Khutbah I:

‫ َأْش َه ُد َأْن اَل ِاَلَه ِإاَّل اهلل َو ْح َد ُه ال َش ِر يك َله‬، ‫ َو َأْفَه َم َن ا ِبَش ِر ْيَعِة الَّنّيِب الَك رِمي‬، ‫ْاَحلْم ُد ِهلل اّلذي َه َد اَنا ُسُبَل الّس َالِم‬
‫ الّلُه َّم َص ِّل و َس ِّلْم َو باِر ْك َعَلى َس ِّيِدنا‬،‫ َو َأْش َه ُد َأّن َس ِّيَدَنا َو َنِبَّيَن ا َحُمَّم ًد ا َعْب ُد ُه َو َر سوُله‬،‫ُذو ْاَجلالِل َو اإلْك رام‬
‫َحُمّم ٍد َو َعَلى اِله َو أْص حاِبِه َو الَّتاِبعَني ِبإْح ساِن إىَل َيْو ِم الِّدين‬
‫ َق اَل ا ا يِف ْالُق اِن‬، ‫ْف ِس ِب ْق ى اِهلل َطا ِتِه َل َّلُك ْف ِل ْن‬ ‫ِص‬ ‫ِإل‬
‫ْر‬ ‫ُهلل َتَع َىل‬ ‫َو َع َع ْم ُت ُح ْو‬ ‫ أْو ْيُك ْم َو َن ْي َت َو‬،‫ َفَياأُّيَه ا ا ْخ َو ان‬: ‫َأَّم ا َبْع ُد‬
‫ َيا َأُّيَه ا اَّل ِذيَن َآَم ُن وا اَّتُق وا اهلل َو ُقوُلوا َقْو اًل‬: ‫ ِبْس ِم اِهلل الَّر ٰمْحِن الَّر ِح ْيِم‬،‫ َأُع ْو ُذ ِباِهلل ِم َن اَّلشْيَطاِن الَّر ِج ْيم‬:‫ْالَك ِر ْمي‬
‫ ُيْص ِلْح َلُك ْم َأْع َم اَلُك ْم َو َيْغِف ْر َلُك ْم ُذُنوَبُك ْم َو َمْن ُيِط ِع اهلل َو َرُس وَلُه َفَقْد َفاَز َفْو ًز ا َعِظ يًم ا‬،‫َس ِديًد ا‬
Maasyiral Muslimin Rahimakumullah
Ngawiti khutbah ing saat meniko, kulo wasiat dateng badan kulo kiambak utaminipun,
umumipun dateng panjenengan sedoyo.
Monggo kito sami ningkatake takwo dumateng Gusti Allah kanti istiqomah ngelampahi
perintahipun lan nebihi awisanipun. Saking takwo meniko kito saget pikantuk rido lan kabegjan
saking Gusti Allah.
Sholawat serto salam keaturaken dumateng Kanjeng Nabi Muhammad, sahabat lan keluargone
ingkang dados panutan kito ingdalem mahami agomo Islam. Saking Kanjeng Nabi, kito sedoyo
saget neladani akhlaq mulyo lan ngajeng syafaatipun. Ugi, nderek ajarane Kanjeng Nabi
minongko dados pertondo takwo marang Gusti Allah.
Gusti Allah dawuh:

‫َيا َاُّيَه ا اَّلِذْيَن آَم ُنْو ا اَّتُقْو ا اَهلل َح َّق ُتَق اِتِه َو َال ُمَتْو ُتَّن ِإَّال َو َأْنُتْم ُمْس ِلُمْو َن‬
Artosipun: Hei wongkang podo iman, takwoho siro kabeh marang Gusti Allah kelawan takwo
tenanan, lan ojo podo mati siro kabeh kejobo podo mlebu Islam. (Ali Imran, 102)
Wonten tafsir Ibnu Katsir dipun jelasaken maksud takwo tenanan nggih meniko penggawe taat
lan mboten bade maksiat, syukur mboten bade kufur nikmat, dzikir mboten bade supe marang
Gusti Allah.
