NHÓM 4 : DÃY SỐ - GIỚI HẠN DÃY SỐ - GIỚI HẠN HÀM SỐ

(TÁCH TỪ ĐỀ THI)
II. PHÂN LOẠI CÁC DẠNG TOÁN
1. XÁC ĐỊNH SỐ HẠNG TỔNG QUÁT
1.1. DỰ ĐOÁN SỐ HẠNG TỔNG QUÁT VÀ CHỨNG MINH BẰNG QUY NẠP
Bài 1. Cho dãy số xn được xác định bởi : x4 1 và
xn 1
xn 1 n 2 2 n 3 3 n 4  n 2 1, với mọi n 4.

xn
Tính giới hạn li m 4
.
n n

Hướng dẫn giải

Ta có: 1 n 2 2 n 3 3 n 4 ... n 2 .1

n 1 1 2 n 1 2 3 n 1 3 ... n 2 n 1 n 2

2 2 2 2
n 1 1 2 3 ... n 2 1 2 3 ... n 2

n 2 n 1 n 2 n 1 2m 3 n n 1 n 2
= n 1 .
2 6 6
n n 1 n 2
Do đó ta suy ra : xn 1
xn xn
3
Cn *
6
4 4
Ta chứng minh xn Cn . Thật vậy với n 4 , ta có x4 1 C4
4
Giả sử với n 4 ta có : xn Cn
4 3 4 3 4
Ta có : xn 1
xn Cn theo (*) hay xn 1
xn Cn Cn Cn Cn trong
xn n! 1
li m 4
li m 4
.
n n n 4! n 4 !n 6

1
Bài 2. Cho hàm số f : 0; 0; thỏa mãn điều kiện f 3x f f 2x 2x với mọi x 0 .
2

Chứng minh rằng f x x với mọi x 0 .

Hướng dẫn giải
1
Ta có: f (3 x ) f f (2 x) 2 x (1 )
2

1 2x 2x 2x
Từ (1) suy ra f (x) f f f (x) , x 0 (2)
2 3 3 3

1 2x 2x 2 1 2x 2x 1 2x 2x 4 2
Khi đó f (x) f f . f f x
2 3 3 3 2 3 3 3 3 3 27 3

2 1 2
Xét dãy (an ) , n 1, 2 , được xác định như sau: a1 và an 1
2
an .
3 3 3
Ta sẽ chứng minh bằng quy nạp theo n rằng với mỗi n 
*
luôn có
f (x) an x với x 0 (3)

Thật vậy, khi n 1 thì theo (2), ta có ngay (3)

Giả sử mệnh đề (3) đúng với n k . Khi đó
1 2x 2x 1 2x 2x 1 2x 2x
f (x) f f a .f a .a .
2 3 3 2 k 3 3 2 k k 3 3
2
a 2
k .x a k 1.x
3

Vậy (3) đúng với n k 1 .

Tiếp theo ta chứng minh lim an 1. Thật vậy, ta thấy ngay an 1 n 
*
. Do đó:

1
an 1
an (an 1) ( a n 2) 0 , suy ra dãy (an ) tăng ngặt.
3

1 2
Dãy (an ) tăng và bị chặn trên nên hội tụ. Đặt lim a n l thì l l
2
với l 1, suy ra l 1. Vậy
3 3

lim a n 1 .

Do đó từ (3) suy ra f ( x ) x với mỗi x 0 (đpcm).

Bài 3. Tìm tất cả các hàm số f :   thỏa mãn đồng thời các điều kiện sau đây
1. f x y f x f y với mọi x, y  .

x
2. f x e 1 với mỗi x  .

Hướng dẫn giải

0
f x 0 f x f 0 f 0 0 và bởi vì f 0 e 1 0 cho nên f 0 0

f x x f x f x f x f x 0 1

x
x x
f x f f 2 e2 1
2 2

x x
2
x x 4
f x 2 e 1 f x f f 4 e 1
2 2

ta CM được n n
Dùng quy nạp theo n 1, 2 , ... f x 2 e 2
1

x0

Cố định n n
x0  ta có f x0 2 e2 1

x0
n n
Xét dãy an 2 e2 1 ta có:
 x0
n
2
e 1
li m a n li m .x0 x0
x0
n
2

Vậy f x0 x0 x0  2

Vậy f x f x x x 0 3

Kết hợp (1) và (3) ta được f x f x 0

Từ (2) f x x f x x 4 . Kết hợp (2) và (4) ta được f x x x  . Thử lại f x x ta

thấy đúng. Vậy f x f x x x 0 3

Kết hợp (1) và (3) ta được f x f x 0

Từ (2) f x x f x x 4 . Kết hợp (2) và (4) ta được f x x x  . Thử lại f x x ta

thấy đúng.

