საერთაშორისო ურთიერთობების თეორიაში რბილი ძალის,

მყარი ძალის და ჭკვიანი ძალაუფლების ცნებები გამოიყენება

სხვადასხვა გზების აღსაწერად, რომლითაც სახელმწიფოებს
შეუძლიათ გავლენა მოახდინონ და მიაღწიონ თავიანთ საგარეო
პოლიტიკურ მიზნებს. აქ მოცემულია თითოეული მათგანის რამდენიმე
მაგალითი:

რბილი ძალა
რბილი ძალა გულისხმობს სახელმწიფოს უნარს ჩამოაყალიბოს
სხვათა პრეფერენციები და ქცევა მიზიდულობისა და დარწმუნების
გზით და არა იძულებით. რბილი ძალის მაგალითებია:
ა. კულტურული გავლენა: შეერთებული შტატების რბილი ძალა
ხშირად მიეკუთვნება მის ძლიერ გასართობ ინდუსტრიას, მათ შორის
ჰოლივუდურ ფილმებს, მუსიკას და პოპულარულ კულტურას,
რომლებსაც აქვთ გლობალური წვდომა და გავლენა.

ბ. დიპლომატია და სახალხო დიპლომატია: ქვეყნის

დიპლომატიური ძალისხმევა, მათ შორის დიპლომატია, დიალოგი და
საჯარო დიპლომატიური ინიციატივები, როგორიცაა კულტურული
გაცვლები, საგანმანათლებლო პროგრამები და საერთაშორისო
დახმარება, შეუძლია გააძლიეროს მისი რბილი ძალა. მაგალითად,
მშვიდობის კორპუსის პროგრამა, რომელსაც მართავს შეერთებული
შტატები, ხელს უწყობს კეთილგანწყობას და გაგებას ამერიკელ
ხალხსა და სხვა ქვეყნებში მცხოვრებ ადამიანებს შორის.

გ. იდეოლოგიური მიმართვა: იდეოლოგიებისა და

ღირებულებების გავრცელებამ ასევე შეიძლება ხელი შეუწყოს ქვეყნის
რბილ ძალას. მაგალითად, დემოკრატიული იდეალების გლობალური
გავლენა, ადამიანის უფლებების დაცვა და კანონის უზენაესობა
ასოცირდება რბილ ძალასთან.

ხისტი ძალა:
მძიმე ძალა გულისხმობს სახელმწიფოს უნარს მოახდინოს
გავლენა სხვებზე იძულების, მუქარის ან სამხედრო ძალის
გამოყენებით. მყარი სიმძლავრის მაგალითები მოიცავს:
ა. სამხედრო ძალა: ძლიერი სამხედრო შესაძლებლობების მქონე
ქვეყნებს, მათ შორის მოწინავე იარაღს, კარგად გაწვრთნილ არმიას
და შესანიშნავი თავდაცვის პოზას, აქვთ ძლიერი ძალაუფლების
განხორციელების პოტენციალი. შეერთებული შტატები ხშირად
განიხილება, როგორც მნიშვნელოვანი სამხედრო ძალაუფლების
მქონე სახელმწიფოს მთავარი მაგალითი.
 ბ. ეკონომიკური სანქციები: სხვა ქვეყნებზე ეკონომიკური
სანქციების დაწესება საერთაშორისო ვაჭრობაზე, ფინანსებზე ან
რესურსებზე მათი ხელმისაწვდომობის შეზღუდვის მიზნით მძიმე
ძალაუფლების კიდევ ერთი ფორმაა. მაგალითად, შეერთებული
შტატები ხშირად იყენებს ეკონომიკურ სანქციებს ისეთი ქვეყნების
წინააღმდეგ, როგორიცაა ირანი და ჩრდილოეთ კორეა თავისი
საგარეო პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად.

გ. სამხედრო ალიანსები: სამხედრო ალიანსების და

უსაფრთხოების პარტნიორობის ჩამოყალიბება სახელმწიფოებს
საშუალებას აძლევს კოლექტიურად გააპროექტონ თავიანთი ძალა.
მაგალითებია ნატო (ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების
ორგანიზაცია) და ორმხრივი თავდაცვის ხელშეკრულებები
შეერთებულ შტატებსა და მის მოკავშირეებს შორის.

