14

2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

YUNIT 2 – VARYASYON AT REHISTRO NG WIKA

2.0 MATATAMONG KABATIRAN

Pagkatapos ng talakayan ang mga mag-aaral ay inaasahang:

1. Maipaliwanag ang mahigpit na ugnayan sa pagpapalakas ng wikang

pambansa, pagpapatibay ng identidad, at pambansang kaunlaran.
2. Magamit ng may kahusayan ang tumpak na rehistro ng wika sa
pakikipagkomunikasyon sa iba’t ibang pangkat ng tao.

2.1 INTRODUKSYON

Isang larawan ng sosyolinggwistiko na

pinagtutuunan ngayon ng mga pag-
aaral at pananaliksik ang tungkol sa
pagkakaiba ng wika o varayti at
varyasyon ng wika. Kaugnay ng mga
pagpaplanong pangwika na isinasagawa
sa mga bansa na multilinggwal ang mga
tao, may mga isyung panglinggwistiko
na kaugnay ng pagkakaroon ng varayti
ng wika: paano nagkakaroon ng mga pangkat ng mga tao na may isang varayti
ng wikang sinasalita? Kailan sila nagkakaroon ng karaniwang varayti ng wika?

Ang mga teolistang neo-klasikal (Tollefson, 1991) ay nagbigay ng tepolohiya ng

mga pangkat wika batay sa mga katangiang estruktural ng mga varayti ng wika
sa degring pagkamultilinggwal at sa gamit ng mga varyasyong ito (Kelman,
1971; Fishman, 1968; Kiloso, 1968). Nakabatay ang pagkakaroon ng varayti at
varyasyon ng wika sa paniniwala ng mga linggwist ng pagiging heterogeneous
o pagkaka-iba-iba ng wika (Saussure, 1916) at “hindi kailanman pagkakatulad o
uniformidad ng anumang wika, “ayon kay Bloomfield (1918).

Paunang Gawain

Panuto: Ilahad ang iyong ideya sa sumusunod na tanong.

1. Bakit mahalagang pag-aralan ang mga varayti ng wika?

2. Paano ito nakatutulong upang higit na mapalawak ang wikang ginagamit?
3. Gumagamit ka ba ng higit sa dalawang wika? Magbigay ng halimbawa.

Magaling! Ngayon ay handa ka na para sa pagtalakay ng ating paksa.

Binabati kita!

C. M. D. Hamo-ay
 15
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

2.2 PAKSA/PAGTALAKAY (MAY PAGTATAYA)

2.2.1 Kahulugan at Uri ng Varayti ng Wika

Ang varayti ng wika ay ang pagkakaroon ng natatanging katangian na

nauugnay sa partikular na uri ng katangiang sosyo-sitwasyunal na
makatutulong sa pagkilala sa isang partikular na varyasyon o varayti ng wika.
Ito rin ang pagkakaiba-iba sa uri ng wika na ginagamit ng mga tao sa bansa.
Maaaring ang pagkakaiba ay nasa bigkas, tono, uri at anyo ng salita. Nagbigay si
Cafford (1965) ng dalawang uri ng varayti ng wika:

Una. Ito ay permanente para sa mga tagapagsalita/ tagabasa.

Ikalawa. Ito ay pansamantala dahil nagbabago kung may pagbabago sa
sitwasyon ng pahayag.

Kabilang sa mga varayting permanente ay

diyalekto at idyolek. Ang diyalekto ay batay sa
lugar, panahon at katayuan sa buhay. Nakikita ito
kaugnay ng pinanggagalingang uri ng
tagapagsalita o grupo ng tagapagsalita sa isa sa
tatlong dimension: espasyo, panahon at katayuang
sosyal. Maihahalimbawa rito ang mga diyalekto ng
Tagalog na ayon sa iba’t ibang lugar ng
tagapagsalita tulad ng Taga-Bulacan, Tagalog-
Batangas, Tagalog-Laguna, Tagalog-Cavite,
Tagalog-Mindoro, Tagalog-Rizal at Tagalog-Palawan. Samantala ang Idyolek ay
isang varayti na kaugnay ng personal na kakanyahan ng tagapagsalita o wikang
ginagamit ng partikular na indibidwal. Ang mga tanda ng idyolek ay maaaring
idyosinkratiko tulad ng paggamit ng partikular na bokabularyo nang madalas.
Ayon pa rin kay Cafford, permanente nang matatawag ang idyolek ng isang
taong may sapat na gulang.

