VLHK - VDQuy - Chuong V - Co Hoc VL Composite

04-Mar-15
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

VIỆN CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC
BỘ MÔN KỸ THUẬT HÀNG KHÔNG VÀ VŨ TRỤ
Bài giảng:
Vật liệu Hàng không
Chương 5: Cơ học vật liệu Composite
BM. KT Hàng không và Vũ trụ, TS. Vũ Đình Quý

Viện Cơ khí Động lực Mobile: 0987 015 666
VP : 205-C8 Email: vudinhquy.hust@gmail.com
ĐT : 043 869 25 25
Email: bmktkhvt.hust@gmail.com
Nội dung
Chương 0: Mở đầu, giới thiệu môn học

Chương I: Tổng quan về vật liệu Hàng không
Chương II: Tổng quan về vật liệu Composite
Chương III: Công nghệ chế tạo vật liệu Composite
Chương IV: Cơ học vật liệu
Chương V: Cơ học vật liệu Composite
Chương VI: Tính toán kết cấu vật liệu Composite
Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

TS. Vũ Đình Quý 2
Dept. of Aeronautical and Space Engineering
1
04-Mar-15
5.0: Giới thiệu chung

5.1: Composite đồng phương
5.2: Composite trực hướng
5.3: Composite lệch trục
5.4: Bài toán ứng suất phẳng
Tổng kết

5.0 Giới thiệu chung
Nhắc lại: phân loại vật liệu composite

Tính toán kết cấu:
Vật liệu composite sợi dài, dạng tấm, nhiều lớp

2
04-Mar-15
5.1. Vật liệu composite đồng phương
Vật liệu composite đồng phương cấu tạo từ các

sợi nằm song song trong nhựa.
Đặc điểm: có một trục đối xứng (// với sợi)
Đối xứng tròn xoay, đẳng hướng ngang

a. Ma trận độ cứng, độ mềm (5 hằng số độc lập)

C C12 C12 0 0 0 
 1   11  1 
  C12 C22 C23 0 0 0   Ma trận độ
 2
 2  C C23 C22 0 0 0  
3   12   3  cứng
  C22  C23  
 4   0 0 0
2
0 0   4 
5      5 hằng số độc lập:
  0 0 0 0 C66 0  5 
 6   0 0 0 0 0

C66   6 
 C11 C12 C22 C23 C66
hoặc
  1   S11 S12 S12 0 0 0   1  S11 S12 S 22 S 23 S66
   S S 22 S 23 0 0 0   2 
 2   12
  3   S12 S 23 S 22 0 0 0   3  Ma trận độ
  .  mềm
 4   0 0 0 2( S 22  S 23 ) 0 0   4 
 5   0 0 0 0 S 66 0   5 
     
  6   0 0 0 0 0 S 66   6 
Xác định các hằng số ma trận độ cứng, độ mềm?

3
04-Mar-15
b. Tính ma trận độ cứng qua modul kỹ thuật
 Các thí nghiệm cơ bản:

 Thí nghiệm kéo đơn theo phương dọc, ngang
 Thí nghiệm cắt
Thí nghiệm cơ học
Lực Ứng suất Biến dạng

(đo được)
Modul kỹ thuật
 Thí nghiệm kéo đơn theo phương 1 (kéo dọc)

1  0;i  1  i  0
 Tác dụng lực (ứng suất)

 Đo được biến dạng theo
phương 1 và 2
1 
E1  ; 12   2
1 1
4
04-Mar-15

1  0;i  1  i  0
1
1 
E1
2
12  
1
1
 2  12  1  12 
E1
3
13  
1
1
3  13  1  13 
E1


1  0;i  1  i  0 Quan hệ ứng suất – biến dạng
C C12 C12 0 0 0 
1   11  1 
 0  C12 C22 C 23 0 0 0  
 2
  C C23 C22 0 0 0  
 0   12  3 
  C22  C23  
0  0 0 0 0 0  4 
2
0   
  0 0 0 0 C66 0  5 
0  0 
 0 0 0 0 C66   6 
5
04-Mar-15

 C122 
 1   C11  2  1
 C22  C23 
C12  C122  1
2  3   1 E1   C11  2 
C22  C23  C22  C23  S11
1  S11 1  12 
C12
  12
S
C22  C23 S11
 2   3  S12 1
4  5  6  0

 Thí nghiệm kéo đơn theo phương 2 (kéo ngang)

2  0;i  2  i  0
2
2 
E2
1
21  
2
2
1  21   2  21 
E2
3
23  
2
2
3  23   2  23 
E2

6
04-Mar-15

C C12 C12 0 0 0 
 0   11  1 
  C12 C22 C 23 0 0 0  
 2
 2  C C23 C22 0 0 0  
 0   12  3 
  C22  C23  
0  0 0 0 0 0  4 
2
0   
  0 0 0 0 C66 0  5 
0  0 
 0 0 0 0 C66   6 

 C 2 (C  2C23 )  C11C232  1
E2  C22  12 22 2 
 C12  C11C22  S 22
C12 (C23  C22 ) S12 C122  C11C23
 21     S 23
C122  C11C22 S22  23   C 2  C C   S
12 11 22 22

7
04-Mar-15
 Thí nghiệm cắt dọc theo mặt (1,3)
5  0
i  0 i  5
1
G12  C66 
S66

 Thí nghiệm cắt ngang theo mặt (2,3)
4  0
i  0 i  4
C22  C23 1
G23  
2 2( S 22  S 23 )
E2
G23 
2(1   23 )

