- Madilim ang gubat.
Hindi makapasok ang sinag ng 21 - Tinatanong ni Florante ang Langit kung bakit nito
araw.
2 - Malalaki ang mga puno. Malungkot ang tunog ng
mga ibon.
3 - Makati ang mga baging (vines) at balat ng mga
prutas. Maraming tinik.
4 - Nakalulungkot tingnan ang mga bulaklak. Pati
yung amoy, nakabibigat ng kalooban.
5 - Ang mga punong sipres (cypress) ay nakatatakot.
6 - Yung mga hayop duon ay umaatake sa mga tao.
7 - Sa dulo ng gubat, makikita ang daan patungong
impiyerno.
8 - Sa gitna ng gubat ay may punong higera (banyan
tree). Dito nakagapos si Florante.
9 - Kahit hirap na hirap si Florante, mukha siyang
diyos. Mala-Adonis ang kakisigan niya.
10 - Makinis ang kanyang kutis. Parang ginto ang
kanyang buhok.
11 - Walang mga nimfa duon na maaawa kay Florante.
12 - Lumuluha si Florante. Tumingala. Naghandang
magsalita...
13 - Tinatanong ni Florante ang Langit kung nasaan
ang ganti nito para sa lapastangang ginawa laban sa
bayan ng Albanya.
14 - Kalat na kalat na ang kasamaan sa kanilang
kaharian.
15 - Lahat ng mabuti ay kinakawawa at binabastos.
16 - Samantalang ang mga masasama ay angat na
angat.
17 - Naghahari ang kataksilan at kasamaan.
18 - Yung mga magsasalita laban sa kasamaan ay
pinapatay.
19 - Yung mga ambisyosong taksil ang dahilan ng
kasawiang palad ni Florante.
20 - Ginamit ni Konde Adolfo ang korona ni Haring
Linceo (ama ni Laura) at ang kayamanan ng ama ni
Florante, para kawawain ang buong Albanya.
hinayaan ang mga pangyayaring ito.
22 - Inuudyok ni Florante ang Langit na lipulin ang
kasamaan sa Albanya.
23 - TInatanong ni Florante ang Langit kung bakit ito
bingi sa kanyang mga hiling.
24 - Hindi maunawaan ni Florante ang Langit. Hindi
raw mananaig ang kabutihan sa mundo kung pumayag
ang Langit na mangyari ito.
25 - Sino ang lalapitan na ngayon ni Florante, gayong
hindi siya pinakikinggan ng Langit?
26 - Handang tiisin ni Florante ang pagpapahirap ng
Langit, basta maalala siya ng puso ni Laura.
27 - Sa gitna ng kahirapan ni Florante, ang ala-ala ni
Laura ang bumubuhay sa kanya.
28 - Matutuwa si Florante nang lubos basta isipin siya
ni Laura. Yun nga lang, nalulungkot siya nang lubos
gawa ng pagtataksil.
29 - Iniisip ni Florante na patay na siyang nakagapos
dun sa puno.
30 - Kung hanapin ni Florante sa kanyang isipan ang
ala-ala ng mga nakaraan nila ni Laura, yung mga dati
niyang luha sa bawat sugat ni Florante ay ginagawang
kasiyahan ang kanyang kahirapan.
31 - Sabi ni Florante para saan pa ang pag-ibig, ngayon
na tahimik na si Laura at may kasama nang iba.
32 - Gusto nang mamatay ni Florante dahil naiisip niya
na magkayakap sina Konde Adolfo at Laura.
33 - Hinimatay si Florante.
34 - Makikita sa buong katawan ni Florante ang mga
marka ng pagpapahirap. (Naranasan mo nang umiyak
nang umiyak? Diba may mga maraming pulang tuldok
sa mukha mo? Paano pa kaya kung buong katawan mo
ay ganun?)
35 - At kapag nakita si Florante ng pinakamarahas na
magpaparusa, maawa yun sa itsura ni Florante.
36 - Kahit yung taong tuyo na ang mga mata sa
kaiiyak, maiiyak muli kung makita nila si Florante.
37 - Malalim na awa ang mararamdaman ninumang
makarinig sa mga daing at tunog na galing kay
Florante.
38 - Rinig sa buong gubat ang mga ungol ni Florante.
Ang sumasagot lang sa kanya ay ang mga
alingawngaw (echoes).
39 - Tinatanong ni Florante sa hangin kung bakit
kinalimutan ni Laura ang kanilang pagmamahalan.
40 - Sinusumbat ni Florante kay Laura ang sumpa ng
kanilang pagmamahalan. Naging tulala si Florante.
Hindi niya naiisip na ganito ang mangyayari sa kanila.
Hindi niya naisip na darating ang araw na magtataksil
sa kanya si Laura.
41 - Akala ni Florante buo ang pagmahahalan nila ni
Laura. Hindi niya akalain na sa kabila ng kagandahan
ni Laura, may nakatago palang pagtataksil.
42 - Hindi inakala ni Florante na ang mga luhang
iniyak nuon ni Laura ay walang kwenta pala.
43 - Naalala ni Florante na nuong gumawa ng sagisag
para sa kanya dati si Laura, buhay na buhay ang mga
mata ni Laura.
44 - Naalala ni Florante nuong ginawa ni Laura ang
kanyang plumahe (para sa ulo/helmet).
45 - Naalala ni Florante yung maraming beses nuon
nung inabot ni Laura ang bandana ni Florante, basa sa
mga luha ni Laura kasi alalang-alala siya sa kapakanan
ni Florante sa digmaan.
46 - Tinitingnan dati ni Laura ang baluti (armor) ni
Florante, at baka may kalawang ito. Ayaw ni Laura na
marumihan ang damit ni Florante.
47 - Kapag tumingin mula sa malayo si Laura sa
hukbo (army), hinahanap niya si Florante.
48 - Yung turbante (turban) ni Florante ay may
diamenteng hugis letrang "L".
49 - At kapag bumabalik si Florante mula sa digmaan,
hindi pa rin mapakali si Laura.
50 - Takot si Laura na baka may sugat si Florante na
hindi niya nakita at mahugasan.
51 - At kung may gumugulo sa isip ni Florante,
tatanungin ni Laura kung ano yung bagay na yun. At
habang hindi pa niya ganap na nauunawaan ito,
hahalikan niya si Florante na paulit ulit sa pisngi.
52 - Kung tahimik lamang si Florante, dadalhin siya ni
Laura sa hardin para maaliw sa mga bulaklak duon.
53 - Ilalagay ni Laura ang mga magagandang mga
bulaklak sa leeg ni Florante. At hindi titigil si Laura
hangga't di niya maalis kung anumang nagbibigay
lungkot kay Florante.
54 - At kung malungkot pa rin si Florante, maluluha si
Laura. Hinahanap na ngayon ni Florante yung dating
pagmamahal ni Laura.
55 - Hinahanap ni Florante si Laura ngayon at malapit
na siyang mamatay.
56 - Kahit isang patak ng luha mula kay Laura, sapat
na yun para kay Florante.
57 - Pinapahanap ni Florante kay Laura yung mga
sugat sa kanyang katawan.
58 - Pinapapalitan ni Florante kay Laura ang kanyang
mga maruruming mga damit.
59 - At kung matitigan man lang ni Laura si Florante,
mapapahaba ni Laura ang buhay ni Florante.
60 - Para kay Florante, si Laura lang ang pwedeng
magpagaling sa kanya.
61 - Yun nga lang, para kay Florante, wala si Laura.
Para kay Florante, pinagtaksilan siya ni Laura.
62 - Iba na raw ang kayakap ngayon ni Laura. (Bitter
si Florante.)
63 - Wala na raw kaibigan si Florante. At kinalimutan
pa siya ng mahal niyang si Laura.
64 - Masakit ang kaloobang ni Florante. Nalulungkot
siya sa pagkawalan ng kanyang ama. Nagseselos pa
siya dahil kay Laura. Masakit na masakit ang
damdamin ni Florante.
65 - Ang pinakamatinding sakit ay ang pagtataksil ni
Laura.
66 - Pasasalamatan pa nga raw ni Florante si Konde
Adolfo, kung lahat ng pagpapahirap ay gawin kay
Florante, huwag lang yung pag-agaw sa puso ni Laura.
67 - Umiyak nang malakas si Florante.
Umalingawngaw sa buong gubat ang hiyaw niya.
68 - Parang patay na si Florante. Maputla ang kanyang
mukha.
69 - May dumating na mandirigma sa gubat. Taga
Persiya.
70 - Huminto siya. Tumingin sa palibot. Biglang
hinagis ang kanyang mga sandata.
71 - Tumingala siya, at panay ang buntong-hininga.
72 - Umupo siya sa tabi ng puno, at umiyak nang
umiyak.
73 - Hawak niya ang kanyang baba at sentido.
Mukhang may malalim na iniisip, o di kaya's may
nakalimutan.
74 - Maya-maya'y sumandal siya. Patuloy pa rin ang
kanyang mga luha. Nagsalita siya: Flerida, tapos na
ang tuwa. (NOTE: Anim na taon na siyang palakad-
