Mother Tongue

Ikalawang Markahan – Modyul 3:

Ihambing at Ilarawan Mo!
Mother Tongue – Ikatlong Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan – Modyul 3: Ihambing at Ilarawan Mo!
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul Bumuo sa Pagsalin ng Modyul

Manunulat: Charmaine R. Lavador Tagasalin: Charmaine R. Lavador

Editor: Babeth P. Gevila, Patnugot: Babeth P. Gevila,

Jesusa P. Ambrona, Chomadith Loian J. Hechanova
Jesusa P. Ambrona
Lourdes C. Manlapus
Tagasuri: Jenn A. Solis
Tagasuri: Lynneth B. Baptista,
Ame Grace I. Pamongcales, Tagaguhit: Elmer E. Dela Cruz
Althea S. Llameg
Tagalapat: Hazel Jane A. Villegas
Tagaguhit: Elmer E. Dela Cruz
Tagalapat: Hazel Jane A. Villegas

Tagapamahala:
Evelyn R. Fetalvero Winnie E. Batoon
Janette G. Veloso Chona M. Calatrava
Analiza C. Almazan Teresita E. Helgason
Ma. Cielo D. Estrada Jesusa P. Ambrona
George N. Wong

Inilimbag sa Pilipinas ng
Department of Education – Region XI
Office Address: F. Torres St., Davao City
Telefax: (082) 291-1665; (082) 221-6147
E-mail Address: regionxi@deped.gov.ph * lrms.regionxi@deped.gov.ph
 3

Mother Tongue
Ikalawang Markahan – Modyul 3:
Ihambing at Ilarawan Mo!
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda
para sa ating mag-aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan.
Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na gagabay sa kanila upang
maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga
kasanayang itinakda ng kurikulum.
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa
Guro/Tagapagdaloy na naglalaman ng mga paalala, pantulong
o estratehiyang magagamit ng mga magulang o kung sinumang
gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa kani-
kanilang tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang
nalalaman ng mag-aaral na may kinalaman sa inihandang aralin.
Ito ang magsasabi kung kailangan niya ng ibayong tulong mula
sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding pagsusulit sa bawat
pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan.
May susi ng pagwawasto upang makita kung tama o mali ang
mga sagot sa bawat gawain at pagsusulit. Inaasahan namin na
magiging matapat ang bawat isa sa paggamit nito.
Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM
na ito upang magamit pa ng ibang mangangailangan. Huwag
susulatan o mamarkahan ang anumang bahagi ng modyul.
Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga
pagsasanay.
Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa
kanilang guro kung sila ay makararanas ng suliranin sa pag-
unawa sa mga aralin at paggamit ng SLM na ito.
Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga
tagapagdaloy, umaasa kami na matututo ang ating mag-aaral
kahit wala sila sa paaralan.

ii
 Alamin
Kumusta? Dali ug dungan natong sayron ang sulod niining
modyul nga nag-ulohan og Ihambing at Ilarawan Mo!
Gidisenyo ug gisulat kining modyul pinahaom sa imong
katakos ug kahibalo. Sa paggamit nimo niini mahibaloan ug
makat-onan nimo ang tulo ka klase sa panultihon o figurative
language.
Ang modyul nabahin sa tulo ka leksiyon:
• Aralin 1 - Metapora o Pagwawangis: Siyasatin!
• Aralin 2 - Personipikasyon o Pagsasatao: Alamin!
• Aralin 3 - Hyperbole o Pagmamalabis: Aralin!

Pagkahuman nga matun-an kini nga leksiyon, ikaw gilaumang:

• natutukoy ang mga tayutay na pagwawangis
o metaphor, pagsasatao o personification, at
pagmamalabis o hyperbole (MT3OL-IId- e-3.6).

1
 Subukin
Isulti kung unsa nga panultihon ang gigamit sa hugpulong.
Isulat ang M kung kini metapora, P kung personipikasyon, og H
kung hyperbole. Isulat ang imong tubag sa papel o sa notbuk.

1. Nasuko nga leon si Gng. Tuazon sa iyang pagkakita

nga nabuak ang iyang paborito nga plorera.
2. Mosayaw sa kalipay ang mga tanom kung sila
mahanginan.
3. Ang iyang utok mura kadak-on sa usa ka lugas nga
mani.
4. Maguba ang kalibutan kung biyaan ko sa akong
Nanay.
5. Lihok sa bao ang trapik sa Metro Manila.

