Gazprom (Nga) và Công ty cổ phần Naftogaz của Ukraine (Ukraine) theo
hình thức “tàu hoặc trả tiền”. các điều khoản Công thức này là một biện pháp bảo vệ tốt chống lại việc Nga
từ chối cung cấp khí đốt cho châu Âu. Vào tháng 5, Ukraine đã mất quyền kiểm soát một trong hai điểm vào,
nhận thấy không thể vận chuyển khí đốt qua lãnh thổ bị chiếm đóng.
Ukraine đề nghị Nga chuyển những khối lượng đó sang điểm thứ hai. Gazprom không chấp nhận giải pháp này.
Kể từ tháng 5 năm 2022, Gazprom đã vi phạm các điều khoản của hợp đồng và giảm khoản thanh toán tương ứng.
Đáp lại, Naftogaz khởi xướng quốc tế
trọng tài.
• Ukraine, với sự hỗ trợ pháp lý vững chắc và kinh nghiệm từ các vụ kiện trọng tài thành công trước đây
với Gazprom, đã tự bảo đảm cho mình bằng các điều khoản hợp đồng tốt hơn trong trường hợp giảm quá
trình vận chuyển. Tuy nhiên, Nga tiếp tục vi phạm các điều khoản của thỏa thuận này.
hiệp định và các hiệp định tương tự với các nước EU khác.
• Ukraine đã không thực hiện bất kỳ bước nào để điều chỉnh UGTS để chấm dứt hoàn toàn quá cảnh
khí đốt của Nga.
PHÂN PHỐI KHÍ TRONG NƯỚC
Hầu hết các mạng lưới phân phối khí đốt trong nước thuộc về các nhân vật thân Nga (ví dụ: công ty lớn nhất
do nhà tài phiệt Dmytro Firtash kiểm soát)13. Những rủi ro liên quan đến phân khúc kinh tế quan trọng này
đã được biết đến từ lâu. Tuy nhiên, không có bước nào được thực hiện để giảm ảnh hưởng của anh ta trước
chiến tranh hoặc trong những tháng đầu tiên. Chỉ trong tháng năm đó
13bị trừng phạt và bị truy nã ở Hoa Kỳ
24
chính phủ coi đây là vấn đề an ninh quốc gia, chuyển giao hợp pháp 26 nhà điều hành phân phối khí đốt
trong khu vực cho Naftogaz thuộc sở hữu nhà nước quản lý. Kể từ ngày 22 tháng 10, Naftogaz vẫn chưa
nắm quyền kiểm soát hoàn toàn hệ thống phân phối khí đốt trong khu vực từ tập đoàn của Firtash. Tranh
chấp pháp lý đang diễn ra.
Do giao tranh, mạng lưới đường ống dẫn khí đốt và hệ thống sưởi ấm trung tâm ở khu vực Donetsk đã
bị phá hủy đến mức phải tiến hành sơ tán bắt buộc dân số của nó - khoảng hai triệu người -.
• Di tản người dân từ các vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi chiến tranh đến các vùng có
loại hình cơ sở hạ tầng còn tương đối nguyên vẹn.
• Chính phủ đã thất bại trong việc tước bỏ quyền sở hữu và/hoặc kiểm soát phần lớn cơ sở hạ tầng
quan trọng như vậy của các nhân vật thân Nga. Có cơ sở pháp lý cho việc chiếm giữ nhà nước
trước khi bắt đầu chiến tranh. Hiện tại, nhà nước vẫn chưa có quyền kiểm soát đầy đủ đối với
mạng lưới phân phối khí nội địa ở hầu hết các vùng miền.
KHO TRỮ GA
Ukraine có cơ sở lưu trữ khí đốt ngầm (UGS) lớn nhất ở châu Âu. Họ được trang bị phù hợp và được
bảo vệ nghiêm ngặt. Trước chiến tranh, hàng trăm thương nhân từ các quốc gia khác đã sử dụng các cơ
sở của nó. Mặc dù Ukraine đã chuẩn bị kỹ lưỡng, sử dụng UGS hết công suất.
Có đủ khí đốt cho mùa sưởi ấm 2021-2022 (tức là 8,9 bcm được lưu trữ vào cuối mùa). Kể từ ngày 1
tháng 10, khoảng 13,9 bcm đã được lưu trữ trong UGS của Ukraine, đây là tiêu chuẩn bình thường cho
thời điểm đó trong năm. Về cơ sở hạ tầng, UGS của Ukraine đã hoàn toàn sẵn sàng cho mùa sưởi ấm
2022-2023.
• Các cơ sở UGS Ukraine đang ở trong tình trạng kỹ thuật tuyệt vời. Sự đa dạng về địa lý của UGS
nằm ở các khu vực không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi giao tranh tích cực đã góp phần bảo vệ nó.
Đủ lượng khí đốt đã được bơm vào trước mùa sưởi ấm trước và sắp tới.
• Chính phủ đã thất bại trong việc sử dụng các cơ sở UGS hiệu quả hơn và thu hút đầu tư nước
ngoài. Có tiềm năng thị trường to lớn, đặc biệt là đối với các công ty châu Âu. Hiện chỉ có
50% công suất của UGS được sử dụng.
25
CUNG CẤP KHÍ CHO NGƯỜI TIÊU DÙNG TRONG NƯỚC
Hơn 70% thị trường khí đốt dành cho hộ gia đình do nhà tài phiệt thân Nga Dmytro Firtash kiểm soát, như
đã nói ở trên. Phần còn lại được cung cấp bởi các nhà cung cấp tư nhân khác và Naftogaz thuộc sở hữu nhà
nước, cũng là “nhà cung cấp cuối cùng”. Vào năm 2020, các cải cách thị trường khí đốt đã hoàn thành, nhờ
đó người Ukraine có cơ hội thực sự để thay đổi nhà cung cấp. Tuy nhiên, tập đoàn Firtash tiếp tục chặn
việc chuyển tài sản của ông cho các công ty khác. Chỉ ba tháng sau cuộc xâm lược của Nga, các thương nhân
Firtash trở nên không sẵn lòng và về mặt kỹ thuật (một phần) không thể cung cấp khí đốt cho người dân với
mức giá hạn chế do Chính phủ đưa ra. Kết quả là vào giữa tháng 6, khoảng 10 triệu khách hàng đã sử dụng
nhà cung cấp dịch vụ cuối cùng - Naftogaz - có hiệu lực hồi tố.
• Việc thực hiện kịp thời các cải cách thị trường khí đốt và cơ chế nhà cung cấp giải pháp cuối cùng
đã cứu hàng triệu người tiêu dùng khỏi tình trạng không có khí đốt. Việc Chính phủ đưa ra các hạn
chế về giá đối với việc bán khí đốt và các công ty sản xuất nhiệt đã cứu đất nước khỏi tình trạng
bất ổn dân sự. Trong thời chiến, người tiêu dùng sẽ không thể trả mức thuế cao hơn. Từ quan điểm
của thị trường, giá cả không nên bị áp đặt một cách hành chính.
Tuy nhiên, với các điều kiện của thiết quân luật - đó là một quyết định chính trị đúng đắn.
• Sự cẩu thả hoàn toàn của chính quyền khi để một phần lớn thị trường gas trong nước tập
trung vào tay nhóm doanh nghiệp thân Nga.
Hơn nữa, các nhà cung cấp này có liên kết với các công ty cũng vận chuyển khí đốt.14
Các biện pháp đã được thực hiện quá muộn.
VẬN CHUYỂN DẦU
Vào ngày 4 tháng 8, công ty Ukrtransnafta của Ukraine - một công ty con của Tập đoàn Naftogaz - đã ngừng
vận chuyển dầu của Nga đến EU thông qua phần Ukraine của đường ống dẫn dầu chính "Druzhba". Việc chấm dứt
này liên quan đến việc PJSC Transneft (RF) không thanh toán. Theo phía Nga, những vấn đề thanh toán này
phát sinh do việc áp dụng “lệnh cấm vận dầu mỏ” và các biện pháp trừng phạt liên quan của EU đối với Nga.
Những sự kiện này gây lo ngại nghiêm trọng cho tất cả các bên và chỉ được giải quyết với sự giúp đỡ của
các đối tác châu Âu đã thực hiện thanh toán.
• Ukraine quản lý để duy trì quá trình vận chuyển dầu của Nga tới người tiêu dùng châu Âu, đóng vai trò
là nhà cung cấp đáng tin cậy. Nó cũng cung cấp phương tiện đi lại cho nhu cầu riêng của mình mặc dù
điều kiện chiến tranh.
14NB Quá trình tách nhóm khá hư cấu, bất chấp các yêu cầu của luật pháp Châu Âu.
26
• Mặc dù vấn đề thanh toán trong tháng 8 đã được giải quyết nhanh chóng nhưng điều đó cho thấy
cơ chế thực hiện các biện pháp trừng phạt của EU cần được điều chỉnh.
LỌC DẦU
Tháng 5-6/2022 xảy ra tình trạng thiếu xăng ô tô trên diện rộng. Lý do chính cho điều này là đa
dạng hóa danh mục đầu tư năng lượng kém. Trước chiến tranh, 80% sản phẩm dầu được nhập khẩu từ
Nga và Belarus. Phần còn lại được cung cấp bởi các nhà sản xuất Ukraine. Nhà máy lọc dầu
Kremenchug lớn nhất - đã bị người Nga phá hủy chỉ vài tuần sau khi bắt đầu cuộc xâm lược. Các
nhà sản xuất khác như nhà máy lọc dầu Shebelinsky và Lysychansky, cũng như các kho chứa dầu,
cũng bị ảnh hưởng trong giai đoạn đầu của cuộc chiến. Sự tàn phá của chúng, nhiều người Ukraine
trở về nhà của họ và công việc thời vụ tích cực trong lĩnh vực nông nghiệp là những lý do chính.
Một yếu tố khác ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường nhiên liệu là việc chính phủ hạn chế giá nhiên
liệu tối đa. Việc tìm kiếm các nhà cung cấp mới và nhận được một lượng nhiên liệu cần thiết từ
các nguồn khác không hề dễ dàng và nhanh chóng.
• Tìm được nhà cung cấp mới từ EU. Đến tháng 5, nhiên liệu diesel bắt đầu chảy đến Ukraine
thông qua đường ống hiện có từ Hungary. Một “hành lang xanh” dành cho xe tải chở xăng đã
được đưa ra ở biên giới với Ba Lan. Chính phủ cũng thay đổi thứ tự mua nhiên liệu theo
thiết quân luật, khiến công ty cổ phần nhà nước Ukrzaliznytsia trở thành khách hàng chính
cho các nhu cầu chính của bang. Kể từ đó, tiểu bang đã dỡ bỏ các hạn chế về giá bán lẻ.
• Có thể dễ dàng dự đoán trước tình trạng thiếu nhiên liệu và đa dạng hóa nguồn cung bằng cách
tập trung trở lại vào các nước EU. Các ưu đãi cho các nhà khai thác thị trường đã được
