Professional Documents
Culture Documents
Chương 2
Chương 2
SỨ MỆNH LỊCH SỬ
CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
1.2. Nội dung và đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân
1.3. Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân
1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
- Lịch sử ra đời của giai cấp công nhân
Giai cấp công nhân hiện đại – con đẻ của nền sản
xuất đại công nghiệp, đại diện cho lực lượng sản xuất tiên
tiến, cho phương thức sản xuất hiện đại.
NỀN ĐẠI CÔNG NGHIỆP VÀ SỰ HÌNH THÀNH
GIAI CẤP CÔNG NHÂN
Chiếm đoạt Nông
1733 – Thoi bay Ngành Cần ruộng đất dân mất
Thoi
1764 bay
– Xa – sợi Jenny
kéo Dệt ra nguyên đất, phá
John Kay đời liệu sản
1785 – máy dệt vải
Nhu cầu phát
1784 – máy hơi nước triển SX CN
Bùng nổ hệ thống đường Xe lửa chạy bằng
(Jame Watt)
sắt ở châu âu và châu Mỹ động cơ hơi nươc
Ngành Cơ giới Ra đời
1784 - Luyện sắt hóa
Xa kéo sợi Jenny Cần số
Luyện nhiều lượng
Kim khu công
1885 – luyện gang lỏng lớn công
Khả
thành thép
Nông dân mất đất Thợnghiệp
thủ công phá sản
năng
nhân
Nhu cầu cạnh
1814 – đầu máy xe lửa tranh
Sảnthủy
Tàu xuất chạy
chạy bằng hơi nước
Lò luyện gang thành thép hàng loạt Henrycao
cort – luyện sắt
bằng hơi nước
1829 – bủng nổ hệ thống Ngành Thợ thủ
Cần sản xuất nhiều hàng
đường sắt ở Châu Âu và GTVT công
Châu Mỹ phá sản
1807 – chế tạo tàu thủy
Máy dệt vải ThươngMáy hơiphát
nghiệp nướctriển
1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
Các nhà kinh điển xác định giai cấp công nhân trên 2 phương diện cơ
bản:
- Giai cấp công nhân trên phương diện kinh tế - xã hội
❑ Thứ nhất, về phương thức lao động: đó là những người lao động trực
tiếp hay gián tiếp.
❑ Thứ hai, về vị trí trong quan hệ sản xuất TBCN: đó là giai cấp những
người lao động không sở hữu tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội. Họ
phải bán sức lao động cho nhà tư bản và bị chủ tư bản bóc lột giá trị
thặng dư.
- Giai cấp công nhân trên phương diện chính trị - xã hội
❑ Trong chế độ TBCN, sự thống trị của giai cấp tư sản, đặc biệt là của bộ
phận tư sản đại công nghiệp là điều kiện ban đầu cho sự phát triển giai
cấp công nhân.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
G/c Vô sản
Tư bản chủ nghĩa
Tư sản >< vô sản
G/c Tư sản
Phong kiến
Địa chủ >< nông dân
Chiếm hữu nô lệ
1.2.1. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
G/c công nhân là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để nhất
- Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để giai cấp
công nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình
Đảng Cộng sản = CNXHKH + PTCN
- Phải có sự liên minh giai cấp giữa GCCN với giai cấp nông dân và
các tầng lớp lao động khác.
- Về số lượng: ngày càng tăng
- Về chất lượng:
+ Học vấn được nâng cao
+ Trình độ khoa học kỹ thuật
và tay nghề được nâng cao.
+ Ý thức giác ngộ giai cấp cao.
b. Tính tất yếu của sự ra đời Đảng Cộng sản
+ Thực tế: đã chứng minh, bất kỳ một giai cấp nào để lãnh đạo
xã hội cũng như để tiến hành cách mạng thắng lợi đều phải thông qua
một tổ chức chính trị của mình.
+ Lý luận của Mác: Trong cuộc đấu tranh của mình chống lại
quyền lực liên hiệp giai cấp tư sản, chỉ khi nào giai cấp vô sản tổ
chức thành chính đảng độc lập để đối lập với chính đảng cũ do giai
cấp hữu sản thì mới có thể hành động với tư cách một giai cấp được.
V. I. Lê Nin: Trong lịch sử chưa hề có một giai cấp nào có thể
giành thắng lợi nếu như nó chưa đào tạo ra được trong đội ngũ của
mình đội tiên phong, những lãnh tụ chính trị có khả năng tổ chức,
lãnh đạo phong trào.