Hadirin Ingkang Dipun Rahmati Gusti Allah
Maos Al-Quran niku kalebet ibadah paling mulyo antawisipun ibadah lintune, kados ingkang
dipun riwayataken Nu‘man ibn Basyir:
‫ َأْفَض ِع ا ِة ُأَّم يِت ِق ا ُة اْلُق آِن‬: ‫َقاَل وُل اِهلل َّلى ا َل ِه َّل‬
‫َر َء ْر‬ ‫ُل َب َد‬ ‫َص ُهلل َع ْي َو َس َم‬ ‫َرُس‬
Artosipun: sak apik-apike ibadahe umat ingsun yoiku maos Al-Quran (HR. Al-Baihaqi).
Dawuh meniko negesaken bilih maos Al-Quran niku setunggale ibadah ingkang paling mulyo,
amergi katah amal ibadah lan amal kesaenan dipun sebataken wonten Al-Quran, kados wajibe
shalat, dungo tasbih lan waosane tiyang ingkang shalat niku mundut saking Al-Quran, tegese
kedah maos Al-Quran arupi surat Al-Fatihah. Menawi mboten maos Al-Fatihah, shalate batal.
Lajeng wonten setunggal hadis ingkang dipun riwayataken Abdullah bin Mas’ud:

‫ اَل‬،‫ َو اَحلَس َنُة ِبَعْش ِر َأْم َثاَهِلا‬،‫ َمْن َقَر َأ َحْر ًفا ِم ْن ِكَت اِب الَّلِه َفَل ُه ِبِه َح َس َنٌة‬: ‫َقاَل َرُس وُل الَّل ِه َص َّلى الَّل ُه َعَلْي ِه َو َس َّلَم‬
‫ َو َلِكْن َأِلٌف َحْر ٌف َو اَل ٌم َحْر ٌف َو ِم يٌم َحْر ٌف‬، ‫َأُقوُل أمل َحْر ٌف‬
Artosipun: Kanjeng Nabi dawuh, sopo wonge maos setunggal huruf saking Al-Quran, mongko bakal
pikantuk setunggal kesaenan, lan setunggal kesaenan niki dipun tikelaken kelawan sedoso kesaeanan
ingkang madani. Tegese ingsun ora maos Alif Lam Mim setunggal huruf, ananging alif niku setunggal
huruf, lam setunggal huruf, mim setunggal huruf (HR. Tirmidzi)
Poro rawuh ingkang minulyo!
Ngaten anggenipun Kanjeng Nabi gegerihi dumateng umat ing babagan maos al-Qur’an. Amergi
pancen al-Qur’an puniko minongko cecekelanipun umat Islam ingkang ngandung pitedah
dumateng dalan leres. Milo supados menungso saged tansah remen lan raket sehinggo tansah
netepidalan leres, piyambak ipun kedah ngatah-ngatahaken anggenipun maos.
Ananging wonten ing zaman akhir puniko, katah tiyang islam ingkang boten gatos kaliyan
babagan wigatosan maos al-Qur’an. Malah wonten ingkang kagungan pemanggih bilih maos al-
Qur’an tanpa mangertosi maknanipun puniko boten wonten faedahipun. Ngaten puniko temtu
kelintu sanget. Amergi menggah ajaran islam puniko, maos al-Qur’an sinahoso boten serto
mangertosi dateng maknanipun, meniko tetep dados ibadah ingkang agung ganjaranipun. Dene
pemanggih ingkang nyasaraken kalawau haqiqatipun fitnah ingkang dipun sebar dening tiyang
kafir ingkang mawi tujuan nebihaken umat Islam saking al-Qur’an.
