Professional Documents
Culture Documents
1
I. BOÁI CAÛNH LÒCH SÖÛ
Tầm quan trọng của nghiên cứu lịch sử phát triển
các tư tưởng quản trị:
• Lý thuyết quản trị là một hệ thống những tư tưởng,
quan niệm: đúc kết, giải thích về các hoạt động quản
trị được thực hành trong thế giới thực tại.
• Lý thuyết quản trị cũng dựa vào thực tế và được
nghiên cứu có hệ thống qua các thời đại, nhất là từ thế
kỷ 19.
Nghiên cứu lịch sử phát triển của tư tưởng quản trị là
cần thiết cho các nhà quản trị trong lý luận và thực
tiễn
“Cách học tốt nhất là nghiên cứu các bài học
của quá khứ”
2
I. BOÁI CAÛNH LÒCH SÖÛ
4 moác quan troïng
1. Tröôùc coâng nguyeân : tö töôûng quaûn trò sô khai,
gaén lieàn vôùi toân giaùo & trieát hoïc
2. Theá kyû 14 : söï phaùt trieån cuûa thöông maïi thuùc
ñaåy söï phaùt trieån cuûa quaûn trò
3. Theá kyû 18 : cuoäc caùch maïng coâng nghieäp laø tieán
ñeà xuaát hieän lyù thuyeát QT
4. Theá kyû 19 : söï xuaát hieän cuûa các nhaø quaûn trò
chuyeân nghieäp ñaùnh daáu söï ra ñôøi cuûa caùc lyù
thuyeát quaûn trò
3
II. TRÖÔØNG PHAÙI QUẢN TRỊ COÅ ÑIEÅN
5
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
1. Tröôøng phaùi quaûn trò khoa hoïc
(1) Charles Babbage (1792 - 1871) :
„ °Laø moät nhaø toaùn hoïc Anh tìm caùch taêng naêng
suaát lao ñoäng, tính cách sử dụng nguyên vật liệu tối
ưu nhất.
„ ° Chuû tröông caùc nhaø quaûn trò phaûi nghieân cöùu
thôøi gian caàn thieát ñeå hoaøn thaønh moät coâng vieäc,
„ ° Laø ngöôøi ñaàu tieân ñeà nghò phöông phaùp chia lôïi
nhuaän ñeå duy trì quan heä giöõa coâng nhaân vaø ngöôøi
quaûn lyù.
6
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
1. Tröôøng phaùi quaûn trò khoa hoïc
(2) Frank & Lillian Gibreth (1886-1924 &1878-1972):
Hai ông bà là người tiên phong trong việc nghiên cứu
thời gian - động tác
– Họ đưa ra một hệ thống xếp loại bao trùm các động tác như
cách nắm đồ vật, cách di chuyển.
– Hệ thống các động tác khoa học nêu lên những tương quan
giữa loại động tác và tần số với sự mệt nhọc trong lao động,
xác định những động tác dư thừa, chú tâm vào những động
tác thích hợp
– Làm giảm mệt mỏi và tăng năng suất lao động.
7
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
1. Tröôøng phaùi quaûn trò khoa hoïc
(3) Henry Gantt (1861 - 1919): Ông vốn là một kỹ sư
chuyên về hệ thống kiểm soát trong các nhà máy.
– Ông phát triển sơ đồ Gantt mô tả dòng công việc cần để
hoàn thành một nhiệm vụ, vạch ra những giai đoạn của
công việc theo kế hoạch, ghi cả thời gian hoạch định và
thời gian thực sự => Gantt là một công cụ quan trọng
trong quản trị tác nghiệp.
– Gantt cũng đưa ra một hệ thống chỉ tiêu công việc và hệ
thống khen thưởng cho công nhân và quản trị viên đạt và
vượt chỉ tiêu.
8
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
1. Tröôøng phaùi quaûn trò khoa hoïc
„ (4) Federich W Taylor (1856 - 1915) :
„ Ñöôïc coi laø cha ñeû cuûa phöông phaùp quaûn trò khoa hoïc. OÂng ñaõ
tìm ra nhöôïc ñieåm trong caùch quaûn lyù cuõ là:
(1) Thuê mướn công nhân trên cơ sở ai đến trước mướn trước,
không lưu ý đến khả năng và nghề nghiệp của công nhân.
(2) Công tác huấn luyện nhân viên hầu như không có hệ thống tổ
chức học việc.
