8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 1

3.1. Caân baèng vaät chaát & naêng löôïng toång quaùt

1. Cân bằng vật chất cho một phân tố thể tích

(Lượng tác chất nhập vào) - (Lượng tác chất
ra khỏi) - (Lượng tác chất phản ứng) = Lượng
tác chất tích tụ (biến đổi)

PHAÛN ÖÙNG

PHAÂN TOÁ
VAØO THEÅ TÍCH RA
(TÍCH TUÏ)

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke

O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition2
2. Caân baèng naêng löôïng
(Năng lượng các dòng nhập vào) -
(Năng lượng các dòng ra khỏi) -
(Năng lượng trao đổi với môi trường ngòai)
= (Năng lượng tích tụ (biến đổi))
TRAO ÑOÅI

PHAÂN TOÁ
VAØO THEÅ TÍCH RA
(TÍCH TUÏ)

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 3

Các dạng bình phản ứng khuấy trộn

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 4

Các dạng bình phản ứng khuấy trộn

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 5

3.2. Thieát bò phaûn öùng khuaáy troän lyù töôûng
1. Hoaït ñoäng oån ñònh

 Vôùi: XA0 , XAf laø ñoä chuyeån hoùa cuûa doøng nhaäp lieäu vaø doøng saûn phaåm
 v laø löu löôïng cuûa doøng nhaäp lieäu, m3/s
O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition
8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 6
3.2. Thieát bò phaûn öùng khuaáy troän lyù töôûng
1. Hoaït ñoäng oån ñònh

FA0 ( 1  X A0 )t  FA0 ( 1  X Af )t    rAf  V. t  0

V V X Af  X A0
hay   (3.3)
FA0  . CA0 (  rAf )
V
 : Thoi gian the tich

V V 1 X  X A0 C (X  X A0 )
   Af    A0 Af
FA0  . CA0 CA0 (  rAf ) (  rAf )

 Vôùi: XA0 , XAf laø ñoä chuyeån hoùa cuûa doøng nhaäp lieäu vaø doøng saûn phaåm
 v laø löu löôïng cuûa doøng nhaäp lieäu, m3/s

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 7

3.2. Thieát bò phaûn öùng khuaáy troän lyù töôûng

O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 8

Xaùc ñònh nhieät ñoä cuûa doøng saûn phaåm ñeå tính vaän
toác phaûn öùng – caân baèng nhieät löôïng
m t (T0  Tf ) Cp  (XAf  X A0 )H r FA0  KS(Tn  Tf )  0

hay m t (T0  Tf ). Cp  (  rA ). V. H r  K.S.(Tn  Tf )  0

 mt : suaát löôïng doøng nhaäp lieäu, kg/s

 Cp : nhieät dung rieâng doøng nhaäp lieäu (saûn phaåm), J/kg.0C
ΔHr: nhieät phaûn öùng, J/mol
K : heä soá truyeàn nhieät, W/m2.0C
S : dieän tích beà maët truyeàn nhieät, m2
8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 9
Thí duï 3.1: Xaùc ñònh löu löôïng moãi doøng nhaäp lieäu
Phaûn öùng thuaän nghòch pha loûng sô ñaúng
A + B = R + S
vôùi k1= 7 l/mol.ph , k2 = 3 l/mol.ph
V = 120 lít
Hai doøng nhaäp lieäu rieâng bieät coù löu löôïng baèng nhau:
 Doøng coù noàng ñoä 2,8 mol A/ lít
 Doøng coù noàng ñoä 1,6 mol B/ lít
Ñoä chuyeån hoùa cuûa taùc chaát giôùi haïn ñaït 75%

V=120lite

O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 10
Thí duï 3.2: Xaùc ñònh phöông trình vaän toác cho phaûn
öùng phaân huûy pha khí A → R + S xaûy ra ñaúng nhieät
trong bình khuaáy troän hoïat ñoäng oån ñònh

Soá TN 1 2 3 4 5
τ =V/v ph 0,423 5,10 13,5 44,0 192

XA (vôùi CA0 0,22 0,63 0,75 0,88 0,96

=0,002 mol/l

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 11

 CA o X A
Từ (3.3) suy ra vận tốc phản ứng: (rA ) 
kết quả được trình bày ở bảng 3.1 dưới đây.


