1.

Khái niệm chào hỏi của người Việt

- Hành vi chào là hành vi dùng lời nói để bày tỏ thái độ, tình cảm của một người đối
với một người, hoặc một nhóm người khi gặp mặt hoặc khi từ biệt.
- Trong văn hóa của người Việt thì hành vi chào là một nghi thức xã giao quan trọng,
có chức năng mở đầu hoặc kết thúc mọt cuộc giao tiếp. Lời chào biểu hiện cho
phong cách con người, nề nếp gia đình, thuần phong mỹ tục của địa phương và cả
dân tộc. Chào hỏi chính là nét văn hóa, tính nhân văn của cộng đồng người Việt
Nam.
- Cách chào hỏi trong Tiếng Việt rất phong phú, đang dạng. Tùy thuộc vào vào đối
tượng, hoàn cảnh thậm chí cả ở mỗi địa phương, vùng miền cũng sẽ có cách sử
dụng các câu chào riêng biệt.

STT Cấu trúc chào trực tiếp Ví dụ

Chào khi gặp mặt

1 Động từ ngữ vi “Thưa” + Sp2 (đối tượng -

giao tiếp)

Động từ vi “Chào xin chào” - Chào!

2 Sp1 ( người nói) động từ ngữ vi “Chào/Xin - Sao đến trễ vậy?

chào” + Sp2 ( đối tượng giao tiếp) - Cháu chào bà ạ.

- Kính chào các đồng

Động từ ngữ vi (Xin) “Kính chào” + Sp2 (đối chí!
3
tượng giao tiếp) - Xin kính chào quý
vị đại biểu!

4 Sp1 (người nói) + Động từ ngữ vi “Chào - Chúng tôi hân hạnh
 chào mừng quý
khách đã đến với
mừng/chào đón” + Sp2 (đối tượng giao tiếp)
chương trình của
chúng tôi!

- Xin cho phép tôi

Xin cho phép Sp1 được gửi đến Sp2 lời chào được gửi đến quý
5
(gửi lời chào) khán giả lời chào
trân trọng nhất!

Chào khi chia tay

1 Động từ ngữ vi “thưa” + thông báo -

2 -

3 -

4 -

II. Các cách chào và thời điểm

1.Chào khi gặp gỡ và chào khi chia tay

*Chào trực tiếp:

- Hành vi chào trực tiếp có các hình thức biểu hiện được quy định chặt chẽ, do đó
dễ nhận diện trên bề mặt ngôn từ

- Theo các nhà ngôn ngữ học, chào trực tiếp là lời chào có chứa động từ vi “chào”,
“xin chào”, “kính chào”, “thưa”, “kính thưa”, ...Dựa vào kết quả khảo sát thì hành
vi chào trực tiếp khi gặp mặt được chia làm 5 kiểu và chào khi chia tay làm 4 kiểu
như sau:

*Chào gián tiếp:

- Hành vi chào gián tiếp, hay còn gọi là chào hàm ẩn, là hành vi mà người nói sử dụng
một hành vi ngôn ngữ này nhưng lại nhằm thực hiện một hiệu lực ở lời khác.

- Hành vi chào gián tiếp được biểu hiện thông qua các hành khác như: hỏi ( Bác đi chợ
sớm đấy ạ?), hô gọi (Ê, Lan!), xác nhận (Cậu đến rồi!), khen ( Áo mới đẹp thế!), chê (Ôi
trời, mặt mũi sao mà đen láng vậy!), giới thiệu (Mình là Lan. Còn bạn là...?), ...

- Theo khảo sát qua các truyện ngắn, tiểu thuyết, phim, quan sát thực tế, ghi âm,.. có thể
liệt kê được 11 biểu thức chào gián tiếp khi gặp mặt và 6 biểu thức chào gián tiếp khi
chia tay trong tiếng việt như sau:

Biểu thức chào gián tiếp khi gặp mặt trong tiếng việt

STT Biểu thức chào gián tiếp Ví dụ

1 Hô gọi - Dì Bảy!
- Con về lâu chưa vậy?

2 Hỏi/Hỏi thăm - Dạo này bố cháu khỏe không?- Dạ, bố cháu

cũng khỏe hơn rồi ạ.

3 Khen - Dạo này trắng trẻo thế!

- Thật không? Tao mới đi Hàn Quốc về.

4 Chê - Cắt tóc kiểu gì buồn cười thế không biết .

- Kệ em. Em thấy đẹp là được.

5 Tự giới thiệu - Bác Tôn ơi, quê cháu ở Long Xuyên đây!
- Vậy à? Quê bác cũng ở Long Xuyên.

6 Mời mọc - Mời chị vào đây xơi bát cơm với bọn em!
- Cả nhà cứ ăn đi, tôi đi có việc một chút.

7 Chúc tụng - Chúc ông, bà năm mới dồi dào sức khỏe,
làm ăn phát đạt!
 - Cảm ơn ông bà. Mời ông bà vào nhà chơi!

8 Thông báo - Nhài này, hết gạo rồi đấy.

- Khổ chưa, đã bò về tới nhà, giờ lại bò ra chợ
nữa à.

9 Trách móc - Quý hóa chưa kìa! Ngủ như hổ ngủ Gọi hết
cả hơi mà không ra đỡ người ta một tay...
- Có việc gì nữa đâu?

10 Xin lỗi - Xin lỗi, cô cần tìm ai?

- Thưa chị, tôi muốn hỏi về vụ xét xử vừa rồi.

11 Xin phép - Xin phép bác cho em vào nhà.

- Ừ, cậu vào đi. Lâu lắm mới thấy cậu sang.

Biểu thức chào gián tiếp khi chia tay trong tiếng việt

STT Biểu thức chào gián tiếp Ví dụ

1 Hứa hẹn -

2 Thông báo -
3 Mời mọc -
4 Chúc -
5 Đề nghị -
6 Xin phép -

2. Cách đáp lại lời chào