áp dụng (ví dụ: giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nhiên liệu và giảm thuế VAT) là không
đủ. Ukraine không có đủ dự trữ dầu và nhiên liệu mặc dù có nguy cơ bị xâm lược cao. Sai
lầm lớn nhất là sự phụ thuộc quá mức vào các nhà sản xuất của Nga và Belorussia. Hậu cần và
cơ sở hạ tầng liên quan chưa sẵn sàng. Ví dụ: Đường ray và ô tô của Ukraine và châu Âu
không tương thích với nhau.
SẢN XUẤT NHIỆT NĂNG LƯỢNG
Các nhà máy nhiệt điện lớn của Ukraine (TPP) chạy bằng than và đã khá lạc hậu. Trữ lượng than
trước cuộc xâm lược luôn thấp, mặc dù thực tế là các khu vực khai thác chính ở Donbas đã bị chiếm
đóng từ năm 2014 và các tuyến đường vận chuyển đường biển dễ bị Nga phong tỏa. Nhà nồi hơi nhỏ
chủ yếu hoạt động bằng khí đốt; nhiên liệu sinh học ở mức độ thấp hơn. Khi bắt đầu chiến tranh,
người Nga có thể đoán trước được rằng họ đã bắt đầu tấn công các nhà máy nhiệt điện, phá hủy
chúng hoàn toàn. Toàn bộ thành phố bị bỏ lại mà không có điện và sưởi ấm.
27
• Hiện tại, các cơ sở hạ tầng quan trọng bao gồm các TPP đang được tăng cường bảo vệ phòng không,
nhưng điều này không xảy ra khi bắt đầu chiến sự. Than cho TPP được dự trữ đủ số lượng.
• Các thành phố không có máy phát điện diesel mạnh để đảm bảo cung cấp điện cho bệnh viện và các cơ
sở quan trọng khác. Mạng lưới của hầu hết các nhà nồi hơi ở thành phố thiếu sơ đồ nhảy (nghĩa
là một hệ thống cho phép nó tự động chuyển đổi nhà nồi hơi này sang nhà nồi hơi khác trong
trường hợp hư hỏng hoặc trục trặc). Việc chuyển đổi các nhà máy nồi hơi từ khí đốt sang nhiên
liệu sinh học rất phức tạp do các thủ tục quan liêu kéo dài. Máy phát điện và các thiết bị đặc
biệt chưa được mua đủ số lượng. Các đội sửa chữa vào đầu chiến tranh không được tài trợ tốt
cũng như không được trang bị phụ tùng thay thế để nhanh chóng sửa chữa các cơ sở bị hư hỏng.
SẢN XUẤT NĂNG LƯỢNG HẠT NHÂN
Ukraine có bốn nhà máy điện hạt nhân (NPP) sản xuất khoảng 60% tổng lượng điện trong nước. Vào năm
2021, chúng sẽ được sử dụng với công suất tối đa, nhờ đó giảm được 4 triệu tấn phụ thuộc vào than đá.
Sản lượng điện hàng ngày của các NMĐHN đều vượt 300 triệu kWh.
Một chiến dịch sửa chữa được lên kế hoạch tốt và tối ưu hóa đã được đền đáp. Tuy nhiên, vào tháng 3,
nhà máy điện lớn nhất ở Châu Âu Zaporizhzhia NPP (ZNPP) đã bị quân chiếm đóng Nga chiếm giữ và vẫn nằm
dưới sự kiểm soát của họ. Đại diện của nhà điều hành Nga Rosatom đang cố gắng chuyển nó sang hệ thống
điện của Crimea bị chiếm đóng. Pháo kích của nhà ga và khả năng ô nhiễm phóng xạ khiến cả thế giới lo sợ
về một thảm họa hạt nhân. Vào tháng 9, IAEA đã kiểm tra ZNPP và cử đại diện của mình tới đó.
• Ukraine đã tối đa hóa việc sử dụng trước các nhà máy điện hạt nhân của mình, giảm sự phụ thuộc vào
than đá và đảm bảo hoạt động tối đa của các tổ máy hạt nhân sau khi sửa chữa chất lượng cao.
Trong điều kiện tống tiền hạt nhân của Nga, việc ZNPP bị đóng cửa lạnh lùng là
phương tiện phản ứng an toàn nhất có tính đến các mối đe dọa đối với tính toàn vẹn vật lý của nó.
Sự tham gia của phái đoàn IAEA và sự hiện diện của các đại diện của cơ quan này tại trạm giúp
giảm thiểu rủi ro thảm họa hạt nhân.
• Trong nhiều năm, các nhà máy điện hạt nhân Ukraine hoạt động bằng nhiên liệu của Nga. Sau đó, trong những
năm gần đây, Ukraine bắt đầu chuyển sang sử dụng nhiên liệu của Mỹ do Westinghouse cung cấp. Tuy nhiên,
tất cả các tổ máy tại các nhà máy điện hạt nhân Rivne và Khmelnytskyi, hai tổ máy tại Nhà máy điện hạt
nhân Zaporizhzhia và một tổ máy tại Nhà máy điện hạt nhân Yuzhnoukrainsk hiện đang chạy bằng nhiên liệu
của Nga. Phần còn lại được cung cấp bởi Westinghouse. Kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện, Ukraine đã từ chối
28
mua thêm bất kỳ nhiên liệu nào của Nga. Hiện tại, có nguồn cung cấp nhiên liệu của Nga
trong hai năm cho các đơn vị năng lượng Ukraine. Ukraine đã ký một điều kiện bổ sung với
Westinghouse để mở rộng sản xuất trong giai đoạn này nhằm đóng hoàn toàn nhu cầu về nhiên
liệu hạt nhân của Nga. Nó nên được thực hiện sớm hơn.
• Ukraine không nêu vấn đề bị EU và Đơn vị áp đặt các biện pháp trừng phạt
ed Các quốc gia chống lại Rosatom, bất chấp các trường hợp thành công với các biện pháp trừng
phạt đối với các công ty khí đốt và dầu mỏ. Hơn nữa, bản thân Ukraine cũng không vội vàng áp đặt
các biện pháp trừng phạt đối với Rosatom, chỉ thông qua quyết định liên quan vào ngày 2/9/2022.
THỦY ĐIỆN
Các nhà máy thủy điện Ukraine (HPP) được xây dựng trên một loạt các hồ chứa nhân tạo chỉ sản xuất khoảng
7% sản lượng điện của đất nước. Họ thực hiện một chức năng quan trọng trong việc cân bằng hệ thống năng
lượng.
Tuy nhiên, các đập đã cũ. Hơn nữa, các nhà máy thủy điện của Ucraina bị ảnh hưởng tiêu cực bởi chiến tranh.
Các lực lượng Nga đã chiếm được Kakhovskaya HPP và cố gắng chiếm được Kyiv HPP. Nguy cơ phá hủy các con
đập do pháo kích vẫn còn cao. Người Nga đã thực hiện một số nỗ lực như vậy, ví dụ, lũ lụt xảy ra do phá
hủy con đập ở Kryvyi Rih. Đập thủy điện Kakhovskaya HPP cũng bị hư hại.
• HPP đóng một vai trò quan trọng trong việc đồng bộ hóa các hệ thống năng lượng của Ukraine và EU.
• Đập cũ, lâu ngày cần đầu tư sửa chữa, khu vực có nguy cơ ngập lụt khu vực đông dân cư; thậm
chí nhiều hơn như vậy trong thời chiến. Hiện tại, nguy cơ lũ lụt được giảm thiểu, phần lớn
nhờ hệ thống phòng không được cải thiện. Tuy nhiên, những con đập này rất dễ bị tổn thương.
HỆ THỐNG NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO (RES)
RES không được phát triển đầy đủ trước chiến tranh, bất chấp sự cần thiết của chúng và môi trường đầu
tư thuận lợi với các ưu đãi dưới hình thức tín dụng, chương trình tài trợ và thuế quan ưu đãi. Nhiệm
vụ của chính phủ là củng cố niềm tin của các nhà đầu tư vào RES sau chiến tranh. Việc tích cực đa dạng hóa
các nguồn năng lượng, giảm tiêu thụ than, thực hiện các nghĩa vụ đối với EU về khử cacbon năng lượng và
chống biến đổi khí hậu đều sẽ được đưa vào trong suốt quá trình tái thiết.
• RES ở Ukraine có thể cung cấp tới 20% tổng sản lượng điện, nhưng hiện tại không vượt quá 5%. Điều
này phần lớn là do và thiếu các công ty sử dụng các nguồn năng lượng tự trị và nhiên liệu thay thế.
29
TRUYỀN TẢI VÀ PHÂN PHỐI ĐIỆN NĂNG
Việc đồng bộ hóa các hệ thống năng lượng của Ukraine với EU (ENTS-O) trong suốt năm 2022 là một câu
chuyện thành công. Dự kiến ban đầu hoàn thành vào năm 2022, viễn cảnh chiến tranh càng đẩy nhanh quá
trình. Ukraine đã ngắt kết nối lưới truyền tải của mình khỏi các hệ thống năng lượng của Belarus và
Nga và áp dụng hệ thống năng lượng của EU. Vào tháng 6 năm 2022, Ukraine đã được cấp quyền bán điện
cho các thị trường EU.
Sau vụ pháo kích quy mô lớn vào cơ sở hạ tầng năng lượng dẫn đến tình trạng thiếu điện trầm trọng,
Ukraine đã nhập khẩu thành công điện từ Liên minh châu Âu (tức là từ Romania và Slovakia) vào tháng 10.
Lượng điện nhập khẩu này bổ sung hiệu quả cho ngành năng lượng của Ukraine. Tuy nhiên, Ukraine chỉ có
thể cung cấp 10% nhu cầu điện thông qua nhập khẩu.
Vào ngày 15 tháng 11, Ukraine đã trải qua cuộc tấn công lớn nhất từ trước đến nay của Nga vào cơ sở hạ
tầng năng lượng của nước này. Mục tiêu là mất điện hoàn toàn ở Ukraine. UCV15 và tên lửa của Nga đã
tấn công nhiều cơ sở hạ tầng của ngành điện, tiếp tục nhằm mục đích ngắt kết nối hệ thống năng lượng
Ukraine khỏi ENTS-O. Dự trữ phụ tùng của nước này gần như cạn kiệt. Kyiv thiếu thiết bị để sửa chữa và
đang yêu cầu các đối tác giúp đỡ trong tương lai với khả năng tiếp cận điện và khí đốt hạn chế. Trong
điều kiện mất điện, khả năng tiến hành các hoạt động quân sự sẽ phức tạp và thường dân sẽ phải sơ tán.
Thật vậy, sự bất ổn trong lĩnh vực năng lượng mang lại những hậu quả nghiêm trọng. Đặc biệt, hoạt động
sản xuất và vận tải sẽ bị đình trệ. Máy biến thế, máy phát điện di động, máy sưởi là cần thiết nhất.
Ngoài ra còn có nhu cầu cấp thiết đối với máy biến dòng điện và điện áp, bộ ngắt mạch, hệ thống bảo vệ
