62 Nkisi kaka moko mpo na mokili oyo ezali na maladi
´ LIYEBISI: Monisa ete bampasi ya bato euti nde na lisumu, ezala mpasi ya nzoto, ya makanisi, ya bizaleli to mikakatano oyo bato bazali kokutana na yango mokolo na mokolo, mpe nkisi ezali ´ kaka Bokonzi ya Nzambe oyo etambwisami na Kristo Yesu nde ekosilisa bampasi yango. Monisa ´ ndenge oyo Bokonzi ekolongola mbeba oyo euti na lisumu, mpe kebisa bayoki ete etikali moke ´ Bokonzi yango eboma baoyo nyonso bazali na mokili ya Satana oyo ezali na maladi. Lendisa ´ bato nyonso ete bayokanisa bomoi na bango na masngami ya sembo ya Nzambe mpo na kobikisama na elimo banda sikoyo MOKILI EZALI KOBLA MALADI NDENGE NA NDENGE (Min. 9) Maladi ya nzoto: maladi ya motema, kanser, maladi oyo ezwamaka na kosangisa nzoto, maladi oyo ezalaka na mikili ya moi makasi, mpe bongo na bongo (tp-F nk. 19-20; g90-F 8/2 lok. 28; g89-F 8/12 nk. 3-4, lok. 31; g85-F 22/1 lok. 7) Sida: na Afrika (g92-F 8/8 nk. 3-4); epai ya bana mike (g91-F 22/7 nk. 3-8); na mokili mobimba (g88-F 8/10 nk. 2-15) Maladi ya makanisi: konyokwama na makanisi (w90 1/3 nk. 3-4; g87-F 22/10 nk. 2-16); maladi ´ ´ ya moto (schizophrenie) (g86-F 8/9 nk. 3-10) Mpasi oyo ezali kobima mpo na kobeba ya bizaleli malamu: komla bangi (g90-F 22/7 nk. 3-9; g88-F 8/12 nk. 3-12); pite to ekobo (yp nk. 181-182, lok. 184; g89-F 22/1 nk. 7-11; w88-F 15/4 nk. 3-4, lok. 6) Mpasi oyo ezali komonana mpo na bizaleli ya bato: kokanisela bato ya mposo mosusu mabe, mobulu, koyinana kati na mangomba, kopesa kanyaka na makambo ya politiki mpe na makambo mosusu, mpe kobomana ya lolenge nyonso (w89-F 15/8 nk. 3-4; g89-F 22/4 nk. 3-6) Makambo ezali se kobeba atako bato mosusu ya motema malamu bazali kosala milende mingi Yesu asakolaki ete “ebandeli ya bolzi” ekomonana ntango kaka mikolo ya nsuka ya mokili oyo ekobanda (Mt 24:8) Kobomana mpe mobulu ezali ndakisa ya makambo oyo esakolamaki oyo ezali komonisa ´ ete tokomi mpenza na mikolo ya nsuka (Mt 24:12; 2Ti 3:3, 13) ´ ´ Kobanda 1935 tii 1980, bato oyo basali mabe minene bakomaki ebele na Etats-Unis (koleka ´ 1 000 %), nzokande kaka na eleko wana bato babakisamaki pene na 78 % mpamba na ekolo yango; mpe bato oyo bazali kosala mabe yango bazali se kobakisama (w90 1/10 lok. 5; w83-F 1/9 lok. 6) Bato balongi te kosilisa mikakatano ya mokili Zulunalo moko (Post-Dispatch ya Saint-Louis), elobaki boye mpo na komonisa ete Etumba ya Liboso ya mokili mobimba ezalaki mpenza monene mpe ebebisaki mpenza mokili: “Na ´ 1914, makambo nyonso ebebaki mpenza kobeba mpe ekomaki mpenza mabe” Zulunalo mosusu (Morning ´ Herald ya Sydney), ekomaki ete momonisi moko ya Conseil ´ œcumenique des Eglises, oyo akendaki kotala Australie alobaki boye: “Emonani ete moto na moto azalaki komeka koluka nkisi oyo ekobikisa mokili mobimba, nkisi oyo ekoki kosilisa mikakatano na biso nyonso. . . . Natamboli na bisika mingi na mokili na boumeli ya mbula koleka 30, kasi namoni