ГРАЃАНСКО ОБРАЗОВАНИЕ

Teмa: ДЕМОКРАТИЈА И ЗАКОНИ

СЦЕНАРИЈА 6 одд 2023 / 2024
 Сценарио на часот ГРАЃАНСКО ОБРАЗОВАНИЕ
Содржини и Стандарди за Часови и Средства Следење на
поими оценување дата на Сценарио на часот напредокот
реализациј
а
• Го објаснува 1 Воведни активности Дигитални паметни изработките
Демократија и поимот Во отворена дискусија учениците кажуваат што подразбираат (смарт) уреди. на ученикот
демократија. под поимот демократија, и зошто демократијата е важна за  Учебник. (творби,
демократско  Енциклопедии, искази и сл.);
уредување • Прави разлика општеството
речници, историски ▪ усните
меѓу непосредна и
атлас, географски одговори на
претставничка Главна активност атлас. прашања
(современа
демократија и го  Историски карти поставени од
демократија,
објаснува нивното Преку прашањата што ги поставува наставникот треба за старите наставникот
атинска
функционирање. заеднички да се заклучи дека во демократијата моќта е во цивилизации во или од
демократија,
• Прави разлика рацете на граѓаните. Потоа наставникот ги објаснува разликите светот соучениците;
непосредна и
меѓу меѓу непосредна и претставничка демократија и учениците,  Историски карти ▪ одговорите
претставничка за античкиот дадени во
претседателска и поделени во мали групи, наведуваат примери на тоа кога во
демократија, период наставните
парламентарна нивното училишта, а кога во нашата држава, се применува
претседателска и  Хамер, флипчарт, листови;
демократија и го директна демократија (на пр., при избор на претседател на
парламентарна маркери, хартија за •практичните
објаснува нивното одделенска заедница, односно при избор на Претседател на
демократија, цртање, боички, изведби
функционирање. државата), а кога претставничка (на пр., кога претседателот на линиар, шестар, (читањето,
демократски
• Го опишува одделенската заедница ги застапува пред другите тела во ножички, лепило, пишувањето)
избори,
процесот на училиштето, односно кога пратениците во Собранието леплива лента, ▪ домашните
референдум,
спроведување одлучуваат во име на граѓаните). компјутер, ЛЦД задачи;
право на глас,
демократски проектор. ▪ одговорите
граѓани)
избори. Завршна активност  Илустриран на квизови
• Прави разлика материјал за: стари (куси тестови)
меѓу атинската Откако групите ќе ги презентираат своите примери, се отвора цивилизации, кои се дел од
светско културно поучувањето
демократија и дискусија преку која треба да се заклучи каква е разликата во
наследство,
современите функционирањето на непосредна и претставничка
Средоземно море,
демократии. демократија. часовни зони.

Рефлексија
 Сценарио на часот ГРАЃАНСКО ОБРАЗОВАНИЕ
Содржини и Стандарди за Часови и Средства Следење на
поими оценување дата на Сценарио на часот напредокот
реализација
• Го објаснува 1 Воведни активности Дигитални паметни изработките
Демократија и поимот (смарт) уреди. на ученикот
демократија. Наставникот организира дебата на тема ,,Претседателска и  Учебник. (творби,
демократско  Енциклопедии, искази и сл.);
уредување • Прави разлика парламентарна демократија“:
речници, историски ▪ усните
меѓу непосредна и
атлас, географски одговори на
претставничка Главна активност атлас. прашања
(современа
демократија и го  Историски карти поставени од
демократија,
објаснува нивното Учениците се делат во четири групи – две треба да се подготват за старите наставникот
атинска
функционирање. да аргументираат за предноста на претседателска, а другите две цивилизации во или од
демократија,
• Прави разлика за предноста на парламентарна демократија. При подготовката светот соучениците;
непосредна и
меѓу треба да ги согледаат предностите и недостатоците на двата  Историски карти ▪ одговорите
претставничка за античкиот дадени во
претседателска и вида демократии за да може да ги нагласуваат оние што одат во
демократија, период наставните
парламентарна прилог на „нивната“. Потоа, по еден претсваник секоја група
претседателска и  Хамер, флипчарт, листови;
демократија и го учествува во дебата, а другите следат дали сите аргументи се
парламентарна маркери, хартија за •практичните
објаснува нивното кажани..
