YUNIT II -

GRAMATIKA AT
RETORIKA
 USTP

2 KATANGIAN NG RETORIKA:

KAWASTOHANG
PAGKAMASINING
GRAMATIKAL

www.reallygreatsite.com
 ano a n g
gram at ik a
 GRAMATIKA
Ang Gramatika ay bahagi ng Linggwistika na pinag-
aaralan ang hanay ng mga patakaran at alituntunin
na namamahala sa isang wika.

"Titik O Nakasulat"
 3 BAHAGI
MORPOLOHIYA
PONETIKA / PONOLOHIYA
- pag-aaral sa mga tunog ng - responsable para sa
bawat titik o ng salita at ang pagtatasa ng istraktura ng mga
organisasyong pangwika ayon salita; at kung paano ang
sa pagkakabigkas. pagkakabuo ng mga salita.
 Syntax
pag-aaral sa pagkakabuo ng mga
pangungusap na may kahulugan
gamit ang mga salita.
PAGPILI
NG
WASTONG
SALITA
PAGPILI NG WASTONG
SALITA
Ang kalinawan ng pahayag ay nakasalalay sa
mga salitang gagamitin.

May mga pagkakataon na ang mga salitang tama

naman ang kahulugan ay lihis o hindi angkop
na gamitin.
Halimbawa:
1. 1 Tanaw na tanaw na namin ang
BIBIG
maluwang na bibig ng bulkan.

1.2 Tanaw na tanaw na namin ang

BUNGABUNGA
maluwang na bunganga ng bulkan.

2.1 Ginanahan sa pagkain ang mga bagong

PAGKAIN
dating na bisita.

2.2 Ginanahan sa paglamon ang mga bagong

PAGLAMON dating na bisita.
) ) ) ) ) ) ) ) )
TANDAAN!
) ) ) ) ) ) ) ) )

Sa wikang Filipino ay maraming salita na

maaaring pare-pareho ang kahulugan subalit
may kani-kaniyang tiyak na gamit sa pahayag.
Halimbawa:
1. daanan at pasadahan
2. aalis, yayao, lilisan
3. samahan, sabayan, saliwan, lahukan
4. tumpok, pumpon
) ) ) ) ) ) ) ) ) TANDAAN!
) ) ) ) ) ) ) ) )
May mga pagkakataon din na kinakailangang gumamit
ng eupemismo o paglumanay sa ating pagpapahayag
kahit na may mga tuwirang salita naman para rito. O ‘di
kaya ay pamalit sa mga salitang taboo.
Halimbawa:
1. namayapa sa halip na namatay
2. pinagsamantalahan sa halip na ginahasa
3. bulaklak sa halip na puke
4. ibon sa halip na titi
WASTONG
GAMIT NG
SALITA
 Nang
- Gamitin bilang pangatnig sa mga Gamitin sa gitna ng dalawang salitang-
hugnayang pangungusap at katumbas ito ugat na inuulit.
ng “when” sa Ingles.
Halimbawa:
Halimbawa:
1. tapon nang tapon
1. Tulog na ang mga bata nang dumating
ang kanilang ina. 2. kuha nang kuha
3. kanta nang kanta
2. Magsikap tayo nang umunlad ang ating
buhay.

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

 Nang
- Gamitin bilang pangatnig sa mga Gamitin sa gitna ng dalawang salitang-
hugnayang pangungusap at katumbas ito ugat na inuulit.
ng “when” sa Ingles.
Halimbawa:
Halimbawa:
1. tapon nang tapon
1. Tulog na ang mga bata nang dumating
ang kanilang ina. (KAILAN?) 2. kuha nang kuha
2. Magsikap tayo nang umunlad ang ating 3. kanta nang kanta
buhay. (BAKIT?)
3. Nangaral nang mahinaon si G. Morales.
(PAANO?)

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

 NG
- Gamitin bilang pananda sa tuwirang layon
ng pandiwang palipat. (ANO?)
Halimbawa:
1. Nag-aral siya ng karate. (ANO?)
2. Bumili siya ng pasalubong para sa mga
bata. (ANO?)
Gamitin bilang pananda ng actor o
tagaganap ng pandiwa sa tinig balintiyak.
(SINO?)
Halimbawa:
1. Tinulungan ng binata ang
matanda sa pagtawid.
2. Ibinaling ng estudyante ang
kanyang atensiyon sa liksyon.

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

 NG
- Gamitin kapag nagsasaad ng pagmamay-
ari ng isang bagay o katangian. (KANINO?)

