Daty

1492r.-pierwsza wyprawa Kolumba

1497r.-wyprawa Vasco da Gamy
1519r.-wyprawa Ferdynanda Magellana
1519r.-podbój państwa Azteków
1533r.-podbój państwa Inków
1517r-ogłoszenie 95 tez przez Marcina Lutra w Wittenberdzie
1534r.-ogłoszenie Henryk VIII przez parlament głową Kościoła w Anglii
1541r.-utworzenie przez Jana Kalwin gminy w Genewie
1555r.pokój w Augsburgu
1519r.-śmierć Magellana podczas starcia z ludnością wysp na Filipinach

Definicje
Eldorado​ - odległa kraina złota,
Busola​ - rodzaj kompasu magnetycznego,
Karawela​ - jednopokładowy, dwu lub trójmasztowy żaglowiec, są 2 typy
“Niña” i “Pinta”,
Astrolabium​ - przyrząd stosowany w żegludze do ustalania położenia i
kursu statku za pomocą gwiazd.
Kolonia​ - terytorium pozaeuropejskie stanowiące własność państwa
europejskiego.
Konkwistadorzy - Hiszpańscy zdobywcy, najbardziej znani:
-Hernán Cortes,
-Francisco Pizarro,
Rewolucja cen​ - zjawisko spadku wartości pieniądza i wzrostu cen w
Europie w XVI w. spowodowane ogromnym napływem kruszców z
kolonii oraz rosnącym zapotrzebowaniem na towary, przede wszystkim
na żywność,
Ameryka Łacińska - ​Nazwą tą określa się kraje Ameryki Południowej
oraz Środkowej,
Nepotyzm - powierzanie wysokich, dochodowych stanowisk i godności
członkom własnej rodziny,
Symonia -

Europejczycy odkrywają daleki świat

Przyczyny wypraw dalekomorskich

-Chęć odnalezienia drogi morskiej do Indii,
-poszukiwanie złóż złota i srebra,
-handel morski ze Wschodem.

Odkrywcy i ich odkrycia

-Założenie szeregu faktorii (bazy handlowe) przez Henryka Żeglarza,
-Po błędnym oszacowaniu rozmiaru kuli ziemskiej załoga Kolumba po 2
miesięcznej wyprawie dotarli na wyspę, którą nazwał San Salvador,
następnie dopłynął do wysp Kuba i Haita,
-Odkryte ziemie nazwał Indiami,a mieszkańcami Indianami,
-Amerigo Vespucci sprostował ten błąd poprzez badaniom wybrzeży,
-Vasco da Gama odkrył drogę morską do Indii,
-Magellan opłynął jako pierwszy Ziemię (1519r.),
-Magellan nazwał nieznany Ocean ,,Pacyfikiem’’.
- Krzysztof Kolumb (1451-1506)
-Ferdynand Magellan (1480-1521)
-Vasco da Gama (1469-1524)

Majowie, Aztekowie i Inkowie

-Tereny indiańskiego ludu majów - Gwatemala, Houndurasu i południowa

część Meksyku,
-Ważną rolę w tej społeczności odgrywali kapłani posiadający również
znaczną wiedzę w dziedzinie matematyki, astronomii, i medycyny.
-​
Tereny Azteków należały​d
​ zisiejszego Meksyku i Inków w dzisiejszym Peru
- Ludy te wyznawały religie politeistyczne, czyli wierzyli w wielu Bogów,
którym składano krwawe ofiary.
- Podstawą gospodarki było rolnictwo
- Nie znali lepszych materiałów do budowli świątyń czy pałaców, natomiast
posiadali bardzo dobre umiejętności inżynieryjne.

Jak odkrycia geograficzne zmieniły

Europę i świat

Wyprawy europejczyków na Wschód

-W XVII w. Holenderzy stali się konkurencją handlową dla
Portugalczyków na Oceanie Indyjskim,
-W XVIIw. na wyspach Oceanu Indyjskiego i u wybrzeży Indii rozrastały
się faktorie Anglików i Francuzów,
-Rywalizacja handlowa między Europejczykami często przeradzała się w
starcia zbrojne.
Podbój Ameryki
-Ekspedycja Hiszpanów na ziemie Ameryki (Europejczycy nazywali go
Nowym Światem, a Europę nazywano Starym Światem)
-Hiszpańscy zdobywcy (Konkwistadorzy) podbili państwa
Azteków(1519 r.) i Inków(1533 r.),
-W XVI w. w Ameryce południowej pojawili się Portugalczycy,Holendrzy i
Francuzi,
-W XVIIw. hiszpańskie kolonie (​terytorium pozaeuropejskie
stanowiące własność państw europejskich​) obejmowały już
olbrzymie terytoria w Ameryce Południowej,Środkowej i części
Północnej.

