CHUỖI LŨY THỪA

ĐỊNH NGHĨA

Chuỗi lũy thừa là chuỗi hàm số có dạng:


 an ( x − x0 ) n
, an  R là giá trị cho trước
n =1
Miền hội tụ của chuỗi lũy thừa là tập hợp:
  
D =  x  R :  an ( x − x0 ) hoäi tuï 
n

 n =1 

Không mất tính tổng quát ta chỉ xét  an X n
,
n =1
 Định lý Abel

Neáu a x
n=1
n
n
hoäi tuï taïi x0  0 thì hoäi tu

tuyeät ñoái trong ( − x0 , x0 )

Hệ quả:

Neáu  an x phaân kyø taïi x0 thì phaân kyø
n
n =1
tai moi x   − x0 , x0 
 Chứng minh định lý

Neáu  n
a x n
hoä
i tuï taï
i x0  0 thì lim an 0 =0
x n
n →
n =1

 M  0 : an x0n  M , n

n n
n x x x
an x = M x  ( − x0 , x0 ) :  1
n
an x0  
 x0  x0 x0

 n 
x
  x0
hoäi tuï   an x n hoäi tuï
n =0 n =0
 Bán kính hội tụ

Soá R >0 sao cho  n hoäi tuï trong ( − R, R )
a x n
n =1
vaø phaân kyø beân ngoaøi  − R, R  goïi laø baùn kính
hoäi tuï cuûa chuoãi.

( − R, R ) goïi laø khoaûng hoäi tuï cuûa chuoãi.

Vậy nếu đã biết BKHT thì miền hội tụ của chuỗi chỉ
cần xét thêm tại R
 Trường hợp chuỗi tổng quát

 an ( x − x0 ) n
n =1

Soá R >0 sao cho  n
a ( x − x0 ) n
hoäi tuï trong
n =1
( x0 − R, x0 + R ) vaø phaân kyø beân ngoaøi  x0 − R, x0 + R 
goïi laø baùn kính hoäi tuï cuûa chuoãi.

Khoảng hội tụ: ( x0 − R, x0 + R)

 Cách tìm bán kính hội tụ

an +1
Tính  = lim n an hoặc  = lim
n→ n → an

0,  = +
 1
 R =  , 0    + (BKHT)

+,  = 0

 R = 0 : MHT = 0 ( hoaëc D=  x0  cho chuoãi TQ )


 R =  : MHT = ( −, + )
 Lưu ý

1. Có thể tính bán kính hội tụ như sau:

1 an
R = lim hay R = lim
n → n an x → an +1

2. Trường hợp R = 0 hay R = , không được gọi là bán

kính hội tụ nhưng có thể gọi tạm cho dễ sử dụng.
 Ví dụ

(−1) n n
1 / Tìm mieàn hoäi tuï  x
n =1 n
 2
(n!) n
2 / Tìm baùn kính hoäi tuï:  x
n =1 (2n)!

( x − 1) n
3 / Tìm mieàn hoäi tuï  2 n
n =1 n 2

( x + 3) n
4 / Tìm mieàn hoäi tuï  n
n =1 5
 Ví dụ

(−1) n n (−1)n
1 / Tìm mieàn hoäi tuï  x an =
n =1 n n

1
R = lim = lim n = 1
n
 Khoảng ht: (−1,1)
n→ n a n→
n


(−1) n
x = 1 : chuoãi trôû thaønh  , ht theo tc L.
n =1 n

1
x = −1: chuoãi trôû thaønh  , phaân kyø
n =1 n

Vaäy mieàn hoäi tuï laø: D = ( −1,1

 
(n!) 2 n 2
2 / Tìm baùn kính hoäi tuï:  x an =
(n!)
n =1 (2n)! (2n)!

(n!) 2
an (2n)!
R = lim = lim
n → an +1 n→  ( n + 1)!2

(2n + 2)!

