ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Εὑρίσκω ταύτην μόνην ἂν γενομένην καὶ τῶν μελλόντων κινδύνων ἀποτροπὴν καὶ τῶν παρόντων
κακῶν ἀπαλλαγήν, ἢν ἐθελήσωμεν ἐκείνην τὴν δημοκρατίαν ἀναλαβεῖν, ἣν Σόλων μὲν ὁ δημοτικώτατος
γενόμενος ἐνομοθέτησε, Κλεισθένης δ’ ὁ τοὺς τυράννους ἐκβαλὼν καὶ τὸν δῆμον καταγαγὼν πάλιν ἐξ
ἀρχῆς κατέστησεν. Ἧς οὐκ ἂν εὕροιμεν οὔτε δημοτικωτέραν οὔτε τῆ πόλει μᾶλλον συμφέρουσαν.
Τεκμήριον δὲ μέγιστον. οἱ μέν γὰρ ἐκείνῃ χρώμενοι, πολλὰ καὶ καλὰ διαπραξάμενοι καὶ παρὰ πᾶσιν
ἀνθρώποις εὐδοκιμήσαντες, παρ’ ἑκόντων τῶν Ἑλλήνων τὴν ἡγεμονίαν ἔλαβον, οἱ δὲ τῆς νῦν παρούσης
ἐπιθυμήσαντες, ὑπὸ πάντων μισηθέντες καὶ πολλὰ καὶ δεινὰ παθόντες, μικρὸν ἀπέλιπον τοῦ μὴ ταῖς
ἐσχάταις συμφοραῖς περιπεσεῖν. Καίτοι πῶς χρὴ ταύτην τὴν πολιτείαν ἐπαινεῖν ἢ στέργειν τὴν τοσούτων
μὲν κακῶν αἰτίαν πρότερον γενομένην, νῦν δὲ καθ’ ἕκαστον τὸν ἐνιαυτὸν ἐπὶ τὸ χεῖρον φερομένην;

Ἰσοκράτους Ἀρεοπαγιτικός 16 - 18

Λεξιλόγιο
δημοτικός: ο δημοκρατικός
κατάγω τινα: τον επαναφέρω από την εξορία
μικρόν ἀπέλιπον τοῦ μή περιπεσεῖν: λίγο έλειψε να περιπέσουν
χεῖρον φέρομαι: πηγαίνω προς το χειρότερο
στέργω: αγαπώ
Παρατηρήσεις

1. Να μεταφραστεί το κείμενο.

(Μονάδες 20)

2α. ἀπαλλαγήν, τῃ πόλει, ἑκόντων, δεινά, τοῦ μή περιπεσεῖν: Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι

όροι.
(Μονάδες 5)

β. Να βρεθεί και να χαρακτηριστεί ο υποθετικός λόγος του κειμένου.

(Μονάδες 3)

γ. εὐδοκιμήσαντες: Να αναγνωριστεί συντακτικά η μετοχή και να αναλυθεί στην αντίστοιχη πρόταση.

(Μονάδες 2)

3. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

ἀναλαβεῖν: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής αορίστου β΄ στην ίδια φωνή.

κατέστησεν: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή.
εὕροιμεν: το β΄ ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β΄ στην ίδια φωνή, σύνθετο με την πρόθεση «ἐπί».
διαπραξάμενοι: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου, στην ίδια φωνή.
περιπεσεῖν: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή.
ἐκβαλών: τη δοτική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος.
ἧς: την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού.
πολλά: την ίδια πτώση, στο ίδιο γένος και στον ίδιο αριθμό στον συγκριτικό βαθμό.
τεκμήριον: τη δοτική του ίδιου αριθμού.
ἕκαστον: την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος.

(Μονάδες 10)
 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ

1. Βρίσκω ότι αυτό μόνο θα μπορούσε να γίνει και αποτροπή των μελλοντικών κινδύνων και απαλλαγή
από τα παρόντα δεινά, αν θελήσουμε να επαναφέρουμε εκείνη τη δημοκρατία, την οποία ο Σόλωνας από
τη μια μεριά, που αναδείχθηκε ο πιο δημοκρατικός, θέσπισε, από την άλλη μεριά ο Κλεισθένης, που
κατέλυσε τους τυράννους και επανέφερε τη δημοκρατία, πάλι από την αρχή επανίδρυσε. Από αυτή δεν
θα μπορούσαμε να βρούμε ούτε πιο προσφιλή στο λαό ούτε περισσότερο συμφέρουσα στην πόλη.
Μεγαλύτερη απόδειξη. εκείνοι λοιπόν επειδή πολιτεύονταν με εκείνο το πολίτευμα, αφού κατόρθωσαν
πολλά και καλά και αφού απέκτησαν καλή φήμη μεταξύ όλων των ανθρώπων, πήραν την ηγεμονία από
τους Έλληνες με τη θέλησή τους, ενώ αυτοί επειδή επιθύμησαν την τωρινή δημοκρατία, αφού μισήθηκαν
από πολλούς και αφού έπαθαν πολλά και φοβερά, λίγο έλειψε να περιπέσουν στις έσχατες συμφορές.
Και πραγματικά πώς πρέπει να επαινούμε ή να αγαπάμε αυτό το πολίτευμα, που στο παρελθόν έγινε
αιτία τόσων κακών, τώρα όμως κάθε έτος πηγαίνει προς το χειρότερο;

2α. ἀπαλλαγήν: κατηγορούμενο μέσω της μετοχής «ἄν γενομένην» στο «ταύτην».
τῆ πόλει: αντικείμενο της μετοχής «συμφέρουσαν».
ἑκόντων: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου που προσδιορίζει τον όρο «τῶν Ἑλλήνων» και
εξαρτάται από το ρήμα «ἔλαβον».
δεινά: σύστοιχο αντικείμενο της μετοχής «παθόντες».
τοῦ μή περιπεσεῖν: έναρθρο απαρέμφατο σε πτώση γενική, σε θέση επιρρηματικού προσδιορισμού
του σκοπού που προσδιορίζει το ρήμα «ἀπέλιπον».

β. Ο υποθετικός λόγος έχει την εξής μορφή: ἤν ἐθελήσωμεν ἐκείνην τὴν δημοκρατίαν ἀναλαβεῖν, ως
υπόθεση και με απόδοση τη δυνητική μετοχή «ἂν γενομένην» σχηματίζεται εξαρτημένος υποθετικός
λόγος που δηλώνει το προσδοκώμενο, καθώς η δυνητική μετοχή ισοδυναμεί με δυνητική ευκτική (ὃτι ἂν
γένοιτο) και δηλώνει πιθανό αποτέλεσμα.

γ. εὐδοκιμήσαντες: χρονική μετοχή, επιρρηματική μετοχή που ως επιρρηματικός προσδιορισμός

προσδιορίζει την ενέργεια του ρήματος «ἒλαβον» και σε σχέση με αυτό δείχνει το προτερόχρονο. Είναι
συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος «ἒλαβον» (οἱ μέν). Αναλύεται σε χρονική πρόταση κρίσεως: ἐπεί
ηὐδοκίμησαν.

3. ἀναλαβεῖν: ἀνάλαβε
κατέστησεν: καθίσταμεν
εὕροιμεν: ἒφευρε
διαπραξάμενοι: διάπραξαι
περιπεσεῖν: περιπεσεῖσθε
ἐκβαλών: ἐκβαλοῦσι
ἧς: ἃς
πολλά: πλείονα/πλέονα και πλείω/πλέω
τεκμήριον: τεκμηρίῳ
ἕκαστον: ἑκάστας