Bộ môn

Kỹ thuật đo
&
Tin học Công nghiệp

Kỹ thuật Đo lường

Phạm Thị Ngọc Yến

 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

§3.1. Đo điện trở bằng phương pháp U,I

▪ Tõ ®Þnh luËt «m : R=U/I chÕ t¹o 2 lo¹i dông cô ®o ®iÖn trë theo hai
c¸ch kh¸c nhau:
+ Cè ®Þnh ®iÖn ¸p, kh¶o s¸t sù biÕn thiªn cña dßng ®iÖn khi ®iÖn trë
thay ®æi.
+ Cè ®Þnh dßng ®iÖn, kh¶o s¸t sù biÕn thiªn cña ®iÖn ¸p khi ®iÖn trë
thay ®æi.
▪ T¹o ra nguån dßng cè ®Þnh thường rÊt khã nªn người ta thường t¹o ra
nguån ¸p cè ®Þnh.
▪ S¬ ®å cÊu tróc cña «m mÐt thường cã 2 lo¹i :
+ ¤m met mèi tiÕp.
+ ¤m met song song.

Kỹ
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện
RP
1. Ômmet nèi tiÕp
ICT
U0 E0
R  = R CT + R P = CT
ICT
T¸c dông cña Rx = 0
U0 U0 Rx
ICT = = Rp???
R  R CT + R P
Khi R X = 0 → ICT = max

ICTX =
U0
(1)
R P + R CT + R X
max
0V
XÐt thang ®o theo biÓu thøc (1), 0
thang ®o kh¾c ®é theo ®iÖn ¸p.  RX>R RX<R

RX = 0  UV = Umax v× ICT = Imax Thang chia ®é cña volmet vµ

Kỹ RX =   UV = 0 v× ICT = 0. «m mÐt nối tiếp ngược nhau
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

Mở rộng thang đo của Ômmét

RP1

RX RP2

RP3 Rcc
E
ICC CT

Kỹ
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

2. ¤mmét song song RP RM

IX
R = (RP+R)//RCT U0 1
CT RX
( RP + R)  RCT 2
→ R =
RP + R + RCT
▪ Khi RX =  (hë m¹ch 1, 2) toµn bé dßng nguån cung cÊp qua c¬
cÊu chØ thÞ → chØ thÞ lµ volmet ®o ®iÖn ¸p nguån → ICT =max.
▪ Khi RX = 0 (ng¾n m¹ch 1, 2) dßng chØ thÞ qua 1, 2 kh«ng ch¹y
qua c¬ cÊu chØ thÞ → ICT = 0. RX = R

0V max
Thang chia ®é cña volmet vµ
«m mÐt song song trïng nhau 
Kỹ 0
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

§3.2. Đo điện trở sử dụng A/D 7107

◼ Sử dụng nguồn dòng I Rx

T¹i sao dïng A/D 7107??

Rtrong
7107
◼ Sử dụng nguồn áp Rx

▪ Trong c¸c thiÕt bÞ sè, thường dïng c¸c m¹ch chøc n¨ng biÕn
®æi A/D, ®Çu vµo lµ ¸p cã mét kho¶ng ®o nhÊt ®Þnh phô thuéc vµo
nguån chuÈn cña bé biÕn ®æi Vref
Kỹ ▪ §iÖn trë cÇn ®o ph¶i ®ược biÕn thµnh ®iÖn ¸p ®Ó ®ưa vµo bé
thuật A/D
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

M¹ch thùc hiÖn ICC

Ux
Ura
Rx
UX=IccRX UK R1 Ira

R2
Do m¹ch khuÕch ®¹i thuËt to¸n ph¶n håi ¸p nªn cã
®iÖn trë vµo rÊt lín kh«ng lµm ¶nh hưëng ®Õn UX
®Çu vµo
UX-Uk =UV ; UK=Ira.R1

HÖ sè khuÕch ®¹i cña khuÕch thuËt to¸n rÊt lín (105 –106)
UV =Ura/K ®ược coi lµ rÊt nhá → Ura tØ lÖ víi UX → tØ lÖ víi ®iÖn
trë cÇn ®o RX
Kỹ
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