(3) Công việc làm theo thói quen, không có tiêu chuẩn và phương
pháp. Công nhân tự mình định đoạt tốc độ làm việc.
(4) Hầu hết các công việc và trách nhiệm đều được giao cho người
công nhân.
(5) Nhà quản trị làm việc bên cạnh người thợ, quên mất chức năng
chính là lập kế hoạch và tổ chức công việc. Tính chuyên
nghiệp của nhà quản trị không được thừa nhận.
9
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
10
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
11
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
2. Trường phái quản trị quan liêu
“Cách tiếp cận này nhấn mạnh sự cần thiết của các tổ chức vận
hành theo cách dựa trên lý trí hơn là dựa vào những ý thích
chuyên quyền của người chủ hay nhà quản lý”
• Tiêu biểu cho trường phái này là Max Weber (1864 - 1920):
‟ Laø moät nhaø xaõ hoäi hoïc ngöôøi Ñöùc, coù nhieàu ñoùng goùp vaøo lyù
thuyeát quaûn trò thoâng qua vieäc phaùt trieån moät toå chöùc quan
lieâu baøn giaáy laø phöông thöùc hôïp lyù toå chöùc moät coâng ty phöùc
taïp.
‟ Khaùi nieäm quan lieâu baøn giaáy ñöôïc ñònh nghóa laø heä thoáng
chöùc vuï vaø nhieäm vuï ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng, phaân coâng phaân
nhieäm chính xaùc, caùc muïc tieâu phaân bieät, heä thoáng quyeàn
haønh coù toân ti traät töï.
‟ Cô sôû tö töôûng cuûa Weber laø yù nieäm thaåm quyeàn hôïp phaùp
vaø hôïp lyù
12
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
2. Trường phái quản trị quan liêu
Thöïc chaát nhöõng ñaëc tính chuû nghóa quan lieâu cuûa Weber laø:
„ 1. Phaân coâng lao ñoäng vôùi thaåm quyeàn vaø traùch nhieäm ñöôïc qui
ñònh roõ vaø ñöôïc hôïp phaùp hoaù nhö nhieäm vuï chính thöùc.
„ 2. Caùc chöùc vuï ñöôïc thieát laäp theo heä thoáng chæ huy, moãi chöùc
vuï naèm döôùi moät chöùc vuï khaùc cao hôn.
„ 3. nhaân söï ñöôïc tuyeån duïng vaø thaêng caáp theo khaû naêng qua thi
cöû, huaán luyeän vaø kinh nghieäm.
„ 4. Caùc haønh vi haønh chaùnh vaø caùc quyeát ñònh phaûi thaønh vaên
baûn.
„ 5. Quaûn trò phaûi taùch rôøi sôû höõu
„ 6. Caùc nhaø quaûn trò phaûi tuaân thuû ñieàu leä vaø thuû tuïc. Luaät leä phaûi
coâng baèng vaø ñöôïc aùp duïng thoáng nhaát cho moïi ngöôøi.
13
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
2. Trường phái quản trị quan liêu
Max Weber
thủ tục và quy luật
chính thức
14
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
15
II. TRÖÔØNG PHAÙI QT COÅ ÑIEÅN
„ Öu
1. Ñöa ra heä thoáng nguyeân taéc quản lý trong tổ chức nhằm
tăng NSLĐ
2. Nó đóng góp rất nhiều trong lý luận cũng như thực hành
quản trị như các nguyên tắc tổ chức, quyền lực và sự ủy
quyền …
„ Khuyeát
1. Các tư tưởng được thiết lập trong một tổ chức ổn định, ít
thay đổi, quan niệm xí nghiệp là một hệ thống khép kín.
2. Quan điểm quản trị cứng rắn.
3. Ít chuù troïng ñeán nhu cầu xã hội của con ngöôøi
17
III. TRÖÔØNG PHAÙI TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI
‟ Lyù thuyeát taâm lyù xaõ hoäi trong quaûn trò, laø nhöõng quan nieäm
quaûn trò nhaán maïnh ñeán vai troø cuûa yeáu toá taâm lyù, tình caûm,
quan heä xaõ hoäi cuûa con ngöôøi trong coâng vieäc.
‟ Lyù thuyeát naøy cho raèng hieäu quaû cuûa quaûn trò do naêng suaát lao
ñoäng quyeát ñònh, nhöng naêng suaát lao ñoäng khoâng chæ do caùc
yeáu toá vaät chaát quyeát ñònh maø coøn do söï thoaû maõn caùc nhö caàu
taâm lyù xaõ hoäi cuûa con ngöôøi.
