საავტორო უფლება ხელოვნური ინტელექტის მიერ

შექმნილ პროდუქტზე

შესავალი

21-ე საუკუნეშე ტექნოლოგიების სწრაფმა განვითარებამ, უამრავი სფერო სრულიად

შეცვალა მათ შორის არც სამართალია გამონაკლისი, კერძოდ საუბარია ინტელექტუალურ
სამართალზე, ბოლო საუკენის განმავლპობაში ხელოვნური ინტელექტი იმდენად
განვითარდ, რომ მისი დახმარებით შესაძლებელია მუსიკის, ლექტისა და სამეცნიერო
ნაშრომის შექმნაც კი. სწორედ აქ ვხვდებით თემის აქტუალურობას, შესაძლებელია თუ არა
მოხდეს ხელოვნური ინტელექტის კლასიფიკაცია, გარკვეული ნიშნით რა რეგულიაციები
უნდა იქნეს გატარებული იმისათვის, რომ ყველა უფლება იყოს დაცული თუნდაც
მხატვრობასა და ფოტოხელოვნებაში : ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებული
სურათები და მათი საავტორო უფლებების სტატუსი იურიდიული ანალიზის თემაა
ვინაიდან ის იყენებს უამრავი მხატვრის და ფოტოგრაფის მიერ შექმნილ ნამუშევარს და
ახდენს მის მოდიფიკაციას . ტექსტი და ჟურნალისტიკა: ხელოვნური ინტელექტი,
როგორიცაა GPT-3, ახალი ამბების სტატიების ან სკრიპტების გენერირებას აჩენს კითხვებს
ორიგინალურობისა და პლაგიატის შესახებ თუმცა ორიგინალურობა სწორედ იმაშ
მდგომარებოს, რომ შეუძლია სხვადასხვა კონტექსტში იმდენჯერ განიხილოს ერთიდაიგივე
ნაშორმი რომ ადამიანისთვისაც კი რთული აღმოჩნდეს მისი ამოცნობა. მუსიკა: ხელოვნური
ინტელექტის ინსტრუმენტები ქმნიან კომპოზიციებს, რომლებიც პრაქტიკულად არ
განსხვავდება ადამიანის მიერ შექმნილი კომპოზიციებისგან, რაც იწვევს კითხვებს საავტორო
უფლებების შესახებ ისევე როგორც ფოროხელოვნებისა და მახატვრობის სფეროებში.

ეს საკითხი თავის მხრივ წარმოქნის კითხვას საჭიროა თუ არა ახალი სამართლის

სუბიექტის შემოღება სამართალში, საუბარია ელექტრონულ პირზე, რომლის ქვეშაც
მოიაზრება ხელოვნური ინტელექტი.

ხელოვნური ინტელექტის (AI) მიერ შექმნილი პროდუქტების ავტორობის საკითხი

სულ უფრო მნიშვნელოვანი სფეროა საავტორო უფლებებისა და ინტელექტუალური
საკუთრების კანონმდებლობის ლანდშაფტში. საავტორო უფლებების ტრადიციული
ჩარჩოები ხშირად აგებულია ადამიანის შემოქმედების, როგორც საკუთრების და
სამართლებრივი დაცვის ცნებაზე. მსოფლიოში, სადაც AI-ს შეუძლია შექმნას ხელოვნება,
მუსიკა, ტექსტი და პროგრამული უზრუნველყოფაც კი, განიხილება ისევ იმ საუკუნის
გადმოსახედიდან, როდესაც AI ჯერ კიდევ არ არსებობდა, სწორედ ეს წარმოადგეს მთავარ
პრობლემას, ვითარდება ტექნოლოგიები თუმცა სამართლებრივი რეგულირება უცვლელია.