8
04-Mar-15
 Thí nghiệm nén thủy tĩnh

2  3   p
4  5  6  0
1  0;  1  0 (bỏ qua biến dạng dọc)
Mô đun nén theo phương ngang:

C 22  C 23 1
Kn  Kn 
2 S122
2( S 22  S 23  2 )
C11  E1 S11
Kn 
4 122

 Biểu diễn Môdun kỹ thuật theo hằng số độ cứng, độ mềm

2C122 1
E1  C11  
C22  C23 S11
C122 (C 22  C 23 )  C11C 23
2
1
E 2  C 22  
C12  C11C 22
2
S 22
C12 (C23  C22 ) S
 21    12
C12  C11C22
2
S 22
C122  C11C23 S 1
 23    23 G12  C66 
C122  C11C22 S 22 S66
C22  C23 1 C22  C23 1

G23   Kn  
2 2( S22  S23 ) 2 S122
2( S 22  S23  2 )
S11

9
04-Mar-15
 Biểu diễn hằng số độ cứng, độ mềm theo Môdun kỹ thuật

Hằng số độ cứng: Hằng số độ mềm:
C11  E1  4 K n
2 1  12
12 S11  S12  
E1 E1
C12  2 K n 12
S 22 
1  23
C22  G23  K n S 23  
E2 E2
C23  G23  K n 1
S 66 
C 66  G12 G12
Mô đun kỹ thuật Thí nghiệm cơ học

(kéo đơn, cắt, nén thủy tĩnh)
E1 , E2 , v12 , v23 , G12

 Bài toán: Xác định lý thuyết các mô đun đàn hồi của
vật liệu composite đồng phương khi biết tính chất của
vật liệu nền (nhựa), vật liệu tăng cường (sợi)
E1 , E2 , v12 , v23 , G12  ???

Khi biết
Es , vs , Gs , En , vn , Gn , Vs
Tính chất sợi Tính chất nhựa
Tỉ lệ thể tích sợi

10
04-Mar-15
Xác định lý thuyết các mô đun đàn hồi

2
hn/2 Nền
hs Sợi
1
hn/2 Nền
3
 Thí nghiệm kéo dọc (phương sợi)
 Thí nghiệm kéo ngang (vuỗng góc với sợi)
 Thí nghiệm cắt dọc (1,2)


 Thí nghiệm kéo dọc (phương sợi)
1   s   n 2
 s  E s  s  E s 1
 n  E n n  E n  1 1
F   1S   s S s   n S n
Ss S
1   s   n n   sVs   n (1  Vs )
S S
E11  E s sVs  E n n (1  Vs )
E1  E sVs  E n (1  Vs )

11
04-Mar-15

Modun Young dọc: Modun Young ngang:
E1  E sVs  En (1  Vs ) 1 Vs 1  Vs
 
Hệ số poisson:
E2 E s En
 12   sVs  n (1  Vs ) E2 1

En E 
Mô đun cắt dọc: 1   n  1 Vs
 Es 
1 V 1  Vs
 s 
G12 G s Gn

Bài tập 5.1-1: Một vật liệu composite được tạo thành từ
sợi thủy tinh và nền nhựa. Các hằng số mô đun kỹ thuật của
sợi và nhựa là:
E n  4, 62GPa;  n  0,36
E s  233GPa; s  0, 20
Biết tỷ lệ thể tích của sợi là Vs = 60%. Hãy xác định các mô
đun kỹ thuật của lớp composite.

12
04-Mar-15

Tổng kết

5.2. Vật liệu composite trực hướng
 Vật liệu composite trực hướng – có 3 mặt đối xứng

13
04-Mar-15
 Vật liệu trực hướng – có 3 mặt đối xứng

Vật liệu composite cốt vải

Vật liệu trực hướng – có 3 mặt đối xứng
 1   C11 C12 C13 0 0 0  1 

   C C22 C23 0 0 0   2 
 2   12  
3  C13 C23 C33 0 0 0  3 
   
 4   0 0 0 C44 0 0   23 
 5   0 0 0 0 C55 0  13 
    
 6   0 0 0 0 0 C66   12 
a. Ma trận độ cứng (9 hằng số độc lập)
14
04-Mar-15
Quan hệ giữa C và S
S22  S33  S223 1 S13S23  S12S33

C11  ; C 44  ; C12 
S S44 S
S33  S11  S132 1 S12S23  S13S22
C 22  ; C55  ; C13 
S S55 S
S11  S22  S122 1 S12S13  S23S11
C33  ; C66  ; C 23 
S S66 S
S  S11S22S33  S11S223  S22S132  S33S122  2S12S23S13

c. Tính ma trận độ cứng qua modul kỹ thuật

C11 
1   23 32  1
 E
1 
   3123  E1   12  32 13  E 2
C12  21
 C11 C12 C13 0 0 0  1  1 
C C 22 C23 0 0 0   31  2132  E1  13  12 23  E 3
 21  C13  
C31 C32 C33 0 0 0  1  1 
  1  1331  E 2
0 0 0 C44 0 0  C 22 
0 0 0 0 C55 0  1 

