İÇİNDEKİLER

önsöz / 9
dört aylık bebekler için püre tarifleri / 11
bebeğiniz dört aylık / 13
havuç püresi / 14 brokoli püresi / 15 yeşil sebze püresi / 16
irmikli pırasa püresi / 17 karışık sebze püresi / 18
yoğurtlu sebze püresi / 19 bezelye püresi / 20 elma püresi / 21
elma-armut püresi / 22 yoğurtlu meyve püresi / 23
armut püresi / 24 mini püfler ı / 25
beş aylık bebekler için püre tarifleri / 27
bebeğiniz beş aylık / 29
sütlü patates püresi / 30 patatesli yeşil kabak püresi / 31
yeşil kabak püresi / 32 karnabaharlı patates püresi / 33
havuçlu marul püresi / 34 karışık püre / 35
mürdüm eriği püresi / 36 avokadolu şeftali püresi / 37
balkabağı püresi / 38 mini püfler ıı / 39
altı aylık bebekler için püre tarifleri / 41
bebeğiniz altı aylık / 43
kahvaltı püresi / 44 tatlı fasulye püresi / 45
yoğurtlu püre / 46 brokoli püresi / 47 nohut püresi / 48
narlı pancar püresi / 49 peynirli kereviz püresi / 50
yerelması püresi / 51 semizotu püresi / 52 taze naneli püre / 53
yeşil biber püresi / 54 muz püresi / 55 kuru kayısı püresi / 56
yeşil üzüm püresi / 57 muzlu kivi püresi / 58 ayva püresi / 59
rezeneli elma püresi / 60 mini püfler ııı / 61
yedi aylık bebekler için püre tarifleri / 63
bebeğiniz yedi aylık / 65
tarhanalı püre / 66 salatalık püresi / 67 etli yeşil püre / 68
sebzeli tavuk püresi / 69 kıymalı taze fasulye püresi / 70
makarnalı püre / 71 kıymalı ıspanak püresi / 72
buğday püresi / 73 yulaflı incir püresi / 74 avokado püresi / 75
elmalı yoğurt püresi / 76 mini püfler ıv / 77
sekiz ay ve üzeri bebekler için püre tarifleri / 79
bebeğiniz sekiz aylık / 81
mısır püresi / 82 kırmızı pancar püresi / 83 enginar püresi / 84
yumurtalı balkabağı püresi / 85 kırmızı mercimekli kereviz püresi / 86
nohutlu ciğer püresi / 87 kurufasulye püresi / 88 mini püfler v / 89
kıymalı bamya püresi / 90 börülce püresi / 91 pazı püresi / 92
somon püresi / 93 kuzu etli yerelmalı püre / 94
elmalı tavuk püresi / 95 yoğurtlu havuç püresi / 96
kuru meyve püresi / 97 kiraz püresi / 98 mango püresi / 99
yabanmersini püresi / 100 şalgam püresi / 101
nar sulu armut püresi / 102 mini püfler vı / 103
temel besin grupları / 105
mini vitamin ve mineral sözlüğü / 113
besin tablosu / 122
ölçüler / 125
kaynakça / 126
 Zevkle hazırladığım püreleri
keyifle yiyen oğlum Arsen’e...
önsöz
Bazı anneler 4. ve 6. aylar arasında ek gıdaya geçmek isterler. Anneanneler
ve babaanneler, bebeğinizi katı gıdaya geçirmeniz için sizi ne kadar teşvik
etseler de bebeğiniz 6 aylık oluncaya kadar günlük gıdasını anne sütünden,
eğer anne sütü yoksa formül sütten alması gerekmektedir.
Birçok bebek için anne sütü ile beslenmek yeterlidir. Bebekler 6-7
aylık olana dek ek gıdalara ilgi göstermezler. Bazı bebekler ise anne baba-
larının yediklerinden yemek için oldukça hevesli görünürler. Ancak sütü-
nüz kesilmediyse ve hâlâ emzirmeye devam ediyorsanız, doktorunuz farklı
bir şey söylemediği sürece, bebeğinizi 6 aydan önce katı gıdalarla tanıştır-
mamanızı öneririm.
Benim oğlum 5 kilo doğmuştu ve doktorların iri bebek kategorisindeki
bebeklerden biriydi. Sütüm hiçbir zaman bebeğimi doyuracak kadar yeter-
li gelmiyordu, beslenmesini formül sütle destekliyorduk. Üstelik sütüm
oğlum henüz 2,5 aylıkken kesildi. Oğlumuz 4 aylık olduğunda Uzm. Dr.
Hasan Ünlütürk’ün yönlendirmesiyle katı gıdaya başladık. Bu tarifler, bir
kısmını harika bebek yemeklerinin bulunduğu çeşitli kaynaklardan, bir
kısmını ise kendi tariflerimden oluşturduğum ve oğlumun hayatının dör-
düncü ayından başlayarak onun için hazırladığım katı gıda tarifleridir.
Şunu sakın unutmayın, gelişim süreci her bebekte farklı ilerler.

