GIỚI THIỆU CHUNG

VẬT LIỆU
TINH THỂ HỌC

tranhaiung@gmail.com
 Tổng quát

• Hơn 50.000 vật liệu

• Làm thế nào để chọn vật liệu phù hợp tốt nhất mục đích
sử dụng?
• Sai lầm khi chọn vật liệu có thể gây ra thảm họa.
– Tàu hàng bị vỡ đôi trên biển vì chọn sai độ bền gãy của thép
– Chiếc máy bay Comet bị mất do chọn sai độ bền mỏi
• Tính chất vật liệu là rất quan trọng
• Phân loại vật liệu: Kim loại và Hợp kim [] Polyme []
Gốm sứ [] Vật liệu tổng hợp [] Vật liệu tự nhiên (gỗ /
da)
 Ví dụ lựa chọn vật liệu

Ví dụ 1: Lựa chọn vật liệu cho tuốc nơ vít cầm tay

• Trục và lưỡi: Thép cacbon cao (vì mô đun cao)
– Mô đun: khả năng vật liệu chống lại biến dáng đàn hồi khi bị
uốn
– Độ bền chảy: khả năng chịu uốn hoặc xoắn cao
– Độ cứng: cao
– Độ bền gãy: cao
 Ví dụ lựa chọn vật liệu

Ví dụ 1: Lựa chọn vật liệu cho tuốc nơ vít cầm tay

• Tay cầm: Nhựa (PMMA) - Gỗ
– PMMA: dễ chế tạo, lý do thẩm mỹ, mật độ thấp, giá rẻ
 Ví dụ lựa chọn vật liệu

Ví dụ 2: Động cơ Aero Turbofan cho máy bay lớn

 Ví dụ lựa chọn vật liệu

Ví dụ 2: Động cơ Aero Turbofan cho máy bay lớn

• Cánh Turbofan: hợp kim titan: mô đun, độ bền chảy, độ
bền gãy, mài mòn bề mặt, ăn mòn, khối lượng riêng
• Cánh turbine: chịu khoảng 950oC, đòi hỏi khả năng
chống mài mòn và quá trình oxy hóa. Hợp kim niken là
phù hợp
• Điện cực đánh lửa của bugi: yêu cầu khả năng chịu mỏi
do nhiệt, mài mòn, quá trình oxy hóa, ăn mòn. Hợp kim
vonfram là phù hợp.
• Cách nhiệt: yêu cầu khả năng chịu mỏi do nhiệt, ăn
mòn, oxy hóa. Oxit nhôm là phù hợp.
 Ví dụ lựa chọn vật liệu

Ví dụ 3: thuyền buồm
• Thân tàu: GFRP
• Cột buồm: hợp kim
nhôm
• Cánh buồm và dây
thừng: Terylene,
Kevlar
• Composite nhân tạo:
GFRP, BFRP, CFRP
 Phân loại Vật liệu

Phân loại vật liệu kỹ thuật - 1

hop kim sat

gang

Nhua nhiet ran Nhua nhiet deo

 Phân loại Vật liệu

Phân loại vật liệu kỹ thuật - 2

 Phân loại Vật liệu

Phân loại vật liệu kỹ thuật - 3

Chat dan hoi


• Polymer
• Kim loại và hợp kim
– Sắt và thép
– Nhôm và các hợp kim của
nó
– Đồng và hợp kim của nó
– Niken và các hợp kim của
nó
– Titan và các hợp kim của
nó
Phân loại Vật liệu
– Polyethylene (PE)
– Polymethylmethacrylat
(Acrylic và PMMA)
– Nylon, Polyamide (PA)
– Polystyrene (PS)
– Polyurethane (PU)
– Polyvinylchloride (PVC)
– Polyethylene tetraphthalate
(PET)
– Polyethylether Ketone
(PEEK)
– Epoxies (EP)
– Chất đàn hồi, chẳng hạn như
cao su tự nhiên (NR)
 Phân loại Vật liệu