ხელოვნური ინტელექტის ტექნოლოგიის სწრაფმა წინსვლამ გამოიწვია ხელოვნური

ინტელექტის გენერირებული ნამუშევრების გავრცელება სხვადასხვა მიმართულებებში,
მუსიკალური კომპოზიციიდან ვიზუალურ ხელოვნებამდე და ლიტერატურამდე.
ხელოვნური ინტელექტის მიერ შექმნილი ეს ნამუშევრები საავტორო უფლებების შესახებ
კანონს უქმნის ახალ გამოწვევებს, რადგან ავტორის, ორიგინალობისა და საკუთრების
ტრადიციული ცნებები კითხვის ნიშნის ქვეშ დგება. ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევაა იმის
განსაზღვრა, თუ რამდენად შეიძლება ჩაითვალოს ხელოვნური ინტელექტის სისტემები
საავტორო უფლებების დაცვის უფლებამოსილი ნაწარმოებების ავტორად ან შემქმნელად1.
AI-ის ბოლოდროინდელმა განვითარებამ მანქანებს საშუალება მისცა ავტონომიურად
შეექმნათ კრეატიული ნამუშევრები ადამიანის პირდაპირი ჩარევის გარეშე, რითაც
ბუნდოვანია საზღვრები ადამიანისა და მანქანის ავტორებს შორის. ეს ბადებს ფუნდამენტურ
კითხვებს საავტორო უფლებების დაცვის კრიტერიუმებისა და ხელოვნური ინტელექტის
მიერ გენერირებული ნამუშევრების სამართლებრივი სტატუსის შესახებ. სასამართლოები და
პოლიტიკის შემქმნელები ებრძვიან ამ საკითხებს, ცდილობენ დაამყარონ ბალანსი
ინოვაციების წახალისებასა და შემოქმედებით ნამუშევრებზე თანაბარი ხელმისაწვდომობის
უზრუნველყოფას შორის2. უფრო მეტიც, ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებული
ნამუშევრების გავრცელებამ გამოიწვია დებატები საავტორო უფლებების დაცვის ფარგლებსა
და ხანგრძლივობაზე. საავტორო უფლებების ტრადიციული კანონი ავტორებს ანიჭებს
ექსკლუზიურ უფლებებს შეზღუდული ვადით, რის შემდეგაც ნამუშევრები შედის
საზოგადოებრივ დომენში. თუმცა, ტექნოლოგიური ინოვაციების სწრაფმა ტემპმა გამოიწვია
საავტორო უფლებების პირობების გაფართოების მოთხოვნილება ხელოვნური ინტელექტის
კვლევასა და განვითარებაში ინვესტიციების წახალისების მიზნით. კრიტიკოსები
ამტკიცებენ, რომ ასეთმა გაფართოებებმა შეიძლება ჩაახშოს ინოვაცია და შეაფერხოს
ინფორმაციის თავისუფალ ნაკადს, რაც საბოლოოდ ძირს უთხრის საავტორო უფლებების
შესახებ კანონის მიზნებს3. კიდევ ერთი განვითარებადი ტენდენცია არის ხელოვნური
ინტელექტის ტექნოლოგიების გამოყენება წარმოებული ნამუშევრების შესაქმნელად
არსებული საავტორო უფლებებით დაცული მასალების საფუძველზე. მიუხედავად იმისა,
რომ საავტორო უფლებებით დაცული ნამუშევრების ტრანსფორმაციული გამოყენება
დაცულია სამართლიანი გამოყენების დოქტრინით, ამ დოქტრინის გამოყენება ხელოვნური4
ინტელექტის მიერ გენერირებული ნამუშევრებისთვის სავსეა გაურკვევლობით.
სასამართლოებმა უნდა გაუმკლავდნენ კომპლექსურ კითხვებს ხელოვნური ინტელექტის
გენერირებული სამუშაოების ტრანსფორმაციულ ბუნებასა და ორიგინალური სამუშაოების
ბაზარზე პოტენციურ გავლენას. გარდა ამისა, ციფრული ეკონომიკის გლობალური ბუნება
წარმოადგენს გამოწვევებს საავტორო უფლებების აღსრულებისთვის ხელოვნური
ინტელექტის მიერ გენერირებული სამუშაოების კონტექსტში. ონლაინ პლატფორმებისა და
ციფრული სადისტრიბუციო არხების გავრცელებით, საავტორო უფლებების დარღვევის
მონიტორინგი და პოლიცია სულ უფრო რთული ხდება. უფრო მეტიც, საავტორო უფლებების

