ABSOLUTYZM WE FRANCJI + REWOLUCJA ANGIELSKA I MONARCHIA

PARLAMENTARNA

ABSOLUTYZM …
Francja w wyniku reformacji toczyła wojny. Edykt w Nantes 1598 r. Na tronie Francji
zasiadła dynastia Burbonów. W 1610 r. nowym królem został 9-letni syn Henryka IV
Burbona, LUDWIK VIII. Rządy sprawowała jego matka w wyniku tego władza
królewska osłabła,dopóki nie pojawił się Armand de Richelieu który:
a) wprowadził rząd złożony z ministrów, sam został I ministrem = premierem
b) zmniejszył uprawnienia samorządów miast i parlamentów prowincjonalnych
c) od 1614 r. zaprzestano zwoływania Stanów Generalnych = francuskiego
parlamentu
d) wypowiedział otwartą wojnę protestantom
Zmiany te doprowadziły do powstania nowego ustroju ABSOLUTYZMU, gdzie
władca sprawuje władzę sam uwzględniając jedynie religię oraz prawo dynastyczne.
Umiera Ludwik XIII i władzę przejmuje jego 5-letni syn Ludwik XIV, rządy sprawuje
jego matka Anna Austriaczka i kardynał Jules Mazarin który też był I ministrem.
Wówczas w Paryżu wybuchła rebelia, po jakimś czasie Mazarin załagodził sytuację
drobnymi przywilejami. Umiera Mazarin, Ludwik XIV postanawia nie wybierać
ministra i w wieku 22 lat zaczyna samodzielne rządy “ Państwo to ja ”, panował 50
lat:
1) nie zwoływał Stanów Generalnych
2) najwyższą władzę sprawował ON
3) ministrowie tworzyli rady i inne instytucje centralne
4) urzędnicy średniego i niższego szczebla za pracę dostawali tytuł: SZLACHTA
URZĘDNICZA
Centrum życia stał się pałac w Wersalu zbudowany przez Ludwika XIV, przeniósł
tam życie na stałe mieszkali w nim ludzie z dworu. Ludwik XIV unieważnił Edykt
Nantejski = zniesienie swobód religijnych protestantom. Ludwika XIV nazywano król
Słońce. Jean-Baptiste Colbert opracował teorię ekonomiczną zwaną
merkantylizmem = dodatni bilans handlowy za granicą, podstawa rozwoju
gospodarczego. Wrogami Francji byli Anglia, Hiszpania i Rzesza Niemiecka pod
koniec XVII w. wybuchła wojna z państwami sąsiadującymi a pokój zawarty w 1697 r.
w którym Ludwik XIV utracił wiele nabytków. Kolejnym niepowodzeniem była wojna
o sukcesję hiszpańską choć ostatecznie udało się mu osadzić na tronie w
Madrycie swojego wnuka.

REWOLUCJA ANGIELSKA …

Od połowy XVI w. Anglia przeżywała okres szybkiego rozwoju gospodarczego

również rolnictwo uległo zmianom spowodowało to proces ogradzania = łączenie
gruntów gminnych i chłopskich w wielkie gospodarstwa nastawione na wypas
zwierząt. Te zmiany pozwoliły wzbogacić się nowym warstwom zamożnych
posiadaczy ziemskich - gentry. W miastach bogaciło się mieszczaństwo, chcieli oni
posiadać wpływy w polityce, purytanie też o to walczyli. Funkcjonował parlament,
Izba Gmin - bogaci, Izba Lordów - arystokraci.
Kiedy zmarła Elżbieta I Tudor w roku 1603 na tronie zasiadł Jakub I Stuart = król
Szkocji. Została zawarta unia personalna. Stuart nie chciał uznać, że król jest słaby
na rzecz parlamentu. Zmarł, władzę objął jego syn Karol Stuart zwoływał sejm gdy
były potrzebne mu pieniądze na wojnę. Zwołał sejm który trwał 13 lat został nazwany
Długim Parlamentem. Wybuchła rewolucja angielska a Karol musiał opuścić miasto.
Konflikt między królem a parlamentem doprowadził do wojny domowej, za królem
byli - rojaliści, duchowni, prześladowani katolicy; za parlamentem byli -
przedstawiciele gentry, mieszczanie, chłopi. Przewagę liczebną miał parlament
natomiast król zbrojną co dawało im chwilową przewagę, przełom nastąpił gdy
Oliver Cromwell przeprowadził reformę wojska, nowa armia zwana Armią Nowego
Wzoru. Doszło do bitwy pod Naseby gdzie wygrał parlament. Karol Stuart wrócił do
Szkocji ale tam go wydali tym samym trafiając do więzienia, został skazany na karę
śmierci. Anglia nie miała króla i wtedy parlament ogłosił, że staje się republiką
rządzić miał parlament z Izbą Gmin ale Oliver Cromwell przejął decydującą władzę
uderzył na Szkocję, zdławił opozycję i przyznał sobie tytuł lorda protektora. W 1651 r.
parlament przyjął akt nawigacyjny = odtąd import towarów mógł się odbywać na
statkach angielskich lub z tych krajów z których przychodziły. Umiera Cromwell
zostawił syna, ale go obalili a nowo wybrany parlament zadecydował o powrocie
monarchy. Postanowiono ofiarować koronę Karolowi II Stuartowi który końcowo
szybko znudził się Anglikom nie miał potomka więc po śmierci władzę objąć miał
jego brat Jakub II Stuart ale im nie pasował bo był katolikiem i sojusznikiem króla
Francji wówczas doszło do rozłamu parlamentu na 2 frakcje
- torysi popierali króla
- wigowie popierali parlament
Umiera Karol II władzę przejmuje Jakub II który po trzech latach ucieka a torysi
proponują koronę Wilhelmowi III Orańskiemu. W 1688 r. bezkrwawe przejęcie
władzy a w 1689 r. zaakceptował Deklarację praw. W 1707 r. Anglię i Szkocję
połączyła unia realna tworząc Wielką Brytanię.