Aralin
Metapora o Pagwawangis:
1 Siyasatin!
Usahay makabasa kita og mga hugpulong diin gikompara
ang nagkalain-laing mga butang o tawo sa dili direkta nga
pamaagi. Nakahibalo ka ba kung unsa ang tawag niini nga
panultihon?
Ginatawag kini nga metaphor. Unsa ba kini? Dali ug dungan
natong hibaloan ang bahin niini ug kung unsaon kini paggamit.

2
 Balikan
Tun-i ang hulagway nga naa sa ubos. Paghatag og
reaksyon bahin niini. Isulat ang imong tubag sa papel o sa notbuk.

Tuklasin
Malipayon nga nag-istorya ang managhigala nga sila Karen
ug Cedrick. Basaha ang ilang dayalogo nga naa sa ubos.
Bantayi ang mga gibadlisang pulong.

3
Karen : Uy Cedrick, kumusta?
Cedrick : Maayo man ko, Karen. Ikaw? Kumusta pud ka?
Karen : Nia maayo man pud. Kaila ba ka ni Angel Locsin?
Cedrick : Oo siyempre. Siya ang ginatawag nga
nag-inusarang Darna sa Pilipinas, di’ ba?
Karen : Makabilib ang iyang kabuotan, no? Usa siya ka anghel
tungod sa iyang mga maayong binuhatan sama sa
iyang pagtabang sa mga lumolupyo sa Marawi
niadtong nahitabo ang kasamok didto.
Cedrick : Tinuod kana. Nihaom gayud kaniya ang
iyang pangalan. Maayo usab siya nga artista. Siya
ang Vilma Santos sa bag-ong henerasyon.
Karen : Talagsaon ang mga taong susama niya.
Cedrick : Usa siya sa mga angay sundon.

Tubaga:
1. Unsa ang imong namatikdan sa mga gibadlisang pulong?
2. Nasayod ka ba kung unsa ang tawag niini?

Suriin

Ang mga gibadlisan nga pulong gikan sa dayalogo nga

imong gibasa gipahayag sa dili ordinaryo nga paagi. Mao kini
ginatawag og panultihon o figurative language. Nasayod ka ba
unsa kini?

Gigamit ang panultihon sa mga manunulat aron mas

mapaabot nila ang ilang pagbati ngadto sa mga tigbasa.
Adunay mga nagkalain-laing klase niini ug sa dayalogo nga
imong gibasa, ang klase sa panultihon nga gigamit sa mga
gibadlisang mga pulong ang ginatawag nga metaphor.

4
 Usa kini ka panultihon diin ang tawo o butang ginakompara
sa laing butang o laing tawo nga wala gigamitan og sama sa o
pareha sa

Pananglitan:
1. Ang masuso ang anghel sa usa ka pamilya.
2. Gigutom nga leon si Paul kung mokaon.

Tandaan

Ang panultihon nga metaphor gamiton sa mga

higayon nga ang mga pulong o hugpulong kay gusto
nimong magpakita ug pagkompara sa duha ka butang
o tawo sa dili direkta nga pamaagi ug dili mogamit og
sama sa o pareha sa.

Pagyamanin
Basaha ang mga hugpulong nga naa sa ubos. Butangi og
tsek (✓) kung ang hugpulong naggamit og panultihon nga
metaphor ug ekis (X) kung dili. Isulat ang imong tubag sa papel o
sa notbuk.

1. Sama sa perlas ang iyang kaputi.

2. Si Jose ang Fernando Poe Jr. sa among lungsod.
3. Ang tingog ni Momay pareha sa tingog sa langgam.
4. Itom nga kaldero ang kolor sa kanal.
5. Gutom nga iro si George kung mokaon human magdula.

5
 Isaisip

Unsa ang tawag sa pagkompara nga dili mogamit og

sama sa o pareha sa?

Isagawa

Pangitaa sa tula nga naa sa ubos ang mga pulong nga

nagpakita og panultihon nga metaphor. Isulat ang imong
tubag sa papel o sa notbuk.

