‫گروه مشاورین ‪QmQc‬‬

‫تشریح الزامات‬
‫‪IATF 16949:2016‬‬
 ‫‪2‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫معرفي مدرس‬

‫ایمان مشایخ‬

‫مدرس دانشگاه‬
‫ممیز و مشاور سیستم هاي مدیریت‬
‫کارشناس رسمی سازمان ملی استاندارد ایران‬

‫‪3‬‬
‫تشریح الزامات ‪ - IATF‬گروه مشاورین کیو ام کیوسی‬
 ‫آشنایي با شرکت کنندگان‬

‫‪4‬‬
‫تشریح الزامات ‪ - IATF‬گروه مشاورین کیو ام کیوسی‬
 ‫ظهور و پیدایش ‪IATF 16949:2016‬‬

‫این استاندارد سیستم مدیریت کیفیت صنعت خودرو‪ ،‬تحت عنوان استاندارد ‪ QMS‬صنعت خودرو یا ‪IATF‬‬
‫‪ 16949‬همراه با الزامات خاص مشتري داراي کاربرد در صنعت خودرو‪ ،‬الزامات ایزو ‪ 9001‬ویرایش ‪2015‬‬
‫براساس الزامات سیستم مدیریت کیفیت براي سازمانهاي تولیدکننده قطعات خودرو و قطعات یدکي مرتبط را‬
‫تعر یف شده است‪.‬‬
‫از این رو این استاندارد نمي تواند به عنوان یک استاندارد مستقل سیستم مدیریت کیفیت لحاظ گردد اما به‬
‫عنوان یک بخش تکمیلي در نظر گرفته شده و عطف به ایزو ‪ 9001‬ویرایش ‪ 2015‬استفاده شده است‪.‬‬
‫‪( ISO/TS 16949‬ویرایش اول) در سال ‪ 1999‬توسط کارگروه بین المللي صنعت خودرو )‪ (IATF‬با هدف‬
‫هماهنگ سازي ارزیابي هاي متفاوت و صدور گواهینامه سیستمها در سراسر جهان در زنجیره تأمین بخش‬
‫خودرو ایجاد شد‪.‬‬
‫تجدید نظرهاي دیگر (ویرایش دوم در سال ‪ 2002‬و ویرایش سوم در سال ‪ ) 2009‬مبتني بر نیازهاي توسعه‬
‫اي بخش صنعت خودرو یا ویرایش هاي ایزو ‪ 9001‬ایجاد شدند‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫ظهور و پیدایش ‪IATF 16949:2016‬‬

‫استاندارد ‪ ISO/TS 16949: 2009‬توسط ‪:‬‬

‫▪ گروه كاري بين المللي صنايع خودروسازي ‪IATF :‬‬
‫)‪(International Automotive Task Force‬‬
‫و‬

‫▪ مجمع صنايع خودروسازي ژاپن ‪JAMA :‬‬

‫‪(Japan Automobile Manufacturers‬‬
‫)‪Association‬‬
‫و با پشتيباني كميته فني شماره ‪ 176‬سازمان بين المللي استاندارد‬
‫(‪ )ISO/TC176‬تهيه شده است ‪.‬‬ ‫‪6‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫هدف از ایجاد استاندارد ‪IATF 16949:2016‬‬

‫هدف از این استاندارد سیستم مدیریت کیفیت صنعت خودرو‪ ،‬توسعه یک سیستم مدیریت کیفیت‬
‫است که براي بهبود مداوم‪ ،‬تأکید بر پیشگیري از نقص و کاهش نوسانات و اتالفها در زنجیره تأمین‬
‫فراهم شده است‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫مدل رویکرد فرآیندی در استاندارد ‪ISO 9001:2015‬‬

‫کیوامامکیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫مشاورینکیو‬
‫گروهمشاورین‬ ‫الزامات‪IATF‬‬
‫‪- -IATF‬گروه‬ ‫تشریحالزامات‬
‫تشریح‬ ‫‪8‬‬
 ‫بند های استاندارد ‪IATF 16949:2016‬‬

‫‪9‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫تفکر مبتنی بر ریسک‬

‫دیدگاه مفهوم تفکر مبتني بر ریسک در نسخه هاي قبلي این استاندارد بین المللي به طور ضمني آمده بود‪ ،‬براي مثال‬
‫اجراي اقدامات پیشگیرانه براي حذف عدم انطباق هاي بالقوه‪ ،‬تجزیه و تحلیل هر عدم انطباق وقوع یافته و اقدام مقتضي‬
‫براي جلوگیري از وقوع مجدد اثرات عدم انطباق ها‪.‬‬

‫جهت انطباق با الزامات این استاندارد بین المللي‪ ،‬سازمان به طرحریزي و پیاده سازي اقدامات براي رسیدگي به ریسک‬
‫ها و فرصت ها نیاز دارد‪ .‬رسیدگي به ریسک ها و فرصت ها پایه اي براي افزایش اثربخشي سیستم مدیریت کیفیت و‬
‫ایجاد‬ ‫منفي‬ ‫اثرات‬ ‫از‬ ‫جلوگیري‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫بهبود‬ ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫دستیابي‬
‫مي نماید‪.‬‬
‫فرصت ها مي توانند نتیجه یک وضعیت مطلوب براي دستیابي به نتیجه مورد انتظار باشند‪ ،‬براي مثال‪ ،‬مجموعه اي از‬
‫شرایط که به سازمان اجازه جذب مشتریان را مي دهد‪ ،‬توسعه محصوالت و خدمات جدید‪ ،‬کاهش ضایعات یا بهبود‬
‫عملکرد‪ .‬اقدامات رسیدگي به فرصت ها نیز مي تواند شامل توجه به ریسک هاي مرتبط باشد‪ .‬انحراف مثبت ناشي از‬

‫‪10‬‬
‫یک ریسک مي تواند یک فرصت فراهم نماید‪،‬‬

‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -1‬دامنه کاربرد‬

‫این استاندارد بین المللي الزامات سیستم مدیریت کیفیت یک سازمان را در مواقع زیر‪ ،‬براي سازمان مشخص مي نماید‪:‬‬
‫الف) نیاز به اثبات توانایي در ارائه محصوالت و خدمات که الزامات مشتري و الزامات قانوني و مقرراتي داراي کاربرد را به طور‬
‫دائمي برآورده مي سازد و‬
‫ب) با هدف افزایش رضایت مشتري از طریق کاربرد مؤثر سیستم‪ ،‬شامل فرآیندهاي بهبود سیستم و اطمینان از انطباق آنها با‬
‫الزامات مشتري و الزامات قانوني و مقرراتي قابل کاربرد‪.‬‬
‫تمام الزامات این استاندارد بین المللي عمومي هستند و براي هر سازمان‪ ،‬صرف نظر از نوع یا اندازه آن‪ ،‬یا محصوالت و خدماتي‬
‫که فراهم مي کند؛ کاربرد دارد‪.‬‬

‫‪ 1-1‬دامنه‪ ،‬بخش تکمیلي صنعت خودرو براي ایزو ‪2015 : 9001‬‬

‫این استاندارد ‪ QMS‬صنعت خودرو‪ ،‬الزامات سیستم مدیریت کیفیت براي طراحي و توسعه‪ ،‬تولید و به هنگام‪ ،‬مونتاژ‪ ،‬نصب و راه‬
‫اندازي و خدمات محصوالت مرتبط با خودرو‪ ،‬از جمله محصوالت با نرم افزار تعبیه شده را تعریف مي نماید‪.‬‬
‫این استاندارد ‪ QMS‬صنعت خودرو‪ ،‬براي سایت هاي سازمان که در آن تولید قطعات تولیدي خاص مشتري‪ ،‬قطعات یدکي و (یا)‬
‫قطعات جانبي ایجاد مي شوند‪ ،‬به کار برده مي شود‪.‬‬
‫این استاندارد ‪ QMS‬صنعت خودرو‪ ،‬بایستي در سراسر زنجیره ي تأمین صنعت خودرو اعمال شود‪.‬‬ ‫‪11‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -2‬مراجع الزامی‬
‫مدارك زیر‪ ،‬در کل یا جزئیات‪ ،‬مباني ارجاع شده در این مدرك بوده و براي استفاده از آن ضروري هستند‪ .‬در‬
‫مورد مراجع داراي تاریخ‪ ،‬فقط ویرایش ذکر شده کاربرد دارند ‪ .‬در مورد مراجع بدون تاریخ‪ ،‬آخرین ویرایش از‬
‫مدرك اشاره شده (شامل هر نوع اصالحیه) کاربرد دارد‪.‬‬

‫ایزو ‪ 9000‬ویرایش ‪ : 2015‬سیستم هاي مدیریت کیفیت ‪ -‬مباني و واژگان‪.‬‬

‫‪ 2-1‬مراجع اصلي و ارتباطي‪:‬‬

‫پیوست الف ‪ :‬طرح کنترل‪ :‬یک بخش اصلي از استاندارد ‪ QMS‬صنعت خودرو‪ ،‬مي باشد‪.‬‬

‫پیوست ب ‪ :‬کتاب شناخت خودرو‪ :‬که براي آگاهي مي باشد و اطالعات اضافي صنعت خودروشناسي در آن لحاظ‬
‫گردیده است که کمک به فهم بیشتر این استاندارد مي نماید‪ ( .‬هندبوك و ‪ Manual‬هاي ‪ QMS‬در صنعت خودرو)‬

‫‪12‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -3‬مبانی و واژگان‬
‫براي مقاصد این استاندارد بینالمللی‪ ،‬واژگان و تعاریف ارائه شده در استاندارد ‪ ISO 9001:2015‬به کار میروند‪.‬‬

‫برخي تعاریف و اصطالحات رایج مرتبط با حوزه خودرو‪:‬‬

‫قطعه جانبي ‪: Accessory Part‬‬

‫ترکیب (ترکیبات) اضافي مشخص شده توسط مشتري که قبل از تحویل به مشتري نهایي (یا پس از آن) به صورت‬
‫مکانیکي یا الکترونیکي به وسیله نقلیه یا انتقال قدرت الحاق مي شود‪ ( .‬نظیر کفپوش زیرپایي سفارشي‪ ،‬کف پوش‬
‫تخت اطاقک بار‪ ،‬قالپاق چرخ‪ ،‬سیستم صوتي پیشرفته‪ ،‬دریچه آفتابگیر‪ ،‬باد شکن‪ ،‬تقویت کننده موتور و غیره)‪.‬‬

‫قطعه مرجع ‪: Master Part‬‬

‫قطعه (قطعات) با مشخصات معلوم‪ ،‬کالیبره شده و قابل ردیابي به استانداردها‪ ،‬با نتایج مورد انتظار (پذیرش یا‬
‫خرابي) که به منظور صحه گذاري عملکرد یک تجهیز خطاناپذیرسازي شده یا ملزومات کنترل (نظیر‬
‫اندازه گیرهاي برو نرو ) استفاده مي شوند‪.‬‬

‫‪13‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -3‬مبانی و واژگان‬
‫برخي تعاریف و اصطالحات رایج مرتبط با حوزه خودرو‪:‬‬

‫الزامات مشتري ‪: Customer Requirement‬‬

‫تمام الزامات مشخص شده توسط مشتري ( نظیر فني ‪ ،‬تجاري‪ ،‬الزامات مربوط به محصول و فرآیند تولید‪ ،‬ضوابط و شرایط عمومي‪،‬‬
‫الزامات خاص مشتري و غیره)‪.‬‬

‫الزامات خاص مشتري )‪: Customer Specific Requirement (CSR‬‬

‫تفاسیر یا الزامات تکمیلي مربوط به یک بند (بندهاي) خاص از این استاندارد ‪ QMS‬صنعت خودرو‬

‫طراحي براي مونتاژ ‪: Design for Assemble‬‬

‫فرآیندي که طي آن محصوالت براي تسهیل مالحظات مونتاژ طراحي شده باشند‪( .‬به عنوان مثال‪ :‬هنگامي که یک محصول شامل‬
‫تعداد قطعه کمتري باشد‪ ،‬در زمان کوتاهتري مونتاژ مي شود و در نتیجه هزینه ها کاسته مي شوند)‪.‬‬

‫سازمان مسئول طراحي ‪: Design-Responsible Organization‬‬

‫سازمان داراي اختیار براي ایجاد مشخصات یک محصول جدید‪ ،‬یا تغییر مشخصات محصول موجود‪.‬‬

‫توجه‪ :‬این مسئولیت شامل آزمون و تصدیق عملکرد طراحي برنامه هاي کاربردي مشخص شده مشتري مي باشد‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -3‬مبانی و واژگان‬
‫برخي تعاریف و اصطالحات رایج مرتبط با حوزه خودرو‪:‬‬
‫آزمایشگاه ‪: Laboratory‬‬
‫تسهیالت بازرسي‪ ،‬آزمون‪ ،‬یا کالیبراسیون که ممکن است شامل مواد شیمیایي‪ ،‬متالورژي‪ ،‬ابعادي‪ ،‬فیزیکي‪ ،‬الکتریکي‪ ،‬یا‬
‫آزمون قابلیت اطمینان باشد؛ اما محدود به موارد مذکور نمي شود‪.‬‬
‫دامنه کاربرد آزمایشگاه ‪: Laboratory Scope‬‬
‫مدرکي تحت کنترل شامل‪:‬‬
‫➢ آزمون ها‪ ،‬ارزیابي ها و کالیبراسیون هاي خاصي که یک آزمایشگاه واجد شرایط براي انجام آنهاست‪.‬‬
‫➢ فهرستي از تجهیزات که آزمایشگاه براي ارائه موارد فوق از آنها استفاده مي نماید؛ و‬
‫➢ فهرستي از روشها و استانداردهایي که در آزمایشگاه فوق استفاده مي شوند‪.‬‬

‫تولید ‪: Manufacturing‬‬
‫فرآیند ساخت یا تولید‬
‫• مواد تولید؛‬
‫• قطعات تولیدي یا قطعات یدکي؛‬
‫• مجموعه ها؛ یا‬ ‫‪15‬‬
‫• عملیات حرارتي‪ ،‬جوش کاري‪ ،‬نقاّشي‪ ،‬آبکاري‪ ،‬یا دیگر خدمات تکمیلي‪.‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -3‬مبانی و واژگان‬

‫برخي تعاریف و اصطالحات رایج مرتبط با حوزه خودرو‪:‬‬

‫فرآیند برون سپاري شده ‪: Outsourced Process‬‬
‫بخشي از فعالیت (یا فرآیندهاي) یک سازمان است که توسط یک سازمان بیروني فراهم شده باشد‪.‬‬

‫مشخصه ویژه ‪: Special Characteristics‬‬

‫طبقه اي از مشخصات محصوالت یا عوامل فرآیند تولید که مي تواند بر ایمني یا انطباق با مقررات‪ ،‬تناسب‪ ،‬کارایي‪،‬‬
‫عملکرد‪ ،‬الزامات‪ ،‬یا فرآیندهاي بعدي محصول تاثیرگذار باشد‪.‬‬

‫نگهداري جامع بهره ور )‪: Total Productivity Maintenance (TPM‬‬

‫یک سیستم نگهداري و بهبود که یکپارچگي سیستم هاي تولید و کیفیت از طریق ماشین آالت‪ ،‬تجهیزات‪ ،‬فرآیندها و‬
‫کارکنان است که موجب ایجاد ارزش افزوده براي سازمان مي شود‪.‬‬

‫فرآیند پشتیبان ‪: Support Function‬‬

‫فعالیت هاي غیرتولیدي (انجام شده در سایت یا در یک محل جداگانه) که از یک (یا تعداد بیشتري) از سایت هاي‬

‫‪16‬‬
‫تولیدي سازمان پشتیباني مي نمایند‪.‬‬

‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -4‬بافت سازمان‬
‫‪Context Of Organization‬‬

‫‪17‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫کیوامامکیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫مشاورینکیو‬
‫گروهمشاورین‬ ‫الزامات‪IATF‬‬
‫‪- -IATF‬گروه‬ ‫تشریحالزامات‬
‫تشریح‬ ‫‪18‬‬
 ‫‪19‬‬
‫کیوامامکیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫مشاورینکیو‬
‫گروهمشاورین‬ ‫الزامات‪IATF‬‬
‫‪- -IATF‬گروه‬ ‫تشریحالزامات‬
‫تشریح‬
 ‫‪20‬‬
‫کیوامامکیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫مشاورینکیو‬
‫گروهمشاورین‬ ‫الزامات‪IATF‬‬
‫‪- -IATF‬گروه‬ ‫تشریحالزامات‬
‫تشریح‬
‫کالیبراسیون و طراحی محصول‬
‫‪21‬‬
‫کیوامامکیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫مشاورینکیو‬
‫گروهمشاورین‬ ‫الزامات‪IATF‬‬
‫‪- -IATF‬گروه‬ ‫تشریحالزامات‬
‫تشریح‬
 ‫‪22‬‬
‫کیوامامکیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫مشاورینکیو‬
‫گروهمشاورین‬ ‫الزامات‪IATF‬‬
‫‪- -IATF‬گروه‬ ‫تشریحالزامات‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱ - ۳ -4‬تعیین دامنهی سیستم مدیریت کیفیت ‪ -‬تکمیلی‬

‫فرآیندهاي پشتیبان‪ ،‬چه در محلّ باشند یا دور از محل )مانند مراکز طراحي‪ ،‬دفتر مرکزي شرکت و مراکز‬
‫توزیع(‪ ،‬باید در دامنهي سیستم مدیریت کیفیت ) ‪QMS‬در نظر گرفته شده باشند‪.‬‬
‫تنها استثناي مجاز براي این استاندارد ‪QMS‬خودرو مربوط به الزامات طراحي و توسعه محصول در ایزو ‪9001‬‬
‫بخش ‪ ۳ - ۸‬میباشد‪.‬‬
‫استثناسازي باید توجیه شود و به عنوان اطّالعات مدوّن )ایزو ‪ 9001‬را ببینید‪ ،‬بخش ‪ ( 5 - ۷‬نگهداري شود‪.‬‬
‫استثناي مجاز شامل انجام طراحي فرآیند ساخت نمیشود‪.‬‬

‫‪23‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲ - ۳ - 4‬الزامات خاص مشتری‬

‫الزامات خاصّ مشتري باید ارزیابي شده و در دامنه ي سیستم مدیریت کیفیت سازمان در نظر گرفته‬
‫شده باشند‪.‬‬

‫‪24‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪Process map‬‬ ‫‪25‬‬
‫کیوامامکیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫مشاورینکیو‬
‫گروهمشاورین‬ ‫الزامات‪IATF‬‬
‫‪- -IATF‬گروه‬ ‫تشریحالزامات‬
‫تشریح‬
‫الزامات عمومی سیستم مدیریت کیفیت‬

‫‪26‬‬
‫کیوامامکیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫مشاورینکیو‬
‫گروهمشاورین‬ ‫الزامات‪IATF‬‬
‫‪- -IATF‬گروه‬ ‫تشریحالزامات‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۱-4-4‬انطباق محصوالت و فرآیندها‬

‫سازمان باید از انطباق تمام محصوالت و فرآیندها‪ ،‬شامل قطعات یدکي و مواردي که برونسپاري‬

‫شده اند‪ ،‬با تمامي الزامات قابل اجراي مشتریان‪ ،‬مقرراتي و قانوني (بخش ‪ 2 - 2 - ۴ - ۸‬را ببینید)‬

‫اطمینان حاصل نماید‪.‬‬

‫‪27‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-۱-4-4‬محصوالت ایمنی‬

‫سازمان باید فرآیندهاي مدوّني براي مدیریت ایمني محصوالت مربوط محصوالت و فرآیندهاي ساخت داشته باشد که در صورت‬
‫کاربُرد شامل زیر باشد‪ ،‬امّا محدود به آنها نمیشود‪:‬‬
‫الف( شناسایي الزامات قانوني و مقرراتي ایمني قطعات توسط سازمان؛‬
‫ب( اطّالع رساني الزامات بخش الف به مشتریان؛‬
‫پ( تأییدیه هاي ویژه براي ‪FMEA‬طراحي؛‬
‫ت( شناسایي مشخصّات مربوط به ایمني محصول؛‬
‫ث( شناسایي و کنترل مشخصّات مربوط به ایمني محصول و نقاط ساخت؛‬
‫ج( تأییدیههاي ویژه براي برنامههاي کنترل و ‪FMEA‬هاي فرآیند؛‬
‫چ( طرحهاي واکنشي (بخش ‪ 1 - 1 - 1 - 9‬را ببینید)؛‬
‫ح( تعیین مسئوليّ تها‪ ،‬تعریف فرآیند تشدید و جریان اطّالعات‪ ،‬شامل مدیریت ارشد‪ ،‬و اطّالعيّ هي مشتري؛‬
‫خ( آموزشهاي شناساییشده توسط سازمان یا مشتري برایکارکنان درگیر با ایمني محصوالت مربوط به محصوالت و فرآیندهاي‬
‫مرتبط ساخت؛‬
‫د( تغییرات محصوالت یا فرآیندها پیش از پیادهسازي‪ ،‬شامل ارزیابي پیامدها بر ایمني محصوالت ناشي از تغییرات محصوالت و‬
‫فرآیندها‪ ،‬باید تأیید شده باشند‪) .‬بخش ‪ ۸ - ۳ - ۸ -‬ایزو ‪ 9001‬را ببینید(‬
‫ذ( انتقال الزامات راجع به ایمني محصوالت در سرتاسر زنجیره ي تأمین‪ ،‬شامل منابع مستقیم مشتري؛‬
‫ر( ردیابي محصوالت )دست کم( توسط انباشته ساخته شده در سرتاسر زنجیره ي تأمین (بخش ‪ 1 - 2 - 5 - ۸‬را ببینید)؛‬
‫ز( استفاده از دروس آموخته شده براي معرفي محصول جدید‪.‬‬
‫توجه تأییدیهي ویژه الزامات یا مدارك مربوط به ایمني‪ ،‬ممکن است توسط مشتري یا فرآیندهاي داخلي سازمان الزامي باشد‬
‫تأییدیه ي تکمیلي توسط مقام باالتر معموالً مشتري است که مسئول تأیید مدارك مشابه با محتواي مربوط به ایمني است‪.‬‬
‫‪28‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ -5‬رهبری ‪Leadership‬‬

‫‪29‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪30‬‬
‫کیوامامکیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫مشاورینکیو‬
‫گروهمشاورین‬ ‫الزامات‪IATF‬‬
‫‪- -IATF‬گروه‬ ‫تشریحالزامات‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-5‬رهبری و تعهد‬