(2n + 1)(2n + 2)
= lim =4
n→ (n + 1) 2
 
( x − 1) n 1
an = 2 n
3 / Tìm mieàn hoäi tuï  2 n
n =1 n 2
n 2

1 n 2 n
R = lim = lim n 2 = 2
n→ n a n→
n

 Khoảng ht: (1 − 2,1 + 2) = (−1,3)


(−2) n  (−1) n
x = −1 :  2 n =  2 , ht theo tc L.
n =1 n 2 n =1 n

 
2n 1
x = 3 :  2 n =  2 ht .  D =  −1,3
n =1 n 2 n =1 n
 
( x + 3) n
4 / Tìm mieàn hoäi tuï  n
n =1 5

  n
( x + 3)
n
 x + 3
 n =  5  Chuỗi cấp số nhân.
n =1 5 n =0  

x+3
Điều kiện hội tụ:  1  −8  x  2
5

Vaäy mieàn hoäi tuï laø: D = ( −8,2 )

 Bài tập

1. Tìm bán kính hội tụ của các chuỗi sau:

2 n + ( −1) ( n − 1) x − 2 n+1
n
 n 2

a)  x n
b)  ( )
n− n n =0 ( 2n )!!
3 2
n=2

  2n
 1 n d)  n
x
 ( −1)
n −1
c) 1 −  x
n =1  n n =1 3 .n

2 n 2 −3 n +1

n 2 
 n −1 
e)  n+1 ( x + 1) f ) 
n n
 x
n=2 8 + 3ln n n=2  n + 2 
 Hướng dẫn

2 n + ( −1)
n
 n 2

a) 
n=2 n − 3 n2
x n

1 n
n 2/3 − n1/2
R = lim = lim
n→ n | a | n→ n
n 1  1
2 n n 2 n
1+ 2  − 
n  2

= lim
n
n 2/3
(1 − n ) −1/6 1/ n

=
1
n 1/ n
n→
 1  1  2
2 n 1 + 2  − 
n 2

 n  2  
 
( n − 1) x − 2 n+1
b) 
n =0 ( 2n )!!
( )

an n − 1 ( 2n + 2 )!!
R = lim = lim .
n→ a n→ ( 2n )!! n
n +1

n −1
= lim .( 2n + 2 ) = +
n→ n
 
 2 n
 ( −1)
n −1
c) 1 −  x
n =1  n

an n − 2 n +1
R = lim = lim . =1
n→ a
n +1
n→ n n −1

 2n 
x
d)  n =  an x 2n

n =1 3 .n n =1

1
R = lim = lim3 n n = 3
n→ n n→
an
  2
n
e)  n+1 ( x + 1)
n

n=2 8 + 3ln n

n +1
1 n
8 + 3ln n
R = lim = lim
n→ n n→ n 2
an n
1/ n
 ln n 
8 8 + 3 n 
 8  0
8.8
= lim = =8
n→ n 2
n 1
 2 n 2 −3 n +1

 n −1 
f )   xn
n=2  n + 2 

2 n 2 −3 n +1
1 n+2 n
R = lim = lim  
n→ n − 1
n→ n
an  

2 n 2 −3 n +1
 3  n
= lim 1 + 
n→
 n −1 
3 2 n 2 −3 n +1
.
 n −1
 n −1 n

  3  3
= lim 1 +  = e6
n→ 
 n −1  
 
2. Tìm miền hội tụ của các chuỗi sau:

( −1) x
n
 n
 n+3 
 n

 b)    ( x − 1)
n

( )
a)
n =1 2 n + 5 .3n n =1  2n + 1 


 2n 3n  n+1


 2 ( x + 5) d )  n + 2  x
n 2 n
c)
n =0 n =1  3 n 

( x − 8)
n

e) 
n =1 ( n !)
2n
 Hướng dẫn

( −1)
n
 n
x
 R=3
(2 )
a)
n =0 n + 5 .3 n

Khoảng hội tụ: ( −3,3)

( −1) ( −3) =
n n
 
1
x = −3  
n =1 (2 n + 5 .3 ) n
n =1 (2 n +5 )

1
Chuỗi phân kỳ vì cùng bản chất với 
n =1 n1/2
 ( −1)
n
 n
x

n =0 ( 2 n + 5 .3n )
( −1) ( −1)
n n
 n 
3
x=3  =
n =1 ( 2 n + 5 .3n ) n =1 (2 n +5 )
1
Chuỗi đan dấu với an = 0
(2 n +5 )
Chuỗi ht theo tc Leibnitz.

