AKADEMIJA STUKOVNIH STUDIJA JUZNA SRBIJA

ODSEK ZA EKONOMSKE STUDIJE

PRISTUPNI RAD
UGOVOR O LICENCI

Mentor: Student:
Spec.Milica Ilic Marjana Velickovic 170M

Leskovac 2023
Sadrzaj
UGOVOR O LICENCI......................................................................................................1
UVOD............................................................................................................................3
1.PREDMET I CILJ RADA..........................................................................................4
1.1 Izvori podataka i metode prikupljanja.....................................................................4
1.2Pojam licence............................................................................................................4
1.3Autorska prava..........................................................................................................5
1.4Patenti.......................................................................................................................5
1.5Zakon o zigu..............................................................................................................6
1.6Industrijski dizajn......................................................................................................6
1.7Pravna zastita............................................................................................................7
1.8 Registracija...............................................................................................................7
1.9 Zakon o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna..........................................................8
1.10 Prednosti prodaje/kupovine licence.......................................................................8
2.UGOVOR O LICENCI...............................................................................................9
2.1Sadržaj ugovora o licenci..........................................................................................9
2.2Izum (pronalazak)...................................................................................................10
2.3Znanje i iskustvo (engl. know-how).......................................................................11
2.4Tehničko unapređenje.............................................................................................12
2.5Žig..............................................................................................................12
2.8Obaveze davaoca i sticaoca licence.......................................................................13
3.VRSTE UGOVORA O LICENCI............................................................................14
3.1Prestanak ugovora o licenci....................................................................................14
ZAKLJUČAK..............................................................................................................16
 UVOD

Licenca pravo iskorišcavanja predmeta licence tokom određenog vremena. Postupak sticanja
licencije zove se licenciranje. Do licence dolazi ukoliko nositelj prava odluči ugovorom o
licenci u celosti ili delimično preneti pravo upotrebe predmeta licence na drugog vlasnika.
Predmet ugovora o licenci mogu biti modeli, izumi, ideje, patenti, uzorci, znanje, robne marke
i zaštitni znakovi.Kupac licence može zasnivati dalji razvoj svog poslovanja na tehničkim,
tehnološkim, organizacijskim, menadžerskim i drugim iskustvima, znanjima i veštinama
tržišno etabliranih poslova prodavca licence. Na taj način kupac licence smanjuje
moguće rizike. Ugovor o licenci uvek se zaključuje u pisanom obliku.
Razlikujemo: ugovornu, prisilnu te zakonsku licencu.
 Ugovorna licenca može biti isključiva ili neisključiva te prostorno ograničena ili
prostorno neograničena.
 Neisključiva licenca je licenca kojom je kupac licence stekao pravo koriscenja patenta,
pri čemu je davalac licence zadržao pravo bilo samo korisceni patent ili to pravo
ustupiti trećoj osobi ili osobama.
 Isključiva licenca mora biti izričito ugovorena, a dava licence u tom slučaju ne može
ni u kojem obliku sam koristiti predmet licence, niti njegove pojedine delove, niti to
poveriti nekome drugom u granicama prostornog važenja licencije.
 1.PREDMET I CILJ RADA

Licenca je pravo koriscenja predmeta tokom određenog vremena. Do licence se dolazi, ako
onaj koji nosi prava odluči ugovorom o licenci u celosti ili delimično preneti pravo
upotrebe predmeta licence na drugog vlasnika.S druge strane, kupac licence može zasnivati
daljnji razvoj svog poslovanja na tehničkim, tehnološkim, organizacijskim, menadžerskim i
drugim iskustvima, znanjima i veštinama tržišno etabliranih poslova prodavaca licence i na
taj način kupac licence smanjuje moguće rizike. Pojam licence, ugovor o licenci, forme
ugovora o licenci, trajanje licence, obaveze prodavca i kupca licence je predmet i cilj ovog
rada.