ჭკვიანი ძალა:
ჭკვიანი ძალა არის როგორც რბილი, ისე მყარი ძალის
კომბინაცია, რომელიც ხაზს უსვამს სხვადასხვა ინსტრუმენტების
სტრატეგიულ გამოყენებას საგარეო პოლიტიკური მიზნების
მისაღწევად. ის გულისხმობს ქვეყნის ძლიერი მხარეების გამოყენებას
და სხვადასხვა სიტუაციებთან ადაპტაციას. ჭკვიანი ენერგიის
მაგალითები მოიცავს:
ა. სტრატეგიული პარტნიორობა: სხვა ქვეყნებთან სტრატეგიული
პარტნიორობის ჩამოყალიბება რესურსების, გამოცდილების და
გავლენის გაერთიანების მიზნით შეიძლება იყოს ჭკვიანი
ძალაუფლების მიდგომა. შეერთებულ შტატებსა და ინდოეთს შორის
სტრატეგიული პარტნიორობა, რომელიც მოიცავს ისეთ სფეროებს,
როგორიცაა თავდაცვა, ვაჭრობა და ტექნოლოგია, ჭკვიანი
ძალაუფლების მაგალითია.

ბ. ეკონომიკური დიპლომატია: ეკონომიკური რესურსების და

სტიმულის გამოყენება სხვა ქვეყნების ქცევაზე გავლენის მოხდენის
მიზნით შეიძლება იყოს ჭკვიანი ძალაუფლების სტრატეგია.
მაგალითად, ჩინეთის სარტყელი და გზის ინიციატივა აერთიანებს
ეკონომიკურ ინვესტიციებს დიპლომატიურ ურთიერთობასთან, რათა
გააძლიეროს თავისი გავლენა სხვადასხვა რეგიონებში.

გ. განვითარების დახმარება: სხვა ქვეყნებისთვის განვითარებისა

და ჰუმანიტარული დახმარების გაწევა შეიძლება იყოს ჭკვიანი ძალა.
ის არა მხოლოდ ეხმარება გლობალური გამოწვევების გადაჭრას,
არამედ კეთილგანწყობას აყალიბებს და ხელს უწყობს დიპლომატიურ
ურთიერთობებს. მაგალითები მოიცავს საგარეო დახმარების
პროგრამებს, რომლებსაც ახორციელებენ ისეთი ქვეყნები,
როგორიცაა შეერთებული შტატები, იაპონია და გერმანია.

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ძალაუფლების ამ ფორმებს

შორის საზღვრები ყოველთვის არ არის განსხვავებული და
სახელმწიფოები ხშირად იყენებენ სტრატეგიების კომბინაციას
თავიანთი საგარეო პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად.

რბილი ძალის თვალსაჩინო ისტორიული მაგალითი

საერთაშორისო ურთიერთობების თეორიაში არის შეერთებული
შტატების გავლენა ცივი ომის ეპოქაში, განსაკუთრებით მისი
კულტურული და იდეოლოგიური მიმზიდველობით.

ცივი ომის დროს შეერთებული შტატები საბჭოთა კავშირს

დაუპირისპირდა გლობალურ იდეოლოგიურ ბრძოლაში. აშშ
ცდილობდა თავისი დემოკრატიული ღირებულებებისა და
კაპიტალისტური ეკონომიკური სისტემის პოპულარიზაციას, როგორც
საბჭოთა კომუნიზმის ალტერნატივას. ამით მან გამოიყენა რბილი
ძალის სხვადასხვა ტაქტიკა, რათა მოეგო ხალხის გული და გონება
მთელს მსოფლიოში.

ამ პერიოდის განმავლობაში აშშ-ს რბილი ძალის ერთ-ერთი

მნიშვნელოვანი ასპექტი იყო მისი კულტურული გავლენა. ამერიკულმა
მუსიკამ, ფილმებმა, ლიტერატურამ და მოდამ დიდი პოპულარობა
მოიპოვა მთელ მსოფლიოში. ამერიკული როკ-ენ-როლის, ჯაზის და
მოგვიანებით ჰიპ-ჰოპის მუსიკის მიმზიდველობამ, ისევე როგორც
ჰოლივუდურმა ფილმებმა, ხელი შეუწყო ხალხის პრეფერენციებისა და
მისწრაფებების ჩამოყალიბებას მთელ მსოფლიოში. ამ კულტურულმა
გავლენამ არა მხოლოდ გაართო, არამედ აჩვენა ამერიკული
ღირებულებები თავისუფლების, ინდივიდუალიზმისა და შემოქმედების
შესახებ.
 გარდა ამისა, შეერთებულმა შტატებმა გამოიყენა საჯარო
დიპლომატიის ინიციატივები თავისი რბილი ძალის
გასაძლიერებლად. ისეთი პროგრამები, როგორიცაა ფულბრაიტის
სტიპენდია, რომელმაც საერთაშორისო სტუდენტები მიიყვანა
შეერთებულ შტატებში სასწავლებლად, ხელი შეუწყო
კულტურათაშორის გაცვლას და ხელი შეუწყო ამერიკული
ღირებულებებისა და საზოგადოების გაგებას. ანალოგიურად, ისეთი
ინიციატივები, როგორიცაა რადიო თავისუფალი ევროპა და ამერიკის
ხმა, ავრცელებდნენ ახალ ამბებს, ინფორმაციას და გართობას რკინის
ფარდის მიღმა, ეწინააღმდეგებოდნენ საბჭოთა პროპაგანდას და
წარმოადგენდნენ ალტერნატიულ მსოფლმხედველობას.