MHT : D = ( −3,3
  n+3 
 n

b)    ( x − 1)
n
R=2
n =1  2n + 1 

Khoảng hội tụ: (1 − 2,1 + 2 ) = ( −1,3)

x = −1

 n+3   2n + 6 
 n  n 

  ( −2 ) =    ( −1) =  an
n n

n =1  2n + 1  n =1  2n + 1  n =1

 2n + 6 
n

  1  an → 0 Chuỗi pk theo đk cần

 2n + 1 
  n+3 
 n

  ( x − 1)
n

n =1  2n + 1 

x=3

+ +
 n  n 
 n 3  n  2 n 6 
   2 = 
n =1  2n + 1  n =1  2n + 1 
 =  an
n =1

 an → 0 Chuỗi pk theo đk cần

MHT : D = ( −1,3)
 

 2 ( x + 5)
n2 n
c) R=0
n =0

Chuỗi chỉ hội tụ tại: x = −5

 
 2n 3n  n+1 
 2n.n 2 + 9n  n+1
d )  n + 2  x =  x
n =1  3 n  n 2
n =1  3 .n 
1
R=
3
2 .n + 9  1 
 n 2 n n
1
x=−
3 
n =1
n 2
3 .n
− 
 3

  2 n ( −1)n 
=   −  + 2 
n =1  9  n 

HT HT HT
 2 .n + 9  1 
 n 2 n n
1
x=
3 
n =1
n 2
3 .n
 
3
  2  n 1 
=    + 2 
 9  n 
n =1 

HT HT HT

 1 1
MHT : D =  − , 
 3 3
 ( x − 8)
n
( 2 x + 1)
 n



e)
n =1 ( n !)
2n f) 
n =1 3n
* Tìm tất cả các số thực x để
( −1) ( x − 3)n + 1 = 1 ( −1)
n

( x − 3) n + 1
n


n=1 5n  5 n
= −7
n=1
 Tính chất của chuỗi lũy thừa

Cho chuoãi luõy thöøa  n coù baùn kính
a x n
n =1
hoäi tuï R, goïi S ( x) laø toång chuoãi.

1/ S ( x) lieân tuïc treân mieàn hoäi tuï.


n −1
2 / S ( x) =  n , x  ( − R, R )
na x
n =1
x 
an n+1
3 /  S (t )dt =  x ,  ( − R, R )
0 n=1 n + 1
 Chú ý

1. Chuỗi lũy thừa liên tục trên miền xác định

2. Trong khoảng hội tụ, đạo hàm (tích phân)
của tổng chuỗi bằng chuỗi đạo hàm (tích
phân) tương ứng.
3. Bán kính hội tụ của chuỗi đạo hàm và chuỗi
tích phân bằng BKHT của chuỗi ban đầu.

 
S ( x) =  an x n  S ( x ) =  nan x n−1
n =0 n =1
 Ví dụ áp dụng: tính tổng chuỗi

Nhắc lại:

x

n =1
x = n

1− x
Điều kiện: |x| < 1
 
xn
1/ S ( x) =  MHT: D =  −1,1)
n =1 n
 
n −1 x 1
S ( x) = x =  x = 1+n = , x  ( −1,1)
n =1 n =0 1− x 1− x

dt x
 S ( x) − S (0) =  = − ln(1 − x), x  ( −1,1)
0 1− t

Do S (0) = 0  S ( x) = − ln(1 − x), x  1

S (−1) = lim S ( x) = − ln 2
x →−1+
 
2 / S ( x) =  ( n + 1)x n
MHT: D = ( −1,1)
n =1

S (t )dt =  x n +1, x  ( −1,1)
x
0 n =1

= x  x n , x  ( −1,1)
n =1

x2
= , x  ( −1,1)
1− x
 x 2  2 x − x2
 S ( x) =   = , x  ( −1,1)
1 − x  (1 − x) 2
  
