WIELKIE ODKRYCIA GEOGRAFICZNE

1)Przyczyny:

a)Chęć odnalezienia morskiej drogi do Indii

b)Przeludnienie w Europie

c)Poszerzenie wiedzy geograficznej ludzi

d)Udoskonalenie techniki żeglarskiej i nowe narzędzia

e)Ciekawość świata

2)Odkrywcy i ich odkrycia:

Bartolomeu Dias – Opłynął przylądek dobrej nadziei.

Krzysztof Kolumb – Odkrycie Ameryki 1492 rok.
Vasco da Gama – Odkrył drogę morską do Indii.
Ferdynant Magellan – opłynął świat dookoła, Ocean Spokojny, umiera w Filipinach.
Francis Drake – też opłynął świat.
Amerigo Vespucci – udowodnił że Ameryka to nowy kontynent.
3)Układ w tordesillas
Układ w tordesillas – to porozumienie pomiędzy dwoma potęgami koloncjalnym
(Hiszpania i Portugali) dotyczący podziału stref wpływu.
PODBOJE KOLONIALNE
1)Ameryka przed przybyciem Kolumba:
Były cywilizacje:
Aztekowie
Majowie
Inkowie
2.Konkwista -wyprawy wojenne mające na celu podbicie Ameryki.
Konkwistador-osoby które tworzyły wyprawe
Cortez – podbił Azteków
Pizarro – podbił Inków
3.Pozytywne i Negatywne skutki odkryć
Pozytywne Negatywne
-bogactwo i surowce -niewolnictwo
-nowe społeczeństwa -śmierć tysięcy Amerykanów
-nowe sztuki towarowe -wymiany chorób
-wymiany zwierząt i towarów -konfilkty kolonialne
-poznanie świata
Złoty trójkąt - szlak handlowy między 3 kontynetami

PRZEMIANY SPOŁECZNO GOSPODARCZE W XVI WIEKU

1)Urbanizacja – proces rozwoju miasta
2)Początki Kapitalizmu
a)System nakładczy – chłopi bądź ubodzy pracują chałupniczno
cechy -> system nakładczy -> duże warsztaty (manufaktura/farbryka)
c)Bank -> miejsce w którym przetrzymuje się pieniądze
d)Giełda towarowa -> miejsce wymiany handlowej
3)Dualizm gospodarczy w Europie – podział Europy
Na dwie odmienne modele gospodarcze
Wschód Rolniczy|Zachód Przemysłowy
Kapitalizm – zgromadzone środki nie były przekazywane na konsumcje, lecz inwestowane
W działalność gospodarczą.
Inflacja – pieniądz traci na wartości, a ceny produktów w góre.
Proces grodzeń – cecha brytyjskiej gosp.
KULTURA RENESANSU W EUROPIE
1)Geneza renesansu (Włochy XVI w)
a)bogactwo mieszkańców
b)mecenat(opieka)
c)upadek Konstantynopolu 1453 r
d)Historia - Rzym,antyk
2)Humanizm – prąd umysłowy w którym człowiek jest w centrum zainteresowania
3)Postacie renesansu
Mikołaj Kopernik Teoria heliocentryczna
Jan GutenBerg Wynalezienie druku
Erazm z Rottendamu Pochwała głupoty,złączenie tradycji
Thomas More Utopia,Zasade idealnego społeczeństwa
Niccol Machiavell Tratktat,,Książę”
William Szekspir Autor różnych tragedii
Michał Anioł Rzeźbiarz,pieta,Dawid
Leonardo da Vinci Mona Lisa,Ostatnia Wieczerza
Raffaek Santi Zaślubiny Mari
Donatello Rzeźba Dawida
Donata Bromante Bazylika świetego Piotra w Rzymie
4)Cechy architekury renesansu
-budowle wznoszone na planie krzyża greckiego -kopuły,kolumny
-prostokątne okna
-taras na szczycie budowli
REFORMACJE W EUROPIE
1.Geneza reformacji
-celibat(brak związku małżeńskiego)
-nepotyzm(obsadzenie stanowskiami kościelnymi swoją rodziną)
-symonia-kupywanie stanowisk kościelnych
-bogactwo
-polityka
Odpusty – uzyskanie oczyszczenia za opłatą
2.Wystąpienie MARCINA LUTRA
1517r. – 95 tez lutra / początek reformacji
3)Reformacja - próba reform / zmian w kościele katolickim
4.Przebieg reformacji w wybranych państwach
a)rzesza Niemiecka
b)Skandynawia - Luternianie
c)Szwajcaria – Jan Kalwin,Powstanie kościoła,
d)Anglia - Henryk VIII w 1534 Akt supremacj kościół narodowy
luteranianie + Protestanci  zwolennicy Lutra
1529 – przyjęci nazwy prostestanci
1555 - pokój w Augsburgu
Związek szmalkaldzki – związek państw wspierających lutra
Predyscynacja – cecha kalwanizmu
KONTREFORMACJA
1. Kontreformacja – działania mające na celu powstrzymania reformacji
2.Sobór w Trydencie – zjazd wszystkich głów kościoła
Papież Paweł III
1545r – 1563r
Decyzje tryndckie 49
-indeks ksiąg zakazanych
-Inkwizycja(sąd)
3.Zakon Jezuitów – towarzystwo Jezusowe
Stworzył Ignacy Loyola w 1534 r.
Jezuici -Elita XVI wieku
4.Wojny Religijne II połowy XVI w
Hugenoci-zwolinicy kalwinu we Francji
-Niderlandy
-Fracja wojna domowa 1572 Noc św,Bartłomieja rzeź hugenotów
1598 – Edykt – zakończenie wojen religijnych

NOWE POTĘGI W EUROPIE

1)Wojny włoskie
a)Płw.Apeniński
b)1494-1559
c)HASUBURGOWIE VS FRANCJA (Has,Wygrali)
1494-1559
d)bitwa pod Pawia 1525 r.
2)Imperium turecki
a)1444r – bitwa pod Warną
b)1553r bitwa pod Konstantynapolem
c)1526r bitwa pod Mochaczem
d)Sulejman II Wspaniały
e)Janczowie
f)1571 Leponta – Bitwa Morska Porażka
3)Rywalizacja Anglia – Hiszpania
a)Przyczyny:
-kwestia religi
-wpływy o kolonie
-kwestia polityki prowadzone przez dynastie
b)wielka armada - wielka flota hiszpańska
c)skutek
-pokonanie Hiszpani
-Anglia staje się krajem kolonialnym
4)Wzrost miedzynarodwego znaczenia państwa Moskiewskiego
a)Iwan III Srogi
b)Iwan IV grózny
 Reformy
 Rozbudował admnistracje państwową
 Unowocześnił armie
 Opryczniny