You are on page 1of 11

1

A actividade científica

na física e na química

1
1. O método científico
A física e a química son ciencias básicamente experimentáis; é dicir, básense na comprobación
experimental das hipóteses que os científicos postulan para xustificar os fenómenos naturais que
están a estudar.

Aínda que existen diferentes maneiras de traballar no campo das ciencias, e por tanto non se
pode falar dun método científico único, para poder realizar os traballos de investigación con rigor é
necesario utilizar un método que sexa aceptado de forma maioritaria pola comunidade científica.
Este método, que se designa normalmente como método científico, comprende diferentes fases
ou etapas que se poden resumir nos seguintes apartados:

1.1. Observación

Trátase de estudar e describir os aspectos máis relevantes do fenómeno, así como descifrar os
factores que poidan influír no seu desenvolvemento. Débense apuntar con precisión todas as
circunstancias que o acompañan, tentando distinguir o fundamental do accesorio.

1.2. Máis datos

Unha hipótese é unha suposición lóxica que se toma como base para un razoamento, e a súa
validez debe verificarse de forma experimental. Por exemplo, supor que a temperatura ambiente
inflúe na velocidade de evaporación dun líquido é unha hipótese; esta presunción haberá que
comprobala logo de maneira experimental. Ás veces formúlanse hipótese que non se poden
verificar; se consideran adecuadas se non se contradín cos coñecementos que se teñen de
devandito fenómeno nese momento.

1.3. Formulación de hipótese

Téntase xustificar o fenómeno examinado. Este paso require tamén dunha certa dose de intuición
e imaxinación para poder interpretar de maneira adecuada os feitos que se están estudando.

1.4. Comprobación experimental das hipóteses propostas

Trátase de repetir o fenómeno observado baixo unhas condicións controladas, o que permitirá ir
comprobando a influencia dos diferentes factores que interveñen en devandito fenómeno.

Nesta etapa non só é necesaria a utilización de instrumentos de medida axeitados, senón que
tamén é frecuente o uso de equipos de experimentación que permiten realizar modificacións
parciais dos diferentes parámetros que interveñen, o que facilitará (nun proceso de
«retroalimentación») a formulación de novas hipóteses que melloren a interpretación previa que se
tiña do fenómeno.

1.5. Análise dos resultados experimentais

Esta parte leva unha tarefa de recompilación de datos empíricos que hai que estudar para ver a
influencia real das diversas variables que actúan sobre o fenómeno observado. Esta labor
facilítase mediante a elaboración de táboas numéricas, representacións gráficas, etc., que
permiten a dedución de ecuacións matemáticas que son as relacións empíricas que se establecen
entre os distintos factores que interveñen no fenómeno, e que reciben o nome xenérico de leis.

2
1.6. Elaboración das conclusións finais

O obxectivo é obter unhas conclusións que permitan a formulación dunha teoría científica que
englobe as leis empíricas deducidas con anterioridade.

Este último paso sería a culminación do proceso iniciado na observación do fenómeno, xa que,
ademais de xustificalo, explícao dentro dun contexto máis amplo, onde se inclúen outros
fenómenos de natureza similar. É a gran aposta dos científicos, a constatación de que a realidade
física pode ser interpretada mediante teorías coherentes e comprensibles.

1.7. Valoración do método científico

A ciencia é un proceso continuo de resolución de problemas; por iso, cando novos


descubrimentos non se adaptan ao que as teorías científicas propoñen, estas deben ser
substituidas por outras novas.

Un exemplo significativo son as diferentes teorías que os científicos foron propoñendo sobre a
estrutura do átomo. Todas elas foron correctas no seu momento, pero perderon a súa validez
cando novos descubrimentos anularon as premisas das que partían.

Isto converte á ciencia nun esforzo colectivo no que as xeneracións presentes baséanse nos
coñecementos adquiridos polas xeracións pasadas para que esta avance.

En todo caso, hai que subliñar que este método de traballo non é o único posible e a aplicación
non presupón a adquisición automática de coñecemento. Este método de traballo simplemente
asegura a aplicación correcta do proceso de aprendizaxe experimental.

Os científicos, ademais, deben manter unha actitude aberta ante os problemas. Este tipo de
actitude, que ás veces implica cuestionar o obvio se hai fisuras para a dùbida, esixir rigor e
precisión no deseño e realización dos experimentos, así como na obtención das conclusións.