0 0 0 0 0

C66  C 23 
 32  12 31  E 2  23  2113  E 3


1  1 
C33 
 12 21  3
1    E
1 
C 44  G 23 C55  G13 C66  G12
  12 21  2332  3113

15
04-Mar-15
d. Tính ma trận độ mềm qua modul kỹ thuật
1 21 31
S11  S12   S13  
S11 S12 S13 0 0 0 E1 E2 E3
S S S 0 0 0
 21 22 23
 12 1 32
S21   S22  S23  
S31 S32 S33 0 0 0 E1 E2 E3
 
0 0 0 S44 0 0 13 23 1
0 S31   S32   S33 
0 0 0 S55 0  E1 E2 E3
 
0 0 0 0 0 S66  1 1 1
S44  S55  S66 
G 23 G13 G12


Bài giảng:

Viện Cơ khí Động lực Di động: 0987 015 666
ĐT : 043 869 25 25
16
04-Mar-15
Quan hệ
Ứng suất – Biến dạng
Ma trận độ cứng, độ mềm

[C], [S]: 5 hằng số độc lập
(1, 2, 3): hệ quy chiếu sợi
(1’,2’,3’
Mô đun kỹ thuật =x,y,z): hệ quy chiếu tấm
Các thí nghiệm Tính chất sợi,

cơ học nhựa

Nội dung


17
04-Mar-15

Tổng kết

5.3. Vật liệu composite lệch trục
 Vật liệu composite cốt sợi dạng tấm nhiều lớp được sử dụng phổ biến
trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt trong ngành hàng không.
 Một tấm composite thường gồm nhiều lớp có sợi định hướng theo
phương khác nhau.
 Để tính toán kết cấu của tấm composite nhiều lớp  đưa các lớp về hệ
quy chiếu chung của tấm  thực hiện phép quay một góc θ (hoặc – θ)
quanh trục (3=z) (x, y ,z)
(1, 2, 3) (1’, 2’ ,3’)
Hệ quy chiếu lớp Hệ quy chiếu tấm
z
y
x

18
04-Mar-15
 Chuyển đổi hệ cơ sở  cos sin  0

 a11 a12 a13  A    sin  cos 0 
A  a ij    a21 a22 a23   0 0 1 
 a31 a32 a33  Phép quay
góc θ quanh
trục (3)
Trong đó, aij là cosin chỉ phương của góc 3=3’=z
  2’=y
hợp bởi trục mới ei và trục cũ e j
2
 =A A t
dạng ten-xơ 9 thành phần
 =A At
θ 1’=x
   T 
   T  dạng véc-tơ 6 thành phần 1
Phép quay góc θ quanh trục (3)

 cos 2 sin 2  0 0 0 2sin  cos  3=3’=z
 
 sin  cos 2 2sin  cos 
2
0 0 0 2’=y
2
 0 0 1 0 0 0 
T   
 0 0 0 cos  sin  0 
θ 1’=x
 0 0 0 sin  cos 0  1
 
  sin  cos sin  cos cos   sin  
2 2
0 0 0
 cos 2 sin 2  0 0 0 sin  cos 

 
 sin  cos 2  sin  cos 
2
0 0 0
 0 0 1 0 0 0 
T   
 0 0 0 cos  sin  0 
 0 0 0 sin  cos 0 
 
 2sin  cos 2sin  cos cos   sin  
2 2
0 0 0

19
04-Mar-15
 Phép quay góc θ quanh trục (3)

 Trường hợp biết trạng thái ứng suất (biến
dạng) trong một hệ tọa độ, cần xác định trạng 3=3’=z
thái ứng suất (biến dạng) trong hệ tọa độ khác 2’=y
2
   T 
dạng véc tơ 6 thành phần θ 1’=x
   T 
1
 Trường hợp biết trạng thái ứng suất (biến
dạng) trong một hệ tọa độ, cần xác định trạng
thái biến dạng (ứng suất) trong hệ tọa độ khác
 cần xác định ma trận độ mềm (độ cứng)
trong hệ tọa độ mới
   C  
 C   T CT ; S   T ST
1 1

 S  
 Phép quay góc θ quanh trục (3)
C   T CT1  Quy ước dấu θ : Theo quy tắc

bàn tay phải, vặn nút chai, đinh ốc
S   T ST1
3=3’=z
 Phép quay góc –θ quanh trục (3)
2’=y
2
C   T CT 1
θ 1’=x
S   T1 ST
1

20
04-Mar-15
Dạng của ma trận độ cứng, độ mềm sau phép

quay (trong hệ tọa độ tấm):
 C11 C12 C13 0 0 C16 
C  Trang 112-114
C22 C23 0 0 C26 
 12   Bảng 10.1-10.4
 C13 C23 C33 0 0 C36 
 
0 0 0 C44 C45 0  S11 S12
 S13 0 0 S16 
0 C45 C55 0  S S S

0 0
 0 0 S26 
 C26 C36 C66   12 22 23

C16 0 0
S13 S23 S33 0 0 S36 
 
0 0 0 S44 S45 0 
Vật liệu đơn nghiêng 0 0 0 S45 S55 0 
 
S16 S26 S36 0 0 S66 

Bảng 1:
Hằng số độ cứng của vật liệu composite đồng phương lệch trục
C11  C11 cos 4   C22 sin 4   2(C12  2C66 ) sin 2  cos 2 
C12   C11  C22  4C66  sin 2  cos 2   C12 (cos 4   sin 4  )
C13  C12 cos 2   C23 sin 2  ; C14  0;
C16  (C11  C12  2C66 ) sin  cos3   (C12  C22  2C66 ) sin 3  cos 
  C11 sin 4   2(C12  2C66 ) sin 2  cos 2   C22 cos 4 
C   T CT1
C22
  C12 sin 2   C23cos 2 ; C24
C23   0; C25
  0;
  (C11  C12  2C66 ) sin 3  cos   (C12  C22  2C66 ) sin  cos3 
C26
  C22 ; C34
C33   0; C36
  (C12  C23 ) sin  cos 
C22  C23 C  C23
 
