1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 1

3.1. Caân baèng vaät chaát & naêng löôïng toång quaùt

1. Caân baèng vaät chaát cho moät phaân toá theå tích
(Löôïng taùc chaát nhaäp vaøo) - (Löôïng taùc chaát ra
khoûi) - (Löôïng taùc chaát phaûn öùng)
= Löôïng taùc chaát tích tụ (bieán ñoåi)ï

PHAÛN ÖÙNG

PHAÂN TOÁ
VAØO THEÅ TÍCH RA
(TÍCH TUÏ)

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke

O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition2
2. Caân baèng naêng löôïng
(Naêng löôïng caùc doøng nhaäp vaøo) -
(Naêng löôïng caùc doøng ra khoûi) -
(Naêng löôïng trao ñoåi vôùi moâi tröôøng ngoøai)
= (Naêng löôïng tích tụ (bieán ñoåi)ï)
TRAO ÑOÅI

PHAÂN TOÁ
VAØO THEÅ TÍCH RA
(TÍCH TUÏ)

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 3

Các dạng bình phản ứng khuấy trộn

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 4

3.2. Thieát bò phaûn öùng khuaáy troän lyù töôûng
1. Hoaït ñoäng oån ñònh

 Vôùi: XA0 , XAf laø ñoä chuyeån hoùa cuûa doøng nhaäp lieäu vaø doøng saûn phaåm
 v laø löu löôïng cuûa doøng nhaäp lieäu, m3/s
O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition
1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 5
 𝑑𝑁𝐴
 FA0 – FA – (-rA.V) = (mol/h)
𝑑𝑡
FA0 – FA 𝑣𝐶𝐴0 −𝑣𝐶𝐴
 V= =
−𝑟𝐴 −𝑟𝐴
𝑉 𝐶𝐴0 −𝐶𝐴 𝐹𝐴0 − 𝐹𝐴
𝜏= = 𝑋𝐴 =
𝐹𝐴0
𝑣 −𝑟𝐴
𝐹𝐴0 −𝐹𝐴0 (1−𝑋𝐴 ) 𝐹𝐴0 𝑋𝐴
 V= =
−𝑟𝐴 −𝑟𝐴
𝑉 𝐶𝐴0 𝑋𝐴
𝜏= = , moi eA
𝑣 −𝑟𝐴

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 6

3.2. Thieát bò phaûn öùng khuaáy troän lyù töôûng
1. Hoaït ñoäng oån ñònh

FA 0 ( 1 − X A0 )t − FA 0 ( 1 − X Af )t − (− rAf ) V.  t = 0

V V X Af − X A0
hay = = (3.3)
FA0  . C A0 (− rAf )
V
= : Thoi gian the tich

V V 1 X Af − X A0 C A0 (X Af − X A0 )
= = = → =
FA0  . C A0 C A0 (− rAf ) (− rAf )

 Vôùi: XA0 , XAf laø ñoä chuyeån hoùa cuûa doøng nhaäp lieäu vaø doøng saûn phaåm
 v laø löu löôïng cuûa doøng nhaäp lieäu, m3/s

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 7

3.2. Thieát bò phaûn öùng khuaáy troän lyù töôûng

O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 8

Xaùc ñònh nhieät ñoä cuûa doøng saûn phaåm ñeå tính vaän
toác phaûn öùng – caân baèng nhieät löôïng
m t (T0 − Tf ) C p − (X Af − X A0 )H r FA0 + KS(Tn − Tf ) = 0

hay m t (T0 − Tf ). C p − ( − rA ). V. H r + K.S.(Tn − Tf ) = 0

 mt : suaát löôïng doøng nhaäp lieäu, kg/s

 Cp : nhieät dung rieâng doøng nhaäp lieäu (saûn phaåm), J/kg.0C
ΔHr: nhieät phaûn öùng, J/mol
K : heä soá truyeàn nhieät, W/m2.0C
S : dieän tích beà maët truyeàn nhieät, m2
1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 9
Thí duï 3.1: Xaùc ñònh löu löôïng moãi doøng nhaäp lieäu
Phaûn öùng thuaän nghòch pha loûng sô ñaúng
A + B = R + S
vôùi k1= 7 l/mol.ph , k2 = 3 l/mol.ph
V = 120 lít
Hai doøng nhaäp lieäu rieâng bieät coù löu löôïng baèng nhau:
▪ Doøng coù noàng ñoä 2,8 mol A/ lít
▪ Doøng coù noàng ñoä 1,6 mol B/ lít
Ñoä chuyeån hoùa cuûa taùc chaát giôùi haïn ñaït 75%