‫‪ 1-1-5‬کلیات‬
‫مدیر ارشد باید رهبري و تعهد خود به سیستم مدیریت کیفیت را بر اساس موارد زیر به اثبات رساند‪:‬‬
‫الف) پاسخگویي در رابطه با اثربخشي سیستم مدیریت کیفیت؛‬
‫ب) کسب اطمینان از ایجاد خط مشي کیفیت و اهداف کیفي سیستم مدیریت کیفیت و سازگاري آنها با محیط و مقاصد راهبردي سازمان؛‬
‫پ) کسب اطمینان از هماهنگي الزامات سیستم مدیریت کیفیت با فرآیندهاي کسب و کار؛‬
‫ت) ترویج استفاده از رویکرد فرآیندي و تفکر مبتني بر ریسک؛‬
‫ث) کسب اطمینان از دسترسي به منابع مورد نیاز سیستم مدیریت کیفیت؛‬
‫ج) انتقال اهمیت مدیریت کیفیت اثربخش و انطباق با الزامات سیستم مدیریت کیفیت؛‬
‫چ) کسب اطمینان از دستیابي سیستم مدیریت کیفیت به نتایج مورد انتظار؛‬
‫ح) به کارگیري‪ ،‬کارگرداني و پشتیباني از افراد براي توسعه اثربخشي سیستم مدیریت کیفیت؛‬
‫خ) ترویج بهبود؛‬
‫د) حمایت از نقش هاي مدیریتي مرتبط دیگر به منظور تثبیت رهبري ایشان درحیطه هاي تحت مسئولیت‪.‬‬

‫‪31‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪-۱-5‬رهبری و تعهد‬

‫‪ 1-1-1-5‬مسئولیت سازمان‬
‫سازمان باید خط مشي مسئولیت پذیري شرکت شامل حداقل هاي خط مشي عدم رشوه خواري‪ ،‬یک کد رفتاري‬
‫کارکنان و خط مشي تشدید اخالقي (”خط مشي افشاگري“) را تعریف و پیاده سازي نماید‪.‬‬

‫‪ 2-1-1-5‬کارایي و اثربخشي فرآیند‬

‫مدیریت ارشد باید فرآیندهاي تحققُ محصول و فرآیندهاي پشتیباني را به منظور ارزیابي و بهبود اثربخشي و کارایي‬
‫آنها بازنگري نماید‪ .‬نتایج حاصل از فعالیت هاي بازنگري فرآیندها باید به عنوان ورودي بازنگري مدیریت در نظر‬
‫گرفته شده باشد‪.‬‬

‫‪ ۳-1-1-5‬مالکین فرآیند‬
‫مدیریت ارشد باید مالکین فرآیند که مسئول مدیریت فرآیندهاي سازمان و خروجي مربوطه هستند را مشخص‬
‫نماید‪ .‬مالکین فرآیند باید نقش خود را درك نموده و حائز صالحیت اجراي آن نقش باشند‪.‬‬

‫‪32‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-5‬تمرکز بر مشتری‬

‫مدیر ارشد باید رهبري و تعهّد خود به مشتري محوري را بر اساس موارد زیر به اثبات رساند‪:‬‬
‫الف) تعیین‪ ،‬درك و تحقُق دائمي الزامات مشتري و الزامات قانوني و مقرراتي کاربُردي؛‬
‫ب) تعیین و رسیدگي به ریسکها و فرصتهایي که میتوانند انطباق محصوالت و خدمات و توانایي‬
‫افزایش رضایت مشتري را تحت تأثیر قرار دهند؛‬
‫پ) حفظ تمرکز بر افزایش رضایت مشتري‪.‬‬

‫‪33‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-5‬خط مشی‬

‫‪ :1-2-5‬توسعه خط مشي کیفیت‬

‫مدیر ارشد باید یک خط مشي کیفیت را ایجاد‪ ،‬پیاده سازي و نگهداري نماید که‪:‬‬
‫الف) متناسب با اهداف و محیط سازمان بوده و از مقاصد راهبردي پشتیباني نماید؛‬
‫ب) چارچوبي براي تعیین اهداف کیفي فراهم آورد؛‬
‫پ) شامل تعهد به تأمین الزامات قابل اجرا باشد؛‬
‫ت) شامل تعهد به بهبود مداوم سیستم مدیریت کیفیت باشد‪.‬‬

‫‪ :2-2-5‬انتقال خط مشي کیفیت‬

‫خط مشي کیفیت باید‪:‬‬
‫الف) در دسترس بوده و به شکل اطلّاعات مدون نگه داري شود؛‬
‫ب) در درون سازمان انتقال یافته‪ ،‬درك شده و اجرا شود؛‬
‫پ) حسب اقتضاء‪ ،‬در دسترس طرفهاي ذینفع قرارگیرد‪.‬‬

‫‪34‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۳-5‬نقش ها‪ ،‬مسوئولیت ها و اختیارات سازمانی‬

‫مدیر ارشد باید اطمینان حاصل نماید که مسئولیت ها و اختیارات نقش هاي مربوطه اختصاص و انتقال یافته و در‬
‫درون سازمان درك شده است‪.‬‬
‫مدیریت ارشد باید مسئولیت ها و اختیارات مربوط به موارد زیر اختصاص دهد‪:‬‬
‫الف) کسب اطمینان از انطباق سیستم مدیریت کیفیت با الزامات این استاندارد بین المللي؛‬
‫ب) حصول اطمینان از ارائه خروجي هاي مورد انتظار توسط فرآیندها؛‬
‫پ) گزارش عملکرد سیستم مدیریت کیفیت و فرصت هاي بهبود‪ ،‬به ویژه براي مدیر ارشد؛‬
‫ت) کسب اطمینان از ارتقاء مشتري محوري در سراسر سازمان؛‬
‫ث) کسب اطمینان از حفظ هماهنگي سیستم مدیریت کیفیت‪ ،‬هنگام طرح ریزي و پیاده سازي تغییرات‪.‬‬

‫‪35‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۳-5‬نقش ها‪ ،‬مسئولیتها و اختیارات سازمانی‪ -‬تکمیلی‬

‫مدیریت ارشد باید کارکنان داراي مسئولیت و اختیار را به منظور حصول اطمینان از برآورده شدن الزامات‬
‫مشتري اختصاص دهد‪ .‬این تخصیص باید مدون شده باشد‪ .‬این امر شامل انتخاب مشخصات ویژه ‪ ،‬تعیین اهداف‬
‫کیفیت و آموزش هاي مرتبط‪ ،‬اقدامات اصالحي و بهبود‪ ،‬طراحي و توسعه محصوالت‪ ،‬تحلیل ظرفیت‪ ،‬اطلّاعات‬
‫لجستیکي‪ ،‬کارت امتیازي مشتري و پورتال مشتري مي باشد؛ اما محدود به آنها نمي شود‪.‬‬

‫‪36‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-۳-5‬مسئولیت و اختیار مربوط به الزامات محصول و اقدامات اصالحی‬

‫مدیریت ارشد باید اطمینان حاصل نماید که‪:‬‬

‫الف) کارکنان مسئول براي انطباق با الزامات محصول داراي اختیار توقف ارسال و توقف تولید براي اصالح مشکالت‬
‫کیفي هستند‪.‬‬
‫توجه‪ :‬مبتني بر طراحي فرآیند در برخي از صنایع‪ ،‬ممکن است توقف فوري تولید امکان پذیر نباشد‪ .‬در چنین مواردي‪،‬‬
‫انباشته تأثیرپذیرفته باید محافظت شده و از ارسال براي مشتري پیش گیري شده باشد‪.‬‬

‫ب) کارکنان داراي اختیار و مسئولیت براي اقدام اصالحي باید به سرعت از محصوالت یا فرآیندهایي که با الزامات‬
‫مطابقت ندارند‪ ،‬آگاهي یابند‪ ،‬تا اطمینان حاصل شود که محصول نامنطبق براي مشتري ارسال نشده و تمامي محصوالت‬
‫احتماالً نامنطبق شناسایي شده و محافظت شده اند؛‬

‫پ) فعالیت هاي تولیدي در تمام شیفت ها با کارکنان متصدي‪ ،‬یا مسئولیت واگذار شده براي ایشان تکمیل‬
‫شده اند و انطباق با الزامات اطمینان بخش است‪.‬‬

‫‪37‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ -6‬طرحریزی ‪Planning‬‬

‫‪38‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -6‬طرحریزی‬

‫‪39‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -6‬طرحریزی‬

‫‪ :1-6‬اقدامات رسیدگي به ریسک ها و فرصت ها‬

‫‪ :2-6‬اهداف کیفي و طرحریزي تحقق آنها‬

‫‪ :۳-6‬طرحریزي تغییرات‬

‫‪40‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-6‬اقدامات رسیدگی به ریسک ها و فرصت ها‬

‫‪ 1 - 1 - 6‬هنگام طرحریزي سیستم مدیریت کیفیت‪ ،‬سازمان باید به شرایط اشاره شده در‬
‫‪ 1 - ۴‬و الزامات مندرج در ‪ 2 - ۴‬و ریسکها و فرصتهایي که نیازمند رسیدگي هستند‪ ،‬توجه‬
‫داشته باشد‪:‬‬
‫الف) کسب اطمینان از این که سیستم مدیریت کیفیت میتواند نتیجه (نتایج) مورد انتظار از‬
‫سیستم مدیریت کیفیت تأمین نماید؛‬
‫ب) افزایش اثرات مطلوب؛‬
‫پ( جلوگیري یا کاهش اثرات نامطلوب؛‬
‫ت) دستیابي به بهبود‪.‬‬

‫‪41‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-۱-6‬سازمان باید موارد زیر را طرح ریزی نماید‪:‬‬

‫الف) اقدامات براي رسیدگي به این ریسک ها و فرصت ها؛‬

‫ب) چگونگي‪:‬‬
‫‪ )1‬هماهنگ سازي و پیاده سازي اقدامات مربوط به فرآیندهاي سیستم مدیریت کیفیت؛‬
‫‪ )2‬بررسي اثربخشي این اقدامات‪.‬‬
‫اقدامات براي رسیدگي به ریسک ها و فرصت هاي تعیین شده باید متناسب با تأثیر بالقوه در انطباق محصوالت و خدمات‬
‫باشد‪.‬‬
‫توجه ‪ :1‬گزینه هاي رسیدگي به ریسک ها مي تواند شامل اجتناب از ریسک‪ ،‬ریسک به منظور ایجاد فرصت‪ ،‬حذف منبع‬
‫ریسک‪ ،‬تغییر عواقب یا کاهش احتمال وقوع‪ ،‬توزیع خطر‪ ،‬یا تصمیم گیري آگاهانه براي حفظ ریسک باشد‪.‬‬
‫توجه ‪ :2‬فرصت ها مي توانند به اتخاذ روش هاي جدید‪ ،‬راه اندازي محصوالت جدید‪ ،‬گشایش بازارهاي جدید‪ ،‬رسیدگي به‬
‫مشتریان جدید‪ ،‬ایجاد مشارکت‪ ،‬استفاده از فنآوري هاي جدید و سایر تسهیالت مطلوب و مناسب براي رسیدگي به نیازهاي‬
‫سازمان یا مشتریان منجر شوند‪.‬‬
‫‪42‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۲-۱-6‬تحلیل ریسک‬

‫سازمان باید در تحلیل ریسک‪ ،‬الاقل‪ ،‬درس هاي آموخته شده از فراخواني محصول‪ ،‬ممیزي محصول‪ ،‬برگشتي‬
‫ها و تعمیرات پاي کار‪ ،‬شکایت ها‪ ،‬ضایعات و دوباره کاري ها را در نظر گرفته باشد‪ .‬سازمان باید اطلّاعات‬
‫مدون را به عنوان شواهدي از نتایج حاصل از تحلیل ریسک حفظ نماید‪.‬‬

‫‪43‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-۲-۱-6‬اقدام پیشگیرانه‬

‫سازمان باید اقدام (اقدامات) رفع علل عدم انطباق بالقوه را به منظور جلوگیري از وقوع آنها تعیین و پیاده سازي‬
‫نماید‪ .‬اقدامات پیشگیرانه باید متناسب با شدت مسائل بالقوه باشد‪.‬‬
‫سازمان باید فرآیندي براي کاهش اثر منفي ریسک ‪ ،‬شامل موارد زیر‪ ،‬ایجاد نماید‪:‬‬
‫الف) تعیین عدم انطباق هاي بالقوه و علل آنها؛‬
‫ب) ارزیابي نیاز به اقدام براي پیشگیري از وقوع عدم انطباق ها؛‬
‫پ) تعیین و اجراي اقدامات مورد نیاز؛‬
‫ت) اطلّاعات مدون از اقدام اتخاذ شده؛‬
‫ث) بررسي اثربخشي اقدامات پیشگیرانه اتخاذ شده؛‬
‫ج) استفاده از دروس آموخته شده براي پیشگیري از وقوع مجدد در فرآیندهاي مشابه‬

‫‪44‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۳-۲-۱-6‬طرح های اقتضایی‬

‫سازمان بايد‪:‬‬
‫الف) ريسک هاي داخلي و بيروني تمامي فرآيندهاي توليد‪ ،‬تجهيزات و زيرساختهاي ضروري را براي حفظ خروجي توليد و حصول اطمينان از‬
‫برآورده سازي الزامات مشتري‪ ،‬شناسايي و ارزيابي نمايد‪.‬‬
‫ب) طرح هاي اقتضايي مبتني بر ريسک و تأثير آن بر مشتري را تعريف نموده باشد؛‬
‫پ) طرح هاي اقتضايي براي تداوم عرضه را در صورت بروز هر يک از موارد زير تهيه نموده باشد‪:‬‬
‫➢ خرابي تجهيزات كليدي‬
‫➢ وقفه فراهم آوري بيروني محصوالت‪ ،‬فرآيندها و خدمات؛‬
‫➢ وقوع مجدد حوادث طبيعي؛‬
‫➢ آتش سوزي؛‬
‫➢ وقفه ابزار؛‬
‫➢ كمبود نيروي كار؛ يا‬
‫➢ اختالالت زيرساخت؛‬
‫ت) شامل‪ ،‬طرح هاي اقتضايي تکميلي‪ ،‬يک فرآيند اطالع رساني به مشتريان و ساير طرف هاي ذينفع براي ميزان و مدت زمان تأثير هر وضعيت بر‬
‫فعاليت هاي مشتري؛‬
‫ث) آزمون دوره اي اثربخشي طرح هاي اقتضايي (نظير شبيه سازي‪ ،‬حسب اقتضاء)‬
‫ج) انجام بازنگري هاي طرح اقتضايي (الاقل ساالنه) با استفاده از يک تيم ‪ CFT‬شامل مديريت ارشد‬
‫چ) تدوين طرح هاي اقتضايي و حفظ اطلّاعات مدون توصيف هر ويرايش‪ ،‬از جمله فرد داراي اختيار تغيير‬

‫پس از شروع مجدد توليد بعد از موقعيت هاي اضطراري‪ ،‬هنگامي كه توليد متوقف شده باشد و هنگامي كه خاموشي فرآيندها در روال عادي‬
‫پيگيري نشده باشد ؛ طرح هاي اقتضايي بايد شامل پيش بيني هاي صحه گذاري تداوم برآورده سازي مشخصات محصوالت توليدشده براي‬

‫‪45‬‬
‫برآورده سازي الزامات مشتري باشند‪.‬‬

‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-6‬اهداف کیفی و طرحریزی تحقق آنها‬

‫‪ 1-2-6‬سازمان باید اهداف کیفي و وظایف مربوطه‪ ،‬سطوح و فرآیندهاي مورد نیاز براي سیستم مدیریت کیفیت را ایجاد نماید‪.‬‬
‫اهداف کیفیت باید‪:‬‬
‫الف) با خط مشي کیفیت سازگار باشند؛‬
‫ب) قابل اندازه گیري باشند؛‬
‫پ) متناظر با الزامات قابل اجرا باشند؛‬
‫ت) در ارتباط با انطباق محصوالت و خدمات و افزایش رضایت مشتري باشند؛‬
‫ث) نظارت شوند؛‬
‫ج) انتقال داده شوند؛‬
‫چ) بر حسب اقتضاء به روزآوري شده باشند‪.‬‬
‫سازمان باید اطلّاعات مدون در مورد اهداف کیفیت را نگهداري نماید‪.‬‬

‫‪ 2-2-6‬هنگام طرح ریزي تحققُ اهداف کیفیت‪ ،‬سازمان باید موارد زیر را تعیین نماید‪:‬‬
‫الف) آنچه که انجام خواهد شد؛‬
‫ب) منابعي که مورد نیاز خواهند بود؛‬
‫پ) افرادي که مسئول خواهند بود؛‬
‫رابطه اهداف کیفي با اهداف استراتژیک‬ ‫ت) زماني که تکمیل خواهند شد؛‬
‫ث) نتایج چگونه ارزیابي خواهند شد‪.‬‬
‫‪46‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-6‬اهداف کیفی و طرحریزی تحقق آنها‬

‫‪ :1-2-2-6‬اهداف کیفیت و طرحریزي تحقُق آنها ‪ -‬تکمیلي‬

‫مدیر ارشد باید تضمین نماید که اهداف کیفیت براي برآورده سازي الزامات مشتري تعریف و ایجاد شده اند و در‬
‫خصوص وظایف‪ ،‬فرآیندها و سطوح در سراسر سازمان حفظ شده اند‪.‬‬

‫نتایج بازنگري سازمان در مورد طرف هاي ذینفع و الزامات مربوطه به ایشان باید هنگامي که سازمان اهداف کیفي‬
‫(الاقل) ساالنه و شاخص هاي عملکردي مربوطه (داخلي و بیروني) را ایجاد مي نماید‪ ،‬در نظر گرفته شده باشند‪.‬‬

‫‪47‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-6‬طرحریزی تغییرات‬

‫هنگام تعیین نیاز سازمان به تغییرات در سیستم مدیریت کیفیت‪ ،‬تغییرات باید به روشي طرحریزي شده اجرا‬
‫شوند‪.‬‬
‫سازمان باید موارد زیر را در نظر بگیرد‪:‬‬
‫الف) هدف از تغییرات و عواقب بالقوه آن؛‬
‫ب) هماهنگي سیستم مدیریت کیفیت؛‬
‫پ) دسترسي به منابع؛‬
‫ت) تخصیص یا تخصیص مجدد مسئولیت ها و اختیارات‪.‬‬

‫‪ Change Management‬مدیریت تغییرات‬

‫‪48‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ -7‬پشتیبانی ‪Support‬‬

‫‪49‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -7‬پشتیبانی ‪Support‬‬

‫‪ ۱-7‬منابع‬

‫‪ ۲-7‬شایستگی‬

‫‪ ۳-7‬آگاهی‬

‫‪ 4-7‬ارتباطات‬

‫‪ 5-7‬اطالعات مدون‬

‫‪50‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-7‬منابع‬

‫‪ 1-1-۷‬کلیات‬
‫سازمان باید منابع مورد نیاز براي ایجاد‪ ،‬پیاده سازي‪ ،‬نگهداري و بهبود مداوم سیستم مدیریت کیفیت را‬
‫تعیین و فراهم نماید‪.‬‬
‫سازمان باید موارد زیر را در نظر گیرد‪:‬‬
‫الف) قابلیت ها و محدودیت هاي منابع موجود داخلي؛‬
‫ب) نیازمندي هایي که باید از تأمین کنندگان بیروني به دست آید‪.‬‬

‫‪51‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-۱-7‬کارکنان‬

‫سازمان باید کارکنان مورد نیاز براي اجراي اثربخش سیستم مدیریت کیفیت و پیاده سازي و کنترل‬

‫فرآیندهاي آن را تعیین و فراهم نماید‪.‬‬

‫‪52‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۱-7‬زیر ساخت‬

‫سازمان باید زیرساخت هاي الزم براي اجراي فرآیندها و دستیابي به انطباق محصوالت و خدمات خود را‬

‫تعیین‪ ،‬فراهم و نگهداري نماید‪.‬‬

‫توجه‪ :‬زیرساخت مي تواند شامل موارد زیر باشد‪:‬‬

‫الف) ساختمان ها و تأسیسات مربوطه؛‬

‫ب) تجهیزات‪ ،‬شامل سخت افزار و نرم افزار؛‬

‫ت) منابع حمل و نقل؛‬

‫ث) فنآوري اطلّاعات و ارتباطات‪.‬‬

‫‪53‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۳-۱-7‬طر حریزی کارخانه‪ ،‬تأسیسات و تجهیزات‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید از یک رویکرد چند جانبه شامل شناسایي ریسک و روشهاي کاهش ریسک را براي توسعه و بهبود طرح‬

‫کارخانه‪ ،‬تأسیسات و تجهیزات استفاده نماید‪ .‬در طراحي جانمایي کارخانه‪ ،‬سازمان باید‪:‬‬

‫الف) جریان مواد‪ ،‬جابجایي مواد و استفاده ارزش افزا از فضاي پاي کار شامل کنترل محصول نامنطبق را بهینه سازي‬

‫نماید و‬

‫ب) حسب کاربرد‪ ،‬جریان مواد هموار را تسهیل نماید‪.‬‬

‫‪54‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :4-۱-7‬محیط اجرای فرآیندها‬

‫سازمان باید محیط الزم براي بهره برداري از فرآیندها و دستیابي به انطباق محصوالت و خدمات را تعیین‪ ،‬فراهم و نگهداري‬
‫نماید‪.‬‬
‫توجه‪ :‬یک محیط مناسب مي تواند ترکیبي از عوامل انساني و فیزیکي‪ ،‬مانند‪:‬‬
‫الف) اجتماعي (نظیر بدون تبعیض‪ ،‬آرام‪ ،‬غیر تهاجمي)؛‬
‫ب) رواني (نظیر کم استرس‪ ،‬پیشگیري کننده از فرسودگي شغلي‪ ،‬عاطفي)؛‬
‫پ) فیزیکي (نظیر دما‪ ،‬گرما‪ ،‬رطوبت‪ ،‬نور‪ ،‬جریان هوا‪ ،‬بهداشت‪ ،‬سروصدا)‪.‬‬
‫این عوامل مي تواند به نحو قابل مالحظه اي وابسته به نوع محصوالت و خدمات ارائه شده متفاوت باشد‪.‬‬

‫توجه‪ :‬صدور گواهینامه شخص ثالث به رسمیت شناخته شده براي ایزو ‪( ۴5001‬یا معادل آن) ممکن است براي اثبات انطباق‬
‫سازمان با جنبه هاي ایمني کارکنان با این الزامات استفاده شود‪.‬‬

‫‪55‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-4-۱-7‬محیط اجرای فرآیندها ‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید محیط کار را در حالت نظم و پاکیزگي نگه دارد و سازگار با الزامات محصول و فرآیند تولید اصالح نماید‪.‬‬