• Gốm sứ và kính • Composite

– Alumina (Al2O3, emery, – Sợi thủy tinh (GFRP)
sapphire) – Polyme gia cố bằng sợi
– Magiê (MgO) carbon (CFRP)
– Kính Silica (SO2) và silicat – Polyme đã làm đầy
– Silicon carbide (SiC) – Cermets
– Silicon nitride (Si3N4) • Nguyên liệu tự nhiên
– Xi măng và bê tông – Gỗ
– Da
– Bông / len / lụa
– Xương
 Tính chất vật liệu
Phân loại tính chất vật liệu
• Tính kinh tế:
– Giá và tính khả dụng
– Khả năng tái chế
• Tính chất vật lý chung
– Tỷ trọng
• Cơ khí
– Mô đun
– Độ bền chảy và kéo
– Độ cứng
– Độ bền gãy
– Độ bền mỏi
– Độ bền rão
– Giảm xóc
 Tính chất vật liệu
Phân loại tính chất vật liệu
• Nhiệt
– Dẫn nhiệt
– Nhiệt dung riêng
– Hệ số giãn nở nhiệt
• Điện và từ tính
– Điện trở suất
– Hằng số điện môi
– Tính thấm từ
 Tính chất vật liệu
Phân loại tính chất vật liệu
• Tác động đến môi trường
– Quá trình oxy hóa
– Ăn mòn
– Mài mòn
• Sản xuất
– Dễ sản xuất
– Dễ hàn
– Gia công
• Thẩm mỹ
– Màu sắc
– Kết cấu
– Cảm nhận
 Tính chất vật liệu
Sử dụng Vật liệu Giá 1 tấn
Xây dựng cơ bản Gỗ, bê tông, kết cấu thép US $ 75-750
Kỹ thuật vừa và Kim loại, hợp kim và US $ 750-7,500
nhẹ polyme cho máy bay, ô tô,
thiết bị gia dụng
Vật liệu đặc biệt Hợp kim cánh tuabin, US $ 7.500-75.000
composite tiên tiến (CFRP,
BRFP), v.v.
Vòng bi sapphire, điểm tiếp
Kim loại quý xúc bạc, vàng vi mạch US $ 75,000-l5m

Kim cương công Dụng cụ cắt và đánh bóng > US $ 15m

nghiệp
 Thiết kế vật liệu
Tính chất vật liệu

Tính chất có sẵn Tính chất phụ thuộc

Tính chất Giá

Cơ khí Mức độ có sẵn

Tính chất THIẾT Tính chất

phi cơ khí KẾ Sản xuất

Tính chất Tính chất

Bề mặt Thẩm mỹ
 Tổng quan tinh thể học
• Cấu trúc tinh thể - vật chất có một hình dạng lặp đi lặp
lại
– Các cấu trúc không tinh thể hoặc vô định hình không có hình
dạng lặp đi lặp lại
– Hệ thống Xtal - không có cấu trúc nhưng có tiềm năng tạo cấu
trúc
– FCC, BCC và HCP - cấu trúc Xtal phổ biến cho kim loại
• Định danh: Nút, phương và mặt tinh thể trong Xtals
• Nhiễu xạ tia X và cấu trúc Xtal
 Tinh thể học
Không dày đặc, xếp ngẫu nhiên Energy

typical neighbor
bond length

typical neighbor r
bond energy

Energy
Dày đặc, xếp có trật tự
typical neighbor
bond length

typical neighbor r
bond energy

Dày đặc, sắp xếp có cấu trúc có xu hướng có

năng lượng thấp hơn và do đó ổn định hơn
 Tổng quan tinh thể học

Sắp xếp có tính lặp của nguyên tử / ion trên khoảng

cách lớn so với nguyên tử
Cấu trúc tinh thể
Dẫn đến cấu trúc hiển thị  Trật tự trong phạm vi
dài  Có thể đo lường và định lượng

Tất cả các kim loại, nhiều đồ gốm và một

số polyme đều thể hiện “Năng lượng Liên
kết Cao” và Cấu trúc chặt chẽ hơn
 Tổng quan tinh thể học
Vật liệu mất trật tự trong khoảng cách dài

Những cấu trúc năng

lượng liên kết thấp
hơn trong sắp xếp kém
Vật liệu vô định hình dày đặc này có thể
được tìm thấy trong
các kim loại hoặc
“thủy tinh” và nhiều
“chất dẻo”
 Cấu trúc tinh thể
Các hệ thống tinh thể - Một số định nghĩa
• Ô cơ sở: khối lượng lặp đi lặp lại nhỏ nhất chứa mẫu
lưới hoàn chỉnh của một tinh thể.