C44   (C66  22
cos 2   C66sin 2 ; C45 ) sin  cos  ; C46  0;
2 2
C  C23
  22
C55 sin 2  C66 cos 2  ; C56 0
2
  C11  C22  2(C12  C66 )  sin 2  cos 2   C66 (cos 4   sin 4  )
C66

21
04-Mar-15
Bảng 2:
Hằng số độ mềm của vật liệu composite đồng phương lệch trục
S11  S11 cos 4   S 22 sin 4   (2 S12  S66 ) sin 2  cos 2 

S12   S11  S 22  S66  sin 2  cos 2   S12 (cos 4   sin 4  )
S13  S12 cos 2   S 23 sin 2  ; S14  0; S15  0;
S16   2( S11  S12 )  S66  sin  cos3    2( S12  S 22 )  S66  sin 3  cos 
  S11 sin 4   (2 S12  S66 ) sin 2  cos 2   S 22 cos 4 
S 22 S   T ST1
  S12 sin 2   S 23cos 2 ; S 24
S 23   0; S 25
  0;
   2( S11  S12 )  S66  sin 3  cos    2( S12  S 22 )  S66  sin  cos3 
S 26
  S 22 ; S34
S33   0; S35
  0; S36
  2( S12  S 23 ) sin  cos 
S 44    S66  2( S 22  S 23 )  sin  cos  ; S46
  2( S22  S 23 ) cos 2   S66sin 2 ; S 45   0;
  2( S 22  S 23 )sin 2  S66 cos 2  ; S56
S55  0
  2  2( S11  S 22  2 S12 )  S66 )  sin 2  cos 2   S66 (cos 4   sin 4  )
S66

Bảng 3:
Hằng số độ cứng của vật liệu composite trực hướng lệch trục
C11  C11 cos 4   C22 sin 4   2(C12  2C66 ) sin 2  cos 2 

C12   C11  C22  4C66  sin 2  cos 2   C12 (cos 4   sin 4  )
C13  C12 cos 2   C23 sin 2  ; C14  0;
C16  (C11  C12  2C66 ) sin  cos3   (C12  C22  2C66 ) sin 3  cos 
  C11 sin 4   2(C12  2C66 ) sin 2  cos 2   C22 cos 4 
C22 C   T CT1
  C13 sin 2   C23cos 2 ; C24
C23   0; C25
  0;
  (C11  C12  2C66 ) sin 3  cos   (C12  C22  2C66 ) sin  cos3 
C26
  C33 ; C34
C33   0; C35
  0; C36   (C13  C23 ) sin  cos 
  C44 cos 2   C55sin 2 ; C45
C44   (C55  C44 ) sin  cos  ; C46
  0;
  C44sin 2  C55 cos 2  ; C56
C55  0
  C11  C22  2(C12  C66 )  sin 2  cos 2   C66 (cos 4   sin 4  )
C66

22
04-Mar-15
Bảng 4:
Hằng số độ mềm của vật liệu composite trực hướng lệch trục
S13  S13 cos 2   S23 sin 2  ; S14  0; S15  0;
  S11 sin 4   (2S12  S66 ) sin 2  cos 2   S 22 cos 4 
S 22 S   T ST1
  S13 sin 2   S 23cos 2 ; S 24
S 23   0; S 25
  0;
S 26
  S33 ; S34
S33   0; S35
  0; S36
  2( S13  S 23 ) sin  cos 
  S 44 cos 2   S55sin 2 ; S 45
S 44   ( S55  S 44 ) sin  cos  ; S 46
  0;
  S 44sin 2  S55 cos 2  ; S56
S55  0
  2  2( S11  S 22  2 S12 )  S66 ) sin 2  cos 2   S66 (cos 4   sin 4  )
S66

Quan hệ ứng suất, biến dạng trong hệ tọa độ tấm

 xx  C11 C12 C13 0 0 C16   xx 
     
 yy  C12 C22 C23 0 0 C26    yy 

 zz  C13 C23 C33 0 0 C36    zz  Quan hệ Ứng suất- Biến dạng
   
  yz   0 0 0 C44 C45 0   yz  Ma trận độ cứng
  xz   0 0 0 C45 C55 0   xz 
    
 xy  C16 C26 C36 0 0 C66    xy 
 xx  S11  S12 S13 0 0 S16   xx 

     
 yy   12 S S S 0 0 S26   yy 
22 23

  zz  S13
 S23 S33 0 0 S36    zz  Quan hệ Biến dạng - Ứng suất
   

 yz   0 0 0 S
44
S45 0   yz  Ma trận độ mềm
  xz   0 0 0 S45 S55 0  xz 
    
  xy  S16 S26 S36 0 0 S66   xy 

23
04-Mar-15
Bài tập 5.3-1: Cho tấm composite có bề dày 1mm gồm 4

lớp giống hệt nhau có sợi định hướng theo phương hợp với trục
x một góc θ = 30º. Trạng thái ứng suất tại điểm P, trong hệ tọa
độ đồng phương là: 100 200 600  
   200 500 400 ( MPa)
 600 400 0 
Biết các mô đun kỹ thuật đồng phương của vật liệu composite
này là:
E1 = 155GPa; E2 = 12GPa; v12 = 0,25; v23 = 0,3; G12 = 4,4GPa;
1. Xác định trạng thái biến dạng tại điểm đó trong hệ trục tọa độ
đồng phương.
2. Xác định trạng thái biến dạng tại điểm đó trong hệ tọa độ
chung của tấm composite.
Tính toán lý thuyết Mô đun kỹ thuật của vật liệu

