MULTIMEDIALNY KURS DLA PSYCHOLOGÓW I 

PSYCHOTERAPEUTÓW

Skuteczne metody i podejścia terapeutyczne

zilustrowane konkretnymi narzędziami i technikami

MULTIMEDIALNY KURS DLA

PSYCHOLOGÓW I PSYCHOTERAPEUTÓW
Terapia Akceptacji i Zaangażowania (ACT)

Heksafleks – praca nad wartościami

Marta Dudzińska

Terapeuta proponuje pacjentowi zastanowienie się nad tym, co jest dla niego najważniej-
sze w życiu. Jednocześnie warto dodać, że wiele osób ma z tym problem. Być może pa-
cjent będzie potrzebował czasu, aby rozpoznać cenione wartości albo utracił z nimi kontakt,
ma problem, aby je wyrażać poprzez swoje działania. Warto też dodać, że prawie zawsze
w kontekście wartości pojawiają się: unikanie doświadczania (bolesnych myśli i emocji) i fu-
zja poznawcza (zbyt sztywne reguły, np. ,,muszę zawsze pomagać innym” – a potrzebna jest
elastyczność). Oba te procesy nasilają cierpienie. Dlatego bardzo trafne jest stwierdzenie
Harisa (2020): ,,W bólu odnajdziesz własne wartości, a w unikaniu – brak łączności z nimi”.

Technika – Wyobrażenie: impreza urodzinowa (wraz z nagraniem)

Technika ta pomaga pacjentowi skontaktować się ze swoimi wartościami. Po zakończeniu

wyobrażenia omawiamy z pacjentem, jakie to było dla niego doświadczenie. Co sobie z nie-
go weźmie? Co mówili goście urodzinowi o tym, jaką osobą chcesz być? O jakich warto-
ściach? Zachęcamy pacjenta do zapisania odpowiedzi.

Instrukcja do wyobrażenia:
Zamknij oczy i wyobraź sobie, że masz urodziny i właśnie wybierasz się na swoje przyjęcie.
Zobacz, kto przyszedłby na Twoje urodziny. To mogą być osoby, które już nie żyją albo osoby,
których byś chciał w swoim życiu, np. partner albo dziecko. Zobacz ich, daj sobie na to chwi-
lę. Zobacz ich twarze. Nie śpiesz się. Co by ci powiedzieli w kontekście bycia osobą, którą

Copyright by Forum Media Polska Sp. z o.o. 1

 MULTIMEDIALNY KURS DLA PSYCHOLOGÓW I PSYCHOTERAPEUTÓW

chcesz być? Skup się na tym, co mówi dana osoba. Usłysz to. Nie śpiesz się. Skontaktuj się
też ze swoimi myślami i uczuciami, które pojawiają się, gdy słuchasz swojego gościa. Zanurz
się w tym. Potem dopiero zobacz, co mówi następna osoba. Zobacz jej twarz, usłysz jej głos.
Zobacz też, jakie doświadczenia pojawiają się w tobie w związku z tym. Daj sobie na to tyle
czasu, ile potrzebujesz. Kiedy skończysz, powoli otwórz oczy i wróć do tu i teraz.

Technika – Identyfikacja wartości

W książkach dotyczących ACT (Hayes, 2016 i 2020) dostępne są obszerne kwestionariusze

pomagające pracować z wartościami. Zawierają listy przykładowych obszarów wartości
i sposobów na ich realizację. Mogą być bardzo pomocne dla pacjentów, którzy mają duże
trudności z określeniem swoich wartości.
Poniżej przedstawiono uproszczony sposób pracy z wartościami – ilustrowany arkusz.
Wypełniamy go wspólnie z pacjentem na sesji, a potem pacjent pracuje z nim w domu. Na-
stępnie podsumowujemy go na kolejnej sesji. Możemy do niego wracać, ilekroć jest taka
potrzeba.

2 Copyright by Forum Media Polska Sp. z o.o.

 MULTIMEDIALNY KURS DLA PSYCHOLOGÓW I PSYCHOTERAPEUTÓW

Jakie obszary wartości są dla Ciebie ważne (np. związek, relacje z rodziną, relacje
z przyjaciółmi, duchowość, zdrowie, praca)? Zapisz je w środku zwoju.

Relacje z bliskimi, praca, dbanie o siebie,

duchowość.

Teraz dla każdego obszaru określ wartości. Pytania pomocnicze: Jak chcesz być
pamiętany? Jaki chcesz być w tym obszarze? Jak chcesz funkcjonować w nim?
Co chcesz zaznaczyć swoim wkładem?

OBSZAR – PRACA OBSZAR – RELACJE Z INNYMI

Rozwój zawodowy. Serdeczne, autentyczne

Bycie tu i teraz. i współczujące relacje z innymi.
Wspierające relacje zawodowe. Pomaganie innym.
Bycie tu i teraz.

OBSZAR – DBANIE O SIEBIE/CZAS WOLNY OBSZAR – DUCHOWOŚĆ

Dbanie o zdrowie. Bycie tu i teraz.

Bycie uważnym na emocje Dbanie o środowisko.
i potrzeby.
Współczucie dla siebie
i elastyczność.

Copyright by Forum Media Polska Sp. z o.o. 3