C. M. D. Hamo-ay
 16
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

Ang pansamantalang varayti ng wika ay kaugnay sa

sitwasyon na ginagamit ang wika. Kasama rito ang
register, mode at istilo. Ang Register avarayting
kaugnay ng panlipun ang papel na ginagampanan
ng tagapagsalita sa oras ng pagpapahayag.
Halimbawa nito ay: siyentipikong register,
panrelihiyong register, akademikong register at iba
pa. Ang Istilo ay ang varayti na kaugnay ng relasyon
ng nagsasalita sa kausap. Ang istilo ay maaaring
formal, kolokyal at intemeyt o personal. Ang Mode
ay ang varayting kaugnay sa midyum na ginagamit sa pagpapahayag tulad ng
pasalita o pasulat. Sa isang pangkat-wika o speech community makikita ang
varyasyon ng wika sa pamamagitan ng:

a) Mga taong bumubuo rito;

b) Pakikipagkomunikasyon ng tao;
c) Interaksyon ng mga tao;
d) Sa mga katangian ng pananalita ng mga tao; at
e) Sa sosyal na katangian ng mga tao.

2.2.2 Mga Teorya at Pananaw sa Varyti ng Wika

Nasa kamalayan na ng mga pilosopo sa ika-18
siglo (Williams, 1992) ang pagkakaroon ng
mga uri ng varayti ng wika na makikita sa
katayuang panlipunan ng isang indibidwal.
Dito nagsimula ang mga pag-aaral sa varayti
ng wika na naging bahagi ng larangan ng
sosyolinggwista. At sa pagdaraan ng panahon,
nagbunga ito ng mga teorya at konsepto
kaugnay ng pagtuturo at pagkatuto ng wika.
Nangunguna sa mga teoryang ito ang
sosyolinggwistikong teorya na batay sa
palagay na ang wika ay panlipunan at
ang speech (langue) ay pang-indibidwal.
Ayon kay Sapir (1949), ang wika ay
isang kasangkapan ng sosyalisasyon, na
ang mga relasyong sosyal ay hindi
matutupad kung wala ito. Para naman
kay Saussure (1945), ang wika ay hindi
kumpleto sa sinumang indibidwal o nagsasalita, nagagawa lamang ito sa loob
ng isang kolektibo o pangkat. Gayundin, makikita ang paghahalo ng mga
varayti ng wika. Diyalekto at register sa dalawang paraan:

a) Code switching o palit-koda

b) panghihiram

C. M. D. Hamo-ay
 17
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

Sa palit-koda ang isang nagsasalita ay gumagamit ng iba’t ibang varayti ayon sa

sitwasyon o okasyon, halimbawa nito ay ang mga usapan ng mga kabataan
ngayon na nag-aaral sa mga kolehiyo: “O, how sungit naman our teacher in
filipino.” “Hoy, na-gets mo ba sabi ko sa text ko? “Its so hard naman to make
pila-pila here.” Ito ang tinatawag na conversational code-switching kung saan
ang nagsasalita ay gumagamit ng ibang varayti o code sa iisang pangungusap.