và bộ lọc mạng. Ngay cả khi thiết bị không hoàn toàn phù hợp với đặc điểm của nó, các kỹ sư Ukraine vẫn
có thể điều chỉnh và sử dụng nó. Bất kỳ thiết bị mới, đã qua sử dụng hoặc thậm chí bị hỏng nhẹ mà các
công ty quốc tế có trong kho đều có giá trị to lớn.
Hệ thống truyền tải năng lượng của Ukraine cũng phải chịu nhiều cuộc tấn công mạng từ Nga mỗi ngày,
nhưng vẫn kiên cường.
tiết học tích cực
• Công tác chuẩn bị rộng rãi đã cứu hệ thống năng lượng của Ukraine khỏi sự sụp đổ và giúp thu được
lợi nhuận từ việc bán điện cho các nước EU. Rủi ro mất điện hiện thấp hơn nhiều so với mức có
thể.
• Kinh nghiệm thu được trong các cuộc tấn công mạng năm 2015 giúp xây dựng một hệ thống chống lại
các mối đe dọa mạng.
• Kể từ khi bắt đầu chiến tranh, Ban Thư ký Cộng đồng Năng lượng đã tích cực làm việc để thu hút
thiết bị và vật tư. Tổ chức này đã thành lập một lực lượng đặc nhiệm hỗ trợ Ukraine (USTF), hợp
tác với
15Xe chiến đấu không người lái
30
Trung tâm điều phối của Ủy ban châu Âu để ứng phó với các tình huống khẩn cấp và Bộ Năng
lượng Ukraine. Thiết bị cũng được giao trong khuôn khổ Cơ chế Bảo vệ Dân sự của EU, trong
khi lô hàng thực tế được điều phối bởi Ủy ban Châu Âu.
• Các cuộc tấn công của Nga trong thời gian từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2022 chủ yếu nhằm vào
việc vô hiệu hóa các trạm biến áp và thiết bị truyền tải điện vào lưới điện qua đường dây
cao thế. Tại thời điểm này, không có cổ phiếu của thiết bị như vậy.
• Người châu Âu đã công bố thành lập Quỹ hỗ trợ năng lượng cho Ukraine vào đầu tháng 4 năm
2022. Đó là một nền tảng tuyệt vời mà qua đó Ukraine có thể nhận được nguồn tài trợ đáng kể.
Đáng tiếc là Ukraine đã không thể đề xuất các dự án thực tế và kết quả là quỹ cạn kiệt.
• Hóa ra, khả năng của lưới điện và khả năng nhập khẩu là không đủ. Ukraine đặt mục tiêu có khả
năng nhập khẩu một lượng điện đáng kể từ EU, tức là 1,5 nghìn MW trong khi 500 MW là giới
hạn nhập khẩu hiện tại.
• Các sự kiện gần đây đã buộc Ukraine phải suy nghĩ về quá trình phân cấp hệ thống năng lượng.
Để làm được điều này, cần phải xây dựng các mạng phát điện cục bộ quy mô nhỏ hơn. Điều này
sẽ góp phần đa dạng hóa các rủi ro và giảm thiểu các lỗ hổng của mạng lưới năng lượng. Các
trạm biến áp do Liên Xô sản xuất chiếm diện tích 15-40 ha. Chúng được trang bị độc đáo và
đắt tiền. Hệ thống này bao gồm các nhà máy nhiệt điện, hạt nhân và thủy điện công suất lớn
tạo ra 10.000 kV và các mạng lưới điện cao thế chính với máy biến áp tự ngẫu 75 kV. Tất cả
hiện đều là của Nga
chỉ tiêu.
31
CHIẾN LƯỢC VÀ CHỐNG THÔNG TIN GIẢM GIÁC
Ukraine là tâm điểm của các chiến dịch hỗn hợp chiến tranh và thông tin sai lệch của Điện
Kremlin kể từ năm 2014. Kinh nghiệm của Kiev trong việc phát hiện và chống lại các chiến dịch
thông tin sai lệch của Nga là độc nhất vô nhị. Cho đến gần đây, đây chủ yếu là các sáng kiến
của xã hội dân sự (ví dụ: “Chấm dứt giả mạo”, “Truyền thông phát hiện” và “Trung tâm truyền
thông khủng hoảng Ukraine”). Liên lạc chiến lược ở Ukraine (STRATCOM) đã được thiết lập và vẫn
còn khá yếu một năm trước cuộc xâm lược. STRATCOM hoạt động rời rạc trong các lĩnh vực của các
cơ quan chính phủ hàng đầu (tức là Văn phòng Tổng thống Ukraine, Nội các Bộ trưởng, Verkhovna
Rada của Ukraine), cũng như trong lĩnh vực an ninh và quốc phòng (Chương IV ). Sự phối hợp
nội bộ của chính phủ quốc gia cũng như thông tin liên lạc với chính quyền địa phương còn yếu.
CHUẨN BỊ CHO CHIẾN TRANH
Để cải thiện STRATCOM nhằm đối phó với các cuộc tấn công thông tin liên tục bắt nguồn từ Liên
bang Nga, chính phủ đã đồng thời thành lập hai tổ chức mười
tháng trước cuộc xâm lược toàn diện:
1) Trung tâm Truyền thông Chiến lược và An ninh Thông tin của Ukraine thuộc Bộ Văn hóa và
Chính sách Thông tin Ukraine (CSC)
2) Trung tâm chống lại thông tin sai lệch tại an ninh quốc phòng
Hội đồng Ukraine (CCD)
Các Trung tâm hoạt động tương tự nhưng với sự tập trung bổ sung. Khi bắt đầu cuộc xâm lược
lần thứ hai, CSC và CCD đã trở thành những kênh liên lạc hàng đầu của chính phủ về cuộc chiến
với lượng khán giả phủ sóng đáng kể. Trung tâm Truyền thông Chiến lược và An ninh Thông tin
của Ukraine đã hợp nhất các nỗ lực của chính phủ, xã hội dân sự và các đối tác quốc tế để củng
cố mặt trận thông tin vào thời điểm quan trọng.
Vào tháng 12 năm 2021,CSC đã tổ chức Diễn đàn KyivStratcom, nhằm cải thiện các phương pháp
tiếp cận STRATCOM và tăng cường khả năng phục hồi ở cấp nhà nước ở Ukraine và các quốc gia đối
tác NATO ở Đông Âu.
Sáu tháng trước cuộc xâm lược, Bộ Văn hóa và Chính sách Thông tin Ukraine, cùng với Trung tâm
Truyền thông Chiến lược, đã đóng vai trò lãnh đạo trong việc thiết lập khuôn khổ STRATCOM ở cả
cấp Nội các Bộ trưởng và lãnh đạo khu vực an ninh và quốc phòng.
Từ năm 2011, Học viện An ninh Quốc gia Ukraine đã xây dựng Hệ thống Truyền thông Chiến lược
Quốc gia, bao gồm các nhà khoa học, học viên, tình nguyện viên và nhà báo. Đáng chú ý là Học
viện đã tạo ra một trung tâm STRATCOM quốc tế, phát hành các ấn phẩm và video giáo dục cho các
học viên.
Tất cả những nỗ lực phối hợp giữa các tổ chức chính phủ khác nhau đã mang lại STRATCOM chính
phủ thống nhất và rõ ràng trong những tuần quan trọng sau ngày 24 tháng Hai.
32
Nó cũng cải thiện hiệu quả của việc phổ biến thông tin, cũng như việc bác bỏ hoặc xác nhận thông tin
của đại diện các cơ quan tình báo Ukraine.
Đồng thời, kể từ khi cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine bắt đầu vào năm 2014, mỗi chính phủ mới đã cố
gắng tạo ra STRATCOM của riêng mình. Nhưng sau khi kết thúc nhiệm kỳ của văn phòng thủ tướng, các nhóm
chuyên gia về truyền thông chiến lược cũng rời đi. Việc luân chuyển nhân sự như vậy không đóng góp
vào cách tiếp cận có hệ thống và kết quả là một số mục tiêu đã không đạt được. Theo đó, nó ảnh hưởng
tiêu cực đến hiệu quả của STRATCOM trong dài hạn.
• Các cơ quan nhà nước được thành lập để chống lại các chiến dịch tuyên truyền và thông tin sai
lệch của Nga (CSC và CCD) đã cố gắng cải thiện thông tin liên lạc và hợp tác giữa các cơ quan
chính phủ khác nhau (tức là Nội các Bộ trưởng, các cơ quan an ninh và thực thi pháp luật, các
bộ và văn phòng tổng thống); hiệu quả thông tin tuyên truyền; quyền truy cập vào các diễn giả
chính thức và tính toàn vẹn của thông tin.
• Kết hợp nỗ lực của nhà nước, khu vực công và các đối tác quốc tế đã giúp đưa ra một thông điệp
thống nhất, rõ ràng và nhất quán. Điều này dẫn đến niềm tin xã hội lớn hơn khi chiến tranh đang
đến gần.
• Các đơn vị, trung tâm thông tin liên lạc chiến lược được thiết lập hiệu quả trong ANTT
và các cơ quan nhà nước.
• Một mô hình giáo dục hiện đại để đào tạo các chuyên gia STRATCOM của nhà nước đã được triển
khai. Hơn nữa, một số chuyên gia Ukraine đã được đào tạo theo NATO
các chương trình.
• Thiếu năng lực thể chế trong STRATCOM do luân chuyển nhân sự. Nên làm gì? Lý tưởng nhất là văn
phòng STRATCOM của chính phủ nên có cơ sở thể chế với nhiệm vụ quản lý rõ ràng, có chức năng và
phù hợp mà không có ảnh hưởng chính trị thái quá.
PHÁT TRIỂN TRUYỀN THÔNG CHIẾN LƯỢC TRƯỚC XÂM LƯỢC
Ukraine là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới đưa khái niệm STRATCOM vào các tài liệu học
thuyết nhà nước, bao gồm Học thuyết Quân sự, Học thuyết An ninh Thông tin của Ukraine và Chiến lược
An ninh Thông tin của Ukraine. cả bộ máy thuật ngữ STRATCOM và các tài liệu chính này vẫn đang tiếp
tục. Xem xét lộ trình chiến lược của Ukraine để hội nhập vào NATO, các học thuyết và đạo luật của Tổ
chức đó là nền tảng. Vào mùa thu năm 2021, các công chức Ukraine và đại diện của NATO đã soạn thảo tài
liệu khái niệm - Chính sách Truyền thông Chiến lược - trong lĩnh vực an ninh và quốc phòng. Nó vẫn còn
để được thông qua.
33
Vào mùa thu năm 2021, CSC bắt đầu hợp tác lâu dài với đại diện của lĩnh vực an ninh và quốc phòng
Ukraine (tức là đại diện của các đơn vị truyền thông chiến lược và dịch vụ báo chí). Nhiều cuộc họp