Todo iso obriga ao investigador a manter unha autocrítica constante na proposta realizada, que,
á súa vez, deben estar sempre abertas á comprobación da comunidade científica.

Tamén hai que destacar a importancia do factor divulgativo dos traballos de investigación que
realizan os científicos. Normalmente, os resultados e as conclusións, parciais ou definitivas, dunha
investigación publícanse en revistas especializadas.

O autor ou os autores do artigo, ao expoñelo á luz pública, permiten o coñecemento e a posterior


crítica dos seus colegas, e ao indicar as súas fontes de información, o deseño e de dos
experimentos realizados, a interpretación dada aos resultados obtidos, etc.. a valorar a exactitude
e validez das súas investigacións.
Exemplo de aplicación do método científico

Utilización do método científico para determinar os factores que inflúen no tempo de caída dun corpo.

1. Observación. Observamos que o tempo de caída de distintos corpos en condicións diferentes non é o
mesmo, senón que depende de diferentes factores
2. Formulación de hipóteses. Supoñemos que ese tempo de caída vai depender da altura desde a que cae o
corpo, da súa masa, da súa forma, da súa densidade e da velocidade horizontal coa que se lance.
3. Comprobación experimental. Realizanse diferentes experimentos nos que se mide o tempo de caída e mais
outra das variables da hipótesis

3
4. Análises dos resultados experimentais. A partir das evidencias experimentais podese concluir que:
a. A masa e a forma do corpo non inflúen no tempo de caída
b. A densidade infúe moi pouco, inflúe máis a forma do corpo. Sen embargo o tempo é o mesmo se se
anula o rozamento co aire
c. A altura é un factor relevante pero non inflúe de maneira lineal
d. A aceleración inflúe de forma inversamente proporcional
A partir dos datos numéricos obtidos chégase á seguinte ecuación que relaciona as variables que
afectan a o tempo de caída libre dos corpos:
2 2
tempo = 2·altura/aceleración da gravedade, ou t =2·h/g

Esta é a lei que relaciona o tempo de caída dun corpo coa altura desde a que cae

e. Formulacion dunha teoría científica. Esta ecuación forma parte dun conxunto de ecuacións que se
estudiaran nas unidades de Cinemática e Dinámica e que explica o movemento dos corpos
terrestres e celestes.

2. Magnitudes e unidades
En calquera proceso experimental é fundamental a medida dos diferentes factores que inflúen
sobre o fenómeno observado.

Denomínase magnitude a calquera propiedade observable que poidamos medir,


asignándolle unha unidade.

A unidade é unha porción arbitraria dunha magnitude que a comunidade cinetífica tivera
designado como tal. As unidades deben ser invariables e fácilmente reproducibles.

O resultado dunha medición ha de expresarse con un número que indica o numero de veces
que a magnitude conté a unidade de medida, e unha unidade. Exemplo: a lonxitude dunha mesa
pode expresarse como 2,35 m ou 235 cm

Tamén é frecuente a medida de magnitudes por métodos indirectos que se realizan mediante a
aplicación dunha fórmula matemática, por exemplo unha superficie (S=LxL), un volumen
(V=LxLxL) ou unha velocidade (V=L/T)

2.1. Magnitudes escalares e vectoriales


En física é importante distinguir entre magnitudes escalares e vectoriais xa que o seu significado
físico e o seu tratamento matemático non é o mesmo

Dicimos que unha magnitude é escalar cando queda perfectamente definida polo seu valor
numérico e a unidade. Son magnitudes escalares a temperatura, densidade volumen, etc

Unha magnitude é vectorial cando, ademais do seu valor e unidade é preciso coñecer a
súa dirección e sentido e o punto no que se aplica para dar a súa completa definición. Son
magnitudes vectoriais a forza, a aceleración, a velocidade, etc

As magnitudes vectoriais represéntanse mediante vectores,


que son segmentos orientados. A orixe indica o punto de
aplicación. A súa lonxitude equivale ao módulo ou valor de
dita magnitude coa súa unidade. A dirección coincide coa
recta sobre a que se representa o vector. A punta de frecha
indícanos o sentido do vector. Cada dirección ten dous
posibles sentidos.