демократија, цртање, боички, изведби
функционирање. линиар, шестар, (читањето,
демократски
• Го опишува ножички, лепило, пишувањето)
избори,
процесот на Завршна активност леплива лента, ▪ домашните
референдум,
спроведување компјутер, ЛЦД задачи;
право на глас,
демократски На крајот се резимираат разликите меѓу двата вида демократии проектор. ▪ одговорите
граѓани)
избори. и наставникот дава примери држави во светот кои се  Илустриран на квизови
• Прави разлика карактеристични за двата вида демократии материјал за: стари (куси тестови)
меѓу атинската цивилизации, кои се дел од
светско културно поучувањето
демократија и
наследство,
современите
Средоземно море,
демократии. часовни зони.

Рефлексија
 Сценарио на часот ГРАЃАНСКО ОБРАЗОВАНИЕ
Содржини и Стандарди за Часови и Средства Следење на
поими оценување дата на Сценарио на часот напредокот
реализација
• Го објаснува 1 Воведни активности Дигитални паметни изработките
Демократија и поимот Учениците следат презентација во која се опишани чекорите во (смарт) уреди. на ученикот
демократија. процесот на спроведување демократски избори за избор на  Учебник. (творби,
демократско  Енциклопедии, искази и сл.);
уредување • Прави разлика Претседател на нашата држава
речници, историски ▪ усните
меѓу непосредна и
атлас, географски одговори на
претставничка Главна активност атлас. прашања
(современа
демократија и го Потоа, поделени во групи, опишуваат како тој процес, чекор по  Историски карти поставени од
демократија,
објаснува нивното чекор, би требало да се примени при избор на Претседател на за старите наставникот
атинска
функционирање. одделенска заедница. цивилизации во или од
демократија,
• Прави разлика Откако групите ќе ги презентираат и усогласат чекорите, се светот соучениците;
непосредна и
меѓу дискутира колку тие чекори доследно се применуваат при  Историски карти ▪ одговорите
претставничка за античкиот дадени во
претседателска и изборот на претседател на нивната одделенска заедници и
демократија, период наставните
парламентарна доколку не, се заклучува за тоа кои се последиците од
претседателска и  Хамер, флипчарт, листови;
демократија и го недоследаната примена.
парламентарна маркери, хартија за •практичните
објаснува нивното
демократија, цртање, боички, изведби
функционирање. Завршна активност линиар, шестар, (читањето,
демократски
Учениците, поделени во групи, врз основа на она што го учеле за ножички, лепило, пишувањето)
избори,
• Го опишува Атинската демократија прават споредби со современите леплива лента, ▪ домашните
референдум,
процесот на демократии. Половина од групите ги наведуваат сличностите, а компјутер, ЛЦД задачи;
право на глас,
спроведување другата половина, разликите. Секоја група, една по друга, проектор. ▪ одговорите
граѓани)
демократски запишува на табла по една сличност/ разлика под соодветниот  Илустриран на квизови
избори. наслов (Сличности, односно Разлики), сѐ додека не се запишат материјал за: стари (куси тестови)
• Прави разлика сите што ги откриле, без повторување. На крајот, учениците што цивилизации, кои се дел од
светско културно поучувањето
меѓу атинската работеле на сличностите ги резимираат разликите до кои дошле
наследство,
демократија и другите групи, а оние што работеле на сличностите, обратно.
Средоземно море,
современите часовни зони.
демократии.
Рефлексија
 Сценарио на часот ГРАЃАНСКО ОБРАЗОВАНИЕ
Содржини и Стандарди за Часови и Средства Следење на
поими оценување дата на Сценарио на часот напредокот
реализација
• Ја објаснува 2 Воведни активности Дигитални паметни изработките
Поделба на улогата на Уставот Учениците се делат во групи и секоја група добива примерок од (смарт) уреди. на ученикот
за функционирање Уставот на државата и задача да подготви постер (со текст и слики) во  Учебник. (творби,
власта кој ќе ги наведе членовите од Уставот со кои се определуваат  Енциклопедии, искази и сл.);
на државата.