1
Hritz, Gregory. "Copyright and Artificial Intelligence: Do Our Laws Work for the AI-Mediated Creative Process?"
The Ohio State Law Journal, vol. 81, no. 4, 2020, pp. 1123-1158.
2
Samuelson, Pamela. "Intellectual Property and the Digital Economy: Why the Anti-Circumvention Regulations
Need to Be Revised." Harvard Journal of Law & Technology, vol. 15, no. 1, 2001, pp. 293-388.
3
Buccafusco, Christopher, and Christopher Sprigman. "Valuing Intellectual Property: An Experiment." Cornell Law
Review, vol. 97, no. 1, 2011, pp. 1-47.
4
Aufderheide, Patricia, and Peter Jaszi. Reclaiming Fair Use: How to Put Balance Back in Copyright. University of
Chicago Press, 2011.
საერთაშორისო კანონმდებლობაში ჰარმონიზაციის ნაკლებობა ართულებს მცდელობებს
საზღვრისპირა დარღვევის აღმოფხვრასა და საავტორო უფლებების დაცვის ეფექტიანად
აღსრულებაში.5 ცხადია, რომ საავტორო უფლებების კანონისა და ხელოვნური ინტელექტის
კვეთა კვლავაც მნიშვნელოვან გამოწვევებსა და შესაძლებლობებს შეუქმნის პოლიტიკოსებს,
პრაქტიკოსებს და მეცნიერებს. ვინაიდან ხელოვნური ინტელექტის ტექნოლოგიები
აგრძელებენ განვითარებას და გაჟღენთილია კრეატიული გამოხატვისა და ინოვაციების
ყველა ასპექტში, აუცილებელია, რომ სამართლებრივი ჩარჩოები მოერგოს შემოქმედებით
ნამუშევრებზე თანაბარი წვდომის უზრუნველყოფას, ხოლო კვლევისა და განვითარების
ინვესტიციების წახალისებას.6 მომავალი კვლევის ერთ-ერთი პოტენციური გზა არის
სპეციალიზებული სამართლებრივი ჩარჩოს შემუშავება, რომელიც მორგებულია ხელოვნური
ინტელექტის მიერ გენერირებული სამუშაოების უნიკალურ მახასიათებლებზე. ხელოვნური
ინტელექტის ავტორობისა და შემოქმედების გამორჩეული მახასიათებლების ამოცნობით,
პოლიტიკის შემქმნელებს შეუძლიათ შექმნან საავტორო უფლებების ნიუანსირებული
რეჟიმები, რომლებიც აბალანსებს შემქმნელების, მომხმარებლების და მთლიანად
საზოგადოების ინტერესებს. ეს შეიძლება მოიცავდეს ავტორობისა და საკუთრების
ტრადიციული ცნებების ხელახლა წარმოდგენას ადამიანისა და მანქანის შემოქმედების
თანამშრომლობითი ხასიათის დასაკმაყოფილებლად უფრო მეტიც, ინტერდისციპლინური
კვლევითი თანამშრომლობა იურიდიულ მეცნიერებს, კომპიუტერულ მეცნიერებს,
ეთიკოსებს და პოლიტიკოსებს შორის აუცილებელია ხელოვნური ინტელექტის
ტექნოლოგიების მიერ წარმოქმნილი რთული გამოწვევების გადასაჭრელად. დიალოგისა და
თანამშრომლობის ხელშეწყობით სხვადასხვა დისციპლინებში, მკვლევარებს შეუძლიათ
შეიმუშაონ ჰოლისტიკური მიდგომები საავტორო უფლებების შესახებ კანონისადმი,
რომელიც ითვალისწინებს ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებული სამუშაოების
სოციალურ, ეთიკურ და ეკონომიკურ შედეგებს. ხელოვნური ინტელექტის პროდუქტებზე
საავტორო უფლებების შესწავლა წარმოადგენს კვლევის დინამიურ და განვითარებად
სფეროს, რომელიც მოითხოვს სამართლებრივი, ეთიკური და ტექნოლოგიური
განზომილებების ფრთხილად განხილვას. განვითარებად ტენდენციებთან და გამოწვევებთან
ჩართვით, მკვლევარებს შეუძლიათ წვლილი შეიტანონ ძლიერი სამართლებრივი ჩარჩოების
შემუშავებაში, რომელიც ხელს უწყობს ინოვაციას, კრეატიულობას და კულტურულ
მრავალფეროვნებას ციფრულ ეპოქაში. ინტერდისციპლინური თანამშრომლობისა და მკაცრი
სტიპენდიის საშუალებით, ჩვენ შეგვიძლია ნავიგაცია AI-ზე ორიენტირებული შემოქმედების
სირთულეებზე და უზრუნველვყოთ, რომ საავტორო უფლებების კანონი რჩება შესაბამისი და
ეფექტური ტექნოლოგიური ცვლილებების ფონზე.