Ang panghihiram ay isa pang paraan kung

saan nagkakahalo ang mga varayti. Sa
paraang ito, ang isang salita o higit pa ay
hinihiram mula sa isang varay tungo sa isa
pang varayti dahil walang katumbas ang mga
ito sa varayting ginagamit ng nagsasalita.
Tinatawag itong lexical borrowing.
Halimbawa nito ay ang pangalan ng pagkain
na narito ngayon sa bansa na may kulturang
dala mula sa pinagmulan nito (cultural color)
tulad ng hamburger, pizza, taco, French fries; mga salitang dala ng pagbabago sa
taknolohiya tulad ng CD, computer, diskette, fax, internet, email at iba pa.
Ang pagkakaroon ng iba’t ibang varayti/register/anyo ng wika ay nagreresulta
sa pananaw ng pagkakaroon ng herarkiya ng wika. Tinatawag ito ni Bernstein
(1972) na Deficit-Hypothesis, na batay sa mga obserbasyon niya sa mga nag-
aaral sa elementarya sa ilang paaralan sa England.
Kaugnay ng pananaw ng varyabilidad ng wika
ang Teoryang Akomodasyon (Accomodation
Theory) ni Howard Giles (1982). Kaugnay ito
ng mga teorya sa pag-aaral/ pagkatuto ng
pangalawang wika sa linguistic convergence at
linguistic divergence. Nakapokus ito sa mga
taong kasangkot sa sitwasyong pangwika. Sa
linguistic convergence; ipinapakita na sa
interaksyon ng mga tao, nagkakaroon ng
tendensiya na gumaya o bumagay sa pagsasalita ng kausap para bigyang-halaga
ang pakikiisa, pakikipagpalagayang-loob, pakikisama o kaya’y pagmamalaki sa
pagiging kabilang sa grupo. Sa kabilang dako naman, linguistic divergence
naman kung pilit na iniiba ang pagsasalita sa kausap para ipakita o ipahayag
ang pagiging iba at di-pakikiisa at pagkakaroon ng sariling identidad.

Bahagi rin ng Teoryang Akomodasyon ang tinatawag na interference

phenomenon at interlanguage na nakapokus sa mga wikang kasangkot.
Ipinapakita ang pagkakaroon ng interference sa pagbuo ng mga varayti ng
Filipino. Makikita ang impluwensiya ng unang wika sa pagsasalita ng Filipino
ng mga kababayan natin sa iba’t ibang rehiyon.

C. M. D. Hamo-ay
 18
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

Ang mga teorya, konsepto at pananaw na inilahad ay ilan lamang sa mga

batayang teoretikal sa pagtuturo/pag-aaral ng wika at sa pagtingin sa
pagkakaroon ng varayti at varyasyon ng wika (sa ating kalagayan, ng
wikang Filipino).

2.2.3 Papel ng Filipino sa Pagkakaroon ng Magkakaibang Wika sa

Bansa

“Ang Filipino ay ang katutubong wikang ginagamit sa buong bansa bilang wika
ng komunikasyon ng mga etnikong grupo. Katulad ng iba pang wikang buhay,
ang Filipino ay dumaraan sa proseso ng paglinang sa pamamagitan ng
panghihiram sa mga wika ng Pilipinas at di-katutubong wika at sa ebolusyon ng
iba’t ibang varayti ng wika para sa iba’t ibang sitwasyon, sa mga nagsasalita nito
na may iba’t ibang saligang sosyal at para sa mga paksa ng talakayan at
iskolarling pagpapahayag…”
Sa pagkakaroon ng kaalaman sa mga varayti ng
wika, magkakaroon ng pagbabago sa atityud ng
mga Filipino sa wikang Pambansa. Mabubuksan
ang kamalayan ng bawat isa sa atin na mayroon
pala tayong bahagi o papel sa pagpapaunlad ng
Filipino. Ang pagiging aktibo at partisipasyon ng
lahat sa gawaing ito at mas lalago at
madedevelop ang isang varayti o sariling varayti
ng wika kung madalas gagamitin at tatangkilikin
ang Filipino ng iba’t ibang tagapagsalita ng
katutubong wika.