lakad kung saan-saan sa labas ng Persiya. Hindi siya
maka move-on.)
75 - Panay ang sabi ni Aladin ng "Ay! Ay!" duon sa
gubat. Hindi siya talaga maka move-on."
76 - Bigla siyang tumindig, mukhang galit, at dali-dali
niyang hinanap ang kanyang mga sandata. Hindi raw
siya makapapayag.
77 - At kung ibang tao (maliban sa kanyang ama) ang
umagaw ng kanyang Flerida, mapapatay niya ito.
78 - Binanggit ni Aladin si Marte at ang mga Parcae.
May diyos/diyosa na kunektado sa digmaan at
kamatayan. Matindi ang galit ni Aladin.
79 - Sinabi ni Aladin na babawiin niya si Flerida mula
sa mga kuko ng kataksilan, at lahat nang
makakabangga niya (maliban sa kanyang ama) ay
papatayin niya.
80 - Makapangyarihan ang pag-ibig. Lahat ay
apektado. At ang lahat din ay makalilimutan kapag
pumasok na sa puso ang pag-ibig.
81 - Kapag pag-ibig na ang pinag-uusapan, kalimutan
mo na ang respeto sa lalong dakila (Diyos?), katwiran,
tamang pag-iisip, katungkulan, at pati na rin ang
buhay.
82 - Sinasabi ni Aladin na huwag siyang tularan. Pero
wala naman siyang kausap sa gubat.
83 - Sinaksak ni Aladin ang kanyang sandata sa lupa.
Umiyak nang umiyak. Bigla siyang may narinig na
buntong hininga. Si Florante pala yun, nakagapos pa sa
puno.
84 - Nagulat si Aladin. Sumigaw siya, at nakinig.
Narinig niya muli ang mga hikbi.
85 - Nagtaka si Aladin kung sino ang hihikbi sa gubat
na yun. Alisto siyang nakinig.
86 - Narinig ni Aladin na may nagtatanong kung bakit
siya inulila ng kanyang ama.
87 - Inisip ni Florante kung paano nahirapan ang
kanyang ama sa kamay ng mga traydor.
88 - Naisip din ni Florante kung gaano kagrabe ang
parusang ipinataw ni Konde Adolfo laban sa ama ni
Florante.
89 - Nararamdaman ni Florante ang paghihirap na
naranasan ng katawan ng kanyang ama.
90 - Naiisip ni Florante ang luray-luray na bangkay ng
kanyang ama, na hindi man lang binigyan ng disenteng
libing.
91 - Inisip ni Florante ang mga dating kaibigan ng
kanyang ama na lumipat na sa mga grupo ng mga
traydor. Naisip din niya ang mga kaibigan pa rin,
ngunit takot nang hawakan ang katawan ng kanyang
ama at baka pati rin sila ay maparusahan.
92 - Parang naririnig ni Florante kung paano nagdasal
ang kanyang ama na maprotektahan si Florante mula
sa kapahamakan.
93 - Hiniling din ng kanyang ama na iwan na lang si
Florante sa ilalim ng mga bangkay sa parang ng
digmaan, nang di malapastangan ni Konde Adolfo ang
kanyang mga labi.
94 - Sinabi ni Florante na ang mga dasal ng kanyang
ama ay hindi natupad. Pinugutan pa rin ang kanyang
ama.
95 - Naaalala ni Florante ang pagmamahal sa kanya ng
kanyang ama. Iyak nang iyak si Florante.
96 - Pinararangal ni Florante ang kanyang
mapagmahal na ama.
97 - Hindi magtatagal, at magkikita na muli si Florante
at ang kanyang yumaong ama.
98 - Naluha si Aladin dun sa kanyang narinig.
99 - Inisip ni Aladin kung kailan kaya siya mapapaluha
dahil sa pagmamahal at awa sa kanyang sariling ama.
100 - Naluluha si Aladin dahil sa pagnakaw ng
kanyang sintang si Flerida, habang heto si Florante,
umiiyak dahil sa pagkawalan ng mapagmahal na ama.
101 - Naisip ni Aladain na kung ang mga luha niya ay
para sa nawalang ama, nabiyayaan siya ng mga
matatamis na luha.
102 - Ngunit ang mga luha ni Aladin ay dahil sa galit,
at hindi dahil sa pagmamahal ng kanyang ama.
103 - Ang tawag ni Aladin sa pagmamahal ng kanyang
ama ay kataksilan. At heto na si Aladin, nalulunod sa
kahirapan.
104 - Ang tingin ni Aladin sa sarili ay parang anak na
inabandona.
105 - Narinig ni Aladin na binanggit ni Florante ang
pangalan ni Laura. Nagpapaalam na si Florante at tila
mamamatay na siya.
106 - Sinabi din ni Florante na sana maging masaya si
Laura sa piling ni Konde Adolfo.
107 - Gayunpaman, mahal na mahal pa rin ni Florante
si Laura magpasawalang hanggan.
108 - May lumapit na dalawang leon kay Florante.
Bigla silang huminto malapit sa kanya.
109 - Mukha silang naawa muna kay Florante.
110 - Ano kaya ang pumasok sa isip ni Florante
habang tinitingnan niya yung dalawang leon?
111 - Hindi makapagsalita ang makata. Lubha siyang
naawa kay Florante.
112 - Sinong taong may puso ang hindi maaawa sa
kalagayan ni Florante?
113 - Pakiramdam ni Florante na malapit na siyang
mamatay. Kahit hindi na maintindihan ang mga
sinasabi niya, malinaw sa isip ni Florante na malapit
na ang katapusan.
114 - Nagpaalam si Florante sa Albanya.
115 - Pinapayuhan ni Florante si Albanya na lumaban
sa mga taksil.
116 - Binalewala raw ng Albanya ang sumpa ni
Florante na ipagtanggol ang kaharian.
117 - Mula kabataan walang ninais si Florante kundi
ipagtanggol ang Albanya.
118 - Ang binigay lamang ni Albanya kay Florante ay
isang kahiya-hiyang paraan ng kamatayan.
119 - Gayunpaman, mahal na mahal pa rin ni Florante
si Laura, sa kabila ng lahat.
120 - Sana raw maging masaya na ang marahas na
Adolfo at ang taksil sa Laura. Bitter na talaga dito si
Florante.
121 - Kumpleto na raw ang kasaam nila, ngayon at
nasa harapan na ni Florante ang mabangis na
kamatayan.
122 - Sino pa raw ang makaka-alala sa kanya, isip ni
Florante.
123 - Nagtatanong si Florante kung bakit ngayon,
hindi man lang lumuluha si Laura.
124 - Sana raw kasabay ng mga luha ni Florante ay
lumabas na rin mula sa kanyang mga mata ang
kanyang kaluluwa't dugo.
125 - Umiiyak si Florante hindi para sa kanyang sarili,
ngunit para sa pag-ibig nila ni Laura na hindi na
natuloy.
26 - Hinanap ni Aladin kung saan nagmumula yung
boses. Ginamit niya ang kanyang sandata para putulin
ang mga nakaharang sa kanyang daan sa gubat.
127 - Patuloy na ginamit ni Aladin ang kanyang kalis,
hanggang natagpuan niya ang pinagmumulan nung
mga iyak.
128 - Siguro mga alas singko na ng hapon nang makita
ni Aladin si Florante.
129 - Naawa si Aladin.
130 - Hindi siya kumibo. Nakita niya yung dalawang
leon.
131 - Mukhang gutom yung mga leon, at handa nang
pumatay.
132 - Inilarawan dito yung itsura nung mga leon.
Inihambing sila sa mga Furies.
133 - Humanda nang umatake ang mga leon. Umatake
si Aladin.
134 - Tinaga ni Aladin ang mga leon.
135 - Ginamit ni Aladin ang kanyang kalasag (shield)
at kalis para manaig sa mga leon.
136 - Lumuha si Aladin habang inalis niya ang mga
lubid ni Florante. Hinimatay si Florante.
137 - Naawa si Aladin habang nakita niyang umagos
yung dugo duon sa mga sugat ni Florante.
138 - Pinutol ni Aladin ang mga lubid gamit ang
kanyang espada, para mabilis.
139 - Sinubukan ni Aladin na bigyan malay-tao si
Florante.
140 - Nung makita niya ang mukha ni Florante, inisip
ni Aladin na magkahawig ang kanilang mga
sitwasyon.
141 - Napansin din ni Aladin ang tikas ni Florante.
Magkatulad silang dalawa.
142 - Nakahinga nang maluwag si Aladin nung makita
niyang nagising si Florante.
143 - Mahinang dumilat si Florante. HInahanap niya si
Laura.
144 - Hiniling ni Florante na huwag siyang kalimutan
ni Laura. Pumikit si Florante. Si Aladin naman ay
nanahimik.
145 - Ayaw ni Aladin na mabigla si Florante at baka
ito tuluyang mamatay. Naghintay muna si Aladin.
146 - Nang magising muli si Florante, nagulat siya na
andun siya sa Moro. Sinubukan ni Floranteng
bumangon, ngunit hindi pa niya kaya. Galit siyang
napahiga.
147 - Sinabi ni Aladin na ligtas si Florante, ang