Nanay Ko Nga Palangga

Sinulat ni: Charmaine R. Lavador

I.
Sa iyaha ako usa ka prinsesa,
kalipay nakita nako sa iyang mata.
Kung ako mouli gikan nag-eskwela,
lamian nga meryenda andam na.

6
II. IV.
Magkugi sa buluhaton, Siya ay usa ka bulak
mao nay angay buhaton. sa tanan nagsidlak-sidlak.
Mantika kung matulog likayan, Dili ko gusto siya mohilak,
para dili makasab-an. Angay kaniya ang pagpalakpak.
III. V.
Mahimong leon sa kasuko, Kinabuhi ko puno sa kasadya,
Kung ako di motuman sa ikaw walay kapareha.
sugo. Sa ako usa ka katigayonan,
Pero dili nako ikambyo, O Nanay kong palangga wala ako
Tungod siya sobra ka maayo. gipasagdan.

Aralin
Personipikasyon o
2 Pagsasatao: Alamin!
Sa nag-unang leksiyon, atong natun--an ang mahitungod sa
metaphor. Uban niini, nahibalo ba ka sa uban pang klase sa
panultihon?
Tara na! Ato na usab sayron ang usa pa ka panultihon nga
ginatawag og personification.
Apan sa dili pa kita magpadayon, balikan usa nato ang imong
natun-an sa milabay nga leksiyon.

7
 Balikan

Pangitaa ang pulong nga nagpakita og panultihon nga

metaphor sa matag hugpulong. Isulat ang imong tubag sa papel
o sa notbuk.
1. Si tatay ang Superman sa akong kinabuhi.

2. Ang atong mga inahan ang suga sa atong mga

panimalay.
3. Usa ka dako nga palasyo ang puluy-anan sa akong higala.

Tuklasin
Basaha ang sugilanon sa ubos ug bantayi ang mga
gibadlisan nga mga pulong.
Didto sa Among Bukid
Sinulat ni: Charmaine R. Lavador
Gihan-ay ni: Jenn A. Solis

Unang adlaw sa akong pagbakasyon dinhi sa among bukid.

Sayo ko nimata kay dili nako mapugngan ang kahinam nga
masuroy ang kinatibuk-an sa among bukid.

8
 Sa akong paglakaw-lakaw ginatawag dayon ako sa sapa
aron maligo.
Mihangad ako ug nakita nako ang tam-is nga ngisi sa mga
kahoy sa akoa nga mura og nag-imbita kanako nga mokatkat sa
ilaha aron kuhaon ang ilang mga lamiang bunga.
Sa akong pagpadayon og lakaw nahinumdom ko sa
gitugon ni Mama nga bisbisan ang iyang mga bulak. Samtang
ako nagbisbis daw nagsayaw-sayaw ang mga bulak sa kalipay.

Makalipay usab sud-ungon ang mga alibangbang nga mura

og nikanta sa kasadya nga naglupad-lupad sa ibabaw sa
kabulakan.
Sa wala damha kalit lang nga ningitngit ug nikisdong ang
palibot. Gibati nako ang kalisang kay ginagakos ko sa bugnaw
nga hangin ug didto akong nabantayan nga adunay moabotay
nga dakong ulan.
Dali ko nga mipauli sa among balay bitbit ang kalipay ug
ang akong mga nakita didto sa among bukid.

Suriin
Unsa imong namatikdan sa mga pulong nga naay badlis?

Dili ba gihatagan og kinaiya sa usa ka tawo ang mga

butang nga walay kinabuhi? Kapareha sa: Tam-is ang ngisi sa
mga kahoy, nakahibalo kita nga dili mongisi ang usa ka kahoy ug
tawo lang ang makahimo niini.
Ang gibuhat sa manunulat mao ang ginatawag nato nga
paggamit sa panultihon nga personification. Kini ang paghatag
og kinaiya sa usa ka tawo sa mga butang nga walay kinabuhi ug
dili molihok.

9
 Pananglitan:

1. Nitago ang buwan sa likod sa mga panganod.

2. Ang mga bitoon sa langit ning-kidhat kanamo.

Tandaan

Usahay sa istorya nga atong mabasa, ginahatagan sa

tigsulat og kinaiya sa usa ka tawo ang mga butang nga
walay kinabuhi. Kini gitawag og personification. Ginabuhat
kini aron mas monindot pa ang sinulat nga sugilanon o istorya.