1.1 Izvori podataka i metode prikupljanja

Za izradu ovog rada na temu „Ugovor o licenci“ korišceni su podaci iz sekundarnih izvora
i to iz raznih domaćih izvora: knjige koje se odnose na temu zaršnog rada, stručni časopisi i
razne publikacije objavljene na internetu.Prilikom izrade rada korišcene su znanstvene
metode indukcije i dedukcije, metoda deskripcije i kompilacije. Temelj analize
pojedinačnih činjenica, induktivnom metodom, došlo se do zaključka o opstem sudu,
odnosno eduktivnom metodom, te su se iz opstih sudova izveli opsti i pojedinačni zaključci.

1.2Pojam licence

Licenca, je pravo koje ovlašćuje sledeceg kupca na iskorišcavanje objekata prava

intelektualnoga vlasništva. U širem značenju, licenca je odobrenje za obavljanje neke
delatnosti ili upotreba objekata, koji se ne mogu slobodno obavljati, odnosno
raditi.Osnivanjem licence nastaje novo pravo. Licenca može delovati tako da osim
njegovog nositelja niko ne može koristiti objekat u povodu kojeg je osnovana i tada je
isključiva licenca ili ipak može biti osnovana kao neisključiva (obična) licenca, koja
deluje relativno pa može biti dodeljena istodobno većem broju osoba.1
Prema nastanku, licencu možemo podeliti na:

 ugovornu licencu – koja nastaje na temelju ugovora o licenci. Mora biti

sastavljen u pisanom obliku kojim se određuje sadržaj i vrsta licence,
 prisilnu licencu – koja se osniva odlukom suda u slučajevima predviđenim

1
https://sr.wikipedia.org/sr-ec/%D0%9B%D0%B8%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B0
 zakonom. Tako npr. sud može na zahtev doneti odluku o osnivanju prisilne
licence ako je iskorištavanje patentom zaštićenog izuma nužno za nacionalnu
sigurnost zemlje, za zaštitu javnog interesa u području zdravstva, u slučaju
kada osoba koja je nosioc patenta ne koristi patent na domaćem tržištu u
dovoljnoj meri ili kada je sudskom ili upravnom odlukom utvrđeno ponašanje
protivno tržišnom takmicenju.
 zakonsku licencu – koja nastaje ispunjenjem pretpostavki određene zakonom.
Svaka licenca može biti teritorijalno i vremenski ograničena.
Prava intelektualnog vlasništva koja se najčešće licenciraju su:

 autorska prava,

 patenti,

 žigovi,

 industrijski dizajn.

1.3Autorska prava

Autorsko pravo je pravo autora u pogledu njegovog autorskog dela. Dakle, autorsko pravo
pripada, po svojoj naravi, fizičkoj osobi koja stvori autorsko delo.
Pravo umetnika izvođača pripada, po svojoj naravi, fizičkoj osobi koja izvede delo iz
književnog ili umetničkog područja ili izražaje folklora.
Autor može zabraniti odnosno pod ugovorenim, odobriti umnožavanje, javno izvodjenje,
snimanje, emitovanje, prevod ili prilagodjavanje svog dela. Autori često imovinska
(ekonomska) prava nad svojim delima ustupaju pojedincima ili pravnim osobama koje ih
mogu najbolje komercijalno koristiti. 2

1.4Patenti

Patent je pravo priznato za izum koji nudi novo rešenje nekog tehničkog problema, a
obično se odnosi na određeni proizvod, postupak ili primenu.Patent se stiče priznanjem
prava od strane ovlaštenog tela za dodelu tog prava (u Srbiji Državni zavod za intelektualno
vlasništvo), na temelju ispitivanja prijave patenta koja opisuje izum.Zaštita patentom
predstavlja učinkovito poslovno sredstvo koje njegovim vlasnicima omogućuje povrat
2
https://sr.wikipedia.org/wiki/Autorsko_pravo
sredstava uloženih u istraživanje i razvoj novih proizvoda i tehnologija, kroz svojevrsni
monopol na upotrebu zaštićenog tehničkog rešenja tokom trajanja patentne zaštite.3