maging payapa siya.
148 - Inamin ni Aladin na kahit ayaw siya ni Florante,
hindi niya kayang hayaang mamatay si Florante.
149 - Nakita ni Aladin sa pananamit ni Florante na
taga Albanya si Florante. Si Aladin naman ay taga
Persiya. Magkaaway ang dalawang kaharian. Ngunit
sa ganung kalagayan ni Florante, magkaibigan daw
sila, sabi ni Aladin.
150 - Moro nga si Aladin, ngunit tao rin siya. Ramdam
niya sa kanyang puso na sa batas ng kalikasan,
kailangang tulungan ang mga nahihirapan.
151 - Ano pa nga ba ang gagawin ni Aladin gayong
narinig niya ang mga sigaw at iyak ni Florante? Nakita
rin siyang nakagapos at malapit nang sakmalin ng mga
leon.
152 - Inamin ni Florante na kung hindi siya tinulungan
ni Aladin, malamang andun na siya sa loob ng mga
leon.
153 - At naging payapa si Florante. Dahil alam niyang
magkalaban ang mga taga Albanya at Persiya, ngunit
tinulungan pa rin siya ni Aladin.
154 - Sinabi ni Florante na hindi niya kailangan ang
awa ni Aladin. Pero sana pinatay na lang siya, kasi
kamatayan ang hinahanap ni Florante.
155 - Nang marinig ito ni Aladin, sumigaw siya nang
malakas, umiyak, at napaluhod.
156 - Tahimik sina Aladin at Florante. Para silang
hinimatay, hanggang lumubog ang araw.
157 - Nang makita ni Aladin na papadilim na, binuhat
niya si Florante at bumalik siya sa pinanggalingan sa
gubat.
158 - Inilapag ni Aladin si Florante dun sa isang
malapad at malinis na bato.
159 - Sinubukan ni Aladin na pakaiinin si Florante. At
kahit umayaw si Florante, mahinahon niyang hikayatin
siya na kumain.
160 - Nanghina si Florante (naawas) sa sobrang gutom
(dayukdok). Tuloy, di sinasadyang nakatulog sa
sinapupunan (sa bandang puson.. between the lap and
navel or belly-button) ni Aladin.
161 - Magdamag natulog (nang mababaw) si Florante,
habang si Aladin naman ay magdamag hindi natulog.
Nag-aalala kasi si Aladin na baka may lumapit na
hayop at kagatin si Florante.
162 - Pagising-gising si Florante at madalas siyang
umungol. Bawat iyak niya ay parang sumasaksak sa
maawaing puso ni Aladin.
163 - Nung madaling araw, nung sobrang dilim pa,
nakatulog nang husto si Florante. Tahimik ang lahat,
hanggang nagbukang liwayway (sunrise).
164 - Lumakas si Florante. Ano yung limang
karamdaman? The 5 senses.
sense of sight: paningin
sense of smell: pangamoy
sense of taste: panlasa
sense of hearing: pandinig
sense of touch: pandamdam
165 - Kaya nung kumalat na ang sinag ng araw, dahan-
dahang bumangon si Florante, ang nagpasalamat sa
Langit sa pagbalik ng lakas sa kanyang katawan.
166 - Tuwang-tuwa si Aladin, at niyakap niya si
Florante. Kung noon ay lumuha si Aladin dahil sa awa,
ngayon ay lumuha siya sa tuwa (tears of joy).
167 - Hindi mailarawan nang sapat ni Balagtas ang
pasasalamat ni Florante. Yun nga lang, nang
bumangon si Florante, naalala niya ang mahal niyang
si Laura, at naramdaman muli ni Florante ang
matinding kalungkutan.
168 - Kapag nakapaghinga ka samantala mula sa sakit
na dulot ng pag-ibig, kapag bumalik yung sakit, higit
na matindi pa. Doble pa yung sakit.
169 - Bago mahilom ng kasayahan ang sugatang puso
ni Florante, umiral na naman ang dating sakit. Parang
kutsilyo na nakasaksak nang malalim sa puso ni
Florante.
170 - Tinanggap ni Florante ang kanyang paghihirap,
habang sabay niyang sinabi na hindi na niya kaya ang
pagkawalan ng kanyang minamahal. Sinubukan ni
Aladain na pagaanin ang kalooban ni Florante.
171 - Sabi ni Aladin kay Florante na nakita na ni
Florante kung paano mag-alala sa kanya si Aladin.
Kaya huwag mag-alala si Florante at maghahanap ng
solusyon si Aladin.
172 - Sabi ni Florante kay Aladin - hindi lamang
dahilan ng sakit ng aking damdamin, kundi
pinagmumulan ng buhay ko mismo (tinutukoy ni
Florante si Laura).
173 - Naupo yung dalawa sa ilalim ng puno.
Ikinuwento ni Florante kay Aladin ang kanyang buhay,
mula umpisa hanggang sa punto na naging masama
ang kanyang kapalaran (naparool).
174 - Sinabi ni Florante na ipinanganak siya sa
Albanya, sa isang dukado (dukedom) o pamilya ng
duke. Si Duke Briseo ang ama ni Florante.
175 - Ang ina ni Florante ay si Prinsesa Floresca.
176 - Pakiramdam ni Florante na kung ipinanganak
siya sa Krotona (siyudad ng kanyang ina), imbes na sa
Albanya (bayan ng kanyang ama), sana ay naging mas
masaya si Florante.
177 - Ikinuwento ni Florante na ang kanyang ama na si
Duke Briseo ay naging tagapag-payo kay Haring
Linceo, sa lahat ng bagay. Pangalawa siya. Siya rin
ang nagbibigay ng direksyon para sa bayan.
178 - Si Duke Briseo ay parang perpektong bersyon ng
kabaitan sa Albanya. PInakamatalino. Pinakamagiting.
Pinakamapagmahal sa anak. Pinakamarunong mag-
guide at magturo ng anak.
179 - Naalala ni Florante kung paano siya tawagin
nuon (nung munting bata pa siya) ni Duke Briseo:
Floranteng bulaklak kong natatangi o nag-iisa. (My
one and only special flower.)
NOTE: Hindi po natin mahulaan kung bakit bulaklak
ang tingin ni Duke Briseo sa kanyang anak. Dahila
kaya sa kulay ng buhok ni Florante? Or dahil sobrang
kinis ng mukha ni Florante?
180 - Yun ang tawag kay Florante mula nung bata
siya. Una niya itong narinig mula sa kanyang mga
magulang. Yun ang kanyang ambil / palayaw /
nickname. At ngayon na siya'y naghihirap, parang
naririnig niyang may tumatawag sa kanya gamit ang
palayaw na ito.
181 - Sinabi rin ni Florante na nung bata pa siya,
muntik siyang nadagit (na-snatch) ng isang buwitre
(vulture) o ibong kumakain ng mga patay o malapit
nang mamatay na mga hayop.
182 - Ikinuwento daw sa kanya (Florante) ng kanyang
ina na nung tulog ang munting si Florante dun sa
malaking bahay na kinta (or villa, in English, quinta in
Spanish) nila sa bundok, may pumasok na ibon. Yung
buwitre ay may sensitibong pang-amoy. Kaya nitong
amuyin ang patay na hayop mula tatlong legwas
(leagues). Ang distansiya ng is legwas ay tatlong milya
(miles) or 4.828 kilometros.
183 - Sumigaw si Prinsesa Floresca, at na-alerto ang
pinsan ni Florante na si Menalipo na taga Epiro
(Epirus - isang rehiyon sa hilagang kanluran ng Gresya
o northwestern Greece - nakadikit ito sa Albanya).
Pinana ni Menalipo (Minelipus) ang buwitre. Agad
namatay yung ibon.
184 - Sa ibang pagkakataon naman, bago pa lamang
natutong maglakad nang mag-isa si Florante dun sa
gitna ng salas, may dumating arko (ibong falcon) at
inagaw nito ang kupidong diamante (hearts and arrows
diamond cut) na nasa dibdib ni Florante.
NOTE: The Hearts and Arrows Diamong Cut involves
precision cutting. It is symmetrical.
185 - Nung si Florante'y siyam na taong gulang,
madalas siyang gumala at maglaro sa burol (hill).
Pinapana niya ang mga ibon.
186 - Tuwing umaga, nung bagong labas palang ng
araw, andun na si Florante sa tabi ng gubat, kasama
ang kanyang mga alagad.
187 - At hanggang tumaas na ang sikat ng araw (Febo
- Phoebus - sun god), malamang tanghaling tapat,
andun si Florante sa parang (fields).
188 - PInaglalaruan ni Florante ang mga bulaklak (ito
kaya ang dahilan kung bakit tinatawag siya ng
kanyang ama na Florante, bugtong na bulaklak?). May
laruang siyang pulad (quiver of the arrow), o yung
balahibo ng manok o ibon na inilalagay sa hindi
