ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.

HCM
BỘ MÔN MÔ PHÔI – DI TRUYỀN
217 Hồng Bàng, Q.5, Tp.HCM
Lầu 10 tòa nhà 15 tầng
ĐT: 028 3855 8411

Bài giảng mô học

MÔ MÁU
Đối tượng: sinh viên YHCT

TS. BS. Bùi Võ Minh Hoàng

Mục tiêu

1. Nhận diện các loại tế bào máu.

2. Mô tả quá trình tạo huyết.

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng

2
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Đại cương

1. MÁU = mô liên kết lưu thông trong hệ tim mạch.

2. MÁU = các tế bào và dịch giàu protein (huyết tương)
3. Chức năng:
• Vận chuyển / chuyên chở
• Giữ hằng định nội mô.

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng

3
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Thành phần của máu

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng Nguồn: Histology: A Text and Atlas (2016)
4
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Thành phần của máu

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng Nguồn: Junqueira’s Basic Histology: Text and Atlas (2016)
5
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Các tế bào máu
1. Hồng cầu
2. Tiểu cầu
3. Bạch cầu
+ bạch cầu hạt: trung tính, ái toan, ái kiềm.
+ bạch cầu không hạt: lympho, mono.

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng

6
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Các tế bào máu
Các bước chuẩn bị một tiêu bản phết máu

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng Nguồn: Junqueira’s Basic Histology: Text and Atlas (2016)
7
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Hồng cầu
• Đời sống trong máu: ~ 120 ngày.
• Kích thước, hình dạng:
+ hình đĩa, lõm 2 mặt.
, + đường kính ~7,5µm, bề dầy ở rìa 2,6µm, bề dầy ở trung tâm 0,75µm
• Trên tiêu bản phết máu:
hình đĩa hồng / cam với phần trung tâm sáng, không nhân.
• Chức năng:
+ vận chuyển O2 và CO2
+ duy trì pH hằng định nội mô
Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng
8
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Hồng cầu

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng Nguồn: Junqueira’s Basic Histology: Text and Atlas (2016)
9
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Tiểu cầu
• Đời sống trong máu: ~ 10 ngày.
• Kích thước, hình dạng:
+ hình đĩa nhỏ, 2 mặt lồi.
+ đường kính ~2-4µm
• Nguồn gốc:
mảnh tế bào không nhân từ bào tương của đại bào trong tủy xương.
• Trên tiêu bản phết máu:
mảnh nhỏ ái kiềm, thường tạo đám.
• Chức năng: tham gia hình thành cục máu đông.
Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng
10
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Tiểu cầu

11
Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng Nguồn: Junqueira’s Basic Histology: Text and Atlas (2016)
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Nguồn: Histology: A Text and Atlas (2016)
 Bạch cầu

Loại Nhân Hạt % Đời sống Chức năng

BẠCH CẦU HẠT

Đa nhân 3-5 thùy Hồng nhạt 50-70 1-4 ngày Thực bào và diệt vi khuẩn
trung tính

Ái toan 2 thùy Hồng đậm 1-4 1-2 tuần Diệt giun sán / ký sinh trùng, điều
chỉnh phản ứng viêm tại chỗ

Ái kiềm 2 thùy / Tía / xanh 0,5-1 Nhiều tháng Điều chỉnh phản ứng viêm, giải
dạng S đậm phóng histamine trong dị ứng

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng

12
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
 Bạch cầu

Loại Nhân Hạt % Đời sống Chức năng

BẠCH CẦU KHÔNG HẠT

Lympho Hình cầu 20-40 Hàng giờ -> Tế bào điều khiển đáp ứng miễn
nhiều năm dịch

Mono Chữ C 2-8 Hàng giờ -> Tiền thân của đại thực bào và các
nhiều năm tế bào thực bào đơn nhân khác.

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng

13
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Bạch cầu

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng

14
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM Nguồn: Junqueira’s Basic Histology: Text and Atlas (2016)
Bạch cầu

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng

15
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM Nguồn: http://www.lab.anhb.uwa.edu.au/mb140/corepages/blood/blood.htm
Bạch cầu

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng

16
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM Nguồn: http://www.lab.anhb.uwa.edu.au/mb140/corepages/blood/blood.htm
Quá trình tạo huyết
• Phôi thai: túi noãn hoàng -> gan -> lách -> tủy xương.
• Người trưởng thành: tủy xương, gan, lách.
• Tế bào gốc và tế bào đầu dòng biệt hóa và phân chia tạo các tế bào tiền thân
của các tế bào máu.
• Các tế bào tiền thân biệt hóa và phân chia tạo các tế bào máu trưởng thành lưu
thông trong máu.

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng

17
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM
Nguồn: Junqueira’s Basic Histology: Text and Atlas (2016)

Ts. Bs. Bùi Võ Minh Hoàng

18
Bộ môn Mô Phôi – Di truyền, khoa Y, ĐHYD TP.HCM