Sayyid Bakri bin Muhammad Syatha Ad-Dimyathi wonten kitab Kifayatul Atqiya wa Minhajul
Ashfiya mertelaaken kautamaane maos Al-Qur’an. Piyambake dawuh:
‫ِظ‬ ‫ِت‬ ‫ِت‬ ‫ِع ِت‬ ‫ِظ ِم‬ ‫ِت‬
‫َالَو ُة الُقرآِن الَع ْيِم ْن أفَض ِل ال باَدا وأْع َظِم الُقُر با وأَج ِّل الطاعا َو فْيَه ا أْج ٌر َع يٌم وَثَو اٌب َك ِر ٌمْي‬
Artosipun: Maos Al-Qur’an minongko dados salah setunggale ibadah paling unggul lan penggawe
taqarrub paling agung lan penggawe taat paling ageng. Maos Al-Quran saget pikantuk ganjaran
agung lan mulyo.
Jamaah Jumat Ingkang Sami Bebungah
Al-Quran dados mukjizate Kanjeng Nabi Muhammad ingkang saget ngapesaken tiyang kafir lan
saget paring pituduh ugi nyafaati tiyang Islam. Kanjeng Nabi dawuh:
‫ا وا اْلُق آَن ؛ َفِإَّن ْأيِت َش ِف ي ا اْلِق ا ِة ِل اِح ِبِه‬
‫ًع َيْو َم َي َم َص‬ ‫ُه َي‬ ‫ْقَرُء ْر‬
Artosipun: mocoho Al-Quran, mongko saktemene Al-Quran bakal paring syafaat marang wong sing
moco Al-Quran, sesok ing dino kiamat (HR. Ahmad)
Sinaoso mekaten, ampun ngantos kito supe kaliyan tata kramane maos Al-Quran, kados suci
awake, panggenane, ngadep kiblat, nutup aurat, ndredeg nalikane maos ayat ingkang
mertelaaken sikso lan bungah nalikane maos ayat ingkang mertelaaken nikmate Gusti Allah.
Pramilo, monggo sami ngatah-ngatahaken anggenipun maos al-Qur’an. Sinahoso sedinten
muput kito sami sibuk urusan-urusan pendamelan lan sesaminipun. Sampun ngantos wonten
dinten ingkang keliwat tanpo maos al-Qur’an.
Lan sampun supe, putra wayah kito ingkang dididik maos al-Qur’an. Supados jiwanipun tumbuh
kanthi manah remen dumateng al-Qur’an. Menawi boten sempat ndidik piyambak inggih
monggo kito lebetaken dateng taman pendidikan al-Qur’an ingkang wonten.
Dawuhipun kanjeng nabi: Khoirukum man ta’allamal qur’ana wa ‘allamahu, artosipun sak bagus
baguse siro kabeh iku wong kang sinahu al-Qur’an lan mulangake.
Wondene tiyang-tiyang ingkang sampun boten wonten kesempatan jembar kagem sinau al-
Qur’an, monggo sami sinahu waosan al-Qur’an ingkang ringkes-ringkes mawon dumateng poro