composite lệch trục (mô đun lệch trục)
Bài toán: Biết các mô đun kỹ thuật của vật liệu
composite đồng phương (E1,E2,v12,v13, G13, G12).
Xác định mô đun kỹ thuật của vật liệu composite lệch trục
(Ex, Ey, vxy, vxz, Gxz, Gxy).
(E1,E2,v12,v13, G13, G12) (Ex, Ey, vxy, vxz, Gxz, Gxy)?

24
04-Mar-15

(E1;E2;v12;v13; G13;G12) ? (Ex; Ey; vxy; vxz; Gxz; Gxy)
Phép biến đổi tọa độ

(Cij; Sij) (C’ij; S’ij)
Hệ tọa độ đồng phương Hệ tọa độ chung của tấm
(1,2,3) (x,y,z) =(1’,2’,3’)

Tính toán lý thuyết Mô đun lệch trục

 Thí nghiệm kéo theo phương x (kéo dọc)
1   xx  0;i  1  i  0  xx  S11 S12
   
S13 0 0 S16  xx 
 yy  S12 S22
 S23 0 0 S26  0 
 
  zz  S13 S23 S33 0 0 S36  0 
 xx 1    
E xx     yz   0 0 0 S44 S45 0  0 
 xx S11   xz   0 0 0 S45 S55 0  0 
    
  xy  S16 S26 S36 0 0 S66   0 
 xx  S11  xx
1
Ex
 S11  S11 cos 4   S 22 sin 4   (2 S12  S66 )sin 2  cos 2   yy  S12  xx
1 1 1
 cos 4   sin 4   (
1 v
 2 12 )sin 2  cos 2 
 zz  S13  xx
E x E1 E2 G12 E1
 yz   xz  0
 xy  S16  xx
25
04-Mar-15

 Thí nghiệm kéo theo phương x (kéo dọc)
1   xx  0;i  1  i  0  xx  S11 S12
   
S13 0 0 S16  xx 
 yy  S12 S22
 S23 0 0 S26  0 
 
  zz  S13 S23 S33 0 0 S36  0 
   
S S   yz   0 0 0 S44 S45 0  0 
 xy   12 ; xz   13   xz   0 0 0 S45 S55 0  0 
S11 S11     
  xy  S16 S26 S36 0 0 S66   0 
 xx  S11  xx
  1 1 1  2 
 xy  Ex  12 (cos 4   sin 4  )      sin  cos   ;
2
 yy  S12  xx
E
 1  1
E E2 G12  
 
 xz  Ex  12 cos 2   23 sin 2  
  zz  S13  xx
 E1 E2   yz   xz  0
 xy  S16  xx

 Thí nghiệm kéo theo phương y (kéo ngang)
2   yy  0;i  2  i  0  xx  S11 S12
   
 S13 0 0 S16  0 

 yy  S12 S22 S23 0
 0 S26  xx 
 
  zz  S13 S23 S33 0 0 S36  0 
   
  yz   0 0 0 S44 S45 0  0 
  xz   0 0 0 S45 S55 0  0 
    
  xy  S16 S26 S36 0 0 S66   0 
 xx  S12  yy
  yy
 yy  S22
1 1 1 1 v
  sin 4   cos 4   (
 S22  2 12 )sin 2  cos 2 
Ey E1 E2 G12 E1   yy
 zz  S 23
 yz   xz  0
  yy
 xy  S26
26
04-Mar-15

 Thí nghiệm cắt trong mặt phẳng lớp vật liệu
6   xy  0;i  6  i  0  xx  S11 S12
   
 S13 0 0 S16   0 
 

 yy  S12 S22 S23 0
 0 S26   0 

  zz  S13
 S23 S33 0 0 S36   0 
   
  yz   0 0 0 S44 S45 0  0 
  xz   0 0 0 S45 S55 0  0 
    
  xy  S16 S26 S36 0 0 S66   xy 
 xx  S16  xy
 xy 1
Gxy     xy
 xy S66  yy  S26
1 2
 ( 
 S66
2 v
 4 12 
1
) sin 2  cos 2  
1
 sin 4   cos4     xy
 zz  S36
Gxy E1 E2 E1 G12 G12
 yz   xz  0
  xy
 xy  S66

 Thí nghiệm cắt ngang
5   xz  0;i  5  i  0  xx  S11 S12
   
 S13 0 0 S16  0 

 yy  S12 S22 S23 0
 0 S26  0 
 
  zz  S13 S23 S33 0 0 S36  0 
   
  yz   0 0 0 S44 S45 0  0 
  xz   0 0 0 S45 S55 0  xz 
    
  xy  S16 S26 S36 0 0 S66   0 
 xz 1
Gxz  
 xz S55  xx  0;  yy  0;  zz  0
1 1 1
 
 S55 sin 2   cos 2   yz  S 45
  xz
Gxz G23 G13
1 2(1  23 ) 2 1  xz  S55
  xz
 sin   cos 2 
Gxz E2 G13  xy  0

