KINH DOANH QUỐC TẾ

Chöông 2:

CAÙC HOÏC THUYEÁT

KINH DOANH QUOÁC TEÁ
 NOÄI DUNG
1. Chuû nghóa troïng thöông (Mercantilism)
2. Học thuyết Lôïi theá tuyeät ñoái (Absolute Advantage -
Adam Smith)
3. Học thuyết Lôïi theá töông ñoái (Comparative –
Advantage - David Ricardo)
4. Lyù thuyeát veà ñaàu tö quoác teá
 Giôùi thieäu

Taïi sao caùc quoác gia hoaït ñoäng thöông maïi?

Raøo caûn thöông maïi vaø töï do thöông maïi giöõa

caùc nöôùc (free trade)  theá naøo thì toát???
 Giôùi thieäu

Söï phaùt trieån vaên minh loaøi ngöôøi gaén lieàn vôùi
söï phaùt trieån buoân baùn (Trung Quoác, AÁn Ñoä…
mang haøng sang phöông Taây)
Theá kyû 15, caùc lyù thuyeát veà thöông maïi quoác
teá môùi thöïc söï ra ñôøi
 Giôùi thieäu

3 giai ñoaïn phaùt trieån veà phaân coâng lao ñoäng XH

1. Giai ñoaïn chaên nuoâi taùch rôøi noâng nghieäp  trao
ñoåi caùc saûn phaåm troàng troït vaø chaên nuoâi cho nhau
2. Giai ñoaïn Ngheà thuû coâng taùch khỏi ngheà noâng 
maàm moáng Coâng nghieäp xuaát hieän, tieàn teä ra ñôøi
laøm vaät ngang giaù
3. Giai ñoaïn thöông nhaân ra ñôøi taùch khoûi sản xuất.
Trao ñoåi môû roäng taïo tieàn ñeà cho maäu dòch quoác teá
 Tröôøng phaùi troïng thöông
Lyù thuyeát ngoaïi thöông ñaàu tieân xuaát hieän ôû Anh vaøo giöõa TK15 sang ñoù
lan sang Phaùp vaø caùc nöôùc Chaâu AÂu  caùch maïng coâng nghieäp ñaàu TK18

Caùc taùc giaû tieâu bieåu: Melon, Sully, Sean bodin, Colbert vaø Jame Stewart

Trieát lyù kinh teá döïa treân nieàm tin raèng söï giaøu coù cuûa quoác gia phuï thuoäc
vaøo soá cuûa caûi, vaøng baïc maø quoác gia tích tröõ ñöôïc

Vaøng (baïc) laø phöông tieän trao ñoåi haøng hoùa giöõa caùc nöôùc (tieàn)  moät
nöôùc muoán coù nhieàu vaøng vaø baïc thì phaûi taêng xuaát khaåu vaø haïn cheá nhaäp

 Caùc nöôùc luoân muoán thaëng dö trong xuaát khaåu  chính phuû caàn can
thieäp  thueá quan, haïn ngaïnh…
 Tröôøng phaùi troïng thöông

Öu ñieåm:
-Sôùm nhaän bieát ñöôïc taàm quan troïng cuûa thöông maïi
quoác teá. Ngöôïc vôùi quan ñieåm phong kieán coi troïng töï
caáp, töï tuùc

-Sôùm nhaän bieát ñöôïc vai troø nhaø nöôùc trong ñieàu tieát
caùc hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi

-Laø lyù thuyeát kinh teá ñaàu tieân khaùc vôùi tö töôûng kinh
teá thôøi Trung coå (giaûi thích hieän töôïng kinh teá baèng
toân giaùo)
 Tröôøng phaùi troïng thöông

Nhöõng haïn cheá cuûa chuû nghóa troïng thöông

- Baûn chaát ngoaïi thöông laø “Zero-sum game”
(ñöôïc = maát)
- Khoâng giaûi thích ñöôïc hieän töôïng nhieàu nöôùc vaãn
ñöôïc lôïi khi nhaäp khaåu  Adam Smith & David
Ricardo  positive sum game
 Adam Smith vaø lôïi theá tuyeät ñoái

Nhaø kinh teá hoïc coå ñieåm ngöôøi Anh (1723-1790)

Ra ñôøi naêm 1976: taùc phaåm “Nghieân cöùu veà baûn chaát vaø
nguyeân nhaân giaøu coù cuûa caùc quoác gia”