V=120lite

O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 10
Thí duï 3.2: Xaùc ñònh phöông trình vaän toác cho phaûn
öùng phaân huûy pha khí A → R + S xaûy ra ñaúng nhieät
trong bình khuaáy troän hoïat ñoäng oån ñònh

Soá TN 1 2 3 4 5
τ =V/v ph 0,423 5,10 13,5 44,0 192

XA (vôùi CA0 0,22 0,63 0,75 0,88 0,96

=0,002 mol/l

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 11

Bảng 3.1
Thí V 1- X A C Ao X A
nghiệm
 = ,ph = (-rA )
v XA 1+ X A 
số
1 0,423 0,22 0,639 0, 002 .0, 22
= 104 .10 −5
0 .423
2 5,10 0,63 0,227 0, 002 .0, 63
= 24, 7 .10−5
5,10
3 13,5 0,75 0,143 0, 002 .0, 75
, .10−5
= 111
13, 5
4 44,0 0,88 0,064 0, 002 .0, 88
= 4 .10−5
44
5 192 0,96 0,021 0, 002 .0, 96
= 1 .10−5
192
1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 12
Bình phản ứng gián đoạn
𝑑𝑁𝐴
FA0 – FA – (-rA.V) =
𝑑𝑡

𝑑𝑁𝐴
– (-rA.V) =
𝑑𝑡
𝑑𝑁𝐴 𝑁𝐴0 𝑑𝑋𝐴
𝑑𝑡=- =
(−rA.V) 𝑉0 (1+𝜀𝐴 𝑋𝐴 )(−rA)
𝑋𝐴 𝑑𝑋𝐴
t =𝐶𝐴0 ‫׬‬0
(1+𝜀𝐴 𝑋𝐴 )(−rA)
𝑋𝐴 𝑑𝑋𝐴
𝜀𝐴 = 0 ⇒ t =𝐶𝐴0 ‫׬‬0
(−rA)

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 13

3.2. Thieát bò phaûn öùng khuaáy troän lyù töôûng
2. Hoaït ñoäng giaùn ñoïan

− (− rA ) V. t = N A ; t → 0
dN A
− (− rA ) V =
dt
d [N A0 (1 − X A )] dX A
− (− rA ) V = = − N A0
dt dt

dX A
(− rA ) V = N A0
dt
1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 14
 Saép xeáp laïi vaø laáy tích phaân

XA
dX A
t = N A0 
0
(− rA ) V
XA CA
dX A dC A
* V = const t = C A0 
0
(− rA )
= − 
C A0
(− rA )

* V = V0 (1 + e A X A )
XA XA
dX A dX A
t = N A0 
0
(− rA ) V0 (1 + e A X A )
= C A0 
0
(− rA ) (1 + e A X A )
1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 15
Thí duï 3.3:
a) Tính thôøi gian phaûn öùng
b) Theå tích bình phaûn öùng khuaáy giaùn ñoïan, suat
luong ester 100kg/h
CH3COOH + C4H9OH→CH3COOC4H9 + H2O
▪ 1000C, xuùc taùc H2 SO4 noàng ñoä 0,032%k.l
▪ Nhaäp lieäu: 4,97 mol butanol/mol axit
▪ Phöông trình vaän toác (-rA)= k.CA2 vôùi k =
17,4 ml/ mol.ph
▪ ρ = 0,75 g/ml = const
▪ XAf = 50%

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 16

3.3. Thieát bò phaûn öùng daïng oáng lyù töôûng

𝑋 𝑑𝑋𝐴
t =𝐶𝐴0 ‫׬‬0 𝐴
(1+𝜀𝐴 𝑋𝐴 )(−rA)

𝑋 𝑑𝑋𝐴
𝜀𝐴 = 0 ⇒ t =𝐶𝐴0 ‫׬‬0 𝐴
(−rA)

