You are on page 1of 8

AI: Nakakasama ba o Nakakabuti ang iba naman ay makuha ang kanilang pinapangarap

na tao. Bakit ba mahalaga na meron tayong pangarap


Ang AI ay isang termino ay madalas na
at kung bakit kailangan nating magsikap para makamit
ginagamit sa proyekto ng pagbuo ng mga sistema na
ito? Ang pangarap ay nagsisilbing inspirasyon natin sa
pinagkalooban ng mga prosesong intelektwal na
araw-araw, ito ay nagbibigay motibasyon na merong
katangian ng mga tao, tulad ng kakayahang
mapupuntahan lahat ng ating hirap. Dito din natin
mangatwiran, tumuklas ng kahulugan, mag-generalize,
makikita kung gaano tayo sa karapatdapat sa buhay na
o matuto mula sa nakaraang karanasan. Hindi natin
minimithi natin. Halos lahat ng tao ay may parangap
maiiwasan ang AI dahil nga sa madaling pag unlad ng
na gusting abutin o nakuha na. Ito ang mga taong
mundo. Ang tanong ay nakakasama ba o nakakabuti
nagsikap sa kanilang mga buhay. Hindi mo kase
ang AI. Para saakin pag ang isang tao ay may
pamiminthi ang iyong paraangap kung ikaw lang ay
kakayahang gamitin at palaguin ang AI pero hindi nya
naka tulala dahil sa pagabot ng pangarap kailangan
ito inaabuso ay nakakabuti ito pero may mag
nating paghirapan, kailangan nating sumikap upang
sitwasyon na nagiging tamad o kaya inaabuso na ang
lumago sa buhay. Walang lumago sa buhay na walang
AI na nakakasama na sa buhay ng isang tao.
ginagawa. Isa ring pangako natin sa ating mga
Nagdedepende lang ang epekto ng AI sa mismong tao
magulang ang makamit natin ang ating mga pangarap
na gumagamit kung inaabuso nito sa paggamit. O kaya
upang hindi masayang ang kanilang mga paghihirap.
gumagamit ng AI upang gumawa ng masama sa kapwa
Kaya mangarap ka.
tao o gumawa ng mga illegal na gawain. Sa panahon
ngayon napaka laki ng tulong ang AI kaya’t matutu
tayong gamitin ito sa mabuting paraan.
Pamilya

Galing sa diksyonario, ang pamilya ay ang


Kakulangan ng Pagplano ng Pamilya mga kadugo mo pero sa iba ay ang pamilya ang mga
taong nagbibigay halaga sakanila, nagbibigay ng
Isa sa mga napakamahalag problema ngayon
walang kupas na pagmamahal kagaya ng mga
ang kakulangan ng pagplano ng pamilya. Ito ay isa sa
kaibigan. Ngunit hindi naman dapat natin kalimutan
mga dahilan kung bakit nananaig ang kahirapan ng
ang pamilya na nagpalaki natin, ating mga magulang,
mga Pilipino. Ilan sa mga hindi magandang pagdulot
ating lola at lola, tiyahin at tiyo at napakarami pa. Sila
ng walang pagplano ng pamilya ay ang maagang
ang naggagabay satin, sila ang nandyan palagi sa
pagbubuntins, mga batang nasa kalye o mga batang
kahirapan o kaunlaran. Pero meron ding ibang tao na
hindi nakakapagaral dahil nag tratrabaho na dahil hindi
mas nagiging pamilya nila ang ga kaibigan nila kesyo
kaya ng kanilang magulang na buhayin sila.
sa mga kamaganak. Sa panahon ngayon, hindi lahat ng
Karamihan sa mga kababaihan at mga bata ay
ating kadugo ay nagiging kakampi natin sa buhay,
nagdurusa sa kakulangan sa pagpaplano ng pamilya sa
minsan nga ay sila pa yng simisira sa atin kaya meron
Pilipinas. Ang kalusugan ng kababaihan at ang
talagang tao na mas pamilya nila ang kanilang mga
kinabukasan ng mga bata ang pangunahing epekto ng
kaibigan. Para saakin ang pamilya ay hindi lang ang
walang pagpaplano ng pamilya. Upang maiwasan ang
mga tao na ka dugo mo ngutin ito ang mga tao na
mga ito ay dapat ituro sa mga tao lalo na sa kabataan
nagbibigay halaga sayo, nagmamahal sayo, nanjan sa
ang “sex education” at “family planning”. Ang de-
lahat ng mga pangyayari.
kalidad na edukasyon sa sex ay maaaring humantong
sa mas mahusay na pag-iwas sa mga STD at hindi
gustong pagbubuntis. Kung ito ay mabibigyan ng
Regalo nang Maykapal
hustisya ay maaring makontrol ang lumalagong
populasyon para mabawasan ang kahirapan ng mga tao Maraming mga biyaya ang masasabi nating
lalo na sa mga bata. regalo ng maykapal, pero naiiba ito sa bawat tao
sapagkat may iba-iba tayong gustong makammit.