4
Con frecuencia as magnitudes vectoriais represéntanse mediante un escalar que coincide co
módulo e un vector unitario que indica a dirección e sentido. Por exemplo para indicar a

velocidade dun móbil podese expresar como ⃗v=5 · i sendo 5 o valor do módulo e i o vector
unitario segundo o eixe x de coordenadas

3. O Sistema Internacional de Unidades


Denomínanse magnitudes fundamentais a aquelas que arbitrariamente a comunidade
científica escolle como tal e, por tanto, non é necesario definilas en función de ningunha outra
magnitude.

As magnitudes derivadas son aquelas que se definen en función das magnitudes


fundammentais.

Aínda que ao longo da historia hai habido diferentes sistemas de unidades, o único vixente na
actualidade é o denominado Sistema Internacional de Unidades (SE), que ten sete
magnitudes fundamentais.

Magnitudes fundamentais no S.I. Unidade Símbolo


Lonxitude (L) metro m
Masa (M) quilogramo kg
Tempo (T) segundo s
Temperatura termodinámica ( kelvin K
Intensidade de corrente eléctrica (I) amperio A
Intensidade luminosa (J) candela cd
Cantidade de substancia (N) mol mol

En ocasións se utliizan outros sistemas de unidades que non son o Sistema Internacional, e
se debe a razón históricas. Son por exemplo o litro, a caloría, o minuto, o milibar, ou as
unidades do sistema anglosaxón
As unidades das magnitudes fundamentais deben ser de fácil reproducción, fiables e estar rigorosamente definidas. Por
exemplo:

• Metro (m): equivale á distancia percorrida pola luz no baleiro en 1/299 792 458 segundos.

• Quilogramo (kg): é a masa que equivale a dividir o valor da constante de Planck, h, entre o valor 6,626 070 15 x
-34 2 -1
10 m s .

• Segundo (s): defínese como a duración de 9 192 631 770 perio¬dúas da radiación correspondente á transición
entre os dous niveis do estado fundamental do isótopo 133 do cesio (Cs-133) a 0 K.
-23
• Kelvin (K): defínese ao fixar o valor da constante de Boltzmann, k, en 1,380 649 x 10 , cando se expresa na
-1 2 2 -1
unidade J K , igual a kg m s- K onde o quilogramo, o metro e o segundo defínense en función de h, c e ACs.
Antigamente equivalía á fracción 1/273,16 da temperatura termodinámica do punto triplo da auga.
23
• Mol: un mol contén exactamente 6,022140 76 x 10 entidades elementais. Esta cifra é o valor numérico fixo da
-1
constante de Avogadro, NA, cando se expresa na unidade mol .

3.1 Ecuación de dimensións

5
Son ecuacións que expresan a relación existente entre unha magnitude derivada e as
magnitudes fundamentais. Para iso empregan os símbolos das magnitudes fundamentais con
expoñente que indican as veces que devandita dimensión intervén na magnitude derivada.
Por exemplo, vexamos as ecuacións dimensionales seguintes:

Velocidade: [v] = [s]/[t] = LT-1 Potencia: [P] = [W]/[t] = ML2T-3

Forza: [F] = [m]·[a] = MLT-2 Enerxía cinética: [Ec] = ½·[m][v2] = ML2T-2

As ecuacións de dimensións tamén serven para comprobar se unha ecuación é correcta ou


non e para asignar dimensións ás constantes. En ambos os casos este uso baséase en que
calquera ecuación debe ser dimensionalmente homoxénea ou, o que é o mismo, ambos os
membros han de ter as mismas dimensións.

4. Medida de magnitudes
Xa vimos que para medir unha magnitude hai que comparala con outra similar chamada
unidade. Na natureza, a medición de magnitudes ten un amplo rango de posibilidades; só hai
que imaxinar a diferenza que hai entre medir o tamaño dunha célula e medir a distancia que
hai entre a Terra e o Sol. Por iso se utiliza con frecuencia a Notación científica, xa vista en
cursos anteriores

4.1 Cifras significativas

Denomínanse cifras significativas dun número aos díxitos de devandito número que
consideramos válidos; é dicir, o conxunto de cifras exactas (que non están afectadas por
ningunha imprecisión), máis unha cifra imprecisa, que se denomina «última cifra
significativa».