matulis na dulo ng isang pana, upang magiya o
madiretso ang paglipad nito.
Hindi po natin maunawaan pa sa ngayon kung bakit ni
inaaglahi ang laruang pulad. Ang pag-aglahi kasi ay
yung pagsira sa isa, at pati na ring pagdamay sa buong
lahi nung isang yun.
Siguro yung inaglahi ni Florante ay yung isang
ibon/manok na ang balahibo ay nasa pulad, at pati na
rin yung buong lahi o angkan ng mga ibon/manok.
Pati yung mga ibong lumilipad sa hanging amihan (the
wet south wind) ay hinahabol ni Florante.
189 - Kapag may nakitang hayop si Florante duon sa
kalapit na bundok, papanain niya ito. Isang tira lang,
tinatamaan na. Ganuon katindi at kalinaw ang mata ni
Florante.
190 - Mag-uunahan ang mga kasamahan ni Florante
para kunin yung napatay na hayop. Sa sobrang tuwa,
hindi nila pinapansin ang mga matatalas na tinik sa
dinaraanan nila.
191 - Naaaliw si Florante sa kapapanuod sa kanila. Pa-
ekis-ekis nagtatakbuhan yung mga kasama ni Florante
sa damuhan. At kapag nakita na nila yung patay na
hayop, sigawan sa tuwa!
192 - Kapag nagsawa na si Florante sa laruan niyang
busog (bow... as in bow and arrow), uupo sila sa tabi
ng bukal (batis or spring), titingnan ang sariling
repleksiyon, at kukunin ang lamig ng tubig.
193 - Dito sa tabi ng tubig, pakikinggan ni Florante
ang mga Nayadas (Naiads - female water spirit).
Kapag tumugtog ng lira (lyre) ang mga Nayadas,
matatanggal ang kalungkutan sa iyong dibdib.
194 - Pati mga ibon, lumalapit sa mga kumakanta at
nagtatawanang mga Ninfas (nymph - nature goddess).
195 - Duon sa sanga ng kahoy na duklay
(pinakamataas ng punong-kahoy) nagpupuntahan ang
mga ibong upang makinig sa mga nag-aawitang mga
Ninfas.
Ang mahal na batis ng iginagalang na bulag na hentil
ay malamang yung batis na binanggit sa Bibliya -
John, Chapter 9.
Sa "Pool of Siloam" gumawa ng milagro si Hesukristo,
kung saan naglagay siya ng putik sa mga mata ng
isang bulag, at ito'y nakakita muli.
Sa palagay ng iba, dito rin sa "Pool of Siloam"
itinaguyod ni Hadrian ang paganong dambana ng Apat
na mga Ninfas (pagan Shrine of the Four Nymphs)
nuong 135 AD.
(Saan kaya ito nabasa ni Balagtas? Bakit niya alam ang
ganitong kasaysayan? Kakaiba siya talaga!)
196 - Hindi nagtagal ang saya ni Florante sa lugar na
yun. Dahil mahal siya ng kanyang ama, inutusan
siyang umalis.
197 - Kapag panay kasiyahan lang ang nararanasan ng
isang bata, magiging mahina ito paglaki nito.
Kung lumaki'y walang hihinting ginhawa = Walang
kahihinatnan. Walang sasapitin. Walang darating na
ginhawa sa buhay mo, kung nuong bata ka ay nababad
ka lang sa kasiyahan at di ka man lang nakaranas ng
mga pagsubok sa buhay.
198 - Mundo ito ng kahirapan. Kaya bawat tao ay
dapat matutong patibayin ang kalooban. Kapag hindi
natutong magtiis, paano haharapin ang mga
pagkakataong malupit ang trato sayo ng mundo?
199 - Ang taong sanay sa masarap na buhay ay ubod
ng selan. Hindi niya kayang bathin o tiisin yung
hilahil, kahirapan, o gulo. Wala pa ngan dumarating,
nasa imahinasyon palang yung problema, ayun...
bagsak na.
200 - Katulad ng halamang palaging dinidiligan, kapag
may sandaling init at hindi nadiligan agad, ayun...
nalalanta na. Ganun din ang pusong nasanay lamang sa
tuwa.
201 - Kaunting hirap lang, pinapalaki na kaagad.
Ganun ang dibdib na hindi marunong magbata o
magtiis. May kaunting pagbabago lang sa mundo,
kisapmata o sandali palang ay malaking pagdurusa na.
(Nahihirapan ka ba sa Florante at Laura? Kumusta ang
dibdib mo? Mabilis ka bang tumiklop? O kaya mo
bang lumaban? Paiter, bai!)
202 - Ang batang pinalaki sa saya at madaling
pamumuhay, may something ang pag-iisip. Minsan
nga, parang hindi na nag-iisip. Walang sariling bait.
Mali ang pag-alaga ng mga magulang. Akala nila
pagmamahal yung ipinakita nila sa anak nila. Ngunit
mali. Kaya ayun ang masaklap na resulta: walang
kwentang anak.
(Mabuti na lang at pinag-aaralan mo itong Florante at
Laura. May pag-asa kang gawin ang dapat gawin,
upang gumanda ang kinabukasan mo at ng iyong
pamilya.)
203 - Ang pagmamahal ng ibang magulang ay mali o
baluktot. Tuloy, napasama ang kalagayan nung bata.
Posible rin na tamad lamang ang magulang, at naging
pabaya.
204 - Ang mga bagay nito ay itinuro ni Duke Briseo sa
kanyang anak na si Florante. At kahit umiyak si
Prinsesa Floresca, pinadala pa rin si Florante sa
malayong lugar ng Atenas upang mag-aral at maging
mulat.
205 - Nalungkot nang matindi nang dumating si
Florante sa Atenas (Athens). Ang naging mabait na
guro niya duon ay si Antenor. Si Antenor ay lahi ni
Pitaco (Pittacus of Mytilene - considered as one of the
Seven Sages of Greece).
Also see these Other Notes:
188 to 192 (Laki Sa Layaw Part 1)
206 - Halos isang buwan hindi makakain si Florante,
dala ng matinding kalungkutan.
207 - Kaklase ni Florante si Adolfo, anak ni Konde
Silenus.
208 - 11 taong gulang si Florante. Si Adolfo ay 13. Si
Adolfo ang pinakamatalino sa klase, at tinitingalaan
siya ng madla.
209 - Mabait si Adolfo. Mahinahon. Hindi nakikipag-
away. Hindi mayabang.
210 - Si Adolfo ang huwaran o model student.
211 - Hindi maarok ng kanilang guro ang mga
sikretong nilalaman ng puso ni Adolfo.
212 - Itinuro ng ama kay Florante na ang talino ay
kailangan maging magpakumbaba.
213 - Nagtaka ang mga kaklase ni Florante kung bakit
hindi natutuwa si Florante sa asal ni Adolfo.
214 - Hindi maintindihan ni Florante kung bakit niya
iniiwasan si Adolfo.
215 - Sa mga nadgaang araw, lalung tumalino si
Florante.
216 - Pinag-aralan ni Florante ang pilosopiya,
astrolohiya, at matematika.
217 - Sa loob ng anim na taon, naging dalubhasa si
Florante sa mga tatlong dunong na yun.
218 - Parang milagro, nahigitan ni Florante ang talino
ni Adolfo.
219 - Si Florante na ang naging sikat sa Atenas.
220 - Nabuking ang pagbabalat-kayo ni Adolfo. Hindi
pala siya talagang mabait.
221 - Nahalat ng madla na peke pala ang pagiging
mahinahon ni Adolfo.
222 - Nakita ang katotohanan nung oras ng
paghahanda ng mga bata sa kanilang paligsahan.
223 - Nagsimula sila sa awitan, kantahan, at pati na rin
sa arnis.
224 - Isinadula nila Florante ang "The Odyssey" - ito
yung kwento ni Oedipus. Napangasawa niya ang sarili
niyang ina na si Reynang Yocasta.
225 - Gumanap si Florante bilang Eteocles, anak ni
Oedipus (ang ina ni Eteocles ay di malaman kung si
Jocasta o Euryganeia). Si Adolfo ay gumanap bilang
Polyneices. Si Menander naman ay gumanap bilang
Reyna Yocasta.
226 - Sa eksena, kikilalanin ni Florante si Adolfo
bilang kapatid (anak ni Oedipus).
227 - Bumigkas si Adolfo ng mga galit na salita na
wala naman sa iskrip.
228 - Sumugod si Adolfo kay Florante. Tatlong beses
siyang sinubukang tagain.
229 - Nahulog si Florante. Mabuti na lang at
tinulungan siya ni Menander.
230 - Sinangga ni Menander yung tama na sana ay
papatay kay Florante, at tumalsik yung kalis ni Adolfo.
231 - Kinabukasan, pinabalik si Adolfo sa Albanya.
232 - Nanatili si Florante sa Atenas ng isa pang taon.
Hinintay niya ang utos na kanyang ama na umuwi na.
Ang kaso, may dumating na liham.
233 - Gumulo ang isip ni Florante nang mabasa yung
masakit na liham.
234 - Nalaman ni Florante na namatay na ang kanyang
ina.
235 - Iyon ang unang napakatinding sakit sa buhay ni