საავტორო უფლებების მიღმა ჩვენი ფარგლების გაფართოებით, გადამწყვეტი მნიშვნელობა

აქვს ინტელექტუალური საკუთრების (IP) უფლებების უფრო ფართო ლანდშაფტის

5
Ginsburg, Jane C. "Copyright, Common Law, and Sui Generis Protection of Databases in the United States and
Europe." Columbia Journal of Law & the Arts, vol. 22, no. 2, 1998, pp. 315-341.
6
Lemley, Mark A., et al. "Artificial Intelligence and Intellectual Property: An Initial Landscape." Stanford Law
Review, vol. 71, no. 1, 2019, pp. 1187-1279.
აღიარებას AI ტექნოლოგიებთან დაკავშირებით. მიუხედავად იმისა, რომ საავტორო
უფლებები პირველ რიგში მართავს შემოქმედებით ნაწარმოებებს, მათ შორის
ლიტერატურულ, მხატვრულ და მუსიკალურ ნაწარმოებებს, IP-ის სხვა ფორმები, როგორიცაა
პატენტები და სავაჭრო საიდუმლოებები, ასევე მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ხელოვნური
ინოვაციების დაცვაში. მაგალითად, პატენტებს ხშირად ეძებენ ხელოვნური ინტელექტის
ალგორითმებისა და პროცესებისთვის, რაც აჩენს კითხვებს ხელოვნური ინტელექტის მიერ
გენერირებული გამოგონებებისთვის პატენტის დაცვის შესაბამისი ფარგლების შესახებ7. ამ
სფეროში ერთ-ერთი გავლენიანი ნამუშევარია მარკ ა. ლემლის "პროგრამული პატენტები და
ფუნქციონალური პრეტენზიების დაბრუნება", რომელიც იკვლევს პროგრამული
უზრუნველყოფის ინდუსტრიაში ზედმეტად ფართო პატენტის პრეტენზიების გამოწვევებს.
ლემლის ანალიზი დაძაბულობის შესახებ ინოვაციასა და პატენტის მტკიცებას შორის იძლევა
ღირებულ შეხედულებებს საპატენტო სამართლის სირთულეების შესახებ AI-ს კონტექსტში8.
უფრო მეტიც, ხელოვნური ინტელექტისა და კომერციული საიდუმლოების კვეთამ მიიპყრო
მზარდი ყურადღება ბოლო წლებში, განსაკუთრებით ისეთი გახმაურებული სამართლებრივი
დავების ფონზე, როგორიცაა Waymo v. Uber. ერიკ გოლდმანის სტატია "სავაჭრო
საიდუმლოებები და ხელოვნური ინტელექტი" გთავაზობთ სრულყოფილ მიმოხილვას იმ
სამართლებრივი საკითხების შესახებ, რომლებიც დაკავშირებულია AI ტექნოლოგიების
სავაჭრო საიდუმლოების დაცვასთან. გოლდმანის მიერ AI-ის მიერ წარმოქმნილი
უნიკალური გამოწვევების შესწავლა სავაჭრო საიდუმლოების კანონის კონტექსტში ნათელს
ჰფენს ციფრულ ეპოქაში საკუთრების ინფორმაციის დაცვის სირთულეებს9. იურიდიული
მოსაზრებების მიღმა, ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებული შინაარსის გაჩენამ
გამოიწვია ღრმა ეთიკური კითხვები ავტორობის, შემოქმედების და კულტურული წარმოების
შესახებ. ისეთი ნამუშევრები, როგორიცაა მარგარეტ ბოდენის "კრეატიულობა და ხელოვნება:
სამი გზა სიურპრიზისკენ", გვთავაზობს ფილოსოფიურ შეხედულებებს შემოქმედების
ბუნებასა და ხელოვნური ინტელექტის როლზე შემოქმედებით პროცესში. ბოდენის მიერ
შემოქმედებითობის საფუძველში მყოფი შემეცნებითი მექანიზმების შესწავლა იძლევა
საფუძველს შემოქმედებით მცდელობებში ხელოვნური ინტელექტის პოტენციური
წვლილისა და შეზღუდვების გასაგებად10. გარდა ამისა, ხელოვნური ინტელექტის მიერ
გენერირებული შინაარსის ეთიკური შედეგები ვრცელდება მიკერძოებულობის,
დისკრიმინაციისა და წარმომადგენლობის საკითხებზე. Safiya Umoja Noble-ის „ჩაგვრის
ალგორითმები: როგორ აძლიერებენ საძიებო სისტემები რასიზმს“ გვთავაზობს კრიტიკულ
გამოკვლევას იმ გზების შესახებ, რომლითაც ხელოვნური ინტელექტის ტექნოლოგიები