Çiğdem Bakırcıoğlu Arslan

İstanbul, 2014
9
dört aylık bebekler için
püre tarifleri
Bebeğiniz 4 aylık

• Bebeğiniz bu ayda diş çıkarma belirtileri gösterebilir. Ağız sulanması, kaşınan

diş etleri, hafif ateş, kulak ağrıları, huzursuz uyku hâli ve ishal bu belirtiler ara-
sında sayılabilir.

• Siyah beyaz oyuncaklardan renkli oyuncaklara geçiş yapabilirsiniz, çünkü bu

ayda renkli oyuncaklara ilgisi artar.

• Eline verdiğiniz nesneleri sımsıkı tutar, ancak bırakmakta zorlanabilir.

• Tepkileri yüksek sesli olur. Küçük mutluluk çığlıkları atabilir.

• Adını seslendiğinizde sesi takip eder ve sesin geldiği yöne doğru başını
çevirebilir.

• İki heceli sesler çıkarabilir.

• Acıktığını daha net belli eder.

• Ağzına bir şey verildiğinde diliyle geri itmez.

• Anne sütü yeterli ise, bebeğinizin alması gereken günlük besin ihtiyacını
tamamlıyorsa anne sütü vermeye devam edin, ama sütünüz artık yeterli gel-
miyorsa doktorunuzun yönlendirmesiyle ek gıdaya bu ayda geçebilirsiniz.

13
 bebeler ve püreler

HAVUÇ PÜRESİ

1 büyük boy havuç 1 çay kaşığı zeytinyağı

Havucu iyice yıkayın, kabuğunu soyun ve küçük parçalara ayırın. Bir tence-
reye koyun, üzerini örtecek kadar su ilave edin. Tencerenin kapağını kapa-
tın ve 15-20 dakika, havuçlar yumuşayıncaya kadar haşlayın. Haşlanan
havuçları çatalla ezerek ya da blender yardımıyla püre hâline getirin.

havuç Yüksek oranda beta karoten ile A vitamini içeren ve lifli sebzelerden
olan havuç, bebeğin gelişiminde önemli rol oynar. Gözleri ve kemikleri güç­
lendirir. Dişleri çürüyen, zayıf ve barsakları hassas olan çocuklara çok yararlıdır.
İçeriğinde A, C, K, B1, B2, C vitaminleri ile kalsiyum, demir, potasyum,
kükürt, bakır, iyot, brom, magnezyum, folat, fosfor, sodyum, omega 3 ve
omega 6 bulunur.

14
 dört aylık bebekler için püre tarifleri

BROKOLİ PÜRESİ

1 orta boy patates 2 bardak su

100 g brokoli 2 kaşık anne sütü ya da formül süt
1 kaşık pirinç 1 çay kaşığı zeytinyağı
7-8 adet iç bezelye

Patatesi iyice yıkayıp kabuklarını soyun, brokoliyi temizleyin ve her ikisini de

küçük küçük doğrayın. Pirinç, bezelye ve suyla birlikte 10 dakika kısık ateşte
pişirin. Blender yardımıyla püre hâline getirin, son olarak süt ve zeytinyağı
ekleyerek, karıştırın.

brokoli Demir eksikliğini giderir, bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücut

direncini artırır. Hücre yapısını korur, pekliği önler.
İçeriğinde folat, A, C, E, K, B1, B2, B6 vitaminleri ile demir, potasyum,
fosfor, kalsiyum, sodyum ve selenyum bulunur.

15
beş aylık bebekler için
püre tarifleri
Bebeğiniz 5 aylık
• Bir oyuncağa ulaşabilmek için ya da uyurken rahatlıkla dönebilir.

• Oyuncağını bir elinden diğerine geçirebilir.

• Aynadaki görüntüsünü tanıyabilir.

• Sesleri taklit etmeye başlayabilir.

• Pek çok bebek bu ayda hâlâ desteksiz oturamaz ama küçük yastıklar ve sizin
yardımınızla oturmaktan büyük keyif alır.

• Nesneleri ağzına sokarak keşfetmeye çalışır.

• Sürekli gördüğü kişileri tanıyabilir. Yabancıları yadırgayabilir.

• İlk kahkahalarını atabilir.

• Uykusu düzene girmeye başlar.

• Kilo artışı bu aydan itibaren yavaşlayabilir.