Florante -- ang pagkawalan ng isang ina.
236 - Nagulat si Florante na sinulatan siya ng ama niya
nang ganun.
237 - Dalawang oras nawalan ng malay si Florante.
Hindi siya makapagsalita. Hindi niya alam kung
nasaan siya. Mabuti na lang at inalagaan siya ng
kanyang mga kaklase.
238 - Nang magkamalay si Florante, anduon pa rin
yung sakit. Iyak siya nang iyak.
239 - Pakiramdam ni Florante nag-iisa lang siya sa
mundo.
240 - HIndi nakatulong ang mga mahinahong mga
salita ng kanyang guro. Masyado siyang
nagdadalamhati. Kahit mga luha ng pakikiramay ng
kanyang mga kaklase ay hindi nagpagaan ng kanyang
loob.
241 - Marahas ang kalungkutan. Nawala kay Florante
ang sensibilidad.
242 - Sa sobrang sakit, ninais ni Florante na sumabog
ang kanyang puso.
243 - Dalawang buwan nagdalamhati si Florante,
hanggang dumating ang pangalawang liham ng
kanyang ama.
244 - Ayon sa liham, pinapauwi na si Florante sa
Albanya.
245 - Sabi ng guro ni Florante na mag-ingat siya kay
Konde Adolfo.
246 - Pinaaalahanan niya si Florante na lihim na
kaaway si Konde Adolfo.
247 - Naghanda nang palihim si Florante para sa araw
ng digmaan.
248 - Naluha ang guro at niyakap niya ng mahigpit si
Florante dahil alam niya na papalapit na ang mahirap
na pagsubok.
249 - Aniya ngayon na raw ang simula ng matinding
pagsubok sa buhay ni Florante. Tapos bigla niyang
hininto ang pananalita.
250 - Malungkot si Menander, ang kaibigan ni
Florante.
251 - Nagyakapan sina Florante at Menander.
Pinayagan ng tiyo ni Menander (na guro din ni
Florante), na ihatid ni Menander si Florante.
252 - Nagpaalam at nag-iyakan yung dalawang
magkaibigan.
253 - Dun sila sa daungan pumunta. Pumalaot ang
kanilang sasakyan mula sa Atenas.
254 - Mabilis ang byahe papuntang Albanya.
255 - Agad pumunta si Florante sa kinta (cottage).
Naalala niya ang kanyang yumaong ina, at siya's
nalungkot. Nagmano si Menander sa ama ni Florante.
256 - Sinabi ni Florante "Ay, ama!" at sinabi ng
kanyang ama "Ay, anak!"
257 - Naabutan ng ambasador ng Krotona ang
magkayakap na mag-ama.
258 - Dala ng ambasador ng Krotona ang isang liham
para kay Duke Briseo, ama ni Florante. Ang hari ng
Krotona ay biyenan (father-in-law) ni Duke Briseo.
259 - Nanganganib ang Krotona at humihingi sila ng
tulong. Pinaliligiran kasi ang Krotona ng hukbo ni
Heneral Osmalik na taga Persiya.
260 - Kwento ni Florante: "Ayon sa mga balita, si
Heneral Osmalik ay pangalawa sa tanyag at sikat na
Aladin, isang gerero (warrior) na kinatatakutan ng
maraming gerero, at hinahangaan ko."
261 - Napangiti si Aladin sa kwento ni Florante.
Mahinahon niyang sinabi na bihira namang tama o buo
ang mga bali-balita, at kahit na totoo ang balita,
maraming nadadagdag sa pag kwento."
262 - Sinabi rin ni Aladin kay Florante na ang
katapangan ay napapalaki sa isip ng isang
kinakabahang kalaban. Ang habang nananalo ang
isang gerero, lalong tumitindi ang pagkwento ng iba
tungkol sa kagalingan nito, kaya lalo siyang iniilagan o
iniiwasan ng ibang mga manlalaban.
263 - Pinaaalahan din ni Aladin si Florante na kung
naging sikat ang matapang na si Aladin, tandaan din ni
Florante na may pagkakataong muntik nang mamatay
si Aladin. Hindi rin magtatagal ay malalaman ni
Florante na pantay din silang dalawa ni Aladin sa
kamalasan at sakit.
264 - Sinabi ni Florante kay Aladin na sana hindi
maranasan ni Aladin ang kasamaang-palad ni Florante.
Ayaw niyang maranasan ninuman ang kanyang sinapit.
Kahit sa mga kalaban ni Florante, ayaw niyang
maranasan nila ang dusa ni Florante.
265 - Nagpatuloy sa kwento si Florante... Nang
malaman ni Duke Briseo ang banta sa Krotona, sinama
niya si Florante kay Haring Linceo. Nakasuot sila ng
pandigma.
266 - Bago pa sila makaakyat sa hagdan ng palasyo,
sinalubong na ni Haring Linceo yung dalawa. Niyakap
niya si Duke Briseo, at kinamayan niya si Florante.
267 - Sinabi ni Haring Linceo kay Duke Briseo na
kamukha ni Florante yung gererong nasa panaginip ng
hari, na siyang magtatanggol sa kaharian.
268 - Tinanong ng hari kung sino yung binata, at kung
taga-saan siya. Sinabi ni Duke Briseo na anak niya si
Florante.
269 - Namangha si Haring Linceo. Niyakap niya si
Florante, at ginawa siyang Heneral ng hukbo na
tutulong sa Krotona.
270 - Sabi ng Haring Linceo kay Florante - Patunayan
mo na ikaw ang matapang na gerero sa aking
panaginip, na magsasabi sa buong mundo ng
kapurihan at kapangyarihan ng Haring Linceo.
271 - Pinaliwanag ni Haring Linceo na ang hari ng
Krotona ay nuno (ancestor) ni Florante. Kaya may
dugong bughaw si Florante (royal blood), at kailangan
niyang makamit ang dangal at bunyi (honor and glory)
sa giyera.
272 - Dahil tama nga naman ang sinabi ni Haring
Linceo, pumayag si Duke Briseo (kahit masakit sa
kanyang kalooban), na ipadala si Florante sa giyera,
kasi napakabata pa nito, at kahit hindi pa siya
dalubhasa sa patayan.
273 - Walang magawa si Florante kundi sabihin ang
Haring poo't (My Lord, My King) habang dumapa siya
sa paanan ng hari. Hahalikan na niya sana ang mga paa
ng hari, ngunit itinindig ng hari si Florante at muling
niyakap.
274 - Makikipagkwentuhan si Florante tungkol sa
naging buhay niya sa Atenas.
275 - Biglang may nakita si Florante na
napakagandang babae.
276 - Pakiramdan ni Florante nasa langit siya.
277 - Ang mukha ni Laura ay parang maliwanag na
mukha ni Febo (Phoebus - god of the sun)
278 - Ang taong hindi matutuwa kay Laura ay walang
buhay ng bangkay, o kaya'y mahina ang ulo.
279 - Siya si Laura. Hindi makapagsalita si Florante.
At minsa'y naluluha. Parang itsura ni Robert nung
nagma-martsa na si Lea. O ni Richard, nung papalapit
na si Maricar.
280 - Si Laura ay anak ni Haring Linceo.
281 - Nagbago na ang buhay ni Florante. Hindi na ito
maibabalik sa dati ngayon at nakita na niya si Laura.
282 - Hindi magtataksil si Laura, sabi ni Florante sa
kanyang kaibigan.
283 - Hindi raw kayang magtaksil ang isang taong
napakaganda.
284 - Kung ikaw ay nasa dagat at ika'y natukso ng
pagtataksil, ano ang gagawin mo kapag ang iyong
dangal ay nanaig sa pagkawalan ng kagandahan?
285 - Hindi raw papayag ang karangalan na gumawa
ng masama.
286 - Sinabi ni Florante kay Aladin na nung makita
niya si Laura, nabuhay ang puso sa kanyang puso. Pati
yung bahagi ng puso ni Florante na para sa kanyang
ina, nakuha na rin ng pag-ibig.
287 - Habang naluluha si Florante sa pagkawalan ng
kanyang ina, na-guilty si Florante -- baka hindi siya
karapat-dapat sa kagandahan ni Laura.
288 - Hindi na makapag-isip nang tuwid si Florante.
289 - Nagdeliryo na ang puso ni Florante, gayong
natikman na niya kung paano masunog ng pag-ibig
ang kanyang puso.
290 - Nilibre sila ng hari nang tatlong araw. Pero hindi
man lang tiningnan ni Florante si Laura.
291 - Mas matindi pa ang sakit dulot ng pag-ibig,
kaysa sa sakit dala ng lungkot sa pagkawalan ng ina.
292 - Sinuwerte si Florante ang nagkaroon siya ng
ilang sandali kasama ni Laura, nung araw bago
tumungo sa Krotona ang hukbo.
293 - Sinabi ni Florante kay Laura na iniibig niya si
Laura. May kasama pang iyak at buntong-hininga.
294 - Parang bibigay na ang matibay na puso ni Laura.
Pero nanaig pa rin ang kaisipan ni Laura.