yango te.” Mpo na komonisa ete mokili ezali mpenza na maladi, mopanzi-nsango moko akomaki boye: “Lolenge ya mobulu oyo tozali komona sikoyo ezali komonisa biso ete elimo, motema mpe ata ba globules ya bato ezali na maladi. Bibongiseli oyo bato atye elongi na yango te.” —Post ya New York NTINA YA BAMPASI YA BATO (Min. 8) Yehova Nzambe azali Mozalisi ya sembo, ya mayele, ya nguya mpe atondi na bolingo Misala na ye nyonso, bakisa mpe moto, ezalaki ya kokoka (Mib 32:4) ´ ´ Mokano na ye ezalaki ete bato bazala na bomoi na kati ya Paradiso, mpe basalaka mokano na ye (Eb 1:26-28; 2:15) No. 62 Nkisi kaka moko mpo na mokili oyo ezali na maladi Lokasa 2 ´ Satana atombokelaki Nzambe mpe abendaki Adama na Eva na botomboki na ye (Eb 3:1-6) ´ Kobanda ntango yango, bato bakomaki mpamba; bakokaki te komisikola na lisumu mpe na bampasi oyo basangolaki (Ro 5:12; 8:20, 22) Atako bato bazali koteya ete moto auti na evolisyo, Makomami ezali mpenza koloba polele ete ezali bongo te; na ebandeli moto azalaki mwana ya Nzambe, kasi abebaki nde na nsima Miller, moto moko ya arkeoloji, apesaki likanisi oyo: “Liteya moko ya kala ezalaki kolobela ´ libebi moko oyo ekoya, likambo ya mawa oyo ekokomela bato, uta na bomoi moko oyo ebandaki malamu mpe ya pto, mpe na nsima ekobeba. Na ntembe te ezalaki likambo moko ya solo mpenza oyo ezali na ntina kasi ezali kopesa mawa. Esengeli mpenza kotalela lisusu mateya ya filozofi . . . ya lelo mpo na masolo ya kala.” (it-1-F lok. 1138) Bato mingi bazali komituna mpo na nini Nzambe atiki nzela na mpasi (Hab 1:2, 3; ce-F nk. 188-196; rs nk. 325-326) ´ ´ Batmlaki lotomo mpe boyengebene ya boyangeli ya Yehova na molng mobimba (Yis 33:22) Lokola bifundeli ya Satana emonisi yango, azalaki mpe kobta ntembe mpo na bosembo ya bikelamu ya Nzambe (Yb, mok. 1, 2) ´ Soki Nzambe abomaki Satana, mpe Adama na Eva mbala moko na ntango batombokaki, mbl ntembe oyo Satana abimisaki ekokaki kosilisa te Esengelaki ntango eleka mpo na komonisa ete bifundeli ya Satana ezalaki ya lokuta (Kob 9:16) Esengelaki lisusu ntango eleka mpo na kotika moto amonisa ete akoki te komiyangela ye moko kozanga Mozalisi na ye (Mos 8:9; Yir 10:23) BOKONZI YA NZAMBE EZALI NKISI MPO NA MOKILI OYO EZALI NA MALADI (Min. 9) ´ ´ Lisumu ya Adama esalaki ete Adama na bakitani na ye bazanga lotomo ya kozala na bomoi Ata moto moko te ya kozanga kokoka akokaki kozongisa lotomo yango (Nz 49:7-9) Mbeka ya lisiko ya Kristo endimami na mibeko ya Nzambe mpo na kolimbisa masumu (Mt 20:28; Ro 3:25, 26; it-1-F lok. 610) Lokola Yesu azali Mwana ya Nzambe, azalaki moto ya kokoka, azalaki na lisumu te (it-2-F lok. 20) Atikaki bomoi na ye mpo na bolamu ya baoyo nyonso bazali komonisa kondima na bango (1Yn 3:16) ´ Mpo na komonisa bosembo na ye, Yesu azwaki mbano ya kokoma Mokonzi ya Bokonzi ya Nzambe Bato bakobikisama na nzela ya Bokonzi oyo elobelamaki mwa moke nsima ya lisumu ya Adama (Eb 3:15) Momboto oyo alakamaki