• Bu ayda pek çok doktor; çiğneme, yutma ve dilin dönme reflekslerinde gecik-
meler yaşanmaması için kaşıkla ek gıda verilmeye başlanmasını önerir.

29
 bebeler ve püreler

SÜTLÜ PATATES PÜRESİ

1orta boy patates

Yarım çay bardağı anne sütü ya da formül süt
1 çay kaşığı zeytinyağı

Kabuklarını soyup iyice yıkadığınız patatesi dörde bölün, buharda pişirin.

Bir çatal yardımıyla ezdiğiniz patatesin üzerine süt ve zeytinyağını ekleyin.
Karıştırarak püre kıvamına getirin.

anne sütü Her şeyden önce bağışıklık sistemini güçlendiren anne sütü
bebeğinizi enfeksiyonlara karşı korur, zekâ gelişimini önemli ölçüde arttırır,
sindirim sistemini kuvvetlendirir ve dengede tutar, bebeğinizin alerjik reaksi­
yonlar göstermesine engel olur. Küçük bebeklerde anne sütünün sindirimi
inek sütüne nazaran çok daha kolaydır.

30
 beş aylık bebekler için püre tarifleri

PATATESLİ YEŞİL KABAK PÜRESİ

1 küçük boy kabak 1 çay kaşığı zeytinyağı

1 küçük boy patates

Kabak ve patatesi iyice yıkayıp kabuklarını soyun, küp küp doğrayın.

Buharda pişirin. Pişen sebzeleri bir çatal yardımıyla ezerek püre hâline geti-
rin. Üzerine zeytinyağı dökün.

31
 bebeler ve püreler

YEŞİL KABAK PÜRESİ

1 yeşil kabak 1 tatlı kaşığı zeytinyağı

1 tatlı kaşığı pirinç

Kabağı iyice yıkayın. Kabuğunu soyup çekirdeklerini çıkartın, küp küp doğ-
rayın. Pirinçleri de ilave ederek üzerini geçecek kadar suyla pişirin. Pişen
malzemeyi bir çatal yardımıyla ezerek püre hâline getirin. Son olarak zeytin-
yağını ekleyerek karıştırın.

kabak Bol lifli sebzelerdendir. Vücudu temizler. Bebeklerde pekliği giderici

ve sinirleri yatıştırıcı etkisi olduğu bilinir.
İçeriğinde folat, A, C vitaminleri ile kalsiyum, demir, potasyum, magnez­
yum, fosfor, omega 3 ve omega 6 bulunur.

32
 beş aylık bebekler için püre tarifleri

KARNABAHARLI PATATES PÜRESİ

1 orta boy patates 1 küçük sap karnabahar

1 avuç doğranmış kabak 1 kaşık yoğurt
1 orta boy havuç 1 çay kaşığı zeytinyağı

Patateslerin, kabağın ve havucun kabuklarını soyun, yıkayın. Karnabaharları

da iyice yıkadıktan sonra buharda haşlayın. Haşladığınız sebzeleri bir kaba
alarak çatal ya da blender yardımıyla iyice ezin. Hazırladığınız pürenin içine
yoğurt ve zeytinyağını ekleyerek karıştırın.

karnabahar Bebekleri sakinleştirdiği ve güçlendirdiği bilinen karnabahar

idrar söktürür, sinirleri güçlendirir, dalağa iyi gelir, beyni çalıştırır. Çok kayna­
tıldığında içerdiği vitaminlerin çoğunu yitirir. Bu nedenle yumuşayana kadar
haşlamanız yeterlidir.
İçeriğinde folat, A, C, K vitaminleri, kalsiyum, demir, potasyum,
sodyum, omega 3 ve omega 6 bulunur.
Karnabahar gaz yapabilir, bebeğinizin bu ayda gaz sıkıntısı hâlâ devam
ediyorsa dikkatli verilmesi gereken besinler arasındadır.

33
 xxx

altı aylık bebekler için

püre tarifleri

41
Bebeğiniz 6 aylık
• Bebeğiniz bu ayda sesleri taklit eder, heceleri tekrarlar.

• Desteksiz oturabilir.

• Emekleyebilir.

• Başparmağını ve işaret parmağını, küçük oyuncakları kavrayabilmek için birer

araç olarak kullanabilir.

• Ellerini kendini beslemek için kullanabilir.

• Düşürdüğü oyuncakları arayabilir.

• Ses çıkaran oyuncaklar ilgisini çeker.

• Karşısındakinin el, kol hareketlerini taklit edebilir.

• Neden sonuç ilişkisini kurabilir.

• Anne, baba, dede, mama gibi sözcükleri tanıyarak heceleyebilir.

• Doktorlar farklı bir durum olmadıkça bebekleri bu ayda ek gıdaya başlatırlar.

