1.

Các công thức Lưỡng Chất Cầu:

Xét sơ đồ tạo ảnh của một vật nhỏ, phẳng mỏng ABđặt vuông góc với trục chính của
lưỡng chất cầu ( A nằm trên trục lưỡng chất cầu):
❑ ' '
A Bd , n LCC d , n A B
1 1 2 2
→

a) Công thức xác định vị trí ảnh, vật:

n1 n 2 n 2−n1
+ =
d1 d2 R

Lưu ý:Quy ước dấu:

- Đối với các khoảng cách d 1và d 2:

+ Vật thật: d 1 >0 ; vật ảo: d 1 <0

+ Ảnh thật: d 2 >0 ; ảnh ảo: d 2 <0

- Đối với bán kính R của mặt cầu khúc xạ:

+ R>0 nếu tia sáng chiếu tới lưỡng chất gặp mặt lồi.

+ R<0 nếu tia sáng chiếu tới lưỡng chất gặp mặt lõm.

b) Độ phóng đại của ảnh:

A ' B ' d 2 n1
k= − .
AB d 1 n2
 Bài 2: Một bể cá hình cầu làm bằng thủy tinh mỏng
chứa đầy nước, đặt trước một gương phẳng thẳng đứng.
Bán kính của bể là R. Khoảng cách từ tâm cầu đến gương
là 3 R. Quan sát viên ở khoảng cách lớn nhìn theo đường
kính hình cầu vuông góc với gương. Ở một điểm trên
đường kính ngược với phía quan sát viên có một con cá
bắt đầu bơi theo thành bể với vận tốc ⃗v vuông góc với
đường kính (kích thước của con cá rất nhỏ so với bể).
Những ảnh của con cá mà quan sát viên trông thấy sẽ
ra xa nhau với vận tốc tương đối bằng bao nhiêu? Cho
chiết suất của nước n=4 /3.

8
Đáp số ⃗v 12= ⃗v 1− ⃗v 2= 3 ⃗v
 Bài 3: Một bể cá hình cầu, bán kính R làm bằng thủy tinh mỏng, trong suốt, chứa
đầy nước. Người quan sát đặt mắt tại M ở khoảng cách khá xa bể cá, nhìn theo một đường
kính AB của hình cầu. Phía sau bể cá đặt một gương phẳng vuông góc với đường kính AB
và cách tâm cầu một khoảng bằng 3 R. Trên đường kính AB có một con cá nhỏ (xem như
điểm sáng S), bơi dọc theo AB từ B đến A với vận tốc v0 không đổi. Cho chiết suất của
không khí bằng 1, chiết suất của nước n=4 /3.

a) Hãy giải thích vì sao

người này nhìn thấy hai ảnh của
con cá.

b) Đúng lúc con cá đi

qua tâm O hãy tính vận tốc của
hai ảnh nói trên từ đó suy ra
tốc độ tương đối giữa chúng.

Đáp số: 5 v 0 /3