1.5Zakon o zigu

Žig je pravo kojim se štiti znak koji u prometu služi za razlikovanje robe, odnosno usluga
jednog fizičkog ili pravnog lica od iste ili slične robe, odnosno usluga drugog fizičkog ili
pravnog lica.Žigom u smislu ovog zakona, smatra se i žig koji je međunarodno registrovan
za teritoriju Republike Srbije, na osnovu Madridskog aranžmana o međunarodnom
registrovanju žigova (u daljem tekstu: Madridski aranžman), odnosno Protokola uz
Madridski aranžman o međunarodnom registrovanju žigova (u daljem tekstu: Madridski
protokol).Žig može biti individualni, kolektivni ili žig garancije.Kolektivni žig označen kao
takav u prijavi žiga je žig pravnog lica koje predstavlja određeni oblik udruživanja
proizvođača, odnosno davalaca usluga, koji imaju pravo da koriste subjekti koji su članovi
tog udruženja, pod uslovima propisanim ovim zakonom.Kolektivni žig služi razlikovanju
robe, odnosno usluga članova pravnog lica koje je nosilac kolektivnog žiga od iste ili slične
robe, odnosno usluga drugog fizičkog ili pravnog lica.Korisnik kolektivnog žiga ima pravo
da koristi taj žig samo na način predviđen opštim aktom o kolektivnom žigu.Žig garancije
označen kao takav u prijavi žiga služi razlikovanju robe, odnosno usluga koje je
sertifikovao nosilac žiga, od iste ili slične robe, odnosno usluga drugog fizičkog ili pravnog
lica koji nisu sertifikovani.Žig garancije koji koristi više lica pod nadzorom nosioca žiga,
služi kao garancija kvaliteta, materijala, načina proizvodnje robe ili pružanja usluga,
ispravnosti ili drugih zajedničkih karakteristika robe ili usluga zaštićenih tim žigom. 4

Nosilac žiga garancije mora da dozvoli korišćenje žiga garancije svakom licu za robe ili
usluge koje imaju zajedničke karakteristike propisane opštim aktom o žigu garancije.

Svako fizičko ili pravno lice, može podneti prijavu za priznanje žiga garancije, pod
uslovom da ne obavlja delatnost koja uključuje nabavljanje robe ili usluga one vrste koju
odobrava kao nosilac žiga garancije.

1.6Industrijski dizajn

Industrijski dizajn je kombinacija primenjene umetnosti i nauke, koja poboljsava

3
4
https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_zigovima.html
estetsku,ergonomsku i upotrebnu vrednost proizvoda.Uloga industrijskog dizajnera je da
kreira i izvršava dizajnerska rešenja u odnosu na formu, upotrebnu vrednost, fizičku
ergonomiju, marketing, razvoj brenda i prodaju. [1]Izraz „industrijski dizajn“ se često pripisuje
dizajneru Džozefu Klodu Sinelu 1919. godine), ali sama disciplina nastala je makar deceniju
pre toga. Njeni koreni leže u industrijalizaciji potošačkih roba. Na primer Nemački Verkbund,
osnovan 1907. godine i preteča Bauhausa, bio je napor države da se integrišu tradicionalni
zanati i industrijske tehnike masovne proizvodnje, kako bi Nemačka postala konkurentna
Engleskoj i SAD.5
1.7Pravna zastita
Pravo na zaštitu industrijskog dizajna pripada autoru ili njegovom pravnom sledbeniku,
odnosno poslodavcu, u slučajevima predviđenim ovim zakonom.
Strana fizička i pravna lica u pogledu zaštite industrijskog dizajna uživaju ista prava kao i
domaća fizička i pravna lica, ako to proizlazi iz međunarodnih ugovora ili iz načela
uzajamnosti.Postojanje uzajamnosti dokazuje lice koje se na uzajamnost poziva.

1.8 Registracija

Industrijski dizajn se registruje i to podnošenjem prijave za priznanje prava na industrijski