Theo Smith: Caùc quoác gia neân taäp trung vaøo saûn xuaát nhöõng
saûn phaåm maø mình laøm hieäu quaû hôn (coù lôïi theá tuyeät ñoái) vaø
neân nhaäp khaåu nhöõng haøng hoùa maø mình saûn xuaát keùm hieäu
quaû  caû 2 beân cuøng ñöôïc lôïi
 Adam Smith vaø lôïi theá tuyeät ñoái
Tính huoáng veà lôïi theá tuyeät ñoái
Khi moät quoác gia SP saûn phaåm hieäu quaû hôn quoác gia khaùc
- Moät soá giaû ñònh

Quoác gia Saûn phaåm laøm ra trong 1 giôø laøm vieäc

Computer Chips (chip) Röôïu (chai)
Australia 10 8

Japan 15 4
 Adam Smith vaø lôïi theá tuyeät ñoái
Keát luaän:
1. Caû 2 quoác gia ñeàu ñöôïc lôïi neáu boá trí lao ñoäng taäp trung saûn xuaát
vaøo nhöõng saûn phaåm maø mình coù lôïi theá hôn
2. Töø vieäc chuyeân moân hoùa saûn xuaát, ngoaïi thöông seõ giuùp caùc quoác
gia tham gia coù nhieàu haøng hoùa hôn ñeå tieâu thuï

Haïn cheá
Lyù thuyeát naøy khoâng lyù giaûi ñöôïc tröôøng hôïp moät quoác gia
coù lôïi theá tuyeät ñoái ôû caû 2 loaïi haøng hoùa thì quoác gia coøn laïi
seõ töø choái thöông maïi
 David Ricardo vaø lôïi theá töông ñoái
- Laø nhaø kinh teá duy vaät ngöôøi Anh goác Do Thaùi (1772-1823)
- Taùc phaåm noåi tieáng: “Nhöõng nguyeân lyù kinh teá chính trò vaø thueá”
- Ricardo taán coâng vaøo nhöôïc ñieåm cuûa Smith baèng thuyeát lôïi theá
töông ñoái

Tö töôûng chính:
- Moïi nöôùc luoân coù theå tham gia vaø coù lôïi khi tham gia vaøo
phaân coâng lao ñoäng quoác teá
- Nhöõng nöôùc coù lôïi theá tuyeät ñoái hôn hoaëc keùm lôïi theá hôn
nöôùc khaùc vaãn coù theå coù lôïi khi tham gia phaân coâng lao ñoäng
vaø thöông maïi quoác teá nhôøi vaøo Lôïi theá so saùnh
 David Ricardo vaø lôïi theá töông ñoái
Tính huoáng veà lôïi theá töông ñoái
Khi moät quoác gia SP saûn phaåm hieäu quaû hôn quoác gia khaùc

Quoác gia Saûn phaåm laøm ra trong 1 giôø laøm vieäc

Computer Chips Röôïu (chai)
Australia 20 10

Japan 15 4
 David Ricardo vaø lôïi theá töông ñoái
Tính huoáng veà lôïi theá töông ñoái
Khi moät quoác gia SP saûn phaåm hieäu quaû hôn quoác gia khaùc

Quoác gia Chi phí saûn xuaát (giôø lao ñoäng)

Computer Chips Röôïu (chai)
Myõ 1 2

Japan 3 4
 Chi phí cơ hội và lợi thế so sánh

• Một quốc gia có lợi thế so sánh trong việc sản

xuất ra một hàng hoá nếu chi phí cơ hội của
việc sản xuất ra hàng hoá đó thấp hơn so với
quốc gia khác.
• Một quốc gia sử dụng nguồn lực có hiệu quả
khi nó tập trung nguồn lực để sản xuất ra hàng
hoá mà nó có lợi thế so sánh.
 David Ricardo vaø lôïi theá töông ñoái
Keát luaän:
Caû 2 quoác gia ñeàu ñöôïc lôïi neáu boá trí laïo ñoäng taäp trung saûn xuaát vaøo
nhöõng saûn phaåm maø mình coù lôïi theá so saùnh