Masasabi rin natin na ang regalo ng maykapal ay yong
Pangarap mga biyaya na hinding-hindi natin mahahanap o
maipagpapalit sa iba. Para sa akin ang masasabi kong
Ang pangarap ay minimithi ng halos lahat ng
regalo ng maykapal ay ang aking pamilya. Ang aking
tao. Nagbabase ito sa kung anung gusto makamit, kung
pamilya ay ang masasabi kong regalo ng maykapal
maginhawang buhay ba, nakalabas ng bansa,
dahil sila ang aking naging sandalan sa mga pagsubok
makapagtayo ng bahay, makapagtapos ng pag-aaral oh
na aking hinaharap. Sila ang isa sa mga dahilan kung SOGIE, maaari tayong makatulong upang maibsan ang
bakit ako nagsisikap na makapagtapos ng pag-aaral. diskriminasyon at mga suliranin na kinakaharap ng
Kung hindi dahil sa kanila ay hindi ko na alam kung mga taong LGBTQ+. Maaari rin itong magbigay ng
ano ang mangyayari sa akin dahil sila ang nagpabatid kapanatagan at katiyakan sa kanila na sila ay malaya sa
sa akin na mahalaga at kamahal-mahal ako. Kaya pagpapakatagpo sa kanilang mga sarili at sa kanilang
naman nagpapasalamat ako na sila ang ineregalo sa pagkakakilanlan. Kaya't tayo ay magbigay ng
akin ng maykapal. pagpapahalaga sa SOGIE at magbigay ng respeto sa
bawat isa. Sa ganitong paraan, makakamtan natin ang
tunay na pagkakaisa at pagkakapatiran sa ating
Pagtagumpayan ang Landas sa Mental Health lipunan.

Sa panahon ngayon, ang usapin tungkol sa


mental health ay naging mas mahalaga at kritikal kaysa
Kaalaman sa Buhay ng tao
kailanman. Marami sa atin ang nakakaranas ng mga
hamon sa mental health, at hindi natin dapat ito Ang buhay ng tao ay ang proseso ng pagiging
balewalain. Hindi man natin ito gugustuhin pero may buhay ng isang organismo, kabilang ang lahat ng mga
mga panahon rin na mas binabalewala natin ang karanasan, kaisipan, at damdamin na kasama nito. Ito
kalagayan ng ating mental health dahil sa mga personal ay maaaring magkakaiba sa bawat tao, depende sa
na karanasan, mga problema sa trabaho, o mga kanilang mga karanasan, sitwasyon, at mga layunin sa
pangyayari sa buhay na hindi natin kontrolado, at dahil buhay. Ang buhay ng tao ay naglalaman ng mga pang-
dito maaaring ito ang magiging dahilan kung bakit araw-araw na gawain tulad ng pagtatrabaho, pag-aaral,
makakaranas tayo ng mga mental health issues tulad pagkain, pagtulog, at pagpapahinga. Ito rin ay
ng ng anxiety, depression, at stress. Mahalaga na naglalaman ng mga relasyon sa ibang tao, tulad ng
malaman natin ang mga senyales at sintomas ng mga pamilya, mga kaibigan, at kasintahan. Ang buhay ng
sakit sa pag-iisip upang magawan ito ng agarang tao ay nagbibigay ng mga pagkakataon para sa pag-
aksyon at suporta. Ang pagtagumpay sa landas ng unlad at pagkakamit ng mga pangarap at mga layunin
mental health ay hindi madali, ngunit hindi rin ito sa buhay. Ito rin ay may mga hamon tulad ng mga
hindi rin ito hindi posible. Kaya naman kailangan krisis, sakit, at mga pagsubok na kinakailangan ng
nating isaalang-alang na may mga taong nakakaranas pagharap upang magtagumpay. Sa pangkalahatan, ang
ng mga mental health issues, at dahil dito ay dapat buhay ng tao ay mayaman sa mga karanasan,
nating halaga at respeto ang kanilang kinakaharap. pagkakataon, at kahalagahan na nagbibigay ng iba't
ibang mga aral at kahulugan.

SOGIE
Ipagmalaki ang Iyong Lahing Pinagmulan
Ang SOGIE ay tumutukoy sa mga aspeto ng
kasarian, oryentasyon sa sekswalidad, at gender Sa ating buhay, hindi natin maiiwasan na
identity. Kung minsan ay hindi natin ito napapansin mapag-usapan ang ating pinagmulan, kung saan tayo
dahil sa tradisyunal na pag-iisip ng karamihan, na ang nanggaling, at kung ano ang ating mga tradisyon at
kasarian ay binubuo lamang ng mga lalaki at babae, at kultura. Sapagkat ito ang sumasalamin sa ating buhay
ang oryentasyon sa sekswalidad ay dapat na bilang isang mamayanan ng Pilipinas, kaya naman
heterosexual lamang. Ngunit, kailangan nating dapit lang natin ipagmalaki ang ating sariling lahi. Sa
bigyang-pansin ang SOGIE upang mas maintindihan ating panahon, kailangan nating ipakita sa mundo ang
natin ang mga taong nasa paligid natin. Sa ating mga yaman na ito. Hindi lamang upang ipakita sa ating
lipunan, may mga tao na nagtuturing sa kanilang sarili mga kapwa Pilipino kung gaano kahalaga ang ating
bilang mga transgender, o kaya naman ay mayroong kulturang-bayan, kundi upang ipakita rin sa mundo na
mga taong naghahanap ng pansin sa kanilang tayo ay may mga kayang ipagmalaki. Kailangan rin
sekswalidad. At kahit pa iba-iba ang ating mga natin ipagmalaki ang ating lahing pinagmulan upang
karanasan at kagustuhan, importante pa rin na tignan hindi natin ito makalimotan at ipakita sa mga kabataan
natin ang mga tao sa kanilang mga pagkakakilanlan. at sa mga susunod na henerasyon kung gaano kahalaga
Kailangan nating bigyan ng paggalang at pagkilala ang ang ating mga kultura at tradisyon, upang hindi ito
bawat isa, kahit na sila ay kabilang sa LGBTQ+ mawala at maglaho. Kaya naman hinihikayat ko ang
community. Kung tayo ay magbibigay ng pagkilala sa
bawat isa sa atin na patuloy na ipagmalaki ang ating Kalayaan at Seguridad
lahing pagka Pilipino.