Pagyamanin
Basaha ang mga hugpulong ug pangitaa ang mga pulong
nga nagpakita og personification. Isulat ang imong tubag sa
papel o sa notbuk.
1. Gigakos sa kangitngit ang tibuok palibot.
2. Nitago ang adlaw sa likod sa mga panganod.
3. Naggukod ko sa akong gininhawa pagkahuman nako og
dula og patintero.
4. Nakig-istorya ang iyang mga mata.
5. Wala ko kabalibad sa pagdani sa dagat kanako.

Isaisip

Unsang klase sa panultihon ang paghatag kinaiya sa

usa ka tawo sa mga butang nga walay kinabuhi?

10
 Isagawa
Ang mosunod nga hugpulong naggamit og panultihon nga
personification. Susiha ang buot ipasabot niini. Isulat ang letra sa
imong tubag sa papel o sa notbuk.
1. Pagkahuman sa pila ka bulan nga pag-atiman nako sa
akong tinanom nga rosas, nakit-an ra gyud nako nga ningisi
ang mga bulak niini.
A. Nihilak ang mga bulak.
B. Nalipay ang mga bulak.
C. Namulak na ang rosas.
2. Human sa makusog nga pagdalugdog nisulat ang kalayo sa
langit.
A. Init ang langit.
B. Adunay pagkidlat.
C. Naay kalayo nga gidibuho sa langit.
3. Halos usa na ka semana nga wala ko kapanglaba, mao nga
ginatawag na ko sa akong mga labhonon.
A. Nakabaton og kamot ang mga sinina.
B. Kinahanglan na nga malabhan ang mga sinina.
C. Nadaot ang mga sinina tungod kay wala nalabhan.
4. Sa kapaspas sa dagan sa oras, wala nako nabantayan nga
hapon na diay ug kinahanglan na nako nga mouli.
A. Nilabay ang oras.
B. Nahulog ang orasan.
C. Gigukod ang oras.
5. Sukad nga nagsakit si Jane pirme na lang siya sa sulod sa
ilang balay mao nga gipangita na siya sa adlaw.
A. Nitago sa ngitngit.
B. Makit-an lang kung gabii
C. Wala nigawas sa ilang balay.

11
 Aralin Hyperbole o
3 Pagmamalabis: Aralin!

Nakabasa na ba ka og hugpulong nga murag dili katu-ohan

ang mensahe nga gusto ipaabot? Kana bang murag imposible
nga mahitabo?
Nahibalo ba ka nga mao kini ginatawag sa panultihon nga
Hyperbole? Unsa ba kini?
Tara na! Atong dunganan sa pagkat-on ang mahitungod
niini gamit kini nga modyul.

Balikan
Nakahinumdom pa ba ka sa leksiyon nga imong natun-an sa
nag-una nga modyul? Tubaga ang mga pangutana ug isulat kini
sa imong papel o notbuk.

1. Unsa ang panultihon nga Personification?

2. Nganong mogamit man og panultihon ang mga tigsulat?

3. Paghatag og hugpulong nga naggamit og

Personification.

12
 Tuklasin
Basaha ang tula nga naa sa ubos ug bantayi ang mga
pulong nga naay badlis. Tubaga ang mga pangutanan human
niini. Isulat ang imong tubag sa papel o sa notbuk.

Magul-anon
Sinulat ni: Charmaine R. Lavador
Gihan-ay ni: Jenn A. Solis

O akong higala,
Ngano imo akong gibiyaan?
Luha nako mura’g tubod
Nga nidagayday sa akong aping nga bus-ok.

Dili makatulog sa pagkahinam-hinam,

Kay sa imong pagbalik akong kinaham.
Para ang akong kalibutan makoloran,
Ug kaharuhay matagamtaman.

Mahugno man ang kalibutan

Alang nako ang atong paghinigalaay walay kausaban.
Walay makababag bisan kamatayon,
ikaw lang ang akong kaisa-isang higugmaon.

13
Tubaga:
1. Unsa sa imong tan-aw ang mga pulong nga naay badlis?
2. Nasayod ka ba unsa kini? Ngano man o nganong dili man?