‫‪56‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :5-۱-7‬منابع پایش و اندازه گیری‬

‫سازمان باید منابع مورد نیاز براي اطمینان از اعتبار و قابل اعتماد بودن نتایجي که هنگام پایش یا اندازه گیري انطباق‬
‫محصوالت و خدمات استفاده مي شوند را تعیین و فراهم نماید‪.‬‬
‫سازمان باید اطمینان داشته باشد که منابع ارائه شده‪:‬‬
‫الف) براي نوع خاصي از فعالیتهاي پایش و اندازه گیري که در حال انجام است‪ ،‬مناسب هستند‪.‬‬
‫ب) به منظور اطمینان از تداوم تناسب با کاربردشان نگهداري مي شوند‪.‬‬
‫سازمان باید اطلّاعات مدون مقتضي را به عنوان شواهدي از تناسب منابع پایش و اندازه گیري با اهداف حفظ نماید‪.‬‬

‫‪57‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۱-5-۱-7‬تحلیل سیستم اندازه گیری‬

‫مطالعات آماري باید براي تحلیل انحراف در نتایج حاصل از هر نوع بازرسي‪ ،‬اندازه گیري و سیستم تجهیزات آزمون‬
‫مشخص شده در برنامه کنترل انجام شود‪ .‬روشهاي تحلیلي و معیارهاي پذیرش مورد استفاده باید با آنچه که در مرجع‬
‫راهنماي تحلیل سیستم هاي اندازه گیري مطابقت داشته باشد‪ .‬سایر روش هاي تحلیلي و معیارهاي پذیرش‪ ،‬در صورتي‬
‫که توسط مشتري تأیید شده باشد‪ ،‬ممکن است استفاده شود‪.‬‬
‫سوابق پذیرش مشتري براي روش هاي جایگزین باید همراه با نتایج حاصل از تحلیل سیستم هاي اندازه گیري‬
‫جایگزین حفظ شده باشد‪.‬‬
‫توجه‪ :‬اولویت بندي مطالعات ‪ MSA‬بایستي متمرکز بر مشخصات بحراني یا ویژه محصول یا فرآیند باشد‪.‬‬

‫‪58‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-5-۱-7‬قابلیت ردیابی اندازه گیری‬

‫هنگامي که قابلیت ردیابي اندازه گیري الزام شده یا به عنوان بخشي ضروري از اعتمادپذیري نتایج اندازه گیري توسط سازمان طرح‬
‫شده باشد‪ ،‬تجهیزات اندازه گیري باید‪:‬‬
‫الف) در فواصل زماني مشخص‪ ،‬یا قبل از استفاده بر مبناي استانداردهاي قابل ردیابي به استانداردهاي اندازه گیري بین المللي یا مليّ؛‬
‫مورد کالیبراسیون یا تصدیق‪ ،‬یا هر دو مورد‪ ،‬قرارگیرند‪ .‬هنگامي که هیچ استانداردي موجود نباشد‪ ،‬مبناي استفاده شده براي‬
‫کالیبراسیون یا تصدیق باید به عنوان اطلّاعات مدون حفظ شوند؛‬
‫ب) به لحاظ تعیین وضعیت شان قابل شناسایي باشند؛‬
‫پ) در برابر تنظیمات‪ ،‬آسیب یا خرابي منجر به بي اعتباري وضعیت کالیبراسیون و نتایج اندازه گیري هاي آتي حفاظت شده باشند‪.‬‬
‫سازمان باید هنگامي که تجهیزات اندازه گیري براي مقاصد پیش بیني شده نامناسب تشخیص داده شوند‪،‬‬
‫تأثیرپذیري نامطلوب اعتبار نتایج اندازه گیري قبلي را تعیین و باید اقدامات مقتضي را حسب نیاز اتخاذ نماید‪.‬‬

‫‪59‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۲-5-۱-7‬سوابق کالیبراسیون ‪ /‬تصدیق‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید یک فرآیند مدون براي مدیریت سوابق کالیبراسیون‪ /‬تصدیق داشته باشد‪ .‬سوابق فعالیت هاي کالیبراسیون‪ /‬تصدیق براي تمامي ابزار‬
‫اندازه گیري‪ ،‬بازرسي و آزمون (از جمله تجهیزات متعلق به کارکنان مرتبط براي اندازه گیري‪،‬تجهیزات متعلق به مشتري‪ ،‬یا تجهیزات در محل متعلق‬
‫به تأمین کننده) که براي فراهم سازي شواهد انطباق با الزامات داخلي‪ ،‬مقرراتي و قانوني و الزامات تعریف شده مشتري ضروري هستند‪ ،‬باید حفظ‬
‫شود‪.‬‬
‫سازمان باید تضمین نماید که فعالیت ها و سوابق کالیبراسیون‪ /‬تصدیق شامل جزئیات زیر مي باشد‪:‬‬
‫الف) تجدید نظر تغییرات مهندسي که بر سیستم هاي اندازه گیري تأثیرگذار هستند؛‬
‫ب) هر گونه قرائت خارج از مشخصات برداشت شده ضمن کالیبراسیون‪ /‬تصدیق؛‬
‫پ) یک ارزیابي از مخاطره استفاده مورد نظر از کاال ناشي از شرایط خارج از مشخصات؛ (ریسک کالیبراسیون)‬
‫ت) هنگامي که یک بخش از تجهیزات اندازه گیري و آزمون خارج از کالیبراسیون تشخیص داده شود یا در فاصله زماني برنامه ریزي شده تصدیق یا‬
‫کالیبراسیون یا در زمان استفاده از آن آسیب دیده باشد‪ ،‬باید اطلّاعات مدون از میزان اعتبار نتایج اندازه گیري قبلي انجام شده با این بخش از‬
‫تجهیزات اندازه گیري و آزمون شامل تاریخ آخرین کالیبراسیون استاندارد مرتبط و تاریخ مقتضي آتي گزارش کالیبراسیون؛ حفظ شود؛‬
‫ث) اطالع رساني به مشتري چنانچه محصول یا مواد مشکوك ارسال شده باشد‪.‬‬
‫ج) بیانیه انطباق با مشخصات پس از کالیبراسیون‪ /‬تصدیق؛‬
‫چ) تصدیق اینکه ویرایش نرم افزار مورد استفاده براي کنترل محصول و فرآیند[همان] عنوان مشخص شده است؛‬
‫ح) سوابق فعالیت هاي کالیبراسیون و نگهداري براي تمامي اندازه گیري ها (شامل تجهیزات متعلق به کارکنان‪ ،‬تجهیزات متعلق به مشتري‪ ،‬یا‬
‫تجهیزات در محل متعلق به تأمین کننده)؛‬
‫خ) تصدیق نرم افزار مرتبط با تولید استفاده شده براي کنترل محصول و فرآیند (شامل نرم افزار نصب شده بر روي تجهیزات متعلق به کارکنان‪،‬‬
‫تجهیزات متعلق به مشتري‪ ،‬یا تجهیزات در محل متعلق به تأمین کننده)؛‬

‫‪60‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-5-۱-7‬الزامات آزمایشگاه‬

‫‪ 1-۳-5-1-۷‬آزمایشگاه درون سازماني‬

‫تسهیالت آزمایشگاه داخلي سازمان باید یک دامنه تعریف شده شامل توانایي براي فراهم آوري خدمات بازرسي‪،‬‬
‫آزمون‪ ،‬یا کالیبراسیون مورد نیاز داشته باشد‪ .‬دامنه آزمایشگاه باید در مستندات سیستم مدیریت کیفیت در نظر‬
‫گرفته شده باشد‪ .‬آزمایشگاه باید الزامات براي موارد زیر را‪ ،‬به عنوان حداقل‪ ،‬مشخص و پیاده سازي نموده باشد‪:‬‬
‫الف) کفایت روش هاي اجرایي فنيّ آزمایشگاه؛‬
‫ب) صالحیت کارکنان آزمایشگاه؛‬
‫پ) آزمون محصول؛‬
‫ت) توانایي انجام صحیح این خدمات‪ ،‬قابل ردیابي به استاندارد فرآیند مربوطه مانند ‪ EN ، ASTM‬و غیره و هنگامي‬
‫که هیچ استاندارد (استانداردهاي) مليّ یا ‪ ،‬بین المللي در دسترس نباشد‪ ،‬سازمان باید روشي به منظور تصدیق قابلیت‬
‫سیستم اندازه گیري تعریف و پیاده سازي نماید؛‬
‫ث) الزامات مشتري‪ ،‬در صورت وجود؛‬
‫ج) بازنگري سوابق مرتبط‪.‬‬
‫توجه‪ :‬اعتباردهي رسمي شخص ثالث ‪ ISO/IEC 17025‬ممکن است براي اثبات انطباق آزمایشگاه داخل سازمان با‬
‫این الزام استفاده شده باشد‪.‬‬

‫‪61‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-5-۱-7‬الزامات آزمایشگاه‬

‫‪ 1-۳-5-1-۷‬آزمایشگاه برون سازماني‬

‫تسهیالت آزمایشگاه خارجي‪ /‬تجاري‪ /‬مستقل براي بازرسي‪ ،‬آزمون‪ ،‬یا خدمات کالیبراسیون مورد استفاده‬
‫توسط سازمان باید یک دامنه آزمایشگاهي تعریف شده شامل توانایي انجام بازرسي‪ ،‬آزمون‪ ،‬یا کالیبراسیون‬
‫مورد نیاز داشته باشد‪:‬‬
‫آزمایشگاه باید با ‪ ISO/IEC 17025‬یا معادل مليّ آن و شامل بازرسي‪ ،‬آزمون‪ ،‬یا خدمات کالیبراسیون مربوطه‬
‫در دامنه مجوز رسمي (گواهي نامه) گواهي شده باشد؛ گواهي کالیبراسیون یا گزارش آزمون باید شامل عالمت‬
‫یک طرف مجاز رسمي مليّ باشد؛ یا باید شواهدي دال بر قابل قبول بودن آزمایشگاه خارجي از طرف مشتري‬
‫وجود داشته باشد‪.‬‬
‫استفاده از خدمات کالیبراسیون‪ ،‬به غیر از آزمایشگاههاي واجد شرایط (یا پذیرفته شده از طرف مشتري)‪ ،‬در‬
‫صورت لزوم ‪ ،‬ممکن است موضوع تأیید مقررات دولتي باشد‪.‬‬

‫‪62‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 6-۱-7‬دانش سازمانی‬

‫سازمان باید دانش الزم براي اجراي فرآیندها و دستیابي به انطباق محصوالت و خدمات را تعیین نماید‪.‬‬
‫این دانش باید نگهداري شده و بر حسب نیاز در دسترس باشد‪.‬‬
‫هنگام رسیدگي به نیازمندي ها و روندهاي در حال تغییر‪ ،‬سازمان باید به دانش فعلي توجه داشته و چگونگي دستیابي‬
‫یا دسترسي به دانش بیشتر و به روزآوري هاي مورد نیاز را تعیین نماید‪.‬‬
‫توجه ‪ :1‬دانش سازماني‪ ،‬دانش ویژه سازمان بوده و حاصل تجربه است‪ .‬دانش سازمان اطلّاعاتي است که براي دستیابي‬
‫به اهداف سازمان استفاده شده و اشتراك گذاري مي شود‪.‬‬
‫توجه ‪ :2‬دانش سازماني مي تواند مبتني بر موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف) منابع داخلي( نظیر مالکیت معنوي؛ دانش حاصل از تجربیات‪ ،‬درسهاي آموخته شده از شکست ها و پروژه هاي‬
‫ناموفق؛ تبدیل و به اشتراك گذاري دانش و تجربیات غیرمکتوب؛ نتایج حاصل از بهبود در فرآیندها‪ ،‬محصوالت و‬
‫خدمات)؛‬
‫ب) منابع خارجي ( نظیر استانداردها؛ منابع دانشگاهي؛ کنفرانس ها؛ دانش جمع آوري شده از مشتریان یا تأمین‬
‫کنندگان بیروني)‬

‫‪63‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-7‬شایستگی‬

‫سازمان باید‪:‬‬
‫الف) شایستگي هاي الزم براي فرد (افراد) تحت کنترل سازمان که کارشان بر اثربخشي و کارایي سیستم‬
‫مدیریت کیفیت مؤثر است را تعیین نماید‪.‬‬
‫ب) از اینکه این کارکنان به لحاظ تحصیالت‪ ،‬آموزش یا تجربه مقتضي داراي شایستگي هستند‪ ،‬اطمینان یابد‪.‬‬
‫پ) هنگامي که کاربرد داشته باشد‪ ،‬اقدامات حصول شایستگي الزم را تعیین و اثربخشي اقدامات انجام شده را‬
‫ارزیابي نماید؛‬
‫ت) اطلّاعات مدون مقتضي را به عنوان شواهد شایستگي حفظ نماید‪.‬‬

‫توجه‪ :‬اقدامات قابل اجرا‪ ،‬براي مثال‪ ،‬مي تواند شامل ارائه آموزش‪ ،‬مربي گري‪ ،‬یا تجدید انتصاب افرادي که در‬
‫حال حاضر شاغل هستند‪ ،‬یا استخدام یا عقد قرارداد با افراد داراي صالحیت باشد‪.‬‬

‫‪ :1-2-۷‬صالحیت ‪ -‬تکمیلي‬
‫سازمان باید فرآیند (فرآیندهاي) مدوني براي شناسایي نیازهاي آموزشي شامل آگاهي و دستیابي به شایستگي براي‬
‫تمامي کارکناني که فعالیت هاي مؤثر بر انطباق با الزامات محصول و فرآیند را به انجام مي رسانند؛ ایجاد و نگهداري‬
‫نماید‪.‬‬
‫‪64‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۲-7‬شایستگی ‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید فرآیند (فرآیندهاي) مدوني براي شناسایي نیازهاي آموزشي شامل آگاهي و دستیابي به شایستگي براي‬

‫تمامي کارکناني که فعالیت هاي مؤثر بر انطباق با الزامات محصول و فرآیند را به انجام مي رسانند؛ ایجاد و نگهداري‬

‫نماید‪.‬‬

‫‪65‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-۲-7‬شایستگی ‪ -‬آموزش حین کار‬

‫سازمان باید آموزش حین کار (شامل آموزش الزامات مشتري) را براي کارکنان در هر یک از مسئولیت هاي‬
‫جدید یا تغییر یافته مؤثر بر انطباق با الزامات کیفي‪ ،‬الزامات داخلي‪ ،‬الزامات مقرراتي یا قانوني فراهم نماید؛‬
‫که شامل کارکنان قراردادي یا موقت مي شود‪.‬‬

‫سطح جزئیات مورد نیاز براي آموزش حین کار باید متناسب با سطح دانش کارکنان و پیچیدگي کار (کارهایي)‬

‫باشد که ایشان ملزم به انجام روزانه آنها هستند‪ .‬کارکناني که کار ایشان مي تواند کیفیت را تحت تأثیر قرار‬

‫دهد باید در مورد عواقب ناشي از عدم انطباق با الزامات مشتري آگاهي داده شده باشند‪.‬‬

‫‪66‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۲-7‬صالحیت ممیز داخلی‬

‫سازمان باید یک (یا چند) فرآیند مدون به منظور تصدیق صالحیت ممیزین داخلي‪ ،‬با توجه‬
‫به هر گونه الزامات خاص مشتري داشته باشند‪.‬‬
‫براي راهنمایي هاي تکمیلي در رابطه با صالحیت هاي ممیز‪ ،‬به ایزو ‪ 19011‬مراجعه‬
‫نمایید‪.‬‬
‫سازمان باید یک فهرست از ممیزین داخلي واجد شرایط را نگهداري نماید‪.‬‬

‫‪67‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :4-۲-7‬صالحیت ممیز طرف دوم‬

‫سازمان باید صالحیت ممیزین انتخاب شده براي ممیزي طرف دوم را به اثبات رساند‪ .‬ممیزین طرف دوم باید‬
‫الزامات خاص مشتري براي احراز صالحیت ممیزین را تأمین نموده و حداقل صالحیت هاي اصلي زیر را به‬
‫اثبات رسانند‪ ،‬از جمله درك‪:‬‬
‫الف) رویکرد فرآیندي صنعت خودرو براي ممیزي‪ ،‬شامل تفکرُ مبتني بر ریسک؛‬
‫ب) الزامات قابل اجراي خاص سازمان و مشتري؛‬
‫پ) الزامات قابل اجراي ایزو ‪ 9001‬و ‪ IATF 16496‬مربوط به دامنه ممیزي؛‬
‫ت) فرآیند (فرآیندهاي) تولید داراي کاربرد براي ممیزي‪ ،‬شامل‪ ، FMEA‬برنامه کنترل؛‬
‫ث) الزامات قابل اجراي ابزار بنیادین مربوط به دامنه ممیزي؛‬
‫ج) چگونگي طرح ریزي‪ ،‬اجرا‪ ،‬تهیه گزارش و بستن یافته هاي ممیزي‪.‬‬

‫‪68‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۳-7‬آگاهی‬

‫سازمان باید اطمینان نماید که افرادي که تحت کنترل سازمان کار مي کنند از موارد زیر آگاهند‪:‬‬
‫الف) خط مشي کیفیت؛‬
‫ب) اهداف کیفیت مرتبط؛‬
‫ت) سهم شان در اثربخشي سیستم مدیریت کیفیت‪ ،‬شامل مزایاي بهبود عملکرد؛‬
‫ث) مفهوم عدم انطباق با الزامات سیستم مدیریت کیفیت‪.‬‬

‫‪69‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۳-7‬آگاهی‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید اطلّاعات مدون اثبات آگاهي تمامي کارکنان از تأثیر خود بر کیفیت محصول و اهمیت فعالیت هاي‬
‫خود در دستیابي‪ ،‬حفظ و بهبود کیفیت‪ ،‬شامل الزامات مشتري و ریسک هاي تحمیل شده بر مشتري منتج از‬
‫محصول نامنطبق را نگه داري نماید‪.‬‬

‫‪70‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-۳-7‬توانمندسازی و انگیزش کارکنان‬

‫سازمان باید یک (یا چند) فرآیند مدون ایجاد انگیزه در کارکنان براي دستیابي به اهداف کیفیت‪ ،‬بهبود مداوم‬
‫و ایجاد محیطي که نوآوري را ترویج دهد؛ نگهداري نماید‪.‬‬
‫این فرآیند باید شامل ارتقاء کیفیت و آگاهي تکنولوژیکي در سرتاسر سازمان باشد‪.‬‬

‫‪71‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 4-7‬ارتباطات‬

‫سازمان باید ارتباطات داخلي و خارجي مربوط به سیستم مدیریت کیفیت‪ ،‬از جمله موارد زیر را تعیین نماید‪:‬‬
‫الف) آنچه که موضوع ارتباط خواهد بود؛‬
‫ب) زمان ارتباط؛‬
‫جریان دو سویه اطالعات‪ ،‬چارت سازمانی در این بند قرار دارد‪.‬‬ ‫پ) افراد ارتباط گیرنده؛‬
‫ت) چگونگي برقراري ارتباط؛‬
‫ث) برقرار کننده ارتباط‪..‬‬

‫‪72‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 5-7‬اطالعات مدون‬

‫‪ :1-5-۷‬عمومي ‪ /‬کلیات‬

‫سیستم مدیریت کیفیت سازمان باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬

‫الف) اطلّاعات مدون الزام شده در این استاندارد بین المللي؛‬
‫ب) اطلّاعات مدون که توسط سازمان براي اثربخشي سیستم مدیریت کیفیت ضروري تشخیص داده شده اند؛‬
‫توجه‪ :‬میزان اطلّاعات مدون سیستم مدیریت کیفیت سازمان‪ ،‬بنابر مالحظات زیر مي تواند متفاوت باشد‪:‬‬
‫➢ اندازه سازمان و نوع فعالیت ها‪ ،‬فرآیندها‪ ،‬محصوالت و خدمات؛‬
‫➢ پیچیدگي فرآیندها و تعامل آنها؛‬
‫➢ صالحیت افراد‪.‬‬

‫‪73‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۱-5-7‬تدوین سیستم مدیریت کیفیت‬

‫سیستم مدیریت کیفیت سازمان ‪ ،‬باید تدوین شده و شامل یک نظامنامه کیفیت باشد‪ ،‬که مي تواند مجموعه اي از مدارك‬
‫(الکترونیکي یا نسخ ملموس) باشد‪.‬‬
‫فرُم و ساختار نظامنامه کیفیت در اختیار سازمان بوده و وابسته به اندازه‪ ،‬فرهنگ و پیچیدگي سازمان خواهد بود‪ .‬سازمان مي بایستي‬
‫یک فهرست از مدارکي که نظامنامه کیفیت را تشکیل مي دهند را حفظ نماید‪.‬‬
‫نظامنامه کیفیت‪ ،‬الاقل باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف) دامنه سیستم مدیریت کیفیت‪ ،‬شامل جزئیات و توجیه هر نوع مستثني سازي؛‬
‫ب) فرآیندهاي مدون ایجاد شده براي سیستم مدیریت کیفیت‪ ،‬یا اشاره به آنها؛‬
‫پ) فرآیندهاي سازمان و توالي و تعامل آنها (ورودي ها و خروجي ها)‪ ،‬از جمله نوع و میزان کنترل هر یک فرآیندهاي برونسپاري‬
‫شده؛‬
‫ت) یک مدرك (به عنوان مثال‪ ،‬ماتریس) نشان دهنده اینکه متن سیستم مدیریت کیفیت سازمان در کجا به الزامات خاص مشتري‬
‫رسیدگي مي نماید‪.‬‬

‫‪74‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-5-7‬ایجاد و بروزآوری‬

‫هنگام ایجاد و به روزآوري اطلّاعات مدون‪ ،‬سازمان باید به نحو مقتضي از موارد زیر اطمینان حاصل نماید‪:‬‬
‫الف) شناسایي و شرح (نظیر عنوان‪ ،‬تاریخ‪ ،‬تهیه کننده‪ ،‬یا شماره ارجاع)؛‬
‫ب) قالب ( نظیر زبان‪ ،‬نسخه نرم افزاري‪ ،‬تصویر) و رسانه ( نظیر کاغذي‪،‬الکترونیکي)؛‬
‫پ) بازنگري و تصویب براي تناسب و کفایت‪.‬‬

‫‪75‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-5-7‬کنترل اطالعات مدون‬