=> Vì thế, sự ra đời của ĐCS là một tất yếu, mang tính quy luật.
- Quy luật hình thành Đảng cộng sản:
? Tại sao chủ nghĩa Mác cần phong trào công nhân.
? Tại sao phong trào Công nhân cần đến chủ chủ
nghĩa Mác.
? Khi nào Chủ nghĩa Mác và phong trào công nhân
kết hợp được với nhau để thành chính đảng.
Quy luật hình thành Đảng Cộng sản
• + Giai cấp công nhân cần có lý luận để giáo dục, giác ngộ về sứ mệnh lịch
sử của mình, để vạch ra đường lối và phương pháp cách mạng đúng đắn.
Chủ nghĩa Mác ra đời đã đáp ứng được đòi hỏi của phong trào công nhân.
• + Chủ nghĩa Mác cần thâm nhập vào phong trào công nhân để có lực lượng
vật chất, lực lượng xã hội biến những nguyên lý của nó thành hiện thực. Mặt
khác, từ phong trào công nhân chủ nghĩa Mác được kiểm nghiệm, bổ sung,
hoàn thiện.
• + Khả năng sự kết hợp ấy chỉ trở thành hiện thực khi phong trào công nhân
đã phát triển đến độ hướng tới chủ nghĩa Mác đồng thời có có một bộ phận
ưu tú trong giai cấp công nhân tiếp thu được lý luận của Chủ nghĩa Mác,
hăng hái đi vào phong trào công nhân để giáo dục, giác ngộ và tổ chức công
nhân đứng lên đấu tranh. Đảng Cộng sản ra đời từ quá trình hoạt động ấy.
* Vai trò của Đảng Cộng sản với phong trào công nhân
- Đảng cộng sản là đại biểu trí tuệ và lợi ích của giai cấp
công nhân cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân
tộc, là đội tiên phong chiến đấu, là bộ tham mưu của giai cấp
công nhân, để ra cương lĩnh, đường lối cách mạng đúng đắn
- Dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào công nhân thống
nhất được tư tưởng và hành động, kết hợp được sức mạnh
giai cấp với sức mạnh dân tộc
- Đảng tổ chức, vận động giai cấp công nhân, nhân dân lao
động thực hiện nhiệm vụ cương lĩnh cách mạng đề ra
Phong trào công nhân chuyển từ tự phát lên tự giác
* Vai trò của giai cấp công nhân
Giai cấp công nhân cấp công nhân là cơ sở xã hội – giai
cấp của Đảng, là nguồn bổ sung lực lượng của Đảng. Đảng
và giai cấp công nhân có mối liên hệ hữu cơ không thể tách
rời.
Tóm lại, Đảng Cộng sản với giai cấp công nhân là thống nhất
nhưng Đảng có trình độ lý luận và tổ chức cao nhất để lãnh
đạo cả giai cấp công nhân và dân tộc; không đồng nhất Đảng
và giai cấp công nhân.
2. Giai cấp công nhân và thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân hiện nay
2.1. Giai cấp công nhân hiện nay
2.2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
trên thế giới hiện nay
2.1. Giai cấp công nhân hiện nay
1. Sự tương đồng và khác biệt giữa giai cấp công nhân thời Mác và giai
cấp công nhân hiện nay?
2. Giai cấp công nhân hiện nay đã được trung lưu hóa, phải chăng họ
không còn bị bóc lột nữa?
2.1. Giai cấp công nhân hiện nay
- Điểm tương đối ổn định so với thế kỷ
XIX
+ Vẫn là LLSX hàng đầu của xã hội hiện đại
+ Phong trào cộng sản và công nhân nhiều nước vẫn luôn là lực
lượng đi đầu trong cuộc đấu tranh vì hòa bình, hợp tác và phát
triển, vì dân sinh, dân chủ, tiến bộ xã hội và chủ nghĩa xã hội.
=> Lý luận về sứ mệnh lịch sử của GCCN trong chủ nghĩa Mác –
Lênin vẫn mang giá trị khoa học và cách mạng, vẫn có ý nghĩa thực
tiễn to lớn.
2.1. Giai cấp công nhân hiện nay
- Những biến đổi và khác biệt của giai cấp công nhân hiện đại
+ Công nhân hiện đại có xu hướng trí tuệ hóa -> Phương thức lao động
ngày càng tiên tiến.
+ Với các nước XHCN, GCCN đã trở thành giai cấp lãnh đạo và Đảng
Cộng sản đã trở thành Đảng cầm quyền.