- Son significativos todos os díxitos distintos de cero, por exemplo 325 cm ten tres cifras
significativas. Tamén o son os ceros colocados entre dúas cifras significativas, por exemplo
30025 cm ten cinco cifras significativas

- Nos valores menores que a unidade, os ceros colocados á esquerda da primeira cifra
significativa non o son, xa que só se usan para indicar o lugar do punto decimal. Exemplo:
0,002 L ten unha cifra significativa. Con todo, cando os ceros están á dereita, si se consideran
cifras significativas. Así, 0,0020 ten dúas cifras significativas.

- Se un número é maior que a unidade, todos os ceros situados á dereita da coma decimal
considéranse cifras significativas. Exemplo: 12,00 °C ten catro cifras significativas.

- Para números sen coma decimal, os ceros que están despois do último díxito que non é
cero pódense considerar ou non cifras significativas, xa que non se ten suficiente información
para decidir. Esta ambigüidade evítase utilizando a notación científica.

6
4.2 Expresiòn do resultado dunha medida

É fundamental saber operar cos valores exponenciais da notación científica, xa que algunhas
medidas son tan grandes ou tan pequenas que forzosamente veñen expresadas en forma
exponencial.

Tamén debes saber que é preferible indicar as unidades con prefixos que indiquen un
expoñente múltiplo de 3 (quilo, xiga, pico, micro), evitando o uso dos prefixos deca, hecto,
deci e centi.

Axuste e redondeo de cifras significativas

Un detalle importante á hora de expresar o resultado dunha operación matemática é que este
non teña máis cifras significativas que os valores de partida.

Así, un erro moi frecuente é escribir todas as cifras que dá a calculadora, cando a miúdo
basta con dúas ou tres cifras significativas, como máximo. Por iso é interesante saber
redondear o exceso de cifras que pode acompañar a un valor concreto. Neste caso, convén
seguir as seguintes pautas:

• Descártanse as cifras que están á dereita da última cifra que consideremos


significativa, porque son moi imprecisas.

• Se a primeira cifra descartada é menor que 5, ese resultado mantense como válido.

• Se a primeira cifra descartada é maior ou igual a 5, sumamos unha unidade á última


cifra conservada.
Exemplos: sen 60º = 0,8660254…  sen 60º = 0,866

sen 37º = 0,601815…  sen 37 = 0,602

Débese ter en conta que cando se realizan sucesivas operación numéricas nas que
interveñen valores decimais e exponenciais, débese operar na calculadora cos números sen
redondear e efectuar o redondeo só no resultado final

5. Instrumentos de medida: exactitude, sensibilidade


e precisión
Para estudar de forma experimental os fenómenos físico-químicos, é necesario medir con
certo rigor o valor das diferentes magnitudes que interveñen en devanditos fenómenos. Para
iso, soen utlizarse instrumentos de medida, máis ou menos sofisticados: balanza dixital,
nonius, amperímetro, dinamómetro, etc

Estes aparellos de medida deben caracterizarse por ter as seguintes cualidades:

7
• Exactitude: un aparello de medida é tanto máis exacto cando os valores medidos con el son
tanto máis próximos ao valor que se considere correcto da magnitude medida.

• Resolución: é a variación máis pequena da magnitude que estamos medindo que pode
indicar o aparello de medida.

• Sensibilidade: é o cociente entre a variación que indica o aparato de medida ao tomar dúas
medidas e o valor real de devandita variación.

• Precisión: un aparello é preciso cando repetidas medidas da mesma magnitude dan o


mismo valor ou valores moi próximos, cando opera nas mesmas condicións. É dicir, canto
menor é a dispersión dos valores obtidos, maior ñe a precisión

Se unha persoa se pesa varias veces seguidas na misma báscula de baño, devandita báscula
será precisa se sempre marca o mismo valor. Ademáis, será exacta se o valor que lemos
correspónde realmente co peso da persoa.

6. Erros na medida
Calquera medida realizada experimentalmente sempre ten algunha imprecisión. Dito doutra
maneira, os datos obtidos de forma experimental arrastran algún incerteza no seu valor. Esta
indeterminación na medida de calquera magnitude denomínase erro experimental.

As causas dos erros poden ser moi variadas, desde instrumentos mal calibrados ou
imprecisións na metodoloxía utilizada até variacións nas condicións climáticas durante o
experimento (presión, temperatura, grao de humidade, etc.) ou a actuación dun equipo
experimentador pouco competente. Por todo iso, os erros experimentais máis frecuentes
divídense en dous grandes grupos:

• Os erros accidentais ou aleatorios, que son imprevisibles e que veñen determinados


por circunstancias externas ao fenómeno investigado. Estes erros non son moi graves e
adóitanse compensar se tomamos un número suficiente de medidas.