asengelaki kobima na libota ya Abrahama, ya Yuda mpe ya Davidi (Eb 22:17, 18; 49:10; 2Sa 7:12) Boyangeli ya Salomo ezalaki elilingi ya oyo ya Masiya (1Ba 4:25; Nz 72) Bisakweli mingi elobelaki Bokonzi yango: Nz 2; 45; 110 Litatoli ya Yesu Kristo: Mt 6:10; Lk 23:42, 43 Litatoli ya ntoma Paulo: Ro 8:20, 21; 1Ko 15:24, 25, 28 Liloba ya Yehova ekozanga te kokokisama (Yis 55:10, 11) MISALA YA YEHOVA EZALI KOBONGISA NZELA MPO NA KOBIKISAMA YA BATO (Min. 15) Na ntembe te, Yehova Nzambe akotika bongo te, mpamba te nkombo na ye etalelami na likambo yango Kobanda na mokanda ya Kobima tii ya Ezekiele, mbala koleka 70, Nzambe alobi ete: ‘Bakoyeba ete ngai nazali Yehova’ Kimya mpe bolamu ya bato ekoya kaka soki nkombo ya Nzambe esantisami (it-1-F nk. 1261-1263) No. 62 Nkisi kaka moko mpo na mokili oyo ezali na maladi Lokasa 3 Mpo na kobikisa bato, Yehova Nzambe akosilisa banguna na ye nyons mpe banguna nyonso ya moto Na ntango ya kala, Yehova abomaki bato mabe Na ntango ya Mpela (Eb 6:5-8; 7:23) ´ Abomaki bato mabe ya Sodoma na Gomora (Eb 19:25) Yerusaleme oyo ezangaki sembo ebebisamaki mbala mibale: na mobu 607 L.T.B. mpe na mobu 70 T.B. (2Ba 25:8-11; Lk 19:42-44) Makambo oyo ezalaki elilingi ya kobomama ya bato mabe na mikolo ezali koya na ntango ya “bolzi monene” (Lk 21:25-27; Em 7:14) ´ Yoane asakolaki ete “Babilone Monene,” lisanga ya mangomba ya lokuta na mokili mobimba, ekobomama liboso (Em 17:5, 16, 17) Biteni mosusu ya mokili ya Satana ekobomama na nsima (Em 19:11-21) ´ Ntango [ya “bolzi monene”] ekomi pene Makambo oyo ezali koleka lelo oyo na mokili ezali kotya bomoi ya moto na likama (w90 1/7 nk. 3-4; g90-F 8/2 lok. 31) Bisakweli ya Biblia ezali kokokisama na mikolo na biso (Mt 24; Mr 13; Lk 21; 2Ti 3:1-5) ´ Yesu Kristo na bato 144 000 bakoyangela esika moko na ye na boumeli ya mbula 1 000 (Em 14:1, 3; 20:4, 6) Bakozongisa bato na ezaleli ya kokoka na makanisi, na nzoto, na elimo mpe na bizaleli (Em 21:3, 4; Yis 11:9; ws-F nk. 174-179) Bakosekwisa mpe baoyo nyonso bazali na kati ya nkunda (baoyo bazali na makanisi ya Nzambe) (Yn 5:28, 29; Mis 24:15) Monguna ya nsuka, liwa, akobomama (1Ko 15:25, 26; w86-F 1/10 lok. 13; ka-F nk. 157-159) ´ LOKOLA BATO BAZALI KOBIKISAMA NA ELIMO SIKOYO, TOZWELA YANGO LITOMBA (Min. 4) ´ Tozwa boyebi ya solosolo ya Biblia (Nz 119:105; Yn 17:3; w77-F 1/1 nk. 18-19) ´ Toyokanisa bomoi na biso na masngami ya sembo ya Nzambe (1Pe 3:10-12; w75-F 15/8 lok. 485; w73-F 1/9 nk. 523-524) ´ ´ Toluka bopl, toluka boyengebene (Sef 2:3; 1Ti 4:8; w82-F 1/7 nk. 29-31) ´ Tosambela Yehova Nzambe oyo ezali Mozalisi na biso (Em 4:11; w90 1/12 nk. 6-7) ´ ´ (Landa plan malamumalamu mpe tosa ngonga epesami mpo na eteni mokomoko. Ezali na ´ ntina te otanga bavrs nyonso oyo epesami, to olobela makambo nyonso oyo ezali na ´ mikanda oyo batindi yo otanga) EKOSALEMA NA MINITI 45 ˘ 2021 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania S-34-LI No. 61 12/93