‫اطلّاعات مدون الزامي در سیستم مدیریت کیفیت و این استاندارد بین المللي باید به منظور اطمینان از موارد زیر‬
‫کنترل شوند‪:‬‬
‫الف) در دسترس بودن و مناسب بودن براي استفاده‪ ،‬در مکان و زماني که مورد نیازند؛‬
‫ب) حفاظت به اندازه کافي ( نظیر نقص در محرمانه بودن‪ ،‬استفاده نادرست‪،‬یا نقص در یکپارچگي)‬

‫براي کنترل اطلّاعات مدون‪ ،‬سازمان باید در صورت کاربرد به موارد زیر رسیدگي نماید‪:‬‬
‫الف) توزیع‪ ،‬دسترسي‪ ،‬بازیابي و استفاده؛‬
‫ب) ذخیره سازي و حفظ‪ ،‬از جمله حفظ خوانایي؛‬
‫پ) کنترل تغییرات (نظیر کنترل شماره بازنگري)؛‬
‫ت) حفظ و جایگزیني‪.‬‬

‫توجه‪ :‬دسترسي مي تواند بر تصمیم گیري در مورد فقط اجازه مشاهده اطلّاعات مدون‪ ،‬یا‬
‫اجازه و اختیار مشاهده و تغییر اطلّاعات مدون داللت نماید‪.‬‬

‫‪76‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۲-۳-5-7‬حفظ سوابق‬

‫سازمان باید خط مشي حفظ سوابق را تعریف‪ ،‬تدوین و پیاده سازي نماید‪ .‬کنترل سوابق باید الزامات قانوني‪،‬‬
‫مقرراتي‪ ،‬سازماني و الزامات مشتري را برآورده نماید‪.‬‬
‫تأییدیه هاي قطعه تولیدي‪ ،‬سوابق ابزارسازي (از جمله نگهداري و مالکیت)‪ ،‬سوابق طراحي محصول و فرآیند‪،‬‬
‫سفارشات خرید (در صورت کاربرد)‪ ،‬یا قراردادها و اصالحیه ها باید در مدت زماني که الزامات تولید و خدمات‬
‫محصول فعال است‪ ،‬به عالوه یک سال تقویمي‪ ،‬حفظ شده باشند؛ مگر این که به شکل دیگري توسط مشتري یا‬
‫نهاد قانون گذار مشخص شده باشد‪.‬‬
‫توجه‪ :‬اطلّاعات مدون تأیید قطعه تولیدي ممکن است شامل محصوالت تأیید شده‪ ،‬سوابق تجهیزات آزمون داراي‬
‫کاربرد و یا داده هاي آزمون تأیید شده باشد‪.‬‬

‫‪77‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-۲-۳-5-7‬مشخصات مهندسی‬

‫سازمان باید یک فرآیند مدون براي تشریح بازنگري‪ ،‬توزیع و پیاده سازي تمامي استانداردها‪/‬‬
‫مشخصات مهندسي و تجدید نظرهاي مرتبط براساس زمانبندي مشتري‪ ،‬حسب نیاز‪ ،‬داشته باشد‪.‬‬

‫بازنگري بایستي در طول ‪ 10‬روز کاري از دریافت اطالعیه تغییرات مشخصات فنّي‪ /‬استانداردهاي مهتدسي‬
‫تکمیل شده باشد‪.‬‬
‫توجه‪ :‬هنگامي که این مشخصات فني در سوابق طراحي ارجاع داده شده باشند یا در صورتي که بر مدارك‬
‫فرآیند تأیید قطعه تولیدي مانند برنامه کنترل‪ ،‬تحلیل ریسک و ‪ FMEA‬ها‪ ،‬تأثیرگذار باشند‪ ،‬هر تغییر در‬
‫این استانداردها مشخصات فني ممکن است نیازمند به روزآوري مدارك تأیید قطعه تولیدي مشتري شود‪.‬‬

‫‪78‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ -8‬عملیات ‪Operation‬‬

‫‪79‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -8‬عملیات‬

‫‪ ۱-8‬طرحریزی و کنترل عملیات‬

‫‪ ۲-8‬ارتباط با مشتری‬
‫‪ ۳-8‬طراحی و توسعه محصول و خدمات‬
‫‪ 4-8‬کنترل فرآیندها‪ ،‬محصوالت و خدمات تامین شده بیرونی (خرید)‬
‫‪ 5-8‬کنترل تولید و ارائه خدمات‬
‫‪ 6-8‬ارائه محصوالت و خدمات‬
‫‪ 7-8‬کنترل خروجی های نامنطبق‬

‫‪80‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-8‬طرحریزی و کنترل عملیات‬

‫سازمان باید فرآیندهاي مورد نیاز براي برآورده سازي الزامات فراهم آوري محصوالت و خدمات و پیاده سازي‬
‫اقدامات تعیین شده را ضمن توجه به موارد زیر طرح ریزي‪ ،‬پیاده سازي و کنترل نماید‪:‬‬
‫الف) تعیین الزامات محصوالت و خدمات‪.‬‬
‫ب) تعیین معیارهاي مربوط به‪:‬‬
‫‪ )1‬مراحل؛ ‪ )2‬پذیرش محصوالت و خدمات؛‬
‫پ) تعیین منابع مورد نیاز براي دستیابي به انطباق با الزامات محصول و خدمات؛‬
‫ت) پیاده سازي کنترل فرآیندها مطابق با معیارها؛‬
‫ث) تعیین و نگه داشتن اطلّاعات مدون در حد مورد نیاز براي‪:‬‬
‫‪ )1‬حصول اطمینان از اجراي فرآیندها بر اساس ترتیبات طرح ریزي شده‪،‬‬
‫‪ )2‬اثبات انطباق محصوالت و فرآیندها با الزامات‪.‬‬

‫‪81‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۱-8‬طرحریزی و کنترل اجرایی ‪ -‬تکمیلی‬

‫هنگام طرح ریزي تحقق محصول‪ ،‬موارد زیر باید در نظر گرفته شده باشند‪:‬‬
‫ب) الزامات لجستیکي؛‬ ‫الف) الزامات مشتري براي محصول و مشخصات فني؛‬
‫ث) معیار پذیرش‪.‬‬ ‫ت) برنامه ریزي پروژه‬ ‫پ) امکان سنجي تولید؛‬

‫‪82‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-۱-8‬رازداری‬

‫سازمان باید از محرمانه بودن محصوالت قراردادي مشتري و پروژه هاي در حال توسعه‪ ،‬از جمله‬
‫اطلّاعات مربوط به محصول‪ ،‬اطمینان داشته باشد‪.‬‬

‫‪83‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۲-8‬ارتباط با مشتری‬

‫ارتباط با مشتریان باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬

‫الف) ارائه اطلّاعات مربوط به محصوالت و خدمات؛‬
‫ب) رسیدگي به استعالم ها‪ ،‬قراردادها یا سفارشات‪ ،‬شامل تغییرات؛‬
‫پ) اخذ بازخورد مشتري در رابطه محصوالت و خدمات‪ ،‬شامل شکایت مشتري؛‬
‫ت) رسیدگي یا کنترل اموال مشتري؛‬
‫ث) ایجاد الزامات خاص براي اقدامات اقتضایي‪ ،‬در موارد مناسب‪.‬‬

‫‪84‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۱-۲-8‬ارتباط با مشتری‪ -‬تکمیلی‬

‫ارتباطات نوشتاري یا کالمي باید با زبان مورد توافق با مشتري باشد‪ .‬سازمان باید توانایي برقراري ارتباط‬

‫اطلّاعاتي ضروري‪ ،‬از جمله داده در یک زبان کامپیوتري و در قالب مشخص شده توسط مشتري را داشته باشد‪( .‬‬

‫نظیر داده هاي طراحي توسط کامپیوتر‪ ،‬تبادل الکترونیکي داده ها)‬

‫‪85‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲ - ۲ -8‬تعیین الزامات مربوط به محصوالت و خدمات‬

‫هنگام تعیین الزامات محصوالت و خدمات به منظور ارائه به مشتریان‪ ،‬سازمان باید اطمینان حاصل نماید که‪:‬‬
‫الف( الزامات محصوالت و خدمات شامل موارد زیر تعریف شدهاند‪:‬‬
‫‪ ( 1‬هر گونه شرایط قانوني و مقرراتي قابل اجرا؛‬
‫‪ ( 2‬موارد ضروري قابل توجه توسط سازمان؛‬
‫ب( توان برآوردهسازي مطالبات مربوط محصوالت و خدمات پیشنهاد شده‪.‬‬

‫‪86‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۲ – ۲ -8‬تعیین الزامات مربوط به محصوالت و خدمات‪-‬تکمیلی‬

‫این الزامات باید شامل بازیافت‪ ،‬پیامدهاي زیست محیطي و مشخصّات مشخص شده به عنوان نتیجهي دانش‬
‫سازمان از محصول و فرآیندهاي ساخت باشد‪.‬‬
‫انطباق با ایزو ‪ ، 9001‬بخش ‪ 2 - 2 - ۸‬بخش الف ‪ ( 1‬باید در نظر گرفته شده باشد امّا نباید به‪ :‬تمامي‬
‫قوانین قانوني‪ ،‬ایمني و محیط زیستي داراي کاربُرد مبتني بر مالکیّت‪ ،‬انبارش‪ ،‬حمل و نقل‪ ،‬بازیافت‪ ،‬امحاء یا‬
‫دفع مواد؛ محدود شده باشد‪.‬‬

‫‪87‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۲-8‬بازنگری الزامات مربوط به محصول و خدمات‬

‫سازمان باید از توانایي خود براي برآورده سازي الزامات محصوالت و خدمات پیشنهادي به مشتریان اطمینان حاصل‬
‫نماید‪ .‬سازمان باید پیش از تعهد به عرضه محصوالت و خدمات به مشتري‪ ،‬بازنگري موارد زیر تکمیل نموده باشد‪:‬‬
‫الف) الزامات مشخص شده توسط مشتري‪ ،‬از جمله الزامات تحویل و فعالیت هاي پس از تحویل؛‬
‫ب) الزاماتي که توسط مشتري مطرح نشده اند‪ ،‬اما براي استفاده ضروري هستند‪ ،‬چنانچه شناخته شده باشند؛‬
‫پ) الزامات مشخص شده توسط سازمان؛‬
‫ت) الزامات قانوني و مقرراتي داراي کاربرد در محصوالت و خدمات؛‬
‫ث) الزامات متفاوت قرارداد یا سفارش نسبت به شرایط سابق‪.‬‬

‫‪88‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ ۱-۱-۳-۲-8‬بازنگری الزامات مربوط به محصول و خدمات‪-‬تکمیلی‬

‫سازمان باید شواهد مدوّني از چشم پوشي مجاز مشتري براي‬

‫بازنگري رسمي مبتني بر الزامات مطرح شده در ایزو ‪ 9001‬بخش‬

‫‪ 1 - ۳ - 2 - ۸‬را حفظ نماید‪.‬‬

‫‪89‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ ۲-۱-۳-۲-8‬مشخصات ویژه تعیین شده توسط مشتری‪-‬تکمیلی‬

‫سازمان باید با الزام مشتري براي طراحي‪ ،‬تدوین تأییدیه و کنترل‬

‫مشخصّات ویژه انطباق داشته باشد‪.‬‬

‫‪90‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۱-۳-۲-8‬امکان سنجی تولید توسط سازمان ‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید از یک رویکرد چند موضوعه براي انجام تحلیل تعیین شرایطي دال بر امکان پذیري توانایي فرآیندهاي‬

‫تولید سازمان براي تولید سازگار محصوالتي که الزامات مهندسي و ظرفیت مشخص شده توسط مشتري را برآورده‬

‫مي سازند‪ ،‬استفاده نماید‪ .‬سازمان باید این تحلیل امکانسنجي را براي تمامي فرآیندهاي تولید یا فن آوري جدید‬

‫محصول براي سازمان و براي هر فرآیند تولید یا طراحي محصول تغییریافته به انجام رساند‪.‬‬

‫‪91‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 4-۲-8‬تغییرات الزامات محصوالت و خدمات‬

‫هنگامي که الزامات محصوالت و خدمات تغییریافته باشند‪ ،‬سازمان‬

‫باید اطمینان حاصل نماید که اطّالعات مدوّن اصالح شدهاند و افراد‬

‫مرتبط از الزامات تغییریافته آگاه شدهاند‪.‬‬

‫‪92‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 4-۲-8‬تغییرات الزامات محصوالت و خدمات‬

‫هنگامي که الزامات محصوالت و خدمات تغییریافته باشند‪ ،‬سازمان‬

‫باید اطمینان حاصل نماید که اطّالعات مدوّن اصالح شدهاند و افراد‬

‫مرتبط از الزامات تغییریافته آگاه شدهاند‪.‬‬

‫‪93‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 4-۲-8‬تغییرات الزامات محصوالت و خدمات‬

‫هنگامي که الزامات محصوالت و خدمات تغییریافته باشند‪ ،‬سازمان‬

‫باید اطمینان حاصل نماید که اطّالعات مدوّن اصالح شدهاند و افراد‬

‫مرتبط از الزامات تغییریافته آگاه شدهاند‪.‬‬

‫‪94‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-8‬طراحی و توسعه محصول و خدمات‬

‫سازمان باید فرآیند طراحي و توسعه اي که براي اطمینان از فراهم آوري متعاقب محصوالت و خدمات اقتضا‬
‫نماید را ایجاد‪ ،‬پیاده سازي و نگهداري نماید‪.‬‬

‫روش هاي طراحي باید به پیشگیري از خطا به جاي تشخیص آن اختصاص یابد‪.‬‬

‫‪95‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۱-۳-8‬طراحی و توسعه محصول و خدمات‪-‬تکمیلی‬

‫الزامات استاندارد ایزو ‪ ، 9001‬بخش ‪ ، 1 - ۳ - ۸‬باید به طراحي محصول‬

‫و فرآیند ساخت اعمال شود و باید بر پیشگیري از خطا به جاي‬
‫تشخیص متمرکز باشد‪.‬‬
‫سازمان باید فرآیند طراحي و توسعه را تدوین نماید‪.‬‬

‫‪96‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-۳-8‬طرحریزی طراحی و توسعه‬

‫در تعیین مراحل و کنترل طراحي و توسعه‪ ،‬سازمان باید موارد زیر در نظر بگیرد‪:‬‬
‫الف) ماهیت ‪ ،‬مدت زمان و پیچیدگي فعالیت هاي طراحي و توسعه؛‬
‫ب) مراحل مورد نیاز فرآیند‪ ،‬از جمله بازنگري هاي طراحي و توسعه قابل کاربرد؛‬
‫پ) فعالیت هاي تصدیق و صحه گذاري طراحي و توسعه؛‬
‫ت) مسئولیتها و اختیارات مربوط به فرآیند طراحي و توسعه؛‬
‫ث) منابع داخلي و خارجي مورد نیاز براي طراحي و توسعه محصوالت و خدمات؛‬
‫ج) نیازمندي هاي مربوط به کنترل ارتباطات افراد درگیر در فرآیند طراحي و توسعه؛‬
‫چ) نیاز به تعامل با مشتریان و کاربران در فرآیند طراحي و توسعه؛‬
‫ح) الزامات مورد نیاز براي ارائه محصوالت و خدمات؛‬
‫خ) سطح کنترل مورد انتظار فرآیند طراحي و توسعه توسط مشتریان و سایر طرف هاي ذینفع مربوطه؛‬
‫د) اطلّاعات مدون مورد نیاز براي اثبات این که الزامات طراحي و توسعه محقق شده اند‪.‬‬

‫‪97‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱- ۲-۳-8‬طرحریزی طراحی و توسعه‪-‬تکمیلی‬

‫سازمان باید اطمینان حاصل نماید که طرحریزي طراحي و توسعه‬

‫شامل تمامي ذینفعان تحت تأثیر داخل سازمان و‪ ،‬حسب اقتضاء‬
‫زنجیرهي تأمین آن است‪ .‬مثالهایي از نقاط استفاده از چنین‬
‫رویکرد چند انتظامي شامل موارد زیر است‪ ،‬امّا محدود به آنها‬
‫نمیشود‪:‬‬
‫الف( مدیریت پروژه )به عنوان مثال‪APQP ،‬و ‪VDA-RGA‬؛)‬
‫ب( فعالیّتهاي طراحي محصول و فرآیند ساخت )به عنوان مثال‪،‬‬
‫‪DFM‬و ( ‪ ،DFA‬مانند در نظر گرفتن استفاده از طراحیها و‬
‫فرآیندهاي ساخت جایگزین؛‬
‫پ( توسعه و بازنگري تحلیل ریسک طراحي محصول ) ‪FMEA‬ها(‪،‬‬
‫شامل اقدامات براي کاهش ریسکهاي بالقوه؛‬
‫ت( توسعه و بازنگري تحلیل ریسک فرآیند ساخت )به عنوان مثال‪،‬‬
‫‪FMEA‬ها‪ ،‬جریان فرآیند‪ ،‬برنامههاي کنترل و دستورالعملهاي کاري‬
‫استانداردشده(‪.‬‬
‫توجه یک رویکرد چند انتظامي به طور معمول شامل طراحي‪،‬‬
‫ساخت‪ ،‬مهندسي‪ ،‬کیفیت‪ ،‬تولید‪ ،‬خرید‪ ،‬تأمینکننده‪ ،‬نگهداري و‬
‫تعمیرات و حسب اقتضاء سایر فرآیندهاي سازمان است‪.‬‬
‫‪98‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲- ۲-۳-8‬مهارت های طراحی محصول‬

‫سازمان باید اطمینان حاصل نماید که کارکنان داراي مسئولیت‬

‫طراحي محصول داراي صالحیّت تحقُق شرایط طراحي بوده و براي‬

‫ابزار و فنون طراحي محصول داراي کاربُ رد مهارت یافته اند‪.‬‬

‫ابزار و فنون داراي کاربُرد باید توسط سازمان مشخص شود‪.‬‬

‫توجه یک مثال از مهارتهاي طراحي محصول‪ ،‬کاربُرد دادههاي‬

‫عددي پایه ي ریاضي است‪.‬‬

‫‪99‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۲-۳-8‬توسعه محصوالت با نرم افزارهای تعبیه شده‬

‫سازمان باید فرآیندي براي تضمین کیفیت محصوالت خود ضمن توسعه داخلي نرم افزار تعبیه شده استفاده نماید‪.‬‬
‫یک روش ارزیابي توسعه نرم افزار باید به منظور بازنگري فرآیند توسعه نرم افزار توسط سازمان استفاده شده‬
‫باشد‪ .‬ضمن استفاده از اولویت بندي مبتني بر ریسک و تأثیر بالقوه بر مشتري‪ ،‬سازمان باید اطلّاعات مدون از‬
‫خودارزیابي توانایي توسعه نرم افزار را حفظ نماید‪.‬‬

‫‪100‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۳-۳-8‬ورودی های طراحی و توسعه‬

‫سازمان باید الزامات ضروري انواع خا ص محصوالت و خدمات در حال طراحي و‬

‫توسعه را تعیین نماید‪ .‬سازمان باید موارد زیر را در نظر گیرد‪:‬‬
‫الف( الزامات کارایي و عملکرد؛‬
‫ب( اطّالعات بهدست آمده از فعالیّتهاي طراحي و توسعه مشابه قبلي؛‬
‫پ( الزامات قانوني و مقرراتي؛‬
‫ت( استاندارد یا کدهاي اجرایي که سازمان متعهّد به پیادهسازي آنها شده است؛‬
‫ث( عواقب بالقوه شکست با توجه به ماهیّت محصوالت و خدمات‪.‬‬
‫ورودیها باید متناسب با اهداف طراحي و توسعه‪ ،‬کامل و بدون ابهام باشند‪.‬‬
‫اختالف ورودیهاي طراحي و توسعه باید حلوفصل شود‪.‬‬
‫سازمان باید اطّالعات مدوّن طراحي و توسعه ورودي را حفظ نماید‪.‬‬

‫‪101‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۳-۳-8‬ورودی های طراحی محصول‬

‫سازمان باید الزامات ضروري انواع خا ص محصوالت و خدمات در‬

‫حال طراحي و توسعه را تعیین نماید‪ .‬سازمان باید موارد زیر را در‬
‫نظر گیرد‪:‬‬
‫ال ف( الزامات کارایي و عملکرد؛‬
‫ب( اطّالعات بهدست آمده از فعالیّتهاي طراحي و توسعه مشابه‬
‫قبلي؛‬
‫پ( الزامات قانوني و مقرراتي؛‬
‫ت( استاندارد یا کدهاي اجرایي که سازمان متعهّد به پیادهسازي آنها‬
‫شده است؛‬
‫ث( عواقب بالقوه شکست با توجه به ماهیّت محصوالت و خدمات‪.‬‬
‫ورودیها باید متناسب با اهداف طراحي و توسعه‪ ،‬کامل و بدون‬
‫ابهام باشند‪.‬‬
‫اختالف ورودیهاي طراحي و توسعه باید حلوفصل شود‪.‬‬
‫سازمان باید اطّالعات مدوّن طراحي و توسعه ورودي را حفظ نماید‪.‬‬

‫‪102‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-۳-۳-8‬ورودی های طراحی فرآیند ساخت‬

‫سازمان باید الزامات ورودي طراحي فرآیند ساخت را شامل موارد زیر را شناسایي‪ ،‬تدوین و بازنگري نماید‪.‬‬
‫الف) داده هاي خروجي طراحي محصول شامل مشخصات ویژه؛‬
‫ب) اهداف بهره وري‪ ،‬قابلیت فرآیند‪ ،‬زمان و هزینه؛‬
‫پ) گزینه هاي فنآوري ساخت؛‬
‫ت) الزامات مشتري‪ ،‬در صورت وجود؛‬
‫ث) تجربه توسعه هاي قبلي؛‬
‫ج) مواد جدید؛‬
‫چ) انتقال محصول و الزامات فاکتورهاي انساني؛ و‬
‫ح) طراحي براي ساخت و طراحي براي مونتاژ‪.‬‬
‫طراحي فرآیند تولید باید شامل استفاده از روش هاي خطاناپذیرسازي در سطح مقتضي با شدت مشکل (مشکالت) و‬
‫متناسب با ریسک هاي مورد مواجهه باشد‪.‬‬