ცივი ომის დროს შეერთებული შტატების წარმატებამ სხვა

ქვეყნებში მცხოვრები ადამიანების აღფრთოვანება და მხარდაჭერა
აჩვენა მისი რბილი ძალის მიდგომის დამაჯერებლობის ძალა.
გლობალური ნარატივების ჩამოყალიბების, მოკავშირეების ნდობის
მოპოვების და ამერიკული ღირებულებებისადმი სიმპათიისა და
მხარდაჭერის გამომუშავების უნარმა მნიშვნელოვანი წვლილი
შეიტანა შეერთებული შტატების საბოლოო გამარჯვებაში ცივ ომში და
საბჭოთა კავშირის დაშლაში.

საერთაშორისო ურთიერთობების თეორიაში ხისტი ძალის

მნიშვნელოვანი ისტორიული მაგალითია სამხედრო კონფლიქტი და
ძალაუფლების დინამიკა მეორე მსოფლიო ომის დროს, რომელიც
კონკრეტულად ხაზს უსვამს მონაწილე ქვეყნების მიერ გამოყენებულ
ქმედებებსა და სტრატეგიებს.

მეორე მსოფლიო ომი გამოირჩეოდა ინტენსიური სამხედრო

დაპირისპირებით, ტერიტორიული დაპყრობებით და ძალის
გამოყენებით გლობალური მასშტაბით. შემდეგი მაგალითები ასახავს
მძიმე სიმძლავრის გამოყენებას ამ პერიოდში:

ნაცისტური გერმანიის ბლიცკრიგი: ნაცისტურმა გერმანიამ,

ადოლფ ჰიტლერის ხელმძღვანელობით, გამოიყენა ბლიცკრიგის
სტრატეგია, რომელიც აერთიანებდა სწრაფ და კოორდინირებულ
საჰაერო და სახმელეთო შეტევებს მეზობელი ქვეყნების სწრაფად
დასაპყრობად. ეს მიდგომა ეყრდნობოდა სამხედრო ძალის
კონცენტრირებულ და აბსოლუტურ გამოყენებას, რომელიც მოიცავს
ტანკებს, თვითმფრინავებს და ქვეითი დივიზიებს. გერმანიის
აგრესიულმა ძალის გამოყენებამ მას საშუალება მისცა სწრაფად
დაეპყრო და გააკონტროლა ევროპის დიდი ნაწილი, მათ შორის
პოლონეთი, საფრანგეთი და სხვა ტერიტორიები.

მოკავშირეთა შეჭრა ნორმანდიაში: 1944 წლის 6 ივნისს

მოკავშირეთა ძალებმა დაიწყეს მასიური ამფიბიების შეჭრა
ნორმანდიის სანაპიროებზე, საფრანგეთი, მეორე მსოფლიო ომის
დროს. ცნობილი როგორც D-Day, ამ ოპერაციაში მონაწილეობდნენ
შეერთებული შტატები, დიდი ბრიტანეთი, კანადა და სხვა მოკავშირე
ქვეყნები. შეჭრამ აჩვენა მძიმე ძალის გამოყენება ფართომასშტაბიანი
სამხედრო შეტევის გზით, რომელიც მოიცავს საჰაერო და საზღვაო
ძალების, სახმელეთო ჯარების და მძიმე არტილერიის ერთობლიობას.
წარმატებულმა შემოჭრამ გადამწყვეტი როლი ითამაშა დასავლეთ
ევროპის ნაცისტების კონტროლისგან განთავისუფლებაში.

ჰიროშიმასა და ნაგასაკის ატომური დაბომბვა: შეერთებული

შტატების მიერ ატომური ბომბების გამოყენება იაპონიის ქალაქებზე
ჰიროშიმასა და ნაგასაკიზე 1945 წლის აგვისტოში წარმოადგენს მძიმე
ძალაუფლების აშკარა მაგალითს. ეს დაბომბვები, რომლებიც
განხორციელდა აშშ-ს მიერ მეორე მსოფლიო ომის ბოლო ეტაპებზე,
მოჰყვა ათიათასობით ადამიანის სიკვდილს და ორივე ქალაქის
განადგურებას. ამ დამანგრეველი იარაღის გამოყენებამ აჩვენა
უზარმაზარი სამხედრო ძალა, რომელსაც ფლობდა შეერთებული
შტატები და აიძულა იაპონია დანებებულიყო, ფაქტობრივად
დასრულდა ომი წყნარ ოკეანეში.

