Fili101 – YUNIT II: ANG PAGTATAGUYOD NG WIKANG PAMBANSA

SA MATAAS NA ANTAS NG EDUKASYON

ANG PANANALIKSIK AT ANG KOMUNIKASYON
SA ATING BUHAY
:: Sa anumang sitwasyong pang komunikasyon, ginagamit sa pakikipag
ugnayan, pakikisalamuha at pakikipag talastasan sa kapuwa ang mga
kaalamang natutuhan natin mula sa pagoobserba at pagsusuri ng lipunan.
Ang mga nabatid at napaglimian nating kaalaman mula sa karanasang
panlipunan ang pumapanday sa ating karunungan na siyang gumagabay sa
ating maliliit at maalaking desisyon at hakbang sa buhay.
Maraming pamamaraan kung paano tayo
nagkakakalap ng kaalaman.
:: Si San Juan (2017) ay nagbigay ng limang hakbangin na dapat
isakatuparan sa ikauunlad ng pananaliksik mula sa at para sa mga Pilipino
bukod sa pagsipat sa iba’t ibang realidad at/o suliraning panlipunan na
maaaring pagmulan ng makbuluhang adyendang pananaliksik.
 Una, “magpansinan muna tayo bago magpapansin sa iba.
 Ikalawa, “magbuo ng pambansang arkibo ng mga pananaliksik gaya
ng narcis.nl ng Netherlands at diva-portal.org ng Sweden.
 Ikatlo, “magdevelop ng katiwa-tiwalang translation software na
libreng magagamit para sa mga mass translation projects.
 Ikaapat, “bigyang prayoridad ang Filipinisasyon ng lalong maitaas ang
edukasyon at ang mga programamng gradwado.
 Ikalima, “atasan ang lahat ng mga unibersidad na magtayo ng
Departamento ng Filipino at/o Araling Pilipinas.”