phối hợp đã được tổ chức. Từ nỗ lực này, những người tham gia đã tạo ra một nền tảng trực tuyến để
trao đổi thông tin chiến thuật nhằm chống lại thông tin sai lệch và tuyên truyền thù địch.
• Sự phối hợp của các tổ chức liên quan đến STRATCOM – đặc biệt là trong lĩnh vực an ninh và quốc
phòng – đã giúp đảm bảo chức năng trao đổi và phân phối thông tin thông qua các kênh liên lạc
của các cấp thực thi pháp luật và các tổ chức chính phủ.
• Khung pháp lý về STRATCOM trong lĩnh vực an ninh quốc phòng được triển khai hiệu quả.
TÌNH HÌNH SAU XÂM LƯỢC
Sau ngày 24 tháng 2, công tác truyền thông của các cơ quan chính phủ, các dự án hỗ trợ kỹ thuật quốc
tế và các tổ chức phi chính phủ được chuyển sang nền tảng thời chiến. Nhờ sự hợp tác của các bên liên
quan ngay từ đầu, có thể quản lý truyền thông khủng hoảng; đặc biệt là thông báo các sự kiện trên thế
giới một cách nhanh chóng và trung thực. Khi tuyên truyền của Nga đang tạo ra nhiều thông điệp về
tình hình chiến trường, chẳng hạn như về việc chiếm các sân bay Boryspil và Gostomel, hoặc lãnh đạo
cấp cao của Ukraine rời khỏi đất nước, v.v., chính phủ Ukraine đã phản hồi bằng thông điệp thống
nhất, phối hợp. Ví dụ: thông báo cho người dân rằng Tổng thống và chính phủ vẫn ở Kiev và thông tin
chính thức về tình hình ở tiền tuyến đến từ bộ tổng tham mưu quân đội.
Vào tháng 2 năm 2022, Tổng thống đã ban hành Kế hoạch Phòng thủ của Ukraine và Kế hoạch Kết hợp Phòng
thủ Lãnh thổ của Ukraine. Trong những giờ đầu tiên trước và sau cuộc xâm lược, chính phủ đã thông
qua điều này như một nghị quyết về ứng phó với khủng hoảng, thiết lập cấu trúc theo chiều dọc của các
cơ quan chính quyền trung ương và địa phương.
Ukraine cũng đang cố gắng hạn chế không gian và tác động của tuyên truyền chiến tranh của Nga ở EU và
các nước phương Tây. Ukraine nhiều lần liên hệ với các đối tác quốc tế với đề nghị đóng các kênh
tuyên truyền của Điện Kremlin. Do đó, các hãng truyền thông Nga Sputnik, Russia Today, RTR Planeta,
Russia 24 và TV Center International bị cấm phát sóng ở EU. Bước đi này đã bảo đảm đáng kể không gian
thông tin của EU, những công dân của họ đã và vẫn là mục tiêu của bộ máy tuyên truyền của Điện
Kremlin. Cần phải mở rộng thêm danh sách trừng phạt để bao gồm First Channel, NTV, REN TV, v.v. Ngoài
ra, sau ngày 24 tháng 2, Ukraine đã giới thiệu các hoạt động thông tin mới không chỉ bao gồm bảo vệ
không gian thông tin của mình mà còn tấn công thông tin vào kẻ thù ' thông tin của s
lãnh địa. Một mạng lưới các kênh phổ biến thông tin ở Liên bang Nga đã được
34
được tạo chủ yếu bằng cách sử dụng các kênh Telegram. Quá trình tạo nội dung có liên quan đã
được tổ chức và phối hợp.
Trước các báo cáo tình báo của phương Tây về việc Nga chuẩn bị cho một cuộc chiến toàn
diện, sự hoảng loạn bắt đầu trong không gian thông tin Ukraine. Để lấy lại bình tĩnh, văn
phòng tổng thống đã khôn ngoan chọn cách giảm nhẹ mối đe dọa. Ở cấp bộ, một nhóm công tác
liên ngành để điều phối phản hồi thông tin đã được thành lập với nhiệm vụ cụ thể là báo cáo
về các vấn đề an ninh.
Quyết định này có cả ưu điểm và nhược điểm. Lãnh đạo Ukraine biện minh cho chiến thuật này
để giảm thiểu nguy cơ hoảng loạn lan rộng. Đồng thời, việc thiếu thông tin liên lạc chính
thức về các cuộc tấn công sắp tới nhằm vào các mục tiêu dân sự khiến công chúng không có sự
chuẩn bị thích hợp, bao gồm cả việc sơ tán kịp thời trẻ em và người già lẽ ra có thể cứu
được nhiều mạng sống hơn.
• Tập trung hóa luồng thông tin giúp ngăn chặn tình trạng hoảng loạn xã hội.
• Giới hạn không gian tuyên truyền do cấm các kênh truyền hình Nga
ở EU.
• Thay đổi phương pháp phản ứng từ phòng thủ thuần túy (giám sát, phân tích, dự đoán)
sang các hành động phản công, một số trong đó nằm trong không gian thông tin của Nga
(các đơn vị, tiến hành các hoạt động thông tin đặc biệt)
• Thủ đoạn mơ hồ của các nhà nước trong ứng phó khủng hoảng trước cuộc xâm lược Liên
bang Nga. Thông tin chính xác và kịp thời có thể đã góp phần sơ tán dân thường tốt
hơn.
35
PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG
Do cuộc Cách mạng Nhân phẩm và cuộc xâm lược của Nga năm 2014, một số cơ quan truyền thông độc lập đã được
thành lập. Họ rất quan trọng trong việc đưa tin về tình hình thực địa cho công chúng địa phương và quốc tế.
Trong số đó có Hromadske, Euromaidan Press, v.v.
Đài truyền hình công cộng quốc gia Suspilne đã trải qua những biến đổi.
Vào tháng 12 năm 2021, tổ chức phi chính phủ Detector Media đã tiến hành một cuộc khảo sát về mức tiêu thụ
phương tiện ở Ukraine. Kết quả cho thấy các phương tiện truyền thông truyền thống, đặc biệt là truyền hình,
vẫn là nguồn thông tin chính của người Ukraine. Tỷ lệ người dùng các loại phương tiện truyền thông khác nhau
như sau: các kênh truyền hình quốc gia - 67%, báo chí - 6%, đài phát thanh - 7%, mạng xã hội - 44%, phương tiện
truyền thông trực tuyến Ukraine - 29% và các loại tin nhắn khác nhau 16%. Một nguồn thông tin phổ biến vẫn là các
kết nối cá nhân - 28%.
CHUẨN BỊ CHIẾN TRANH
Cho đến tháng 2 năm 2021, một phần quan trọng của không gian truyền thông Ukraine đã được kiểm soát bởi người
đứng đầu đảng Khối đối lập - Viktor Medvedchuk, chính trị gia hàng đầu của Ukraine thân Kremlin.
Các phương tiện truyền thông của ông đã phổ biến những câu chuyện thân Nga một cách công khai và thường xuyên
đón tiếp các chính trị gia thân Nga. Vào tháng 2 năm 2021, Hội đồng An ninh Quốc gia đã quyết định tạm dừng phát
sóng ba kênh thuộc đế chế truyền thông của Medvedchuk. Tổng số khán giả của ba kênh ước tính khoảng hai triệu
người xem. Bước này không được coi là một cuộc tấn công vào quyền tự do ngôn luận, mà hoàn toàn là một biện
pháp bảo vệ không gian truyền thông Ukraine trước tuyên truyền của Nga. Hiện tại, không có kênh truyền hình
Ukraine nào công khai ủng hộ Nga.
• Hạn chế không gian gửi tin nhắn do Nga kiểm soát thông qua việc cấm các cơ quan truyền thông phổ biến
tường thuật của Moscow.
SAU CUỘC XÂM LƯỢC
Trong những ngày đầu tiên của cuộc xâm lược, một nhóm các kênh truyền hình Ucraina đã bắt đầu một chương trình
truyền hình quốc gia “Edyni Novyni” (United News). Những người sáng lập của nó là người đứng đầu bốn tập đoàn
truyền thông lớn nhất Ukraine. Các kênh truyền hình chia sóng cho nhau và hoạt động trong khoảng thời gian 5-6
giờ. Một kênh nhất định sẽ chịu trách nhiệm về nội dung trong khoảng thời gian riêng của kênh đó. Đây là một
bước tiến ngoài sức tưởng tượng và chưa từng có trong việc hợp nhất các kênh truyền hình công cộng và tư nhân khác nhau.
Nó được gọi là "phòng không thông tin trong chiến tranh văn minh". United News đã giúp cung cấp chương trình
phát sóng 24 giờ không ngừng nghỉ và giảm thiểu rủi ro gián đoạn tín hiệu.
Nó tiếp tục gánh chịu nhiều rủi ro khác nhau, chẳng hạn như khả năng phá hủy trường quay hoặc đưa tin tức ở
tuyến đầu. Theo cuộc thăm dò vào tháng 11, 32% người Ukraine đang xem cuộc thi truyền hình quốc gia và hầu hết
tất cả những người này đều tin tưởng vào nó.
36
Trong những ngày đầu tiên của cuộc xâm lược, quân Nga bắt đầu bắn phá các tháp truyền hình ở các thành phố
lớn của Ukraine. Họ cũng đã cố gắng chặn các nhà cung cấp internet. Mục đích chính của họ là ngăn chặn việc
phát sóng các kênh truyền hình Ukraine, làm gián đoạn luồng thông tin khách quan và tạo ra sự hoảng loạn
trên diện rộng. Tuy nhiên, ngay cả sự phá hủy vật lý của các tháp truyền hình cũng không bị gián đoạn
phổ biến nội dung truyền hình qua internet, mạng cáp và vệ tinh. các trang web
trong số các cửa hàng tin tức trực tuyến quan trọng là mục tiêu của các cuộc tấn công DDoS lớn. Để đối phó
với các mối đe dọa mà giới truyền thông phải đối mặt, vào ngày 18 tháng 3, Tổng thống Zelenskyy đã ban hành
sắc lệnh “Về việc vô hiệu hóa các mối đe dọa đối với an ninh thông tin của Nhà nước.” Theo các chuyên gia
truyền thông, tăng cường giám sát truyền hình kỹ thuật số trong thời chiến là một bước đi hợp lý, tạo điều
kiện thuận lợi cho sự tương tác của một công ty với chính quyền. Điều này giúp đảm bảo hoạt động truyền