dizajn Zavodu za intelektualnu svojinu poštanskim putem ili neposredno u objektu Zavoda.
Uredna prijava treba da sadrži zahtev za priznanje prava na industrijski dizajn, opis
industrijskog dizajna, fotografiju ili nacrt industrijskog dizajna i punomoćje. Pošto podnosilac
prijave podnese prijavu za priznanje prava na industrijski dizajn, službenici koji rade u
objektima Zavoda za intelektualnu svojinu ispitaće da li takva prijava sadrži sve bitne
elemente koji su napred nabrojani. Ukoliko prijava sadrži sve bitne elemente biće upisana
u Registar prijava, gde joj se dodeljuje D-broj, uz navođenje datuma podnošenja. Taj datum
ujedno je i datum sticanja prava prvenstva na prijavljeni predmet zaštite. Kada prijava za
priznanje prava na industrijski dizajn bude uzeta u rad u Grupi za dizajn i oznake geografskog
porekla, naknadno će se još jednom ispitati njena urednost. Ako se pokaže da prijava nije
uredna, Zavod će pozvati podnosioca prijave rezultatom ispitivanja da prijavu u određenom
roku uredi (od mesec dana). Razlozi neurednosti prijave najčešće se odnose na opis ili prikaz
predmeta zaštite. Ukoliko podnosilac prijave u ostavljenom roku uredi prijavu onako kako mu
je Zavod predložio, Zavod će preći na ispitivanje novoti i individualnog karaktera prijavljenog
industrijskog dizajna.

5
https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_pravnoj_zastiti_industrijskog_dizajna.html
 1.9 Zakon o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna

U Srbiji, industrijski dizajn se štiti na osnovu Zakona o pravnoj zaštiti industrijskog

dizajna ako je nov i ako ima individualni karakter. Industrijski dizajn se smatra novim ako
identičan industrijski dizajn nije postao dostupan javnosti pre dana podnošenja prijave za
priznanje tog industrijskog dizajna ili ako ne postoji ranije podneta prijava za priznanje
identičnog industrijskog dizajna. U slučaju da je zatraženo pravo prvenstva, smatraće se da je
industrijski dizajn nov ako nije postao dostupan javnosti pre dana priznatog prava prvenstva.
Industrijski dizajni se smatraju identičnim ako se razlikuju samo u nebitnim detaljima.
Razlika u nebitnim detaljima postoji ako informisani korisnik, na prvi pogled, ne razlikuje
industrijske dizajne. Prilikom utvrđivanja individualnog karaktera industrijskog dizajna uzima
se u obzir stepen slobode i objektivno ograničenje autora prilikom stvaranja dizajna
konkretnog proizvoda, prouzrokovano tehnološkim i funkcionalnim karakteristikama tog
proizvoda.6

1.10 Prednosti prodaje/kupovine licence

Brojne su prednosti prodaje ili kupovine licence, a neke od njih su:

 deljenje rizika – kada prodavac licence licencira pravo na proizvodnju i
prodaju proizvoda on prima prihode od tog licenciranja, a da pritom ne snosi
rizike proizvodnje, promocije i prodaje tih proizvoda. S druge strane, kupac
licence dobija pravo korišcenja intelektualnog vlasništva bez rizika i troška
istraživanja i razvoja proizvoda,
 stvaranje prihoda – nosioc može staviti na prodaju svoje intelektualno
vlasništvo samostalno, ali može ostvariti i dodatan prihod licencirajući to
intelektualno vlasništvo nekome ko ga može prodavati u drugom području,7
 povećan prodor na tržište – nosioc prava intelektualnog vlasništva može
licencirati svoje intelektualno vlasništvo na područja koja sam ne može pokriti,
 snižavanje troškova – pravno lice može kupiti pravo na korištenje tuđe
inovacije i na taj način smanjiti svoje troškove istraživanja i razvoja,
 ušteda vremena – pravno lice može kroz kupovinu licence za korištenje
postojećeg intelektualnog vlasništva brže plasirati svoje proizvode ili usluge
na tržište, umesto da ponovo otkriva ono što je već izumljeno,

6
https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_pravnoj_zastiti_industrijskog_dizajna.html
7
  pristup stručnom znanju – kupovinom licence pravno lice može dobiti stručno
znanje koje inače ne poseduje,

 sticanje konkurentske prednosti – kupovinom licence za korišcenje

intelektualnog vlasništva pravno lice može ostvariti prednost pred
konkurentima, saradnja – preduzeca koja su ili žele biti u licencnom odnosu
mogu raditi zajedno na razvoju novih proizvoda i usluga.