– Trường phái này có các tác giả sau:
Robert Owen (1771 - 1858)
Nghiên cứu một cách khoa học tác phong của con người
Ông cho rằng năng suất lao động sẽ cao hơn nếu công việc
giao phó cho họ được nghiên cứu phân tích chu đáo
19
III. TRÖÔØNG PHAÙI TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI
„3. Elton Mayo (1880-1949) : Laø giaùo sö taâm lyù hoïc
Havard cuøng caùc ñoàng söï tieán haønh cuoäc nghieân cöùu
taïi nhaø maùy Hawthornes thuoäc coâng ty ñieän mieàn taây,
laø moät söï kieän lôùn trong lòch söû phaùt trieån cuûa tö töôûng
quaûn trò.
‟ OÂng keát luaän raèng chính “yeáu toá xaõ hoäi” môùi chính laø
nguyeân nhaân taêng naêng suaát lao ñoäng töùc laø giöõa taâm lyù
vaø taùc phong coù moái lieân heä raát maät thieát.
‟ Vôùi vieäc nhaán maïnh ñeán quan heä con ngöôøi trong quaûn
trò, caùc nhaø quaûn trò phaûi tìm caùch taêng söï thoaû maõn taâm
lyù vaø tinh thaàn cuûa nhaân vieân
20
III. TRÖÔØNG PHAÙI TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI
21
III. TRÖÔØNG PHAÙI TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI
22
III. TRÖÔØNG PHAÙI TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI
„ Öu
1. Quan taâm ñeán con ngöôøi vaø haønh vi con ngöôøi trong quaûn lyù
2. Nhaán maïnh ñeán lôi ích tinh thaàn vaø traïng thaùi taâm lyù cuûa con
ngöôøi
3. Quan tâm đến yếu tố nhằm tăng năng suất lao động
„ Khuyeát
1. Quá chú ý đến yếu tố xã hội - Khái niệm "con người xã hội"
chỉ có thể bổ sung cho khái niệm "con người kinh tế" chứ
không thể thay thế.
2. Lý thuyết này coi con người là phần tử trong hệ thống khép
kín mà không quan tâm đến yếu tố ngoại lai.
23
IV. TRÖÔØNG PHAÙI ÑÒNH LÖÔÏNG
1. Tröôøng phaùi quaûn trò ñònh löôïng vôùi cô sôû laø aùp
duïng thoáng keâ vaøo quaù trình laøm quyeát ñònh vaø dựa
trên sự phaùt trieån cuûa moâ hình toaùn kinh teá vôùi söï
trôï giuùp cuûa maùy tính ñieän töû.
2. Tröôøng phaùi quaûn trò ñònh löôïng tạo diều kiện để
nâng cao tính chính xác của các quyết định quản trị.
3. Tröôøng phaùi naøy döïa treân suy ñoaùn laø taát caû vaán
ñeà ñeàu coù theå giaûi quyết ñöôïc baèng caùc moâ hình
toaùn
24
IV. TRÖÔØNG PHAÙI ÑÒNH LÖÔÏNG
Các phương pháp tiếp cận của trường phái định lượng:
• Khoa học quản lý
Cách tiếp cận nhằm mục đích gia tăng hiệu quả quyết định
bằng cách sử dụng các mô hình toán học phức tạp và phương
pháp thống kê
• Quản trị tác nghiệp/điều hành
Chức năng hoặc lĩnh vực của chuyên môn chủ yếu chịu trách
nhiệm về việc quản lý sản xuất và phân phối sản phẩm và
dịch vụ
• Hệ thống thông tin quản lý
Lĩnh vực quản lý tập trung vào thiết kế và thực hiện hệ thống
thông tin lưu trữ trên máy vi tính dành cho việc quản lý
25
IV. TRÖÔØNG PHAÙI ÑÒNH LÖÔÏNG
Đóng góp của trường phái định lượng:
1. Định lượng là sự nối dài của trường phái cổ điển (quản trị
một cách khoa học)
2. Tröôøng phaùi ñònh löôïng thaâm nhaäp haàu heát trong moïi toå
chöùc chöùc hieän ñaïi vôùi nhöõng kyõ thuaät phöùc taïp.
3. Ñoùng goùp raát lôùn trong vieäc naâng cao trình ñoä hoaïch
ñònh vaø kieåm tra hoaït ñoäng.