hình và phát thanh mở.
Cùng ngày hôm đó, Tổng thống đã ban hành một sắc lệnh khác “Về việc thực hiện Chính sách thông tin thống
nhất trong điều kiện thiết quân luật.” Nó yêu cầu các kênh truyền hình phát sóng telethon trên toàn quốc.
Các kênh truyền hình quốc gia không phải là một phần của telethon đã bắt đầu phát sóng nó, đồng thời yêu cầu
giải thích cách thực hiện mệnh lệnh này. Cơ quan Quản lý Quốc gia, Bộ Văn hóa và Chính sách Thông tin, và
Hội đồng An ninh Quốc gia đã không đưa ra câu trả lời cho những yêu cầu này. Thay vào đó, vào tháng 4 năm
2022, Cơ quan quản lý quốc gia đã đình chỉ phát sóng các kênh truyền hình quốc gia Espresso, Pryamyi và 5
Channel. Mặc dù việc cấm các kênh ủng hộ Điện Kremlin vào tháng 2 năm 2021 được coi là một biện pháp an ninh
quốc gia, nhưng việc đóng một số kênh phần lớn được coi là hạn chế quyền tự do ngôn luận.
Các hoạt động thông tin và tâm lý (IPSO) bao gồm một thành phần quan trọng trong các hoạt động của Nga.
Thông tin sai lệch nhằm gieo rắc sự hoảng loạn và mất lòng tin đã được phổ biến chủ yếu với sự trợ giúp của
một số kênh Telegram mới được tạo. Các kênh này đã đưa tin sai sự thật, chẳng hạn như việc chiếm hoàn toàn
Kyiv, Kharkiv và các thành phố khác, cũng như việc chính phủ Ukraine đầu hàng; chúng thậm chí còn được sử
dụng để kêu gọi đảo chính.
Tính đến ngày 27 tháng 5, ít nhất 214 đài truyền hình, phương tiện truyền thông trực tuyến và in ấn (quốc
gia, khu vực và địa phương) đã tạm dừng toàn bộ hoặc một phần hoạt động của họ do chiến sự và chiếm đóng.
Truyền thông Ukraine chưa sẵn sàng cho sự gián đoạn đột ngột của chuỗi cung ứng. Trước cuộc xâm lược của
Nga, 90% giấy in báo được nhập khẩu từ Nga và Belarus. Ba Lan, Bỉ và Phần Lan chỉ sau này mới trở thành
những nhà cung cấp chính. Do đó, giá giấy in báo đã tăng lên đáng kể do hậu cần tốn kém. Ngoài ra, trên thực
tế, việc duy trì toàn bộ chuỗi sản xuất, bao gồm in ấn, giao hàng và phân phối trở nên không thể thực hiện
được do việc đóng cửa nhiều tờ báo và tạp chí.
37
• Hợp nhất các kênh truyền hình dưới tên gọi quốc gia đã giúp bảo vệ không gian thông tin quốc
gia và bảo vệ việc phát sóng của chúng khỏi những gián đoạn khác nhau do hoạt động quân sự
gây ra.
• Nỗ lực phối hợp phát sóng số và kiểm soát các kênh truyền hình quốc gia là một bước nữa giúp
đảm bảo không gian truyền thông, đảm bảo an ninh kỹ thuật và nội dung trong không gian truyền
thông.
• Việc nhà nước thiếu thông tin liên lạc về hành động của các kênh không phải là một phần của
telethon và việc đóng cửa ba kênh cuối cùng đã đặt ra câu hỏi về quyền tự do ngôn luận ở
Ukraine. Nó dường như không phải là một bước thiết yếu vì lợi ích của an ninh thông tin
quốc gia.
khuyến nghị
• Để làm việc hiệu quả trong thời chiến, các nhà báo phải có một bộ kỹ năng riêng biệt. Đối với
những người sẽ báo cáo từ các khu vực đang có chiến sự, điều quan trọng là họ phải trải qua
khóa đào tạo về an toàn cá nhân và y học chiến thuật, ngoài những điều khác. Đào tạo cho các
nhà báo không nên được cung cấp bởi các tòa soạn, mà bởi các tổ chức chuyên ngành.
• Phải đặc biệt chú ý đến việc kiểm chứng thông tin. Chế độ tự kiểm duyệt hoặc kiểm duyệt do nhà
nước áp đặt phải đảm bảo rằng không có thông tin nào, đặc biệt là đồ họa (bản đồ) và tài
liệu video có thể bị kẻ thù sử dụng cho mục đích quân sự, được xuất bản trong thời gian thực.
• Các phương tiện thông tin đại chúng cần linh hoạt về hình thức tác nghiệp cũng như hợp tác
giữa họ với nhau. Một ví dụ điển hình về vấn đề này là telethon Yedini Novyni.
• Các biên tập viên của các ấn phẩm độc lập, với nguồn thu nhập chính là quảng cáo thương mại,
nên thành lập một quỹ cho phép họ trả lương cho nhân viên trong 3-6 tháng.
• Truyền thông Ucraina cần đảm bảo chuỗi cung ứng phù hợp cho truyền thông truyền thống
sản xuất.
38
KHẢ NĂNG KHẢ NĂNG PHỤC HỒI MẠNG CỦA UKRAINIAN
Các cuộc tấn công của Nga chống lại Ukraine luôn không chỉ là chiếm đóng các vùng lãnh thổ và cài đặt các
chính phủ bù nhìn. Họ lao động để nắm bắt tâm trí và làm tê liệt hoạt động dân sự và thương mại. Để theo đuổi
chiến thắng hoàn toàn, Nga đã phát động nhiều chiến dịch mạng nhằm gây ra sự bất ổn và hoảng loạn. Trước chiến
tranh, các hệ thống kỹ thuật số của chính phủ Ukraine thiếu khả năng lưu trữ dữ liệu an toàn và các trang web
chính thức trước chiến tranh đã lỗi thời. Điều này khiến các hệ thống dữ liệu của chính phủ Ukraine trở thành
mục tiêu dễ dàng cho các cuộc tấn công mạng của Nga.
CHUẨN BỊ CHO CHIẾN TRANH
Ukraine đã hứng chịu cuộc tấn công mạng tàn khốc nhất trong lịch sử vào năm 2017. Một phần mềm độc hại có tên
NotPetya - đã ảnh hưởng đến nhà máy điện hạt nhân Chornobyl, trong số những nhà máy khác - đã lan rộng ra
nhiều quốc gia trên thế giới với chi phí 10 tỷ USD. Tuy nhiên, các cuộc tấn công mạng trở nên ít thường xuyên hơn.
Trường hợp của NotPetya cho thấy các cuộc tấn công mạng nhằm vào Ukraine cũng là các cuộc tấn công vào hệ
thống kỹ thuật số toàn cầu. Việc Ukraine tích hợp sâu vào các hệ thống này đã tạo ra nguy cơ lây lan. Do đó,
Ukraine đã cố gắng củng cố sự hỗ trợ quốc tế để tăng cường khả năng phục hồi không gian mạng của mình. Đổi
lại, điều này đã phục vụ Ukraine trước cuộc xâm lược khi các cuộc tấn công mạng gia tăng, cũng như trong
cuộc xâm lược.
Ukraine đã trở thành nơi thử nghiệm vũ khí mạng ngay trước và sau cuộc xâm lược. Các cuộc tấn công rất đa
dạng, từ video giả mạo sâu sắc về Tổng thống Zelenskyy kêu gọi người Ukraine đầu hàng, đến các cuộc tấn công
quét sạch vào các cơ quan biên giới Romania bị cáo buộc ngăn cản người tị nạn vào nước này. Các loại tấn
công phổ biến nhất là đánh cắp dữ liệu (lừa đảo), DDoS (từ chối dịch vụ phân tán), tấn công gạt nước (xóa dữ
liệu) và công nghệ giả mạo sâu. Tất cả những thứ đó đã được tung ra để chống lại chính phủ, cơ sở hạ tầng
quan trọng, ngân hàng và doanh nghiệp trước và trong cuộc xâm lược thứ hai.
HÀNH ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ TRONG BẢO VỆ MẠNG VÀ PHẢN CÔNG MẠNG
Vào ngày thứ ba của cuộc chiến, Bộ trưởng Chuyển đổi Kỹ thuật số Ukraine Mykhailo Fedorov đã công bố lời kêu
gọi gia nhập Đội quân CNTT Ukraine. Tương tự như Teroborona (bảo vệ lãnh thổ của Ukraine), Quân đội CNTT của
Ukraine là một cộng đồng gồm những người “hacktivist” tình nguyện được điều phối bởi Bộ Chuyển đổi kỹ thuật
số thông qua các kênh truyền thông xã hội như Telegram. Kết quả đang được nhân lên bởi hành động của các nhóm
độc lập như Anonymous, những người đã tuyên bố một cuộc chiến tranh mạng chống lại Nga. Anonymous đã tấn
công, ví dụ như Roskomnadzor và các kênh truyền hình do Nga kiểm soát khiến chúng phát nhạc Ukraine và nội
dung ủng hộ Ukraine.
39
Trường hợp của NotPetya là một bài học quý giá. Ukraine đã làm việc để củng cố các cường quốc quốc
tế nhằm tăng cường khả năng phục hồi không gian mạng của mình. Một trường hợp thành công là khi
Microsoft đã giúp vô hiệu hóa một cuộc tấn công gạt nước của Nga, hợp tác với các chính phủ khác để
ngăn chặn sự lan rộng của nó. Các đồng minh NATO cũng đã đầu tư vào hệ thống phòng thủ mạng của
Ukraine thông qua việc chia sẻ và hỗ trợ thông tin trên mặt đất. Vào tháng 3 năm 2022, Ukraine đã
trở thành người tham gia đóng góp vào Trung tâm Xuất sắc Phòng thủ Mạng hợp tác của NATO. Theo yêu
cầu của Ukraine, EU đã kích hoạt Đội phản ứng nhanh trên mạng của PESCO. Chính phủ Ukraine đã phát
động chiến dịch thúc đẩy các đại gia công nghệ tư nhân đứng về phía Ukraine và chống lại Nga.
Microsoft, Amazon và Google đang hỗ trợ Ukraine phát hiện và chống lại các cuộc tấn công mạng trong
cuộc xâm lược. Elon Musk đã cung cấp hệ thống Starlink của mình để giúp người Ukraine có được vệ tinh đáng tin cậy
kết nối với Internet.
Chính phủ yêu cầu tất cả các tổ chức chính phủ và hệ thống thông tin nhà nước và cơ quan đăng ký
chuyển sang hệ thống dựa trên đám mây. Để bảo vệ dữ liệu của chính phủ và cơ sở hạ tầng quan trọng,