295 - Wala siyang sinabi kay Florante. Ngunit may
isang patak ng luha na bumagsak mula sa kanyang
mata.
296 - Kinabukasan, aalis na si Florante. Masakit ang
kanyang kalooban. Konsuelo na lang niya na hindi
nasasaktan gaano ang puso niya sa ala-ala ng kanyang
yumaong ina.
297 - Ano pa raw ang mas masakit pa kaysa sakit dulot
ng pagkahiwalay sa taong minamahal.
298 - Nag-alay ng mabangong suob (incense) sa altar
ni Kupido, at sana madinig niya ang lungkot at
pangungulila ni Florante kay Laura.
299 - At kung hindi pumatak yung isang luha ni Laura,
namatay na sa si Florante bago makaramdam ng
matinding sakit, hanggang sa umabot sila sa bakbakan
sa Krotona.
300 - Halos bibigay na ang mga pader ng kaharian,
nang inatake ni Florante ang mga pwersa na
nakapaligid sa siyudad.
301 - Matindi ang labanan. Dumanak ang dugo. Ang
mga diyosa ng kamatayan ay napagod sa pagkuha ng
mga nangamatay.
302 - Pinanood ni Heneral Osmalik (Moro) kung
paano pinatay ni Florante ang pitong hanay ng mga
tropa ng mga Moro.
303 - Sa kaliwa at kanan ni Heneral Osmalik namatay
ang mga katropa ni Florante. Hinamon ni Heneral
Osmalik si Florante.
304 - Limang oras silang naglaban. Napagod siya.
Pinatay siya ni Florante.
305 - Natakot ang mga Moro sa bangis ng tabak ni
Menander. Nakuha muli nina Florante ang kampo.
Nanalo sila!
306 - Natakot yung mga kalaban ni Florante dahil
sumagupa ang mga pwersa ni Minandro. Nabawi nila
ang kampo. Buo ang kanilang pagkapanalo.
307 - Nawala ang takot mula sa mga dating natatakot
sa kamatayan. Binuksan ng siyudad ang mga pinto
nito.
308 - Nagkandarapa ang mga taumbayan kay Florante.
Nilapitan nila si Florante para halikan ang kanyang
mga damit.
309 - Sumigaw ang mga tao ng Mabuhay! at Salaat sa
nagtanggol sa amin!
310 - Lalung natuwa ang mga tao ng Krotona nang
malaman nila na ang pagtanggol nila na si Florante ay
apo pala ng kanilang hari. Umiyak nang umiyak sa
tuwa ang hari.
311 - Umakyat sila sa palasyo. Nagpahinga ang mga
sundalo, pero tila hindi natulog ang bayan ng tatlong
araw.
312 - Ngunit sa kabila ng kasiyahan, naramdaman muli
ni Florante ang sakit ng pangungulila sa yumao niyang
ina.
313 - Dito niya nalaman na kailanma'y hindi mabubuo
ang kaligayahan. Laging kasunod ng kaunting ligaya
ang higit na kalungkutan. Makapitong = Times 7.
314 - Limang buwan nanatili si Florante sa Krotona.
Gusto na niyang bumalik sa Albanya. Gusto na niyang
makita si Laura.
315 - Nagmartsa sila papuntang Albanya. Gusto ni
Florante sanag lumipad na parang ibon. Nung makita
niya ang mga moog (forts) ng siyudad, bumilis ang
kabog sa kanyang dibdib.
316 - Imbes na bandera ng Kristiyano ang nakita ni
Florante, bandila ng Persiya ang nakita niya
(Medialuna = Crescent moon). Sinakop ni Aladin yung
siyudad.
317 - PInahinto ni Florante ang kanyang hukbo dun sa
paa ng isang bundok. May nakita silang mga Moro na
nagma-martsa.
318 - May kasama silang babaeng nakatali ang mga
kamay. Siguro papunta sila sa lugar kung saan
pupugatan ng ulo ang babae.
319 - Sa galit, biglang nilusob ni Florante ang Morong
malapit sa babae. Tumakbo ang Moro.
320 - Inalis ni Florante ang takip sa mukha ng babae.
Si Laura pala!
321 - Pupugutan sana si Laura dahil nung nilapitan
siya ng bastos na emir ng mga Persiyano, sinampal ni
Laura ito. Pinatawan si Laura ng parusang kamatayan.
322 - Inalis ni Florante ang mga tali na nakapulupot sa
mga kamay ni Laura. Iningatan ni Florante na huwag
niya mahawakan ang balat ni Laura.
323 - Saka nakita ni Florante yung tingin ni Laura.
Isang tingin na naghilom sa naghihirap na puso ni
Florante. Narinig pa niya si Laura na nagsabing -
Florante, mahal ko..
(Tandaan natin: Nung nagpahayag dati si Florante kay
Laura na mahal niya ito, walang sinabi si Laura.
Parang na friend zone lang. Pero nung panahon na yun,
pumatak ang isang luha ni Laura, kaya nung panahon
na yun, hindi naman inisip ni Florante na na friend
zone siya.)
324 - Nalaman ni Florante mula kay Laura na binihag
ng mga Moro si Haring Linceo (ama ni Laura) at si
Duke Briseo (ama ni Florante). Inutos ni Florante na
lusubin ng hukbo ang Albanya at bawiin ito mula sa
mga Persiyano.
325 - Pagkapasok sa kaharian ng Albanya, dumiretso
si Florante sa bilangguan at pinalaya niya ang hari, at
ang duke (na ama ni Florante). At dahil maginoo
(gentleman) si Florante, pinalaya din niya si Adolfo.
326 - Masaya ang lahat, maliban kay Adolfo. Nainggit
kasi si Adolfo sa dami ng puri na natanggap ni
Florante.
327 - Nainsulto si Adolfo nung tinawag si Florante na
tagapagtanggol ng siyudad, at nagdiwang (nag
celebrate) pa ang hari sa palasyo dahil tuwang-tuwa ito
kay Florante.
328 - Gustong pakasalan ni Adolfo si Laura dahil
gustung-gusto ni Adolfo na makuha ang korona ng
kaharian ng Albanya. Nahalata ni Adolfo na mahal
pala ni Laura si Florante. (Syempre, nainggit na naman
ito.)
329 - Nag-isip na ng maitim na balak si Adolfo laban
kay Florante. Alam ni Florante na gagawin ni Adolfo
ang lahat, kahit ang pagpatay kay Florante.
330 - Hindi nagtagal, huminto ang pagdiwang at
pasasalamat para sa kalayaan. May sumalakay naman
na hukbo mula sa Turkiya (Turkey).
331 - Nag-iyakan ang maraming tao. Natakot si Laura
dahil nag-alala siya na baka mapatay si Florante sa
bagong giyera na ito.
332 - Iniatas ng hari na si Florante ang magiging
heneral laban sa mga Moro. Tumibay ang loob ng
taumbayan. Ngunit hindi natuwa ang inggiterong si
Adolfo.
333 - Hinayaan ng Langit na manalo si Florante laban
kay Miramolin, isang Morong matagal nang
kinatatakutan ng Albanya.
334 - May dumating na marami pang ibang digmaan,
at nanalo palagi si Florante. 17 na hari ang gumalang
sa kanya.
335 - Isang araw, kagagaling lang ni Florante mula sa
isang digmaan sa Etolia (Aetolia is a mountainous
region of Greece), nakatanggap siya ng liham mula
kay Haring Linceo. May kautusang bumalik na siya sa
Albanya.
336 - Inilipat ni Florante kay Minandro ang
pamamahala ng kanilang hukbo sa Etolia. Dali-daling
umalis si Florante mula sa Etolia, biglang pagsunod sa
utos ng Hari ng Albanya.
337 - Madilim nung pumasok si Florante sa Albanya.
Wala siyang inisip na masama. Payapa ang kalooban
niya.
Kaya laking gulat na lang niya nung makita niya na
pinaligiran siya ng 30,000 na mga sundalo!
338 - Hindi man lang nagkataon si Florante na ilabas
ang kanyang kalis at manlaban. Agad siyang
ginapusan (tinali) at inilagay sa isang bilangguan.
339 - Nagulat at nalungkot si Florante nung malaman
niya na si Konde Adolfo ang pumatay kay Haring
Linceo at kay Duke Briseo (ama ni Florante).
340 - Uhaw sa kasikatan si Adolfo. Gusto rin niya ng
kayamanan. At lalo din niyang gustong mamatay na si
Florante. Pumasok ang lahat ng ito sa puso ni Konde
Adolfo, kaya nagawa niyang magsukab (o magtaksil).
Napakarawal, napadawal, napakasama ng nangyari sa
Albanya!
341 - (Kausap ni Florante ang Albanya) - Lalu pang
naging kaawa-awa ang Albanya sa ilalim ng isang
lider na hangal at masama. Ang haring mahilig sa
yaman ay parang parusa ng Langit sa bayan.
342 - Sinabi rin ni Florante na lalu pa siyang minalas,
dahil nalinlang o naloko siya ng pag-ibig. Narinig kasi
ni Florante na nangako na si Laura na magpakasal dun