4 − 3n
3 / Tính S ( x) =  nx suy ra 
n
n =1 1 ( −7 ) n


S ( x) = x  nx n −1
MHT: D = ( −1,1)
n =1

  n   x 
= x  x  = x  , x  ( −1,1)
   1 − x 
 n =1 

x
= , x  ( −1,1)
(1 − x) 2
 CHUỖI TAYLOR

Cho hàm f khả vi vô hạn trong lân cận x0

khi đó, chuỗi Taylor của f trong lân cận này là

f ( n ) ( x0 )
 n!
( x − x0 ) n
n =0

Chuỗi Taylor trong lân cận x0 = 0 gọi là

chuỗi Maclaurin.
 Định lý

Nếu f khả vi vô hạn trong lân cận x0 và tồn tại

C > 0, R > 0 sao cho

f ( n ) ( x)  C n , x  ( x0 − R, x0 + R )
Khi đó
 (n)
f ( x0 )
f ( x) =  ( x − x0 ) , x  ( x0 − R, x0 + R )
n

n =0 n!
 Định lý

Nếu f khả vi vô hạn trong lân cận x0 và tồn tại

C > 0, R > 0 sao cho

f ( n ) ( x)  C , x  ( x0 − R, x0 + R )
Khi đó
 (n)
f ( x) = 
f ( x0 )
( x − x0 ) , x  ( x0 − R, x0 + R )
n

n =0
n!
 Yêu cầu của 1 bài khai triển chuỗi

1. Vận dụng được chuỗi Maclaurin cơ bản .

2. Viết được dạng chuỗi lũy thừa theo (x-x0)n

với hàm f cho trước.

3. Chỉ ra miền hội tụ của chuỗi tìm được,

đó chính là miền mà hàm f được khai triển
thành chuỗi Taylor.
 Chuỗi Maclaurin cơ bản
 n
1/ e x =  ,
x
MKT: D = R
n =0
n!
 
=  xn ,
1
=  (−1) n x n ,
1
2/
1 − x n =0 D = ( −1,1)
1 + x n =0


 ( − 1)...( − n + 1)
3 / (1 + x ) = 1 + 

xn
n =1
n!
 R,  N
 −1,1 ,   0

D=
( −1,1 , − 1    0
( −1,1) ,   −1
  n
4 / ln(1 + x) =  ( −1)
n −1 x
, D = ( −1,1
n =1
n

xn
ln(1 − x) = − , D =  −1,1)
n =1
n

 2 n +1
x
5 / sin x =  ( −1)
n

n =0 ( 2n + 1)!

x2n D=R
cos x =  ( −1)
n

n =0 ( 2 n )!

x 2 n+1
6 / arctan x =  ( −1) , D =  −1,1
n

n =0 2n + 1
 Ví dụ

1/ Tìm chuoãi Taylor trong laân caän x = 2

f ( x) = ln( x + 2)

Đặt: X = x−2

 X
f ( x) = ln ( 4 + X ) = ln 4 + ln 1 + 
 4

(−1) n −1  X 
n
= ln 4 +    ,
X
MKT :  ( −1,1
n =1
n 4 4
 
(−1) n −1  X 
n
f ( x) = ln 4 +    ,
X
MKT :  ( −1,1
n =1
n 4 4


(−1) n −1
= ln 4 +  n
( x − 2) n
,
n =1 n.4

x−2
với  ( −1,1 hay x  ( −2,6
4
 x2 − 2
2 / Tìm chuoãi Maclaurin : f ( x) = 2
x − 4x + 3
4x − 5
f ( x) = 1 + 2
x − 4x + 3

