Kahulugan at Katangian ng Sintesis
Nagmula ang sintesis sa salitang Griyego na
“syntithenai” na binubuo ng
-syn na ang ibig sabihin ay kasama o magkasama
-tithenai na nangangahulugang ilagay.
Ang sintesis ay nangangahulugang
sama-samang ilagay.
Ang sintesis ay isang anyo ng pag-uulat ng
impormasyon sa pinaikling paraan upang
mapagsama-sama at mapag-isa ang mga
magkakaugnay na datos mula sa iba’t
ibang sanggunian.
Ang sintesis ay isang uri ng sulatin na
naglalahad ng orihinal na teksto sa mas
maikli ngunit kumpleto at detalyadong
paraan. Pagsasama-sama rin ito ng iba't
ibang sanggunian upang makabuo ng
isang akda.
Layunin at Gamit ng Sintesis
● Paglalahad ng wasto o angkop na
impormasyon mula sa mga sanggunian
● Organisadong mailahad ang kabuuang
nilalaman ng akda ayon sa maayos na
pagkasunod-sunod
● Mapagtibay ang nilalaman ng akda o teksto
● Mapalalim ang pang-unawa ng mga
mambabasa kaugnay nito
Dalawang Anyo ng Sintesis
● Eksplanatori. Naglalayon itong tulungan
ang mambabasa na maunawaan ang paksa.
● Argumentativ. Naglalayon itong maglahad
ng pananaw ng sumulat.
Paano Pumili ng Paksa na Isusulat?
1. Magbasa ng iba’t ibang pananaliksik.
2. Suriin ang mga ideya upang mahusay
na mapili ang paksa.
3. Humanap ng mga artikulo na may
kaugnayan sa paksang ninanais
4. Isulat ang paunang kaalaman sa
paksang napili.
5. Gumawa ng balangkas ng mga
kaalamang nakalap.
Ang pagbasa ay ang pinakamainam na
gawin upang makapangalap ng mga
angkop o wastong impormasyon tungkol
sa mga paksang ating isinusulat.
Mga Uri ng Sintesis
Sa pagbuo ng sintesis ay may dalawang uri ito na
dapat munang bigyang-pansin upang maging mas
madali sa manunulat ang pagsulat ng sintesis. Ito
ang sintesis na argumentative at explanatory.
Ang sintesis na argumentative ay naglalahad ng
argumentong pinaninindigan ng manunulat sa paksa
ng kaniyang akademikong pagsulat na ginagawa. Sa
pagbuo ng sintesis, kinakailangan na maraming
tekstong pinagbatayan ang manunulat upang
maging matibay ang posisyong kaniyang
paninindigan.
Mayroong estrukturang dapat sundin upang maging
mas madali ang pagbuo ng sintesis na
argumentative. Kailangang taglayin ng bawat
bahagi ang simula/ panimula, gitna / katawan, at
wakas/ kongklusyon.
Ang explanatory na sintesis ay nakatuon sa
paglalahad ng mga impormasyong nakalap para sa
paksa. Hindi nito layunin na maglahad ng
argumento. Ang layunin ng manunulat ay
maunawaan ng mga mambabasa ang mga
impormasyong nakapaloob sa sintesis sa malinaw at
organisadong paraan ng pagsulat.
Ang explanatory na sintesis ay nangangailangan ng
maraming paliwanag at mga suportang detalye.
Mahalagang detalyado at may buong konsepto ang
sintesis upang maging komprehensibo ang
nilalaman nito. Mahalagang maayos din nitong
nasunod ang estruktura ng pagsulat ng sintesis,
simula/ panimula, gitna / katawan, at wakas/
kongklusyon.
Ibinubunga ang sintesis ng pagsisikap ng
manunulat na makabuo ng isang malamang
talakayan hinggil sa napiling paksa nang hindi
nangangailangang isa-isahin ang bawat nakalap
na impormasyon at mga sanggunian nito.
Mga Hakbang sa Pagsulat ng Sintesis
● Bago Sumulat ng Sintesis. Ito ang mga
paghahandang kailangang tugunan ng
manunulat sa gagawing pagsulat ng sintesis.