§3.4. Đo điện trở rất lớn và rất nhỏ

a.Tiêu chuẩn đo điện trở cách điện

• Điện áp đo điện trở cách điện Uth=22 Ulv
◼ Ulv là địên trở định mức làm việc của thiết bị

◼ Uth là địên áp thử cách điện

◼ VD: Địên áp làm việc 220V thì Uth = 500V

◼ Do đó điện áp thử cách điện được chuẩn hoá 500V,

1000V, 1500V, 2500V
• Meghomet
◼ Tương tự: sử dụng logomet từ điện

◼ Meghomet số: sử dụng mạch chia điện tử

Kỹ
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

b. §o ®iÖn trë rÊt lín

▪ C¸ch ®iÖn khèi lµ do dßng
rß xuyªn qua vËt liÖu, ®ược ®o
theo s¬ ®å a)
▪ C¸ch ®iÖn mÆt lµ do dßng
dß trªn bÒ mÆt vËt liÖu, ®ược
®o theo s¬ ®å b)
1- hai cùc ¸p s¸t vËt liÖu cÇn ®o
2- cùc phô; 3- vËt liÖu cÇn ®o
®iÖn trë khèi
Sö dông mµn ch¾n tÜnh ®iÖn, tÊt c¶
dßng rß ¶nh hưởng ®Õn kÕt qu¶ ®o
Kỹ ®Òu ®ược tËp trung l¹i nèi víi vá
thuật nèi ®Êt cña dông cô.
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

c. Meghomét dùng lôgomét từ điện

• Yêu cầu Rcđ >0.5M

I1 I2
RM
 I1   RX  RX
 = F  = F 
 I2   RM 

Kỹ
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

Mạch chia làm từ cơ cấu logomet

VÝ dô: Logomet: tõ ®iÖn 
Nam ch©m t¹o ra tõ trường, khi cã I1 qua khung
d©y 1 thi tõ trường cña nam ch©m t¸c ®éng lªn N S
khung d©y 1 t¹o nªn lùc lµm khung d©y quay.
1, 2 : Tõ th«ng cña nam ch©m mãc vßng qua
khung d©y 1 vµ 2 .
M1 vµ M2 ngược nhau. C¸c gi¸ trÞ cùc ®¹i cña M1 I2
vµ M2 lÖch nhau mét gãc  . I1
M1 = M2
We = 1 I1 d1
d1 d1 d2
= d = f ( )
I1
M 1 = I1 I1 = I2 →
d d d I2 d2
d 2 d
M 2 = I2  I1 
d  = F
I 

Kỹ
thuật
 2 
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

Insulation Tester

Kỹ
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện
U0
d. Meghomét ®iÖn tö/sè

Nguyªn lý Tx TM
chung .cña RM Rx
Meghomet sè Ph¸t dt SS
lµ dùa trªn U
meghomet c¬ §N
R R U0
®iÖn

▪ §iÖn ¸p cao ®Æt lªn ®iÖn trë c¸ch ®iÖn vµ dßng ®i qua c¸ch ®iÖn
IX=U/RX . Dßng IX t¹o nªn ®Þªn ¸p UX trªn ®iÖn trë R
UX = IX R =(UR)/RX
▪ Dßng ®iÖn qua ®iÖn trë mÉu
Kỹ UM = IM R =(UR)/RM
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