chính phủ đã giới thiệu hệ thống dựa trên đám mây an toàn và hệ thống nhận dạng đa yếu tố mạnh mẽ
cho phép cùng một trình xác thực để đăng nhập PC, truy cập VPN, năng suất dựa trên đám mây, hệ thống
email, hệ thống ERP và ứng dụng di động.
Mykhailo Fedorov cũng nói rằng sẽ rất hữu ích khi tạo ra “Đội đỏ” của riêng mình để tìm kiếm các lỗ
hổng trong hệ thống thông qua các cuộc tấn công giả.
• Với những bài học trước với Petya và Not-Petya, Ukraine đã cố gắng củng cố cộng đồng quốc tế
để chống lại các cuộc tấn công vào an ninh mạng của Ukraine.
• Để bảo vệ dữ liệu của chính phủ và cơ sở hạ tầng quan trọng, chính phủ đã yêu cầu tất cả các
tổ chức nhà nước chuyển sang các hệ thống dựa trên đám mây, cũng như giới thiệu một hệ thống
dựa trên đám mây an toàn và hệ thống nhận dạng đa yếu tố mạnh mẽ.
• Bộ Chuyển đổi Kỹ thuật số đã triển khai một lực lượng tương tự Lực lượng Phòng vệ Lãnh thổ
trong lĩnh vực kỹ thuật số để bảo vệ không gian mạng Ukraine và tấn công các khả năng mạng
của kẻ thù.
• Đội Đỏ giúp Bộ Chuyển đổi số phát hiện điểm yếu trong
hệ thống kỹ thuật số của nó và ngăn chặn các cuộc tấn công trong tương lai.
• Tăng cường hệ thống kỹ thuật số Ukraine, đặc biệt là liên quan đến dữ liệu chính phủ và cơ sở
hạ tầng quan trọng, nên bắt đầu sớm hơn trước chiến tranh.
Các hệ thống chính phủ lỗi thời của Ukraine rất dễ bị tổn thương trước các cuộc tấn công
mạng của Nga.
40
CÔNG CỤ KỸ THUẬT SỐ CHO CÔNG DÂN BỊ TẤN CÔNG
Khả năng phục hồi kỹ thuật số của công dân trước sự xâm lược của Nga là có thể nhờ vào quá trình chuyển
đổi kỹ thuật số gần đây của đất nước. Trong chiến dịch tranh cử của mình, Zelenskyy đã nói về một “nhà
nước điện thoại thông minh”, trong đó các dịch vụ của nhà nước sẽ trực tuyến để tối ưu hóa các thủ tục
hành chính. Ông khẳng định rằng điều này có thể phục vụ như một giải pháp cho nạn tham nhũng đặc hữu. Nó
được thực hiện thông qua hệ thống Diia được tạo ra như một ứng dụng trực tuyến kết hợp các thanh ghi
trạng thái khác nhau. Quá trình chuyển đổi kỹ thuật số của Ukraine đã được quốc tế công nhận vào năm
2021, khi Ukraine cho thấy tốc độ tăng trưởng ấn tượng và đứng thứ 6 trong bảng xếp hạng mức độ trưởng
thành Dữ liệu mở của Châu Âu.
Những công cụ này tỏ ra đặc biệt hữu ích trong thời chiến. Một ví dụ đáng chú ý là eMaliatko (“eChild”),
một cửa hàng đăng ký khai sinh một cửa kỹ thuật số dành cho cư dân của các khu vực bị chiếm đóng, giúp
họ đăng ký trẻ em là công dân Ukraine. Đối với những công dân bị mất giấy tờ tùy thân trong các hoạt động
quân sự hoặc sơ tán, Diia đã giới thiệu ID kỹ thuật số thời chiến được đơn giản hóa , được chính quyền
địa phương cũng như ở Ba Lan và Moldova công nhận. Hỗ trợ một lần của chính phủ cũng có thể thông qua
công cụ Diia e-Pidtrymka (E-Aid) mang lại 6.500 UAH cho nhân viên và những người tự kinh doanh ở các khu
vực bị ảnh hưởng bởi chiến tranh. Một lợi thế lớn của Diia là với tư cách là một giải pháp dựa trên kỹ
thuật số, nó cho phép cập nhật và các công cụ mới một cách nhanh chóng khi có nhu cầu, ví dụ: tài liệu
nhận dạng tạm thời.
• Giới thiệu các công cụ kỹ thuật số linh hoạt để cung cấp các dịch vụ của nhà nước trong các tình
huống khủng hoảng, cũng như cho phép giới thiệu các bản cập nhật phần mềm khi cần.
ĐIỀU GÌ SẼ QUAN TRỌNG ĐỐI VỚI CÁC NƯỚC KHÁC?
Các quốc gia dễ bị xâm lược từ bên ngoài nên đầu tư vào khả năng phục hồi kỹ thuật số của họ.
Bảo mật kỹ thuật số mạnh nên được áp dụng cho dữ liệu của chính phủ và cơ sở hạ tầng quan trọng, chẳng
hạn như hệ thống lưu trữ dữ liệu dựa trên đám mây, nhận dạng đa yếu tố, hệ thống chống vi-rút mạnh, v.v.
Chính phủ cũng nên thành lập các nhóm bảo mật kỹ thuật số tận tâm trong nội bộ cũng như thu hút những
công dân am hiểu công nghệ của riêng mình làm tình nguyện viên để bảo vệ miền kỹ thuật số của đất nước.
Các giải pháp chính phủ kỹ thuật số xây dựng sự hợp tác hiệu quả giữa công dân và chính phủ trong thời
bình có thể giúp các chính phủ hỗ trợ công dân của họ trong tình trạng khẩn cấp16.
16 Del Fierro, Christopher và John Dwyer. 2022. Phần mềm độc hại phá hoại mới được sử dụng trong các cuộc tấn công mạng vào Ukraine. 24 tháng hai.
Truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2023.
https://securityintelligence.com/POSTS/NEW-DESTRUCTIVE-MALWARE-CYBER-ATTACKS-UKRAINE/.
Iosad, Alexander và Oliver Lớn. 2022. Tình trạng kiên cường: Chính phủ kỹ thuật số của Ukraine đang hỗ trợ người dân như thế nào trong chiến
tranh. 18 tháng ba. Truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2023. https://inst acad.global/policy/state-resilience-how-ukraines digital-government-
supporting-its-citizens-during-war. https://niss.gov.ua/doslidzhennya/
natsionalna-bezpeka/kiberskladnyk-rosiysko-ukrayinskoyi-viyny-uroky-ta-otsinky
41
XÃ HỘI DÂN SỰ
Xã hội dân sự Ukraine đã đóng một vai trò quan trọng nhất trong quá trình xây dựng quốc gia và bản
sắc của người Ukraine, định hình sự phản kháng của quốc gia, hỗ trợ cải cách và quá trình hội nhập
EU, đồng thời giúp đảm bảo an ninh.
Sau khi chuyển giao quyền lực vào năm 2014 và cuộc xâm lược bất ngờ của Crimea và Donbas, chính phủ
Ukraine không có khả năng cung cấp các dịch vụ nhà nước quan trọng. Điều này đã truyền cảm hứng cho
các tổ chức xã hội dân sự (CSO) đảm nhận trách nhiệm từ bất kỳ chức năng nào của nhà nước, bao gồm:
sơ tán thường dân; mua sắm vũ khí; đảm bảo đường tiếp tế dân sự; và việc áp dụng các cải cách và
luật mới. Nhu cầu “đóng các lỗ hổng trong các thể chế nhà nước” đã dẫn đến sự tăng trưởng đáng kể về
năng lực của xã hội dân sự Ukraine. Các tổ chức xã hội dân sự trở thành nhân tố chính trong việc cung
cấp cứu trợ nhân đạo cho người dân, khi xã hội Ukraine trở thành những người tham gia tích cực trong
việc bảo vệ đất nước và chịu trách nhiệm về tương lai của đất nước. Những kinh nghiệm của cuộc Cách
mạng Nhân phẩm, sau đó là cuộc xâm lược của Nga vào năm 2014, đã chuẩn bị cho xã hội dân sự Ukraine
đối mặt với những thách thức mới này.
Trước khi bắt đầu cuộc chiến toàn diện, chính quyền Ukraine bắt đầu thường xuyên tham khảo ý kiến
của các tổ chức xã hội dân sự. Ví dụ, Nội các Bộ trưởng bắt đầu thu hút sự tham gia của công dân vào
việc ra quyết định và tổ chức các cuộc tham vấn cộng đồng. Trong các cuộc tham vấn do Bộ Cựu chiến
binh Ukraine tổ chức, Phong trào CHESNO đã giúp thu hút không chỉ đại diện của các tổ chức công và cơ
quan tự quản địa phương mà còn cả các cựu chiến binh.
Sự đoàn kết và sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau của người Ukraine được nhân lên một phần nhờ kinh nghiệm
thực tế sau năm 2014. Trong giai đoạn này, các tổ chức xã hội dân sự đã đạt được những kết quả đáng
chú ý trong việc giải quyết các vấn đề về sơ tán, nơi ở của những người tản cư trong nước (IDP),
và cung cấp của viện trợ nhân đạo. Các tổ chức XHDS đã triển khai nhiều đường dây nóng hỗ trợ pháp
lý, cũng như mở các phòng hỗ trợ pháp lý thứ cấp, chuẩn bị hồ sơ tố tụng và hỗ trợ tại tòa án. Những
người phải di dời hoặc ở lại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng có thể nhận được thông tin cập nhật cần
thiết thông qua các CSO này.
Sự hợp tác giữa chính quyền địa phương và các tình nguyện viên CSO được cải thiện. Ví dụ về các
dịch vụ được cung cấp bao gồm: lắp ráp và cung cấp bộ dụng cụ sơ cứu, thuốc men và thiết bị; phục
hồi thương binh và dân sự; việc sửa chữa và đặt trước các thiết bị cho AFU; việc tiếp nhận và giải
quyết các IDP; và gây quỹ lớn. Một ví dụ điển hình về sự hợp tác như vậy được thể hiện bởi quỹ từ
thiện “Come Back Alive”. Đây là tổ chức phi chính phủ đầu tiên được cấp phép mua vật liệu sát thương
từ nước ngoài và chuyển chúng đến tiền tuyến. Kể từ ngày 24 tháng 2, quỹ này đã huy động được hơn 5
tỷ UAH (hơn 125 triệu đô la), theo tổ chức từ thiện, bằng với quy mô ngân sách quân sự năm 2004 của
Ukraine.
42
Do hệ thống thực thi pháp luật bị rối loạn chức năng, không được chuẩn bị cho chiến tranh, nhiều tổ chức nhân
quyền bắt đầu ghi lại các tội ác chiến tranh đã gây ra trong các cuộc chiến. Một số tổ chức đã tham gia ghi lại
