THE COLLEGE OF MAASIN

“Nisi Dominus Frustra”

Maasin City,
Southern Leyte
Liberal Arts & Education Department

Detalyadong Banghay Aralin sa Araling Panlipunan 10

Inihanda ni: Fatima S. Sumabat

LEARNING COMPETENCY: Naisasagawa ang mga angkop na hakbang ng CBDRRM plan..

I. LAYUNIN:
Pagkatapos ng klase, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

a. nabibigyang kahulugan ang salitang disaster;

b. naibibigay ang mga sanhi at bunga ng disaster; at
c. naipapaliwanag ang kahalagahan ng kahandaan ng mga tao sa iba’t-ibang disaster na nararanasan.

II. PAKSANG ARALIN

Paksa: Mga Isyu sa Paghahanda at Pagharap sa Pagharap sa Disaster
Kagamitan:
 PowerPoint Presentation,
 Pictures
Sanggunian: B. Mactal, R. (2020). Padayon 10: Mga Kontemporanyong Isyu (2nd ed.). Phoenix Publishing House
INC. (pp. 88-83)
III. PAMAMARAAN
Gwain ng Guro Gawain ng mga Mag-aaral

A. Pangunahing Gawain
1. Panalangin
Magsitayo ang lahat para sa panalangin. (Pangunahan ni Ms. Vidal ang panalangin) Sa ngalan ng Ama, Anak at …… Amen

2. Pagbati
Magandang umaga mga bata!
Magandang umaga rin po aming guro!
Maaari nang umupo ang lahat

3.Paglilista ng lumiban

Mayroon bang mga lumiban sa klase natin sa araw na ito? Sinu sinu sila?
Wala pong lumiban sa ating klase sa araw na
Mahusay! ito.
4.Pagwawasto ng Takdang Aralin
Wala po Ma’am
May ibinigay ba ako na takdang aralin?

Balik-Aral
Bago tayo tumungo sa ating panibagong paksa, balikan muna natin ang ating naging
diskusyon noong nakaraang araw. Patungkol saan ang ating naging paksa noong
nakaraang araw?

Ang ating paksa noong nakaraang araw ay

patungkol po sa Sustainable Development.

Mahusay Mr. Pasia. Ngayon naman ay ibigayninyoangkahuluganngsustainable developmentatang

Ang sustainable development po Ma’am ay
mgahaliginito.
ang pagkamit sa ating mga pangagailangan
ang hindi na aapektuhan ang
pangangailangan ng kasalukuyan.
Magaling Ms. Vidal. Ang sustainable development ay ang pagsisigurong tayo ay uunlad habang
napapanatili natin ang maayos na lkalagayan ng ating pinagkukunang yaman. Mukhang marami
kayong natutunan sa naging paksa natin nitong nakaraang araw. Ngayon naman ay
dumako na tayo sa ating sunod na gawain
.
B. Pagganyak

Gawain: Guess the Word

Panuto: Hatiin sa dalawang grupo ang klase. Gamit ang graphic organizer at
mga larawan na ibibgay ng guro ay kanilang aalamin ang salita at bibigyan
ito ng kahulugan. Isa-isang pupunta sa harapan ang bawat miyembro ng
grupo upang mag-unahan sa pagbuo ng salita. Ang unang grupong
makalimang puntos ang siyang tatanghaling panalo.

KAHULUGAN

SANHI

BUNGA
Paglalahad ng Paksa

Palakpakan natin ang ating mga sarili sa husay at galling na ating ipinamalas sa pagbuo
ng salita. Ano ang salita na inyong nabuo?

Diaster Ma’am. Ito ay isang pangayayari na

Tama, .ano sa tingin ninyo ang paksa na ating tatalakayin ngayong araw? maaaring natural o hindi na nakakasira sa
mga bagay sa ating paligid.

Tungkol sa Disaster ma’am

Magaling, ngayong araw na ito ay ating tatalakayin ang tungkol sa mga Isyu sa
paghahanda at pagharap sa Disaster at pagkatapos ng klase, ang mga mag-aaral ay
inaasahang:

a.nabibigyang kahulugan ang salitang disaster;

b.naibibigay ang mga sanhi at bunga ng disaster; at
c.Naipapaliwanag ang kahalagahan ng kahandaan ng mga tao sa iba’t-ibang disaster
na nararanasan ng bansa.