Hạn chế:
1. Caùc khaùi nieäm vaø kyõ thuaät cuûa lyù thuyếât naøy töông ñoái
khoù hieåu ñoái vôùi caùc nhaø quaûn trò
2. Không hề chú trọng đến yếu tố con người trong tổ chức
quản trị.
26
V. TRÖÔØNG PHAÙI HOÄI NHAÄP TRONG
QUAÛN TRÒ
„ 1. Trươøng phaùi “Quaù trình Quaûn trò”
‟ Thöïc chaát trường phái naøy ñöôïc ñeà caäp töø ñaàu
theá kỷ 20 qua tö töôûng cuûa Henri Fayol, nhöng
thöïc söï chæ phaùt trieån maïnh töø naêm 1960 do
coâng cuûa Harold Koontz.
‟ Tö töôûng naøy cho raèng quaûn trò laø moät quaù trình
lieân tuïc cuûa caùc chöùc naêng quaûn trò ñoù laø
hoaïch ñònh, toå chöùc, ñieàu khieån vaø kieåm soaùt
27
V. TRÖÔØNG PHAÙI HOÄI NHAÄP TRONG
QUAÛN TRÒ
„2. Truôøng phaùi “Ngaãu nhieân”
‟ Lyù thuyeát naøy cho raèng kyõ thuaät quaûn trò thích hôïp
cho moät hoaøn caûnh nhaát ñònh tuyø thuoäc vaøo baûn chaát
vaø ñieàu kieän cuûa hoaøn caûnh ñoù
‟ Quan ñiểm ngaãu nhieân laäp luaän raèng caùc nhaø quaûn
trò coù theå hieåu ñöôïc hình thaùi cuûa hoaït ñoäng, nhöng
khoâng theå coù moät khuoân maãu cho taát caû caùc tröôøng
hôïp
– Vì những tổ chức thì khác biệt nhau về kích thước,
mục tiêu, nhiệm vụ, nên khó có thể có những nguyên
lý chung áp dụng một cách khái quát.
28
V. TRÖÔØNG PHAÙI HOÄI NHAÄP TRONG QUAÛN TRÒ
„3. Tröôøng phaùi “Quaûn trò heä thoáng”
Hệ thống là phức tạp của các yếu tố:
Môi trường 29
VI. TRÖÔØNG PHAÙI QUAÛN TRÒ HIEÄN ÑAÏI
30
VI. TRÖÔØNG PHAÙI QUAÛN TRÒ HIEÄN ÑAÏI
31
VI. TRÖÔØNG PHAÙI QUAÛN TRÒ HIEÄN ÑAÏI
„2. Tieáp caän theo 7-yeáu toá (7’S)
„Caùch tieáp caän naøy nhaán maïnh raèng trong quaûn trò caàn
phaûi phoái hôïp haøi hoaø 7 yeáu toá (3 yếu tố cứng, 4 yếu tố
mềm) quaûn trò coù aûnh höôûng leân nhau, khi moät yeáu toá
thay ñoåi keùo theo caùc yeáu toá khaùc cuõng bò aûnh höôûng:
– Strategy: Chiến lược kinh doanh
– Structure: - Cơ cấu tổ chức
– System – Hệ thống
– Staff – Nhân viên
– Style: Phong cách
– Skill – Kỹ năng
– Share: hệ thống giá trị mà mọi người chia sẻ
32
Tóm tắt bài học
• Ý tưởng quản trị sơ khai
Việc sản sinh ra các ý tưởng dẫn đến các
nhận định quản lý như là một lĩnh vực
đáng quan tâm để tìm hiểu .
• Các học giả cổ điển
Nhấn mạnh việc tìm ra cách để quản lý
công việc và tổ chức hiệu quả hơn.
• Các học giả thuộc về hành vi
Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cố
gắng thấu hiểu các nhân tố ảnh hưởng
đến hành vi con người trong tổ chức
33
Tóm tắt bài học
• Hướng tiếp cận định lượng
Tập trung vào toán, thống kê và thông tin bổ sung để
hỗ trợ việc ra quyết định quản trị và tính hiệu quả.
• Tư tưởng hiện đại
Những quan niệm tổ chức như các hệ thống, tầm
quan trọng của các nhân tố ngẫu nhiên và các thực
tiễn quản lý pha trộn giữa Mỹ và Nhật.
• Thuyết quản lý và đổi mới
Mỗi hướng tiếp cận đều cung cấp những hiểu biết
sâu sắc, kiến thức và thực tiễn liên quan đến quản lý
sự thay đổi trong tổ chức.
34