những điều khủng khiếp (ví dụ: pháo kích bừa bãi, giết hại và tra tấn thường dân, hành quyết phi pháp, v.v.)
xảy ra trong chiến tranh. Các tổ chức xã hội dân sự đã học thêm về cơ chế khiếu nại pháp lý tới các cơ quan có
thẩm quyền khác nhau để những kẻ phạm tội bị trừng phạt. Chỉ vài ngày sau khi nỗi kinh hoàng của Bucha và
Borodyanka được biết đến, Chính phủ Ukraine đã mở các cuộc đàm phán về việc thành lập một tòa án đặc biệt về
tội ác xâm lược Ukraine.
Một quá trình khác mà xã hội dân sự chủ động là giám sát quá trình phục hồi Ukraine, tái thiết sau chiến tranh
và quá trình hội nhập EU. Trong Hội nghị Cải cách Lugano vào tháng 7 năm 2022, các đối tác phương Tây nhấn mạnh
rằng các quỹ tái thiết Ukraine sẽ chỉ được cung cấp với điều kiện các cải cách được thực hiện và xã hội dân sự
tiếp tục đóng vai trò giám sát quan trọng của mình. Hơn nữa, xã hội dân sự đã trình bày tuyên ngôn của họ chỉ
ra cho Chính phủ Ukraine rằng những thách thức về tham nhũng và việc thiết lập cơ quan tư pháp và thực thi pháp
luật hiệu quả cần phải được ưu tiên.
Xã hội dân sự dân chủ lưu ý rằng sự chậm trễ hơn nữa trong việc đưa ra các cải cách có thể gây nguy hiểm cho
quá trình hội nhập châu Âu và xã hội dân sự của Ukraine ở đây để đảm bảo tốt nhất cho chính phủ minh bạch và có
trách nhiệm giải trình.
Xã hội dân sự là một tiếng nói tích cực trên trường quốc tế, vận động cho Ukraine và xây dựng những câu chuyện
về châu Âu thống nhất. Kể từ ngày 30 tháng 9, sau khi các cuộc trưng cầu dân ý giả được tổ chức tại các vùng
lãnh thổ bị chiếm đóng, chính phủ Ukraine đã nhờ đến xã hội dân sự để thuyết phục phương Tây tăng tốc hỗ trợ
quân sự. Các câu hỏi về bồi thường thiệt hại của Nga và sử dụng tài sản của Nga để tái thiết Ukraine cũng vẫn
là mấu chốt trong vấn đề này.
Đồng thời, điều quan trọng là phải hoàn thành việc thiết lập khung pháp lý cho sự tham gia của công chúng vào
quá trình hoạch định chính sách. Hiện tại, chính phủ tiến hành tham vấn cộng đồng theo yêu cầu của nghị định Nội
các Bộ trưởng. Nhiều cơ quan có thẩm quyền hơn, bao gồm cả Nghị viện, có thể lôi kéo công dân tham gia vào quá
trình soạn thảo luật nhưng không bắt buộc phải làm như vậy. Đó là lý do tại sao việc thông qua dự thảo luật “Về
tham vấn cộng đồng” trong lần đọc thứ hai là vô cùng quan trọng. Dự thảo luật này sẽ làm cho quá trình tham vấn
bắt buộc đối với
chính quyền các cấp.
• Như trong cuộc xâm lược năm 2014, xã hội dân sự Ukraine đã chứng tỏ vai trò quan trọng trong việc cung cấp
cứu trợ nhân đạo và viện trợ cho những người dân phải di dời.
• Hợp tác và phối hợp giữa chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội dân sự. Tình nguyện viên được cải
thiện giúp tăng hiệu quả viện trợ.
• Hỗ trợ pháp lý và thực hành lập hồ sơ tội phạm chiến tranh. Các tổ chức xã hội dân sự đã giúp người dân
giải quyết vô số vấn đề về thất lạc giấy tờ và thủ tục hành chính chưa hoàn thiện.
43
• Vận động quốc tế của xã hội dân sự tập trung vào việc thiết lập một tòa án đặc biệt cho chế độ Nga, và một hệ
thống bồi thường cho Ukraine về các tội ác chiến tranh do Nga gây ra.
• CSO là cơ quan giám sát đáng tin cậy đối với việc sử dụng quỹ tái thiết và phục hồi.
• Thực hành đặc biệt về tài liệu tội ác chiến tranh, đặc biệt liên quan đến năng lực thấp
của các cơ quan thực thi pháp luật.
• Khung pháp lý cho tham vấn cộng đồng vẫn đang được thiết lập. Về vấn đề này, xã hội dân sự đang mong đợi việc
thông qua luật “Về Tham vấn Công chúng” sẽ thiết lập quy trình pháp lý về sự tham gia của công chúng trong quá
trình ra quyết định.
44
PHẦN KẾT LUẬN
Cuộc chiến toàn diện do Nga phát động chống Ukraine đã làm lung lay trật tự thế giới. Trên toàn cầu, tình
trạng bất ổn gia tăng khi ngày càng có nhiều quốc gia đang phải đối mặt với các mối đe dọa quân sự hoặc
hỗn hợp, cũng như các cuộc khủng hoảng môi trường hoặc sinh học. Chính phủ các quốc gia cần đầu tư nhiều
hơn vào năng lực của họ để chống lại những mối đe dọa đó. Khả năng phục hồi gắn liền với an ninh quốc gia
nên trở thành yếu tố quyết định trong quá trình hoạch định chính sách trên toàn thế giới. Ukraine có nhiều
bài học từ khả năng phục hồi của chính mình để chia sẻ cho các nền dân chủ khác đang bị đe dọa. Các tác
giả cũng tin rằng khả năng phục hồi của Ukraine sẽ trở thành một trụ cột quan trọng để nước này hội nhập
vào các thể chế châu Âu-Đại Tây Dương.
Rút kinh nghiệm của Ukraine, có thể rút ra một số bài học cơ bản sau:
• Lĩnh vực an ninh và quốc phòng: Phát triển khung kế hoạch an ninh và quốc phòng vừa linh hoạt vừa bền
vững và được thử nghiệm trong các cuộc tập trận là chìa khóa.
Trọng tâm chính nên được dành cho các yếu tố cốt lõi của an ninh quốc gia trong khi các biện pháp
an ninh cấp địa phương và khu vực cũng cần nhận được sự quan tâm tương xứng, khi năng lực đặc
biệt hạn chế. Đào tạo, bao gồm các chương trình quốc tế như các chương trình dưới sự bảo trợ
của NATO là rất quan trọng. Ngoài ra, huy động các tình nguyện viên dân sự và xây dựng Lực lượng
Phòng vệ Lãnh thổ (TDF) là những yếu tố tăng cường đáng kể khả năng phòng thủ quốc gia.
•
Việc chính phủ hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước là điều cần thiết. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ
sẽ cần hỗ trợ nếu họ muốn sống sót sau chiến tranh. Sự hỗ trợ như vậy có thể làm giảm tác động của
chiến tranh đối với lĩnh vực xã hội và mang lại nguồn thu chịu thuế cho ngân sách quốc gia. Dự phòng
cho các chuỗi cung ứng bổ sung nên được đưa ra.
• Đa dạng hóa các nguồn cung cấp năng lượng sẽ giúp tránh được tình trạng thiếu hụt trầm trọng trong
các trường hợp khẩn cấp. Chuẩn bị sớm hệ thống năng lượng cho trường hợp khẩn cấp tiềm ẩn sẽ làm
giảm tác động của chúng trong trường hợp xảy ra.
• Về chống tuyên truyền thù địch: Hợp tác với xã hội dân sự sẽ giúp bảo vệ không gian thông tin của một
quốc gia khỏi bị tấn công. Hợp nhất các kênh truyền hình dưới chương trình truyền hình quốc gia
“Edyni Novyny” (United News) đã giúp đảm bảo một không gian thông tin quốc gia thực sự. Nó tiếp tục
bảo vệ việc phát sóng của họ khỏi những gián đoạn khác nhau do giao tranh gây ra. Những nỗ lực của
Ukraine để cải thiện STRATCOM đã thành lập các cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm về thông tin liên
lạc chiến lược. Các Trung tâm đã thống nhất các bên liên quan quan trọng để cùng nhau củng cố mặt
trận thông tin và hơn nữa là kênh truyền thông chính thức về cuộc chiến. Tất cả những nỗ lực phối
hợp giữa các
các thể chế chính phủ đã mang lại một STRATCOM chính phủ thống nhất và rõ ràng trong những tuần
quan trọng sau ngày 24 tháng Hai.
• Tấn công mạng là một phần không thể thiếu trong chiến tranh hiện đại. Dựa trên trường hợp Ukraine,
điều quan trọng là tăng cường an ninh mạng trong nội bộ cũng như tăng cường hợp tác
45
trong lĩnh vực này với các tác nhân quốc tế, chẳng hạn như các tổ chức liên chính phủ và doanh nghiệp
công nghệ. Quản trị điện tử của các quốc gia đang phát triển và giới thiệu các công cụ kỹ thuật số linh
hoạt để cung cấp các dịch vụ của nhà nước sẽ nâng cao khả năng phục hồi của xã hội.
• Xã hội dân sự Ukraine đã đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp viện trợ nhân đạo cho dân thường
bị ảnh hưởng bởi chiến tranh, ghi lại các tội ác chiến tranh và huy động vốn từ cộng đồng để tiếp tế
và đạn dược cho Lực lượng vũ trang. Mức độ huy động xã hội đáng chú ý này
có thể thực hiện được do những kinh nghiệm sau năm 2014 và cần được tận dụng trong giai đoạn phục hồi
và tái thiết.
Cuộc chiến hiện tại của Nga chống lại Ukraine đã chứng tỏ sự sẵn sàng của thế giới dân chủ để đoàn kết trong
cuộc đấu tranh cho tự do và các giá trị tự do. Tuy nhiên, có những nền dân chủ trên toàn thế giới cần được bảo
vệ trước những chế độ chuyên chế sẵn sàng thách thức trật tự quốc tế.
Khả năng phục hồi và đoàn kết dân chủ sẽ vẫn là nền tảng trong việc duy trì hòa bình và ổn định quốc tế.
46
WWW.EU ROPEANVAL U ES.CZ
47

