Wikang Filipino sa Dekada ‘80

Ano ang wika?

- Ang wika ay isang instrumento o kasangkapan ng sosyalisasyon, na

ang mga relasyong sosyal ay hindi iiral kung wala ito (Sapir, 1949;
Harris, 1951).

- Ang pagbabago sa wika ay karaniwan ng bahagi ng pagbabago sa

buhay.

- patuloy nitong pagbabago, umuusbong ang mga salita na tangi sa

isang pangkat ng tao. Ang dimensiyong sosyal ang nagbubunsod sa
pagkakaroon ng mga register, jargon,o sosyal na varayti tulad ng wika
ng bakla (gaylingo), wika ng LGBTQ+, wika ng kabataan, wika ng mag-
aaral, wika ng kababaihan, register ng guro, wika ng isports, at iba pa.

Dekada ‘80

(Mag act atong “Walang Himala)

Pinakamakulay na parte ng Philippine Historyang 1980's: sa pananamit,

sa musika, sa pelikulaat sa politika na din. Sa panahong ito
umunladang teknolohiya, mga kakaibang imbensyon, napinaigting lang
ng henerasyon sa ngayon (Kristina, 2020).

Oktubre 12, 1986

- pinagtibay ang implementasyon ng paggamit ng Filipino bilang

Wikang Pambansa.

Nakasaad sa 1987 Konstitusyon ng Pilipinas, Artikulo XIV, Seksiyon 6 na.

“Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang

ito ay dapat payabungin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at iba
pang mga wika.”
Wika Sa Pananalita at Pakikitungo

- Kung nauunawaan mo ang iyong nabasa kahit sa pabaligtad na anyo

nito ay Kongrats! Isa ka sa mga batang naempluwensiyahan ng mga
salitang umusbong mula sa dekada ‘80.

- Nauuso noon ang pabaliktad na salita o salitang kalyenoong dekada

'80 at maging sa kasalukuyan ay nauuso parin ito. Ilan sa salitang
binaliktad na naging parte na ng kultura at pamumuhay ay ang mga
sumusunod.

•Astig - tigas
•Nosi ba lasi - Sino ba sila
•Yosi - Sigarilyo•Amats - May Tama
•Dehins - Hindi
•Erpat - Father•
•Olats - Talo
Erap - Pare
•Batsi - sibat
•Lodi - Idol

Bagets (Please ko put pictures)

- tawag samga kabataang maporma noong dekada'80. Sakatunayan

nagkaroon pa ito ng pelikulang Tagalog kung saan naging bida sina
Raymond Lauchengco, JCBonnin, Herbert Bautista, William Martinez at
Aga Muhlach.

(Mag act ug scene gikan anang Bagets nga movie)

- Nauso rin ang mga ekspresyon noong dekada '80 tulad ng:

•"What's that kabayong bundat?"

•"What's this kabayong buntis?"
•Kilig to the bones at;
•"Yucky kadiri"

(I act ni sila, I impromptu lang, just make a conversation nga mag gamit
ug mga ing ana nga statements.)

Wika sa Edukasyon

-Ang Filipino ang "linguafranca" o ang karaniwangwika ng Pilipinas.

-Sa diksyonaryo ni Panganiban (1972), mas mabilis matuto ng Filipino

ang mga kapamilyang wika nito kaysa sa mga dayuhang wika tulad ng
Ingles.

-Ginagamit ang wikang Filipino sa pagtuturo para mas maliwanagan

ang mga sa estudyante sa pag-aaral.Sa paraang ito, naiintidihan natin
ang sarili nating kultura at tangkilikin ang mga ito.

-Itinuturo na ang Filipino at Ingles bilang magkahiwalay na asignatura

noong dekada '80.

Wika sa Panulat, Radyo, at Telebisyon

Wika sa Panulat (Please ko put picture of Tabloid)

- Sa dyaryo ay wikang Ingles ang ginagamit sa “Broadsheet” at wikang

Filipino naman sa Tabloid.

- Tabloid ang mas binibili ng masa o karaniwang tao sapagkat mas

naiintindihan nila ang wikang ginagamit dito.

(Next page)
-Nagtataglay ng malalaki at nagsusumigaw na headline na naglalayong
maakit agad ang mambabasa. (Please ko put pictures sa
newspapers sauna.)