2.1 Pagtatalakay
Alam niyo ba kung ano ang Disaster? May ideya ba kayo tungkol sa salitang ito? Kaye?

Ang disaster Ma’am ay mga sakuna na

nagyayari gawa man ng tao o natural.
Magaling, meron paba kayong ibang ideya? Joan?

Ito ay may masamang idinudulot sa

kapaligiran ata mga tao Ma’am
Mahusay, ang salitang disaster o sa Filipino ay desastre ay nangagahulugang isang
“ malubhang sakuna o kapahamakang nangyayari sa isang pook sanhi ng kalamidad”
ayun sa UP Diksionaryong Filipino. Ayun naman sa mga eksperto
Ang UNISDR (2004) at Ra 10121 ito ay ang malubhang pagkasira ng kaayusan
(functioning) ng isang komunidad sanhi ng pagkawalala ng mga ari-arian, buhay at
kapaligiran na lagpas sa kakayahan ng komunidad o lipunana na tumugon at
makaangkop (cope) gamit ang pinagkukunang-sariling yaman”. Ayon naman sa World
Health Organization ito ay isang pangyayari (occurennce) ma gumagambala sa normal
na kondisyon ng pagkakabuhay (existence)O at sanhi ng matinding paghihirap at
pighati na lagpas sa kapasidad sa pakikiangkop (adjusment) ng mga naapektuhang
komunidad”.
Pagkasira ng ari-arian maam.
Sa mga depinasyon na ito, ano kaya sa tinign ninto ang mga bunga ng disater sa isang
lipunan?

Tama, ano pa ? Pagkawala ng buhay Ma’am

Magaling, mero pa bang iba?

Nag dudulot ng stress at kalungkutan Ma’am

Mahusay, sa pangkalahatan mayroong eprkto o bunga ang disater sa isang lugar at ito
ang mga sumusunod.
Ano sa tingin ninyo itong epekto ng disater? Pag kaka disrupt ng pang ara-araw na
pamumuhay ma’am
Tama ang unang bunga ng disater ay ang pagkagambala sa kabuoang normal na
pamumuhay sa pang-araw-araw ng populasyon at komunidad

Pangalawa naman, ano naman itong epekto ng diaster?

Pagkasira ng mga imprastraktura.

May punto ka, panagalawang epekto ng disaster ay ang pagkasira at posibleng
pagbagsak ng normal na daloy at proseso ng pagtugon sa batayang pangangailangan
at serbisyo gaya ng pagkain, transpostasyon, kalusugan, komunikasyon at iba pa

Pagkawal ng buhay Ma’am

Ano naman ito?

Tumpak, isa sa mga epekto ng disaster ay ang malubhang pagkasira (serious

disruption) ng kaayusan at sistema ng komunidad, na ng malawakang pagkawala ng
buhay, ari-arian, kabuhayan.

Meron pang huling epekto ang disaster at ito ay makikita sa larawan na ito. Ano kaya
ito?

Basi sa nakikita ko Ma’am ito ay ang mental

Magaling, magkakaugnay na impluwensiya na epekto dahil sa lungkot ng pangyayari.
sa estadong pangkaisipan (mental), sikolohikal, espiritwal, sosyo-ekonomiko, politikal,
a kultural ng lugar na maaaring tumagal nang mahabang panahon matapos ang
disaster.

Naintindihan ba ninyo ang konsepto ng disaster at ang posibleng bunga nito?

Merong mga katanungan?

Opo, Ma’am
Magaling ngayon ay pumunta naman tayo sa mga elemento ng disaster. Kapag sinabi
nating elemento, ano ba ang ibig sabihin nito?
Wala napo Ma’am
Tama, kapag naman sinabi nating mga elemento ng disaster, ay ito ang mga bagay na
humuhubog kung bakit nangyayari ang isang diaster.
Bagay na may malaking ambag sa
Ang tatlong elemento ng disaster ay ang, hazards, bulnerabilidad at ang kapasidad. pagkabuo ng isang bagay Ma’am.
Una nating talakayin ang elemento ng hazards meron akong mga larawan dito sino
ang makapagbibigay kahulugan?

Tama, ang hazard ay na pangyayaring pisikal (physical event), penomena, substance, Pangyayari na mapanganib Ma’am.
aktibidad, o sitwasyon ng tao na may potensiyal na magbunga ng pagkawasak at
pagkawala ng buhay at ari-arian, pagkasugat o iba pang impact na pangkalusugan,
pagkagambalang sosyal at ekonomiko, o pagkasira ng kapaligiran. Ngayon masasabi
pa natingmagkapareho ang disaster at hazard?