Halimbawa:
1. Ang pera ng bayan ay kinurakot.
2. Ang bahay ng milyunaryo ay nagguho
dahil sa lindol.

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

 KUNG KONG
- Gamitin bilang pangatnig na panubali Nanggaling sa panghalip na panaong ko
at ito’y ginagamit sa hugnayang at inaangkopan lamang ng ng. Katumbas
pangungusap. Katumbas ito ng “if” sa ito ng “I” o “my” sa Ingles.
Ingles.
Halimbawa:
Halimbawa: 1. Gusto kong matutong mag-
1. Kung hindi ka sana nagtaas ng boses
drive.
ay hindi kayo nag-away ng iyong
.
kaibigan.

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

 MAY
-Gamitin kapag sinusundan ng Kapag sinusundan ng pandiwa.
pangalan.
Halimbawa:
Halimbawa: 1.May pupuntahan ka ba
1.May virus ang flashdrive na hiniram
mamaya?
ko.
2. May sipon ang aking kapatid.
2.May tatapusin pa akong
trabaho.

REALLY GREAT SITE |

. CREATIVE PORTFOLIO
 MAY
- kapag sinusundan ng pang-uri. kapag sinusundan ng panghalip na
panao sa kaukulang paari.
Halimbawa:
1.May mahabang buhok si Olga. Halimbawa:
2. Ang magkakaibigan ay may 1.Bawat tao ay may kanya-
mabuting pagsasamahan. kanyang katangian.
2. Masayang ipinagdiriwang ang
pista roon sa may amin.

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

.
 MAYROON
-Gamitin kapag may napapasingit na Gamitin bilang panagot sa tanong na
kataga (ingklitik) sa salitang sinusundan may.
nito.
Halimbawa:
Halimbawa: 1. May pasok ka ba? – Mayroon
1. Mayroon pa bang natirang ulam?

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

 MAYROON
-Gamitin kung nangangahulugan ng Gamitin bilang panagot sa tanong na
pagka-maykaya sa buhay. may.

Halimbawa: Halimbawa:
1. Mayroon pa bang natirang ulam? 1. May pasok ka ba? – Mayroon

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

SUBUKIN AT SUBUKAN
- Ang SUBUKIN ay nangangahulugan ng pagsusuri o pagsisiyasat sa uri, lakas o
kakayahan ng isang tao o bagay.
Halimbawa:
1. Ating subukin ang bisa ng lotion na ito.
2. Subukin mong kumain nang masustansyang gulay.

- Ang SUBUKAN ay nangangahulugan ng pagtingin upang malaman ang ginawa

ng isang tao o mga tao.
Halimbawa:
1. Susubukan natin siya para malaman natin kung saan siya pupunta.
2. Subukan mo siya upang malaman mo ang kanyang sikreto.
REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO
 PAHIRIN AT PAHIRAN
- PAHIRIN ay nangangahulugang pag-alis o pagpawi ng isang bagay.
Halimbawa:
1. Pahirin mo ang iyong pawis sa noo.

- PAHIRAN ay nangangahulugang paglagay ng isang bagay.

Halimbawa:
1. Pahiran mo ng Vicks ang kanyang likod.

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

PUNASIN AT PUNASAN
PUNASIN kapag may tatanggalin.
Halimbawa:
1. Punasin mo ang uling sa iyong pisngi.

- PAHIRAN ay nangangahulugang paglagay ng isang bagay.

Halimbawa:
1. Punasan mo ang iyong pisngi.

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

OPERAHIN AT OPERAHAN
OPERAHIN – kung binanggit ang tiyak na parte ng katawan.
Halimbawa:
1. Ooperahin ang mga mata ni Leo bukas.
2. Dok, sa Lunes ba ooperahin ang paa ni Maria?

OPERAHAN – kapag mismong tao ang tinutukoy.

Halimbawa:
1. Inoperahan na si Leo kanina.
2. Si Maria ay ooperahan sa Lunes.

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

 DIN, DAW, AT RIN, RAW
Din at Daw ang gamitin kung ang sinusundang salita nito ay nagtatapos sa
KATINIG.
Halimbawa:
1. Masakit daw ang kaniyang ulo.
2. Nakapagsulat din sa wakas ng aklat si Elma.

Rin at Raw ang gamitin kung ang sinusundang salita nito ay nagtatapos sa
PATINIG at malapatinig na “w” at “y”.
Halimbawa:
1. Si Vanessa ay katulad mo ring masipag.
2. Ikaw raw ang pipiliing lalahok sa beauty pageant.
REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO
 SUNDIN AT SUNDAN
Sundin – to follow an advice
Halimbawa:
1. Sundin mo ang mga utos niya sa ‘yo.
2. Sundin mo ang payo ko.

