Erdem H ve ark.

OLGU SUNUMU Sistemik Steroid Tedavisi ile Tetiklenen Rozesa

ve Tinea Corporis Birlikteliði

Havva Erdem1 ÖZET

Serdar Cenk Güvenç2 Tinea korporis, saçlýderi, inguinal ve palmoplantar alanlar haricinde
Hülya Albayrak2 kalan kýlsýz derinin inflamatuvar ya da noninflamatuvar lezyonlarla
M. Emin Yanýk2 karakterize yüzeyel dermatofit enfeksiyonudur. Rozase yüzde flushing
Zehra Gürlevik2 epizodlarý, telenjiektazi ve tekrarlayan inflamatuvar papül ve püstüllerle
karakterize, çok sayýda etyolojik neden ve tetikleyici faktörün rol
oynadýðý cildin sýk görülen inflamatuvar bir hastalýðýdýr. Bu makalede
sistemik steroid sonrasý tetiklenen rozase ve kliniði tipik olmayan bir
Tinea korporis birlikteliði olgusu sunulmaktadýr.

Anahtar kelimeler: Rozase, tinea korporis, steroid

1
Düzce Üniversitesi, Düzce Týp
Fakültesi, Patoloji AD, Düzce
2
Düzce Üniversitesi, Düzce Týp
Fakültesi, Dermatoloji AD, Düzce

Yazýºma adresi:
Serdar Cenk Güvenç
Düzce Üniversitesi, Týp Fakültesi,
Dermatoloji AD. Düzce
Telefon: 0533 416 41 17
E-mail: serdarcenk@yahoo.com
Tinea Corporis and Concomitance of Rosacea
Triggered By Systemic Steroid Treatment

Konuralp Týp Dergisi
e-ISSN1309–3878
konuralptipdergi@duzce.edu.tr
konuralpgeneltip@gmail.com
www.konuralptipdergi.duzce.edu.tr
ABSTRACT
Tinea corporis is a superficial dermatophyte infection characterized by
either inflammatory or noninflammatory lesions on the glabrous skin
(ie, skin regions except the scalp, groin, palms, and soles). Rosacea is a
common inflammatory disease in which numerous etiologic and
triggering factors play a role, and characterized with flushing episodes,
telangiectasias, and recurrent inflammatory papules and pustules.
Herein, we report a case of concomitance of rosacea triggered by
systemic steroid treatment and tinea corporis with atypic clinic
presentation.
Key words: Rosacea, tinea corporis, steroid.