Suriin

Ang mga pulong sa balak nga imong nabasa nakasulat sa

di-ordinaryo nga pamaagi. Makapangutana ka kung mahitabo
ba gayud ni sa tinuod nga kinabuhi o realidad.
Kini nga paagi sa pagpadayag ang ginatawag nga
hyperbole. Usa kini sa klase sa panultihon nga naghatag og
pagpalabaw sa sobra o kulang sa usa ka tawo, butang,
panghitabo, pagbati, ug uban pa nga kinaiya, kahimtang o
barug.

Pananglitan:

1. Mamatay si Sol kung mohunong siya sa pag-

istorya.
2. Nagpas-an ko sa kalibutan karong panahona.

Tandaan

Kung ikaw makabasa og pagpadayag nga layo sa

tinuod tungod kini gipasobrahan, kini gigamitan og panultihon
nga hyperbole.

14
 Pagyamanin
Kuhaa gikan sa hugpulong ang mga pulong nga
nagpahayag og panultihon nga hyperbole. Isulat ang imong
tubag sa papel o sa notbuk.

1. Gipalid sa hangin ang akong mga pangandoy.

2. Abot sa langit ang akong ngisi sa dihang nakita nako si
Jose nga nagdala og pagkaon.
3. Hapit ko mamatay og kinatawa sa iyang gisulti.
4. Ang pagbiya ni Tatay ang nakadugmok sa akong
kasingkasing.
5. Nadungog sa tibuok kalibutan ang akong paghilak.

Isaisip

Unsaon nimo sa pagkahibalo nga ang pulong

gigamitan og panultihon nga Hyperbole?

15
 Isagawa
Pilia gikan sa kahon ang sakto nga mga dagway sa
pamulong o tayutay aron makompleto ang hugpulong.

nibaha og dugo abot sa langit

namuti akong buhok gitulon nako ang kaulaw
tabukon ang dagat nihilak og dugo

1. Kung makita nako ang akong mga anak

ang akong kalipay.

2. Pagkasakit ni Nanay ug niduol ko sa akong

mga paryente aron mangayo og tabang.

3. si Abby niadtong naligsan ang iyang

inatiman nga iro.

4. Kaya nako makita lang ka.

5. og hinulat sa imo.

Tayahin

Buluhaton 1
Badlisi ang mga panultihon nga makita sa mga pinili nga
linya sa balak sa ubos ug susiha kung unsa nga klase sa
panultihon ang gigamit. Isulat ang imong tubag sa papel o sa
notbuk.

16
 1. Labihan ang kalipay sa mga bulak,
kung maadlawan ug mabisbisan.

2. Nakaambak akong kasingkasing sa kalipay,

sa akong pagkakita kang Nanay.

3. Dili ikalimod ang akong pagka-ibog,

sa usa ka anghel na sama nimo nga walay libog.

4. Sa paminaw pagkaanindot,
sa gakos sa hangin pagkabugnaw.

5. Dili makatulog sa gabii,

sa imong pagbiya ako nawili.
Bulahaton 2

Isulat ang R sa badlis kung ang pagpadayag haom sa

realidad ug H kung kini pagpasobra. Isulat ang imong tubag sa
papel o sa notbuk.

1. Malipayon nga nagdula sila Angelo ug Adrian.

2. Kaya nakong mosalom sa pinakalawom nga dagat
mapasugot lang tika.
3. Nibaha og dugo sa lugar kung asa nahitabo ang giyera.
4. Nakahilak ko sa istorya nga akong gibasa.
5. Sama ko sa nabanhaw sa dihang nasayran nako nga buhi
pa diay ang akong mga ginikanan.

17
 Karagdagang Gawain
Buluhaton 1
Ikompara ang mga butang o pulong nga naa sa ubos gamit
ang Metaphor. Isulat kini sa hugpulong.
Pananglitan: Kabayo- Jonas
Usa ka kabayo nga nidagan si Jonas sa pagdali-dali
nga makaabot sa eskwelahan.

1. Albert Einstein- Anton

2. bao- sakyanan

3. Anne Curtis- klasmeyt

4. Superwoman- inahan

5. kabaw-tatay

Buluhaton 2

Gamita ang mosunod nga mga pulong sa usa ka

hugpulong. Isulat ang imong tubag sa papel o notbuk.

1. naglukso-lukso ang balod

2. ginagukod ang oras
3. naglumba ang mga luha
4. nihilak ang langit
5. naguol ang mga libro

18
19