Sundan – to follow where one is going, or what one does.

Halimbawa:
1. Sinusundan niya ang mga palabas sa T.V.
2. Sundan mo ang kakaalis mong bisita baka maligaw.

REALLY GREAT SITE | CREATIVE PORTFOLIO

 RUBRIK
1. kaisahan ng mga kasapi
sa pagbabahagi
2. Kahusayan sa
paglalahad sa klase
3. Wasto, angkop at
komprehensibo ang
paglalahad
4. Nakasunod sa
itinakdang oras
 PAGBUO NG
PANGUNGUSAP
 PAGBUO NG
PANGUNGUSAP
Kailangan ang kaisahan ng pangungusap upang maging
epektibo ito. Kung ang bawat bahagi ng pangungusap ay
tumutulong para maihayag nang malinaw ang
pangunahing diwa nito, masasabing may kaisahan ang
pangungusap.
 Narito ang ilang paalala upang
matiyak ang kaisahan sa pagbuo ng
pangungusap.
PANGUNGUSAP - may simuno at panag-uri at buo ang
diwa
01 Tiyakin ang timbang na ideya at paralelismo sa
loob ng pangungusap.
HALIMBAWA:

DI-TIMBANG: Matapos magsitangis ay agad na nagbalot ng gamit

ang mga napaalis na iskwater.

TIMBANG: Matapos nagsitangis ay agad na nagsibalot ng gamit ang

mga napaalis na iskwater.
 Narito ang ilang paalala upang
matiyak ang kaisahan sa pagbuo ng
pangungusap.

HALIMBAWA:

1. Ang pag-inom ng tubig at matulog ay mahalaga sa

buhay ng isang tao upang makaiwas sa sakit.
 Narito ang ilang paalala upang
matiyak ang kaisahan sa pagbuo ng
pangungusap.

02 Gawing nagkakaisa ang mga aspektong

pandiwa.

HALIMBAWA:

Di-nagkakaisa: Nagsialis at nagsisiuwi na ang mga panauhin ko kanina.

Nagkakaisa: Nagsialis at nagsiuwi na ang mga panauhin ko kanina.

 Narito ang ilang paalala upang
matiyak ang kaisahan sa pagbuo ng
pangungusap.

03 Huwag pagsamahin sa pangungusap ang hindi

magkakaugnay na kaisipan
HALIMBAWA:
Maraming kaisipan: Ang pagsasayaw gaya rin ng paglalaro ng mga
bata ng taguan kung gabing walang buwan at ang pagdadama ng mga
lalaking walang magawa at nagpapalipas ng oras sa pagupitan ay tunay
na nakaaaliw.

May isang kaisipan: Ang pagsasayaw at paglalaro ng taguan ng mga

bata tuwing gabing walang buwan ay tunay na nakaaaliw.
 Narito ang ilang paalala upang
matiyak ang kaisahan sa pagbuo ng
pangungusap.

04 Gawing malinaw sa pangungusap kung alin ang

pangunahing sugnay at pantulong na sugnay.
HALIMBAWA:

Hindi Malinaw: Dahil sa ayaw ko iyon, hindi ko binili ang

sumbrero.

Malinaw: Dahil sa ayaw ko sa sumbrero, hindi ko iyon binili.

 Narito ang ilang paalala upang
matiyak ang kaisahan sa pagbuo ng
pangungusap.
Gamitin ang tinig balintiyak ng pandiwa kapag ang
05 simuno ng pangungusap ay hindi siyang gumaganap
ng kilos.

HALIMBAWA:
Mali: Si Jobelle ay binili ang relo para kay
Bernie.
Tama: Ang relo ay binili ni Jobelle para
kay Bernie.
 Narito ang ilang paalala upang
matiyak ang kaisahan sa pagbuo ng
pangungusap.

06 Huwag ilayo ang salitang panuring sa

tinuturingang salita.
HALIMBAWA:
Malayo: Maganda ang kwentong binasa
ko talaga.

Malapit: Maganda talaga ang kwentong

binasa ko.
Narito ang ilang paalala upang matiyak ang
kaisahan sa pagbuo ng pangungusap.

07 Sa Filipino, nauuna ang panag-uri kaysa sa

simuno sa karaniwang ayos ng pangungusap.

HALIMBAWA:
Di-karaniwang ayos:
Ang sariling wika ay minamahal at ginagamit
niya.
Karaniwang ayos:
Ginagamit at minamahal niya ang sariling wika.