ustadz utawi kyai. Kados surat al-fatihah, al ikhlas lan sesaminipun. Sebab sinahoso ringkes
namung ugi ngandung kautamaan ingkang agung.
‫‪Kanjeng nabi dawuh: An abi hurairah r.a. anna rosululloh s.a.w. qoola fii qul huwalloohu ahad:‬‬
‫‪innahaa lata’dilu tsulusal qur’aan. Cinarito saking abu hurairah, yen kanjeng nabi dawuh‬‬
‫‪magayutan kaleh surah “qul huwallahu ahad” : surat iku bandingi sepertelune al-Quran. Mugi-‬‬
‫‪mugi kito saget istiqomah, ajeg maos Al-Quran sehinggo mbenjeng pikantuk syafaatipun. Amiin.‬‬
‫َأُعْو ُذ ِباِهلل ِم َن اَّلشْيَطاِن الَّر ِج ْيم‪ِ ،‬بْس ِم اِهلل الَّر ٰمْحِن الَّر ِح ْيِم ‪:‬‬
‫والَعْص ِر ‪ِ ،‬إَّن ٱِإْل نَٰس َلِف ى ُخ ٍر ‪ِ ،‬إاَّل ٱَّلِذي اَم ُنوا َعِم ُلوا ٱلَّٰص ِلَٰح ِت َت اَص ْو ا ِبٱَحْلِّق َت اَص ْو ا ِبٱلَّصِرْب‬
‫َو َو‬ ‫َو َو‬ ‫َن َء َو‬ ‫ْس‬ ‫َن‬
‫َب اَر َك اُهلل يِل َو َلُك ْم ىِف اْلُق ْر َاِن اْلَعِظ ْيِم َو َنَف َعْيِن َو ِاَّي اُك ْم َمِبا ِفْي ِه ِم َن اَاْلي َاِت َو الِّذ ْك ِر اَحْلِكْيِم ‪َ .‬اُقْو ُل َقْو يِل َه َذ ا‬
‫ِل اِئِر اْل ِلِم َفا ْغِف ِم ُك ِّل َذْنٍب ِاَّن اْلَغُف الَّر ِح‬ ‫ِظ‬ ‫ِف‬
‫ُم‬ ‫ْي‬ ‫ُه ُه َو ْو ُر‬ ‫َو َاْس َتْغ ُر اَهلل اْلَع ْيَم ْيِل َو َس ُمْس َنْي ْس َت ُر ْو ُه ْن‬

‫‪Khutbah II:‬‬

‫َاَحلْم ُد ِهلل ْمَحًد ا َك َم ا َاَم َر ‪َ .‬و َأْش َه ُد َاْن اَّل ِإَلَه ِإاَّل اُهلل َو ْح َد ُه َال َش ِر ْيَك َلُه ِإرَغاًم ا ِلَمْن َجَح َد ِبِه َو َك َف َر َو َأْش َه ُد َأَّن‬
‫َس ِّيَدَنا َحُمَّم ًد ا َعْب ُد ُه َو َرُس ْو ُلُه َس ِّيُد اَخلَالِئ ِق َو الَبَش ِر ‪َ .‬الَّلُه ُّم َص ِّل َو َس ِّلْم َعَلى َس ِّيِدَنا َحُمَّم ٍد َو َعَلى َاِلِه َو َص ْح ِبِه َم ا‬
‫اَّتَص َلْت َعٌنْي ِبَنَظٍر َو ُاُذٌن َخِبٍرَب ‪,‬‬

‫َأَّم ا َبْع ُد ‪َ :‬فَياَ ِعباَد اهلل ِإَّتُقْو ا اَهلل َتَعاىَل َذ ْو ا الَف اِخ َش َم ا َظَه ِم ْنَه ا َم ا بَط َح اِفُظْو ا َعَلى الَّطاَع ِة ُخ ُض ْو ِر‬
‫َو‬ ‫َن َو‬ ‫َو‬ ‫َر‬ ‫َو ُر َو‬
‫ِة ِس ِه‬ ‫ِئ ِة‬ ‫ِف ِه ِس ِه‬ ‫ِة‬ ‫ِة‬
‫اُجلُم َع َو اَجلَم اَع َو اْع َلُم وا َأَّن اَهلل َأَم َر ُك ْم ِبَأْم ٍر َبَد َأ ْي ِبَنْف َو َثىَّن َمِبَال َك اُملَس ِّبَح ِبُقْد ‪َ ،‬فَق اَل َتَع اَىل َو ْمَل‬
‫ِل‬ ‫ِذ‬ ‫ِل‬
