3rd Quarter ARALIN 1: MGA MODELO NG PAMBANSANG
EKONOMIYA (LINGGO 1 & 2)
Ang unang modelo
MgaSuplay
Susing Salita: - ay naglalarawan ng simpleng
ekonomiya kung saan ang
 Sambahayan sambahayan at bahay-kalakal
 Baha-Kalakal ay iisa. Ang prodyuser ay siya
ring konsyumer.
 Pamahalaan
 Pamilihan ng tapos na
Produkto
 Pamilihan ng Salik ng
Produksyon Ang Ikalawang Modelo
 Input/output - May 2 aktor ng pamilihan: Ang
Pamilihan ng Salik ng
 Sahod/Sweldo
Produksyon at Pamilihan ng
 Upa o renta tapos na Produkto.
 Kita - May 2 sektor: Sambahayan at
 Interes/Tubo Bahay-Kalakal
 Pamilihang Pinansyal - Ang Sambahayan ay may
demand ngunit walang
 Import
kakayahang lumikha ng
 Export produkto.
 Pamumuhunan - Ang Bahay-kalakal ang may
 Pag-iimpok tanging kakayahang gumawa
kaya makikipag-ugnayan ang
Konsepto: bahay-kalakal sa sambahayan
para sa kakailanganin nyang
- Pagpapalitan/Siklo mga salik ng produksyon
kapalit ng bayad (upa, sahod,
Mga Susing Tanong: kita, interes)
- Ang input ay ibebenta ng
bahay-kalakal sa pamilihan ng
1. Paano gumagana ang
tapos na produkto upang
pambansang ekonomiya
kumita.
upang mapabuti ang
- Ang kita, upa, sahod at interes
pamumuhay ng mga ay gagamitin ng sambahayan
mamamayan tungo sa sa pagbili ng mga
pagtamo ng pambansang pangangailangan sa Pamilihan
kaunlaran? ng tapos na produkto.
- Kumikita ang bawat sektor sa
bawat gastos ng ibang sektor
- Ang paglago ng ekonomiya ay
nakabatay sa dami ng
produksyon.
Ang Ikatlong Modelo
- May 2 sektor: Sambahayan at
Bahay-Kalakal
- May 3 Pamilihan: Pamilihan ng Salik
ng Produksyon, Pamilihan ng Tapos
na Produkto at Pamilihang Pinansyal
- Nakatuon sa pag-iimpok at
pamumuhunan bilang mahalagang
gawaing pang-ekonomiya.
- Ilang bahagi ng kita, upa, interes ng
sambahayan ay hindi ginagastos at
ito ay nagiging savings at inilalagak
sa Pamilihang Pinansyal tulad ng
banko, Kooperatiba, insurance
company, pawnshop o stock market.
- nagnanais ding mas mapaunlad pa
ang produksyon. Maaaring hindi
sapat ang savings kaya maaari
syang manghiram sa mga saving ng
sambahayan sa pamamgitan ng
Pamilihang Pinansyal.
- Ang bayad ng bahay-kalakal na
interes sa kanyang inutang ay kita
ng sambahayan; gastusin naman ito
sa panig ng bahay-kalakal
- Ang pag-iimpok at pamumuhunan ay
HINDI orihinal na gawaing pang-
ekonomiya. Ito ay mga pagpaplano
ng bawat sektor para sa hinaharap.
Ito ang nagpapaliwanag sa broken
line sa dayagram.
Ang Ikaapat na Modelo
- Lumalahok ang Pamahan bilang
ikatlong sektor
- Pagbabayad ng buwis ang
nagiging karagdagang gawain sa
ekonomiya.
- Ang kita mula sa buwis ay
tinatawag na public revenue at
ginagamit sa pampublikong
paglilingkod batay sa
pangangailangan sambahayan at
bahay-kalakal.
- Ang kita ng pambansang
ekonomiya ay gastusin ng tatlong
sektor: bahay-kalakal,
sambahayan at pamahalaan.
- Ang paglago ng ekonomiya ay
may tatlong pinagbabatayan: 1)
Produksyon, 2) Produktibidad ng
pamumuhunan at 3.)
Produktibidad ng mga gawain ng
pamahalaan
- Mahalagang mapag-ibayo ang
kaalaman ng bawat sektor,hindi
dapat maging palaasa sa tulong ng
pamahalaan at hindi dapat
makipagkompetensya ang
pamahalaan sa pamumuhunan ng
pribadong bahay-kalakal.
- Kapag nangyari ito, marami ang
mawawalan ng trabaho, marami
ang magtatanggal ng puhunan sa
bansa at babagsak ang ekonomiya
Ang Ikalimang Modelo
- Sa naunang apat na modelo
ito ay nakatuon lamang sa
panloob na takbo ng
ekonomiya. (Domestic)
- Sa ikalimang modelo ang
ekonomiya ng bansa ay
nakatuon sa panlabas na
sektor ng ekonomiya;
nakikipagpalitan sa mga
dayuhang ekonomiya.
- May mga sambayahan at
bahay-kalakal din ang
dayuhang ekonomiya.
- Ang mga pangangailangan
sa pinagkukunang-yaman ay
basehan sa
pakikipagkalakalan
- May mga
pinagkukunangbyaman na
kailangan angkatin sa ibang
bansa.
- Ang bahay-kalakal ay
nagluluwas (export) ng mga
produkto sa panlabas na
sektor samantalang ang
sambahayn ay nag-aangkat
(import) mula dito.