Isang bagong larangan din ito, na kakikitaan ng mga paksa at gawaing

kailangang saliksikin ng mga guro at mag-aaral sa anumang antas ng pag-aaral
hindi lamang sa antas gradwado. Mula sa simpleng paglilista ng mga salita at
diskurso, isagawa ang masa malalim na pagsusuri ng mga sinasalita at pasulat
na anyo ng wika ng mga tao sa iba’t ibang pangkat o grupo, sa iba’t ibang lugar.
Sa larangan ng pagtuturo, mahalaga ang
pagkakaroon ng mga mag-aaral at guro ng
malinaw na pananaw tungkol sa konse pto
ng varayti at varyasyon ng wika. Sa gayon,
makikita ng mga mag-aaral na bawat grupo,
komunidad at rehiyon na gumagamit ng
wika ay hindi iba o naiiba kundi kasali at
kabahagi ng pambansang wika at kultura.
Mawawala ang mababaing pagtingin sa
mga wika ng mga taong hindi kapangkat o karehiyon. Makikita rin ang
kontribusyon ng iba’t ibang wika sa bansa sa pagpapaunlad ng Filipino.
Mayamang balon na mapagkukunan ang mga rehiyonal na wika ng mga

C. M. D. Hamo-ay
 19
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

kaalaman at datos mula sa kanilang etnolinggwistiko, sosyal at komunidad na

kinabibilangan. Dala-dala ito ng mga mag-aaral sa kanilang pagpasok sa klase.
At ibinabahagi nila ito sa mga interaksyon na nagaganap sa klase. Nabibigyang
halaga rin nila ang kanilang sari-sariling wika at kultura bilang bahagi ng
pambansang wika at kultura.
Bilang pagwawakas, isang paalala ang iniiwan ko sa
inyo, na huwag nating sayangin ang yaman ng wika na
nasa pintuan na ng ating mga silid-aralan. Huwag
nating pabayaan na ang mga dayuhan pa ang tumuklas
nito. Tayong mga nagtuturo at nag-aaral ng wika sa
ating bansa ang magkusa at magsikap nap ag-aralan ang
pagkakaiba-iba ng wikang Filipino na sinasalita ng
kasalukuyang henerasyon ayon sa lugar at pangkat na
kinabibilangan. Makatutulong ito sa pagbuo ng isang patakaran sa wika na
angkop sa lahat ng mga Filipino.

Pagtiyak sa Kakayahan 1

Pangalan: _________________________________________ Puntos: _________________

Kurso at Taon: _____________________________________ Petsa: ___________________

TAMA O MALI
Panuto: Basahin ng may pag-unawa ang pahayag sa bawat aytem. Kung ang
pahayag ay wasto, TAMA ang isulat. Kung ang pahayag ay hindi wasto, MALI
naman ang isulat.

_______1. Nakabatay ang pagkakaroon ng varayti at varyasyon ng wika sa

paniniwala ng mga linggwista hinggil sa pagiging heterogeneous o pagkakaiba-
iba ng wika at “hindi kailanman sa pagkakatulad o uniformidad ng anumang
wika”.
_______2. Ayon kay Cafford (1965), may dalawang uri ng varayti ng wika. Una
ay permanente para sa mga tagapagsalita/ tagabasa at ang ikalawa ay dinamiko
dahil nagbabago kung may pagbabago sa sitwasyon ng pahayag.

_______3. Ang diyalekto at idyolek ay kabilang sa mga varayting permanente.

_______4. Ang idyolek ay isang varayti na kaugnay ng personal na kakanyahan
ng tagapagsalita o wikang ginagamit ng particular n indibidwal.

_______5. Ang register ay varayting kaugnay ng panlipunang papel na

gingampanan ng tagapagsalita sa oras ng pagpapahayag.

C. M. D. Hamo-ay
 20
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

_______6. Ang etnolinggwistikong teorya ay batay sa palagay na ang wika ay

panlipunan at ang speech (langue) ay pang-indibidwal.

_______7. Kaugnay pa rin ng etnolinggwistikong teorya ang ideya ng pagiging

heterogenous ng wika o ang pagkakaroon ng iba’t ibang anyo, mapalinggwistika,
mapa-okupasyunal o mapasosyal man ang anyong ito.

_______8. Ang pagkakaroon ng iba’t ibang varayti/register/anyo ng wika ay

nagreresulta sa pananaw ng pagkakaroon ng herarkiya ng wika (Deficit-
Hypothesis ang tawag dito ni Bernstein (1972).

_______9. Sa linguistic convergence, ipinapakita na sa interaksyon ng mga tao,

nagkakaroon ng tendensiya na gumagaya o bumagay sa pagsasalita ng kausap
para bigyang-halaga ang pakikiisa, pakikipagpalagayang-loob, pakikisama o
kaya’y pagmamalaki sa pagiging kabilang sa grupo.