‫َيَز ْل َقاِئًال َع ْيًم ا ِإَّن اَهلل َو َم َالِئَك َتُه ُيَص ُّلْو َن َعَلى الَّنِّيِب َياَاَّيَه ا اَّل ْيَن َأَم ُنْو ا َص ُّلْو ا َعَلْي ِه ِو َس ِّلُمْو ا َتْس ْيًم ا‪َ .‬الَّلُه َّم َص ِّل‬
‫َو َس ِّلْم َعَلى َس ِّيِدَنا َحُمَّم ٍد َو َعَلى َأِلِه َو َص ْح ِبِه َأَمجِعَنْي ‪َ ,‬الَّلُه َّم َو اْر َض َعِن اُخلَلَف اِء الَّر اِش ِدْيَن اَّل ِذْيَن َقَض ْو ا ِب اَحلِّق‬
‫ِبِع‬ ‫ِع‬ ‫ِب‬ ‫ِئ‬ ‫ِل‬ ‫ِت‬ ‫ِبِه ِد‬
‫َو َك اُنْو ا َيْع ُلْو َن َس اَدا َنا َأىِب َبْك ٍر َو ُعَمَر َو ُعْثَم اَن َو َع ٍّي َو َعْن َس ا ِر َأْص َح ا َنِبِّي َك َأَمْج َنْي َو َعِن الَّتا َنْي َو َمْن‬
‫َتِبَعُه ْم ِبِإْح َس اِن ِإىَل َيْو ِم الِّد ْيِن‬

‫ِلِم‬ ‫ِع‬ ‫ِت‬ ‫ِء ِم‬ ‫ِم ِت‬ ‫ِمِن‬ ‫ِل ِت‬ ‫ِف ِل ِلِم‬
‫الَلُه َّم اْغ ْر ْلُمْس َنْي َو اُملس َم ا َو اُملْؤ َني َو اُملْؤ َنا َاَألْحَيا ْنُه ْم َو اَألْم َو ا ‪َ .‬الَّلُه َّم َأ َّز اِإل ْس َالَم َو اُملْس َنْي‬
‫ِل‬ ‫ِلِم‬ ‫ِم‬ ‫ِل‬
‫َو َأْع ِل َك َم َتَك ِإىَل َيْو الِّد ْيِن ‪َ ,‬الَّلُه َّم اْنُص ْر َمْن َنَص َر الِّد ْيَن َو اْخ ُذ ْل َمْن َخ َذَل اُملْس َنْي ‪َ .‬الَّلُه َّم َأه ِك الَيُه ْو َد‬
‫ِف‬ ‫ِل‬
‫َو الَّنَص اَر ى َو اْلَك َف َر َة َو اْلُم ْش ِر ِكَنْي ‪َ .‬الَّلُه َّم َاِم َّنا ىِف ُدْو ِر َنا َو َأْص ْح ُو َالَة ُأَمْو ِر َنا َو اْجَع ِل الَّلُه َّم ِو َالَيَتَن ا ْيَمْن َخ اَفَك‬
‫ِم‬ ‫ِف‬ ‫ِم‬
‫َو اَّتَق اَك ‪َ .‬الَّلُه َّم اْد َفْع َعَّنا الَغَالَء َو الَو َباَء والِّر َبا َو الِّز َنا َو الَّز َالِز َل َو اْل َح َن َو ُسْو َء ال ِنَت َم ا َظَه َر ْنَه ا َو َم ا َبَطَن َعْن‬
‫ِبَلِدَنا َه َذ ا َخ اَّصًة َو َعْن َس اِئِر ِبَالِد ا سِلِم َني الَعاَّم ًة َياَر َّب الَعاَلِم َني َر َّبَنا َآِتَنا يِف الُّد ْنَيا َح َس َنًة َو يِف اَآْلِخ َر ِة َح َس َنًة‬
‫ُمل‬
‫ِقَنا َعَذ اَب الَّناِر‬
‫َو‬

‫ِعباَد اهلل ! ِإَّن اَهلل َي أُمُر ِبالَع ْد ِل َو اِإْل ْح َس اِن َو ِإْيَت اِء ِذى الُق رىَب َو َيْنَه ى َعِن الَف ْخ َش اِء َو ا ْنَك ِر َو الَبْغِي َيِعُظُك م‬
‫ِذ‬ ‫ِلِه‬ ‫ِم ُمل‬
‫ِط‬ ‫ِن ِمِه ِز‬ ‫ِظ‬ ‫َّل‬
‫َلَع ُك م َتَذ َّك ُر ْو َن ‪َ ,‬فاْذُك ُر ْو ا اَهلل الَع ْيَم َيْذ ُك ْر ُك ْم واْش ُك ُر ْو ُه َعَلى َع َي ْد ُك ْم َو اْس َأُلْو ُه ْن َفْض ُيْع ْم َو ْك ُر‬
‫َل‬ ‫ُك‬
‫ِهلل‬
‫ا َأكَبُر‬