‫‪103‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۳-۳-۳-8‬مشخصات ویژه‬

‫سازمان باید یک از رویکرد براي ایجاد‪ ،‬تدوین و پیاده سازي فرآیند (فرآیندهاي) شناسایي مشخصات ویژه‪ ،‬و‬
‫تحلیل ریسک انجام شده توسط سازمان استفاده نماید که شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف) تدوین تمامي مشخصات ویژه در نقشه و تحلیل ریسک برنامه هاي کنترل و دستورالعمل هاي کاري ‪/‬‬
‫اجرایي استانداردشده؛ مشخصات ویژه با نشانه گذاري هاي خاص شناسایي شده و قابل مشاهده از طریق هر یک‬
‫از این مستندات؛‬
‫ب) توسعه کنترل و پایش راهبرد براي مشخصات ویژه محصوالت و فرآیندهاي تولید؛‬
‫پ) تأیید خاص مشتري‪ ،‬هنگامي که مورد نیاز باشد؛‬
‫ت) انطباق با تعاریف و عالئم خاص مشتري‪ ،‬یا عالمت ها یا نمادهاي معادل سازمان‪ ،‬مطابق با آنچه که در یک‬
‫جدول تبدیل نماد تعریف شده باشد‪ .‬جدول تبدیل نماد‪ ،‬در صورت لزوم‪ ،‬باید به مشتري ارائه شده باشد‪.‬‬

‫‪104‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 4-۳-8‬کنترل طراحی و توسعه‬

‫سازمان باید به منظور اطمینان از موارد زیر کنترل هاي طراحي و توسعه را به کار گیرد‪:‬‬
‫الف) نتایج به دست آمده تعریف شده اند؛‬
‫ب) بازنگري ها به منظور ارزیابي توانایي نتایج طراحي و توسعه براي برآورده سازي الزامات هدایت مي شوند‪.‬‬
‫پ) فعالیت هاي تصدیق به منظور اطمینان از برآورده سازي خروجي هاي طراحي و توسعه‬
‫ت) فعالیت هاي صحه گذاري به منظور اطمینان از برآورده سازي کاربرد مشخص شده یا نتایج مورد انتظار‪،‬‬
‫ث) هرگونه اقدامات الزم براي مشکالت شناسایي شده ضمن بازنگري ها‪ ،‬یا فعالیت هاي تصدیق یا صحه گذاري‬
‫د) اطلّاعات مدون این فعالیت ها حفاظت مي شوند‪.‬‬

‫‪105‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-4-۳-8‬پایش‬

‫اندازهگیریها باید در مراحل مشخص در زمان طراحي و توسعه‬

‫محصوالت و فرآیندها تعریف شده‪ ،‬تحلیل شده و گزارش شده باشد‬
‫و خالصه نتایج به عنوان ورودي در بازنگري مدیریت گزارش شده‬
‫باشند‪) .‬بخش ‪ 1 - 2 - ۳ - 9‬را ببینید(‬
‫هنگام الزام توسط مشتري‪ ،‬اندازهگیریهاي فعالیّتهاي توسعهي‬
‫محصول و فرآیند باید در مراحل مشخصشده‪ ،‬یا توافق شده با‬
‫مشتري‪ ،‬به مشتري گزارش شده باشد‪.‬‬
‫توجه حسب اقتضاء این اندازهگیریها ممکن است شامل‬
‫ریسکهاي کیفیت‪ ،‬هزینهها‪ ،‬زمانهاي انتظار‪ ،‬مسیر بحراني و‬
‫اندازهگیریهاي دیگر باشد‪.‬‬

‫‪106‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-4-۳-8‬صحه گذاری طراحی و توسعه‬

‫صحّه گذاري طراحي و توسعه باید مطابق با الزامات مشتري‪ ،‬شامل‬

‫استانداردهاي مقرراتي قابل اجراي نهادهاي دولتي انجام شود‪.‬‬
‫زمان صحّهگذاري طراحي و توسعه‪ ،‬حسب اقتضاء باید هماهنگ با‬
‫زمانبندي مشخصشده مشتري برنامهریزي شده باشد‪.‬‬
‫هنگام توافق قراردادي با مشتري‪ ،‬این امر باید شامل ارزیابي تعامل‬
‫محصول سازمان‪ ،‬شامل نرمافزار تعبیهشده‪ ،‬با سیستم محصول‬
‫مشتري نهایي باشد‪.‬‬

‫‪107‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-4-۳-8‬برنامه نمونه اولیه‬

‫هنگامي که توسط مشتري الزام شده باشد‪ ،‬سازمان باید یک برنامه و طرح کنترل نمونه اولیه داشته باشد‪ .‬سازمان‬
‫باید‪ ،‬در صورت امکان‪ ،‬از همان تأمین کنندگان‪ ،‬ابزارآالت و فرآیندهاي تولید که در تولید استفاده خواهند شد‪،‬‬
‫استفاده نماید‪.‬‬
‫تمام فعالیت هاي آزمون عملکرد باید براي تکمیل به موقع و انطباق با الزامات پایش شوند‪.‬‬
‫هنگامي که خدمات برون سپاري شده باشند‪ ،‬سازمان باید نوع و میزان کنترل را در دامنه سیستم مدیریت کیفیت‬
‫خود در نظر گرفته باشد تا اطمینان حاصل شود که خدمات برون سپاري شده مطابق با الزامات هستند‪.‬‬

‫‪108‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :4-4-۳-8‬فرآیند تائید قطعه محصول‬

‫سازمان باید فرآیند تأیید محصول و ساخت را مطابق با الزامات تعریف شده توسط مشتري (مشتریان) ایجاد‪ ،‬پیاده سازي و‬
‫نگه داري نماید‪.‬‬
‫سازمان باید محصوالت و خدمات فراهم شده بیروني مبتني بر ایزو ‪ ،9001‬قبل از اظهار تأیید قطعه به مشتري را تأیید نموده‬
‫باشد‪.‬‬
‫در صورت الزام توسط مشتري‪ ،‬سازمان باید تأیید مدون محصول را قبل از حمل کسب نموده باشد‪ .‬سوابق این تأییدیه باید‬
‫حفظ شود‪.‬‬

‫توجه‪ :‬تأییدیه محصول بایستي متعاقب تأیید فرآیند تولید باشد‪.‬‬

‫‪109‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :5-۳-8‬خروجی های طراحی و توسعه‬

‫سازمان باید اطمینان حاصل نماید که خروجیهاي طراحي و‬

‫توسعه‪:‬‬
‫الف( الزامات ورودي را برآورده میسازند؛‬
‫ب( براي فرآیندهاي آتي ارائه محصوالت و خدمات کافي هستند؛‬
‫پ( حسب اقتضاء مشتمل بر الزامات پایش و اندازهگیري و معیار‬
‫پذیرش هستند؛ یا بهآنها ارجاع داده شدهاند؛‬
‫ت( ویژگیهایي که مبتني بر اهداف مورد انتظار و کاربُرد ایمن و‬
‫مناسب محصوالت و خدمات ضروریاند را مشخص نمودهاند؛‬
‫سازمان باید اطّالعات مدوّن خروجیهاي طراحي و توسعه را‬
‫حفظ نماید‪.‬‬

‫‪110‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-5-۳-8‬خروجی های طراحی و توسعه ‪ -‬تکمیلی‬

‫خروجي طراحي محصول باید به نحوي بیان شده باشند که بتوانند در برابر الزامات ورودي طراحي محصوالت قابل‬
‫تصدیق و صحه گذاري باشند‪ .‬در صورت کاربرد‪ ،‬خروجي هاي طراحي محصول باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف) تحلیل ریسک طراحي )‪(FMEA‬‬
‫ب) نتایج مطالعات قابلیت اطمینان؛ )‪(PPK‬‬
‫پ) مشخصات ویژه محصوالت؛‬
‫ت) نتایج حاصل از خطاناپذیرسازي طراحي محصول‪ ،‬مانند ‪ DFSS ، DFMA‬؛‪FTA‬‬
‫ث) تعریف محصول از جمله مدل هاي سه بعدي‪ ،‬بسته اطلّاعات فني‪ ،(GD&T) ،‬اطلّاعات مربوط به محصول‬
‫تولیدي و ابعاد و تلرانس هاي هندسي‬
‫ج) نقشه هاي دو بعدي‪ ،‬اطلّاعات مربوط به محصول تولیدي و ابعاد و تلرانس هاي هندسي )‪(GD&T‬‬
‫چ) نتایج بازنگري طراحي محصول؛‬
‫ح) خطوط راهنماي سرویس و تعمیر و دستورالعمل هاي تعمیر و سرویس پذیري؛‬
‫خ) الزامات قطعه یدکي؛‬
‫د) الزامات بسته بندي و برچسب زني براي حمل و نقل‪.‬‬

‫‪111‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-5-۳-8‬خروجی طراحی فرآیند ساخت‬

‫سازمان باید خروجي طراحي فرآیند تولید را به شیوه اي که امکان تصدیق در برابر ورودي طراحي فرآیند تولید را فراهم‬
‫سازد‪ ،‬تدوین نموده باشد‪ .‬سازمان باید خروجي ها را در برابر الزامات ورودي فرآیند تولید تصدیق نموده باشد‪.‬‬
‫خروجي طراحي فرآیند تولید باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف) مشخصات و نقشه ها؛‬
‫ب) مشخصات ویژه محصول و فرآیند تولید؛‬
‫پ) شناسایي متغیرهاي ورودي فرآیند که بر مشخصات تاثیرگذارند؛‬
‫ت) قالب و تجهیزات تولید و کنترل‪ ،‬شامل مطالعات قابلیت تجهیزات و فرآیند (فرآیندها)؛‬
‫ث) نمودارهاي جریان فرآیند تولید ‪ /‬طر ح جانمایي‪ ،‬از جمله ارتباط محصول‪ ،‬فرآیند و ابزار؛‬
‫ج) تحلیل ظرفیت؛‬
‫چ) ‪ FMEA‬فرآیند تولید؛‬
‫ح) برنامه و دستورالعمل نگهداري و تعمیرات؛‬
‫خ) طرح کنترل‬
‫د) دستورالعمل کاري و کار استاندارد شده؛‬
‫ذ) معیارهاي پذیرش تأیید فرآیند؛‬
‫ر) داده هاي کیفیت‪ ،‬قابلیت اطمینان‪ ،‬قابلیت دوام و قابلیت اندازه گیري؛‬
‫ز) نتایج حاصل از شناسایي خطاناپذیرسازي و تأیید‪ ،‬حسب اقتضا؛‬
‫ژ) روش هاي تشخیص سریع‪ ،‬بازخورد و اصالح عدم انطباق محصوالت‪ /‬فرآیند تولید‪.‬‬

‫‪112‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-6-۳-8‬تغییرات طراحی و توسعه ‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید تمامي تغییرات طراحي پس از تأیید اولیه محصول‪ ،‬از جمله مواردي که توسط سازمان یا تأمین کنندگان‬
‫پیشنهاد شده اند را در رابطه با تاثیر بالقوه بر روي تناسب‪ ،‬فرُم‪ ،‬عملکرد‪ ،‬کارایي و (یا) دوام ارزیابي نماید‪.‬‬
‫این تغییرات باید در برابر الزامات مشتري و تأییدات داخلي‪ ،‬قبل از پیاده سازي در تولید صحه گذاري شده باشند‪.‬‬

‫براي محصوالت با نرم افزار تعبیه شده‪ ،‬سازمان باید سطح تجدید نظر نرم افزار و سخت افزار را به عنوان بخشي از‬
‫سوابق تغییر‪ ،‬تدوین نموده باشد‪.‬‬

‫‪113‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :6-۳-8‬تغییرات طراحی و توسعه‬

‫سازمان باید تغییرات ایجاد شده در زمان طراحي و توسعه‬

‫محصوالت و خدمات‪ ،‬یا پس از آن را به منظور اطمینان از عدم‬
‫وجود تأثیرات نامطلوب بر روي انطباق با الزامات شناسایي‪ ،‬بازنگري‬
‫و کنترل نماید‪.‬‬
‫سازمان باید اطّالعات مدوّن ز یر را حفظ نماید‪:‬‬
‫الف( تغییرات طراحي و توسعه؛‬
‫ب( نتایج حاصل از بازنگري؛‬
‫پ( مجوز تغییرات؛‬
‫ت( اقدامات صورت گرفته براي جلوگیري از اثرات نامطلوب‪.‬‬

‫‪114‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 4-8‬کنترل فرآیندها‪ ،‬محصوالت و خدمات تامین شده بیرونی (خرید)‬

‫سازمان باید اطمینان حاصل نماید که فرآیندها‪ ،‬محصوالت و خدمات تأمین شده بیروني انطباق با الزامات دارند‪.‬‬
‫سازمان باید در موارد زیر‪ ،‬کنترل هایي براي کاربرد در تأمین بیروني فرآیندها‪ ،‬محصوالت و خدمات تعیین نماید‪:‬‬
‫الف) محصوالت و خدمات تأمین کنندگان بیروني که در محصوالت و خدمات سازمان در نظر گرفته شده اند؛‬
‫ب) محصوالت و خدماتي که توسط تأمین کنندگان بیروني و به نمایندگي از سازمان‪ ،‬به طور مستقیم به مشتري‬
‫(مشتریان) ارائه مي شود‪.‬‬
‫پ) یک فرآیند یا بخشي از یک فرآیند ارائه شده از تأمین کنندگان بیروني‪ ،‬به عنوان نتیجه تصمیم سازمان‪.‬‬
‫سازمان باید معیارهاي ارزیابي‪ ،‬انتخاب‪ ،‬پایش عملکرد و ارزیابي مجدد تأمین کنندگان بیروني را‪ ،‬برمبناي توانایي‬
‫ایشان در تأمین فرآیندها یا محصوالت یا خدمات مبتني بر الزامات؛ تعیین و استفاده نماید‪ .‬سازمان باید اطلّاعات مدو‬
‫ن این فعالیت ها و هر گونه اقدامات ناشي از این ارزیابي ها را حفظ نماید‪.‬‬
‫‪ :1-1-۴-۸‬کلیات خرید ‪ -‬تکمیلي‬
‫سازمان باید تمام محصوالت و خدماتي که بر الزامات مشتري تأثیرگذارند را مانند مونتاژ اجزاء‪ ،‬مرتب سازي‪،‬‬
‫طبقه بندي‪ ،‬دوباره کاري و خدمات کالیبراسیون را در دامنه تعریف شده خود از محصوالت‪ ،‬فرآیندها و خدمات‬
‫فراهم شده بیروني در نظر گیرد‪.‬‬

‫‪115‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۱-4-8‬کلیات خرید ‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید تمام محصوالت و خدماتي که بر الزامات مشتري تأثیرگذارند را مانند مونتاژ اجزاء‪ ،‬مرتب سازي‪،‬‬
‫طبقه بندي‪ ،‬دوباره کاري و خدمات کالیبراسیون را در دامنه تعریف شده خود از محصوالت‪ ،‬فرآیندها و خدمات‬
‫فراهم شده بیروني در نظر گیرد‪.‬‬

‫‪116‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-۱-4-8‬فرآیند انتخاب تامین کننده‬

‫سازمان باید یک فرآیند انتخاب تأمین کننده را تدوین نموده باشد‪.‬‬

‫فرآیند انتخاب باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف( ارزیابي ریسک تأمینکنندگان انتخاب شده براي انطباق و عرضه بدون وقفه ي محصول براي مشتریان خود؛‬
‫ب( کیفیت و عملکرد تحویل مناسب؛‬
‫پ( ارزیابي سیستم مدیریت کیفیت تأمین کننده؛‬
‫ت( تصمیمگیري چند انتظامي؛ و‬
‫ث( یک ارزیابي از قابلیّتهاي توسعه نرمافزار‪ ،‬حسب کاربُرد‪ .‬معیارهاي دیگر انتخاب تأمینکنندگان که بایستي منظور شوند‪ ،‬عبارتند از‪:‬‬
‫حجم کسبوکار در صنعت خودرو‬
‫مستقل و به عنوان درصدي از کل کسبوکار(؛‬
‫ثبات اقتصادي؛‬
‫پیچیدگي محصوالت‪ ،‬مواد‪ ،‬یا خدمات خریداري شده؛‬
‫فنآوري مورد نیاز )محصول یا فرآیند( ؛‬
‫کفایت منابع در دسترس )نظیر کارکنان‪ ،‬زیرساخت(؛‬
‫قابلیّتهاي طراحي و توسعه )شامل مدیریت پروژه(؛‬
‫قابلیّت ساخت؛‬
‫فرآیند مدیریت تغییر؛‬
‫طرحریزي تداوم کسبوکار‬
‫نظیر آمادگي در برابر سوانح‪ ،‬طرح اقتضایي؛‬
‫فرآیندهاي لجستیکي؛‬
‫خدمات مشتري‪.‬‬

‫‪117‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۱-4-8‬منابع مستقیم مشتری‬

‫هنگامي که منبع خرید توسط مشتري مشخص شده باشد‪ ،‬سازمان باید محصوالت‪ ،‬مواد یا خدمات را از منابع‬

‫مستقیم مشتري خریداري نماید‪.‬‬

‫‪118‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-۲-4-8‬الزامات قانونی و مقرراتی خرید‬

‫سازمان باید فرآیند خود را براي حصول اطمینان از این که محصوالت‪ ،‬فرآیندها و خدمات خریداري شده‪ ،‬مطابق‬

‫با الزامات جاري قانوني و مقرراتي قابل اجرا در کشور دریافت کننده‪ ،‬کشور مسیر ارسال و کشور مقصد مشتري‪،‬‬

‫اگر ارائه شده باشد؛ تدوین نماید‪.‬‬

‫‪119‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۲-4-8‬توسعه سیستم مدیریت کیفیت تامین کننده‬

‫سازمان باید تأمین کنندگان محصوالت و خدمات صنعت خودرو را حداقل ملزم به توسعه‪ ،‬پیاده سازي و بهبود‬

‫یک سیستم مدیریت کیفیت گواهي شده با ایزو ‪ 9001‬نماید‪،‬‬

‫‪120‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ ۱-۳-۲-4-8‬نرم افزار محصول محور خودرو یا محصوالت خودرویی با نرم افزار تعبیه شده‬

‫سازمان باید تأمین کنندگان نرم افزار محصول محور خودرویي خود یا‬

‫محصوالت خودرو با نرم افزار تعبیه شده را ملزم به به پیاده سازي و‬

‫نگهداري فرآیندي براي تضمین کیفیت نرم افزار براي محصوالت‬

‫خود نماید‪.‬‬

‫روش شناسي ارزیابي توسعه ي نرم افزار باید به منظور ارزیابي فرآیند‬

‫توسعه ي نرم افزار تأمین کننده استفاده شده باشد‪ .‬با استفاده از‬

‫اولویّت بندي مبتني بر ریسک و تأثیر بالقوه ي آن بر مشتري‪ ،‬سازمان‬

‫باید تأمین کننده را ملزم به حفظ اطّالعات مدوّن خودارزیابي قابلیّت‬

‫نرم افزار نماید‪.‬‬

‫‪121‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :4-۲-4-8‬پایش تامین کنندگان‬

‫سازمان باید یک فرآیند مدون و معیارهاي ارزیابي عملکرد تأمین کنندگان را به منظور اطمینان از تطابق محصوالت‪،‬‬

‫فرآیندها و خدمات فراهم آوري شده بیروني با الزامات مشتري داخلي و بیروني داشته باشد‪.‬‬

‫الف) انطباق محصول تحویلي با الزامات؛‬

‫ب) اختالالت براي مشتري در کارخانه دریافت‪ ،‬از جمله بارانداز و محل قرنطینه؛‬

‫ت) تعداد تکرار کرایه اضافي حمل‪.‬‬ ‫پ) عملکرد تحویل زمان بندي شده؛‬

‫‪122‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-4-۲-4-8‬ممیزی دوم شخص‬

‫سازمان باید یک فرآیند ممیزي طرف دوّم را در رویکرد مدیریت‬

‫تأمینکنندگان خود در نظر گرفته باشد‪ .‬ممیزي طرف دوّم ممکن‬
‫است براي موارد زیر استفاده شده باشد‪:‬‬
‫الف( ارزیابي ریسک تأمینکننده؛‬
‫ب( پایش تأمینکننده؛‬
‫پ( توسعهي سیستم مدیریت کیفیت تأمینکننده؛‬
‫ت( ممیزي محصول؛‬
‫ث( ممیزي فرآیند‪.‬‬
‫بر اساس تحلیل ریسک‪ ،‬شامل الزامات ایمني‪ /‬قانوني محصول‪،‬‬
‫عملکرد تأمینکننده و سطح صدور گواهینامهي سیستم مدیریت‬
‫کیفیت‪ ،‬دس ت کم‪ ،‬سازمان باید معیار براي تعیین نیاز‪ ،‬نوع‪ ،‬تواتر و‬
‫دامنهي ممیزي شخص دوّم را تدوین نماید‪.‬‬
‫سازمان باید سوابق گزارش ممیزي طرف دوّم را حفظ نماید‪ .‬چنانچه‬
‫دامنهي ممیزي طرف دوّم‪ ،‬ارزیابي سیستم مدیریت کیفیت‬
‫تأمینکننده باشد‪ ،‬رویکرد باید هماهنگ با رویکرد فرآیندي خودرو‬
‫باشد‪.‬‬

‫‪123‬‬
‫توجه راهنمایي ممکن است از راهنماي ممیزي ‪IATF‬و ایزو ‪19011‬‬
‫برداشت شود‪.‬‬

‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 5-۲-4-8‬توسعه تامین کننده‬

‫سازمان باید اولویّت‪ ،‬نوع‪ ،‬میزان و زمان مورد نیاز براي اقدامات‬
‫توسعه تأمینکنندگان فعّ ال را تعیین نماید‪ .‬ورودیهاي تعیینشده‬
‫باید شامل موارد زیر باشد امّا محدود به آنها نمیشود‪:‬‬
‫الف( مسائل مربوط به عملکرد شناساییشده در پایش تأمین کننده‬
‫بخش ‪ ۴ - 2 - ۴ - ۸‬را ببینید؛‬
‫ب( یافتههاي ممیز ي طرف دوّم )بخش ‪ 1 - ۴ - 2 - ۴ - ۸‬را ببینید(؛‬
‫پ( وضعیّت گواهینامه سیستم مدیریت کیفیت شخص ثالث؛‬
‫ت( تحلیل ریسک‪.‬‬
‫سازمان باید اقدامات الزم براي حل و فصل مسائل باز‬
‫غیرقابل پذیرش( عملکرد و پیگیري فرصتهاي بهبود مداوم را‬
‫پیادهسازي نماید‪.‬‬

‫‪124‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۳-4-8‬اطالعات تامین کنندگان بیرونی‬