Ang kalayaan at seguridad ay dalawang
mahalagang konsepto na magkasama at nagpapakilos
sa mga mamamayan at lipunan ng isang bansa. Ang
Video Games Bilang Mekanismo sa Pagkaya
kalayaan ay tumutukoy sa karapatan ng mga
Sa panahon ngaon kung saan nauuso na hindi mamamayan na magpasiya at magpakilos ng malaya
lang sa mga kabataan pati narin sa mga matatanda ang batay sa kanilang sariling kagustuhan at paniniwala.
mga video games. May mga pagkakataon na Ito ay may kaakibat na responsibilidad upang gawin ito
napapaisip ang mga tao kung pwede bang gamitin ang sa paraang hindi nakakasakit sa iba at sa pamamagitan
video games bilang isang mekanismo sa pagkaya. Pero ng pagrespeto sa karapatan ng iba. Sa kabilang banda,
para sa akin hindi dapat natin gamitin ang video games ang seguridad ay tumutukoy sa kaligtasan at
bilang mekanismo sa pagkaya sapagkat ang paglalaro proteksyon ng mga mamamayan laban sa mga
ng video games ay maaring humantong sa pagkaadik panganib at banta sa kanilang buhay at kalagayan. Ito
sa laro, na maaaring maginf dahilan na mapabayan ng ay may kaakibat na pagpapatupad ng batas at
mga tao lalong-lalo na ng mgabata ang kanilang regulasyon upang masiguro ang kaayusan at kaligtasan
kalusugan. ng lipunan. Ang kalayaan at seguridad ay magkasama
at nagkakalapit, dahil ang kalayaan ay hindi maaaring
makamit nang ganap kung walang seguridad. Kung
Edukasyon Para sa Pag-unlad mayroong mga banta sa kaligtasan at karapatan ng mga
mamamayan, hindi sila magkakaroon ng tunay na
. Ang edukasyon ay isang mahalagang sangkap kalayaan. Sa parehong paraan, ang seguridad ay hindi
para sa pag-unlad ng isang indibidwal at ng isang maaaring maging sobra kung ito ay nagbubunga ng
bansa. Ito ay hindi lamang tumutulong sa pagtamo ng pagkakait ng kalayaan sa mga mamamayan. Sa
kaalaman at kakayahan, ngunit nagbibigay rin ng kabuuan, ang kalayaan at seguridad ay mahalagang
kasanayan at pagkakataon upang magkaroon ng mas aspeto ng isang maayos at malakas na lipunan. Ang
malawak na pang-unawa sa mundo at sa lipunan. Ang mga ito ay dapat na nabibigyan ng pantay na pagtingin
edukasyon ay nagbibigay ng mga kasanayan sa at bigyang-pansin upang masiguro ang kalagayan at
pagbabasa, pagsusulat, at pagpapakatino ng kaunlaran ng ating bansa at ng ating mga mamamayan.
impormasyon. Ito ay nagbibigay ng kakayahan upang
makipag-ugnayan sa iba't ibang sektor ng lipunan at
magbigay ng malikhaing solusyon sa mga hamon at Negatibong Epekto ng Gadjets sa Kalusugan
suliranin na hinaharap ng ating mundo. Ang edukasyon
ay nagbibigay ng pagkakataon para sa mga tao upang Sa henerasyon ngayon ay halos lahat nalang
magkaroon ng magandang trabaho at mai-angat ang ng tao ay gumagamit ng gadjets dahil nga parte na ito
kanilang antas ng kabuhayan. Ito ay nagbibigay ng ng ating mga buhay. Sa kommunikasyon, sa pagaaral,
kakayahan sa mga indibidwal upang magamit ang kahit sa simpleng mga gawain araw-araw ay
kanilang kakayahan at talino upang makatulong sa gumagamit na tayo ng gadjets. Nakadepende ang
pagsulong ng kanilang komunidad at bansa. Ang epekto ng gadjets kung paano ginagamit nito pero mas
edukasyon ay nagbibigay din ng kahalagahan sa pagtutuunan natin ng pansin ang mga negatibong
pagpapahalaga sa mga kultura at kaugalian ng iba't epekto sa paggamit natin. Marami sa atin ang
ibang grupo sa lipunan. Ito ay nagbibigay ng nahuhumaling sa iba't ibang gadgets lalo na ngayong
pagpapahalaga sa pagkakapantay-pantay at paggalang may pandemya, pero alam niyo ba na may masama
sa bawat isa, na nagbibigay ng mahalagang pundasyon itong epekto sa ating kalusugan? Isa sa masamang
para sa pagkakaisa at pag-unlad ng bansa. Sa kabuuan, epekto ay hindi na tayo nakakatulog ng maayos dahil
ang edukasyon ay nagbibigay ng mahalagang sa paggamit ng gadjets, kagaya saakin na mahilih
kasanayan at pagkakataon upang mapalawak ang akong magamit ng cellphone sa gabi hangang sa
kaalaman, kakayahan, at mga oportunidad ng isang madaling araw kaya hindi ako nakakakuha na sapat na
indibidwal at ng isang bansa. Ito ay isang pangunahing pahinga, isa ding epekto ay ang hindi na tayo
sangkap para sa pagpapalakas ng ating mga lumalabas ng bahay o nakikipaghalubilo sa iba’t-ibang
komunidad at pagtugon sa mga hamon ng ating tao sa personal dahil nga mas gusto nating naka tutok
mundo. sa cellphone palagi. Meron din naming magandang
epekto ang maggamit kagaya ng madaling pagkuha na
impormasyon lalo na para sa skwelahan. Upang
maiwasan ito na dapat alam natin na hindi dapat magbago ang mga kasalukuyang kaibigan ko sapagkat
abusuhin ang paggami. isa sila sa mga dahilan kung bakit puno nga kasiyahan
at tawanan ang pang-araw-araw ko sa tuyong nasa
paaralan o sa bahay man ako. Pag alam ko naman ang
Kabataan estado ng aking buhay dahil sa pumunta ako sa
kinabukasan ay mas lalo kong pagsisikapan na
Sabi ni Jose Rizal, ang ating pambansang makamit ang kinabukasan na iyon.