_______10. Sa kabilang dako naman, linguistic divergence naman kung pilit na

iniiba ang pagsasalita sa kausap para ipakita o ipahayag ang pagiging iba at di-
pakikisa at pagkakaroon ng sariling identidad.

2.2.4 Rehistro at Mga Varayti ng Wika

Ayon sa mga linggwista, ang rehistro ay simpleng varayti at/o baryasyon sa

paggamit ng wika partikular sa kontekstong panlipunan na gumagamit ng mga
tiyak na salitang hindi madalas ginagamit sa ibang konteksto. Sa lalong
madaling salita, ang rehistro ay kung paano inuunawa o binibigyang kahulugan
ng isang larang ang isang partikular na salita o termino. Sa IT, halimbawa, ang
mouse ay nangangahulugang isang input device na ikinakabit sa kompyuter
upang madali ang pagmanipula rito, ngunit sa pagsasaka ay isa itong maliit,
mapanirang hayop kaya itinuturing na peste.

C. M. D. Hamo-ay
 21
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

Tunghayan sa ibaba ang paghahambing sa mga varayti ng wika:

Wika Laban sa Diyalekto

WIKA DIYALEKTO
 Mas malawak at Malaki kaysa sa  Tinatawag ding wikain, lalawiganin,
diyalekto dayalek
 Mas marami ang gumagamit kaysa  Varyant ng isang malaking wika
diyalekto  Mas maliit, limitado ang saklaw, mas
 May cognate na maiintindihan ng kaunti ang gumagamit kaysa sa wika
mayorya sa bansa  Nakabatay sa heograpiya/maliit na
 Walang mutual intelligibility lugar
 Wika ang Bikol, Tagalog, Bisaya,  May mutual intelligibility
Kapampangan, Waray, Iloko/Ilokano  May pagkahawig ang ispeling/tunog
 May mayamang diksyonaryo, ng mga salita
gramatika at gamit sa mataas na antas  May stereotype
ng pagtuturo  May punto kaysa sa iba
 May prestihiyo kaysa sa diyalekto
 May pagkakaiba ang isang diyalekto sa kapwa-diyalekto sa tatlong aspekto:
pagbigkas, gramatika at bokabularyo
 Wika ang Ingles subalit diyalekto ang British English, Scottish English at American
English
 Gayundin ang yaya English, Taglish, Inggalog, carabao English, Philippine English,
kolehiyala English, bargirl English
 Mauuri sa dalawa ang diyalekto: rehiyonal at sosyal
 Rehiyonal na diyalekto: kung saan ka nanggaling
 Sosyal na diyalekto: saan ka nabibilang
 Madalas na pinagmumulan ng katatawanan at pagmamaliit
 Mauuri din sa tatlo: diyalektong heograpiko (espasyo), temporal (panahon) at
sosyal (katayuan sa buhay)
 Diyalekto ang tawag sa pagkakaiba-iba sa loob ng isang wika

Sosyolek Laban sa Idyolek

SOSYOLEK IDYOLEK
 Varayti sa paggamit ng wika na nag-  Ang ikinatatangi sa paraan ng
iiba-iba depende sa katayuan sa pagsasalita ng isang tao
lipunan  Tumutukoy rin ito sa dalas ng
 Varayting nabubuo batay sa paggamit/ pagbanggit ng
dimensyong sosyal, ibig sabihin salita/parirala/pahayag na ginagaya
nakabatay sa mga pangkat- ng marami
panlipunan  Varayti ng wikang kaunay sa personal
 Halimbawa ay pangkat ng mga bata, na kakanyahan ng isang tagapagsalita
bakla, preso, abogado, inhenyero,  Anumang pekyulyaridad sa paggamit
nars, doctor at iba pa ng wika