:: Sabi nga, ang kaalaman ay kapangyarihan at may kapangyarihang :: Mainam din na ikonsidera ng mananaliksik ang ilan sa mga mungkahi
panlipunan. Sa harapang pakikipag-usap sa kapuwa o sa pagpapahayag nina Santiago at Enriquez (1982) para sa maka-Pilipinong pananaliksik.
gamit ang midya, malakas ang talab ng mga ibinabahaging kaalaman batay  Una, iugnay sa interes at buhay ng mga kalahok ang pagpili ng tukoy
sa malalim at malawak na pag susuri at pagtatahi ng impormasyon. na paksa.
 Pangalawa, gumamit ng mga pamamaraan ng pagsisiyasat na
Ang makatotohanan at katiwa tiwalang kaalaman ay makakatulong sa nakagawian ng mga Pilipino, angkop sa kultura, at katanggap tanggap
pag- igpaw sa kamangmangan at kahirapan. sa ating mga kababayan.
 Pangatlo, humango ng mga konsepto at paliwanag mula sa mga
:: Sa pagiging aksesibol ng mga impormasyon dulot ng teknolohiya ay kalahok, lalo na iyong makabuluhan sa kanila.
nagiging aksesibol na rin para sa mga masasamang loob ang panlalamang
sa kapwa at dahil dito mas kinakilangan na maging matalino sa paggamit MULAAN NG IMPORMASYON: MAPANURING PAGPILI
ng iba’t ibang midya ang mga mamamayan. MULA SA SAMO’T SARING BATIS
:: Ang batis ng impormasyon ay ang pinanggagalingan ng mga katunayan
:: Ang pagiging mapanuri ay isa na dapat sa mga kasanayang kasama sa
(halimbawa. Facts, and figures at datos (halimbawa. Obserbasyon , berbal,
inaaral at isinasabuhay ninoman. Ito ay upang hindi madala ng mga
at biswal na teksto, artifact fossil) na kailangan para makagawa ng mga
mapanlinlang na tao at impormasyong maaaring makasama o dili kaya’y
pahayag ng kaalaman hinggil sa isang isyu, penomeno, o panlipunang
makapagdulot ng panganib sa sino mang magkakamit nito.
realidad. Ang mga ito ay maikakategorya sa dalawang pangunahing uri:
primarya at sekundarya.
 Ang fake news ay tumutukoy sa mga sadyang hindi totoo, o mga
kwento na naglalaman ng ilang katotohanan ngunit hindi ganap na
 Ang primaryang batis ay mga orihinal na pahayag, obserbasyon at
tumpak, sa pamamagitan ng aksidente o disenyo. Sinasabi rin ng ilang
teksto na direktang nagmula sa isang indibidwal, grupo o institusyon
tao na ang mga totoong kwento ay “fake news", dahil lamang sa hindi
na nakaranas, nakaobserba, o nakapagsiyasat ng isang paksa o
sila sangayon sa kanila.
phenomena. Halimbawa ng mga primaryang batis ng mga
 Bahagi rin ng pang-araw-araw na pamumuhay ang pakikinig ng
sumusunod:
awitin, panonood ng mga palabas, o ang pag-alam ng mga
makabagong kaganapan. Ang lahat ng ito ay sa maaring magawa
Mula sa harapang Mula sa mga material na nakaimprenta sa
gamit ang telebisyon, radyo, o kaya ay kompyuter. Mass Media o
ugnayan sa kapuwa papel, na madalas ay may kopyang
pangmadlang midya ang ginagamit ng karamihan na mapagkukunang
tao: elektroniko:
ng impormasyon at balita.
1.Pagtatanong 1. awtobiyograpiya
:: Bukod sa batis ng impormasyon, dapat ding isaalang-alang ang Tanong 2. talaarawan
pamamaraan ng pagkuha ng impormasyon, ang konteksto ng 2. 3. sulat sa koreo at email
impormasyon, at ang konteksto ng pinagkunan o pingmulang Pakikipagkuwentuhan 4. tesis at disertasyon
impormasyon. Ang maling pamamaraan ay humahantong sa palso at di 3. Panayam O 5. sarbey
angkop na datos. Interbyu 6. artikulo sa journal
4. Pormal, Inpormal, 7. balita sa diyaryo, radio, at telebisyon;
MGA PANIMULANG KONSIDERASYON: PAGLILINAW NG PAKSA, MGA Estrukturado, o Semi 8. mga rekord ng mga tanggapan ng gobyerno
LAYON, AT SITWASYONG PANGKOMUNIKASYON Estrukturado kagaya ng konstitusyon, katitikan ng pulong
Talakayan; kopya ng batas at kasunduan, taunang ulat, at
5. Umpukan pahayagang pang-organisasyon.
:: Ang pananaliksik ay isang maingat at detalyadong pag-aaral sa isang
6. Pagbabahay Bahay 9. orihinal na dokumento kagaya ng sertipiko
tiyak na problema, pag-aalala, o isyu gamit ang pamamaraang pang-
ng kasal at testament;
agham. Ito ay nagbibigay pagkakataon sa atin upang mapataas ang antas
10. talumpati at pananalita
ng kaalaman sa pamamagitan ng eksperimento.
11. larawan at iba pang biswal grapika
:: Ito ang pinakamahusay na nagawa sa pamamagitan ng paggawa ng isyu
sa isang katanungan, na may hangarin ng pananaliksik upang sagutin ang Mula sa iba pang batis
1. harapan o online na survey.
tanong. Ito ay maaring tungkol sa anumang bagay, at maraming halimbawa 2. artifact ng bakas o labi ng dating buhay na bagay, specimen pera, kagamitan, at damit;
ng pananaliksik ang abeylabol sa iba’t ibang midya. 3. nakarecord na audio at video,
4. mga blog sa internet na maglalahad ng sariling karanasan o obserbasyon.
5. website ng mga pampubliko at pribadong ahensya sa internet
:: Isa sa pinkamainam na paghanap ng kasagutan ay sa pamamagitan ng 6.1.mga
Ilang artikulo
likhang siningsatulad
dyaryo at magasin
ng pelikula, kagaya
musika, ng at music video
painting,
pananaliksik. Kaya naman may ilang bagay na dapat isaalang alang ang editoryal kuro kurong tudling, sulat sa patnugot, at
tsimis o tsika
isang mananaliksik bago pumili ng batis ng impormasyon para sa pagbuo
2. encyclopedia  Ang sekundaryang
ng kaalamang ipapahayag sa isang sitwasyong pangkomunikasyon. 3. Teksbu
 Una, kailangang malinaw ang tukoy ng paksa at layon ng pananaliksik. 4. Manwal at gabay na aklat batis naman ay
 Pangalwa, dapat na malinaw sa mananaliksik ang pakay niya sa 5. Diksyonaryo at Tesoro pahayag ng
6. Kritisismo interpretasyon,
paglahok sa sitwasyong pangkomunikasyon kung saan ibabahagi ang 7. Komentaryo
bubuung kaalaman. 8. Sanaysay opinyon at kritisismo
 Pangatlo, kailangang ikonsidera ng mananaliksik ang uri at kalakarang 9. Sipi mula sa orihinal na hayag sa teksto mula sa indibidwal,
10. Abstrak grupo, o institusyon
ng sitwasyong pangkomunikasyon. 11. Mga kagamitan sa pagtuturo kagaya ng
powerpoint presentation na hindi direktang
12. Sabi-sabi nakaranas,
nakaobserba o
nagsaliksik sa isang paksa Openomeno. Kasama na rito ang account o
interpretasyon sa mga pangyayari mula sa taong hindi nakaranas nito
 Fili101 – YUNIT II: ANG PAGTATAGUYOD NG WIKANG PAMBANSA
SA MATAAS NA ANTAS NG EDUKASYON