bayani na ang kabataan ang pag-asa ng bayan. Ang
kabataan ang sumisimbolo sa bagong henerasyon.
Kalimitan, ang mga kabataan ay masasabi nating
Sarili
palaban, at kapag may mga hindi magandang bagay
silang napapansin sa lipunan ay gumagawa sila ng Ang sarili ay isa sa mga pinakamahalagang
paraan upang maituwid ito. Ang mga kabataan din ang bahagi ng ating buhay. Ito ay ang ating pagkatao, ang
magsisilbing mga lider ng ating bansa sa mga susunod kung sino tayo bilang indibidwal. Ito ay ang
na dekada, kaya naman napakagandang makita na nagpapakilala sa atin sa iba, ang nagpapakatotoo sa
kahit sa mura nilang edad ay naghahangad na sila ng atin sa ating mga pangangailangan, at nagbibigay ng
pagbabago na pakikinabangan ng karamihan. Tayo rin direksyon sa ating mga pangarap. Kaya naman ang
na ang kabataan ay dapat sumikap tayong tululong bawat isa sa atin ay may kanya-kanyang katangian at
upang umunlad ang ating bayan. Matuto din tayong kakayahan. Hindi tayo magkakapareho sa lahat ng
pahalagahan ang ating kasaysayan dahil hindi tayo aspeto ng buhay. Maaaring mayroong mga bagay na
magkakaroon ng kalayaan kung walang ginawa ang magaling tayo, at maaaring mayroon ding mga bagay
ating mga ninuno. Sinakpripisyo nila ang kanilang mga na kailangan natin pang pag-aralan at paghusayan.
buhay upang magkaroon tayo ng mga Karapatan at Ngunit ay mga panahon talaga na hindi natin
Kalayaan. Kaya dapat ipinag papatuloy natin ang natutugunan ang mga pangangailangan ng ating sarili
kabutihan at ang pag aalaga sa mga kabataan dahil sila dahil sa iba't ibang kadahilanan. Maaaring dahil sa
ang daan para sa matuwid at kaayusan ng ating ating mga responsibilidad, mga tungkulin, mga
bansa.Ang kabataan ang hahawak ng bagong mundo at pagkakataong lumitaw na hindi natin inaasahan, at iba
makikipah sapalaran sa madaming pag subok sa pang pa. Sa ganitong sitwasyon, mahalaga na maglaan tayo
araw araw nating pamumuhay. ng oras para sa ating sarili. Magkaroon tayo ng
pagkakataon upang mag-isip, magpakalma, at
magmuni-muni. Ito ay makakatulong sa atin upang
Babalik sa Nakaraan o Pupunta sa Kinabukasan mas makilala ang ating mga sarili, at mas maging
malakas at matatag sa bawat pagsubok. Sa huli, ang
Sa ating buhay, may mga pagkakataon na nais ating pagkakakilanlan ay isa sa mga pinakamahalagang
nating bumalik sa nakaraan upang baguhin ang ating bagay sa ating buhay. Ito ay nakatutulong sa atin upang
mga desisyon o makabalik sa mga magagandang makipag-ugnayan sa iba, upang magkaroon ng tunay
alaala. Gayundin, may mga panahon din na nais nating na kasiyahan at fulfillment, at upang magpatuloy sa
pumunta sa kinabukasan upang makita ang ating mga paglalakbay ng buhay na may tiyak na direksyon at
tagumpay at maabot ang ating mga pangarap. Pero layunin. Kaya naman, huwag nating kalimutan na ang
kung ako ang tatanungin ay mas pipiliin ko ang ating sarili ay isa sa mga pinakamahalagang yaman ng
pumunta sa kinabukasan. Kahit na may mga gusto man ating buhay. Maglaan tayo ng oras upang makilala ito.
akung baguhin sa nakaraan ay mas pipiliin ko parin
ang kinabukasan dahil ang mga naging desisyon ko sa
nakaraan ang naging dahilan kung ano na ako at ng
Kabataan Pag-asa ng bayan
buhay ko ngayon sa kasalukuyan at hinding-hindi ko
iyon ipagpapalit kahit kailan man. At isa, kapag binago Ang kasabihang "ang kabataan ang Pag-asa ng
ko ang mga maling desisyon na nagawa ko sa bayan" ay isang makahulugang pangungusap na
nakaraan, ano pa ang silbi ng mga aral na natutunan ko nagpapahiwatig ng mahalagang papel na
sa mga desisyon na iyon. Hindi lang iyon, kapag may ginagampanan ng kabataan sa pagpapaunlad at
binago ako sa nakaraan ay magreresulta ito ng pagpapanatili ng kaunlaran ng isang bansa. Ang mga
pagbabago sa kasulukuyang aking natatandaan bago kabataan ay ang susunod na henerasyon ng
paman ako bumalik sa nakaraan. Isa pa, ayaw ko na mamamayan, at sila ang magtataguyod ng mga layunin
mabago ang aking kasalukuyan dahil ayaw ko na at mga adhikain ng lipunan. Ang kabataan ay may
kakayahang magbigay ng mga panibagong ideya at paraan upang malampasan ang mga ito. Sa
solusyon sa mga suliranin na kinakaharap ng lipunan. pamamagitan ng pagtitiyaga, pagpaplano, at pagiging
Sila ay may pagkakataon na mag-aral at handa, maaari nating malampasan ang mga hamong ito
magpakadalubhasa sa iba't ibang larangan ng kaalaman at magpatuloy sa pag-unlad ng ating buhay.