Thí V 1- X A CAo X A
nghiệm  = ,ph XA = (-rA )
v 1+ X A
số 
1 0,423 0,22 0,639 0, 002.0, 22
 104.105
0.423
2 5,10 0,63 0,227 0, 002.0, 63
 24, 7.105
5,10
3 13,5 0,75 0,143 0, 002.0, 75
, .105
 111
13, 5
4 44,0 0,88 0,064 0, 002.0, 88
 4.105
44
5 192 0,96 0,021 0, 002.0, 96
 1.105
192
8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 12
Ngoài ra ta thử với phương trình vận tốc có dạng tổng quát:

n
(  rA )  kCA

Với quá trình được thực hiện ở điều kiện đẳng áp với εA=1 ta có:

n n
 1  XA  n  1  XA 
( rA )  kCnA    kCAo  
o
 1   X
A A  1  X A

lấy log hai vế:

n 1  XA
ln(rA )  ln(kCA )  n ln
o 1  XA

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 13

Từ số liệu trong bảng 3.1 ta vẽ
ln (rA) theo ln ((1-XA)/(1+XA) )
được đường thẳng, bậc phản ứng là
n = 1,4

Hằng số vận tốc được xác định từ

tung độ gốc:

kCnA  k(0, 002mol / l)1,4  2.103 mol / l.ph

o

suy ra:
0, 4
 l  1
k  12  
 mol  ph
Phương trình vận tốc đầy đủ là:
  l 0,4  1,4
1
(rA )  12   .ph  C
 A , mol / l 
  mol  
3.2. Thieát bò phaûn öùng khuaáy troän lyù töôûng
2. Hoaït ñoäng giaùn ñoïan

 (  r A ) V.  t   N A ;  t  0
dN A
 (  rA ) V 
dt
d [N A0 (1  X A )] dX A
 (  rA ) V    N A0
dt dt

dX A
(  r A ) V  N A0
dt

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 15

 Saép xeáp laïi vaø laáy tích phaân
XA
dX A
t  N A0 
0   rA  V
XA CA
dX A dC A
* V  const t  CA0    C   rA 
0   rA  A0

* V  V0 (1   A X A )
XA XA
dX A dX A
t  N A0   r   CA0   r 
0 A V0 (1   A X A ) 0 A (1   A X A )

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 16

Thí duï 3.3:
a) Tính thôøi gian phaûn öùng
b) Theå tích bình phaûn öùng khuaáy giaùn ñoïan
CH3COOH + C4H9OH→CH3COOC4H9 + H2O
1000C, xúc tác H2 SO4 nồng độ 0,032%k.l
Nhập liệu: 4,97 mol butanol/mol axit
Phương trình vận tốc (-rA)= k.CA2 với k = 17,4 ml/ mol.ph
XAf = 50%
Khối lượng riêng của mỗi cấu tử ở 100°C là
 Acid acetic = 0,958g/ml
 Butanol = 0,742g/ml
 Acetal butyl = 0,796g/ml
Mặc dầu khối lượng riêng của hỗn hợp phản ứng thay đổi theo độ chuyển
hóa nhưng do sử dụng lượng thừa butanol nên làm giảm sự thay đổi này.
Do đó giả sử khối lượng riêng không đổi và lấy bằng 0,75 g/ml.

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 17

 Thí duï 3.3:
a) Phương trình vận tốc phản ứng là:
(  r A )  k C 2A  k C 2A (1  X A ) 2
o
Áp dụng phương trình thiết kế (3.11) với thể tích hỗn hợp phản ứng
không đổi: X A dX A
X 0,50 1 A dX A
t  CA o o  
kC2A (1  X A )2 kCA o o (1  X A )2
o

Lấy tích phân được:

1  1 1  1 1
t    (2  1) 
kCAo 1  X A 1  0  kCAo kCAo

Nồng độ ban đầu của acid acetic là:

1 m ol
CAo   0, 00175 m ol / m l
( 4 , 9 7 ) ( 7 4 )  (1 ) ( 6 0 )
0,75 g / m l

thay vào biểu thức tính t, ta được:

1
t  32, 8 ph  0, 55 h
(17, 4 ml / mol.ph )(0, 00175 mol / ml )
8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 18
Thí duï 3.3:
b) Gọi mA là khối lượng acid acetic cho vào bình trong mỗi
mẻ, ta có phương trình cân bằng sau:
(m A / 60)(0, 50)(116)
100  kg ester / h
0, 55  0, 50
mA== 108,6 kg acid acetic/mẻ
Khối lượng nhập liệu tổng cộng cho mỗi mẻ:
 108, 6 
mt  108, 6    (4, 97)(74)  774, 4 kg / meã
 60 

Vậy thể tích hỗn hợp phản ứng chứa trong bình là:
774, 4 kg
V  1032, 5 l
0, 75 kg / l
8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 19
3.3. Thieát bò phaûn öùng daïng oáng lyù töôûng

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 20

3.3. Thieát bò phaûn öùng daïng oáng lyù töôûng

FA 0 ( 1  X A )t  FA 0 ( 1  X A  X A )t   rA  V. t  0

hay FA 0 X A   rA  V  0
Chia V, V  0
dX A ( rA )

dV FA0
X Af
V dX A
 
FA0 0
( rA )

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 21

 3.3. Thieát bò phaûn öùng daïng oáng lyù töôûng
Nếu enthalpy của hỗn hợp phản ứng được tính cho mỗi đơn vị
khối lượng so với trạng thái chuẩn tại đầu vào là H và tại đầu ra
khỏi phân tố thể tích là H+ΔH , cân bằng năng lượng cho:
m t Ht  m t (H  H) t  KS(Tn  T)t  0
m t H  KS( Tn  T)  0 (3.26)

với mt là suất lượng tổng cộng của dòng.