- Ang nilalaman ay karaniwang senseysyonal na naglalabas ng

impormalidad

- Hindi Pormal ang mga salita

Wika sa Radyo

(Mag mini radio DJ diri nga scene)

- Wikang Filipino ang nangungunang wika sa radyo sa AM man o sa FM.

- Ang mga estasyon sa probinsiya ay gumagamit ng rehiyonal na wika

ngunit kung may kapanayam sila ay karaniwan sa wikang Filipino sila
nakikipagusap.

Wika sa Telebisyon

-Pinakamakapangyarihang media noon hanggang ngayon dahil sa

malaking impluwensiya nito.
-Wikang Filipino ang nangungunang midyum sa telebisyon sa bansa na
ginagamit ng mga lokal na channel.
Mga halimbawa ng mga programang pantelebisyon na gumagamit ng
wikang Filipino:

Noontime Show
- Eat Bulaga
- Lunch Date

Comedy
- TODAS
- Iskul Bukol
-Goin’ Bananas
- John En Marsha

Drama
- Flordeluna
- Annaliza
- Gulong ng Palad

Variety Shows
- That’s Entertainment ni Kuya Germs
- VIP (Vilma in Person_)
- The Sharon Cuneta Show

Wika sa Pelikula at Musika

WIka sa Pelikula

- Filipino ang kadalasang pamagat ng mga pelikulang Pilipino atang

lingua franca o pangunahing wika ang ginagamit noongdekada '80 na
hangang sa kasalukuyan ay makikita pa rin.
◉ Ang pangunahing layunin ay makaakit ng mas maramingmanunuod
na malilibang sa kanilang mga palabas at programaupang kumita ng
malaki.
◉ Malawak ang naging impluwensya dahil sa tulong nito masmarami
ng ng mamayan ng bansa ang nakauunawa atnakapagsasalita ng
wikang Filipino.

Halimbawa ng mga Pelikula sa Dekada ‘80: (Please include pictures)

- Bagets
- Dapat Ka Bang Mahalin?
- 3 Mukha ng Pagibig
- Ang Panday

Wika sa Musika

◉ Bagaman uso rin noon ang mgakantang ingles na pinapatugtog sa

mga cassete tape tulad ng "Together Forever" o hindi kaya ay " Wake
me up before you go go", madalas ding pakinggan ang wikang Filipino
sa mgamusika. Sikat ang mga Opm (OriginalPinoy Music) noong dekada
'80.

(Mukanta ta diri ana nga mga OPMs sa ‘80s)

◉ Sikat na sikat sa buong mundo ang bandang Menudo na
maihahalintulad ang kasikatan sa One Direction.

Wika sa Politika at Pamahalaan

Wika sa Pamahalaan

◉ Batas Tagapaganap Blg. 335 sa 1988 ay nag-aatas na lahatng

kagawaran, kawanihan, opisina, ahensiya ay magsasagawa ng mga
hakbang na kailangan para salayuning magamit ang Filipino sa opisyal
na mgatransakyon, Komunikasyon at korespondensiya.

◉ Naging malawak ang paggamit ng wika sa iba't-ibang antas at sangay

ng pamahalaan.

◉ Maging sa opisyal na pandinig sa pamahalaan ay nasa wikang

Filipino

Wika sa Politika

◉ Sinasabing dapat maging lengguwahe ng hukuman ang wikang

Filipino. Ang layuning magkaisa ang ating lahi sa ilalim ng katarungan
at karangalang mahango ang mga nabubuhay sa karalitaan,kawalang-
muwang, at kawalan ng pagkakataon upang sila man ay maging
sangkap ng isang pamayanang pampolitika ay magaganap lamang kung
ang ating mga batas ay maisasalin sa wikang Filipino at ang wikang ito
ay gagamiting wika sa mgahukuman at sa mga batasan kung saan
ginagawa ang batas.

Wika sa Industriya at Pamumuhay

◉ Ayon kay Bro. Andrew Gonzales mahalaga talaga ang wikangFilipino

sa negosyo at industriya

◉ Sa mga babasahin tungkol sa larangang pangkabuhayan, at mgaiba

pang may kinalaman sa negosyo at kalakal, Filipino pa rin angiiral at
mangungunang wika ngayon at sa darating pangpanahon, aniya pa.
◉ Wikang Filipino rin ang ginagamit sa pag-iindorso ng mgaproduktong
Pilipino.

◉ Ito rin ang ginagamit sa mga pagawaan o production line

- Mall
- Restawran
- Pamilihan
- Palengke