o pagtalakay sa gawa ng iba. Halimbawa ng sekundaryang batis ang
mga sumusunod:
:: Alinman sa mga sekondaryang batis ay maaring maging primaryang batis
kung ito ang mismong paksa ng pananaliksik. Halimbawa ang nilalaman ng
tsismis na pangshowbiz na nalalathala sa mga diyraryo at katuturan nito sa
buhay ng mga Pilipino ay maaring maging paksa ng isang pag aaral ng
diskurso.
:: Sa pangkalahatan, sa dalawang uri ng batis, binibigyang prayoridad ng
isang mananaliksik ang primarya kaysa sekondaryang batis sapagkat ang
una ay nanggaling sa aktuwal na karanasan, obserbasyon o pagsisisyasat
kaya itinuturing na mas katiwa tiwala kaysa pangalawa.
:: Sa pagsangguni ng sekondaryang batis, iwasan ang tahasang pagtitiwala
sa mga sanggunian na ang nilalaman ay maaaring baguhin o dagdagan ng
sinuman tulad na lamang ng Wikipedia.
Kapuwa Tao bilang Batis ng Impormasyon
Sa pagpili ng mga kapuwa tao bilang batis impormasyon,
kailangan timbangin ang kalakasan, kahinaan kaangkupan ng harapan at
mediadong pakikipag ugnayan. Ang mga kapwa-tao ay karaniwang
itinuturing na primaryang batis, maliban kung ang nasagap sa kanila ay
nakuha lang din sa sinasabi ng iba pangtao.
Midya bilang batis ng impormasyon
Kung pipiliin ang midya bilang batis ng impormasyon, kailangan
ding pag-isipang mabuti ang kalakasan, kahinaan, at kaangkupan nito para
sa binubuong pahayag ng kaalaman.
PAGHUBOG SA MGA IMPORMASYON: MGA PAMAMARAAN
NG PAGHAHAGILAP AT PAGBABASA
:: Kung nakapili na ng mayaman at angkop na batis ng imporamsyon,
kailangang paghandaan ng mananaliksik ang pangangalap at pagbabasa ng
mga katunayan at datos. Ang pamamaraan ng pagkalap ng datos ay bahagi
ng disenyo ng saliksik kung kayainaasahang natukoy na uito ng
mananaliksik bago pa man siya pumili ng batis ng impormasyon.
pagdalaw dalaw ayon sa kanya ang pagdalaw dalaw ay ang pagpunta punta
at pakikipag usap ng mananaliksik sa tagapagbatid upang sila ay
makakilala; matapos magpakilala at makuha ang loob ng iat isa,mas
maluag na sa kalooban ng tagapagbatid a ilabas sa usapan “ang mga nais
niyang sabihin bagamat maaring may ilan pang pagpipigil.
8) PAKIKIPANULUYAN - Ginagamit naman ni nickdao Henson (1982) ang
panuluyan sa pag aaral ng konsepto ng panahon ng mga tsiaong, guiguinto
bulacan. Para makakuha ng datos sa pamamaraang ito dumadalaw muna
sila sa barangay habng sa naninirahan na siya ng tatlong buwan dito para
sa kanyang pag-aaral.
9)PAGBABAHAY-BAHAY - May pagka masaklaw rin ang pagbahay bahay
sapagkat hindi lamang pumupunta sa bahay ng taga pagbatid ang
mananaliksik, nag mamasid, nagtatanong tanong, at nakikipag kuwentuhan
at nakikipag panayam din siya.
10) PAGMAMASID - Ang pagmamasid naman ay maaaring gamitin hindi
lamang sa paglikom ng datos mula kapuwatao kundi pati na rin sa mga
bagay, lugar, pangyayari, at iba pang penomeno. Sa madaling salita, ito ay
pag-oobserba gamit ang mata, tainga, at pandama sa tao, lipunan, at
kapaligiran.
Pangangalap ng impormasyon mula sa mga aklatan
May mga katunayan at datos na hindi sa kapwa-tao direkta at
tahasang maapuhap, kundi mula sa mga midya at iba pang mga materyal
na maaaring matagpuan sa mga aklatan.
Pangangalap ng impormasyon mula sa mga online na materyal
Sa kasalukuyang panahon ng Internet at digital na teknolohiya,
maaakses ang maramingprimaryang batis ng impormasyon hindi lamang sa
mga kompyuter na laptop at desktop kundi pati sa mas maliit na gadyet na
cell phone at tablet na kompyuter.
PAGSUSURI NG DATOS: MULA SA KAUGNAYAN AT BUOD NG MGA
IMPORMASYON HANGGANG SA PAGBUO NG PAHAYAG NG KAALAMAN
 Pag-uugnay-ugnay ng Impormasyon.
 Pagbubuod ng Impormasyon
 Pagbuo ng Pahayag ng Kaalaman.