27
04-Mar-15

(E1,E2,v12, (Ex, Ey, vxy,
v13, G13;G12) vxz; Gxz; Gxy)
1 1 1 1 v
 cos 4   sin 4   (  2 12 ) sin 2  cos 2 
E x E1 E2 G12 E1
1 1 1 1 v
  sin 4   cos 4   (
 S 22  2 12 ) sin 2  cos 2 
Ey E1 E2 G12 E1
Mối liên hệ Mô đun lệch trục
  1 1 1  2  – Mô đun đồng phương
 xy  Ex  12 (cos 4   sin 4  )      sin  cos   ;
2
 E1  E1 E2 G12  
  
 xz  Ex  12 cos 2   23 sin 2  
 E1 E2 
1 2 2 1 1
Gxy

 S66  2( 
E1 E2
v12
4 
E1 G12
)sin 2  cos 2  
G12
 sin 4   cos4  
1 2(1  23 ) 2 1
 sin   cos 2 
Gxz E2 G13
Bài tập 5.3-2: Mô đun có hướng của một composite

đồng phương biến đổi như sau :
Ex = 46 GPa khi (θ = 0°), Ex = 10 GPa khi θ = 90° và Ex =
15 GPa khi θ = 30°.
1. Xác định Ex khi θ = 45°
2. Cho ν12 = 0,3; xác định G12

28
04-Mar-15
Bài tập 5.3-2 : Mô đun có hướng của một composite

Ex = 46 GPa khi (θ = 0°), Ex = 10 GPa khi θ = 90° và Ex =
15 GPa khi θ = 30°.
1. Xác định Ex khi θ = 45°
2. Cho ν12 = 0,3; xác định G12
1 1 1 1 v
 cos 4   sin 4   (  2 12 ) sin 2  cos 2 
E x E1 E2 G12 E1

Bài tập 5.3-3: Mô đun có hướng của một compozit

Exx = 159 GPa khi θ = 0°, Exx = 14 GPa khi θ = 90° và Gxy =
12,3 GPa khi θ = 45°.
a) Xác định ν12.
b) Cho G12 = 4,8 GPa, xác định Gxy khi θ = 60°

29
04-Mar-15
Bài tập 5.3-3: Mô đun có hướng của một compozit

Exx = 159 GPa khi θ = 0°, Exx = 14 GPa khi θ = 90° và Gxy =
12,3 GPa khi θ = 45°.
a) Xác định ν12.
b) Cho G12 = 4,8 GPa, xác định Gxy khi θ = 60°
1 1 1 1 v
 cos 4   sin 4   (  2 12 ) sin 2  cos 2 
E x E1 E2 G12 E1
1 2 2 1 1
Gxy
  2( 
 S66
E1 E2
v
 4 12 
E1 G12
)sin 2  cos 2  
G12
 sin 4   cos 4  


Bài giảng:

Viện Cơ khí Động lực Mobile: 0987 015 666
ĐT : 043 869 25 25
30
04-Mar-15
Nội dung



Tổng kết

31
04-Mar-15
5.4. Bài toán ứng suất phẳng
5.4.1. Giới thiệu

 Vật liệu cốt sợi được sử dụng cho các kết cấu dạng thanh, tấm,
vỏ trụ và một số kết cấu khác
 Đặc trưng chung của các kết cấu là kích thước hình học ở 1
phương nhỏ hơn nhiều so với 2 phương kia
 3 trong số 6 thành phần ứng suất thường nhỏ hơn nhiều so với 3
thành phần còn lại  bỏ qua các thành phần ứng suất này
3’=z
2’=y
1’=x
Bề dày (phương z) rất nhỏ so với 2 kích thước còn lại
5.4.1. Giới thiệu

Ví dụ: khi các thành phần ứng suất theo phương 3 rất nhỏ so với 2
phương còn lại, có thể bỏ qua các ứng suất theo phương 3
 1 
 
 11 12 0  2
 0
22 0  
 21  0
 0 0 0  0
 
 6 

32
04-Mar-15
5.4.2. Các sai số

 Sai số khi phân tích tại các điểm sát biên
 Các ứng suất 3, 4 = 23, 5 = 13 dẫn đến sự tách lớp
 Các mối liên kết có thể không được mô hình hóa
 Độ bền chất dính kết hay vấn đề về tương tác có thể
không được đánh giá
 Một số thành phần ứng suất được cho bằng 0 mà không
tính toán đến độ lớn của chúng.

