CA LÂM SÀNG BÀI 2

SINH LÝ VẬN CHUYỂN VẬT CHẤT QUA MÀNG TẾ BÀO

CA LÂM SÀNG 2: VẬN CHUYỂN VẬT CHẤT QUA MÀNG TẾ BÀO ỐNG TIÊU HÓA

1. Mục tiêu:
1/ Dựa vào các hình thức vận chuyển vật chất qua bờ lòng ống (bờ bàn chải) và bờ màng
đáy của tế bào ống tiêu hóa để giải thích cơ chế hấp thu Oresol.
2/ Giải thích cơ chế hạ kali máu trong trường hợp nôn nhiều.
2. Tình huống ca lâm sàng
Bệnh nhân Nguyễn Thị A, 14 tuổi bị tiêu chảy cấp sau bữa ăn trưa ngoài đường.
Bệnh nhân đi ngoài 15 lần/ ngày, phân toàn nước, đau bụng dữ dội, mệt nhiều và yếu hai
chi dưới. Bệnh nhân được người nhà đưa vào viện. Qua thăm khám thấy: miệng khô, mắt
trũng, nhiệt độ 37,8 độ C. Kết quả xét nghiệm: xét nghiệm phân thấy có E.coli, kali máu
giảm (2,4 mmol/L; bình thường 3,5-5 mmmol/L), kết quả điện tim có giảm biên độ sóng
T (T dẹt), điện cơ đồ thấy biên độ điện thế sóng hoạt động cơ toàn phần bình thường. Bệnh
nhân được chẩn đoán: hạ kali máu trên bệnh nhân tiêu chảy cấp. Bệnh nhân được điều trị
bằng kháng sinh và uống dung dịch Oresol.
Giải thích:
- Bệnh nhân có yếu hai chi dưới là do yếu cơ.
- Ecoli: thuộc họ vi khuẩn Enterobacteriaceae là tác nhân thường gặp gây tiêu chảy.
- Sóng T: là sóng tái cực của tế bào cơ tâm thất.
- Biên độ điện thế hoạt động cơ toàn phần (CMAP amplitude- compound muscle action
potential amplitude): là biên độ của sóng tổng hợp tất cả các điện thế co cơ của những sợi
cơ do dây thần kinh đang khảo sát chi phối.
- Oresol: dạng gói bột để pha 1 lít dung dịch bao gồm: natri clorid 3,5 g; Natri citrat 2,9 g;
Kali clorid 1,5 g; Glucose khan 20 g.
3. Câu hỏi thảo luận

Hình 1: Vận chuyển các chất qua màng tế bào ống tiêu hóa
1. Quan sát hình 1, hãy cho biết loại hình thức vận chuyển glucose qua bờ bàn chải của tế
bào biểu mô ruột?
A. Khuếch tán đơn thuần qua kênh protein.
B. Khuếch tán được thuận hóa (qua chất mang).
C. Vận chuyển tích cực nguyên phát.
D. Vận chuyển tích cực thứ phát đồng vận chuyển cùng chiều
E. Vận chuyển tích cực thứ phát đồng vận chuyển ngược chiều
2. Quan sát hình 1, hãy cho biết loại hình thức vận chuyển glucose qua bờ màng đáy của
tế bào biểu mô ruột?
A) Khuếch tán qua chất mang
B) Vận chuyển tích cực nguyên phát
C) Vận chuyển tích cực thứ phát
D) Khuếch tán đơn thuần qua kênh protein
3. Cơ chế sau đây mô tả đúng nhất về nguyên nhân làm hạ kali máu do mất kali theo đường
phân? đúng hay sai
A. Tăng tốc độ dòng chảy của phân ra ngoài
B. Kali được bài tiết vào ống tiêu hóa giảm
4. Quan sát hình 2 hãy cho biết cơ chế sau đây mô tả đúng nhất về nguyên nhân làm hạ
kali máu do mất kali (ở ống lượn xa của thận) theo đường nước tiểu ?

A. Tăng hoạt động của chất vận chuyển vận chuyển Na+- K+
B. Giảm hoạt động của chất vận chuyển vận chuyển Na+- K+
C. Tăng hoạt động của chất vận chuyển Na+- Cl-  tăng hoạt động của chất vận
chuyển vận chuyển Na+- K+
D. Giảm hoạt động của chất vận chuyển Na+- Cl-  tăng hoạt động của chất vận
chuyển vận chuyển Na+- K+
5. Tương tác nào giữa các chất được hấp thu ở ruột khi bệnh nhân được uống dung dịch
Oresol dưới đây là đúng?
A. Glucose làm tăng quá trình hấp thu natri và clo
B. Glucose làm tăng quá trình hấp thu natri
C. Natri làm tăng quá trình hấp thu glucose và kali
D. Natri làm tăng quá trình hấp thu glucose
6. Mục đích của việc bệnh nhân uống dung dịch Oresol là gì ?
A. Bù nước
B. Bù glucose
C. Bù natri
D. Bù kali
4. Tài liệu tham khảo
1. Bộ môn Sinh lý học, Sinh hóa, Sinh lý bệnh – Miễn dịch, Dược lý (2021), “Sinh lý vận
chuyển vật chất qua màng tế bào”, Giáo trình Y cơ sở 2, Trường Đại học Y - Dược, Đại
học Thái Nguyên, lưu hành nội bộ, tr 24-35.
2. Bộ môn Sinh lý học (2018), “Sinh lý tế bào-Vận chuyển vật chất qua màng tế bào”,
Giáo trình Sinh lý đại cương, Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên, lưu hành nội bộ, tr
25-34.
3. Bộ môn Sinh lý học (2018), “Sinh lý điện thế màng”, Giáo trình Sinh lý đại cương,
Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên, lưu hành nội bộ, tr 35-43.
4. Bộ môn Sinh lý học, Trường Đại học Y Hà Nội (2014), “Sinh lý tế bào-Vận chuyển vật
chất qua màng tế bào, Giáo trình Sinh lý học tập 1, nhà xuất bản Y học, tr. 33-45.
5. Rodney A. R., David R. B. (2013), “Medical Physiology-Principles for clinical
Medicine”, 4th Edition, tr. 24-79.
5. Các thuật ngữ
- Tiêu chảy cấp
- E.coli
- Điện tim
- Sóng T
- Oresol