‫استاد‪ :‬دکتر چراغی‬ ‫عنوان ‪ :‬مقدمه ای بر سالمندشناسی‬ ‫درس ‪ :‬سالمندشناسی‬

‫رفرنس‪ :‬ویدیوی جلسه اول ‪ +‬اسالید ها‬ ‫امیرحسین جمالی‬ ‫نویسنده ‪:‬‬ ‫اول‬ ‫جلسه ‪:‬‬

‫مقدمه‪:‬‬
‫بشر که هم اکنون در قرن ‪ 21‬زندگی می کند با پدیده ای به نام افزایش نرخ رشد جمعیت سالمندان مواجه شده است که‬
‫دلیلش میتواند پیشرفت هایی باشد که در قسمت تکنولوژی و علوم بهداشتی به وجود آمده‪ ،‬توجه به صنعت و غیره دست به‬
‫دست هم داده که در حال حاضر گونه ی انسانی بیشتر از سنی که برای رشد و نمو و رسیدن به بلوغ و زاد و ولد نیاز دارد‪،‬عمر‬
‫کند و از سن رشد و بلوغ و زاد و ولد پا به سنی به نام سن سالمندی یا سن سوم گذاشته‪.‬‬

‫این سن سوم شاید از نظر باروری‪ ،‬تولید اقتصادی و از نظر سیاست گزاران خیلی مزیت به حساب نیاید و به چشم یک چالش‬
‫به این سن نگاه کنند اما خواه ناخواه سراسر دنیا وارد این داستان شده اند و تفاوتی که بین کشور های توسعه یافته و‬
‫کشورهای در حال توسعه وجود دارد این است که در کشور های توسعه یافته این دوره را پشت سر گذاشته اند و خیلی از‬
‫مشکالت آن را حل کردند اما در کشورهای درحال توسعه مثل کشور خود ما همچنان در خیلی از جنبه های نظام سالمت و‬
‫اقتصادی اجتماعی دچار مشکل هستیم و تا بیست سال آینده شاهد پدیده ی سالمند شدن بیش از ‪ 30‬درصد جمعیت‬
‫خواهیم بود در صورتی که از نظر زیرساخت‪،‬منابع و هرچیزی که مرتبط با نیاز های سالمندا است دچار کمبود هستیم‪.‬پس‬
‫باید آمادگی الزم در نیروهای متخصص ایجاد شود‪.‬‬

‫‪ ‬تعریف سالمندی‬
‫از نظر زیستی پدیده سالمندی روند طبیعی و برگشت ناپذیر افت عملکرد پایه و ذخیره ای دستگاه های مختلف بدن است که از اندکی‬
‫پس از بلوغ شروع و تا مرگ ادامه پیدا میکند‪(.‬حتی از دیدگاه برخی پژوهشگران سالمندی از زمان تشکیل نطفه اتفاق می افتد‪).‬‬

‫از نظر تقویمی شروع سالمندی از ‪ 65-60‬سالگی‬

‫(زمان برخورداری از مزایای بازنشستگی از نظر قانون ‪ 65‬سالگی است اما مبنای ارائه خدمات از سوی نظام سالمت به گروه سالمند ‪60‬‬
‫سالگی است)‬

‫*به تفاوت زمانی سالمندی از نظر مفهوم زیستی و تقویمی دقت شود‬
 ‫از نظر اجتماعی سالمندی دوران بازنشستگی یا کناره گیری از فعالیت های اجتماعی است‬

‫از نظر روانشناختی سالمندی دوران بازنگری به گذشته است‬

‫فرد به دنبال اهداف در راستای پیشرفت ‪ ،‬نیست بلکه به دنبال حفظ وضعیت موجود است‪.‬‬

‫‪ ‬تعاریف با اهمیت‪:‬‬
‫پیری‪ :‬پیر شدن فرد بدون در نظر گرفتن سن تاریخی وی‬

‫(مثال دانشجو های ورودی ‪ 95‬دندانپزشکی همدان)‬

‫سالخوردگی ‪ :‬توصیف گروهی از اثرات زیان آور که منجر به کاهش عملکرد کارآمد یک موجود زنده همراه با افزایش سن میگردند و‬
‫احتمال مرگ را باال میبرند‬

‫کهولت ‪ :‬معیوب شدن جسمانی و عقلی بدن در سنین باال‬

‫سالمندی همراه با سالمت (‪)successful ageing‬‬

‫سمت مثبت طیف سالمندی به معنی عدم وجود یا وجود خفیف اختالالت عملکرد فیزیولوژیک‪،‬بدون بیماری‬

‫سالمندی فعال (‪)Active ageing‬‬

‫ارتقای کیفیت زندگی با افزایش سن و با رویکرد مثبت به سالمندی همراه با سالمتی ‪،‬استقالل ‪ ،‬مشارکت در امور زندگی و برخورداری از‬
‫امنیت رفاهی و اجتماعی‬

‫سالمندی طبیعی(‪)usual ageing‬‬

‫اختالل فیزیولوژیک یا طبیعی عملکردی مرتبط با افزایش سن بدون وجود بیماری خاص که البته فرد میتواند به زندگی و کارهای‬
‫روزمره خود بدون مشکل ادامه دهد‪.‬‬

‫سالمندی همراه با بیماری(‪)pathological ageing‬‬

‫وجود بیماری ها ی مزمن و پیشرونده همراه با افت توانایی و از دست دادن استقالل فردی در امور روزمره‬

‫‪2‬‬
 ‫سالمندی آسیب پذیر(‪)Frailty ageing‬‬

‫سمت منفی طیف سالمندی به معنی افت شدید عملکرد فیزیولوژیک و قدرت انطباق با استرس ها که سبب قرار گرفتن فرد در وضعیت‬
‫بیماری و ناتوانی میشود که نتیجه آن وابستگی کامل سالمند به مراقب است‪.‬‬

‫‪Ageism‬‬
‫اعتقاد فکری منفی و تبعیض از سوی جامعه نسبت به سالمندان‬

‫برای مثال محروم کردن فرد از خدمات اجتماعی و رفاهی به واسطه سن باال‬

‫سالمندی بیماری نیست و تحت تاثیر دو سری عوامل است‪:‬‬

‫‪ ‬عوامل داخلی نظیر ژنتیک‬

‫‪ ‬عوامل خارجی نظیر محیط و وضعیت رفاهی‬

‫که در نتیجه این عوامل آنچه در سالمندی افراد مختلف رخ میدهد متفاوت خواهد بود‬

‫در سالمندشناسی هدف این است که ‪:‬‬

‫با بکارگیری روش های پیشگیری مناسب ‪ ،‬مراقبت ها و خدمات به موقع میتوان از اختالالت و معلولیت های سالمندی تا میزان قابل‬
‫توجهی جلوگیری کرد و کیفیت زندگی در این دوره زندگی را بهبود بخشید‬

‫در این جلسه تنها به توضیح تعاریف باال پرداخته شد و اشاره ای به مباحث دیگر موجود در اسالید این جلسه نشد ‪ ،‬در‬
‫هر حال مباحثی که استاد اشاره ای به آن نکرده را در پایین اضافه کردم تا اگر مایل بودین مطالعه کنید ‪.‬‬

‫‪3‬‬
4
5
6