• Os erros sistemáticos, normalmente producidos pola utilización de instrumentos mal


calibrados, que dan unha información falseada da magnitude medida.

A precisión das medidas é maior canto menor sexa o valor dos erros aleatorios cometidos.

6.1. Erro absoluto dunha medida

A existencia de erros en calquera medición imponnos a necesidade de extremar as


precaucións desde un punto de vista procedimental no momento de realizar as medidas.

O erro absoluto (a) dunha medida indica a diferenza que hai entre o valor experimental
da medida e o valor considerado real para esa magnitude. O erro absoluto é un
indicador da exactitude da medida

a = Xf - vr

8
onde vr representa o valor real da medida e Xf é o valor da medida cuxo erro absoluto
queremos coñecer.

Os erros persoais son os que se producen por falta de pericia ou atención ao realizar a
medida e, en ocasións, englóbanse como erros accidentais. Prevéñense repetindo varias
veces cada medida e mesmo impoñendo que unha medida a realicen varias persoas distintas.

Se o valor real da medida é coñecido, para calcular o erro absoluto cometido, en lugar de Xf.
utilízase X̄ , é dicir, a media aritmética das medidas que realicemos.

Cando o valor real non é coñecido, o erro absoluto dunha medida é a diferenza entre o seu
valor ( X̄ ) e a media de todas as medidas realizadas (x) que se toma como valor real.

O erro absoluto pode ser positivo ou negativo, ten a unidade correspondente da magnitude
medida, a súa última cifra significativa debe ser do mismo rango que a última cifra da medida
e indícanos a cota de erro da nosa medición. Se se ten en conta a definición de erro absoluto,
o valor dunha magnitude deberase expresar como x ± a ou ben X̄ ± a.

6.2. Erro relativo dunha medida

A veces non importa tanto o erro absoluto dunha medida comoa magnitude deste erro con
respecto ao valor real. É dicir, un erro de 1 cm na medida da lonxitude dunha aula é unha
medida de maior calidade que un erro de 1 cm na medida dunha mesa, aínda que o erro
absoluto sexa o mesmo.

O erro relativo é adimensional (non ten unidade) e indícanos a calidade da medición, xa que
canto menor sexa o erro relativo, máis calidade terá a medida. A miúdo exprésase en forma
de porcentaxe.

O erro relativo dunha medida defínese como o cociente entre o erro absoluto , sen
signo, e o valor da medida considerado como real

r = a/vr

A exactitude das medidas é unha das premisas fundamentais para que a ciencia avance. Na
actualidade hai reloxos atómicos que poden medir tempos cunha precisión de 13 cifras
decimais ou analizadores de concentración capaces de medir picogramos/litro

6.3. Estimación de erros en medidas directas

Para minimizar a influencia de erros aleatorios no proceso de medida, fanse medicións


repetidas e trátanse estatísticamente. Asi, o valor da medida tómase como a media aritmética
das medicións realizadas e o erro absoluto tomase como a media dos erros absolutos de
cada medida

M 
M i
Valor da medida co seu erro: M ± a
n
9
6.3. Estimación de erros en medidas indirectas

Neste caso, o erro calcúlase matemáticamente a partir dos erros das medidas directas das
que dependa . O cálculo dependerá da ecuación que liga as magnitudes:

- Se unha magnitude M se expresa como suma ou resta doutras dúas, o erro absoluto
calcúlase sumando os erros absolutos.

- Se se trata de productos ou cocientes, o erro relativo obtense por suma dos erros
relativos. A partir deste erro relativo pódese obter o erro absoluto da medida indirecta