ეს ისტორიული მაგალითები ხაზს უსვამს იმას, თუ როგორ

გამოიყენეს სამხედრო ძალა, იძულება და დიდი საცეცხლე ძალის
გამოყენება მეორე მსოფლიო ომის დროს სტრატეგიული მიზნების
მისაღწევად. ისინი ასახავს მძიმე ძალაუფლების გამოყენებას,
როგორც კონფლიქტების შედეგზე ზემოქმედების და საერთაშორისო
საქმეებში ძალთა ბალანსის შეცვლის საშუალებას.

საერთაშორისო ურთიერთობების თეორიაში ჭკვიანი ძალის

მნიშვნელოვანი ისტორიული მაგალითია მარშალის გეგმა, რომელიც
ასევე ცნობილია როგორც ევროპის აღდგენის პროგრამა, რომელიც
განხორციელდა შეერთებული შტატების მიერ მეორე მსოფლიო ომის
შემდეგ.

მარშალის გეგმა იყო ყოვლისმომცველი ეკონომიკური

დახმარების პროგრამა, რომელიც შექმნილია ომის შედეგად
განადგურებული ევროპის ქვეყნების დასახმარებლად მათი
ეკონომიკისა და ინფრასტრუქტურის აღდგენაში. მისი ინიციატორი
იყო აშშ-ს სახელმწიფო მდივანი ჯორჯ მარშალი 1947 წელს, როგორც
საპასუხოდ ომის შედეგად გამოწვეული ფართო განადგურებისა და
პოლიტიკური არასტაბილურობის პოტენციალისა და კომუნიზმის
გავრცელება ევროპაში.

გეგმა გამოიყენა რბილი ძალისა და მყარი ძალის ელემენტების

კომბინაცია მისი მიზნების მისაღწევად:

ეკონომიკური დახმარება: შეერთებულმა შტატებმა

მნიშვნელოვანი ეკონომიკური დახმარება გაუწია ევროპის ქვეყნებს,
სთავაზობდა ფინანსურ გრანტებს, ტექნიკურ გამოცდილებას და
რესურსებზე წვდომას. ეკონომიკური დახმარება გადამწყვეტი იყო
ევროპის ეკონომიკის აღორძინების, ვაჭრობის ხელშეწყობისა და
სტაბილურობის ხელშეწყობისთვის. დახმარების შეთავაზებით
ზედმეტი პირობების დაწესების გარეშე, შეერთებულმა შტატებმა
აჩვენა კეთილშობილება და სოლიდარობა, გააძლიერა თავისი
რბილი ძალა.

პოლიტიკური მიზნები: მარშალის გეგმას მნიშვნელოვანი

პოლიტიკური განზომილებებიც ჰქონდა. დახმარება გავრცელდა
ევროპის ყველა ქვეყანაში, მათ შორის ყოფილ მტრებზე, როგორიცაა
გერმანია და იტალია, რაც ხელს უწყობს კოლექტიური
უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის განცდას. ამ ქვეყნების
ეკონომიკური აღდგენის მხარდაჭერით, შეერთებულმა შტატებმა
მიზნად ისახავდა თავიდან აეცილებინა ექსტრემიზმის აღზევება და
გაეძლიერებინა დემოკრატიული ინსტიტუტები მის იდეოლოგიურ
მიზნებთან შესაბამისობაში.

სტრატეგიული მოსაზრებები: მარშალის გეგმა განხორციელდა

არა მხოლოდ ეკონომიკური აღდგენის ხელშეწყობის მიზნით, არამედ
ევროპაში საბჭოთა კავშირის გავლენის დასაძლევად. ეკონომიკური
მხარდაჭერითა და ევროპულ ქვეყნებთან კავშირების განმტკიცებით,
შეერთებულმა შტატებმა მიზნად ისახავდა სტრატეგიული
პარტნიორობის დამყარებას და კომუნიზმის გავრცელების პრევენციას,
მის მიდგომაში მკაცრი ძალის ელემენტების გამოყენებით.

მარშალის გეგმა ითვლება ჭკვიანი ძალაუფლების სამაგალითო

გამოყენებად, რადგან ის აერთიანებს რბილი ძალის ტაქტიკას,
როგორიცაა ეკონომიკური დახმარება, კულტურული გაცვლის
პროგრამები და დიპლომატია მძიმე ძალის ელემენტებთან,
როგორიცაა სტრატეგიული მოსაზრებები და პოლიტიკური მიზნები.
გეგმა ეფექტურად ეხებოდა ჰუმანიტარულ საჭიროებებს, ხელს
უწყობდა დემოკრატიულ ღირებულებებს და აშშ-ს ინტერესებს,
ასახავდა რესურსებისა და მიდგომების კომბინაციის სტრატეგიულ
გამოყენებას საგარეო პოლიტიკის მიზნების მისაღწევად.