различни аспекти, при што секоја група работи на одделен аспект, на речници, историски ▪ усните
(Устав, закони, • Ја објаснува
следниот начин: атлас, географски одговори на
власт, поделбата на власта 1. група: Ги наведува членовите од Уставот кои укажуваат каква е атлас. прашања
законодавна, на законодавна, определена државата и кои се нејзините темелни вредности (од  Историски карти поставени од
извршна и извршна и судска. Основни определби) за старите наставникот
судска власт, • Ги именува 2. група: Наведува 5 члена (по избор) од првите 10 што се однесуваат цивилизации во или од
Претседател, институциите на на граѓански и политички слободи и права (од Основни слободи и светот соучениците;
власта и ги права на човекот и граѓанинот)  Историски карти ▪ одговорите
собрание,
споредува врз 3. група: Наведува 5 члена (по избор) од последните 10 што се за античкиот дадени во
пратеници, однесуваат на граѓански и политички слободи и права (од Основни период наставните
Влада, основа на нивните
слободи и права на човекот и граѓанинот)  Хамер, флипчарт, листови;
министри, надлежности и
4. група: Наведува по еден член што ја дефинира улогата на маркери, хартија за •практичните
судови, судии, функции.
Собранието, на Владата и на Претседателот (од Организација на цртање, боички, изведби
корупција) • Дава примери на државна власт) линиар, шестар, (читањето,
функционирањето 5. група: Наведува по еден член што ја дефинира улогата на Судството ножички, лепило, пишувањето)
на законодавната, и на Јавното обвинителство (од Организација на државна власт). леплива лента, ▪ домашните
извршната и компјутер, ЛЦД задачи;
судската власт во Главна активност проектор. ▪ одговорите
интерес на Постерите се закачуваат на табла и секоја група го презентира пред  Илустриран на квизови
граѓаните. другите. материјал за: стари (куси тестови)
• Дава примери на Завршна активност цивилизации, кои се дел од
На крајот се води дискусија за улогата на Уставот за функционирање светско културно поучувањето
злоупотреба на
на државата и се заклучува дека Уставот е основен документ кој што наследство,
власта.
ги воспоставува принципите, структурата и функционирањето на Средоземно море,
државата. часовни зони.

Рефлексија
 Сценарио на часот ГРАЃАНСКО ОБРАЗОВАНИЕ
Содржини и Стандарди за Часови и Средства Следење на
поими оценување дата на Сценарио на часот напредокот
реализациј
а
• Ја објаснува 2 Воведни активности Дигитални паметни изработките
Поделба на улогата на Уставот (смарт) уреди. на ученикот
за функционирање НАСОКИ ЗА АКТИВНОСТА ВОВЕД  Учебник. (творби,
власта  Енциклопедии, искази и сл.);
на државата.
речници, историски ▪ усните
(Устав, закони, • Ја објаснува Главна активност
атлас, географски одговори на
власт, поделбата на власта Учениците, поделени во парови, добиваат сет од листови и на атлас. прашања
законодавна, на законодавна, секој лист е напишана по една од следните големи букви:  Историски карти поставени од
извршна и извршна и судска. З (за законодавна), И (за извршна) и С (за судска). за старите наставникот
судска власт, • Ги именува Наставникот чита реченици во кои се наведени одделни цивилизации во или од
Претседател, институциите на институции што се носители на законодавната, извршната и светот соучениците;
власта и ги судската власт и/или одделни нивни надлежности/функции.  Историски карти ▪ одговорите
собрание,
споредува врз По секоја прочитана реченица, паровите го дигаат листот со за античкиот дадени во
пратеници, период наставните
Влада, основа на нивните буквата што мислат дека се однесува на реченицата и откако ќе
 Хамер, флипчарт, листови;
министри, надлежности и го слушнат точниот одговор, заеднички констатираат колку од
маркери, хартија за •практичните
судови, судии, функции. паровите точно одговориле. Истовремено, наставникот на
цртање, боички, изведби
корупција) • Дава примери на табла ја запишува институцијата и нејзината надлежност во линиар, шестар, (читањето,
функционирањето едно од трите полиња насловени како Законодавна власт, ножички, лепило, пишувањето)
на законодавната, Извршна власт и Судска власт.. леплива лента, ▪ домашните
извршната и компјутер, ЛЦД задачи;
судската власт во Завршна активност проектор. ▪ одговорите
интерес на  Илустриран на квизови
граѓаните. На крајот се води дискусија во која учениците даваат примери материјал за: стари (куси тестови)
• Дава примери на на функционирање на законодавната, извршната и судската цивилизации, кои се дел од
светско културно поучувањето
злоупотреба на власт во интерес на граѓаните и примери кога власта се
наследство,
власта. злоупотребува
Средоземно море,
часовни зони.