1 1 7 1
= 1+ +
2 x −1 2 x − 3

1 1 7 1
= 1− −
21 − x 6 1 − x
3
  n
7  x
= 1 −  xn −  
1
2 n =0 6 n =0  3 
   n
7  x
−  xn −  
1
f ( x) = 1
2 n =0 6 n =0  3 

x
Điều kiện: x 1 1
3

 
 7  n
f ( x) = 1−   + n  x
1  7  n
= − −  + n  x
3 1
n =0 
2 6.3  2 n =1 2 6.3 

Miền khai triển: x 1

2 / Tìm chuoãi Maclaurin : f ( x) = ln(1 + x − 2 x ) 2

  1 
f ( x) = ln  −2( x − 1)  x +   = ln(1 − x)(1 + 2 x)
  2 

= ln(1 − x) + ln(1 + 2 x)

 
( − x ) n
(2 x ) n
=  (−1) n −1 +  (−1) n −1
n =1 n n =1 n

Điều kiện: −1  − x  1 và −1  2 x  1
−1 1
  −x 
2 2
  
( − x ) n
(2 x ) n
f ( x) =  (−1) n −1 +  (−1) n −1
n =1 n n =1 n


−1 − (−2) n n
= x
n =1 n

−1 1
Với:  −x 
2 2
 −x
3 / Tìm chuoãi Maclaurin : f ( x) = e (1 + x)

(− x)n
f ( x) = (1 + x) 
n =0 n!


(− x) n  (− x) n
= +x
n =0 n! n =0 n!

 
(−1) n n
(−1) n n +1
= x + x
n =0 n! n =0 n!


(−1) n n  (−1) n −1 n
= x + x
n =0 n! n =1 ( n − 1)!
  
(−1) n n
(−1) n −1 n
(1 + x)e− x = x + x
n =0 n! n =1 ( n − 1)!

 
(−1) n
n
(−1) n −1 n
= 1+  x + x
n =1 n! n =1 ( n − 1)!

  (−1) n (−1) n −1  n
= 1+   + x
n =1  n ! ( n − 1)! 


(−1) n
= 1+  (1 − n ) x n
D=R
n =1 n!
 Các ví dụ về tính tổng

 
n.2n (n + 1 − 1)2n
1/ S =  =
n =1 ( n + 1)! n =1 ( n + 1)!


2n  2n 1 
2 n +1
s=  − = e −1− 
2

n =1 n! n =1 ( n + 1)! 2 n =1 (n + 1)!

 n
1 2
= e −1− 
2
2 n = 2 n!

+1
( )
2
1 e
= e −1− e −1− 2 =
2 2 1
2 2
  
1 n
2/S =  n x
S ( x) =  = − ln(1 − x), x   −1,1)
n =1 2 .n.( n + 1) n =1 n

   n +1
 1
=  n −
1 
=
(1/ 2 )
n
− 2
(1/ 2 )
n
n =1  n.2 (n + 1).2  n =1
n n =1
n +1

 
=
(1/ 2 )
n
− 2
(1/ 2 )
n

n =1
n n=2
n

 1   1  1
= − ln 1 −  − 2  − ln 1 −  −  = − ln 2 + 1
 2   2  2
 Các ví dụ về tính tổng

(1/ 3 )
2n

(−1) n +1 +
3/ S =  n = −  ( −1)
n
n =0 3 (2n + 1) n =0 2n + 1

(1/ 3 )
2 n +1
+
= − 3  ( −1)
n

n =0 2n + 1

1 − 3
= − 3arctan =
3 6
 
n 1 1
4 / S =  (−1) 1 −  n
n =1  n 3
n
1
 n   
 1 
S =   −  −  (−1) n  3
n =1 3  n =1 n
n
1
 n   
 1
=   −  +  (−1) n −1  3 
n =1  3  n =1 n