Đã có 7 hệ thống tinh thể đối xứng

khác nhau
Các hệ thống này được xây dựng
bằng cách thay đổi các thông số
mạng:
a, b và c là độ dài cạnh
,  và  là các góc đồng trục
 Cấu trúc tinh thể
Các hệ thống tinh thể: Cấu trúc tinh thể được chia thành
các nhóm theo hình học ô cơ sở (đối xứng).

Hệ thống Kích thước Góc giữa Hình dạng

tinh thể theo trục các trục ô cơ sở

Lập phương

Sáu phương

Bốn phương
 Cấu trúc tinh thể
Hệ thống Kích thước Góc giữa Hình dạng
tinh thể theo trục các trục ô cơ sở

Ba phương

Trực thoi

Đơn tà

Tam tà
 Cấu trúc tinh thể
14 mạng tinh thể
 Cấu trúc tinh thể
Các cấu trúc tinh thể kim loại
• Có xu hướng được sắp xếp dày đặc.
• Lý do sắp xếp dày đặc:
- Thông thường, chỉ có một phần tử có mặt, vì vậy tất cả nguyên
tử có bán kính là như nhau.
- Liên kết kim loại không có tính định hướng.
- Khoảng cách nguyên tử gần nhất có xu hướng nhỏ để giảm
năng lượng liên kết.
- Đám mây điện tử che phủ nhân của các nguyên tử
• Có cấu trúc tinh thể đơn giản nhất.
 Cấu trúc tinh thể
Cấu trúc lập phương đơn giản (SC) Simple Cubic
• Hiếm do mật độ sắp xếp thấp (chỉ có Po - Polonium - có
cấu trúc này)
• Hướng sắp xếp là các cạnh hình lập phương.

Số phối trí = 6
(số nguyên tử gần nhất) cho mỗi
nguyên tử như đã thấy
 Cấu trúc tinh thể
Bán kính nguyên tử của một số kim loại
 Cấu trúc tinh thể
Atomic Packing Factor (APF) Mật độ thể tích
Volume of atoms in unit cell*
APF =
Volume of unit cell

• APF cho cấu trúc lập phương đơn giản = 0,52 volume
atoms atom
4
unit cell 1 p (0.5a) 3
3
a
R=0.5a a3 volume
unit cell
close-packed directions Here: a = Rat*2
1 nguyên tử / ô cơ sở Where Rat is the ‘handbook’
atomic radius
 Cấu trúc tinh thể
Cấu trúc lập phương tâm khối (BCC) Body-centered Cubic
• Các nguyên tử chạm vào nhau theo đường chéo hình
khối trong một ô đơn vị. Ví dụ: Cr, W, Fe (),
Tantalum, Molybdenum

• Số phối trí = 8 2 nguyên tử trong 1 ô cơ sở

 Cấu trúc tinh thể

3a

2a

R Close-packed directions:
APF = 0.68 a length = 4R = 3 a

atoms volume
4
unit cell 2 p ( 3a/4) 3
3 atom
APF =
volume
a3
unit cell
 Cấu trúc tinh thể
Cấu trúc lập phương tâm diện (FCC) Face-centered Cubic
• Các nguyên tử chạm vào nhau dọc theo các đường chéo
trên mặt. Ví dụ: Al, Cu, Au, Pb, Ni, Pt, Ag

• Số phối trí = 12 4 nguyên tử trong 1 ô cơ sở

 Cấu trúc tinh thể

2a

a
APF = 0.74

atoms volume
4
unit cell 4 p ( 2a/4) 3
3 atom
APF =
volume
a3
unit cell
 Cấu trúc tinh thể
Cấu trúc sáu phương (HCP) Hexagonal Close-packed

• Ví dụ: Cd, Mg, Ti, Zn

Chiếu 3D Chiếu 2D

A sites Top layer

c
B sites Middle layer
A sites
Bottom layer
a

• Số phối trí = 12  6 nguyên tử trong 1 ô cơ sở

• APF=0.74  c/a=1.633 (lý tưởng)
 Cấu trúc tinh thể
Chúng ta thấy rằng cả FCC & HCP là các sơ đồ sắp xếp
có mật độ cao nhất (APF = 0.74)
 Cấu trúc tinh thể
Khối lượng riêng lý thuyết
Mass of Atoms in Unit Cell
Density =  =
Total Volume of Unit Cell