Pangangalap ng impormasyon mula sa kapuwa tao

Ang ating mga kapuwa tao ay mayamang batis ng impormasyon
dahil marami silang maaaring masabi batay sa kanilang karanasan; maaari
nilang linawin agad o dagdagan pa ang kanilang mga sinasabi sa
manananaliksik at may kapasidad din silang mag imbak at magproseso ng
impormasyon.

1) EKSPERIMENTO - Sa teksto ng agham panglipuanan, ang eksperimento

ay isang kuwantitatibong disenyo ng pananaliksik kung saan sinusukat ang
epekto ng dependent variable, na tinatalaban ng interbensiyon.

2) INTERBYU - Ang interbyu o panayam ay isang interaksyon sa pagitan ng

mananaliksik bilang tagapagtanong, at tagapakinig, at ng tagapagbatid na
siyang tagapagbahagi ng impormasyon (Baxter & Babbie 2004).

3) FOCUS GROUP DISCUSSION - (FGD) Isang semi estrukturadong

talakayan na binubuo ng tagapagpadaloy na kadalasay ginagampanan ng
manananaliksik na anim hanggang sampung kalahok.

4) PAKIKISANGKOT HABANG PAKAPA-KAPA -Sa hanay ng mga

pamamaraan maka-Pilipino, maraming mapagpipilian angisang
mananaliksik, depende sa ng mananaliksik, sa layon ng pananaliksik, at
dulog ng pangangalap ng datos.

5) Pagtatanong-tanong - Marami ng mga mananaliksik ang gumagamit ng

pagtatanong tanong sa pagkalap ng katunayan at datos.

6) PAKIKIPAG KWENTUHAN - Ginagamit ni De Vera (1982 ) upang pag

aralan ang pakiki apid sa isang baryo sa camarines norte .Ito ay isang di-
estrukturadong at impormal na usapan ng mananaliksik at mga
tagapagbatid na hingil sa isa o higit pang mga paksa kung saan ang
mananaliksik ay walang ginagamit na tiyak na mga tanong at hindi niya
pinipilit at igiya ang daloy sa isang direksyon.

7) PAGDALAW-DALAW - Sa pag aaral ng kahirapan ng mga namumulot ng

basura sa isang tambakan sa malabon, rizal ang isa sa mga metodo ng
pangangalap ng datos na ginagamit nina Gepigon at Francisco (1982) ay