𝑑𝑁𝐴
FA – (FA + dFA) – (-rA.dV) = 𝑑𝑡

– dFA – (-rA.dV) = 0

𝑑𝐹𝐴 𝐹𝐴0 𝑑𝑋𝐴

dV = - =
−𝑟𝐴 −𝑟𝐴

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 17

3.3. Thieát bò phaûn öùng daïng oáng lyù töôûng

FA 0 ( 1 − X A )t − FA 0 ( 1 − X A − X A )t − (− rA ) V. t = 0

hay FA 0 X A − (− rA ) V = 0
Chia V, V → 0
dX A (− rA )
=
dV FA0
X Af
V dX A
FA0
= 
0
(−rA )

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 18

 Thí duï 3.7: Tính theå tích bình phaûn öùng oáng
4PH3(k) → P4(k) + 6H2(k)
▪ (-rPH3) = (10 h-1) CPH3
▪ Hoïat ñoäng ôû nhieät ñoä 6500C, aùp suaát 4,6
atm
▪ XAf = 80%
▪ Nhaäp lieäu coù suaát löôïng FA0 =2 kmol/h
phosphin nguyeân chaát.
v = FA0/CA0

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 19

 4PH3(k) → P4(k) + 6H2(k)

𝑑𝐹𝐴 𝐹𝐴0 𝑑𝑋𝐴

V=- =
−𝑟𝐴 −𝑟𝐴
1−𝑋𝐴
−𝑟𝐴 = kCA =k𝐶𝐴0
1+𝜀𝐴 𝑋𝐴

𝑉
=
𝑣

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 20

Thí duï 3.5: CH4 + 2S2 → CS2 + 2H2S

▪ Bình phaûn öùng oáng coù V = 35,2ml

▪ Thí nghieäm ôû 6000C, 1atm thu ñöôïc 0,10g CS2 trong 10
ph.
▪ Suaát löïông oån ñònh cuûa S2 laø 0,238 mol/h, meâtan laø
0,119 mol/h
a) Xaùc ñònh rCS2
b) Tìm k vôùi (-rA)=kpCH4.pS2 baèng 2 phöông
phaùp

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 21

 Baøi taäp 3.5.
Cho phaûn öùng taïo thaønh etilen glycol nhö sau:
CH2OH-CH2Cl + NaHCO3 (CH2OH)2 + NaCl + CO2
❖ Phaûn öùng sô ñaúng k = 5,2 l/ mol.h ôû 820C
❖ Coù 2 doøng nguyeân lieäu coù saün nhö sau:
▪ Dd 15% k.l bicarbonat sodium

▪ Dd 30% k.l etilen clorhidrin trong nöôùc

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 22

Caâu hoûi cho baøi taäp 3.5
a) Tính theå tích bình phaûn öùng khuaáy troän hoaït ñoäng
oån ñònh ñeå saûn xuaát 50kg/h etilen glycol vôùi doøng
hoãn hôïp nhaäp lieäu ñaúng mol ñaït ñoä chuyeån hoùa
95%?
b) Tính theå tích bình phaûn öùng oáng ñeå phaûn öùng ôû
cuøng ñieàu kieän treân?
c) Tính theå tích bình phaûn öùng khuaáy troän hoaït ñoäng
giaùn ñoïan ñeå saûn xuaát 50kg/meû etilen glycol vôùi
hoãn hôïp nhaäp lieäu ban ñaàu ñaúng mol ñaït ñoä chuyeån
hoùa 95%?

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 23

Baøi taäp 3.1. Phaûn öùng pha khí ñoàng theå
A 3R xaûy ra theo baäc 2
❖ Vôùi löu löôïng nhaäp lieäu laø 1.000 l/h A nguyeân chaát ôû 5
atm vaø 3500C thieát bò phaûn öùng thí nghieäm laø oáng coù
ñöôøng kính 25mm, daøi 1.800mm cho ñoä chuyeån hoùa ñaït
60%.
❖ Thieát bò phaûn öùng duøng trong saûn xuaát ñeå phaûn öùng
80m3/h hoãn hôïp nhaäp lieäu goàm 50%A vaø 50% khí trô ôû
25 atm vaø 3500C ñaït ñoä chuyeån hoùa 80%
a) Caàn söû duïng bao nhieâu oáng ñöôøng kính
25mm, daøi 1.800mm
b) Caùc oáng naøy ñöôïc maéc song song hay noái
tieáp?
Giaû söû laø oáng lyù töôûng, khoâng coù ñoä giaûm aùp, khí lyù töôûng

1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 24

 O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition
1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 25
 O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition
1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 26
1/11/2023 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 27