Рефлексија
 Сценарио на часот ГРАЃАНСКО ОБРАЗОВАНИЕ
Содржини и Стандарди за Часови и Средства Следење на
поими оценување дата на Сценарио на часот напредокот
реализациј
а
• Ја објаснува 1 Воведни активности Дигитални паметни изработките
Владеење на улогата на (смарт) уреди. на ученикот
законите од Учениците, преку бура на идеи, ги посочуваат правилата што  Учебник. (творби,
правото  Енциклопедии, искази и сл.);
антиката до денес. обезбедуваат функционирање на училиштето
речници, историски ▪ усните
(еднаквост пред • Ја објаснува
атлас, географски одговори на
законите, потребата од Главна активност атлас. прашања
одговорност пред владеење на Наставникот ги запишува на табла и заедно со учениците ги  Историски карти поставени од
законот, правото и групира на правила за организација на наставата, за за старите наставникот
праведен и обезбедување однесување на учениците, за однесување на наставниците итн. цивилизации во или од
непристрасен правна држава. Во отворена дискусија учениците одговараат на прашањата: светот соучениците;
• Ги објаснува, Како би функционирало училиштето доколку не постојат  Историски карти ▪ одговорите
правен систем,
преку примери, правилата? Како би се однесувале учениците, а како за античкиот дадени во
достапност до период наставните
правда и клучните елементи наставниците? Колку учениците би научиле во училиште?.
 Хамер, флипчарт, листови;
транспарентност) на владеење на Потоа наставникот прашува по што правилата во училиште се
маркери, хартија за •практичните
правото (еднаквост слични со законите во државата и која е сличноста меѓу
цртање, боички, изведби
пред законите, потребата за постоење правила за функционирање на линиар, шестар, (читањето,
одговорност пред училиштето со постоењето закони за функционирање на ножички, лепило, пишувањето)
законот, праведен државата. леплива лента, ▪ домашните
и непристрасен компјутер, ЛЦД задачи;
правен систем, Завршна активност проектор. ▪ одговорите
достапност до  Илустриран на квизови
правда и Учениците се потсетуваат на законите во старите цивилизации материјал за: стари (куси тестови)
транспарентност). и зошто биле тие донесени и заеднички заклучуваат за улогата цивилизации, кои се дел од
светско културно поучувањето
• Дава примери на на законите од антиката до денес, при што наставникот ја
наследство,
ситуации на нагласува потребата од владеење на правото и обезбедување
Средоземно море,
повреда на правна држава во современи услови. часовни зони.