22
Konuralp Týp Dergisi 2011;3(3):22-25
 Erdem H ve ark.
GÝRݪ
Dermatofitler, dünyada oldukça yaygýn olmakla
birlikte, kayda deðer bir mortaliteye sahip
deðildirler ancak buna karºýn kiºilerin yaºam
kalitesini büyük oranda etkilemektedirler. Üç
anamorfik (aseksüel) cins dermatofitozlara neden
olmaktadýr; Trichophyton, Microsporum ve
Epidermophyton. Dermatofitozlarda bulaº insanlar,
hayvanlar ve toprak gibi farklý kaynaklardan
sözkonusu olsa da, enfekte insanlar Tinea korporis
(TK) için hala en yaygýn kaynak olmaya devam
etmektedir. Dünyada TK’da etken olarak en sýk
T.rubrum saptanmaktadýr. TK daha sýk olarak sýcak,
nemli iklimlerde görülmektedir. Tedavi metodlarý
tüm dünyada benzerlik göstermekte olup, modern
antifungal tedaviler çoðu olguda hastalýðýn etkin
kontrolünü saðlamaktadýr (1).
Resim 1. Her iki kol distal ve önkolda eritemli skuamlý
papüller.
Rozase genellikle orta yaºtan sonra kadýnlarda
görülen, daha ziyade yüz orta kesimin etkilendiði
kronik inflamatuvar bir hastalýktýr. Etyoloji halen
tam anlamýyla açýklýða kavuºmasa da inflamatuvar
bir proçesin vasküler ve pilosebase üniti
etkilenmesi sonucu aðrý, yanma ve flushing eºlik
ettiði eritematöz bir döküntü oluºmaktadýr (1).
Boyun, gövde üst kýsým ve saçlýderi gibi yüz
dýºýndaki alanlarýn tutulumu nadir olup bu belirtiler
hastalýðýn kronik güneº maruziyeti ve hasarý ile
iliºkili olabileceðini düºündürmektedir (2).
Amerikan Ulusal Rozase Topluluðu tarafýndan
kabul edilen rozase taný kriterleri; yüzün konveks
alanlarýnda olmak üzere: geçici eritem veya
flushing, geçici olmayan eritem, papül, püstül ve
telenjiektazilerden bir ya da daha fazlasýnýn
varlýðýdýr (3). Eritematotelenjiektazik,
apülopüstüler, fimatöz, oküler olmak üzere dört alt
tip, rozase fulminans, granülomatöz rozase ve
steroid rozase olarak da üç tane varyantý mevcuttur.
Steroidin tetiklediði rozase sýklýkla topikal
steroidlerin uzun süreli kullanýmýyla iliºkili olup, bu
Konuralp Týp Dergisi 2011;3(3):22-25
ajanlarýn rozase bulgu ve semptomlarýnda
rahatlama saðlamasý ve kesildiðinde oluºan yanma,
hastalarda topikal steroid baðýmlýlýk sendromuna
yol açar. Tedavi küratif olmayýp, eritem ve
inflamatuvar lezyonlarýn miktarýnda azalma ile
yanma, kaºýntý ve duyarlýlýðýn sýklýk, süre ve
sayýsýný azaltmaya yöneliktir. Kýsmen yararý olan
oral ivermektin ve lindan, topikal permetrin,
fototerapi gibi tedavi seçenekleri olsa da oral
tetrasiklinler, topikal metronidazol ve azelaik asit
ana tedavi olarak geçerliliðini halen korumaktadýr
(1).
OLGU
Ýki yýldýr vücudunda iyileºmeyen yaralar ºikayeti ile
polikliniðimize baºvuran 43 yaºýndaki erkek
hastada anamnezde bu ºikayetleri nedeniyle topikal
ve parenteral (ÝM) steroid ile oral antihistaminik
kullaným öyküsü mevcuttu. Hasta son 7–8 aydýr
ilave olarak yüzünde de sivilce çýkýºý ve bu nedenle
%0.05 klobetazol 17-propiyonat (Dermovate
pomat, GlaxoSmithKline) pomad kullandýðýný,
ancak tedavi ile kaºýntýda gerileme olmasýna karºýn
kýzarýklýkta azalma olmadýðýný belirtti. Hastanýn
yapýlan dermatolojik muayenesinde ekstremite
distaller, inguinal ve her iki uylukta kenar
aktivasyonu gösteren eritemli skuamlý plaklarý
mevcuttu. Hastanýn üst ekstremitelerde olan
lezyonlarýnýn giysi ile uyumlu olacak ºekilde
güneºe maruz kalan kýsýmda olmasý ve keskin bir
çizgi ºeklinde giysi sýnýrýný geçmemesi dikkat
çekiciydi (Resim 1). Ýlave olarak hastada yüz ve
ensede telenjiektazi ve eritemli papüler
lezyonlardan oluºan klinik görünüm vardý (Resim
2).
Resim 2. Yüzde telenjiektazi ve eritemli papüler
lezyonlar.
Hastadan yüz ve sol önkoldan olmak üzere rozase
ve TK tanýlarýyla 2 adet punch biyopsi alýndý.
Yüzden alýnan parçanýn histopatolojisinde hafif orta
keratozun yer aldýðý çok katlý yassý epitelde hafif
spongiyoz, bazal hücrelerde yer yer vakuoler
23
 Erdem H ve ark.
dejenerasyon, papiller dermiste ödemin yaný sýra
solar deðiºiklikler, perivasküler ve periadneksiyel
eozinofilerin de yer aldýðý yoðun mikst tipte iltihabi
hücreler görüldü, mevcut bulgular klinikle birlikte
deðerlendirildiðinde rozase tanýsý ile uyumlu olarak
kabul edildi (Resim 3), önkoldan yapýlan kazýntý
materyalinin native incelemesinde mantar
elemanlarýnýn pozitif olmasý (Resim 4) yanýnda
histopatolojisinde de taný ile uyumlu olacak ºekilde
stratum korneum içinde hif yapýlarý seçildi. Hastaya
tinea korporis nedeniyle sistemik olarak terbinafin
(Terbisil tb, Berksam) 250mg/gün, 1 aylýk tedavi
planý, rozase açýsýndan topikal olarak metronidazol
(Roza jel, Orva ilaç) ve SPF 45 deðerinde güneº
koruyucu önerildi. Hastanýn bir ay sonraki
kontrolünde lezyonlarda tama yakýn gerileme
saptandý.
Resim 3. Perivasküler ve periadneksiyel eozinofilerin de
yer aldýðý yoðun mikst tipte iltihabi hücreler(H&Ex10).
Resim 4. Önkoldan yapýlan kazýntý materyalinin native
incelemesi(x40).
Konuralp Týp Dergisi 2011;3(3):22-25
TARTIªMA
Tinea korporis yaygýn bir enfeksiyon olup, daha sýk
olarak tipik sýcak, nemli iklimlerde görülür.
Trichophyton rubrum dünyada en yaygýn
enfeksiyöz ajan olup, TK olgularýnda %47 oranýnda
etken olarak saptanýr (4). TK tüm yaº gruplarýnda
görülse de, preadolesan dönemde prevalans daha
yüksektir. Kaºýntýlý anüler plak, semptomatik
enfeksiyonun karakteristik görünümü olup, hastalar
asemptomatik olabileceði gibi ara sýra olan yanma
hissi de tarif edebilmektedir. Bulaº, enfekte insan,
hayvan veya cansýz objeler yoluyladýr.
Dermatofitlerin canlý dokularý nadiren invazyonu
nedeniyle, lokalize enfeksiyonlarda günde 1-2 kez
en az iki hafta süresince, lezyon ve sýnýrýn 2 cm
ötesine olacak ºekilde topikal tedavi önerilmektedir
(5). TK için yaygýn enfeksiyon, immunsupresyon,
topikal antifungal tedaviye direnç ya da birlikte
olan tinea kapitis, tinea unguium durumlarý sistemik
tedavi endikasyonunu oluºturur. Lokalize TK için
prognoz mükemmel olup, topikal azol veya
allilaminler ya da kýsa süreli veya pulse sistemik
antifungallerle yapýlan tedavi sonrasý kür oranlarý
%70–100 oranýndadýr.
Rozase pek çok etyolojik neden ve tetikleyen
faktörlerin eºlik ettiði, cildin yaygýn görülen
inflamatuvar bir hastalýðýdýr. Etyopatogenez tam
olarak bilinmemekte olup, literatürde deðiºik
etmenler suçlanmýºtýr; genetik yatkýnlýk, enfeksiyöz
etkenler, kýl ünitesi bozukluklarý, çevresel etmenler,
güneº hasarý ve bað dokusu hasarlanmasý,
psikojenik etmenler, vazomotor sürersizlik,
immunolojik mekanizmalar ve mediyatörler (6).
Literatürde topikal steroidlerin giderek artan yaygýn
kullanýmýna baðlý geliºen çok sayýda rozase ya da
rosacea-like dermatit mevcuttur (7,8). Fakat
sistemik steroid kullaným sonrasý alevlenen rozase
vakasý bildirilmekle birlikte hastada rozase kliniði
yokken sistemik steroid kullaným sonrasý rozase
ortaya çýkýºý bildirilmemiºtir (9).
Topikal ya da sistemik steroidlerin yanlýº tedavi
ajaný olarak tineada kullanýlmasýna baðlý tinea
inkognito sýk görülen bir durum olup, hastalarda
özellikle yüzde diskoid-like lupus eritematozus,
egzema ya da rozase benzeri, gövdede ise impetigo
ve ekzema benzeri klinik görünüme yol açabilir
(10).
Olgumuzu sistemik steroid sonrasý rozase
ºikayetlerinin oluºmasý ve kollardaki polimorf ýºýk
erupsiyonunu andýracak tarzda atipik klinik
görünümü olan bir TK vakasý olmasý nedeniyle
sunmayý uygun gördük.
24
 Erdem H ve ark.