C. M. D. Hamo-ay
 22
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

Pidgin Laban sa Creole

PIDGIN CREOLE
 Varayti ng wika na nabuo/nabubuo  Dati ay Pidgin na napaunlad o
dahil sa pangangailangan at nalinang sapagkat inangkin ng isang
praktikalidad. lehitimong grupo o pangkat.
 Nangyayari ito sa pakikipagkalakalan  Mas marami itong katutubong ispiker
na hindi alam ang wika ng iba. kaysa Pidgin.
 Wala itong katutubong ispiker.  Hindi na lamang ito wika ng “hilaw
 Walang komplikadong gramatika at na pakikipagkalakalan kundi’y
may limitadong talasalitaan. nagging wika na ng isang
 Madalas na hango sa isang wika ang pamayanang panlipunan.
usapan at ang estruktura naman ay sa  Kongretong halimbawa nito ang
iba ring wika. Chavacano.
 Halimabawa “Suki, ikaw bili tinda
mura”.

Mga Karagdagan:

Punto Laban sa Rehistro

PUNTO REHISTRO
 Tinatawag ding accent  Nakabatay sa kung ano ang iyong
 Lahat ng tagapagsalita ay may punto, ginagawa.
mas halata nga lamang sa iba.  Sinasabi ring intelektwalisasyon ng
 Tumutukoy sa kung paano wika.
bumibigkas ang isang tao.  Nakabatay sa trabaho: abogado, pari,
 Iba ang punto ng isang Bikolano, sa isports, guro
isang Batanggenyo, sa isang Bisaya, sa  Nakabatay sa gamit at hindi sa
isang Ilokano… gumagamit

Speech Community Laban sa Communicative Competence

Speech Community Communicative Competence
 Grupo ng mga taong hindi kailangang  Hindi man gamay ang paggamit sa
gumgamit ng iisang wika subalit may isang wika, naiintindihan naman kung
pinagsasaluhang mga istandard at ano ang ibig sabihin nito at kung
tuntunin sa paggamit ng wika. anong mga pag-uugali ang akma para
 Halimbawa ay mga blogger na dito.
Filipino, mga parloristang Filipino,  Nakasalalay sa kakayahang ito ang
ang wika sa mga tabloid pagpili kung ano ang sasabihin,
gayundin kung paano at kailan
sasabihin

C. M. D. Hamo-ay
 23
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

Pagtiyak sa Kakayahan 2

Pangalan: _________________________________________ Puntos: _________________

Kurso at Taon: _____________________________________ Petsa: ___________________

PAGKILALA
Panuto: Tukuyin kung ano ang binabanggit sa bawat aytem. Isulat ang sagot sa
sagutang papel na makikita sa huling pahina ng learning packet na ito.
________1. Ito ang naiwang maliliit na variant o pagkakaibaiba sa loob ng isang
wika.

________2. Ang halimbawa nito ay wika ng mga blogger na Filipino, mga

parloristang Filipino, at maging ang wika sa mga tabloid.

________3. Sa kakayahang ito nakasalalay ang pagpili kung ano ang sasabihin,
gayundin kung paano at kalian ito sasabihin.

________4. Tinutukoy nito kung paano bumigkas ang isang tao.

________5. Ang Chavacano ang kongkretong halimbawa nito.

________6. Ito ay varayting nabubuo batay sa dimensyong sosyal, ibig sabihin

nakabatay sa mga pangkat-panlipunan.

________7. Tumutukoy ito sa anumang pekyulyaridad sa paggamit ng wika.

________8. Ito ay varayti ng wika na nabuo/nabubuo dhil sa pangangailangan at

praktikalidad.

________9. Tumutukoy ito sa ikinatatangi sa paraan ng pagsasalita ng isang tao.

________10. Sinasabi o tinatawag din ito bilang intelektwalisasyon ng wika.

2.3 PAGTATAYA/EBALWASYON

Panuto: Gumawa at/o bumuo ng komik strip na ipinapakita ang varyasyon at

varayti ng wika (idyolek, sosyolek at register).

Halimbawa:

C. M. D. Hamo-ay
 24
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

Susukatin ang awtput sa pamamagitan ng rubrik!