2.UGOVOR O LICENCI

Ugovor o licenci je ugovor kojim se prodavac licence obavezuje ustupiti kupcu licence
pravo koriscenja izuma, znanja i iskustva, žiga, uzorka ili modela ili drugog objekta
industrijskog vlasništva. Navedeno pravo se ustupa u celosti ili delimicno.Ugovorom o
licenci se kupac licence obvezuje da će prodavcu licence za to platiti dređenu naknadu,
koja je određena ugovorom.Ugovor o licenciji ima veliko značenje i u unutrašnjoj i u
međunarodnoj poslovnoj saradnji jer se njime uređuju odnosi između onih koji su stvorili
licencu i trgovačkih subjekata koji gospodarski koriste stvaralaštvo drugih. Ta vrsta
ugovora se pojavila tek s tehničkom revolucijom, kad su pronalazaštvo i ostali oblici
stvaralaštva dobili zamah. Tada se javila potreba masovnijeg prenošenja na drugu osobu
nekog izuma, odnosno stvaralaštva uopste. Do tehničke revolucije, izum, autorstvo i sl.
prenosili su se na drugog običnom kupoprodajom, što u svetu razvijene tehnike, prenosa i
prevoza više nije odgovaralo prilikama.8
2.1Sadržaj ugovora o licenci

Zakonom o obaveznim odnosima u Srbiji su regulisana međusobna prava i obaveze

prodavca i kupca licence regulirana ugovorom o licenciji. Kao što je već prethodno rečeno,
ugovorom o licenci obavezuje se prodavac licence da mora ustupiti kupcu licence u celini
ili delimicno pravo koriscenja izuma, znanja i iskustva, žiga, uzorka ili modela, a kupac
licence obavezuje se platiti mu za to određenu naknadu.Ugovor o licenci mora biti sklopljen
u pisanom obliku. Licenca za koriscenje patentiranog izuma, uzorka ili modela ne može biti
sklopljena za vreme duze od trajanja zakonske zaštite tih prava.Ako ugovorom o licenci
nije prostorno ograničeno pravo kroiscenja predmeta licence, smatra se da je licenca
prostorno neograničena.
Sadržaj ugovora o licenci čine:
8
https://djordjevic-lawyer.co.rs/ugovor-o-licenci/
  izum (pronalazak),
 znanje i iskustvo,
 industrijski uzorak i model,
 robni i uslužni žig.
2.2Izum (pronalazak)

Izum (pronalazak) novo je rešenje određenog tehničkog problema, a rezultat je stvaralačkog