5.4.3. Trường hợp composite lệch trục

3=3’=z
2’=y
2 (1,2,3): hệ trục theo phương sợi
(1’,2’,3’)=(x,y,z): hệ trục của tấm
θ 1’=x
1
Quan hệ biến dạng - ứng suất:
 xx  S11 S12 S13 0 0 S16   xx   1  S 11  1  S12  2  S16  6

     
 yy   12 S S S 0 0 S26   yy   2  S 12  1  S 22  2  S 26
  6
22 23

  zz  S13 S23 S33 0 0 S36    zz 
     3  S13  1  S 23  2  S 36  6
  yz   0 0 0 S44 S45 0   yz 
  xz   0 0 0 S45 S55 0  xz   4   5  0
    
 S26 S36 0
  xy  S16 0 S66   xy   6  S 16  1  S 26  2  S 66
  6

33
04-Mar-15
Ma trận độ mềm thu gọn:
 1  S11 S12 S16   1 

    
2   S12 S22 S26  2 
   
6  S16 S26 S66  6 
 3'  S13'  1'  S 23'  2'  S 36'  6'


Quan hệ ứng suất – biến dạng:
 1   C11 C12 C13 0 0 C16  1 
  C C22 C23 0 0 C26 2   1'  C11'  1'  C12'  2'  C13'  3'  S16'  6'
 2   12  
 0  C13 C23 C33 0 0 C36 3   2'  C12'  1'  C 22'  2'  C 23'  3'  S 26
'
 6'
   
0  0 0 0 C44 C45 0  0  0  C13'  1'  C 23
'
 2'  C 33'  3'  S 36'  6'
0  0 0 0 C45 C55 0  0   6'  C13'  1'  C 23'  2'  C 33'  3'  S 36'  6'
    
6  C16 C26 C36 0 0 C66 6 
Tính được  3 theo  1;  2 ;  6 Ma trận độ

cứng thu gọn

34
04-Mar-15

Ma trận độ cứng thu gọn:
 1   Q11 Q12 Q16   1 

     C i3 .C 3 j
2   Q12
 Q22 Q26  2  Q ij  C ij 
 C 33
  Q Q26 Q66  6 
 6   16 Q ij  Q ji ; i , j  1, 2, 6
1
 3'   '
(C13' 1'  C23
'
 2'  C36'  6' )
C33

5.4.3. Composite đồng phương (Trong hệ trục chính

của vật liệu)
(1,2,3): hệ trục theo phương sợi
3=3’=z
2’=y (1’,2’,3’)=(x,y,z): hệ trục của tấm
2
θ 1’=x θ = 0º (1,2,3) = (1’,2’,3’)=(x,y,z

1
S16  S16  0; S26

  S26  0
 1  S11 S12 0   1 
    
 2   S21 S22 0   2  và  3  S13 1  S23 2
   0 0 S66  6 
 6 

35
04-Mar-15
5.4.3. Composite đồng phương (Trong hệ trục chính

của vật liệu)
3=3’=z
2’=y (1’,2’,3’)=(x,y,z): hệ trục của tấm
2
θ 1’=x C132 S22 E1

Q11  C11   
1 C33 S11S22  S122 1  12 21
θ = 0º (1,2,3) = (1’,2’,3’)=(x,y,z C13C 23 S12 12 E 2 21E1
Q12  C12    
C33 S11S22  S122 1  12 21 1  12 21
 1   Q11 Q12 0   1  C 223 S11 E2
    
2   Q 21 Q 22 0   2  Q 22  C 22 
C33
 
S11S22  S122 1  12 21

   0 0 Q 66   6 
 6  1
Q66  C66   G12
S66
1
3   ( C 1 3 1  C 2 3 2 ) Mối liên hệ giữa hằng số độ cứng thu
C 33
gọn và mô đun kỹ thuật
5.4.4. Mối liên hệ giữa hằng số độ cứng lệch trục và đồng

phương 3=3’=z
2’=y
2 (1,2,3): hệ trục theo phương sợi
θ 1’=x
Q11  Q11 cos 4   Q22 sin 4   2(Q12  2Q66 ) sin 2  cos 2 

Q12   Q11  Q22  4Q66  sin 2  cos 2   Q12 (cos 4   sin 4  )
Q16  (Q11  Q12  2Q66 ) sin  cos3   (Q12  Q22  2Q66 ) sin 3  cos 
  Q11 sin 4   2(Q12  2Q66 ) sin 2  cos 2   Q22 cos 4 
Q22
  (Q11  Q12  2Q66 ) sin 3  cos   (Q12  Q22  2Q66 ) sin  cos3 
Q26
  Q11  Q22  2(Q12  Q66 )  sin 2  cos 2   Q66 (cos 4   sin 4  )
Q66

36
04-Mar-15
Kết luận:
3=3’=z
2’=y
2
θ 1’=x
1
Trường hợp ứng suất phẳng:
Ma trận độ cứng (độ mềm) thu gọn 3x3
Trong hệ tọa độ của tấm Q’ij
Trong hệ tọa độ chính (phương sợi) Qij
Q’ij tính theo Qij; Qij tính qua các mô đun kỹ thuật (E1,E2,v12,G12)
Các mô đun kỹ thuật được xác định bằng thực nghiệm trong hệ tọa độ
chính hoặc tính lý thuyết gần đúng qua các mô đun kỹ thuật của sợi,
nhựa


(E1;E2;v12;v13; G13;G12) ? (Ex; Ey; vxy; vxz; Gxz; Gxy)
Phép biến đổi tọa độ

(Qij; Sij) (Q’ij; S’ij)
Hệ tọa độ đồng phương Hệ tọa độ chung của tấm
(1,2,3) (x,y,z) =(1’,2’,3’)

37
04-Mar-15
Bài tập 5.4-1:

Cho một lớp đồng phương chịu trạng thái biến dạng trong mặt phẳng
(x,y) như sau:
Ɛxx = 0,01; Ɛyy = -0,005; Ɛxy = 0,02
Phương của sợi hợp với phương x một góc: θ=30º. Cho các hằng số
đàn hồi của lớp vật liệu composite:
E1 = 40GPa; E2 = 10GPa; v12 = 0.32; G12 = 4.5GPa;
Giả thiết trạng thái ứng suất của lớp vật liệu là phẳng, hãy xác định:
1) Ứng suất trong hệ trục (x,y)
2) Ứng suất trong hệ trục chính (1,2) của lớp vật liệu