sa balawis o taksil o mapagkunwaring Konde Adolfo.
343 - Dahil sa nalaman ito ni Florante, lalong kumalat
ang sama ng loob sa kanyang buong katauhan. Gusto
na niyang mamatay. Gusto na niyang bumalik sa
umpisa. Yung umpisa na wala siya. Gusto niyang
bumalik sa araw bago siya ipinanganak.
344 - 18 na araw siyang nasa bilangguan. Nainip si
Florante at hindi pa siya namatay. Gabi nung kinuha
siya sa kulungan, dinala sa gubat, at ipinugal o itinali
duon sa puno. (Tandaan: Kinukuwentuhan ni Florante
ni Aladin.)
345 - Dalawang araw inikot ni Febo (Phoebus, god of
the sun) ang mundo mula nung itinali si Florante sa
puno. Akala ni Florante nasa ibang mundo na siya,
ngunit nang idilat niya ang kanyang mga mata, ayun
siya sa kandungan ni Aladin.
346 - Sinabi ni Florante na ayun ang naging buhay
niya na silo-silo (o parang nakatali ng lubid na dobleng
paikot) ng sakit. At hanggang sa puntong iyon, hindi
pa rin alam ni Florante kung paano magwawakas ang
lahat. Dito nagtapos ang mahabang kwento ni Florante,
at si Aladin naman ang naghandang magsimula na
tungkol sa sarili niya.
347 - Nagpakilala kay Florante si Aladin mula sa
Persiya, anak ni Sultan Ali-Adib.
348 - Sinusubukan ni Aladin na ikwento ang tungkol
kay Flerida at ang kanyang ama. Ngunit naunahan na
siya ng mga luha.
349 - NIyaya ni Aladin na pareho nilang hintayin ni
Florante sa gubat ang katapusan ng kanilang mga
kapuspalad na mga buhay.
350 - Hinayaan ni Florante na magkwento si Aladin.
Hindi niya ikinuwento ang sarili niyang buhay.
Limang buwan silang pumirme duon sa gubat.
351 - Gumala sila sa gubat. Sinumulan ni Aladin ang
mga detalye ng kanyang buhay.
352 - Nakaranas si Aladin ng maraming mga giyera,
ngunit nahirapan siya ng lubos kay Flerida.
353 - Inihambing ni Aladin si Prinsesa Flerida kay
Diana, diyosa ng mga mangangaso (hunters).
Inihambing din siya sa mga houri, o mga
magagandang mga birheng makakasama ng mga
Muslim sa paraiso (heavenly virgins).
354 - Sinuwerte si Aladin at ang kanyang masusing
panliligaw ay nagtagumpay, at sila ni Flerida ay nag-
ibigan. Yun nga lang, pumasok na sa eksena ang ama
ni Aladin.
355 - Duon nagsimula ang paghihirap ng loob ni
Aladin. At kahit naging tagumpay siya sa giyera sa
Albania, umuwi siya sa Persiya na parang bilanggo.
356 - Ang kasalanan raw niya ay iniwan niya ang mga
tropa na walang pahintulot ng kanyang ama. At dahil
nabawi ni Florante ang kaharian ng Albania,
kailangang pugutan si Aladin.
357 - Nung bisperas o gabi bago ang araw ng
pagpupugot, may dumating na heneral sa kulungan ni
Aladin. May dala siyang balita na higit pang masaklap
kaysa sa kamatayan.
358 - Oo nga, hindi na pupugutan ng ulo si Aladin.
Ngunit kailangan siyang umalis sa Persiya bago
sumikat ang araw.
359 - Para kay Aladin, mas gugustuhin pa niyang
mapugutan, kaysa mabuhay nang alam niyang kapiling
mahal niyang si Flerida ang ibang tao.
360 - Anim na taon nang palabuy-laboy si Aladin.
Bigla siyang napahinto sa pagkwento, dahil may
narinig siyang mga boses sa gubat.
361 - Narinig ni Florante at ni Aladin ang tinig ng
babaeng nagkukwento... "Nung nalaman ko na
pupugutan ng ulo ang mahal kong nasa bilangguan,
dumapa ako sa paanan ng masamang hari (sultan)."
362 - Lumuha, dumaing, at humingi ng tawad si
Flerida para sa minamahal niyang anak ng sultan.
Sinabi ng sultan na kung hindi tatanggapin ni Flerida
ang pagmamahal ng sultan, hindi patatawarin ng sultan
ang anak niyang si Aladin.
363 - Ano ang gagawin ni Flerida? Hahayaan na lang
ba niyang mamatay ang mahal niya? Pumayag si
Flerida sa kagustuhan ng sultan, para mabuhay ang
mahal niya si Aladin na kahambal-hambal o kaawa-
awa.
364 - Kahit matibay at matigas ang puso ni Flerida,
tumiklop ito at bumigay para lamang mailigtas ang
buhay ng kanyang minamahal.
365 - Natuwa ang haring sultan. Pinakawalan niya si
Aladin. Yun nga lang, ang utos ay dapat umalis si
Aladin mula sa Persiya.
366 - Pumanaw/umalis si Aladin sa Persiya na hindi
man lang sila ni Flerida nakapagpaalam sa isa't isa.
Matindi ang pagdurusa ni Flerida. Di niya kayang
ilabas ang higit na maraming luha pa na katumbas ng
paghihirap na dinadala niya. Naubos na ang kanyang
mga luha, ngunit ang sakit pa rin ng kanyang
damdamin.
367 - Naghanda ang kaharian ng Persiya para sa kasal
ni Flerida at ng sultan. Naisip ni Flerida na magsuot ng
damit ng sundalo at tumakas mula sa palasyo.
368 - Isang madilim na gabi, tumakas si Flerida.
Dumaan siya sa bintana. Mag-isa siya. Ang kasama
lang niya ay ang kanyang malalim na hangad na
makita ang mahal niya, kahit nasaan man ito.
369 - Ilang taon na siyang gumala-gala dun sa bundok
at gubat, hanggang naabutan niyang si Laura na
pinupwersahan ni Konde Adolfo.
370 - Sa gitna ng pagkukwento ni Flerida, biglang
dumating sina Duke Florante at Prinsipe Aladin.
Masayang-masaya yung mga kalalakihan, dahil
nakilala nila ang boses na narinig nila.
371 - Sobrang saya nila! Kung anuman sakit ang
nararamdaman ng katawan nila, parang nawala ang
sakit na yun!
372 - Tuwang-tuwa si Florante nang makita niya si
Laura. Lampas Langit ang kanyang kasiyahan.
361 - Narinig ni Florante at ni Aladin ang tinig ng
babaeng nagkukwento... "Nung nalaman ko na
pupugutan ng ulo ang mahal kong nasa bilangguan,
dumapa ako sa paanan ng masamang hari (sultan)."
362 - Lumuha, dumaing, at humingi ng tawad si
Flerida para sa minamahal niyang anak ng sultan.
Sinabi ng sultan na kung hindi tatanggapin ni Flerida
ang pagmamahal ng sultan, hindi patatawarin ng sultan
ang anak niyang si Aladin.
363 - Ano ang gagawin ni Flerida? Hahayaan na lang
ba niyang mamatay ang mahal niya? Pumayag si
Flerida sa kagustuhan ng sultan, para mabuhay ang
mahal niya si Aladin na kahambal-hambal o kaawa-
awa.
364 - Kahit matibay at matigas ang puso ni Flerida,
tumiklop ito at bumigay para lamang mailigtas ang
buhay ng kanyang minamahal.
365 - Natuwa ang haring sultan. Pinakawalan niya si
Aladin. Yun nga lang, ang utos ay dapat umalis si
Aladin mula sa Persiya.
366 - Pumanaw/umalis si Aladin sa Persiya na hindi
man lang sila ni Flerida nakapagpaalam sa isa't isa.
Matindi ang pagdurusa ni Flerida. Di niya kayang
ilabas ang higit na maraming luha pa na katumbas ng
paghihirap na dinadala niya. Naubos na ang kanyang
mga luha, ngunit ang sakit pa rin ng kanyang
damdamin.
395 - Dinala nila silang apat sa kaharian ng Albanya.
Nagpabinyag sina Aladin at Flerida bilang Kristiyano,
at sila's nagpakasal.
396 - Namatay si Sultan Ali-Adab, at bumalik si
Aladin sa Persiya. Si Duke Florante ay umakyat sa
trono ng Albanya, sa piling ng mahal niyang si Laura.
397 - Sa pamamahala ng bagong hari ng Albanya,
bumalik ang kapayapaan sa kaharian. Natuwa ang
lahat ng tao.
398 - Itinaas nila ang kanilang mga kamay sa Langit,
bilang pasasalamat. Ang bagong hari at reyna ay
namahala nang mabuti at ng may awa para sa lahat.
399 - Nabuhay sina Florante at Laura nang mabuti at
matiwasay, hanggang naabot nila ang higit na
kapayapaan para sa bayan. Dito rin sinabi ni Balagtas
sa kanyang Musa na tumigil na at magtago dun sa
kanyang ala-ala ni Selya, at dalhin ni musa ang
mabigat na kalooban ni Balagtas.
WAKAS

