CÔNG NGHỆ

CHẤT HOẠT ĐỘNG BỀ MẶT

Chương 4: Chất hoạt động bề mặt & hệ nhũ

tương

PGS. TS. Lê Thị Hồng Nhan

Đại học Bách Khoa TP.HCM

2014
1
(bài giảng dành cho ĐH Nông Lâm & Tôn Đức Thắng)
 Định nghĩa

• Nhũ tương: hệ có pha phân tán và môi trường phân tán đều ở dạng
lỏng.
• Để tạo nhũ tương hai chất lỏng đó không tan vào nhau.
• Trong nhũ tương, pha lỏng phân cực thường gọi là pha “ nước” ký
hiệu n hay w (water)- pha lỏng kia không phân cực thường gọi là
“dầu” ký hiệu d hay o (oil).

2
 Phân loại

Nhũ tương thường được phân làm hai loại:

•n/d (w/o : water in oil) gọi là nhũ tương nước trong dầu gồm các giọt nước
phân tán trong dầu.
•d/n (o/w) gọi là nhũ tương dầu trong nước gồm các giọt dầu phân tán trong
nước.
Nhũ tương n/d còn gọi là nhũ tương loại 1 hay nhũ tương thuận. Nhũ tương d/n
còn gọi là nhũ tương loại 2 hay nhũ tương nghịch.

3
 Phân loại

Phân loại nhũ tương theo nồng độ của pha phân tán:
•Nhũ tương loãng: nồngđộ pha phân tán < 0,1 %.
•Nhũ tương đậm đặc: chứa một lượng lớn pha phân tán, có thể đến 74 % thể
tích
•Nhũ tương rất đậm đặc( ví dụ như nhũ tương gelatin hóa) có tỷ lệ pha phân
tán > 74% thể tích

4
 Nhũ hóa

Sự nhũ hóa (emulsification): quá trình phân tán một chất liệu vào một
chất liệu khác (thường đều ở dạng lỏng) dưới dạng những giọt cầu.

Để tăng độ bền vật lý của hệ phân tán:

•Tăng độ nhớt của pha ngoại
•Bảo đảm pha nội tồn tại ở những giọt nhỏ nhất và hợp lý =>
giảm khả năng bám dính của hai giọt.
•Tăng sức bền cơ học của bề mặt, sẽ giảm lực nhiệt động gây ra
sự kết tụ
5
 Nhũ hóa

Chất nhũ hóa (emulsifier): giảm sức căng bề mặt giữa hai pha dầu/nước và
làm bền nhũ.
Cần thiết phải có đủ chất nhũ hoá hiện diện để hình thành ít nhất 1 lớp đơn bao
phủ lên bề mặt giọt của pha phân tán.

6
 Độ bền

Độ bền nhũ:
Nhũ tương có khuynh hướng tạo nên các giọt lớn hơn-> hệ bị phá vỡ -> tách ra
làm hai lớp (hiện tượng tách pha)

7
 Khả năng tạo nhũ

Yếu tố ảnh hưởng độ bền nhũ:

•Lượng chất nhũ hóa
•Tỉ lệ dầu và nước
•Sự định hướng của pha
•Ảnh hưởng của sự tích điện
•Nhiệt độ
•Độ nhớt của môi trường phân tán.
•Sự phối hợp các chất nhũ hóa.

8
 Khả năng tạo nhũ

Yếu tố ảnh hưởng độ bền nhũ:

•Lượng chất nhũ hóa
•Tỉ lệ dầu và nước
•Sự định hướng của pha
•Ảnh hưởng của sự tích điện
•Nhiệt độ
•Độ nhớt của môi trường phân tán.
•Sự phối hợp các chất nhũ hóa.
•Kích thước của nhũ
•Sự đồng đều của nhũ