 = nA
VC NA

Với n = number of atoms/unit cell

A = atomic weight
VC = Volume of unit cell = a3 for cubic
NA = Avogadro’s number
= 6.023 x 1023 atoms/mol
 Cấu trúc tinh thể

• Ví dụ: Cr (BCC)
A = 52.00 g/mol
R = 0.125 nm
n=2
 a = 4R/3 = 0.2887 nm
R
a
atoms theoretical = 7.18 g/cm3
g
unit cell 2 52.00
mol actual = 7.19 g/cm3
=
a 3 6.023 x 1023
volume atoms
unit cell mol
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Các vị trí trong mạng: tọa độ của nút mạng
z
111 Tọa độ nút mạng của trung tâm ô
c cơ sở
a/2, b/2, c/2 ½½½

000
y Tọa độ nút mạng của góc đi qua
a b tâm ô cơ sở 111
x 
z 2c
 Chuyển dịch: số nguyên lần của
hằng số mạng  vị trí giống
hệt nhau trong một ô cơ sở khác
 
b y
b
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Phương tinh thể

z 1. Vector được định vị lại (nếu cần thiết) để

đi qua gốc ô cơ sở
2. Xác định điểm còn lại của đường thẳng
(đối với các trục chính của ô cơ sở) theo
kích thước ô cơ sở a, b và c
3. Điều chỉnh thành giá trị số nguyên nhỏ
y nhất
4. Biểu diễn phương bằng dấu ngoặc
x vuông, không có dấu phẩy [uvw]
Ví dụ: 1,0, ½  2,0,1  [201]
-1,1,1  [111] Gạch ngang trên đầu của số
biểu thị dấu âm
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Phương tinh thể

x y z
a/2 b 0c
Vị trí điểm đến:
Theo kích thước cơ sở a,b and c: ½ 1 0
Số nguyên nhỏ nhất: 1 2 0
Kết quả trình bày [120]
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Mật độ thẳng - được tính toán theo một phương nào đó
[uvw]
Số nguyên tử
Linear Density of Atoms  LD =
Chiều dài của vector

[110]

Ví dụ: Xác định LD của nhôm

theo vector [110] với a=0.405nm

# ng.tử
2 -1
a LD = = 3.5 nm
length 2a
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Xác định góc giữa 2 phương tinh thể:

 
-1  u1u2  v1v2  w1w2 
 = Cos
 
   
u12  v12  w12  u22  v22  w22  
Trong đó ui’s, vi & wi’s là “Chỉ số Miller” của các phương
được đề cập

Lưu ý: Nếu một phương có cùng chỉ số Miller như mặt phẳng,
nghĩa là nó vuông góc với mặt phẳng đó
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Phương tinh thể của HCP
1. Vector Thay đổi vị trí vector (nếu cần
z
thiết) để đi qua gốc ô cơ sở
2. Xác định vị trí hướng theo kích thước ô
cơ sở a1, a2, a3 hoặc c
3. Điều chỉnh thành giá trị số nguyên nhỏ
nhất
a2 4. Biễu diễn bằng dấu ngoặc vuông,
không có dấu phẩy [uvtw]
a2
a3
-
a2 -a3
a1 2

Ví dụ: ½, ½,-1,0  [1120] a3

a1
2

a1
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Phương tinh thể của HCP
Tinh thể sáu phương
4 tham số tọa độ mạng Miller-Bravais có liên quan đến các chỉ số
hướng (tức là, u'v'w ') trong mạng Bravais '3 không gian‘ như sau.