at teknolohiya, at ito ay maaaring magamit upang
magdala ng mga positibong pagbabago sa kanilang
komunidad at sa lipunan bilang kabuuan. Bukod sa Kabataan, Kalayaan, at Kinabukasan
mga kasanayang pang-akademiko, ang mga kabataan
ay may malakas na enerhiya at kakayahang mag- Sabi ni Jose Rizal, ang ating pambansang
organisa at mag-ambag sa mga adhikain ng kanilang bayani na ang kabataan ang pag-asa ng bayan. Ang
komunidad. Sila ay maaaring magsagawa ng mga Kalayaan naman ay isang napakahalagang karapatan
aktibidad na tumutulong sa pagpapaunlad ng ng bawa’t tao, kung mayroon ka nito, walang
kapaligiran, edukasyon, kalusugan, at iba pa. Sa gumagapos o pumipigil sa anumang iyong ninanais at
pamamagitan ng kanilang paglahok, sila ay nilalayon sa buhay. Mayroon kang laya na gampanan
nakapagpapakita ng kanilang dedikasyon sa ang mga bagay na magpapaunlad at magpapaligaya sa
pagpapabuti ng kanilang lipunan at ng kanilang bayan. iyo. Malaya kang lumikha, humimok, magtatag, at
Sa kabuuan, ang mga kabataan ay may malaking papel magsagawa ng mga makabuluhang bagay sa
sa pagpapaunlad ng isang bansa. Sila ay may malakas ikakaunlad ng iyong sarili, mga kasamahan, at maging
na potensyal upang magsilbing mga lider ng hinaharap ang iyong pamayanan. Ano ang ibig sabihin ni rizal ng
at magbigay ng mga solusyon sa mga hamon na sinabe niya na tayo, ang kabataan ang pag-asa ng
kinakaharap ng lipunan. Sa pamamagitan ng tamang bayan. Ang kabataan ang sumisimbolo sa bagong
paggabay at suporta, maaari silang maging epektibong henerasyon. Kalimitan, ang mga kabataan ay masasabi
tagapagdala ng pagbabago at pagsulong ng kaunlaran nating palaban, at kapag may mga hindi magandang
ng ating bansa. bagay silang napapansin sa lipunan ay gumagawa sila
ng paraan upang maituwid ito. Ang mga kabataan din
ang magsisilbing mga lider ng ating bansa sa mga
susunod na dekada, kaya naman napakagandang
Balisa, Pagbabago, Unang Hakbang
makita na kahit sa mura nilang edad ay naghahangad
Ang balisa ay isang damdaming pangkaisipan na sila ng pagbabago na pakikinabangan ng karamihan.
na kadalasang nangangahulugan ng takot, pag-aalala, o Kaya’t napakalaki ng pagbibigay kalayaan sa mga
kabalisahan. Ito ay maaaring dulot ng mga pagbabago kabataan upang madinig natin sila upang magkaroon
sa buhay ng isang tao, mga hamon sa trabaho o ng magandang kinabukusan.
pamilya, at iba pang mga suliranin sa buhay na
maaaring magdulot ng pagkabalisa. Ang pagbabago
naman ay isang katotohanan na hindi maiiwasan sa Kalikasan
buhay ng tao. Ito ay maaaring magdulot ng kaguluhan
o kabalisahan, ngunit maaari rin itong maging Ang "kalikasan" ay maaring mangahulugan sa
oportunidad para sa pag-unlad at pagbabago ng buhay. lahat ng bagay na likas at katutubong mula sa mga
Ang unang hakbang para malampasan ang mga hamon kaganapang anyong panlabas ng mundo, at maging sa
ng pagbabago at balisa ay ang pagtanggap na ang mga buhay din. Bakit nga ba kailangan nating pangalagaan
ito ay bahagi ng buhay. Sa halip na takasan o iwasan ang ating kalikasan? Mahalaga ang pangalagaan at
ang mga ito, mahalaga na harapin ang mga hamon na pahalagahan ang ating kapaligiran sapagkat nag-iisa
ito at hanapin ang mga paraan upang malampasan ang lamang ito at wala nang kapalit kung lubos na
mga ito. Ang pagtitiyaga, pagpaplano, at pagiging mapabayaan. Hindi ito tulad ng anumang bagay sa
handa sa mga pagbabago ay mga mahahalagang mundo o materyal na bagay na madaling palitan. Kung
hakbang para sa pagharap sa mga hamong ito. hindi natin aalagaan ang kalikasan ay maaari itong
Mahalaga rin ang paghahanap ng suporta mula sa maubos at mawala sa atin. Kung masisira nang tuluyan
pamilya, mga kaibigan, o propesyonal na mga ang kalikasan at kapaligiran, siguradong malaki ang
tagapayo upang magbigay ng payo at tulong sa magiging epekto nito sa ating pamumuhay dahil
pagharap sa mga hamon na ito. Sa kabuuan, ang nakatuon ang bawat tao sa mga yamang ibinibigay ng
pagbabago at balisa ay normal na bahagi ng buhay ng ating kapaligiran. Kaya naman bilang nakikinabang
tao. Sa halip na takasan o iwasan ang mga hamong ito, tayo lagi sa ating kapaligiran, responsibilidad natin na
mahalaga na harapin ang mga ito at hanapin ang mga pangalagaan at pahalagahan ito upang maibalik sa
kalikasan sa ating maliit na paraan ang maraming tumulong sa atin sa oras ng pangangailangan.