Sự biến đổi enthalpy ΔH trong phân tố thể tích sẽ tùy thuộc
trên nhiệt phản ứng và vận tốc phản ứng. Sự biến đổi enthalpy
do sự biến đổi nhiệt độ Cp ΔH và do nhiệt phản ứng ΔHrΔXA :
FAo
H  Cp T  Hr .X A .
mt

(3.26) → mt Cp T  Hr .X A .FAo  KS(Tn  T)  0

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 22
 3.3. Thieát bò phaûn öùng daïng oáng lyù töôûng
chia tất cả cho ΔV và lấy giới hạn khi ΔV→0

dT dS dX A
m t Cp  K (Tn  T)  FAo (Hr ) (3.29)
dV dV dV

Kết quả trên có thể viết theo phương trình vận tốc thay vì độ chuyển hóa
bằng cách thay dXA/dV bằng (-rA)/FAo

dS d(D.L) 4
  (3.30)
2
dV d(D / 4 . L) D

với L là chiều dài của thiết bị phản ứng.

Phương trình (3.29) là biểu thức tính nhiệt độ tại một phân tố thể tích bất kỳ
trong thiết bị phản ứng. Để giải các bài toán không đẳng nhiệt, kết hợp
(3.29) với (3.24).
8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 23
 Thí duï 3.7: Tính theå tích bình phaûn öùng oáng
4PH3(k) → P4(k) + 6H2(k)

 (-rPH3) = (10 h-1) CPH3

 Hoïat ñoäng ôû nhieät ñoä 6500C, aùp suaát 4,6
atm
 Xaf = 80%
 Nhaäp lieäu coù suaát löôïng 2 kmol/h
phosphin nguyeân chaát.

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 24

Thí duï 3.5: CH4 + 2S2 → CS2 + 2H2S

 Bình phaûn öùng oáng coù V = 35,2ml

 Thí nghieäm ôû 6000C, 1atm thu ñöôïc 0,10g CS2 trong 10
ph.
 Suaát löïông oån ñònh cuûa S2 laø 0,238 mol/h, meâtan laø
0,119 mol/h
a) Xaùc ñònh rCS2
b) Tìm k vôùi (-rA)=kpCH4.pS2 baèng 2 phöông
phaùp

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 25

 Baøi taäp 3.5.
Cho phaûn öùng taïo thaønh etilen glycol nhö sau:
CH2OH-CH2Cl + NaHCO3 (CH2OH)2 + NaCl + CO2
 Phaûn öùng sô ñaúng k = 5,2 l/ mol.h ôû 820C
 Coù 2 doøng nguyeân lieäu coù saün nhö sau:
 Dd 15% k.l bicarbonat sodium

 Dd 30% k.l etilen clorhidrin trong nöôùc

Khối lượng riêng hỗn hợp xem như không đổi và bằng
1020 kg/m3:

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 26

Caâu hoûi cho baøi taäp 3.5
a) Tính theå tích bình phaûn öùng khuaáy troän hoaït ñoäng
oån ñònh ñeå saûn xuaát 50kg/h etilen glycol vôùi doøng
hoãn hôïp nhaäp lieäu ñaúng mol ñaït ñoä chuyeån hoùa
95%?
b) Tính theå tích bình phaûn öùng oáng ñeå phaûn öùng ôû
cuøng ñieàu kieän treân?
c) Tính theå tích bình phaûn öùng khuaáy troän hoaït ñoäng
giaùn ñoïan ñeå saûn xuaát 50kg/meû etilen glycol vôùi
hoãn hôïp nhaäp lieäu ban ñaàu ñaúng mol ñaït ñoä chuyeån
hoùa 95%?

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 27

Baøi taäp 3.1. Phaûn öùng pha khí ñoàng theå
A 3R xaûy ra theo baäc 2
 Vôùi löu löôïng nhaäp lieäu laø 1.000 l/h A nguyeân chaát ôû 5
atm vaø 3500C thieát bò phaûn öùng thí nghieäm laø oáng coù
ñöôøng kính 25mm, daøi 1.800mm cho ñoä chuyeån hoùa ñaït
60%.
 Thieát bò phaûn öùng duøng trong saûn xuaát ñeå phaûn öùng
80m3/h hoãn hôïp nhaäp lieäu goàm 50%A vaø 50% khí trô ôû
25 atm vaø 3500C ñaït ñoä chuyeån hoùa 80%
a) Caàn söû duïng bao nhieâu oáng ñöôøng kính
25mm, daøi 1.800mm
b) Caùc oáng naøy ñöôïc maéc song song hay noái
tieáp?
Giaû söû laø oáng lyù töôûng, khoâng coù ñoä giaûm aùp, khí lyù töôûng

8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 28

 O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition
8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 29
 O.Levenspiel, Chemical_reaction_engineering, 3rd edition
8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 30
8/19/2018 Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 31