10
ACTIVIDADES lugar, a partir da medida do tempo que tarda en dar
unha oscilación completa (periodo, T). xustifica con
1. Comenta se as seguintes hipótesis poden ser análise dimensional que ecuación lle corresponde:
verificadas de forma experimental ou non (non se son T=2·√( / ) ; T=2·√( / )
certas ou non, senón se son verificables
experimentalmente): 7. A lei de gravitación universal F=G
2
a) As tormentas son mais frecuentes en xullo , ·m1·m2/r establece a forza con que se atraen dúas
b) A bondade das persoas manifestase na mirada masas separadas unha determinada distancia, en
c) A posición do termómetroinflúe na medida da calquera lugar do universo. Determina as unidades da
temperatura dun corpo constante de gravitación universal G, mediante análise
d) O clima dos Estados Unidos favorece a aparición dimensional, e as súas unidades no Sistema
do concro de pulmón Internacional
e) A masa dun corpo inflúe na velocidade da súa
caída 8. Ennumera cinco instrumentos de medida e
especifica, para cada un deles, que cualidade das catro
2. Responde ás segintes cuestiòns estudadas é mais importante
razoadamente:
a) Como medirías o grosor dunha folla dun libro 9. Responde ás seguintes cuestións:
utilizando unha regra milimetrada a) Que diferencia hai entre a precisión e a exactitude
b) Desde un balcón deixas caer unha pedra e dun instrumento de medida?
comprobas que tarda 2,4 segundos en chegar ao b) Pode un aparello ser moi preciso e pouco exacto?
chan. ¿Podes saber a que altura está o balcón Pon un exemplo
sen utilizar unha cinta métrica c) Pode un aparello de medida ser moi exacto e
c) Utilizando dous ladrillos e unha regra, poderías pouco preciso? Razoao
calcular o volumen dun balón de fútbol?
d) A partir da semellanza de triángulos, describe 10. Temos 4 básculas dixitais diferentes: de baño,
como podes obter a altura dunha torre de laboratorio, de farmacia (para pesar bebés) e de
e) Cunha báscula de cociña, como poderías saber a camións
masa de un gran de arroz? E cantos grans hai en a) Ordéaas de menor a maior resolución
1 kg de garavanzos? b) Podes asegurar que a de maior resolución é a
En todos estes casos, realizase unha medida directa ou mais exacta?
indirecta da magnitude requerida? c) Podes asegurar que a mais sensible é a mais
precisa?
3. Clasifica as seguintes magnitudes como d) Que farias para saber cal delas é a mais precisa?
escalares ou vectoriais
a) A temperatura da auga dunha piscina 11. Xustifica que tipo de erros se comete cando:
b) A superficie dun campo de fútbol a) Se miden obxectos cunha regra mal calibrada
c) O volume dunha bombona de butano b) Un alumno mide volumes nun matraz mirando
d) A presión do aire no interior dun globo sempre por encima da liña de enrase
e) A velocidade dun coche con movemento rectilíneo c) Unha persoa ao medir unha mesa, non coloca a
f) O tempo que un atleta tarda en percorrer 100 m regra exactamente no extremo da mesma
g) A aceleración dun avión ao aterrar d) Utilizase unha báscula pouco precisa para pesar
h) A resistencia eléctrica dun forno cantidades dun reactivo
i) A potencia dun motor
12. Ordena as seguintes medidas de maior a
4. Indica o número de cifras significativas das menor calidade:
seguintes cantidades e exprésaas todas con tres: a) A lonxitude dun libro de 28,5 cm cuia medida
exacta é de 289 mm
2
286,25 kg; 50 000 L; 6 370 000 m; 0.020 m ; 35,00 ºC; b) A masa dunha esfera metálica de 52,65 g que,
4254,36 m/s; 0,007A; 3,1415847 s cunha balanza dixital da un valor de 52,75 g
c) A intensidade dunha corrente eléctrica de 10 A,
5. Realiza as seguintes transformacións de medida cun polímetro que da un valor de 11 A
unidades mediante factores de conversión, utilizando a d) O tempo de caída dun obxecto é de 45 segundos,
notación científica cando sexa necesario: medido con un cronómetro que da un resultado de
2 2 2 2
a) En m : 40 cm , 7,5 hm , 12 ha , 560 dam , 0,03 46 segundos
2 2
km , 5 mm e) Ao medir os extremos do viaducto dunha
3 3 3 3
b) En m : 33 cL, 50 hm ; 6 cm ; 20 mL , 8 L, 2,5 cm autopista obtivose unha medida de 236±0,3 m; ao
c) En g: 12 Tg, 0,15 Mg, 25 mg, 450 g, 3,46Gg, 5ng medir a lonxitude dun coche obtívose 482,5±2 cm.
Que medida ten mais calidade? Xustifica a
6. Un péndulo simple de lonxitude l pódese utilizar resposta
para medir a aceleración da gravedade nun determinado
11

You might also like