1.2. DÃY SỐ CHO BỞI CÔNG THỨC TRUY HỒI

2015
x1
2016
Bài 4. Cho dãy số xác định bởi 2 . Chứng minh rằng dãy số đã cho có giới hạn hữu
xn
xn 1
xn ,n 1
n

hạn.

Hướng dẫn giải

Trước hết, bằng quy nạp, ta dễ dàng có xn 0 n 1 và dãy số đã cho là dãy tăng.

Ta có :
2
x2 x1 x1 2 x1 ;
2
x2 2
x3 x2 2 x1 x1 3 x1 ;
4

2
xk 2
Giả sử x k k x 1 với k 1. Ta có: xk 1
xk 2
k x1 x1 (k 1) x 1
k

Theo nguyên lý quy nạp ta có xn n x1 n 1.

Ta có : xm m 1 m 2017 thật vậy :
1 1
m x1 m 1 m 1 x1 1 m m m 2016 ;
1 x1 2015
1
2016

Do đó xm mx 1
m 1.

2
xn
1 1 xn xn n
2 xn 1 1 1 1
Ta có với n 2 thì 1
2 2
xn xn 1
xn xn 1
xn xn 1
n xn 1
n n (n 1) n 1 n

n 2018 n 2018
1 1 1 1 1 1 1 1 1
Do đó n 2018 thì
x 2017 xn i 0 x 2017 i
x 2018 i i 0 2016 i 2017 i 2016 n 1 2016

1 1 1 2 0 1 6 x 2017
Suy ra 0 xn
xn x 2017 2016 2016 x 2017

Vậy dãy đã cho tăng và bị chặn trên nên có giới hạn hữu hạn.

u1 1; u 2 2
Bài 5. Cho dãy số ( u n ) xác định như sau 3 1
un 1
un un 1
n 2
2 2

a) Xác định số hạng tổng quát un

b) Tính li m u n
n

Hướng dẫn giải

1 1
Biến đổi ta được: u n 1
un un un 1
với vn 1
un 1
un khi đó: v n 1
vn , n 2
2 2

1
nghĩa là dãy v 2 , v 3 , ...v n , ... là một cấp số cộng của v2 1; q
2

vn un un 1

vn 1
un 1
un 2
un u1 v2 v3 ... v n
........................

v2 u2 u1
n 2 n 2
1 1 1
un 1 1 ... 3
2 2 2

n 2
1
li m u n li m 3 3
x x 2
Bài 6. Cho dãy số un được xác định như sau

2
u1 2 0 1 1; u n 1
n un 1
un ,

với mọi n  ,n
*
2 . Chứng minh rằng dãy số un có giới hạn và tìm giới hạn đó.

Hướng dẫn giải

Từ công thức truy hồi của dãy ta được

1 1 1 1 1 1
un 1 2
un 1
1 2
1 2
un 2
... 1 2
1 2
... 1 2
u1
n n n 1 n n 1 2

n 1 n 1 n 2 n 4 .2 3 .1 n 1 2011
Do đó un 2
. 2
... 2
. 2 .2 0 1 1 .2 0 1 1 . Từ đó li m u n .
n n 1 3 2 2n 2

4 2
un 2013
Bài 7. Cho dãy số un xác định bởi u1 2014, un 1 3
, n 
*

un un 4026

n
1
Đặt vn 3
, n 
*
. Tính li m v n .
k 1 uk 2013

Hướng dẫn giải

4 2
un 2013
Cho dãy số un xác định bởi u1 2014, un 1 3
, n 
*

un un 4026
n
1
Đặt vn 3
, n 
*
. Tính li m v n .
k 1 uk 2013

4 2 3
un 2013 un 2013 un 2013
Ta có un 1
2013 3
2013
2
un un 4026 un un 1 4026

Từ đó bằng quy nạp ta chứng minh được un 2 0 1 3, n 

*
.
3
un 2013 un 2013
un 1
2013 1
3
un 2013 un 2013

1 1 1 1 1 1
Từ 1 suy ra 3 3
un 1
2013 un 2013 un 2013 un 2013 un 2013 un 1
2013
n
1 1 1 1 1
Do đó vn 1
k 1 uk 2013 uk 1
2013 u1 2013 un 1
2013 un 1
2013

Ta chứng minh lim u n .