z
[ u 'v 'w ' ]  [ uvtw ]
1
u = ( 2 u ' - v ')
3
a2 1
v = ( 2 v ' - u ')
3
-
a3 t = - (u + v )
a1
w = w'
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Định nghĩa các mặt tinh thể:
• Chỉ số Miller: Xác định nghịch đảo của giao điểm của
các trục với mặt đang xét, bỏ các phân số và lấy bội số
chung.
• Tất cả các mặt phẳng song song đều có cùng các chỉ số
Miller.
• Thuật toán (trong mạng khối lập phương là trực tiếp)
1. Tìm giao điểm của mặt phẳng với trục theo ô cơ sở a, b, c
2. Lấy nghịch đảo của giao điểm
3. Rút gọn đến giá trị số nguyên nhỏ nhất
4. Biểu diện bằng dấu ngoặc đơn, không dấu phẩy, (hkl) 
nhóm {hkl}
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Định nghĩa các mặt tinh thể - hệ mặt tinh thể:
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Định nghĩa các tinh thể: z
Ví dụ a b c
1. Giao điểm 1 1  c
2. Nghịch đảo 1/1 1/1 1/
1 1 0
3. Rút gọn 1 1 0 y
a b
4. Chỉ số Miller (110)
x
z
Ví dụ a b c
1. Giao điểm 1/2   c
2. Nghịch đảo 1/½ 1/ 1/
2 0 0
3. Rút gọn 1 0 0
y
4. Chỉ số Miller (100) a b
x
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Định nghĩa các mặt tinh thể:
z
Ví dụ a b c c
1. Giao điểm 1/2 1 3/4 
2. Nghịch đảo 1/½ 1/1 1/¾
2 1 4/3  y

3. Rút gọn 6 3 4 a b

4. Chỉ số Miller (634) x

Hệ mặt tinh thể {hkl}

Ví dụ: {100} = (100), (010), (001), (100), (010), (001)

 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Xác định chỉ số Miller của mặt tinh thể trong hình:

x y z
Giao điểm a -b c/2
Giao điểm theo thông số mạng  -1 1/2
Nghịch đảo 0 -1 2
Rút gọn
Chỉ số Miller (012)
 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
Xác định chỉ số Miller của mặt tinh thể trong hệ HCP:
z

Ví dụ a1 a2 a3 c
1. Giao điểm 1  -1 1
2. Nghịch đảo 1 1/ -1 1
1 0 -1 1 a2

3. Rút gọn 1 0 -1 1
a3

4. Chỉ số Miller (1011) a1

 Biểu diễn cấu trúc tinh thể
• Xem xét một nguyên tử sắp xếp trong các mặt tinh thể -
những nguyên tử có cùng cách sắp xếp với nguyên tử
xem xét sẽ tương đương nhau và thuộc về một hệ mặt
tinh thể
• Lá sắt có thể được sử dụng như một chất xúc tác. Việc
sắp xếp nguyên tử của các mặt tinh thể cho thấy nó rất
quan trọng.
a) Vẽ mặt phẳng tinh thể (100) và (111) cho Fe.
b) Tính toán mật độ phẳng cho từng mặt phẳng.
 Mật độ mặt của Fe trong mặt tinh thể (100)
Ở T < 912oC sắt có cấu trúc BCC

2D repeat unit
(100)
a=4 3R
3

Bán kính Fe R = 0.1241 nm

atoms
2D repeat unit 1
1 atoms atoms
= 19
Planar Density = 2 = 12.1 = 1.2 x 10
area a2 4 3 nm2 m2
R
2D repeat unit 3
Nguyên tử: hoàn toàn chứa và tập trung vào / trên mặt phẳng trong phạm vi ô cơ
sở, diện tích mặt phẳng ô cơ sở
 Mật độ mặt của Fe trong mặt tinh thể (111)
Mặt phẳng (111) 1/2 atom centered on plane/ unit cell

2a atoms in plane
atoms above plane
atoms below plane

3
h= a
2

Area 2D Unit: ½ hb = ½*[(3/2)a][(2)a]=1/2(3)a2=8R2/(3)