‫سازمان باید از کفایت اوّلیهي نیازمندیها پیش از ارتباطات با‬

‫تأمینکنندگان بیروني اطمینان حاصل نماید‪.‬‬
‫سازمان باید در مورد نیازمندیهاي زیر با تأمینکنندگان بیروني‬
‫ارتباط داشته باشد‪:‬‬
‫الف( فرآیندها‪ ،‬محصوالت و خدماتي که ارائه شدهاند؛‬
‫ب( تأییدیهي‪:‬‬
‫‪ ( 1‬محصوالت و خدمات؛‬
‫‪ ( 2‬روشها‪ ،‬فرآیندها و تجهیزات؛‬
‫‪ ( ۳‬زمان ارائه محصوالت و خدمات؛‬
‫پ( صالحیّت‪ ،‬شامل هرگونه صالحیّت مورد نیاز افراد؛‬
‫ت( تعامل تأمینکنندگان بیروني با سازمان؛‬
‫ث( کنترل و پایش عملکرد تأمینکنندگان بیروني که باید توسط‬
‫سازمان اعمال شود؛‬
‫ج( فعالیّتهایي که سازمان‪ ،‬یا مشتري ایشان‪ ،‬در نظر دارد در محلّ‬
‫تأمینکنندگان بیروني تصدیق یا صحّهگذاري نماید‪.‬‬

‫‪125‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۳-4-8‬اطالعات تامین کنندگان بیرونی‪-‬تکمیلی‬

‫سازمان باید تمام الزامات داراي کاربُرد قانوني و مقرراتي و‬

‫مشخصّات ویژه محصول و فرآیند را به تأمینکنندگان خود تسرّ ي‬

‫داده و تأمینکنندگان را ملزم به انتقال جریان تمامي الزامات داراي‬

‫کاربُرد به پایین زنجیره ي تأمین تا نقطه ي ساخت نماید‪.‬‬

‫‪126‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-5-8‬کنترل تولید و ارائه خدمات‬

‫سازمان باید تولید و ارائه خدمات را تحت شرایط کنترل شده پیادهسازي نماید‪.‬‬
‫شرایط کنترل شده‪ ،‬حسب اقتضا‪ ،‬باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف در دسترس بودن اطالعات مکتوبي که در زیر تعریف شدهاند‪:‬‬
‫‪( 1‬مشخصات محصوالت تولید شده‪ ،‬خدمات ارائه شده‪ ،‬یا فعالیتهاي انجام شده‪،‬‬
‫‪( 2‬نتایج اکتسابي‪.‬‬
‫ب در دسترس بودن و استفاده مناسب از منابع پایش و اندازهگیري؛‬
‫پ پیادهسازي فعالیتهاي پایش و اندازهگیري در مراحل مناسب‪ ،‬به منظور تصدیق اینکه معیارهاي کنترل‬
‫فرآیندها و خروجیها‪ ،‬و معیارهاي‬
‫پذیرش محصوالت و خدمات‪ ،‬برآورده شدهاند؛‬
‫ت استفاده از زیرساختهاي مناسب و محیط مناسب براي اجراي فرآیندها؛‬
‫ث انتصاب افراد داراي صالحیت‪ ،‬شامل شایستگیهاي مورد نیاز؛‬
‫د صحهگذاري‪ ،‬و صحهگذاري دورهاي‪ ،‬توانایي دستیابي به نتایج طرحریزي شده فرآیندهاي تولید و ارائه‬
‫خدمات‪ ،‬که نتایج خروجي آنها در‬
‫پایش و اندازهگیري بعدي قابل تصدیق نیست؛‬
‫ذ پیادهسازي اقدامات پیشگیري از خطاي انساني؛‬

‫‪127‬‬
‫ر پیادهسازي فعالیتهاي ارائه‪ ،‬تحویل و فعالیتهاي پس از تحویل‪.‬‬

‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۱-5-8‬برنامه کنترل‬

‫سازمان باید برنامه ي کنترل (مطابق با پیوست الف (در سطح سیستم‪ ،‬زیر سیستم‪ ،‬اجزاء و (یا) مواد را براي سایت تولید مربوطه و (یا) و تمام‬
‫محصوالت عرضه شده‪ ،‬از جمله موارد مربوط به فرآیندهاي تولید مواد فله را همانند قطعات توسعه دهد‪ .‬برنامه کنترل گروهي براي مواد فله‬
‫و قطعات مشابه داراي یک فرآیند تولید مشترك قابل قبول میباشد‪.‬‬
‫سازمان باید یک برنامهي کنترل پیشتولید و تولید که بیانگر ارتباط و پیوستگي اطالعات تجزیه و تحلیلهاي ریسک طراحي (در صورتي‬
‫داشته باشد‪FMEA) .‬که توسط مشتري ارائه شده باشد)‪ ،‬نمودار جریان فرآیند‪ ،‬و خروجیهاي تجزیه و تحلیل ریسک فرآیند تولید) مانند‬
‫چنانچه توسط مشتري الزام شده باشد‪ ،‬سازمان باید‪ ،‬دادههاي اندازهگیري و انطباق جمعآوري در طول اجراي طرح کنترل پیشتولید یا تولید‬
‫را ارائه نماید‪ .‬سازمان باید موارد زیر را در برنامه کنترل در نظر گرفته باشد‪:‬‬
‫الف کنترلهاي مورد استفاده براي کنترل فرآیند تولید‪ ،‬شامل تصدیق تنظیم راهاندازي؛‬
‫ب صح گذاري قطعات پیش از خاموشي و (یا) پس از خاموشي‪ ،‬در صورت کاربرد؛‬
‫پ روش پایش کنترل اعمال شده بر روش مشخصّات ویژه (ضمیمه الف را ببینید) تعریفشده توسط مشتري و سازمان؛‬
‫ت اطالعات الزامي مشتري‪ ،‬در صورت وجود؛‬
‫ث طرح واکنش مشخصشده (ضمیمه الف را ببینید)؛ وقتي محصول نامنطبق شناسایي شده باشد‪ ،‬فرآیند به لحاظ آماري ناپایدار یا ناتوان‬
‫باشد‪.‬‬
‫سازمان باید برنامه کنترل را در هر یک از شرایط زیر بازنگري و حسب نیاز بهروزرساني نماید‪:‬‬
‫د سازمان متوجه شده است که محصول نامنطبق براي مشتري ارسال شده است؛‬
‫ذ هنگامي که هر نوع تغییر موثر بر محصول‪ ،‬فرآیند تولید‪ ،‬اندازهگیري‪ ،‬لجستیک‪ ،‬منابع تأمین‪ ،‬تغییرات حجم تولید‪ ،‬یا تجزیه و تحلیل ریسک‬
‫وقوع یافته باشد (ضمیمه الف را ببینید)؛‬
‫ر پس از شکایت مشتري و پیادهسازي اقدامات اصالحي مربوطه‪ ،‬هنگامي که کاربرد داشته باشد؛‬
‫ز هنگام تنظیم تواتر مبتني بر تجزیه و تحلیل ریسک‪.‬‬
‫چنانچه توسط مشتري الزامي باشد‪ ،‬سازمان باید تأییدیه مشتري را پس از بازنگري یا تجدید نظر طرح کنترل کسب نماید‪.‬‬
‫‪128‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ ۲-۱-5-8‬دستورالعملهای کاری اپراتور استاندارد شده و استانداردهای دیداری‬

‫سازمان باید اطمینان حاصل نماید که مدارك کاري استاندارد شده‪:‬‬

‫الف به کارکنان مسئول اجراي کار ابالغ و تفهیم شده است؛‬

‫ب خواناست؛‬

‫پ به زبان (زبانهاي) قابل درك توسط پرسنل مسئول براي پیگیري آنها ارائه شده است؛‬

‫ت براي استفاده در محل (محلهاي) کار تعیین شده در دسترس هستند‪.‬‬

‫مستندات کاري استاندارد شده‪ ،‬همچنین باید شامل قوانین براي ایمني اپراتور باشند‪.‬‬

‫‪129‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۳-۱-5-8‬تصدیق تنظیمات راه اندازی‬

‫سازمان باید‪:‬‬
‫الف تنظمات راهاندازي را‪ ،‬هنگامي که اجرا شده باشند تصدیق نماید‪ ،‬مانند اجراي اولیّه یک کار‪ ،‬تغییرات مواد یا‬
‫تغییر کاري که نیاز به‬
‫تنظیمات جدید داشته باشد؛‬
‫ب اطالعات مدوّن پرسنلي که تنظیم را به انجام رساندهاند حفظ نماید؛‬
‫پ هنگامي که کاربرد داشته باشد‪ ،‬از روشهاي آماري براي تأیید استفاده نماید؛‬
‫ت قطعات پیش از خاموشي و (یا) پس از خاموشي را‪ ،‬حسب کاربرد و در موارد مقتضي‪ ،‬صحّهگذاري نماید؛ قطعات‬
‫پیش از خاموشي باید‬
‫براي مقایسه با قطعات پس از خاموشي حفظ شده باشند؛ در موارد مقتضي‪ ،‬قطعات پس از خاموشي باید براي مقایسه‬
‫با قطعات پیش از‬
‫خاموشي حفظ شده باشند؛‬
‫ث سوابق تأیید فرآیند و محصول متعاقب راه اندازي و صحّه گذاري قطعات پیش از خاموشي و پس از خاموشي باید‬
‫نگهداري شوند‪.‬‬

‫‪130‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 4-۱-5-8‬تایید پس از خاموشی‬

‫سازمان باید اقدامات الزم براي اطمینان از انطباق محصول با الزامات را پس از یک دوره ي برنامه ریزي شده یا‬

‫برنامه ریزي نشده ي تعطیلي تولید تعریف و پیاده سازي نماید‪.‬‬

‫‪131‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 5-۱-5-8‬نگهداری بهره ور جامع‬

‫سازمان باید یک سیستم نگهداري بهرهور جامع مدوّن را توسعه‪ ،‬پیادهسازي و حفظ نماید‪.‬‬
‫الاقل‪ ،‬این سیستم باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف شناسایي تجهیزات فرآیند الزم براي تولید محصول منطبق در حجم مورد نیاز؛‬
‫ب دسترسي به قطعات یدکي براي تجهیزات مشخص شده در مورد الف؛‬
‫پ ارائه منابع براي نگه داري ماشینآالت‪ ،‬تجهیزات و تأسیسات؛‬
‫ت بستهبندي و حفاظت تجهیزات‪ ،‬ابزارآالت و ابزار اندازهگیري؛‬
‫ث الزامات خاص مشتري قابل اجرا؛‬
‫میانگین ( ‪MTTR‬میانگین زمان بین خرابیها) و ( ‪) ،MTBF‬اثربخشي کلّي تجهیزات ( ‪OEE‬د تدوین اهداف نگهداري‪ ،‬براي‬
‫مثال‬
‫زمان براي تعمیر) و شاخصهاي مطلوبیّت نگهداري پیشگیرانه‪ .‬عملکرد نسبت به اهداف نگهداري باید یک ورودي بازنگري‬
‫مدیریت (ایزو‬
‫‪ )۳‬باشد‪ 9001 - .‬را ببینید‪ ،‬بخش ‪9‬‬
‫ذ بازنگري منظم برنامهي نگهداري و اهداف و برنامهي اقدام مدوّن براي رسیدگي به اقدامات اصالحي هنگامي که اهداف محقق‬
‫نشده‬
‫باشند؛‬
‫ر استفاده از روشهاي نگهداري پیشگیرانه؛‬

‫‪132‬‬
‫ز استفاده از روشهاي نگهداري پیشبینانه‪ ،‬حسب کاربرد؛‬
‫س تعمیرات کلّي دورهاي‪.‬‬

‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 6-۱-5-8‬مدیریت ابزار تولید‪ ،‬آزمون‪ ،‬بازرسی و تجهیزات‬

‫سازمان باید منابع فعالیّتهاي تصدیق طراحي‪ ،‬ساخت ابزار و سنجههاي تولید و مواد خدمات و مواد فلّه را حسب کاربرد‬
‫فراهم نماید‪.‬‬
‫سازمان باید یک سیستم مدیریت ابزار تولید را‪ ،‬چه توسط سازمان یا مشتري‪ ،‬ایجاد و پیادهسازي نماید‪ ،‬شامل‪:‬‬
‫الف پرسنل و امکانات نگهداري و تعمیرات؛‬
‫ب ذخیرهسازي و بازیابي؛‬
‫پ تنظیم؛‬
‫ت برنامههاي تغییر ابزار براي ابزار استهالکپذیر‬
‫ث تدوین تغییر طراحي ابزار‪ ،‬شامل سطح تغییرات مهندسي محصول؛‬
‫د تغییر ابزار و تجدیدنظر تدوین؛‬
‫ذ شناسایي ابزار‪ ،‬مانند شماره سریال یا کد اموال؛ وضعیّت‪ ،‬مانند در حال تولید‪ ،‬تعمیر یا وارهایي؛ مالکیّت؛ و مکان‪.‬‬
‫سازمان باید ابزار‪ ،‬تجهیزات تولید و تجهیزات بازرسي و (یا) آزمون متعلق به مشتري را در یک مکان در معرض دید‬
‫به طور دائمي عالمتگذاري‬
‫نماید به طوري که مالکیّت و استفاده از هر یک از موارد تعیین شده باشد‪.‬‬
‫چنانچه هر بخش برونسپاري شده باشد‪ ،‬سازمان باید سیستمي براي پایش این فعالیّتها پیادهسازي نماید‪.‬‬

‫‪133‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 7-۱-5-8‬زمان بندی تولید‬

‫سازمان باید اطمینان داشته باشد که تولید براي پاسخگویي به سفارشات و )یا) خواسته مشتري زمانبندي شده باشد‪،‬‬

‫مانند تولید به موقع و توسط یک سیستم اطالعاتي که اجازهي دسترسي به اطالعات تولید در مراحل کلیدي فرآیند و‬

‫مبتني بر سفارش پشتیباني شود‪ JIT)( .‬سازمان باید اطالعات مربوطه برنامهریزي در طول زمانبندي تولید‪ ،‬به عنوان‬

‫مثال‪ ،‬سفارشات مشتري‪ ،‬عملکرد تحویل بهموقع تأمینکنندگان‪ ،‬ظرفیّت‪ ،‬بارگذاري اشتراکگذاري شده (ایستگاه چند‬

‫قطعهاي)‪ ،‬زمان انتظار‪ ،‬سطح موجودي‪ ،‬نگهداري پیشگیرانه‪ ،‬و کالیبراسیون را در نظر گرفته باشد‪.‬‬

‫‪134‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-5-8‬شناسایی و ردیابی‬

‫بهمنظور اطمینان از انطباق محصوالت و خدمات‪ ،‬سازمان باید از تسهیالت مناسبي را براي شناسایي خروجیها‬
‫استفاده نماید‪.‬‬
‫سازمان باید وضعیت خروجیها را با توجه به وضعیت الزامات پایش و اندازهگیري در سراسر تولید و ارائه‬
‫خدمات شناسایي نماید‪.‬‬
‫هنگامي که ردیابي الزام شده باشد سازمان باید شناسهي منحصربهفرد خروجیها را کنترل نموده‪ ،‬و اطالعات‬
‫مکتوب مورد نیاز براي قابلیت ردیابي را حفظ نماید‪.‬‬
‫توجه وضعیّت بازرسي و آزمون از طریق محلّ اقالم در جریان تولید آشکار نمیشود مگر اینکه ذاتاْ آشکار‬
‫باشد‪ ،‬مانند مواد در فرآیند تولید انتقال خودکار‪ .‬جایگزیني چنانچه وضعیت به وضوح مشخص شده‪ ،‬تدوین‬
‫شده‪ ،‬و هدف تعیین محقق شده باشد‪ ،‬مجاز است‪.‬‬

‫‪135‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۲-5-8‬شناسایی و ردیابی‪-‬تکمیلی‬

‫هدف از قابلیّت ردیابي‪ ،‬پشتیباني از شناسایي روشن آغاز و نقاط توقف محصول دریافت شده توسط مشتري یا در عرصهي مصرف است که ممکن است حاوي‬
‫عدمانطباقهاي مربوط به کیفیت و (یا) ایمني باشد‪ .‬بنابراین‪ ،‬سازمان باید فرآیندهاي شناسایي و ردیابي را به شرح زیر اجرا نماید‪.‬‬
‫سازمان باید تجزیه و تحلیل داخلي‪ ،‬مشتري‪ ،‬و الزامات مقرراتي قابلیت ردیابي را براي تمام محصوالت خودرو‪ ،‬شامل توسعه و تدوین طرحهاي قابلیّت ردیابي را بر‬
‫اساس سطوح ریسک یا شدت شکست براي کارکنان‪ ،‬مشتریان‪ ،‬و مصرفکنندگان به انجام رساند‪ .‬این برنامه باید متناسب با سیستم قابلیّت ردیابي‪ ،‬فرآیندها و‬
‫روشهاي محصول‪ ،‬فرآیند‪ ،‬و محل تولید تعریف شده باشد‪ ،‬به نحوي که‪:‬‬
‫الف سازمان را قادر به شناسایي عدم انطباق و (یا) محصول مشکوك نماید؛‬
‫ب سازمان را قادر به تفکیک عدم انطباق و (یا) محصول مشکوك نماید؛‬
‫پ از توانایي در زمان پاسخگویي به الزامات مشتري و (یا) مقرراتي مورد نیاز اطمینان دهد؛‬
‫ت از حفظ اطالعات مدوّن در قالب (الکترونیکي‪ ،‬چاپي‪ ،‬آرشیو) که سازمان را قادر به برآوردهسازي الزامات در زمان پاسخگویي مینماید‪،‬‬
‫اطمینان دهد؛‬
‫ث از شناسایي سریالي محصوالت منفرد‪ ،‬اگر توسط مشتري و یا استانداردهاي مقرراتي مشخص شده‪ ،‬اطمینان دهد؛‬
‫د از شرایط الزم براي شناسایي و ردیابي توسعه یافته براي محصوالت فراهمشدهي بیروني با مشخصّات ایمني و (یا) مقرراتي‪ ،‬اطمینان دهد‪.‬‬

‫‪136‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۳-5-8‬اقالم متعلق به مشتریان یا تأمینکنندگان بیرونی‬

‫سازمان باید از اموال متعلق به مشتریان یا تأمینکنندگان بیروني مادامي که تحت کنترل سازمان بوده یا در‬
‫سازمان استفاده میشوند‪ ،‬مراقبت نماید‪.‬‬
‫سازمان از اموال متعلق به مشتریان یا تأمینکنندگان بیروني که مصرف میشوند یا در محصوالت و ارائه خدمات‬
‫بهکار میروند را شناسایي‪ ،‬تصدیق‪ ،‬مراقبت و حفاظت نماید‪.‬‬
‫هنگامي که اموال متعلق به مشتریان یا تأمینکنندگان بیروني مفقود شده‪ ،‬آسیب ببیند یا براي استفاده نامناسب‬
‫باشد‪ ،‬سازمان باید آن را به مشتري یا تأمینکنندهي بیروني گزارش و اطالعات مکتوب در مورد آنچه که رخ داده‬
‫است را حفظ نماید‪.‬‬
‫تبصره اموال متعلق به مشتریان یا تأمینکنندگان بیروني میتواند شامل مواد‪ ،‬قطعات‪ ،‬ابزار و تجهیزات‪ ،‬مکان‪،‬‬
‫مالکیت معنوي و اطالعات شخصي باشد‪.‬‬

‫‪137‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 4-5-8‬محفاظت‬

‫سازمان باید خروجیهاي تولید و ارائه خدمات را بهمنظور اطمینان از انطباق با الزامات در حد الزم نگهداري نماید‪.‬‬

‫تبصره حفاظت میتواند شامل شناسایي‪ ،‬جابجایي‪ ،‬کنترل آلودگي‪ ،‬بستهبندي‪ ،‬ذخیرهسازي‪ ،‬انتقال یا حمل ونقل‪ ،‬و‬

‫مراقبت باشد‪.‬‬

‫‪138‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-4-5-8‬محفاظت‪-‬تکمیلی‬

‫حفاظت باید شامل شناسایي‪ ،‬جابجایي‪ ،‬کنترل آالیندگي‪ ،‬بسته بندي‪ ،‬ذخیرهسازي‪ ،‬انتقال یا حمل و نقل‪ ،‬و حفاظت باشد‪.‬‬
‫حفاظت باید به مواد و قطعات فراهمآورندگان بیروني و (یا) داخلي فرآوریشده اعمال شود‪ ،‬شامل حمل تا زمان تحویل و (یا)‬
‫پذیرش توسط مشتري‪.‬‬
‫به منظور تشخیص فرسایش‪ ،‬سازمان باید وضعیت اقالم در انبار را در فواصل زماني مناسب برنامهریزي شده‪ ،‬محل و (یا) نوع‬
‫حامل انبارش‪ ،‬و محیط انبارش ارزیابي نماید‪.‬‬
‫سازمان باید از یک سیستم مدیریت موجودي براي بهینهسازي زمان گردش موجودي استفاده نماید و از انبارگرداني‪ ،‬شامل‬
‫“اوّلین ارسال از استفاده نماید‪FIFO) ( ” .‬اوّلین دریافت‬

‫سازمان باید اطمینان حاصل نماید که اقالم کمگردش در روالي شبیه به اقالم نامنطبق کنترل مي شوند‪.‬‬

‫سازمان باید حفاظت‪ ،‬بستهبندي‪ ،‬حمل و نقل‪ ،‬و الزامات برچسبزدني منطبق ارائه شده توسط مشتریان خود را رعایت نماید‪.‬‬

‫‪139‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 5-5-8‬فعالیت های پس از تحویل‬

‫سازمان باید الزامات مورد نیاز براي فعالیتهاي پس از تحویل مرتبط با محصوالت و خدمات را برآورده نماید‪ .‬در‬
‫تعیین میزان فعالیتهاي‬
‫پس از تحویل که مورد نیاز هستند‪ ،‬سازمان باید موارد زیر را در نظر گیرد‪:‬‬
‫الف الزامات قانوني و مقرراتي؛‬
‫ب پیامدهاي بالقوهي ناخواسته محصوالت و خدمات مربوطه؛‬
‫پ ماهیت‪ ،‬کاربرد و طول عمر در نظر گرفته شده براي محصوالت و خدمات؛‬
‫ت نیاز مشتري؛‬
‫ث بازخورد مشتري‪.‬‬
‫تبصره فعالیتهاي پس از تحویل میتواند شامل اقدامات تحت مفاد گارانتي‪ ،‬تعهدات قراردادي نظیر خدمات‬
‫نگهداري و خدمات تکمیلي‬
‫نظیر بازیافت یا دفع نهایي باشد‪.‬‬

‫‪140‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-5-5-8‬بازخورد اطالعات از خدمات‬