pakinabang na nakukuha natin dito. Kaya dapat kahit Masasabi nating isang tunay na kaibigan ang mga
sa maliliit na paraan ay maron tayong kontribusyon sa taong nakikilala natin kapag hindi lang natin sila
pagaalaga ng kalikasan. kasama sa ating mga panahon ng tagumpay at
kasiyahan. Siya ay nandiyan din sa mga panahon ng
pagkabigo at kalungkutan. Siya ay handang makinig sa
Kahirapan ating mga hinaing at magbigay ng payo upang
matulungan tayong makabangon sa ating mga
Sa ating bansa, hindi natin maikakaila na problema. Ang isang tunay na kaibigan ay hindi
marami sa ating mga kababayan ang nakakaranas ng naghahanap ng anumang kapalit sa mga bagay na
kahirapan. Ito ay isang realidad na nararanasan natin ginagawa niya sa iyo. Siya ay handang magbigay ng
araw-araw. Sa kasalukuyang pandemya, lalo pa nating tulong sa oras ng kagipitan, sa anumang paraan na
nakikita ang mga epekto ng kahirapan sa ating lipunan. kaya niya, at hindi niya hinihiling ang anumang
Maraming pamilya ang nawalan ng trabaho at iba kapalit. Yung tipong tatawanan ka lang kapag ikaw ay
naman ay nangangailangan ng tulong para makaraos sa nadapa bago ka niya tutulungang tumayo, oh di naman
araw-araw. Ang kahirapan ay hindi lamang kawalan ng kaya ay punahin ang mga desisyon mo na maaring
pera at materyal na bagay. Ito ay nagdudulot din ng makakasama saiyong sarili. At hindi lahat ng tao ay
kawalan ng pag-asa, edukasyon, kalusugan, at kayang magbigay ng ganitong uri ng pagkakaibigan.
pagkakataon. Dahil sa kahirapan, maraming pamilya Kailangan mong hanapin ang mga taong nagpapakita
ang hindi makapagpakain ng sapat, makatuntong sa ng katapatan at nagbibigay ng respeto sa iyo,
maayos na paaralan, makapagpagamot sa nagpapakita ng interes sa iyo at hindi ka iniwan sa mga
karamdaman, at makapagsimula ng negosyo o trabaho sandali ng kawalan ng tulong. Kaya naman ay dapat
na makapagbibigay ng kabuhayan. Maraming dahilan nating pahalagahan at mahalin ang ating mga tunay na
kung bakit nangyayari ang kahirapan sa ating bansa. kaibigan.
Isa sa mga dahilan ay ang hindi sapat na
pagkakakaloob ng mga oportunidad sa mga lugar na
kailangan ng mga ito. Hindi rin sapat ang suporta at
Pag gamit ng gadyet sa pag aaral
pagpapahalaga sa mga sektor ng agrikultura,
kabuhayan at edukasyon na nagbibigay ng oportunidad Ang paggamit ng gadget sa pag-aaral ay
sa mga mahihirap na mamamayan upang makaahon sa maaaring magdulot ng mga positibong epekto tulad ng
kanilang kalagayan. Ang mga mamamayan din naman pagiging mas epektibo sa pag-aaral at pagkakaroon ng
ay mayroon ding mahalagang papel na dapat mas malawak na kaalaman. Ngunit, maaari rin itong
gampanan upang malutas ang suliranin ng kahirapan. magdulot ng negatibong epekto tulad ng pagkakaroon
Hindi sapat na umasa lamang sa tulong ng iba. ng mababang antas ng konsentrasyon at mas mababang
Kailangan din nating magtulungan at magkaisa upang kalidad ng pagtulog. Ang mga gadget tulad ng mga
magtagumpay sa laban na ito. Dapat nating pagsikapan smartphone, tablet, at laptop ay may mga kakayahang
na makatapos ng pag-aaral at maghanap ng trabaho magamit sa pag-aaral tulad ng paghahanap ng mga
upang mapabuti ang kalagayan ng ating pamilya at ng sanggunian at materyales sa internet, pagpapadala ng
ating bansa. Sa kabuuan, ang kahirapan ay isang email sa mga guro at kaklase, paggawa ng mga
suliranin na hindi kayang malutas ng isang tao lamang. presentasyon, at iba pa. Sa paggamit ng mga gadget sa
Kailangan natin ng sama-samang pagkilos at malasakit pag-aaral, mas madaling mapapadali ang proseso ng
sa isa't isa upang malampasan ang hamon na ito. Tayo pag-aaral at mas madaling makakakuha ng
ay magtulungan upang maisakatuparan ang isang impormasyon sa iba't ibang larangan ng kaalaman.