Bago Sumulat ng Sintesis
1. Pumili lamang ng magiging tuon ng
talakayan hinggil sa paksa.
2. Linawin ang layunin ng gagawing pagsulat.
3. Magsaliksik ng mga sangguniang teksto.
4. Tukuyin ang magkakaugnay na kaisipan
mula sa mga nakalap na teksto.
5. Pagpasyahan kung paano nais gamitin
ang mga nakalap na sanggunian.
6. Sinsinin ang koleksiyon ng mga
sanggunian.
Mga Hakbang sa Pagsulat ng Sintesis
● Aktuwal na Pagsulat ng Sintesis. Ito ang
mismong pagsulat ng sintesis na nakabatay sa
kayarian ng mga bahaging bumubuo sa isang
sintesis.
Aktuwal na Pagsulat ng Sintesis
● Pamagat. Kinakatawan nito ang
pagkakakilanlan ng sintesis.
● Panimula. Maaari itong simulan sa isang
makatawag-pansing pangungusap
o sipi mula sa akdang pampanitikan
o kasabihan
o makapukaw-isipang tanong
● Simula / Panimula. Ito ang maglalaman ng
pangkalahatang pananaw na katumbas ng
saklaw ng talakayan ng kabuuan ng teksto.
● Gitna / Katawan.
o Magiging mayabong ang sulatin kung
masinsing mailalahad ang pagkakaiba o
pagkakatulad sa pagitan ng iba’t ibang
sangguniang ginamit.
o Mahalagang kilalanin ang bawat sangguniang
ginamit sa pagpapalawig ng talakayan.
● Wakas / Kongklusyon. Nilalaman nito ang
maikling buod na naglalarawan sa paksang
tinalakay. Pati na rin ang kahalagahan at
kaugnayan ng paksang tinalakay sa
kasalukuyang panahon, kalagayang
panlipunan, at/o buhay ng mambabasa.
Mga Uri ng Paglalahad ng Detalye
● Sikwensiyal – Ito ang paggamit ng mga
panandang hudyat ng
pagkasusunod-sunod tulad ng una,
pangalawa, panghuli, o iba pa depende sa
dami ng iniisa-isang detalye.
● Kronolohikal – Ito ang pagsusunod-sunod
ng mga impormasyon o detalyeng ayon sa
kaganapan ng mga pangyayari.
● Prosidyural – Ito ang paglalahad ng
sunod-sunod na proseso ng paggawa ng
isang tiyak na gawain.
Ang mahusay na sintesis ay bunga
ng malalim na pagkaunawa at
pagsusuri ng manunulat sa kaniyang
paksang tinatalakay. Habang ang
mabisang sintesis ay gumagamit at
naglalahok ng mga impormasyon at
kaisipang hango lamang sa mga
mapagkakatiwalaang sanggunian.
Ang bionote ay isang anyo ng sulatin na
nagpapakilala ng isang tao. Makikita ito sa
likod ng mga aklat na nagpapakilala ng isang
manunulat, gayundin sa huling bahagi ng isang
pag-aaral o papel-pananaliksik.
Etimolohiya ng Salitang Bionote
Ang bionote ay pinaikling anyo mula sa
dalawang salita na biographical note.
Nakasulat ito sa anyong ikatlong
panauhan.
Nilalaman ng Bionote
● Pangalan ng may-akda
● Pangunahing trabaho
● Edukasyong natamo
● Akademikong parangal
● Iba pang trabaho
● Organisasyon na kinabibilangan
● Tungkulin sa komunidad
● Mga proyekto na ginagawa
Ang pagsulat ng bionote ay naiiba pa rin sa
pagsulat ng talambuhay. Bagaman pareho itong
naglalahad ng impormasyon tungkol sa
indibidwal, kadalasan ang talambuhay ay mas
mahaba, at detalyado ang nilalaman kaysa
sa bionote.
Layunin ng Pagsulat ng Bionote
Ipakilala ang manunulat at mananaliksik sa
mga mambabasa at upang magkaroon din ng
pahapyaw na ideya sa pinagmulang pananaw,
paniniwala o kaalaman ng manunulat.
Pinalawig pa ni Pat Thomson (2018) ang
layunin nito na ang bionote ay maituturing
bilang:
● serbisyo para sa mga mambabasa; at
● serbisyo sa mga publikasyon o palimbagan.