Kolonie Europejskie

Typy Kolonii:
1.Faktorie handlowe-najmniejsze kolonie(handel z tubylcami)
2.Plantacje-uprawy
3.Kopalnie złota i srebra-
4.Ziemia
Rozwój handlu
-Handel z morskiego i lądowego stał się handlem oceanicznym
-Sprzedaż i zakup dużych ilości towarów umożliwiały powstające w tym
okresie giełdy (miejsca, w których regularnie spotykali się kupujący i
sprzedający)
Amerykańskie kruszce i europejskie ceny
-Hiszpańskiekopalnie w Ameryce Środkowej i Południowej dostarczały
do Europy w ogromnych ilościach złoto i srebro,
Zniszczenie cywilizacji indiańskich
-Pojawienie się konkwistadorów w Ameryce Północnej i Południowej
spowodowały wyniszczenie tubylczych plemion.
Skutki odkryć geograficznych
-W koloniach nawracano rdzenną ludność na religię chrześcijańską,w
ten sposób na kontynent amerykański docierały wzorce kultury
europejskiej.
-
Podział zachodniego chrześcijaństwa

Krytyka kościoła
Sprzeczne poglądy myślicieli odrodzenia i kościoła doprowadziły do
licznych konfliktów. Był to czas pierwszych mecenasów. Wielu wiernych
zaczęło oburzać zamiłowanie kleru (​Kler​-ogół duchownych Kościoła) do
świeckich tradycji czyli nepotyzmu i symonii, pobierania podatków przez
Kościół oraz sprzedawania odpustów.

Nepotyzm​-​faworyzowanie członków swojej rodziny np. podczas

obsadzania godności kościelnych.

Symonia-​świętokupstwo; określenie odnoszące się do praktyki

sprzedawania i kupowania godności, urzędów i dóbr kościelnych oraz
sakramentów; symonia uważana jest za grzech.
Pobieranie podatków przez kościół​-Danina na rzecz papieża
wznoszona przez kraje uznające jego zwierzchnictwo.

Sprzedawanie odpustów​- Było to sprzedawane przez kościół

“odpuszczenie grzechów” ponieważ kościół wierzył że Jezus i wszyscy
święci zrobili tyle dobrych uczynków za życia że dziś są one rozdawane
za pieniądze do odpuszczenia. Wierzono że tylko papież ma taką moc
“rozdawania dobrych uczynków”
…. działania kościoła skutkowały jedynie postulatami dotyczącymi
odnowy życia religijnego i przywrócenia dyscypliny kleru. Kościół nie
podejmował żadnych działań dlatego doprowadził do spadku autorytetu
wśród wiernych.

Wystąpienie Marcina Lutra

1517 roku ogromny rozgłos w krajach niemieckich uzyskało wystąpienie
Marcina Lutra należącego do zakonu augustów.
doktor teologii i wykładowca na Uniwersytecie w Wittenberdze ogłosił 95
tez przeciwko sprzedaży odpustów który doprowadził do reformy
kościoła.
w 1520 roku Luter publicznie spalił papieską bullę nakazującą mu
przyznanie się do błędu papież zaś obłożył teologa ekskomuniką.

Kalwinizm
-Jan Kalwin - francuski teolog, który zauważył Marcina Lutra jako dobry
przykład (od jego nazwiska wzięła się ta nazwa)
-​Koncepcja predestynacji​ - polegała na tym, że Bóg z góry określił losy
ludzi (kto będzie zbawiony dzięki łasce, a kto zostanie potępiony bez
łaski)
-Kalwin uważał, że ludzie nie zostaną potępieni przez grzechy, ale przez
to, że zostali już potępieni i dlatego grzeszą.
-Uważał również ,że opłaca się modlić i żyć cnotliwie, ponieważ zostaną
wynagrodzeni przez Boga
-Jan Kalwin został zagrożony prześladowaniami przez swoje poglądy i w
1541 udał się do Genewy, gdzie przystąpił do Gminy Religijnej, która nie
uznawała władzy świeckiej.
-​Konsystor​ - Władza w Genewie nadzorująca moralność i życie religijne
mieszkańców według zasad Kalwina.
-Rygor wprowadzony przez Kalwina obejmował ograniczenie błahych
rozrywek, jak np. tańce na specjalnych okazjach.
-Odstępstwa od tych reguł ściągały na winnych kary, niekiedy niezwykle
surowe (np, spalenie na stosie).
-Zwolenników Kalwina nazwano ​Kalwinistami​ i utworzyli oni ​Kościół
ewangelicko-reformowany​.