lipunang may katarungan at pantay-pantay sa lahat ng Gayunpaman, mahalagang tandaan na ang paggamit ng
aspeto ng buhay. gadget sa pag-aaral ay dapat nasa tamang lugar, oras,
at pamamaraan. Mahalagang maglagay ng limitasyon
sa paggamit ng mga gadget upang maiwasan ang
Kaibigan pagkakaroon ng adiksyon sa mga ito. Dapat din
magkaroon ng sapat na oras para sa pagpapahinga at
Sa buhay natin, hindi natin maiiwasang pagtulog upang maiwasan ang pagkakaroon ng
magkaroon ng mga taong masasabi nating kaibigan. mababang antas ng konsentrasyon at stress sa pag-
Sila ang mga taong kasama natin sa mga masayang at aaral. Sa kabuuan, ang paggamit ng gadget sa pag-
malungkot na sandali. Sila ang mga taong handang aaral ay may mga positibong epekto, ngunit ito ay
dapat gawin sa tamang lugar, oras, at pamamaraan. mundo o materyal na bagay na madaling palitan. Kung
Mahalagang magkaroon ng limitasyon sa paggamit ng hindi natin aalagaan ang kalikasan ay maaari itong
mga gadget at magkaroon ng sapat na oras para sa maubos at mawala sa atin. Kung masisira nang tuluyan
pagpapahinga at pagtulog upang mapanatili ang ang kalikasan at kapaligiran, siguradong malaki ang
kalidad ng pag-aaral at kalusugan ng tao. magiging epekto nito sa ating pamumuhay dahil
nakatuon ang bawat tao sa mga yamang ibinibigay ng
ating kapaligiran. Kaya naman bilang nakikinabang
Kahalagahan ng Edukasyon tayo lagi sa ating kapaligiran, responsibilidad natin na
pangalagaan at pahalagahan ito upang maibalik sa
. Pumapasok tayo sa paaralan upang matuto kalikasan sa ating maliit na paraan ang maraming
upang masunod natin ang ating mga pangarap at pakinabang na nakukuha natin dito. Kaya dapat kahit
mapabuti ang ating kinabukasan. Pinipili ng bawat isa sa maliliit na paraan ay maron tayong kontribusyon sa
kung ano ang gusto nating matutunan at maging pagaalaga ng kalikasan.
eksperto. Ang edukasyon ay hindi lamang tungkol sa
pagbabasa ng mga libro at pagsusulat ng mga papel.
Ito ay tungkol sa pag-aaral ng mga bagay na
Kalayaan, bakit ba ipaglaban?
makakatulong sa atin sa buhay. Kapag tayo ay
nakapag-aral, natututo tayong mag-isip at lutasin ang Bakit ng ba kailangan nating ipaglabad ang
mga problema. Ang edukasyon ay higit pa sa pag-alam ating Kalayaan? Bakit na ipinaglabad ng ating mga
sa mga bagay-bagay, nakakatulong ito sa atin na ninuno ang ating Kalayaan? Dahil ang ating kalayaan
maging mas mabuting tao at nagtuturo sa atin kung ay isa mga major na ating karapatang pantao na hindi
paano gumawa ng mabubuting pagpili sa buhay. pwedeng kunin lamang ng kahit sino. Mahalaga ang
Natututo tayo kung paano maging mabait sa iba at kalayaan ng mga Pilipino upang sa gayon ay
kung paano gawin ang tama. Dahil dito, tayo ay maisakatuparan ang kani-kanyang mithiin sa buhay.
parehong matalino at mabuting mamamayan. Ang kalayaan ang nagbibigay pagkakataon sa isang tao
Kailangan nating tandaan na may ilang mga problema upang maisagawa o maisakilos ang mga bagay na nais
sa sistema ng edukasyon, tulad ng kawalan ng sapat na niyang gawin at abutin ang mga panagarap na nais
pera o kagamitan. Ngunit hindi natin maaaring niyang abutin. Kaya dapat ipaglaban natin ang ating
hayaang pigilan tayo nito na sabihin kung gaano Kalayaan dahil sa lahat ng ginawa ng ating mga
kahalaga ang edukasyon. Kailangan nating ninuno ay dapat gagawin din ating ang lahat upang
magtulungan upang ayusin ang mga problemang ito at manatiling Malaya ang mga Pilipino sa dadaang mga
patuloy na gawing mabuti ang edukasyon sa ating henerasyon. Sa paglabad ng Kalayaan ay dapat din
bansa. Hey kiddo, mahalagang patuloy na matuto at ating isipin kung sino tayo, kung bakit kailangan
maging eksperto sa kung ano ang gusto mo. Ito ay nating ipagmalaki na Pilipino tayo dahil hindi tayo
hindi lamang mabuti para sa iyo, ngunit nakakatulong magkakaroon ng kalabasan ng ating paglalaan ng
din ito sa ating buong bansa. Sa pamamagitan ng pag- Kalayaan kung hindi natin ito isinasapuso at inaalala
aaral, mapapabuti natin ang mga bagay-bagay at ang milyong milyong Pilipino.
magkaroon ng masaya at matagumpay na tirahan. Para
tayong mga sundalong lumalaban para sa edukasyon at
kinabukasan. Mahalagang patuloy tayong mag-aral at Ang Kahalagahan ng Pag-Aaral
hanapin ang mga bagay na talagang interesado tayo. Sa
pamamagitan ng pagpapakita sa iba kung gaano Ang pag-aaral ay isang mahalagang bahagi ng
kahusay ang edukasyon, maaari nating gawing mas buhay ng isang tao. Ito ay nagbibigay sa atin ng
magandang lugar ang mundo. kaalaman at kasanayan na kailangan natin upang
makamit ang ating mga pangarap at magtagumpay sa
buhay. Sa pamamagitan ng pag-aaral,
nakapagkakaroon tayo ng maraming oportunidad at
Pangangalaga sa Kalikasan
nakapagiging handa tayo sa mga hamon ng buhay.