Sizin de bebeğiniz ek gıdaya bu ayda başladıysa önceki aylar için verdiğim
püre tariflerini de deneyerek menüsünü zenginleştirebilirsiniz.

43
 bebeler ve püreler

KAHVALTI PÜRESİ

4-5 bebe bisküvisi

1 küçük çay bardağı anne sütü ya da formül süt
1 tatlı kaşığı pekmez
1 kibrit kutusu tuzsuz pastörize beyaz peynir
1 çay kaşığı zeytinyağı

Bebe bisküvilerini sütle yumuşatın ardından bütün malzemeyi bir kaba

koyun ve bir çatal yardımıyla ezerek püre hâline getirin.

peynir Kalsiyum ve protein açısından zengin bir gıdadır. Kemik ve diş gelişi­
mine faydalıdır. Pastörize olmayan peynirleri kullanmayın ve tuzsuz peynir
seçmeye özen gösterin. İçeriğinde A, B, B2, B6, B12, D, E, K vitaminleri ile
kalsiyum, protein ve fosfor bulunur.

44
 altı aylık bebekler için püre tarifleri

TATLI FASULYE PÜRESİ

6-8 sap taze fasulye 1 tatlı kaşığı üzüm pekmezi

Yarım patates 1 tatlı kaşığı zeytinyağı

Taze fasulyeleri iyice yıkayın, kenarlarını temizleyip küçük küçük doğrayın.

Patatesi iyice yıkadıktan sonra kabuğunu soyun ve küp küp doğrayın. Bütün
sebzeleri buharda pişirin. Ardından blender yardımıyla püre hâline getirin.
Pekmez ve zeytinyağını da ekleyerek karıştırın.

taze fasulye Kalsiyum açısından zengin ve besleyici lifli sebzelerden biridir.

Vücudun gelişimine faydalıdır. Karaciğere iyi gelir.
İçeriğinde A, C, K vitaminleri ile potasyum, kalsiyum, magnezyum, fosfor,
omega 3 ve omega 6 bulunur.

45
 bebeler ve püreler

YOĞURTLU PÜRE

Yarım havuç 1 tatlı kaşığı çekilmiş ceviz

1 kaşık pirinç unu 1 çay kaşığı zeytinyağı
1 küçük kâse yoğurt

Havucu iyice yıkayın, kabuklarını soyun ve rendeleyin. Bir tencerede havuç

ve pirinç ununu üzerini örtecek kadar suyla haşlayın. Pişen malzemeyi bir
çatal yardımıyla ezin. Ilıdıktan sonra üzerine yoğurt, çekilmiş ceviz ve zey-
tinyağını ekleyin. Son olarak hepsini karıştırarak püre hâline getirin.

yoğurt Sindirimi kolaylaştırması nedeniyle bebeklerde çok faydalıdır. İshale

iyi geldiği bilinir. Yoğurtta probiyotik dediğimiz sağlığa faydalı canlı bakteriler
bulunur. Kalsiyum ve protein açısından da zengin bir besin kaynağı olan
yoğurdu mayalama yöntemiyle evde kendiniz yapın.

Doktorlar inek sütünü bebekler bir yaşını doldurana kadar önermezler.

Bu nedenle ev yapımı yoğurdunuzu ilk bir yıl formül sütle hazırlayabilirsiniz.
İlk mayalayacağınız yoğurdun organik yoğurt olmasına özen gösterin. Bir son­
raki yoğurt yapımı için her zaman hazırladığınız yoğurttan bir miktar ayırın.

100 ml ılık hazırlanmış formül sütün içine 1 çay kaşığı yoğurt ekleyerek
sıcak ve sarsılmayacak bir ortamda 3­4 saat mayalanmaya bırakın.

46
 altı aylık bebekler için püre tarifleri

BROKOLİ PÜRESİ

1 küçük kâse brokoli Çeyrek elma

Yarım patates Yarım çay bardağı anne sütü ya da formül süt
Çeyrek soğan 1 tatlı kaşığı zeytinyağı

Brokoli, patates, soğan ve elmayı iyice yıkayın. Kabuklarını soyup küçük

parçalar hâlinde doğrayın ve buharda pişirin. Yumuşayınca ocaktan alın,
blender yardımıyla ezin. İçine süt ve zeytinyağını ekleyerek karıştırın.

47
yedi aylık bebekler için
püre tarifleri
Bebeğiniz 7 aylık
• Birçok bebek bu ayda tamamen desteksiz oturabilir, bu da onu mama san-
dalyesine rahatlıkla oturtabileceğiniz anlamına gelir.

• Bazı bebekler bu ayda emeklemeye başlar.

• Emeklemeye başlayan birçok bebek kendilerine has emekleme stilleri geliştirir.