rada koji je tehnički izvodljiv i može se primeniti u industrijskoj ili u kojoj drugoj
delatnosti. Izum se može zaštititi ishođenjem isprave od Državnog zavoda za intelektualno
vlasništvo Srbije kojom se potvrđuju izumiteljeva prava. Patent je isključivo pravo koje štiti
nositelja patenta vezano uz gospodarsko iskorišcavanje izuma i drugih prava industrijskog
vlasništva. Dakle, patent je pravo, a Državni zavod za intelektualno vlasništvo SR, ako
priznaje to pravo, o tome izdaje ispravu. Nosioc patenta ima isključivo pravo korištenja
zaštićenog izuma, što znači da ima pravo isključiti svakog trećeg od koriscenja patenta bez
dopuštenja. Ako nosioc patenta ne koristi osobno patentirani izum, pravo koriscenja u
celosti ili delimično može preneti na drugog ugovorom o licenci.
Svaki izum se nakon provedenog patentnog postupka može priznati patentom iz bilo kojeg
područja tehnike ako je:
 nov – ukoliko nije sadržaj u stanju tehnike, pod čime se razumeva sve što je
učinjeno pristupačnim javnosti u svetu, pisanim ili usmenim putem, na bilo
koji drugi način pre datuma podnošenja prijave patenta, izum je nov. U stanje
tehnike uključen je i sadržaj svih prijava patenata koje imaju učinak u Srbiji,
onakvih kako su podnesene, a javnosti su učinjene pristupačnima tek nakon
toga, objavom na propisani način,
 ima inventivnu razinu – izum ima inventivnu razinu ako prema stavu stručne
osobe iz određenog područja izum razvidno ne protice iz postojećeg stanja
tehnike,
 može se industrijski primimeniti – izum je industrijski primenljiv ako se
njegov predmet može proizvesti ili upotrebiti u bilo kojoj grani industrije,
uključujući i poljoprivredu.9
Međutim, iako neki izumi i ispunjavaju pretpostavke da su novi, da imaju inventivnu razinu
i da se mogu industrijski primeniti, Zakonom o patentu ne smatraju se izumima, pa se i ne
mogu patentirati, a to su:
1. otkrića, znanstvene teorije i matematičke metode,
9
https://sr.wikipedia.org/wiki/Izum
 2. estetske stvari,
3. pravila, uputstva i metode za izvođenje umnih aktivnosti
4. prikazivanje informacija i
5. računalni progrmi.
Iz zaštite patentom izuzeti su:
1. izumi životinjskih i biljnih vrsta i bitno bioloških postupaka za dobivanje
biljaka ili životinja, osim izuma nebioloških i mikrobioloških postupaka i
proizvoda dobivenih tim postupcima ako postupak ostvarivanja izuma nije
bitno biološki, pri čemu se, pod mikrobiološkim postupkom podrazumeva bilo
koji postupak koji uključuje ili koji se provodi na mikrobiološkom materijalu
ili čiji je proizvod mikrobiološki materijal,
2. ljudsko telo, razni stepeni njegovog oblikovanja i razvoja ili jednostavno
otkriće jednog od njegovih elemenata, uključujući odsečak ili delimični odsečak
gena. Izum koji se odnosi na element izolovan iz ljudskog tela ili proizveden
tehničkim postupkom, uključujući odsečak ili delimični odsečak gena može biti
patentibilan, iako je strukturom jednak strukturi prirodnog elementa.
Industrijska primenljivost odsečka ili delimičnog odsečka gena mora biti
razotkrivena u prijavi patenta, kako je izvorno podnesena,
3. izumi koji se odnose na dijagnostičke ili hirurške postupke ili postupke lečenja
koji se primenjuju neposredno na ljudskom ili životinjskom telu, osim
proizvoda, posebno stvari i smesa koje se primenjuju u navedenim .

2.3Znanje i iskustvo (engl. know-how)

Know-how (znanje i iskustvo) u užem smislu je primenjeno tehničko znanje, metode i podaci
potrebni za praktično stvaranje i primenu tehnike koja služi u industriji.10
To su sva znanja i iskustva koja se ne mogu prijaviti radi sticanja patenta, a kojima se mora
vladati da bi se mogao primeniti neki patentirani ili nepatentirani pronalazak, nove
tehnologije i sl.Know-how danas nije ograničen samo na područje tehnike već se
upotrebljava za celokupno znanje i iskustvo koje je potrebno za suvremeno poslovanje.
Dakle, ne odnosi se samo na proizvodne, tehničke i tehnološke postupke već i na
organizaciju trgovačkog društva, njegovu administraciju, knjigovodstvo i sl.Know-how nije
ni izum ni tehničko unapređenje, ne uživa patentnu zaštitu i najbolje ga je zaštititi
10
https://www.zis.gov.rs/edukativno-informativni-centar/prirucnik-za-pronalazace/oblici-prava-intelektualne-
svojine/know-how/
ugovorom o licenci. Njegova zaštita nije izričito zakonom predviđena premda bi se zbog
širokog značenja toga pojma njegova zaštita mogla tržiti u sklopu odredaba propisa o
poslovnoj tajni, o neovlašcenom davanju podataka i isprava, rezultata istraživačkog rada,
nepoštenoj utakmici.
2.4Tehničko unapređenje

Tehničko rešenje ostvareno racionalnijom primenom poznatih tehničkih sredstava i

tehnoloških postupaka kojima se postiže povećanje proizvodnosti rada, poboljšanje
kvalitete proizvoda, ušteda materijala i energije, bolje iskorišcavanje postrojenja i
instalacija kao i poboljšanje ispitivanja proizvodnje i tehničke zaštite na radu je tehničko
unapređenje. Tehničko unapređenje se približava pojmu know-how u užem smislu, kao
primenjeno tehničko znanje i iskustvo i ne sadržava novo rešenje.Tehničko unapređenje
uređeno je Zakonom o industrijskom vlasništvu i po svojem sadržaju pripada tehničkom
znanju i iskustvu koje se ne može zaštititi patentom.Uzorak je takva dvodimenzionalna stvar,
slika ili crtež, koja može poslužiti kao predlog i preneti se na industrijski ili zanatski
proizvod (npr. na tekstil).