Ano ang pinagkaiba nila?

Hindi Ma’am
Magaling, basi sa larawan ano ang mga uri ng disaster?
Ang hazard Ma’am ay isa sa mga sanhi ng
disaster.
Tama, ano ang pinagkaiba ng dalawa?

Man made at natural Ma’am.

Ang man made Ma’am ay reulta ng

Mahusay, ang hazard ay nauuri sas dalawang kategorya at ito ang likas natural gaya kagagawan ng mga tao gaya ng sunog at
ng lindol, pagputook ng bulkan at iba pa at gawa ng tao (man made o antropogenic) angnatural naman Ma’am ay natural na
gaya sunog, gyera, pagkasira ng kapaligiran dahil sa pagmimina at iba pa. Ngayon ay pangyayari sa kapaligiran gaya ng lindol at
dumako naman tayo sa panagalawang elemento ay ito ay ang bulnerabilidad. Kapag tsunami.
sinabi nating bulnerabilidad ano ang pumapasok sa inyong isip?

Tama, ang bulnerabilidad ay ang kalipunana ng mga katangian, kondisyon, at

sirkumstansiya sa isang komunidad na maaaring maging aspeto sa mapaminsalng
epekto ng hazard. Halimbawa na dito ay ang Mas may tyansa na maapektuhan sila kaysa
paninirahan samga disater prone area. Dumako sa iba Ma’am.
naman tayo sa pangatlong elemento at ito ay
ang elemento ng kapasidad.
Sa larawang ito ano ang inyong nakikita?

Mayayaman at mahihirap, Ma’am

Satingin ninyo, sa dalawa sino ang mas handa sa pagdating ng isang hazard at mas
madalingmakakbangon sa isang disaster?

Ang mga mayayaman Ma’am

Tama. Ngayon ano sa tingin ninyo ang ibig koneksiyon ng kapsasidad bilang emento
sa pagkabuo ng isang disaster?

Magaling, kapasidad ay ang "kombinasyon ng Ang kapasidad Ma’am ang elemento na

na maaaring magamit sa kalakasan (strength) komunidad sa bantaat pinagkukunang- magdedetermina sa tinda ng epekto ng
yaman (resources) na mayroon sa loob ng paglaban sa mapanirang epekto ng hazard disaster.
o disaster.” .Halimbawa ng kapasidad ang permanenteng tahanan, pagmamay-ari n a
pagkain at pinagkukunan ng kita o kabuhayan, suporta ng pamilya at komunidad sa
panahon ng krisis, katutubong kaalaman, at sapat na pamumuno. Ang tatlong
elemento ay may malaking epekto sa pakabuoo ng disster ito ang literal na tinatwag
na “recipe for disaster” ang tanong may magagawa ba atyo upang pigilan ang isang
diaster? At kung meron ano naman?

Oo, Ma’am, sa pamamagitan ng patukoy

Tama, walang diaster na mangyayari kung dalawa sa talong elemento ay hindi kung aling sa mga elemento ang may kontol
nagsasama. Meron akong mga halimabwa ng mga disaster na nagyari sa noong unang tayo.
panahon.

Ang dalawang larawan ay parehong resulta ng lindol unang larawan ay sa chile kung
saan halos 500 daan ang namatay at sa panagalawa naman ay litrato ng sa Haiti kung
saan 60,000 ang namatay. Parehong natamaan ng hazard ngunit ang Haita ay may
mas taas na bunerabilidad dail sa mga imprastraktura na hindi matitibay. Ano kaya ang
maaaring nagawa?

Kung may mataas na bunerabilidad Ma’am

ay dapat e imrpove ang mga aspeto gaya ng
imprastraktura upang mapababa ang epekto
ng disaster kung tamama ang hazard.
Magaling, ano pa ang dapat nating gawin upang mapababa ang masamang epekto ng
disaster?

Dapat Ma’am ay pataasin ang kapasidad ng

mga tao na paghandaan ang hazard at
 pababain ang bunerabilidad sa
Tama, ano ba ang kahalagahan ng paghahanda sa mga disaster? pamamagitan ng pagatatayo ng mga
malalakas na imprastraktura at
pagbibigaykaakalaman sa mga tao.