• Kelimeleri ve sesleri taklit edebilirler.

• Düşünme ve muhakeme yetileri bu ayda daha da gelişir.

• İlgisini çeken bir nesneye uzanmayı deneyebilir.

• Anneye bağlılık bu ayda artar.

• Merak duygusunun artmasıyla her şeyi keşfetmeye çalışır.

• Büyük, renkli resimli kitaplar ilgisini çekebilir.

• Hâlâ diş çıkarmamış bebekler bu ayda ilk dişlerini çıkarabilir. Diş çıkar-
madıysa endişelenmeyin; birçok bebeğin diş çıkarması onuncu ayını bulur.

• Her öğünde mama sandalyesini yemek yediğiniz masaya yanaştırın ve sizinle

birlikte yemek yemesini sağlayın. Unutmayın ki bebekler taklit ederek
öğrenirler.

65
 bebeler ve püreler

TARHANALI PÜRE

1,5 kaşık ev tarhanası

1 çay bardağı su
Yarım yumurta sarısı
1 kaşık rendelenmiş beyaz peynir
1 çay bardağı anne sütü ya da formül süt
1 tatlı kaşığı zeytinyağı

Tarhanayı bir çay bardağı suyun içinde karıştırarak eritin. Yumurtanın sarı-
sını bir çatal yardımıyla ezin. Ardından küçük bir tencereye bütün malzeme-
leri koyun ve pişirin. Çok koyu kıvamda olursa biraz su ekleyebilirsiniz.

tarhana Bebeğiniz için çok faydalı bir besin kaynağıdır. Bağışıklık sistemini
kuvvetlendirir. Çorbasını yapmak istiyorsanız besin değerini kaybetmemesi
için su yerine süt ile pişirmenizi tavsiye ederim.
B vitamini açısından zengin bir besin olan tarhananın içeriğinde kalsiyum,
demir, protein ve çinko bulunur.

66
 yedi aylık bebekler için püre tarifleri

SALATALIK PÜRESİ

1 küçük salatalık 3 yaprak taze nane

1 küçük armut Yarım bardak yoğurt

Salatalık ve armudu iyice yıkayın, kabuklarını soyun. Armudun çekirdekle-

rini çıkarın. Her ikisini de cam rendede rendeleyin. Taze naneyi çok minik
doğramalısınız yoksa bebeğinizin damağına yapışabilir. İsterseniz taze nane
yerine bir çay kaşığının ucuyla kuru nane de koyabilirsiniz. Daha sonra
bütün malzemeyi karıştırın.

salatalık Çekirdeklerini çıkarmadan verdiğiniz salatalık daha yüksek besin

değeri taşır. Salatalık barsakları çalıştırır, pekliğe iyi gelir. İdrar söktürür.
Böbrek ve barsak hastalıklarına karşı koruyucu bir etkisi vardır.
İçeriğinde A, C, K vitaminleri ile kalsiyum, protein, potasyum, omega 3,
omega 6, fosfor ve magnezyum bulunur.

67
 bebeler ve püreler

ETLİ YEŞİL PÜRE

2 Brüksel lahanası Yarım çay bardağı bezelye

1 sap orta boy brokoli Yarım çay bardağı haşlanmış, didilmiş kuzu eti
1 orta boy patates Yarım çay kaşığı kuru nane
4-5 ıspanak yaprağı 1 tatlı kaşığı zeytinyağı

Bütün sebzeleri iyice yıkayın. Brüksel lahanalarının dış yapraklarını soyun,

dörde bölün. Brokoliyi küçük parçalara ayırın. Patatesi küp küp doğrayın.
Ispanak yapraklarını elinizle küçük parçalara ayırın. Bütün malzemeyi
buharda haşlayın. Piştikten sonra eti de ekleyerek blenderden geçirin. Son
olarak zeytinyağını ve kuru naneyi de koyun ve tekrar karıştırın.

Brüksel lahanası Kansere yakalanma ve kalp hastalığı riskini en aza indirdi­

ğiyle bilinir. Kansızlığa iyi gelir.
İçeriğinde A, C, E vitaminleri ile demir, potasyum, fosfor, kalsiyum, karbon­
hidrat ve protein bulunur.

68
 yedi aylık bebekler için püre tarifleri

SEBZELİ TAVUK PÜRESİ

1 kaşık didilmiş tavuk eti 1,5 kaşık kırmızı mercimek

Yarım havuç Yarım tatlı kaşığı zeytinyağı

Tavuğu önceden haşlayın ve didin. Havuç ve patatesi iyice yıkayın, kabuk-

larını soyun ve küçük küçük doğrayın. Tavuk, patates, mercimek ve havucu
bir tencerede üzerini geçecek kadar suyla mercimekler pişene dek haşlayın.
Ardından blender yardımıyla püre hâline getirin. Üzerine zeytinyağını da
ekleyerek karıştırın.

tavuk Hazmı kolaylaştırdığı bilinen tavuk, protein ve demir açısından olduk­

ça zengin bir gıdadır. Bebeğinizin püresine katacağınız tavuğun organik oldu­
ğundan emin olun ya da piliç etini tercih edin.
İçeriğinde A, B1, B2, C, vitaminleri ile demir, kalsiyum, magnezyum, potas­
yum, fosfor ve sodyum bulunur.