Haïn cheá
- Caùch phaân tích khoâng tính ñeán nhu caàu tieâu duøng cuûa moãi
nöôùc cho neân khoâng theå xaùc ñònh giaù töông ñoái maø caùc nöôùc
ñang duøng ñeå trao ñoåi saûn phaåm
- Khi phaân tích khoâng ñeà caäp ñeán chi phí vaän taûi, baûo hieåm
haøng hoùa, haøng raøo maäu dòch…
- Khoâng giaûi thích ñöôïc nguoàn goác phaùt sinh ra nhöõng thuaän
lôïi cuûa nöôùc naøy so vôùi nöôùc kia
David Ricardo vaø lôïi theá töông ñoái
1. Lao động là nguồn lực duy nhất trong sản xuất
2. Năng suất lao động khác nhau giữa các quốc gia
là do sự khác nhau về công nghệ.
3. Cung lao động trong mỗi quốc gia là cố định.
4. Chỉ có hai hàng hoá được sản xuất và tiêu dùng
5. Thị trường cạnh tranh tạo cơ hội cho lao động
được trả lương cạnh tranh mà nó phụ thuộc vào
giá và năng suất và lao động sẽ làm việc trong
ngành có tiền lương cao nhất.
6. Chỉ có hai quốc gia tham gia ngoại thương
 Học thuyết Heckscher-Ohlin
- Phaùt trieån bôûi caùc nhaø kinh teá hoïc thuïy Ñieån Eli Heckscher
(1919) vaø Bertil Ohlin (1933)

- Heckscher-Ohlin Theory môû roäng thuyeát Lôïi theá töông ñoái

cuûa Ricardo baèng laäp luaän veà lôïi theá so saùnh coù nguoàn goác
töø söï khaùc bieät veà nguoàn löïc saûn xuaát cuûa caùc quoác gia

- Thuyeát naøy cho raèng caùc nöôùc seõ coù lôïi theá so saùnh neáu taäp
trung saûn xuaát haøng hoùa döïa treân nhöõng yeáu toá saûn xuaát maø
mình coù nhieàu

- Neân nhaäp khaåu nhöõng haøng hoùa laøm töø nhöõng nguoàn löïc maø
mình khan hieám
 LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN
LYÙ THUYEÁT NGOẠI THÖÔNG

• Lyù thuyeát veà chu kyø saûn phaåm / hoá caùch coâng ngheä
cuûa Posner (1961) vaø Vernon (1966)
– Chieàu höôùng ngoïai thöông baét nguoàn töø söï khaùc bieät
coâng ngheä
• Lyù thuyeát ngoại thöông môùi cuûa Krugman (1979),
Lancaster (1980), Helpman (1981)
– Giaûi thích ngoïai thöông trong moät ngaønh döïa vaøo lôïi theá
kinh teá theo quy moâ vaø caïnh tranh ñoäc quyeàn
 Caùc lyù thuyeát veà ñaàu tö nöôùc ngoaøi
Caùc lyù thuyeát thöông maïi chöa giaûi thích ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa
quaù trình ñaàu tö nöôùc ngoaøi

Lyù thuyeát veà Quoác teá hoùa

- Khaùi nieäm quoác teá hoùa thích hôïp ñeå giaûi thích hieän töôïng taïi
sao nhieàu coâng ty theo ñuoåi caùc cô hoäi ñaàu tö nöôùc ngoaøi
thoâng qua FDI hôn laø caùc hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu
- Lyù thuyeát quoác teá hoùa döïa treân quan ñieåm kinh teá veà chi phí
giao dòch  chi phí cao
 Caùc lyù thuyeát veà ñaàu tö nöôùc ngoaøi
Dunning’s Eclectic Theory
Dunning toång hôïp nhieàu lyù thuyeát vaø caùch giaûi thích khaùc nhau
veà lyù do caùc coâng ty ñaàu tö quoác teá

3 vaán ñeà quan taâm cuûa FDI

- Lôïi theá veà tính sôû höõu Coâng ty luoân trong trang thaùi “tìm
kieám” (nguoàn löïc, coâng ngheä, lao ñoäng, söï an toaøn, chính
trò, thò tröôøng…)
- Lôïi theá veà vò trí Coâng ty laø nhöõng ngöôøi khai thaùc nhôø vaøo
söï khoâng hoaøn haûo cuûa thò tröôøng (chính saùch thay theá nhaäp
khaåu, haøng raøo thueá quan…)
- Lôïi ích trong kieåm soaùt noäi boä: Ñaûm baûo bí maät coâng ty, duy
trì lôïi theá caïnh tranh…