367 - Naghanda ang kaharian ng Persiya para sa kasal

ni Flerida at ng sultan. Naisip ni Flerida na magsuot ng
damit ng sundalo at tumakas mula sa palasyo.

368 - Isang madilim na gabi, tumakas si Flerida.

Dumaan siya sa bintana. Mag-isa siya. Ang kasama
lang niya ay ang kanyang malalim na hangad na
makita ang mahal niya, kahit nasaan man ito.

369 - Ilang taon na siyang gumala-gala dun sa bundok

at gubat, hanggang naabutan niyang si Laura na
pinupwersahan ni Konde Adolfo.

370 - Sa gitna ng pagkukwento ni Flerida, biglang

dumating sina Duke Florante at Prinsipe Aladin.
Masayang-masaya yung mga kalalakihan, dahil
nakilala nila ang boses na narinig nila.

371 - Sobrang saya nila! Kung anuman sakit ang

nararamdaman ng katawan nila, parang nawala ang
sakit na yun!

372 - Tuwang-tuwa si Florante nang makita niya si

Laura. Lampas Langit ang kanyang kasiyahan.

393 - Bago matapos ang kwento ni Flerida, dumating

si Menander sa gubat. Hinahanap ng kanyang hukbo si
Adolfo. Laking tuwa niya nang makita niya si
Florante.

394 - Tuwang-tuwa ang ehersito (army) mula sa

Etolia. Sumigaw sila ng "Mabuhay si Floranteng Hari
ng Albanya! Mabuhay ang Prinsesa Laura!"