69
sekiz ay ve üzeri bebekler
için püre tarifleri
Bebeğiniz 8 aylık
• Sekizinci ayında bebeğiniz günlük enerjisinin yarısını hâlâ anne sütünden
almaktadır.

• Bu ayda her şeyi keşfetmek ister.

• Sözcük hecelerinde artış görülür.

• İstediği şeyi işaret ederek gösterebilir.

• Oyuncakları tanımaya başlar.

• Yardım almadan oturabilir ve emekleyerek merdivenleri çıkabilir.

• Geçmişi hatırlar ve davranışlarıyla bunu belli eder.

• Sosyal becerilerinde artış görülür. Başkaları ile oynamaktan keyif alır.

• Bu ayda birçok bebek istedikleri şeyleri işaret parmakları ile gösterebilir.

• Ayağa kalkma denemeleri başlayabilir. Bir yerden destek alarak kendini yuka-
rı çekebilir.

81
 bebeler ve püreler

MISIR PÜRESİ

1 bardak tane mısır

2 kaşık anne sütü ya da formül süt
1 çay kaşığı zeytinyağı

Mısır tanelerini, üzerini geçecek kadar suda yumuşayana kadar haşlayın.

Pişen mısırları blenderden geçirin, üzerine süt ve yağını ekleyerek karıştırın.

mısır Karbonhidrat ve protein deposu olan mısır, enerji veren gıdalardandır.

İçeriğinde A, B1, B2, B3, B5, B6, C, E, K vitaminleri ile kalsiyum, karbonhid­
rat, potasyum ve fosfor bulunur.

82
 sekiz ay ve üzeri bebekler için püre tarifleri

KIRMIZI PANCAR PÜRESİ

Yarım pancar 1 tatlı kaşığı irmik

Yarım patates 1 tatlı kaşığı zeytinyağı
Çeyrek soğan

Pancarı, patatesi ve soğanı iyice yıkayın. Kabuklarını soyun ve küçük küçük

doğrayın. Pancarın suyunda nitrat bulunduğu için eğer suda pişirecekseniz
suyunu kesinlikle kullanmayın. Pancarı buharda haşlayıp diğer malzemeleri
az suda haşlayabilirsiniz. Pişen malzemeyi blenderden geçirin, üzerine zey-
tinyağını koyarak karıştırın.

pancar Antioksidan özelliği olan pancar aynı zamanda iştah açıcıdır. Kansere
karşı koruyucudur. Pekliğe iyi gelir. Reflüsü olan bebeklere de iyi geldiği bilinir.
İçeriğinde betakaroten, folat, A, B, C vitaminleri ile kalsiyum, potasyum,
sodyum, demir, magnezyum ve fosfor bulunur.

83
 bebeler ve püreler

ENGİNAR PÜRESİ

1 orta boy enginar Yarım havuç

Yarım patates 1 tatlı kaşığı zeytinyağı

Patates ve havucu iyice yıkayın, kabuklarını soyun, küçük küçük doğrayın.

Enginarı da sudan geçirip küp küp doğrayın. Hepsini buharda haşlayın.
Pişen malzemeyi blender yardımıyla püre hâline getirin, son olarak zeytin-
yağını da ekleyerek iyice karıştırın.
Pazarlarda ve marketlerde kabuğu soyulmuş, limonlu suda bekletilen
enginarlardan taze olduğuna güvendiklerinizi alabilirsiniz. Enginar nitrat
içerdiği için eğer suda haşlayacaksanız pişirme suyunu kesinlikle kullan-
mayın.

enginar Vitamin, mineral ve lif açısından zengin bir sebzedir. İştah açar,
enerji verir. Barsaklara da faydalıdır. Karaciğere ve safra kesesine iyi gelir.
Yalnız bebeğinizin ishali varsa enginar yedirmemenizi tevsiye ederim.
İçeriğinde folat, A, B1, B2, C, K vitaminleri ile demir, magnezyum, potas­
yum, sodyum, fosfor, selenyum ve kalsiyum bulunur.