KAYNAKLAR
1. Scheinfeld N, Berk T. A review of the diagnosis and treatment of rosacea. Postgrad Med. 2010;122(1):139–
43.
2. Crawford GH, Pelle MT, James WD. Rosacea: I. Etiology, pathogenesis, and subtype classification. J Am
Acad Dermatol. 2004;51(3):327–341.
3. Wilkin J, Dahl M, Detmar M, et al. Standard classification of rosacea: Report of the National Rosacea
Society Expert Committee on the Classification and Staging of Rosacea. J Am Acad Dermatol.
2002;46(4):584–587.
4. Foster KW, Ghannoum MA, Elewski BE. Epidemiologic surveillance of cutaneous fungal infection in the
United States from 1999 to 2002. J Am Acad Dermatol 2004;50(5):748-52.
5. Weinstein A, Berman B. Topical treatment of common superficial tinea infections. Am Fam Physician.
2002;65(10):2095–102.
6. Bakar Ö, Demirçay Z. The Etiopathogenesis and the new classification system of rosacea. Türkderm.
2007;41(3):77–80.
7. Chen AY, Zirwas MJ. Steroid-induced rosacealike dermatitis: case report and review of the literature.
Cutis. 2009;83(4):198–204.
8. Litt JZ. Steroid-induced rosacea. Am Fam Physician. 1993;48(1):67–71.
9. Sneddon I. Adverse effect of topical fluorinated corticosteroids in rosacea. Br Med J. 1969;1(5645):671–3.
10. Romano C, Maritati E, Gianni C. Tinea incognito in Italy: a 15-year survey. Mycoses. 2006;49(5):383–7.

25
Konuralp Týp Dergisi 2011;3(3):22-25