202302-War in Ukraine Lessons Learned-European Values Center

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

202302-War in Ukraine Lessons Learned-European Values Center

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Machine Translated by Google

CHIẾN TRANH Ở UKRAINE:

PHÂN TÍCH VÀ LIÊN KẾT TỪ TRUNG TÂM BẢO VỆ THÔNG TIN

2023 BÁO CÁO

TRUNG TÂM GIÁ TRỊ CHÂU ÂU VỀ CHÍNH SÁCH AN NINH

Nga kể từ cuộc xâm lược vào tháng 2 năm 2022.

NGÀNH AN NINH QUỐC PHÒNG 5

KINH TẾ ANH QUỐC 17

AN NINH NĂNG LƯỢNG 23

CHIẾN LƯỢC VÀ CHỐNG THÔNG TIN GIẢM GIÁC 32

PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG 36

KHẢ NĂNG KHẢ NĂNG PHỤC HỒI MẠNG CỦA UKRAINIAN 39

PHẦN KẾT LUẬN 45

NGÀNH AN NINH QUỐC PHÒNG

tầng quân sự và dân sự.

vuông (386 dặm vuông) lãnh thổ từ Nga.

kiểm soát Nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia.

động đáng kể.

KHUÔN QUY HOẠCH CHIẾN LƯỢC AN NINH, QUỐC PHÒNG

nhau của lĩnh vực an ninh và quốc phòng Ukraine.3

hoạch Phòng thủ Quốc gia.

hợp tác quốc tế) tỏ ra có giá trị để tồn tại.

các lỗ hổng chính.

bài học tích cực

khuyến khích sáng kiến và trách nhiệm.

cảnh sát quốc gia.

bài học tiêu cực

không được thực hiện cho đến tháng 2 năm 2022.

KHUÔN THỂ CHẾ6

dân chủ đối với:

Tổng thống Ukraine với tư cách là Tổng tư lệnh tối cao.

phòng và An ninh Quốc gia.

trong quốc hội của phe thân Nga

bài học tích cực

bài học tiêu cực

soát dân sự và giám sát dân chủ.

HUẤN LUYỆN VÀ LÃNH ĐẠO QUÂN SỰ

trung sĩ phần lớn không được đào tạo đầy đủ.

bài học tích cực

bài học tiêu cực

xâm lược quy mô lớn.

cuộc xâm lược của Nga.

để duy trì quyền kiểm soát của nó.

bài học tích cực

bài học tiêu cực

thương vong dân sự.

các dịch vụ khẩn cấp đã không được tổ chức.

mà lẽ ra có thể dành cho việc chuẩn bị đã bị mất đi.

GIAI ĐOẠN SAU XÂM LƯỢC

SỰ BỀN VỮNG CỦA CHÍNH PHỦ VÀ BỘ CHỈ HUY QUÂN SỰ

Ukraine và củng cố thêm tinh thần.

tấn công bằng tên lửa.

một hướng dẫn chính sách kém từ Bộ.

bài học tích cực

đạo chính trị vẫn là ưu tiên hàng đầu.

bài học tiêu cực

cho các quan chức chính phủ là không có kế hoạch.

tử của chính phủ.

nước, 90.000 trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia.

hy vọng họ sẽ ở lại và phục vụ trong lãnh thổ

bài học tích cực

các cuộc tấn công.

bài học tiêu cực

trước những thách thức đang phát triển.