atoms
2D repeat unit 3*1/6
atoms = atoms
Planar Density = = 7.0 0.70 x 1019
2
nm m2
area 8R 2
2D repeat unit 3
 Ô cơ sở của (CsCl) hiển thị (a) vị trí ion và hai ion cho mỗi nút
mạng và (b) các ion kích thước đầy đủ. Lưu ý rằng cặp Cs + −Cl−
được kết hợp với một điểm mạng đã cho không phải là một phân tử
bởi vì liên kết ion là không định hướng và bởi vì một Cs + đã cho
được liên kết như nhau với tám Cl − liền kề lân cận, và ngược lại
Cấu trúc natri clorua (NaCl) cho thấy (a) vị trí ion trong một ô cơ
sở, (b) các ion kích thước đầy đủ và (c) nhiều ô cơ sở lân cận.
Ô cơ sở của Fluorite (CaF2) (a) vị trí ion trong một ô cơ sở, (b)
các ion kích thước đầy đủ
Ô cơ sở của cristobalite (SiO2) (a) vị trí ion trong một ô cơ sở, (b)
các ion kích thước đầy đủ (c) Liên kết của bốn phương SiO44-.
Mỗi cấu trúc bốn phương có một Si4+ ở trung tâm và O2- ở mỗi
góc của cấu trúc bốn phương và chia xẻ với các cấu trúc bốn
phương gần bên lân cận
SiO2 có nhiều dạng tinh thể tùy theo nhiệt độ, khi được gia nhiệt
từ nhiệt độ phòng đến nóng chảy có nhiều cách liên kết các cấu
trúc bốn phương với nhau
 Đa hình trong kim loại
• Hai hoặc nhiều cấu trúc tinh thể khác nhau cho cùng một
vật liệu (allotropy / đa hình)
Hệ Fe:
titanium
liquid
 (HCP), (BCC)-Ti
1538ºC
BCC -Fe
carbon:
diamond, graphite 1394ºC
FCC -Fe
912ºC
BCC -Fe
Các ô cơ sở corundum (Al2O3) được hiển thị chồng lên việc xếp
chồng lặp lại các lớp của các ion O2− sếp chặt. Các ion Al3+ lấp
đầy hai phần ba diện tích nhỏ (bát diện) giữa các lớp lân cận.
Hình ảnh của ô cơ sở kaolinite 2(OH)4Al2Si2O5.
Hình ảnh qua kính hiển vi
điện tử truyền dẫn của cấu
trúc của tiểu cầu đất sét.
Cấu trúc vi mô này là một
biểu hiện của cấu trúc tinh
thể xếp theo lớp
Cấu trúc của graphite
(a) Phân tử C60 (buckyball).
(b) Dãy trụ của các vòng lục
giác của phân tử carbon
(buckytube).
Bố trí chuỗi polyme trong tế bào đơn vị của polyethylene. Các
quả cầu tối là các nguyên tử cacbon và các quả cầu ánh sáng là
các nguyên tử hydro. Kích thước của đơn vị là 0,25 nm x 0,494
nm × 0,741 nm.
Mô hình mẫu các chuỗi polyme gấp lại xuất hiện trong các tiểu
cầu tinh thể mỏng của polyethylene.
 Ô cơ sở của Kim cương (a) vị trí nguyên tử. Có hai nguyên tử
cho mỗi điểm mạng (lưu ý ví dụ được nêu). Mỗi nguyên tử được
phối hợp tứ diện. (b) Sắp xếp thực tế của các nguyên tử cỡ lớn
liên kết với ô cơ sở
 Ô cơ sở (ZnS) hiển thị (a) vị trí ion. Có hai ion trên mỗi điểm
mạng (lưu ý ví dụ được nêu). So sánh cấu trúc này với cấu trúc
khối kim cương (b) Sắp xếp thực tế của các ion kích thước đầy đủ
được liên kết với ô cơ sở.
 Khối lượng riêng của các loại vật liệu
Tổng quát Graphite/
metals > ceramics > polymers
Metals/ Composites/
Ceramics/ Polymers
Alloys fibers
Semicond
30

20 Platinum *GFRE, CFRE, & AFRE are Glass,

Gold, W
Kim loại có Tantalum Carbon, & Aramid Fiber-Reinforced
Epoxy composites (values based on
• Sắp xếp gần nhau 60% volume fraction of aligned fibers
10 Silver, Mo in an epoxy matrix).
(liên kết kim loại) Cu,Ni
Steels
• thường có khối lượng lớn Tin, Zinc
Zirconia
5
Ceramics có
 (g/cm 3)
Titanium
4 Al oxide
Diamond
• sắp xếp ít gần nhau hơn 3 Si nitride
Aluminum Glass -soda Glass fibers
• thường là nguyên tố nhẹ Concrete
Silicon PTFE GFRE*
2 Carbon fibers
Polymers có Magnesium G raphite
Silicone CFRE *
A ramid fibers
PVC
• mật độ sắp xếp thấp PET
PC
AFRE *
1
(thường vô định hình) H DPE, PS
PP, LDPE
• Các nguyên tố nhẹ (C,H,O)
0.5
Composites có 0.4
Wood