Bakit nga ba kailangan nating pangalagaan ang Hindi lamang tungkol sa pagmemorize ng mga
ating kalikasan? Mahalaga ang pangalagaan at impormasyon at detalye. Kundi nagbibigay ito sa atin
pahalagahan ang ating kapaligiran sapagkat nag-iisa ng mga kakayahan upang maabot ang ating mga
lamang ito at wala nang kapalit kung lubos na pangarap at magkaroon ng magandang kinabukasan.
mapabayaan. Hindi ito tulad ng anumang bagay sa Sa pamamagitan ng pag-aaral, natututo tayo ng mga
bagong ideya at konsepto na makakatulong sa atin Ang kaligayahan ay isang emosyon na ating
upang mas maunawaan ang ating mundo. Ito ay nararamdaman sa tuwing tayo ay masaya,
nagbibigay sa atin ng mga kakayahan upang kumportable, at payapa sa ating buhay. Ito ay isang
makapagtrabaho, magkaroon ng magandang posisyon mahalagang aspeto ng ating buhay na hindi basta-basta
sa trabaho, at magpakasigla sa ating mga negosyo. mabibili ng salapi. Sapagkat ang kaligayahan ay isang
Hindi lang iyan ang pag-aaral ay nagbibigay sa atin ng damdamin na nagmumula sa loob ng tao. Ito ay
kakayahan upang makatulong sa ating sarili at sa ating nagmumula sa pagkakaroon ng magandang relasyon sa
kapwa. Sa pamamagitan ng pag-aaral, tayo ay ating mga kapamilya, kaibigan, at mga mahal sa
nakakatugon sa mga pangangailangan ng ating buhay. Ito ay nagmumula din sa pagtupad sa ating mga
komunidad at nakakapagbigay ng solusyon sa mga pangarap at layunin sa buhay, at sa pagkakaroon ng
suliranin ng ating lipunan. Ang mga taong may mataas positibong pananaw sa ating sarili at sa mundo sa
na antas ng edukasyon ay mas may kakayahang paligid natin. Kaya naman hindi matutumbasan ng
makatulong sa pagpapabuti ng ating lipunan. Kaya kaligayahan sa pagbili ng mga materyal na bagay ang
naman, mahalagang bigyan ng halaga ang edukasyon tunay na kaligayahan na ating madadama sa tuwing
at magpatuloy sa pag-aaral upang makamit natin ang kasama natin ang ating mga mahal sa buhay. Dahil ang
magandang kinabukasan na ating pinapangarap. mga materyal na bagay ay madali lang mapapalitan
pero ang ating mga pamilya at kaibigan ay hindi-
dinding mapapalitan. Pero hindi ibig sabihin na walang
Pag-ibig sitwasyon na kung saan ay mabibili ng pero ang ating
kaligayahan. Katulad nalang kapag may isang
Ang pag-ibig ay isa sa mga pinakamagandang miyembro ng ating pamilya ay may nakakamatayna
bagay na nararanasan natin sa ating buhay. Ito ang sakit at kinakailangan natin ng pera para mapagamot
nagbibigay sa atin ng kaligayahan, kasiyahan, at pag- sila. Ang kaligayahan na ating mararamdam kapag sila
asa. Sa tulong ng pag-ibig, nakakalimutan natin ang ay nagamot dahil may pera tayo sa panahong iyon ay
mga problema at nagiging mas maligaya sa ating walang katumbasan. Pero sa huli, ang kaligayahan ay
buhay. Ngunit, hindi naman lahat ng pag-ibig ay ganap nararamdaman natin kapag tayo ay nakakamit ng mga
na perpekto. May mga pag-ibig din na nagdudulot ng bagay na tunay na mahalaga sa ating buhay. Ito ay
sakit, pait, at kalungkutan. Hindi ito hindi maaaring mabili, ngunit ito ay kailangang abutin
nangangahulugang ang pag-ibig ay masama, ngunit ito sa pamamagitan ng mga tunay na pagpapahalaga sa
ay nagpapakita na hindi lahat ng mga relasyon ay ating buhay at sa ating mga mahal sa buhay.
magiging matagumpay at matibay. Ang pag-ibig ay
hindi lamang tungkol sa romantikong pagmamahalan.
Ito ay maaaring tungkol sa pamilya, mga kaibigan, at
sa ating kapwa tao. Ang pag-ibig ay tungkol sa pag-
aalaga, pagbibigay, at pagpapakumbaba. Ito ay tungkol
sa pagiging bukas sa mga karanasan at pagpapahalaga
sa mga bagay na mayroon tayo sa buhay. Hindi madali
ang pag-ibig. Ito ay may kanyang mga hamon, gaya ng
pagtitiwala, pagpapatawad, at pagpapakumbaba.
Ngunit sa kabila ng mga hamong ito, ang pag-ibig ay
nagbibigay sa atin ng kasiyahan at nagpapalakas ng
ating pagkatao. Ito ang magiging sandigan at tulong sa
ating pagtahak sa gitna ng mga hamong kinakaharap
natin. Sa tulong ng pag-ibig, malalagpasan natin ang
lahat ng mga suliranin at makamit ang tagumpay at
kaligayahan sa ating buhay. Sa huli, nais kong ipaalala
sa atin na mahalaga ang pag-ibig sa ating buhay. Ito ay
nagbibigay ng kasiyahan, kaligayahan, at pag-asa.
Kaya naman, dapat nating ipakita at iparamdam ang
pag-ibig sa ating kapwa tao sa lahat ng pagkakataon.

Kaligayahan: Nabibili Ba Ang Kaligayahan?

You might also like