‫سازمان باید اطمینان حاصل نماید که یک فرآیند انتقال اطالعات در مورد نگرانیهاي خدمات به تولید‪ ،‬انتقال مواد‪،‬‬
‫لجستیک‪ ،‬مهندسي‪ ،‬و‬
‫فعالیّتهاي طراحي ایجاد شده‪ ،‬و پیادهسازي و نگهداري میشود‪.‬‬
‫توجه ‪ 1‬منظور از افزودن “نگرانیهاي خدمات” به این زیر بند این است که اطمینان حاصل شود سازمان از محصول‬
‫(محصوالت) و مواد‬
‫نامنطبق که ممکن است در محل مشتري و یا در عرصهي مصرف شناسایي شده باشند‪ ،‬آگاه است‪.‬‬
‫‪ 2‬را ببینید) قابل ‪ -6-‬توجه ‪“ 2‬نگراني خدمات” بایستي شامل نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آزمون خرابیها در‬
‫عرصهي مصرف (بند ‪ 10‬اجرا باشد‪.‬‬

‫‪141‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-5-5-8‬خدمات توافق شده با مشتری‬

‫هنگامي که خدمات توافقشده با مشتري وجود دارد‪ ،‬سازمان باید‪:‬‬

‫الف رعایت الزامات در مراکز خدمات مربوطه را تصدیق نماید؛‬
‫ب اثربخشي ابزار یا تجهیزات اندازهگیري تکمنظوره را تصدیق نماید؛‬
‫پ اطمینان حاصل نماید که الزامات به تمامي پرسنل خدمات الزامات آموزش داده شده است‪.‬‬

‫‪142‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 6-5-8‬کنترل تغییرات‬

‫سازمان باید تغییرات مربوط به تولید یا ارائه خدمات را به میزاني که از انطباق مداوم با الزامات اطمینان‬
‫حاصل شود‪ ،‬بازنگري و کنترل نماید‪.‬‬
‫سازمان باید اطالعات مکتوب مربوط به توصیف نتایج بازنگري تغییرات‪ ،‬شخص‪ /‬اشخاص مجاز براي اعمال‬
‫تغییر‪ ،‬و هر گونه اقدام الزم منتج از بازنگري را حفظ نماید‪.‬‬

‫‪143‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 6-5-8‬کنترل تغییرات‬

‫سازمان باید تغییرات مربوط به تولید یا ارائه خدمات را به میزاني که از انطباق مداوم با الزامات اطمینان‬
‫حاصل شود‪ ،‬بازنگري و کنترل نماید‪.‬‬
‫سازمان باید اطالعات مکتوب مربوط به توصیف نتایج بازنگري تغییرات‪ ،‬شخص‪ /‬اشخاص مجاز براي اعمال‬
‫تغییر‪ ،‬و هر گونه اقدام الزم منتج از بازنگري را حفظ نماید‪.‬‬

‫‪144‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-6-5-8‬کنترل تغییرات‪-‬تکمیلی‬

‫سازمان باید یک فرایند مدوّن‪ ،‬براي کنترل و واکنش نسبت به تغییراتي که بر تحقق محصول تاثیر داشته باشند‪،‬‬
‫داشته باشد‪ .‬اثرات هر نوع‬
‫تغییر‪ ،‬از جمله تغییرات ایجاد شده توسط سازمان‪ ،‬مشتري یا هر تأمینکننده‪ ،‬باید مورد ارزیابي قرار گیرد‪.‬‬
‫سازمان باید‪:‬‬
‫الف فعالیّتهاي تأیید و صحّهگذاري را براي اطمینان از انطباق با الزامات مشتري تعریف نماید؛‬
‫پ‬
‫ب تغییرات را قبل از پیادهسازي صحّهگذاري نماید؛‬
‫پ شواهد تجزیه و تحلیلهاي ریسک مرتبط را تدوین نماید؛‬
‫ت سوابق تصدیق و صحّهگذاري را حفظ نماید‪.‬‬
‫تغییرات‪ ،‬از جمله مواردي که توسط تأمینکنندگان ایجاد میشوند‪ ،‬بایستي منوط به اجراي آزمایشي تولید براي‬
‫تصدیق تغییرات (مانند تغییرات‬
‫طراحي قطعات‪ ،‬محل تولید یا فرآیند تولید) و صحّهگذاري تاثیر هر گونه تغییر در فرایند تولید شده باشد‪.‬‬
‫هنگامي که توسط مشتري الزام شده باشد‪ ،‬سازمان باید‪:‬‬
‫ث اطالعرساني به مشتري راجع به هر گونه تغییر تحقق محصول برنامهریزي شده پس از تصویب محصول‬
‫جدید؛‬
‫د به کسب تأییدیهي مستند‪ ،‬قبل از اجراي تغییر؛‬
‫ذ تکمیل تأییدیهي تکمیلي یا الزامات شناسایي‪ ،‬مانند اجراي تولید آزمایش و صحّهگذاري محصول جدید‪.‬‬
‫‪145‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۱-6-5-8‬تغییر موقّت کنترلهای فرآیند‬

‫سازمان باید فهرستي از کنترلهاي فرآیند‪ ،‬شامل بازرسي‪ ،‬اندازهگیري‪ ،‬آزمون و تجهیزات خطاناپذیرسازیشده شامل کنترل فرآیند اصلي و‬
‫پشتیباني تأیید شده یا روشهاي جایگزین‪ ،‬را شناسایي‪ ،‬تدوین و حفظ نماید‪.‬‬
‫سازمان باید فرآیندي را تدوین نماید که استفاده از روشهاي کنترل جایگزین را مدیریت نماید‪ .‬سازمان باید در این فرآیند‪ ،‬بر اساس تجزیه‬
‫شدّت‪ ،‬و تأییدیههاي داخلي اخذ شده پیش از پیادهسازي روشهاي جایگزین کنترل را در نظر گرفته ‪FMEA) ،‬و تحلیل ریسک) نظیر‬
‫باشد‪ .‬پیش از ارسال محصول بازرسي یا آزمایش شده با استفاده از روشهاي جایگزین‪ ،‬در صورت لزوم‪ ،‬سازمان باید تأییدیه مشتري (مشتریان) را‬
‫کسب نموده باشد‪ .‬سازمان باید فهرستي از روشهاي کنترل فرآیند جایگزین تصویب شده را که در طرح کنترل به آنها اشاره شده باشد را‬
‫حفظ و بازنگري نماید‪.‬‬
‫دستورالعملهاي کاري استانداردشده‪ ،‬باید براي هر روش کنترل فرآیند جایگزین در دسترس باشد‪ .‬سازمان باید بهرهبرداري از کنترل فرآیند‬
‫جایگزین را‪ ،‬الاقل‪ ،‬به منظور تصدیق پیادهسازي کار استاندارد شده با هدف بازگشت به فرآیند استاندارد عنوان شده در طرح کنترل در اوّلین‬
‫زمان ممکن‪ ،‬به صورت روزانه بازنگري نماید‪ .‬روشهاي نمونه عبارتند از موارد زیر‪ ،‬امّا محدود به آنها نمیشود‪:‬‬
‫الف ممیزي متمرکز روزانه کیفیت (به عنوان مثال‪ ،‬ممیزي فرآیند طبقهبندیشده‪ ،‬در صورت کاربرد)‬
‫ب جلسات رهبري روزانه‬
‫تصدیق راهاندازي مجدد براي یک دورهي تعریف شده بر اساس شدّت و تأییدیههایي مبتني بر این امر که تمام ویژگیهاي تجهیزات یا‬
‫فرآیندهاي خطاناپذیرسازي شده به طور موثر ابقاء شدهاند‪ ،‬مستندسازي شدهاند‪.‬‬
‫سازمان باید قابلیّت ردیابي تمامي محصوالت تولید شده با هر یک فرآیندها یا تجهیزات کنترل فرآیند جایگزین استفاده شده را پیادهسازي‬
‫نماید‪( .‬به عنوان مثال‪ ،‬تأیید و نگهداري قطعه اوّل و آخرین قطعهي هر شیفت(‬

‫‪146‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 6-8‬ارائه محصوالت و خدمات‬

‫سازمان باید ترتیبات طرحریزي شدهاي به منظور تصدیق برآوردهسازي‬

‫الزامات توسط محصول و خدمات مورد نیاز را در مراحل مناسب‬
‫پیادهسازي نماید ‪.‬محصوالت و خدمات نباید تا زمانیکه ترتیبات طرحریزي شده‬
‫به طور رضایت بخشي تکمیل شده باشند‪ ،‬ترخیص شوند؛‬
‫مگر اینکه توسط یک مقام داراي اختیار‪ ،‬یا حسب مورد مشتري‪ ،‬تأیید شده باشند‪.‬‬
‫سازمان باید اطالعات مکتوب در مورد ترخیص محصوالت و خدمات را حفظ کند‪.‬‬
‫اطالعات مکتوب باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف شواهد انطباق با معیارهاي پذیرش؛‬
‫ب قابلیت ردیابي به شخص‪ /‬اشخاص داراي اختیار ترخیص‪.‬‬

‫‪147‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-6-8‬ارائه محصوالت و خدمات‪-‬تکمیلی‬

‫سازمان باید اطمینان حاصل نماید که ترتیبات طرحریزیشده به منظور تصدیق‬

‫الزامات محصول و خدمات مبتني بر طرح کنترل برآورده شده‬
‫و بر اساس آنچه که در برنامههاي کنترل مشخص شده است‪ ،‬مستندسازي‬
‫شدهاند‪( .‬ضمیمه الف را ببینید(‬
‫سازمان باید اطمینان حاصل نماید که ترتیبات طرحریزي شده براي ارائهي اوّلیه‬
‫محصوالت و خدمات مشتمل بر تأیید محصول یا خدمات‬
‫میباشد‪.‬‬
‫‪ ،۸‬سازمان باید اطمینان حاصل نماید که تایید محصول یا خدمات پس از تغییرات‬
‫نسبت به ارائهي ‪ -5-‬بر اساس استاندارد ایزو ‪ ، 9001‬بخش ‪6‬‬
‫اولیه‪ ،‬انجام میشود‪.‬‬

‫‪148‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-6-8‬بازرسی جامع ابعادی و عملکردی‬

‫یک بازرسي جامع ابعادي و تایید عملکردي باید براي استانداردهاي مهندسي‬
‫مواد و عملکردي مشتري داراي کاربرد براي هر محصول مطابق‬
‫آنچه که در برنامهي کنترل مشخص شده است؛ انجام شود‪ .‬نتایج باید براي‬
‫بازنگري مشتري در دسترس باشد‪.‬‬
‫توجه ‪ 1‬بازرسي طرح یک اندازهگیري کامل از تمام ابعاد محصول نشان داده‬
‫شده در سابقه (سوابق) طراحي است‪.‬‬
‫توجه ‪ 2‬تواتر بازرسي طرح توسط مشتري تعیین میشود‪.‬‬

‫‪149‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۳-6-8‬مشخصات ظاهری‬

‫براي سازمانهاي تولیدکنندهي قطعاتي که توسط مشتري به عنوان “اقالم ظاهري”‬

‫تعیین شدهاند سازمان باید موارد زیر را فراهم نماید‪:‬‬
‫الف منابع مناسب‪ ،‬از جمله نور‪ ،‬براي ارزیابي؛‬
‫و در موارد مقتضي‪ ،‬فنآوري لمسي؛ ‪DOI) ( ،‬ب نمونههاي شاهد براي رنگ‪،‬‬
‫دانهبندي‪ ،‬براقیّت‪ ،‬درخشش فلزي‪ ،‬بافت‪ ،‬وضوح تصویر‬
‫پ نگهداري و کنترل نمونههاي شاهد ظاهري و تجهیزات ارزیابي؛‬
‫ت تصدیق این که پرسنل مجري ارزیابي ظاهري داراي صالحیّت بوده و واجد‬
‫شرایط انجام این کار هستند‪.‬‬

‫‪150‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ 4-6-8‬تأیید و پذیرش انطباق محصوالت و خدمات خارجی فراهم شده ی بیرونی‬

‫سازمان باید فرآیند براي اطمینان از کیفیت فرآیندها‪ ،‬محصوالت و خدمات‬

‫فراهمآوریشدهي بیروني با استفاده از یک یا چند روش زیر داشته‬
‫باشد‪:‬‬
‫الف دریافت و ارزیابي داده هاي آماري ارائه شده توسط تأمینکننده به سازمان؛‬
‫ب دریافت بازرسي و (یا) آزمون‪ ،‬مانند نمونهبرداري بر اساس عملکرد؛‬
‫پ ارزیابیها یا ممیزیهاي طرف دوّم یا شخص ثالث از محلهاي تولید تأمینکننده به‬
‫همراه سوابق قابل پذیرش بودن انطباق محصوالت‬
‫تحویلشده با الزامات؛‬
‫ت ارزیابي قطعات توسط یک آزمایشگاه مستقل؛‬
‫ث هر روش دیگر توافق شده با مشتري‪.‬‬

‫‪151‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 5-6-8‬انطباق قانونی و مقرراتی‬

‫قبل از ارائهي محصوالت فراهمآوري شده بیروني به جریان تولید‪ ،‬سازمان باید‬
‫تصدیق نماید و توانایي فراهمسازي شواهدي از انطباق‬
‫فرآیندها‪ ،‬محصوالت و خدمات فراهمآوریشدهي بیروني با الزامات قابل اجراي‬
‫قانوني‪ ،‬مقرراتي‪ ،‬و در صورت ارائه‪ ،‬سایر الزامات کشورهایي‬
‫که تولید در آنجا انجام شده است و در کشورهاي شناسایي شدهي مقصد مشتري‬
‫را داشته باشد‪.‬‬

‫‪152‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 6-6-8‬معیارهای پذیرش‬

‫معیار پذیرش باید توسط سازمان تعیین شده و در صورت لزوم یا حسب اقتضا‪،‬‬
‫توسط مشتري تأیید شده باشد‪ .‬براي نمونهبرداري دادههاي‬
‫‪ 9‬را ببینید) باشد‪ -1-1- .‬وصفي‪ ،‬سطح پذیرش باید نقص صفر (‬

‫‪153‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 7-8‬کنترل خروجی های نامنطبق‬

‫‪ ۸-۷-1‬سازمان باید اطمینان حاصل نماید که خروجیهایي که در انطباق با الزامات نیستند‪ ،‬بهمنظور جلوگیري از‬
‫استفاده با تحویل ناخواسته‬
‫شناسایي و کنترل میشوند‪.‬‬
‫سازمان باید اقدامات مناسبي بر اساس ماهیت عدمانطباق و اثر آن بر انطباق محصوالت و خدمات تعیین نماید‪ .‬این‬
‫موضوع میبایست‬
‫همچنین براي محصوالت و خدمات نامنطبق شناساییشده پس از تحویل محصوالت یا حین ارائه و پس از ارائه‬
‫خدمات استفاده شود‪.‬‬
‫سازمان باید با خروجیهاي نامنطبق را از یک یا چند روش زیر تعیین تکلیف نماید‪:‬‬
‫الف اصالح؛‬
‫ب تفکیک‪ ،‬قرنطینه‪ ،‬بازگشت یا تعلیق ارائه محصوالت و خدمات؛‬
‫پ اطالعرساني به مشتري؛‬
‫ت اخذ مجوز براي پذیرش تحت مجوز‪.‬‬
‫پس از اصالح خروجیهاي نامنطبق‪ ،‬انطباق با الزامات باید تصدیق شود‪.‬‬

‫‪154‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۱-7-8‬مجوز ارفاقی مشتری‬

‫هنگامي که محصول یا فرآیند تولید متفاوت از آنچه که داراي تأییدیه جاریست‪ ،‬باشد؛ سازمان باید مجوز ارفاقي‬
‫یا اجازهي انحراف مشتري را قبل از فرآوري بیشتر کسب نموده باشد‪.‬‬
‫سازمان باید مجوز مشتري براي فرآوري بیشتر براي “استفاده به عنوان [کاربرد دیگر[” و تمایل به دوبارهکاري‬
‫محصوالت نامنطبق کسب نموده باشد‪ .‬در صورت استفاده مجدد زیرمجموعهها فرآیند تولید‪ ،‬استفاده مجدد‬
‫اجزاي فرعي باید به روشني در مجوز ارفاقي یا اجازه انحرافمشتري ابالغ شده باشد‪.‬‬
‫سازمان باید سابقهي تاریخ انقضاء و یا مقدار مجاز تحت مجوز ارفاقي را حفظ کند‪ .‬سازمان همچنین باید از انطباق‬
‫با مشخصات و الزامات اصلي یا جایگزیني از زماني که مجوز منقضي میشود‪ ،‬اطمینان داشته باشد‪ .‬مواد تحویل‬
‫شده تحت مجوز ارفاقي باید به درستي در هر حامل حمل و نقل مشخص شده باشند) ‪.‬این امر باید به همین شکل‬
‫براي محصول خریداري شده به کار برده شود( سازمان باید پیش از اظهار به مشتري‪ ،‬هر گونه درخواست را از‬
‫تأمینکنندگان تایید نماید‪.‬‬

‫‪155‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۱-7-8‬مجوز ارفاقی مشتری‬

‫هنگامي که محصول یا فرآیند تولید متفاوت از آنچه که داراي تأییدیه جاریست‪ ،‬باشد؛ سازمان باید مجوز ارفاقي‬
‫یا اجازهي انحراف مشتري را قبل از فرآوري بیشتر کسب نموده باشد‪.‬‬
‫سازمان باید مجوز مشتري براي فرآوري بیشتر براي “استفاده به عنوان [کاربرد دیگر[” و تمایل به دوبارهکاري‬
‫محصوالت نامنطبق کسب نموده باشد‪ .‬در صورت استفاده مجدد زیرمجموعهها فرآیند تولید‪ ،‬استفاده مجدد‬
‫اجزاي فرعي باید به روشني در مجوز ارفاقي یا اجازه انحرافمشتري ابالغ شده باشد‪.‬‬
‫سازمان باید سابقهي تاریخ انقضاء و یا مقدار مجاز تحت مجوز ارفاقي را حفظ کند‪ .‬سازمان همچنین باید از انطباق‬
‫با مشخصات و الزامات اصلي یا جایگزیني از زماني که مجوز منقضي میشود‪ ،‬اطمینان داشته باشد‪ .‬مواد تحویل‬
‫شده تحت مجوز ارفاقي باید به درستي در هر حامل حمل و نقل مشخص شده باشند) ‪.‬این امر باید به همین شکل‬
‫براي محصول خریداري شده به کار برده شود( سازمان باید پیش از اظهار به مشتري‪ ،‬هر گونه درخواست را از‬
‫تأمینکنندگان تایید نماید‪.‬‬

‫‪156‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ ۲-۱-7-8‬کنترل محصول نامنطبق‪ -‬فرایند مشخص شده توسط مشتری‬

‫سازمان باید با کنترلهاي مشخصشدهي قابل اجراي مشتري براي محصول‬

‫(محصوالت) براي محصوالت نامنطبق را تکمیل نموده باشد‬

‫‪157‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۳-۱-7-8‬کنترل محصول مشکوک‬

‫سازمان باید از طبقهبندي و کنترل محصوالت با وضعیّت نامشخّص یا مشکوك به عنوان محصول نامنطبق اطمینان‬
‫داشته باشد‪ .‬سازمان باید اطمینان حاصل نماید که تمام پرسنل تولید در رابطه مهارسازي محصول مشکوك و نامنطبق‬
‫به طور مناسب آموزش دیدهاند‪.‬‬

‫‪158‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 4-۱-7-8‬کنترل محصول دوباره کاری شده‬

‫سازمان باید قبل از تصمیم به دوبارهکاري اقالم‪ ،‬روش تجزیه و تحلیل ریسک )مانند‬
‫استفاده نماید ‪.‬چنانچه توسط مشتري الزام شده باشد‪ ،‬سازمان باید تأییدیه مشتري را قبل از شروع به دوباره کاري‬
‫محصول کسب نموده باشد‪.‬‬
‫سازمان باید یک فرآیند مدوّن براي تأیید دوبارهکاري مطابق با طرح کنترل یا سایر اطالعات مدوّن مربوط به ارزیابی‬
‫انطباق با مشخصات اصلی داشته باشد‪.‬‬
‫دستورالعمل جداسازي یا دوباره کاري قطعات ‪ ،‬از جمله الزامات بازرسی مجدد و قابلیّت ردیابی‪ ،‬باید در دسترس و‬
‫مورد استفاده توسط پرسنل مربوطه باشد‪.‬‬
‫سازمان باید اطالعات مستند در مورد وضعیّت اقالم دوبارهکاریشده شامل مقدار‪ ،‬تغییر وضعیّت‪ ،‬تاریخ تغییر وضعیّت‪ ،‬و‬
‫اطالعات ردیابی قابل اجرا را حفظ نماید‪.‬‬

‫‪159‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 5-۱-7-8‬کنترل محصول تعمیرشده‬

‫سازمان باید قبل از تصمیم به تعمیر اقالم‪ ،‬روش تجزیه و تحلیل ریسک )مانند نماید‪ .‬سازمان باید تأییدیه‬
‫مشتري را قبل از شروع به تعمیر محصول کسب نموده باشد‪.‬‬
‫سازمان باید یک فرآیند مدوّن براي تأیید تعمیر مطابق با طرح کنترل یا سایر اطالعات مدوّن مربوطه داشته‬
‫باشد‪.‬‬
‫دستورالعمل جداسازي یا تعمیر قطعات ‪ ،‬از جمله الزامات بازرسی مجدد و قابلیّت ردیابی‪ ،‬باید در دسترس و‬
‫مورد استفاده توسط پرسنل مربوطه باشد‪.‬‬
‫سازمان باید مجوز مستند مجاز مشتري براي اجازهی ارفاقی تعمیر محصوالت را کسب نموده باشد‪.‬‬
‫سازمان باید اطالعات مستند در مورد وضعیّت اقالم تعمیرشده شامل مقدار‪ ،‬تغییر وضعیّت‪ ،‬تاریخ تغییر‬
‫وضعیّت‪ ،‬و اطالعات ردیابی قابل اجرا را حفظ نماید‪.‬‬

‫‪160‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 6-۱-7-8‬اطالع رسانی به مشتری‬

‫در صورتي که اقالم نامنطبق ارسال شده باشند‪ ،‬سازمان بالفاصله باید مشتري‬
‫)مشتریان) را مطلع سازد‪ .‬در ارتباطات اوّلیه باید مستندات‬
‫دقیق این رویداد پیگیري شده باشد‪.‬‬

‫‪161‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ 7-۱-7-8‬تعیین تکلیف محصول نامنطبق‬