2
2 2
un 4026un 2013 un 2013
Thật vậy, ta có un 1
un 3 3
0, n 
*

un un 4026 un un 4026

Suy ra un là dãy tăng, ta có 2014 u1 u2 ...

Giả sử ngược lại un bị chặn trên và un là dãy tăng nên lim u n a thì a 2014 . Khi đó
4 2
a 2013
a 3
a 2013 2014 (vô lý). Suy ra un không bị chặn trên, do đó lim u n
a a 4026

1
Vậy lim v n lim 1 1 .
uk 1
2013

1.3. PHƯƠNG TRÌNH ĐẶC TRƯNG

1.4. PHƯƠNG PHÁP DÃY SỐ PHỤ
1.5. DÃY SỐ SINH BỞI PHƯƠNG PHƯƠNG TRÌNH
1.6. SỬ DỤNG PHÉP THẾ LƯỢNG GIÁC
1.7. CÁC DẠNG KHÁC
2. MỘT SỐ DẠNG TOÁN LIÊN QUAN ĐẾN TÍNH CHẤT CỦA DÃY SỐ
3. GIỚI HẠN CỦA DÃY SỐ
3.1. TÍNH GIỚI HẠN BẰNG ĐỊNH NGHĨA
3.2. TÍNH GIỚI HẠN BẰNG CÁC CÔNG THỨC CƠ BẢN
3.3. TÍNH GIỚI HẠN BẰNG ĐỊNH LÍ KẸP
Bài 8. Tìm tất cả các hàm số f :   thỏa mãn đồng thời các điều kiện sau đây:

1. f x y f (x) f ( y) với mọi x, y  .

x
2. f (x) e 1 với mỗi x  .

Hướng dẫn giải

0
f x 0 f (x) f (0 ) f (0 ) 0 và bởi vì f (0 ) e 1 0 nên f (0 ) 0

f (x ( x )) f (x) f ( x) f (x) f ( x) 0 (1)

x
x x
f (x) f f 2 e2 1
2 2

x x
x x
f (x) 2 e2 1 f (x) f f 4 e4 1
2 2

ta CM được
n
Dùng quy nạp theo n 1, 2 , f (x) 2 e 2
1

x0

Cố định n n
x0  ta có f ( x0 ) 2 e 2
1
 x0
x0 n
2
n n e 1
Xét dãy an 2 e 2
1 ta có : li m a n li m x0
x0 x0 .
n
2

Vậy f (x0 ) x0 , x0  (2)

Vậy f (x) f ( x) x ( x) 0 (3)

Kết hợp ( 1) và (3) ta được f (x) f ( x) 0

Từ (2) f ( x) x f (x) x (4) . Kết hợp ( 2) và (4) ta được f (x) x, x  .

Thử lại f (x) x ta thấy đúng.

3.3. CÁC DẠNG KHÁC

4. GIỚI HẠN CỦA HÀM SỐ
4.1. TÍNH GIỚI HẠN BẰNG ĐỊNH NGHĨA
4.2. TÍNH GIỚI HẠN BẰNG CÁC CÔNG THỨC CƠ BẢN
3
1 6x 1 9x
Bài 9. Tính giới hạn li m 2
x 0 x

Hướng dẫn giải

3
1 6x (1 3x) (1 3x) 1 9x
li m 2
li m 2
x 0 x x 0 x
9 27 27 x 9 27
li m li m 9
2 2
x 0
1 6x 1 3x x 0
(1 3x) (1 3x) 1
3
3x 3
(1 3x) 2 2

Bài 10. Tính giới hạn:

3
x 2x 1 3x 2 2
A lim 2
x 1 x 1

Hướng dẫn giải

3 3
x 2x 1 3x 2 2 x 2x 1 1 3x 2 1
Ta có lim 2
lim 2
x 1 x 1 x 1 x 1
3
x 2x 1 1 3x 2 1
lim 2 2
x 1 x 1 x 1
 3 2
2x x 1 3x 3
lim
x 1 2 2
x 1 x 2x 1 1 x
2
1 3
3x 2
3
3x 2 1

2
2x x 1 3
lim
x 1 2
x 1 x 2x 1 1 x 1 3
3x 2
3
3x 2 1

4 3 3
4 6 2
4.3. TÍNH GIỚI HẠN BẰNG ĐỊNH LÍ KẸP
4.3. TÍNH GIỚI HẠN BẰNG ĐẠO HÀM
4.4. CÁC DẠNG KHÁC
------HẾT------