Przyczyny sukcesu reformacji w Europie

-Nasilająca się krytyka obyczajów duchowieństwa i praktyk w rodzaju
sprzedaży odpustów.
-Tłumaczenia Biblii na języki narodowe przez humanistów
-Odczuwane przez wiele ludzi rozterki religijne
-Sytuacja społeczna i polityczna w krajach Starego Kontynentu na
przełomie 15 i 16 wieku. (posiadanie różnych konfliktów przez różne
warstwy społeczne w tamtych czasach).
-Do niższych warstw społecznych przemawiał głównie Kościół i kapłani.
 Wojny chłopskie w Niemczech
-Sploty postulatów dotyczących reformy Kościoło z hasłami społecznymi
i politycznymi ujawnił się w ​pełni w krajach niemieckich.
-Żądanie przez przywódców pańszczyzny
-Ograniczenie władzy sądowej
właścicieli ziemskich (wraz z wysuwaniem haseł Kościelnych)
-Niektórzy na podstawie Biblii domagali się stworzenia społeczeństwa opartego na
zasadach równości

- ​Wszystko to zostało krwawo zniwelowane przez zwolenników Lutra i

papieża

Wojny religijne i pokój w Augsburgu

Rozwojowi reformacji sprzyjały też aspiracje polityczne poszczególnych
​
władców dążących do wzmocnienia własnej pozycji w państwie iw
Europie przez organicznie roli kościoła czy wpływów politycznych
papieża.
i działo się tak choćby w różnych częściach Niemiec kropka, czyli święte
Cesarstwo Rzymskie narodu ( nazywano państwo od końca 15 wieku),
tworzono kilkaset księstw, biskupstw, wolnych miast i dóbr rycerskich
uznających zwierzchnictwo cesarza.
narastający konflikt 555 roku zakończył Borków opisującego stronę
zaakceptowały Rzeszy dwóch wyznań panujących katolicyzmu i
luteranizmu. O wyborze wyznania panującego w każdym państwie miał
decydować jego władca.
 Popularność nowych wyznań w europie
w drugiej połowie 16 wieku luteranizm dominował już na dwóch trzecich
terytorium Niemiec. pojawił się także w innych krajach europejskich jako
wyznanie niektórych grup na przykład. części mieszczaństwa nawet
wyznanie panujące na przykład w Szwecji i Danii – wprowadzone przez
władców tym chętniej że luteranie uznawali zwierzchnictwo władzy
świeckiej nad kościołem.
konflikty społeczne i religijne znalazły ujście wieloletnich wojnach między
katolikami i francuskimi kalwinistami zwanymi hugenotami.

​ANGLIKANIZM

na sukcesy reformacji w Anglii wpłynął z kolei konflikt króla Henryka 8

tudora z papieżem kropka władca w trosce o losy dynastii zabiegał w
zwierzchnika kościoła o rozwód, które dałbym mu szansę na powtórne
małżeństwo i zapewnienie sobie potomka plci męskiej. papież odmówił,
co spowodowało zerwanie przez monarchę kontaktów z Rzymem.
1534 angielski parlament ogłosił akt supremacji który uczynił Henryka 8
głową kościoła w Anglii i wzniósł ten sam zwierzchnictwo papieskie.
powstał w ten sposób podporządkowany królowi kościół anglikański w
którym w późniejszych latach wprowadzono liturgię w języku angielskim i
komunię pod dwiema postaciami oraz zniesiono celibat duchownych.

SKUTKI REFORMACJI
w wyniku reformacji dokonał się w Europie rozłam chrześcijaństwa
Zachodniego. na trwający od 11 wieku konflikt między chrześcijanami
obrzędów wschodniego i rzymskiego nałożył się nowy – między
katolikami i protestantami. bezpośrednim tego skutkiem był wzrost
nienawiści między przedstawicielami różnych wyznań, która często
prowadziło do zamieszek, a nawet masowych w życiu przeciwników