 Ứng suất trong hệ trục chính (1,2) của lớp vật

liệu
  1   cos  sin 2  2sin  cos   xx 

2
    
  2    sin  cos 2 2sin  cos   yy 
2
    sin  cos sin  cos cos 2  sin 2    xy 

 12  
Với θ = 30°

38
04-Mar-15
Bài tập 5.4-2:

Một lớp vật liệu composite đồng phương được tạo thành từ
nhựa A và sợi B có các tính chất như sau:
E A  2,5GPa; A  0,3; GA  10GPa;
EB  73GPa; B  0, 22; GB  3,5GPa
Lớp composite trên chịu trạng thái ứng suất phẳng trong mặt
phẳng (x,y) như sau:
σxx = 8 MPa, σyy = 4 MPa, σxy = -6 MPa
Phương của sợi làm với phương x một góc θ = 60°.
Biết sợi chiếm 60% về thể tích, hãy:
1) Xác định εxx, εyy, γxy
2) Xác định biến dạng trong hệ trục chính của lớp vật liệu.
Bài tập 5.4-2:

E1  E sVs  En (1  Vs )
1 Vs 1  Vs
  E1=44.8 (GPa);
E2 E s En E2=5.94 (GPa);
v12=0.25;
 12   sVs  n (1  Vs ) G12=4,73 (GPa)
1 V 1  Vs
 s 
G12 G s Gn

39
04-Mar-15
1
S11 
E1
 12
S12    0.022 0.006 0 
E1 
S   0.006 0.168 0  (GPa 1 )
1
S 22 
E2  0 0 0.211
1
S 66 
G12

Bài tập 5.4-2:

  S11 sin 4   (2 S12  S66 ) sin 2  cos 2   S 22 cos 4 
S 22
S 26
  2  2( S11  S 22  2 S12 )  S66 ) sin 2  cos 2   S66 (cos 4   sin 4  )
S66
 0.133 0.007 0.063

S    0.007 0.060 0.065 (GPa 1 )
 0.063 0.065 0.204 

40
04-Mar-15
Bài tập 5.4-2:
 1  S11 S12 S16   1 

    
2   S12 S22 S26  2 
  S S S   
 6   16 26 66   6 
 1.39 
 
   0.57  .103
1.96 
 

2) Xác định biến dạng trong hệ trục chính của lớp vật liệu.
 Sử dụng ma trận biến đổi tọa độ
 cos 2 sin 2  0 0 0 sin  cos 

 
 sin  cos 2  sin  cos 
2
0 0 0
 0 0 1 0 0 0 
T   
 0 0 0 cos  sin  0 
 0 0 0 sin  cos 0 
 
 2sin  cos 2sin  cos cos   sin  
2 2
0 0 0
Ứng suất phẳng
   T   cos 2

T   sin 2 
sin 2 
cos 2
sin  cos 
 sin  cos 

 2sin  cos 2sin  cos cos 2  sin 2  

41

VLHK - VDQuy - Chuong V - Co Hoc VL Composite

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

VLHK - VDQuy - Chuong V - Co Hoc VL Composite

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

04-Mar-15

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

BM. KT Hàng không và Vũ trụ, TS. Vũ Đình Quý

Chương 0: Mở đầu, giới thiệu môn học

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

Chương V: Cơ học vật liệu Composite

5.0: Giới thiệu chung

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.0 Giới thiệu chung

Nhắc lại: phân loại vật liệu composite

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

Vật liệu composite đồng phương cấu tạo từ các

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

a. Ma trận độ cứng, độ mềm (5 hằng số độc lập)

Xác định các hằng số ma trận độ cứng, độ mềm?

5.1. Vật liệu composite đồng phương

b. Tính ma trận độ cứng qua modul kỹ thuật

 Các thí nghiệm cơ bản:

Thí nghiệm cơ học

Lực Ứng suất Biến dạng

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Thí nghiệm kéo đơn theo phương 1 (kéo dọc)

 Tác dụng lực (ứng suất)

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Thí nghiệm kéo đơn theo phương 1 (kéo dọc)

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Thí nghiệm kéo đơn theo phương 1 (kéo dọc)

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Thí nghiệm kéo đơn theo phương 1 (kéo dọc)

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Thí nghiệm kéo đơn theo phương 2 (kéo ngang)

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Thí nghiệm kéo đơn theo phương 2 (kéo ngang)

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Thí nghiệm kéo đơn theo phương 2 (kéo ngang)

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Thí nghiệm cắt dọc theo mặt (1,3)

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Thí nghiệm cắt ngang theo mặt (2,3)

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Thí nghiệm nén thủy tĩnh

Mô đun nén theo phương ngang:

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Biểu diễn Môdun kỹ thuật theo hằng số độ cứng, độ mềm

C22  C23 1 C22  C23 1

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

 Biểu diễn hằng số độ cứng, độ mềm theo Môdun kỹ thuật

Mô đun kỹ thuật Thí nghiệm cơ học

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ

5.1. Vật liệu composite đồng phương

E1 , E2 , v12 , v23 , G12  ???

Tỉ lệ thể tích sợi

Bộ môn Kỹ thuật Hàng không và Vũ trụ