владеење на
правото. Рефлексија
 Сценарио на часот ГРАЃАНСКО ОБРАЗОВАНИЕ
Содржини и Стандарди за Часови и Средства Следење на
поими оценување дата на Сценарио на часот напредокот
реализациј
а
• Ги објаснува, преку 2 Воведни активности Дигитални паметни изработките
Владеење на примери, клучните (смарт) уреди. на ученикот
елементи на Делење на учениците во 5 групи  Учебник. (творби,
правото  Енциклопедии, искази и сл.);
владеење на правото
речници, ▪ усните
(еднаквост пред (еднаквост пред Главна активност
историски атлас, одговори на
законите, законите, географски атлас. прашања
одговорност одговорност пред Секоја група влече по едно ливче од вкупно 5 на кои се  Историски карти поставени од
пред законот, законот, праведен и напишани елементи на владеење на правото: за старите наставникот
праведен и непристрасен правен (1) еднаквост пред законите, цивилизации во или од
непристрасен систем, достапност (2) одговорност пред законот, светот соучениците;
до правда и  Историски карти ▪ одговорите
правен систем, (3) праведен и непристрасен правен систем,
транспарентност). за античкиот дадени во
достапност до (4) достапност до правда и период наставните
правда и (5) транспарентност.  Хамер, флипчарт, листови;
транспарентност) маркери, хартија за •практичните
• Дава примери на
Групите го истражуваат на интернет значењето на „својот“ цртање, боички, изведби
ситуации на повреда линиар, шестар, (читањето,
елемент за владеење на правото и го објаснуваат преку
на владеење на ножички, лепило, пишувањето)
примери. Истовремено смислуваат и примери на ситуации
правото. леплива лента, ▪ домашните
од реалниот живот кога „нивниот„ елемент на владеење на
компјутер, ЛЦД задачи;
правото е прекршен од страна на претставници на власта
проектор. ▪ одговорите
(министер/министерка, пратеник/пратеничка,  Илустриран на квизови
судија/судијка, полицаец/полицајка) материјал за: стари (куси тестови)
цивилизации, кои се дел од
Секоја група прави постер со примерите преку кои се светско културно поучувањето
објаснува конкретниот елемент на владеење на правото наследство,
(преку почитување и прекршување). Средоземно море,
часовни зони.
Постерите се закачуваат на видно место.
Завршна активност
По презентацијата на секоја постер, од другите ученици се
бара да дополнуваат примери во врска со конкретниот
елемент.

Рефлексија
 Сценарио на часот ГРАЃАНСКО ОБРАЗОВАНИЕ
Содржини и Стандарди за Часови и Средства Следење на
поими оценување дата на Сценарио на часот напредокот
реализациј
а
• Ги објаснува, Воведни активности Дигитални паметни изработките
Принципи на преку примери,
2 (смарт) уреди. на ученикот
принципите на СЛЕДЕЊЕ НА ПРЕЗЕНАЦИЈА  Учебник. (творби,
добро  Енциклопедии, искази и сл.);
владеење добро владеење
речници, историски ▪ усните
(отчетност, Главна активност
атлас, географски атлас. одговори на
транспарентност,  Историски карти за прашања
(отчетност,
непристрасност Учениците следат презентација на која се објаснети старите цивилизации во поставени од
транспарентност,
и одговорност). принципите на добро владеење (отчетност, светот наставникот
непристрасност
транспарентност, непристрасност и одговорност).  Историски карти за или од
и одговорност)
• Дава примери Учениците, поделени во парови, добиваат работен лист во античкиот период соучениците;
на ситуации кога кој се опишани ситуации во кои различни институции ги  Хамер, флипчарт, ▪ одговорите
институциите ги почитуваат или ги прекршуваат принципите на добро маркери, хартија за дадени во
прекршуваат владеење: нивна задача е да го идентификуваат цртање, боички, линиар, наставните
шестар, ножички, листови;
принципите на принциипот на кој се однесува секоја од опишаните
лепило, леплива лента, •практичните
добро ситуации и покрај принципот да напишат дали ситуацијата
компјутер, ЛЦД изведби
владеење. опишува негово почитување или прекршување. проектор. (читањето,
Потоа, со помош на наставникот се проверува точноста на  Илустриран материјал пишувањето)
одговорите. за: стари цивилизации, ▪ домашните
светско културно задачи;
Завршна активност наследство, Средоземно ▪ одговорите
море, часовни зони. на квизови
На крајот, учениците добиваат можност да наведат и други (куси тестови)
примери кои самите ги смислиле. кои се дел од
поучувањето

Рефлексија