‫سازمان باید یک فرآیند مدوّن براي تغییر وضعیّت اقالم نامنطبق موضوع‬
‫دوبارهکاري یا تعمیر داشته باشد‪ .‬براي محصولي که الزامات را‬
‫برآورده نمیسازد‪ ،‬سازمان باید تصدیق نماید که اقالم اوراق شده قبل از امحاء غیر‬
‫قابل استفاده تشخیص داده شده باشد‪.‬‬
‫سازمان نباید بدون تأییدیه قبلي‪ ،‬اقالم نامنطبق را براي خدمات یا استفادههاي‬
‫دیگر تخصیص دهد‪.‬‬

‫‪162‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪۲-7-8‬‬

‫سازمان باید اطالعات مکتوب زیر را حفظ نماید‪:‬‬

‫الف شرح عدم انطباق؛‬
‫ب شرح اقدامات انجامشده؛‬
‫پ شرح هر نوع مجوز کسبشده؛‬
‫ت تعیین مقام تصمیمگیرنده در مورد از عدمانطباق‪.‬‬

‫‪163‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ -9‬ارزیابی عملکرد ‪Performance evaluation‬‬

‫‪164‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-9‬پایش‪ ،‬اندازه گیری‪ ،‬تحلیل و ارزیابی‬

‫سازمان باید موارد زیر را تعیین نماید‪:‬‬

‫الف) آنچه باید پایش و اندازه گیري شود؛‬
‫ب) روش پایش‪ ،‬اندازه گیري‪ ،‬تحلیل و ارزیابي مورد نیاز براي اطمینان از اعتبار نتایج؛‬
‫پ) زمان انجام پایش و اندازه گیري؛‬
‫ت) زماني که باید نتایج نظارت و اندازه گیري تحلیل و بررسي شوند؛‬
‫سازمان باید عملکرد و اثربخشي سیستم مدیریت کیفیت را ارزیابي نماید‪.‬‬
‫سازمان باید اطلّاعات مدون مقتضي را به عنوان شواهدي از نتایج حفظ نماید‪.‬‬

‫‪165‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۱-۱-9‬پایش و اندازه گیری فرآیندهای تولید ‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید تصدیق نماید که نمودار جریان فرآیند‪ PFMEA ،‬و برنامه کنترل‪ ،‬ضمن پایبندي به موارد زیر‪ ،‬پیاده‬
‫سازي شده است‪:‬‬
‫الف) روش هاي اندازه گیري؛‬
‫ب) طرح هاي نمونه برداري؛‬
‫پ) معیارهاي پذیرش؛‬
‫ت) سوابق مقادیر واقعي اندازه گیري شده و (یا) نتایج آزمون داده هاي متغیر؛‬
‫ث) طرح هاي واکنشي و فرآیند تشدید هنگامي که معیارهاي پذیرش برآورده نشده باشند‪.‬‬

‫‪166‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-۱-۱-9‬شناسایی ابزار آماری‬

‫سازمان باید استفاده مقتضي از ابزارهاي آماري را تعیین نماید‪ .‬سازمان باید ابزارهاي آماري مقتضي را به عنوان‬

‫بخشي از فرآیند طرح ریزي پیش هنگام کیفیت محصول (یا معادل آن) را تصدیق نماید‪.‬‬

‫‪167‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۱-۱-9‬استفاده از مفاهیم آماری‬

‫مفاهیم آماري‪ ،‬مانند انحراف‪ ،‬کنترل (ثبات)‪ ،‬قابلیت فرآیند و عواقب ناشي از تنظیم اضافي باید درك شده باشد‬

‫و توسط کارکنان درگیر جمع آوري‪ ،‬تحلیل و در مدیریت داده هاي آماري به کار گرفته شده باشد‪.‬‬

‫‪168‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-۱-9‬رضایت مشتریان‬

‫سازمان باید تلقي مشتریان از سطح برآورده سازي نیازها و انتظارت ایشان را پایش نماید‪.‬‬

‫سازمان باید روش دستیابي‪ ،‬پایش و بازنگري این اطلّاعات را تعیین نماید‪.‬‬

‫توجه‪ :‬مثال هایي از تلقي مشتري مي تواند نظرسنجي از مشتري‪ ،‬بازخورد مشتري در مورد محصوالت و خدمات ارائه‬

‫شده‪ ،‬مالقات با مشتریان‪ ،‬تحلیل سهم بازار‪ ،‬شکایت ها‪ ،‬اخطارهاي دوره گارانتي و گزارشات فروشندگان باشد‪.‬‬

‫‪169‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۲-۱-9‬رضایت مشتریان ‪ -‬تکمیلی‬

‫رضایت مشتري از سازمان باید ضمن ارزیابي مداوم شاخص هاي عملکرد داخلي و خارجي براي اطمینان از انطباق‬
‫مشخصات محصول و فرآیند و سایر الزامات مشتري پایش شده باشد‪.‬‬
‫شاخص هاي عملکرد باید بر اساس شواهد عیني و شامل موارد زیر باشد‪ ،‬اما محدود به آنها نمي شود‪:‬‬
‫الف) عملکرد کیفي محصوالت تحویل شده؛‬
‫ب) اختالالت براي مشتري؛‬
‫پ) بازگشت از عرصه مصرف‪ ،‬فراخواني ها و گارانتي (در صورت کاربرد)؛‬
‫ت) عملکرد تحویل زمان بندي شده (شامل وقوع کرایه اضافي حمل)؛‬
‫ث) اطلّاعیه هاي مشتري مربوط به مسائل کیفیت یا تحویل‪ ،‬شامل وضعیت ویژه‪.‬‬

‫‪170‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۱-9‬تحلیل و ارزیابی‬

‫سازمان باید داده ها و اطلّاعات مقتضي منتج از پایش و اندازه گیري را تحلیل و ارزیابي نماید‪.‬‬
‫نتایج تحلیل باید براي ارزیابي موارد زیر استفاده شود‪:‬‬
‫الف) انطباق محصوالت و خدمات؛‬
‫ب) میزان رضایت مشتري؛‬
‫پ) عملکرد و اثربخشي سیستم مدیریت کیفیت؛‬
‫ت) چگونگي پیاده سازي اثربخش طرح ریزي؛‬
‫ث) اثربخشي اقدامات انجام شده براي رسیدگي به ریسک ها و فرصت ها؛‬
‫ج) عملکرد تأمین کنندگان بیروني؛‬
‫چ) نیاز به بهبود سیستم مدیریت کیفیت‪.‬‬
‫روشهاي تحلیل داده ها مي تواند شامل روشهاي آماري باشد‪.‬‬

‫‪171‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۳-۱-9‬اولویت بندی‬

‫روندها در کیفیت و عملکرد عملیاتي باید با پیشرفت به سوي اهداف مقایسه شده و منجر به اقدام براي‬
‫پشتیباني اولویت بندي اقدامات بهبود رضایت مشتري شود‪.‬‬

‫‪172‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-9‬ممیزی داخلی‬

‫سازمان باید ممیزي هاي داخلي را در فواصل طرح ریزي شده‪ ،‬به منظور ارائه اطلّاعات در مورد وضعیت سیستم‬
‫مدیریت کیفیت در موارد زیر اجرا نماید‪:‬‬
‫الف) انطباق با‪:‬‬
‫‪ )2‬الزامات این استاندارد بین المللي؛‬ ‫‪ )1‬الزامات سازمان در مورد سیستم مدیریت کیفیت؛‬
‫ب) پیاده سازي و نگهداري اثربخش‪.‬‬
‫سازمان باید‪:‬‬
‫الف) برنامه (برنامه هاي) ممیزي از جمله تواتر‪ ،‬روش ها‪ ،‬مسئولیت ها‪ ،‬الزامات طرح ریزي و گزارش دهي‪ ،‬که‬
‫باید با توجه به اهمیت این فرآیندها‪ ،‬تغییرات مؤثر در سازمان و نتایج حاصل از قبلي ممیزي اتخاذ شوند؛ را طرح‬
‫ریزي‪ ،‬ایجاد‪ ،‬پیاده سازي و نگهداري نماید؛‬
‫ب) معیارها و دامنه ممیزي را تعیین نماید؛‬
‫پ) به منظور کسب اطمینان از واقعي بودن و بي طرفي فرآیند ممیزي؛ ممیزین را انتخاب و هدایت نماید؛‬
‫پ) از گزارش نتایج ممیزي ها براي مدیریت اطمینان کسب نماید؛‬
‫ت) اصالحات و اقدامات اصالحي مقتضي را بدون تأخیر اتخاذ نماید؛‬
‫ث) اطلّاعات مدون نتایج ممیزي را به عنوان شواهدي از پیاده سازي برنامه ممیزي حفظ نماید‪.‬‬

‫‪173‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۲-۲-9‬برنامه ممیزی داخلی‬

‫سازمان باید یک فرآیند ممیزي داخلي مدون داشته باشد‪ .‬که شامل توسعه و پیاده سازي یک‬

‫برنامه ممیزي داخلي باشد که کل سیستم مدیریت کیفیت شامل ممیزي هاي سیستم مدیریت‬

‫کیفیت‪ ،‬ممیزي هاي فرآیند تولید و ممیزي هاي محصول را پوشش داده باشد‪.‬‬

‫‪174‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-9‬بازنگری مدیریت‬

‫مدیر ارشد باید باید سیستم مدیریت کیفیت سازمان را‪ ،‬به منظور اطمینان از تداوم تناسب‪ ،‬کفایت‪ ،‬اثربخشي و‬
‫هماهنگي با مقاصد راهبردي‪ ،‬بازنگري نماید‪.‬‬
‫بازنگري مدیریت الاقل باید ساالنه انجام شود‪ .‬تناوب بازنگري (بازنگري هاي) مدیریت باید مبتني بر ریسک‬
‫انطباق با الزامات مشتري منتج از تأثیر تغییرات داخلي و خارجي بر سیستم مدیریت کیفیت و مسائل مربوط به‬
‫عملکرد افزایش داده شده باشد‪.‬‬

‫‪175‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۲-۳-9‬ورودی های بازنگری مدیریت‬

‫بازنگري مدیریت باید طرح ریزي شده و با در نظر گرفتن موارد زیر انجام شود‪:‬‬
‫الف) وضعیت اقدامات بازنگري قبلي مدیریت؛‬
‫ب) تغییرات در شرایط خارجي و داخلي مربوط به سیستم مدیریت کیفیت؛‬
‫پ) اطلّاعات در مورد عملکرد و اثربخشي سیستم مدیریت کیفیت‪ ،‬از جمله روندهاي‪:‬‬
‫‪ )2‬میزان برآورده شدن هر یک از اهداف کیفیت؛‬ ‫‪ )1‬رضایت مشتري و بازخورد طرف هاي ذي نفع؛‬
‫‪ )۴‬عدم انطباق ها و اقدامات اصالحي؛‬ ‫‪ )۳‬عملکرد فرآیند و انطباق محصوالت و خدمات؛‬
‫‪ )6‬نتایج ممیزي ها؛‬ ‫‪ )5‬نتایج پایش و اندازه گیري؛‬
‫‪ )۷‬عملکرد تأمین کنندگان بیروني؛‬
‫ت) کفایت منابع؛‬
‫ث) تأثیر اقدامات اتخاذ شده براي رسیدگي به ریسک ها و فرصت ها‬
‫د) فرصت هاي بهبود‪.‬‬

‫‪176‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۲-۳-9‬ورودی های بازنگری مدیریت ‪ -‬تکمیلی‬

‫ورودي هاي بازنگري مدیریت باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬

‫الف) هزینه هاي کیفیت پایین (هزینه عدم انطباق داخلي و خارجي)‬
‫ب) اثربخشي شاخص هاي فرآیند؛‬
‫پ) کارایي شاخص هاي فرآیند؛‬
‫ت) انطباق محصول؛‬
‫ث) ارزیابي امکان سنجي تولید ایجاد شده براي تغییرات عملیات جاري و براي امکانات جدید یا محصول جدید‬
‫ج) رضایت مشتري‬
‫چ) بازنگري عملکرد در برابر اهداف نگهداري و تعمیرات؛‬
‫ح) اثربخشي گارانتي (هنگامي که کاربرد داشته باشد)؛‬
‫خ) بازنگري کارت هاي امتیازي مشتري (هنگامي که کاربرد داشته باشد)؛‬
‫د) شناسایي شکست هاي بالقوه از طریق تحلیل ریسک (مانند ‪)FMEA‬‬
‫ذ) خرابي هاي واقعي در عرصه مصرف و تاثیر آنها بر ایمني و محیط زیست‪.‬‬

‫‪177‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۳-9‬خروجی های بازنگری مدیریت‬

‫خروجي هاي بازنگري مدیریت باید شامل تصمیمات و اقدامات مربوط به موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف) فرصت هاي بهبود؛‬
‫ب) هر گونه نیاز به تغییرات در سیستم مدیریت کیفیت؛‬
‫پ) نیاز به منابع‪.‬‬

‫سازمان باید اطلّاعات مدون را به عنوان شواهدي از نتایج بازنگري مدیریت حفظ نماید‪.‬‬

‫‪178‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۱-۳-۳-9‬خروجی های بازنگری مدیریت ‪ -‬تکمیلی‬

‫مدیریت ارشد‪ ،‬هنگامي که اهداف عملکردي مشتري برآورده نشده باشند‪ ،‬باید یک طرح اقدام را تدوین و‬
‫پیاده سازي نماید‪.‬‬

‫‪179‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
‫‪ -۱0‬بهبود ‪Improvement‬‬

‫‪180‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ -۱0‬بهبود‬

‫‪ :1-10‬کلیات‬
‫سازمان باید فرصت هاي بهبود را تعیین و انتخاب نماید و هرگونه اقدام الزم براي برآورده سازي الزامات مشتري و افزایش‬
‫رضایت مشتري را پیاده سازي نماید‪.‬‬
‫این موارد باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف) بهبود محصوالت و خدمات براي برآورده سازي الزامات و همچنین رسیدگي به نیازها و انتظارات آینده؛‬
‫ب) اصالح‪ ،‬پیشگیري یا کاهش عوارض ناخواسته؛‬
‫پ) بهبود عملکرد و اثربخشي سیستم مدیریت کیفیت‪.‬‬
‫توجه‪ :‬مثالهایي از بهبود مي تواند شامل اصالح‪ ،‬اقدام اصالحي‪ ،‬بهبود مداوم‪ ،‬تغییر غیرمنتظره‪ ،‬نوآوري و سازماندهي مجدد باشد‪.‬‬

‫‪ :2-10‬عدم انطباق و اقدامات اصالحي‬

‫هنگامي که وقوع عدم انطباق‪ ،‬از جمله بروز هر شکایت‪ ،‬سازمان باید موارد زیر را به انجام رساند‪:‬‬
‫الف) واکنش نسبت به عدم انطباق و در صورت کاربرد‪:‬‬
‫‪ )2‬مقابله با عواقب ؛‬ ‫‪ )1‬اتخاذ اقدام براي کنترل و اصالح؛‬
‫ب) ارزیابي اقدام براي حذف علت عدم انطباق‪ ،‬به منظور جلوگیري از وقوع مجدد یا وقوع در جاهاي دیگر‪ ،‬توسط‪:‬‬
‫‪ )2‬تعیین علل عدم انطباق؛‬ ‫‪ )1‬بررسي و تجزیه وتحلیل عدم انطباق؛‬
‫‪ )۳‬تعیین عدم انطباق هاي مشابه در صورت وجود‪ ،‬یا با احتمال وقوع بالقوه؛‬
‫ت) بررسي اثربخشي هر اقدام اصالحي اتخاذ شده؛‬ ‫پ) پیاده سازي هر گونه اقدام مورد نیاز؛‬

‫‪181‬‬
‫ث) به روزآوري ریسک ها و فرصت ها تعیین در زمان طرح ریزي‪،‬در صورت لزوم؛‬
‫ج) ایجاد تغییرات سیستم مدیریت کیفیت‪ ،‬در صورت لزوم‪.‬‬

‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۲-۱0‬عدم انطباق و اقدامات اصالحی‬

‫هنگامي که وقوع عدم انطباق‪ ،‬از جمله بروز هر شکایت‪ ،‬سازمان باید موارد زیر را به انجام رساند‪:‬‬
‫الف) واکنش نسبت به عدم انطباق و در صورت کاربرد‪:‬‬
‫‪ )2‬مقابله با عواقب ؛‬ ‫‪ )1‬اتخاذ اقدام براي کنترل و اصالح؛‬
‫ب) ارزیابي اقدام براي حذف علت عدم انطباق‪ ،‬به منظور جلوگیري از وقوع مجدد یا وقوع در جاهاي دیگر‪ ،‬توسط‪:‬‬
‫‪ )2‬تعیین علل عدم انطباق؛‬ ‫‪ )1‬بررسي و تجزیه وتحلیل عدم انطباق؛‬
‫‪ )۳‬تعیین عدم انطباق هاي مشابه در صورت وجود‪ ،‬یا با احتمال وقوع بالقوه؛‬
‫ت) بررسي اثربخشي هر اقدام اصالحي اتخاذ شده؛‬ ‫پ) پیاده سازي هر گونه اقدام مورد نیاز؛‬
‫ث) به روزآوري ریسک ها و فرصت ها تعیین در زمان طرح ریزي‪،‬در صورت لزوم؛‬
‫ج) ایجاد تغییرات سیستم مدیریت کیفیت‪ ،‬در صورت لزوم‪.‬‬

‫‪182‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۲-۱0‬حل مساله‬

‫سازمان باید یک (یا چند) فرآیند مدون حل مسئله شامل موارد زیر داشته باشد‪:‬‬
‫الف) روش تعریف شده براي انواع مختلف و مقیاس مشکالت (نظیر توسعه محصول جدید‪ ،‬مسائل جاري تولید‪،‬‬
‫خرابي هاي عرصه مصرف‪ ،‬یافته هاي ممیزي)؛‬
‫ب) محدودسازي‪ ،‬اقدامات موقت و فعالیت هاي مرتبط ضروري براي کنترل خروجي هاي نامنطبق‬
‫پ) تحلیل دالیل ریشه اي‪ ،‬روش استفاده شده‪ ،‬تحلیل و نتیجه گیري؛‬
‫ت) اجراي نظام مند اقدامات اصالحي‪ ،‬شامل در نظر گرفتن تأثیر بر فرآیندها و محصوالت مشابه؛‬
‫ث) تأیید اثربخشي اقدامات اصالحي اجرا شده؛‬
‫ج) بازنگري و در صورت لزوم‪ ،‬به روزرساني اطلّاعات مدون مقتضي نظیر طرح کنترل و ‪PFMEA‬‬

‫هنگامي که مشتري فرآیندها‪ ،‬ابزار یا سیستمي براي حل مسئله تجویز نموده باشد‪ ،‬سازمان باید از این فرآیندها‪،‬‬
‫ابزار یا سیستم استفاده نماید مگر در شرایطي که به شکل دیگري توسط مشتري تأیید شده باشد‪.‬‬

‫‪183‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :4-۲-۱0‬خطاناپذیرسازی ‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید فرآیند مدون براي تعیین استفاده مقتضي از روش خطاناپذیرسازي داشته باشد‪.‬‬
‫فرآیند باید شامل آزمون تجهیزات خطاناپذیرسازي شده در برابر شکست یا شبیه سازي شکست باشد‪ .‬سوابق‬
‫باید نگهداري شوند‪ .‬قطعات موضوع مجادله‪ ،‬هنگامي که استفاده شده باشند‪ ،‬باید شناسایي‪ ،‬کنترل‪ ،‬تأیید و در‬
‫صورت امکان کالیبره شده باشند‪.‬‬
‫خرابي هاي دستگاه خطاناپذیرسازي شده باید طرح واکنش داشته باشد‪.‬‬

‫‪184‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :5-۲-۱0‬سیستم های مدیریت گارانتی‬

‫هنگامي که سازمان ملزم به فراهم سازي گارانتي براي محصول (محصوالت) خود باشد؛ سازمان باید یک فرآیند‬
‫مدیریت گارانتي را پیاده سازي نموده باشد‪.‬‬

‫‪185‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :6-۲-۱0‬تحلیل شکایت مشتری و آزمون خرابی در عرصه مصرف‬

‫سازمان باید تحلیل شکایت مشتري و آزمون خرابي در عرصه مصرف‪ ،‬شامل هرگونه قطعات بازگشتي را ارائه نموده؛‬
‫و باید حل مسئله و اقدامات اصالحي براي جلوگیري از بروز مجدد را شروع نماید‪.‬‬
‫این تحلیل باید شامل تحلیل تعامل نرم افزار تعبیه شده محصول سازمان با سیستم محصول مشتري نهایي باشد‪.‬‬

‫سازمان باید نتایج حاصل از آزمون ‪ /‬تحلیل ها را به مشتري و همچنین درون سازمان انتقال دهد‪.‬‬

‫‪186‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ :۳-۱0‬بهبود مداوم‬

‫سازمان باید به طور مداوم تناسب‪ ،‬کفایت و اثربخشي سیستم مدیریت کیفیت را بهبود دهد‪.‬‬
‫سازمان باید به نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل و ارزیابي و خروجي هاي بازنگري مدیریت را براي تعیین‬
‫نیازها یا فرصت هایي که باید به عنوان بخشي از بهبود مداوم درنظر گرفته شوند‪ ،‬رسیدگي نماید‪.‬‬

‫‪187‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
 ‫‪ ۱-۳-۱0‬بهبود مداوم ‪ -‬تکمیلی‬

‫سازمان باید یک فرآیند مدون براي بهبود مداوم داشته باشد‪ .‬سازمان باید در این فرآیند موارد زیر را در نظر‬
‫گرفته باشد‪:‬‬
‫الف) شناسایي روش هاي مورد استفاده‪ ،‬اهداف‪ ،‬اندازه گیري ها‪ ،‬اثربخشي و اطلّاعات مدون؛‬
‫ب) برنامه بهبود فرآیند تولید با تأکید بر کاهش انحراف تولید و اتال فها؛‬
‫پ) تحلیل ریسک‬
‫توجه‪ :‬بهبود مداوم براي فرآیند تولیدي که به لحاظ آماري توانا و با ثبات باشد یا هنگامي که مشخصات محصول‬
‫قابل پیش بیني بوده و الزامات مشتري را برآورده مي سازند؛ پیاده سازي مي شوند‪.‬‬

‫‪188‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬
i_mashayekh@yahoo.com Iman mashayekh Iman mashayekh i_mashayekh

‫ گروه مشاورین کیو ام کیوسی‬- IATF ‫تشریح الزامات‬

 ‫‪190‬‬
‫کیوسی‬
‫کیوسی‬ ‫کیو ام‬
‫کیو ام‬ ‫مشاورین‬
‫مشاورین‬ ‫گروه‬
‫گروه‬ ‫‪- IATF‬‬
‫‪- IATF‬‬ ‫الزامات‬
‫الزامات‬ ‫تشریح‬
‫تشریح‬