▪ Mạch logomet điện tử được tạo ra bằng cách so sánh khoảng

thời gian tx và tM thông qua bộ tích phân hai sườn xung

tX=U0/UX
tM =U0/UM
tx/tM = UM/UX = RX/RM

Nguyªn lý ho¹t ®éng cña volmet sè

Kỹ
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

e. CÇu ®o ®iÖn trë nhá R1 i1 R2

▪ §iÖn trë RX vµ Rm lµ ®iÖn trë UG=0

4 ®Çu ®Ó lo¹i bá ¶nh hưëng i1 i2 R4
i2 R3
cña ®Çu nèi.
▪ §é sôt ¸p trªn a,b còng g©y I+i1 I I- i2 I
ra sai sè lín nÕu ta ®o ®iÖn trë a Y b
U0 RX Rm
nhá I+i1
▪ Kh¾c phôc b»ng c¸ch sö
dông cÇu 6 nh¸nh ho¹t ®éng
→ ®é sôt ¸p trªn  sÏ ®ược bá T×m quan hÖ gi÷a Rx, Rm víi
qua c¸c gi¸ trÞ ®iÖn trë R1, R2 ???
▪ §iÒu kiÖn c©n b»ng cÇu:
R
R1 R 3 RX = Rm  1
Kỹ
thuật
= R2
đo R2 R4
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện
R1 i1 R2

UG=0
i1 i2
i2 R3 R4

I+i1 I I- i2 I

a Y b
U0 RX Rm
I+i1

▪ Kho¶ng ®o cña cÇu Kelvin : 10

1.
▪ §é chÝnh x¸c cña phÐp ®o:  0,2%.
▪ Rm : ®iÖn trë mÉu cã gi¸ trÞ nhá.
▪ R1, R2, R3, R4 : ®iÒu chØnh ®ược ®Ó
cÇu c©n b»ng, ph¶i lu«n gi÷ tØ sè
Kỹ
thuật R1/R2=R3/R4.
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

§3.5. CÇu ®o xoay chiÒu ®o ®iÖn c¶m, ®iÖn dung

a. §iÒu kiÖn c©n b»ng cÇu
Z1 Z3 Z1 Z3
= (1)
Z2 Z4
Ph©n tÝch ®iÒu Z2 Z4
kiÖn c©n b»ng
cÇu???

§Ó cã thÓ c©n b»ng cÇu theo phương tr×nh (1) lµ v« cïng khã
kh¨n → ®Ó gi¶n tiÖn thường chän 2 trong 4 nh¸nh lµ thuÇn
Kỹ trë.
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

c. CÇu xoay chiÒu ®o ®iÖn dung

▪ Khi ®o ®iÖn dung cña mét tô ®iÖn, ta ph¶i x¸c ®Þnh ®iÖn dung
vµ gãc tæn hao tg cña nã.
▪ Tæn hao cña tô ®iÖn ®ược ®Æc trưng bëi mét trë hoÆc nèi tiÕp
hoÆc song song víi ®iÖn dung thuÇn tuý cña tô ®iÖn

tg = RC
1
tg  =
R C
Ph©n tÝch m« h×nh tæn hao??
Kỹ
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

c1. CÇu xoay chiÒu ®o ®iÖn dung tæn hao Ýt

1
CX Z1 = R X +
Z1 R3 jCX
RX
1
Z2 = R n +
jCn
Cn R4
Z2
Rn

C©n b»ng cÇu ???

Kỹ
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

c2. CÇu xoay chiÒu ®o ®iÖn dung tæn hao nhiÒu

1
Z1 =
1
Z1 CX RX R3 + jC X
RX
1
Z2 =
1
+ j C n
Z2 Cn R4
Rn
Rn

C©n b»ng cÇu ???

R4 R3 R3
= → RX =  Rn
Rn RX R4
R4
Kỹ R4C n = R3C X → C X =  Cn
thuật
đo
R3
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn
 Chương 3: Phương pháp đo các thông số mạch điện

d. CÇu xoay chiÒu ®o ®iÖn c¶m

LX
Z1 R3
RX
§N
Rn 1 C©n b»ng cÇu ???
2
RL
Z2 R4
Ln

B¶n th©n cuén mÉu cã ®iÖn trë thuËn RL, nªn ®iÖn trë mÉu ph¶i bè trÝ ®Ó
cã thÓ ®æi qua l¹i gi÷a 2 nh¸nh 1 vµ 2 ®Ó cÇu c©n b»ng.
Kỹ Gi¶ sö RX > R4 → c«ng t¾c ®Ó ë nh¸nh 1.
thuật
đo
lường Ph¹m ThÞ Ngäc YÕn