Model je trodimenzionalan (telo) koja čini industrijski ili obrtnički proizvod ili se na takav
proizvod može preneti (kutija za radio, mobilni i sl.). Uzorak i model mogu se zaštititi samo
ako se prema spoljnim obeležjima bitno razlikuju od onih koji su poznati i od onih koji su
zaštićeni kao uzorci, odnosno modeli.Zakonom o oznakama izvornosti, oznakama
zemljopisnog tla i oznakama tradicionalnog ugleda poljoprivrednih i prehrambenih
proizvoda, uređen je postupak zaštite oznaka izvornosti i oznaka zemljopisnog tla
poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda na području Srbije.11
2.5Žig
Žig ili zaštitni znak ili registrovani zaštitni znak (engl. trademark, trade mark, trade-mark[1])
je prepoznatljivi i zaštićeni znak ili indikator prava pojedinca, privrednog društva ili
drugih pravnih lica koja identifikuju svoje proizvode i usluge za potrošače kao jedinstvene i
razlikuju svoje proizvode ili usluge od onih drugih entiteta.

Žig se označava sledećim simbolima:

 ™ (za neregistrovane robne znake, znak se koristi za promovisanje ili brendiranje robe);
 ℠ (za neregistrovane uslužne znake, znak se koristi za promovisanje ili brendiranje
usluga);

11
https://www.vk.sud.rs/sr-lat/rev-19252015-patentno-pravo-tehni%C4%8Dko-unapre%C4%91enje
 ® (za registrovane zaštitne znake).

Žig je najčešće ime, reč, fraza, logo, simbol, dizajn, slika ili kombinacija ovih elemenata.
[2]
Takođe, postoji niz nekonvencionalnih zaštitnih znakova koji obuhvata znakove koji ne
spadaju u ove standardne kategorije, kao što su one koje se zasnivaju
na boji, mirisu ili zvuku.12

2.8Obaveze davaoca i sticaoca licence

Obaveze davaoca licence proističu iz zakonskih odredbi o ugovoru o licenci. Ove obaveze se
odnose na:

 Predmeta licence — podrazumeva predaju predmeta licence u određenom roku uz

potrebnu dokumentaciju;
 Davanje uputstva i obaveštenja — odnosi se na davanje uputstva i obaveštenja za uspešno
korišćenje predmeta;
 Garanciju — obuhvata garanciju o tehničkoj izvodljivosti kao i garanciju o tehničkoj
upotrebljivosti predmeta;
 Jemstva — jemstvo da će davalac licence čuvati i braniti pravo koje je ustupio sticaocu od
trećih lica;
 Obavezu da korišćenje licence neće štetno delovati na život i zdravlje ljudi.13

Obaveze sticaoca licence su takođe predviđene zakonom i odnose se na:

 Obaveze iskorišćavanja predmeta licence - sticalac je u obavezi da predmet

iskorišćava na ugovoreni način;
 Čuvanje tajnosti predmeta licence - proizilazi iz načela savesnosti i poštenja, naročito
bitan kod nepatentiranih pronalazaka;
 Zabrana iskorišćavanja rezultata naknadnog usavršavanja predmeta - ova obligacija je
podložna promeni, ako se ugovorom tako odredi;
 Obavezu održavanja određenog kvaliteta - koja postoji ako je uz licencu za
proizvodnju ustupljena i licenca za žig;
 Obavezu odgovarajućeg obeležavanja - dužnost sticaoca licence da robu obeleži
oznakom o proizvodnji, kao što je naznačeno u licenci;

12
https://sr.wikipedia.org/wiki/Ugovor_o_licenci
13
https://sr.wikipedia.org/wiki/Ugovor_o_licenci
  Isplatu naknade - dužnost sticaoca licence da plati za njeno korišćenje na vreme, kako
je u ugovoru predviđeno.