−1/ 3  1
S= + ln 1 + 
1 − ( −1/ 3)  3
 
(−3) n
5/ S =  n +1
n =1 n ( n + 2).5

 n
1 n1 1  3 
S =  (−1)  −  
10 n =1  n n + 2  5 

 n n+2 
 3  3
    2    
1
=  −  (−1) n −1  5   5
+    (−1) n +1  5  
10  n =1 n  3  n =1 n+2 
 
  n n+2 
 3  3
    2    
1
=  −  (−1) n −1  5   5
+    (−1) n +1  5  
10  n =1 n  3  n =1 n+2 
 

  3
n
    
=
1
  3  25
− ln 1 +  +  (−1) n −1  5  
10   5  9 n =3 n 
 
   3
n
    
=
1
  3  25
− ln 1 +  +  (−1) n −1  5  
10   5  9 n =3 n 
 

1  3  25   3  3 1 9  
=  − ln 1 +  + ln 1 +  − + .  
10   5  9   5  5 2 25  

16 8 7
= ln −
90 5 60
3. Tìm khai triển Maclaurin của các hàm số sau:

2x
a) f ( x ) = sin x2
b) f ( x ) =
(1 − x )
2

c) f ( x ) = ( 2 − x ) ln (1 − 2 x )

2x
d ) f ( x) =
3+ x
 Hướng dẫn

a) f ( x ) = sin x
2

1
= (1 − cos 2 x )
2
n ( 2x)
1  
2n

= 1 −  ( −1) 
2  n=0 ( 2n )! 
 2x
b) f ( x ) =
(1 − x )
2


= 2 x 1 − 2 ( − x ) +
( −2 )( −3) ( −2 )( −3)( −4 ) 
(−x) + (−x) + 
2 3

 2! 3! 

= 2 x (1 + 2 x + 3x + 4 x +
2 3
+ ( n + 1) x +
n
)
ĐKKT: − x  ( −1,1)
c) f ( x ) = ( 2 − x ) ln (1 − 2 x )

( −2 x )
n

= ( 2 − x )  ( −1)
n−1
−1  −2 x  1
n=1 n

=  ( −2 x + 2 x )
1 n +1 n n n +1

n=1 n

n +1

−2  n −1 n
=
2 x
x +
n

n =1 n n=2 n − 1
4. Tìm khai triển Taylor của các hàm số sau:
1
a) f ( x ) = , x0 = 3
x −1

b) f ( x ) = sin x, x =
2
  
c) f ( x ) = arctan  x −  , x =
 4 4
4. Tính tổng của các chuỗi lũy thừa sau:


xn
1) 
n =1 n ( n + 1)

n ( x + 3)
n−1

2) 
n =1 (n + 1)!
4. Tính tổng của các chuỗi số sau:


1
1) 
( −3) (n + 1)!
n
n =1

( −1)
n

2)  6 n!
n =1
n


1
3) 
( −3) (2n + 1)!
n
n =1
 CHUỖI TAYLOR

Nhận xét: vì chuỗi đạo hàm của chuỗi lũy thừa

có cùng khoảng htụ với chuỗi ban đầu nên
tổng chuỗi lũy thừa là hàm khả vi vô hạn trong
khoảng htụ.
f ( x) = a0 + a1( x − x0 ) + a2 ( x − x0 )2 + + an ( x − x0 )n +

f ( x) = a1 + 2.a2 ( x − x0 ) + 3.a3 ( x − x0 ) 2 +

f ( n)
( x) = n!an + (n + 1)!an+1( x − x0 ) +
  f ( x0 ) = a0 , f ( x0 ) = a1, f ( x0 ) = 2!a2 , ,
  ( n)
 f ( x0 ) = n!an ,...

a0 = f ( x0 ), a1 = f ( x0 )
 f ( x0 )
a2 =
 2!

...

 f ( n ) ( x0 )
an = ,...
 n!