Mahalagang mapaghandaan ang mga

disaster Ma’am upang maibsan ang damage
D. Paglalahat o Pagbubuod sa komunidad lalo na sa buhay na maaaring
mawwla.
Ngayon ay maglalaro tayo ng peel the cabbage, meron akong bola ng papel at kapag
tumigil ang kanta, sasagutan ng nakakuha ng bola ang tanong.

Question 1: Ano ang ibig sabihin ng disaster?

Ang disaster ay ang pagkasira ng mga ari-

Tama, ang disaster ay epekto ng hazard at iban pang mga elemento nito. Ang pang-araw- arian, pagakawala ng buhay ata ang
araw na proseso, ang mga ari-arian at pati buhay ay maaaring mawala dahil sa disaster. pagkasira ng pang-araw araw na gawin dahil
sa hazard.
Question 2: Ano ang tatlong elemento ng disaster?

Hazard, Bulnerabilidad at Kapasidad.

Magaling, ano naman ang dalawang uri ng hazards at ano ang kaibahan nito?

Man-made at natural Ma’am . ANg man

made Ma’am ay kagagawan ng tao direkta
Magaling, Question #3: Ano ang mga sanhi at bunga ng disaster?
man o di direkta habang ang natural Ma’am
ay ang disaster na nangayayari resulta na
natural na takbo ng mundo.

Tama, ang disaster ay nangyayari lamang kung ang dalawa sa tatlong elemnto nito ay
nagsamasma. Paano naman ang bunga nito? Ang mga sanhi ng disaster Ma’am ay ang
mga ang pagsamasama ng mga elemnto
nito.

Ang bunga ng mga disaster, ay ang

Question #4: Ano naman ang kahalagahan ng kahandaan natin sa disaster? pagkasira ng mga imprastraktura,
pagkawala ng buhay at pagkasira ng pang-
araw-araw na proseso.
E. Pagpapahalaga

Mahalaga, ang upang maibsawan ang

Gamit ang inyong sinagutang graphic organizer kanina ay inyong iwawasto ang mga matinding dulot ng disater gaya ng pagkawal
aspeto nito at inyo ring sasagutan ang karagdagang mga tanong. a ng buhtay.

ELEMENTO

KAHANDAAN
 I. Pagtataya

Test I: Multiple Choice (5points)

Panuto: Basahing mabuti ang mga katanungan sa ibaba at piliin at isulat ang titik ng tamang sagot.
1. Ang elemento ng disater ay ang____________.
A. Kahandaan, hazard at climate change
B. Kapasidad, hazard at bunerabilidad
C. Kapasidad, hazard at lokasyon
D. Kadasidad, hazard at ekonomiya
2. Ang tag-tuyot, lindol at bagyo ay halimbawa ng___________.
A. Disaster
B. Man-made hazard
C. Natural hazard
D. Kapasidad
3.Ano ang tinutukoy ng "bunerabilidad" sa konteksto ng disaster management?
A. Kakayahan ng isang komunidad na magtaguyod ng kaligtasan
B. Kahinaan o kahinaang magsanhi ng pinsala sa isang komunidad
C. Kakaibang kondisyon ng kalikasan na maaaring maging hazard
D. Kakulangan ng kagamitan at pasilidad sa isang lugar

4.Paano nakakaapekto ang climate change sa pagbuo ng mga hazard?

A. Nagpapalakas ng hazard at nagbibigay ng positibong epekto sa kalikasan
B. Nakakatulong sa pagkontrol ng hazard at nagpapababa ng panganib
C. Nagbibigay daan sa pag-usbong ng bagong hazard at nagpapalala sa mga ito
D. Hindi ito nakakaapekto sa pag-usbong ng mga hazard

5.Ano ang papel ng komunidad sa kahandaan sa kalamidad?

A. Tanging gobyerno lamang ang may responsibilidad sa kahandaan
B. Walang papel ang komunidad sa kahandaan sa kalamidad
C. Mahalaga ang aktibong partisipasyon ng komunidad sa kahandaan
D. Ang komunidad ay dapat umasa lamang sa tulong mula sa ibang bansa

II. Takdang Aralin

Panuto: Tingnan ang video na ito sa internet at sagutan ang mga tanong.
https://youtu.be/78_6OruZeuY?si=kNdSFqryMh1798c4

1. Saan patungkol ang video?

2. Ano ang iba’t-ibang klaseng disaster na naibalita at napagusapan?
3. Sadyang natural ba ang mga disaater na ito o may kinalaman ang mga tao kung bakit ito
nangyayari?