84
 sekiz ay ve üzeri bebekler için püre tarifleri

YUMURTALI BALKABAĞI PÜRESİ

Yarım yumurta sarısı 1 tatlı kaşığı pirinç unu

2 dilim balkabağı 2 kaşık anne sütü ya da formül süt
1 tatlı kaşığı zeytinyağı

Yumurtayı kayısı kıvamında haşlayın ve sarısını ikiye bölüp yarısını kullan-

mak üzere ayırın. Balkabağını iyice yıkayıp kabuklarını soyun ve buharda
yumuşayana kadar pişirin. Ardından bir tavaya zeytinyağı koyun, üzerine
yumurtanın sarısını, balkabağını ve pirinç ununu ekleyerek yaklaşık beş
dakika çevirin. Pişen malzeme ılınınca sütünü de ekleyin, bir çatal yardı-
mıyla ezerek püre hâline getirin.

yumurta Besleyici değeri çok yüksek bir gıdadır, bununla birlikte alerji riski
yüksek besinler arasında da yer alır. Çocuk gelişiminde önemli rolü olan
yumurtanın anne sütüne en yakın gıdalardan biri olduğu bilinir.
İçeriğinde A, D, E ve B grubu vitaminleri ile protein, demir, çinko, potas­
yum, kalsiyum, fosfor, magnezyum ve sodyum bulunur.

85
temel besin grupları
etler
Etler kaliteli protein kaynaklarıdır. Bebeklerde protein gereksinimi yüksek
olduğu için et, tavuk, balık mutlaka her gün tüketilmesi gereken gıdalardandır.
Asıl protein kaynağı etin kendisidir, bu nedenle suyu yerine püresine etin
kendisini koymanız bebeğiniz için daha faydalı olacaktır. Pişirirken kızartma
yerine haşlama ya da ızgara gibi yöntemleri tercih edin.
Et ürünlerini mutlaka güvendiğiniz yerlerden satın alın; tüketeceğiniz etin
veteriner kontrolünden geçmiş olmasına özellikle dikkat edin. Hemen tüket­
meyecekseniz, buzdolabında ya da dondurucuda saklayın.

yumurta
Etlerde olduğu gibi yumurta da yüksek kalitede protein içerir. Her gün tüke­
tilmesi gereken gıdalar arasındadır. Yumurtayı hazırlarken akının iyi piştiğine
dikkat edin. Pişmemiş (çiğ) yumurtayı bebeğinize asla yedirmeyin. Yumurtada
bulunan lesitin, hücrelerin güçlenmesine yardımcı olur, böylece beyin ve sinir
sistemlerinin fonksiyonlarına büyük destek sağlar.
Satın aldığınız yumurtaların üzerleri temiz, çatlağı ve kırığı olmayan yumur­
talar olmasına dikkat edin; buzdolabında saklayacağınız yumurtaları kesinlikle
yıkamayın.

kurubaklagiller
Yüksek oranda lif içerirler, ancak hayvansal gıdalara göre düşük oranda bitki­
sel protein sahibidirler. Protein kalitesini artırmak için tahıllarla birlikte tüke­
tebilirsiniz. Haftada 2­3 kez tüketilmeleri gerekir.
107
 bebeler ve püreler

Fasulye, mercimek, nohut vb bir gece önceden ıslatarak ve iyi pişirerek

etkilerini en aza indirilebilirsiniz. Pişirme suları kesinlikle kullanılmamalı, mutla­
ka dökülmelidir.

süt grubu gıdalar

Her gün tüketilmesi gereken önemli bir besin türüdür. Protein, kalsiyum,
fosfor, B2 vitamini (riboflavin) ve vitamin B12 olmak üzere birçok besin öğe­
sinin önemli kaynağıdır. Bu grupta süt ve onun yerine geçen yoğurt, peynir
ve süttozu gibi sütten yapılan gıdalar bulunur. Kalsiyum açısından zengin olan
bu grup, kemiklerin ve dişlerin sağlıklı gelişiminde ve hücre çalışmasında
önemli rol oynar.
Çiğ süt ve pastörize edilmemiş sütten yapılan peynir ve benzeri besinler
brusella hastalığına neden olur. Bu nedenle sokakta satılan, kaynağı bilinme­
yen sütleri kesinlikle tüketmeyin. Pastörize edilmiş ya da uzun ömürlü sütleri
tercih edin. Kaynağını bilmediğiniz ve tanımadığınız kişilerin sattığı sokak süt­
lerini satın almayın. Sütün az kaynatılması sütte bulunan mikropların tamamı­
nı öldürmez. Sütün çok kaynatılması ise vitamin kaybına neden olur. Sütü
kaynama noktasına geldikten sonra en az 5 dakika kaynatmak hijyenik açıdan
yararlı olabilir.
Yoğurdun suyunun süzülmesi ya da bekletme esnasında oluşan suyunun
atılması vitamin B2 (riboflavin) kaybına neden olur. Bu nedenle yoğurdun
yeşilimsi suyunu atmayın.