2.2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân thế giới hiện nay
- Về nội dung kinh tế - xã hội + Sứ mệnh lịch sử của GCCN đối với
sự phát triển xã hội ngày càng được thể
hiện rõ thông qua vai trò của GCCN
trong quá trình sản xuất với công nghệ
hiện đại, năng suất, chất lượng cao,
đảm bảo cho phát triển bền vững. Đó là
điều kiện để phát huy vai trò chủ thể
của GCCN trong cuộc đấu tranh vì dân
sinh, dân chủ, tiến bộ xã hội và CNXH.
3.1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
3.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt
Nam hiện nay
3.3. Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây
dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
3.1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
- GCCN Việt Nam ra đời và phát
triển gắn liền với chính sách khai thác
thuộc địa của thực dân Pháp ở Việt Nam:
+ Ra đời trước giai cấp tư sản vào đầu thế
kỉ XX
+ Trực tiếp đối kháng với tư bản thực dân
Pháp, trong cuộc đấu tranh chống tư bản
thực dân đế quốc và phong kiến để giành
độc lập chủ quyền.
+ Gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân
dân trong xã hội
=> Những đặc điểm nêu trên bắt nguồn từ
lịch sử hình thành và phát triển GCCN Việt
Nam với cơ sở kinh tế, xã hôi và chính trị ở
đầu thế kỉ XX.
3.1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
- Ngày nay, hơn 30 năm đổi mới, GCCN VN đã có những biến đổi to lớn
từ cơ cấu xã hội nghề nghiệp, trình độ, đời sống, tâm lý, ý thức.
+ Đã tăng nhanh về số lượng và chất lượng, là giai cấp đi đầu trong sự
nghiệp đẩy mạnh CNH, HĐH, gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài
nguyên và môi trường.
+ Đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp, có mặt trong mọi thành phần kinh tế,
trong đó đội ngũ công nhân trong khu vực kinh tế nhà nước đóng vai trò
chủ đạo.
+ Công nhân tri thức, nắm vũng khoa học công nghệ tiên tiến, được đào
tạo theo chuẩn nghề nghiệp
3.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Việt Nam hiện nay
- Về kinh tế
+ Là nhân lực lao động chủ yếu tham gia phát triển nền kinh tế thị
trường hiện đại, định hướng XHCN.
+ Là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa -> đây là vấn đề nổi bật nhất đối với việc thực hiện
SMLS của GCCN VN hiện nay.
+ Thực hiện SMLS của GCCN trên lĩnh vực kinh tế gắn liền với
việc phát huy vai trò, thực hiện khối liên minh công – nông – trí
thức để tạo ra những động lực phát triển nông nghiệp – nông thân
và nông dân ở nước ta.
3.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Việt Nam hiện nay
- Về chính trị - xã hội
+ Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
+ Giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng, vai trò tiên phong,
gương mẫu của cán bộ đảng viên.
+ Tăng cường xây dựng chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự
chuyển hóa”.
- Về văn hóa tư tưởng
+ Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc mà nội dung cốt lõi là xây dựng con người mới XHCN.
+ Đấu tranh bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, chống lại những quan điểm sai trái, xuyên tạc của các
thế lực thù địch.
3.3. Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây
dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
- Phương hướng
Đại hội X của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định phương hướng
xây dựng GCCN VN trong quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước
theo định hướng XHCN:
+ Phát triển về số lượng, chất lượng và tổ chức
+ Nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính trị, nhạy bén và vững vàng
trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và biến đổi tình
hình trong nước.
+ Nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, thích
ứng nhanh với cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế
+ Giải quyết việc làm, giảm tối đa số công nhân thiếu việc làm và thất
nghiệp
+ Thực hiện tốt chính sách và pháp luật đối với công nhân và lao động
+ Xây dựng tổ chức, phát triển đoàn viên công đoàn, nghiệp đoàn.
3.3. Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây
dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
- Giải pháp chủ yếu để xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
+ Nâng cao nhận thức kiên định quan điểm GCCN là giai cấp lãnh đạo
cách mạng thông qua đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam.
+ Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh gắn với xây dựng và phát huy
sức mạnh của liên minh giai cấp dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản
Việt Nam.
+ Thực hiện chiến lược xây dựng GCCN lớn mạnh, gắn kết chặt chẽ với
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, hội nhập quốc tế.
+ Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho công nhân, không
ngừng trí thức hóa giai cấp công nhân.
+ Xây dựng GCCN lớn mạnh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị,
của toàn xã hội và sự nỗ lực vươn lên của bản thân mỗi người công nhân.