RUBRIK SA PAGGAWA/PAGBUO NG KOMIK STRIP
Pamantayan 5 4 3 2
Kaisipan ng Buo ang Medyo kulang Nakalilito ang Hindi buo
Komiks kaisipan o ang kaisipan o kaisipan o ang diwa o
diwa ng diwa ng komiks diwa ng kaisipan ng
komiks, ito ay komiks komiks
nakaaaliw
Gamit ng Wika Natutukoy May isa o May marami- Halos mali
ang lahat ng dalawang mali raming mali lahat ang
tamang gamit sa pagtukoy sa sa pagtukoy ginawang
ng wika sa gamit ng wika sa gamit ng pagtukoy sa
usapan ng sa usapan ng wika sa gamit ng wika
komiks komiks usapan ng sa usapan ng
komiks komiks
Paraan ng Napakahusay Mahusay ang Hindi Hindi
Pagguhit ang pagguhit. pagguhit ngunit gaanong mahusay ang
Ang komiks may kaunting mahusay ang pagguhit ng
ay malinis at mali pagguhit ng komiks.
kaakit-akit komiks. Maraming
tingnan Marumi ang bura at
gawa marumi ang
paggawa
Wika/Gramatika Walang mali May kaunting May Halos lahat ay
sa wika at mali sa maraming mali ang
gramatika, wika/gramatika, mali sa wika, pagkakagamit
baybay at baybay at mga gramatika, sa wika,
mga bantas bantas baybay at gramatika,
mga bantas baybay at
mga bantas
Kabuuan:

C. M. D. Hamo-ay
 25
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

2.4 MGA SANGGUNIAN

1. Dela Peña JM., Ph.D., Nucasa, W.P. Inalvez, D.T., (2018) Kontekstwalisadong
Komunikasyon sa Filipino. St Andrew Publishing House
2. Alcaraz, C.V., Jocson, M.O. atbp. (2005) Filipino 1: Komunikasyon sa
Akademikong Filipino. LORIMAR PUBLISHING COMPANY INC.

2.5 PAGKILALA

Ang ginamit na mga larawan, mga pigura, talahanayan, impormasyon at

maging ang nilalaman ng learning packet na ito ay hinango sa mga sangguniang
nasa itaas.

Kung may katanungan o kinakailangan paglilinaw na may kaugnayan sa ating

aralin maaari kayong dumulog sa mga sumusunod. Siguraduhin lamang na
gumagamit ng TOTOONG pangalan upang hindi ko isantabi. Sana ay
NAINTINDIHAN.
1. FB Account/Messenger/Group Chat

C. M. D. Hamo-ay
 26
2 |Kontekstwalisdong Komunikasyon sa Filipino

Bago lubusang isara ang learning

packet na ito, akoý nakikisuyo na kung
maaari lamang ay pakisagutan ang
talatanungang inihanda na makikita sa
baba.

THANK YOU SO MUCH!

Panuto: Lagyan ng tsek (√) ang sumusunod ng mga variables na sa tingin mong
tumutugon sa kaayusan at kagandahan ng learning packet na ito, kung saan bilang 5 ang
pinakamataas at bilang 1 ang pinakamababa.
Iskor: 5 – Masyadong Maayos 4 – Napakaayos 3 – Maayos 2 – Di-Gaanong Maayos
1- Kailangang Pagyabungin

Iskor
Variable
5 4 3 2 1
Nilalaman
Kumpleto ang Nilalaman
Maayos ang pagkakasunod-
sunod ng paksa
Sapat ang haba ng pagtalakay
Layout & Design
Wasto ang pagkakagamit ng
layout
Maayos ang kumbinasyon ng
mga kulay na ginamit
Wasto ang graphic arts na
ginamit
Text Size and Font Style
Wasto ang text size na ginamit
Wasto ang font style na
ginamit
Panuto
Malinaw ang mga panuto
Tugma ang mga salita/pahayag na
ginamit
Pagtataya
Lahat ng tinatamong kabatiran ay
nabigyang pansin
Tama ang itinakdang oras
Kabuuang Ebalwasyon: (Pakisulat sa
kung ano ang kinakailangan pang
ayusin at paunlarin sa nilalaman ng
learning packet)

C. M. D. Hamo-ay