yağlı tohumlar
Ceviz, fındık, yer fıstığı, Antep fıstığı, badem, çam fıstığı, susam vb yiyecekler
bu gruba girer. Bunlar yağ ve protein yönünden çok zengindir. Ayrıca genel
olarak bol miktarda B grubu vitamini ve kalsiyum içerirler, ancak yağlı tohum­
lar diğer besinlere göre daha fazla yağ içerdiklerinden tüketim miktarlarına
dikkat etmelisiniz.
108
mini vitamin ve
mineral sözlüğü
 mineraller
Gıdaların büyük çoğunluğunda bulunan ve dengeli beslenme için gerekli olan
mineral maddeler, organizmada değişik roller oynayan kalsiyum, fosfor,
demir, potasyum, sodyum, klor ve oligoelementlerdir.
Kalsiyum ve fosfor kemik dokusunun başlıca bileşenleridir. Demir ve
potasyum metabolizmada etkili olur, kalsiyum kanın pıhtılaşması için gerekli­
dir. Magnezyum ve kalsiyum sinirsel dengenin faktörlerindendir, potasyum ve
sodyum genel nemlilik ve asit baz dengesini yönetir.

demir
Kırmızı kan hücreleri hemoglobinin temel elementidir. Normal şartlarda
günde 10­15 miligram düzeyinde olan demir ihtiyacı, hamile kadınlarda
(günde 20­30 miligram) ve çocuklarda çok daha yüksektir. Bebeklerde demir
eksikliği sık görülür. Altı aylık olduklarında demir depolama miktarı azalır. Bu
nedenle demir yönünden zengin gıdalar verilmelidir.
Demir eksikliği çocuklarda çabuk yorulma ve sürekli yorgun hissetmeyle
kendini belli eder.
İçeriğinde yüksek oranda demir bulunan gıdalardan bazıları, kırmızı et,
kümes hayvanı eti, beyaz ekmek, deniz ürünleri, kuru fasulye, mercimek ve
yumurta sarısıdır.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus demirin fazla alımı konusundadır.
Demirin fazlası vücuttan atılmaz, karaciğerde depolanır ve hemosiderozis
(dokularda yerel ya da genel olarak hemosiderin pigmentinin birikimi)denilen
hastalığa neden olur.

kalsiyum
Özellikle çocuklarda, güçlü kemik ve diş gelişiminde kalsiyumun önemi çok
büyüktür. Neredeyse yalnızca kemiklerde depolanan, insan organizması için
gerekli mineral elementtir. Kalsiyum kemiklerin oluşumu ve sağlığı, kalp ritmi­
115
 bebeler ve püreler

nin kontrolü, kan pıhtılaşması vb için önemli bir rol oynar. Bebeğinizin günlük
kalsiyum gereksinimi bir yaşına kadar 360­540 miligram arasındadır.
Kalsiyum eksikliğinde rikets, osteoporoz, osteomalazi gibi kemik hastalık­
ları oluşabilir.
İçeriğinde yüksek oranda kalsiyum bulunan gıdalardan bazıları, süt ürünle­
ri, yumurta, pekmez, yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller, kurutulmuş mey­
velerdir. Kalsiyum fazlalığı ise böbrek taşı oluşumuna neden olabilir.

protein
Bütün canlı hücrelerin özünü oluşturan azotlu organik bileşimdir. Vücudun
gelişimi ve yenilenmesi için gereklidir. Yeterli düzeyde protein almayan
çocuklarda beyin ve göz fonksiyonları başta olmak üzere ciddi gelişim geriliği
görülür.
İçeriğinde yüksek oranda protein bulunan gıdalardan bazıları, yumurta
(anne sütünden sonra örnek protein diye adlandırılır), süt ve süt ürünleri,
kümes hayvanları, kırmızı et, balık, baklagiller ve tahıllardır.

karbonhidrat
Enerji besini de denir. Bebeğiniz tahmin ettiğinizden daha fazla enerji harcar.
Bu nedenle karbonhidratlara ihtiyacı vardır.
İçeriğinde yüksek oranda karbonhidrat bulunan gıdalardan bazıları, tam
ekmek, pirinç, un, patates, havuç, bezelye, yoğurt, muz ve kuru meyvelerdir.

fosfor
Kalsiyum ve magnezyumla birlikte kemiğin mineral kısmını oluşturan element­
tir. Kalsiyumun sindirilmesine yardımcı olur. Normal bir beslenme şekli, vücu­
dun ihtiyacı olan fosforu sağlar.
Süt ürünleri en fazla fosfor sağlayan besin maddeleridir.

116