• các giá trị trung gian 0.3

 Đa tinh thể
Anisotropic
Hầu hết vật liệu kỹ thuật là đa tinh thể

1 mm

• Tấm Nb-Hf-W có mối hàn tia điện tử. Isotropic

• Mỗi "hạt" là một tinh thể đơn.
• Nếu các hạt được định hướng ngẫu nhiên,
các thuộc tính thành phần tổng thể không có tính định
hướng.
• Kích cỡ hạt dao động từ 1 nm đến 2 cm
 Đơn tinh thể và đa tinh thể
• Đơn tinh thể E (diagonal) = 273 GPa
-Tính chất thay đổi theo
hướng anisotropic.
-Ví dụ: Mô đun đàn hồi
(E) Fe BCC
E (edge) = 125 GPa
• Đa tinh thể
-Tính chất có thể / có thể không 200 mm
thay đổi theo hướng.
-Nếu hạt là ngẫu nhiên
theo định hướng: đẳng hướng.
(Epoly iron = 210 GPa)
-Nếu hạt được kết cấu,
không đẳng hướng.
Ảnh hưởng của tính không đẳng hướng:
 Nhiễu xạ tia X

• Khớp nhiễu xạ phải có các khoảng cách so sánh với bước

sóng của bức xạ nhiễu xạ.
• Không thể giải quyết khoảng cách  
• Khoảng cách là khoảng cách giữa các mặt phẳng song song
của các nguyên tử.
 Nhiễu xạ tia X

X-ray
n
intensity d = 2 sin 
(from c
detector)

c
 Nhiễu xạ tia X để xác định cấu trúc tinh
• Tia X bị phản xạ bởi mặt phẳng tinh thể
thể

reflections must
be in phase for
a detectable signal!
extra  Adapted from Fig. 3.19,
 
distance
Callister 7e.
traveled
by wave “2” spacing
d between
planes

Đo góc tới hạn, c, cho

phép tính toán khoảng X-ray
n
cách phẳng, d. intensity d=
(from 2 sin c
For Cubic Crystals: detector)
d hkl =
a 
h2  k 2  l 2 c
h, k, l are Miller Indices
Thiết bị nhiễu xạ tia X
 Mẫu nhiễu xạ tia X
z z z
c c c

y (110) y y
a b a b a b
Intensity (relative)

x x x (211)

(200)

Diffraction angle 2

Diffraction pattern for polycrystalline -iron (BCC)

Nhiễu xạ trong tinh thể lập phương
 TÓM TẮT
• Các nguyên tử có thể tập hợp thành tinh thể hoặc cấu
trúc vô định hình.
• Các cấu trúc tinh thể kim loại phổ biến là FCC, BCC, và
HCP. Số phối trí và hệ số sắp xếp nguyên tử tương tự
cho cả cấu trúc tinh thể FCC và HCP.
• Có thể dự đoán mật độ của vật liệu, miễn là biết được
trọng lượng nguyên tử, bán kính nguyên tử và hình học
tinh thể (ví dụ: FCC, BCC, HCP).
• Các nút, phương và mặt tinh thể được chỉ định theo các
sơ đồ lập chỉ mục. Các phương và mặt tinh thể có liên
quan đế mật độ thẳng và mật độ mặt tinh thể.
 TÓM TẮT
• Vật liệu có thể là đơn hoặc đa tinh thể. Tính chất vật liệu
thường thay đổi với tinh thể đơn định hướng (tức là
chúng không đẳng hướng), nhưng nói chung không định
hướng (tức là chúng là đẳng hướng) trong đa tinh thể với
các hạt được định hướng ngẫu nhiên.
• Một số vật liệu có thể có nhiều kết cấu tinh thể. Điều này
được gọi là đa hình (hoặc allotropy).
• Nhiễu xạ tia X được sử dụng cho cấu trúc tinh thể và xác
định khoảng cách giữa các mặt tinh thể.
• Xác định khối lương riêng lý thuyết của đồng
(fcc, 0.1278nm, 63.55g/mol), cô ban (hcp,
0.1253nm, 59.93g/mol), mô líp đen (bcc,
0.1363nm, 96.94g/mol)