Mga Katangian ng Bionote
1. Maikli ang nilalaman
2. Gumagamit ng ikatlong panauhang pananaw
3. Gumagamit ng inverted pyramid
4. Nakatuon lamang sa mga angkop na
kasanayan o katangian
5. Matapat sa pagbabahagi ng impormasyon
Ang bionote at biography ay parehong
naglalahad ng impormasyon tungkol sa
indibidwal. Higit lamang na mas mahaba at
detalyado ang nilalaman ng biography kaysa
bionote. Ang bionote ay maikli ngunit siksik
naman sa impormasyon.
Mga Dapat Tandaan sa Paggawa ng Bionote
1. Maikli lamang dapat ang nilalaman ng
bionote.
2. Siguraduhing tumpak ang mga naipong
impormasyon tungkol sa paksang-taong
ipakikilala.
3. Gumamit ng ikatlong panauhang pananaw
sa paglalahad o paglalarawan ng paksa.
4. Tukuyin at kilalanin ang mga mambabasang
pagtutuonan ng pagpapakilala.
5. Tiyaking impormatibo ang nilalaman kaya
dapat na inuunang ilahad ang
pinakamahahalagang impormasyon tungkol
sa paksa.
6. Bigyang-diin lamang ang mga angkop na
kasanayan at/o katangiang nagpapakilala ng
paksa.
7. Maging tapat sa paglalahad ng
impormasyong iuugnay sa paksa.
Mga Hakbang sa Pagsulat ng Bionote
● Bago sumulat ng bionote
● Aktuwal na pagsulat ng bionote
● Muling pagsulat ng bionote
Bago Sumulat ng Bionote
1. Itakda at tiyakin ang layunin ng pagsulat
ng bionote.
2. Pagpasyahan ang haba ng susulating
bionote.
Aktuwal na Pagsulat ng Bionote
1. Gumamit ng ikatlong panauhang pananaw
sa paglalahad.
2. Simulan sa pangalan ang pagpapakilala.
3. Tukuyin ang edukasyong natamo.
4. Ilahad ang propesyong kinabibilangan.
5. Isa-isahin ang mahahalagang tagumpay na
nakamit ng paksang inilalarawan.
6. Idagdag ang ilang di-inaasahang detalye.
7. Isama ang contact information kung
aplikable at kinakailangan lamang.
Muling Pagsulat ng Bionote
1. Basahin ang unang borador.
2. Muling isulat ang bionote para sa tiyak at
panghuling borador.
Ang Talumpati
Ang pagsulat at pagbigkas ng talumpati ay
hindi lamang para sa mga tanyag na
personalidad gaya ng mga mambabatas, ng
mga broadcast journalist, mga manunulat, at
mga artista.
Ang talumpati ay pagpapahayag ng mga
kaisipan, pananaw, at saloobin ng isang tao sa
harap ng madla. Ito ay maaaring magdulot ng
sigla o lugod, magbigay-papuri, o magbigay ng
katwiran. Nauuri ang talumpati ayon sa
pagkakataon, okasyon, o pagdiriwang
(Villanueva at Bandril, 2016).
Ayon kay Nakpil (1997), ito ay isang sangay ng
panitikang nagpapahayag ng kaisipan upang
basahin o bigkasin sa harap ng mga taong
handang makinig. Ito ay maaaring may layong
humikayat, tumugon, mangatwiran, magbigay
ng kaalaman, at maglahad ng isang paniniwala

Mga Sangkap ng Sulatin

1. Kaisahan
2. Kaugnayan
3. Diin o emphasis
Layunin at Gamit ng Talumpati
1. Layuning magturo
2. Layuning magbigay-kabatiran
3. Layuning manghikayat
4. Layuning manlibang
5. Layuning magbigay-puna
Ang talumpati ay isang sining ng
pagpapahayag ng kaisipan sa
paraang pasulat at pasalita.
Kaya naman, ang marapat na wikang
gamitin ay wikang pabigkas na
naaayon sa target na tagapakinig.
Ito ay nahahati sa tatlong
pangunahing bahagi: panimula,
katawan, at katapusan.