3.VRSTE UGOVORA O LICENCI

 Prema teritorijalnom kriterijumu ugovori o licenci mogu biti prostorno ograničeni i

prostorno neograničeni. Ako ugovorom nije drugačije određeno smatra se da je licenca
prostorno neograničena.
 Prema vremenu trajanja ugovori o licenci mogu biti zaključeni na određeno ili na
neodređeno vreme. Pri tome i neograničeno vreme je suštinski ograničeno jer traje
samo do isteka trajanja prava, kada prelazi u javni domen.
 Prema oblasti primene prava licenca može biti licenca za proizvodnju,licenca za
upotrebu, licenca za prodaju, licenca za uvoz ili izvoz.
 Prema vrsti ovlašćenja postoje isključive i neisključive licence.

3.1Prestanak ugovora o licenci

Prestanak ugovora o licenci može nastati usled protoka određenog vremena, otkaza, smrti,
stečaja i redovne likvidacije.Ugovor o licenci sklopljen na određeno vreme prestaje samim
protekom vremena za koje je zaključen, te nije potrebno da bude otkazan.Kada nakon proteka
vremena za koje je ugovor o licenci bio sklopljen sticaoc licence produži koriscenje predmeta
licence, a davaoc licence se tome ne protivi, smatra se da je zaključen nov ugovor o licenci
neodređenog trajanja, pod istim sastavima kao i prethodni.
 ZAKLJUČAK

Licenca je pravo koje ovlašćuje svojeg nosioca na koriscenje objekata prava

intelektualnoga vlasništva. Prava intelektualnog vlasništva koja se najčešće licenciraju su
autorska prava, patenti, žigovi i industrijski dizajn.Brojne su prednosti licenci, a neke od
njih su deljenje rizika, stvaranje prihoda, povećan prodor na tržište, snižavanje troškova, ušteda
vremena, pristup stručnom znanju, veci vidik za konkurentske prednosti, saradnja. Iako su
prednosti brojne, davanje i stjecanje licence ne mora uvijek biti najbolje rješenje u
poslovanju za poduzeće. Tako ako poduzeće npr. ima sposobnost komercijalizirati svoje
intelektualno vlasništvo često može bolje ostvariti svoje ciljeve ako to intelektualno
vlasništvo čuva za sebe. Međusobni odnos između davatelja i stjecatelja licence regulira se
ugovorom o licenci.Ugovorom o licenciji obvezuje se davatelj licencije ustupiti
sticatelju licencije u celini ili delimično pravo iskorištavanja izuma, znanja i iskustva, žiga,
uzorka ili modela, a sticatelj licencije obvezuje se platiti mu za to određenu
naknadu.Ugovor o licenciji mora biti sklopljen u pisanom obliku.Licenca može biti isključiva,
neisključiva, ograničena i neograničena.Ukoliko ugovorom nije drukčije određeno, sticatelj
isključive licence može pravo iskoriscavanja predmeta licence ustupiti drugom
(podlicencirati). Sticatelj neisključive licence ne može dati podlicencu trećoj osobi bez
dopuštenja davatelja licence.Ugovori o licenci mogu biti unilateralni (jednostrani),
bilateralni (dvostrani) ili multilateralni (višestrani) kada se radi o međusobnoj tehničkoj
saradnji, razmeni licencija, zajedničkom istraživačko-razvojnom radu itd.

15
 LITERATURA(Izvori)

1. https://sr.wikipedia.org/sr-ec/%D0%9B%D0%B8%D1%86%D0%B5%D0%BD
%D1%86%D0%B0
2. https://sr.wikipedia.org/wiki/Autorsko_pravo
3. https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_zigovima.html
4. https://www.paragraf.rs/propisi/
zakon_o_pravnoj_zastiti_industrijskog_dizajna.html
5. https://djordjevic-lawyer.co.rs/ugovor-o-licenci/
6. https://sr.wikipedia.org/wiki/Izum
7. https://www.zis.gov.rs/edukativno-informativni-centar/prirucnik-za-
pronalazace/oblici-prava-intelektualne-svojine/know-how/
8. https://www.vk.sud.rs/sr-lat/rev-19252015-patentno-pravo-tehni%C4%8Dko-
unapre%C4%91enje
9. https://sr.wikipedia.org/wiki/Ugovor_o_licenci

16