აგრძელებენ და ამძაფრებენ სოციალურ უთანასწორობას. ნობლის ანალიზი ალგორითმებში
ჩადებული დისკრიმინაციული მიკერძოების შესახებ ხაზს უსვამს ეთიკური მოსაზრებების
ინტეგრირებას ხელოვნური ინტელექტის სისტემების შემუშავებასა და დანერგვაში11. გარდა
ამისა, ხელოვნური ინტელექტის ტექნოლოგიების დემოკრატიზაციის პოტენციალი, რათა
7
Lemley, Mark A. "Software Patents and the Return of Functional Claiming." Stanford Law Review, vol. 63, no. 3,
2011, pp. 1055-1125.
8
იქვე
9
Goldman, Eric. "Trade Secrets and Artificial Intelligence." Berkeley Technology Law Journal, vol. 34, no. 4, 2019,
pp. 1157-1206.
10
Boden, Margaret. Creativity and Art: Three Roads to Surprise. Oxford University Press, 2010
ხელი შეუწყოს უფრო ფართო მონაწილეობას კულტურულ წარმოებაში და შემოქმედებით
გამოხატვაში, შესწავლილია ისეთ ნაწარმოებებში, როგორიცაა ლევ მანოვიჩის "AI ესთეტიკა".
მანოვიჩის გამოკვლევა ხელოვნურსა და დიზაინზე ხელოვნური ინტელექტის
ტრანსფორმაციულ ზემოქმედებაზე ხაზს უსვამს ხელოვნური ინტელექტის
ინსტრუმენტებისა და ალგორითმების დემოკრატიზაციის ეფექტებს შემოქმედებითი
გამოხატვის ახალი ფორმების ჩართვაში. ხელოვნური ინტელექტის ტექნოლოგიებით
წამოჭრილი გამოწვევების საპასუხოდ, პოლიტიკის შემქმნელებმა და მარეგულირებელმა
ორგანოებმა დაიწყეს განახლებული სამართლებრივი ჩარჩოებისა და მარეგულირებელი
მექანიზმების საჭიროება. ისეთი ნამუშევრები, როგორიცაა რაიან კალოს „რობოტიკა და
კიბერკანონმდებლობის გაკვეთილები“, გვთავაზობს ინფორმაციას ავტონომიური
სისტემებისა და ხელოვნური ინტელექტის ტექნოლოგიების მარეგულირებელ გამოწვევებზე.
კალოს ანალიზი კიბერკანონმდებლობის განვითარებასა და რობოტიკის რეგულირებას
შორის პარალელების შესახებ იძლევა საგზაო რუკას ხელოვნური ინტელექტის
სამართლებრივი და პოლიტიკის შედეგების გადასაჭრელად12. ევროკავშირის მონაცემთა
დაცვის ზოგადი რეგულაცია (GDPR) და მისი გავლენა ხელოვნური ინტელექტის
ტექნოლოგიებზე ფართო მეცნიერული კვლევის საგანი იყო. ლილიან ედვარდსის და მაიკლ
ველის "ალგორითმის მონა? რატომ არ არის "ახსნის უფლება" ალბათ ის საშუალება,
რომელსაც თქვენ ეძებთ" კრიტიკულად განიხილავს GDPR-ის დებულებების შეზღუდვებს
ალგორითმული გამჭვირვალობისა და ანგარიშვალდებულების შესახებ. მათი ანალიზი ხაზს
უსვამს AI ტექნოლოგიების რეგულირების სირთულეებს არსებულ საკანონმდებლო
ჩარჩოებში. საერთაშორისო მცდელობები ხელოვნური ინტელექტის ეთიკური და
მარეგულირებელი გამოწვევების გადასაჭრელად შესწავლილია ისეთ ნაშრომებში,
როგორიცაა OECD-ის „პრინციპები ხელოვნური ინტელექტის შესახებ“. OECD-ის პრინციპები,
რომლებიც ხაზს უსვამს გამჭვირვალობის, ანგარიშვალდებულების და ადამიანზე
ორიენტირებული ღირებულებების მნიშვნელობას ხელოვნური ინტელექტის შემუშავებასა
და გამოყენებაში, წარმოადგენს ჩარჩოს გლობალური პოლიტიკის დისკუსიებისა და
მარეგულირებელი ინიციატივების წარმართვისთვის13. ხელოვნური ინტელექტის
პროდუქტებზე საავტორო უფლებების შესახებ ლიტერატურა სცილდება იურიდიულ
მოსაზრებებს და მოიცავს უფრო ფართო ეთიკურ, ფილოსოფიურ და პოლიტიკას. სხვადასხვა
დისციპლინური პერსპექტივიდან მიღებული შეხედულებების სინთეზით, ეს დისერტაცია
მიზნად ისახავს კომპლექსური გამოწვევებისა და შესაძლებლობების ყოვლისმომცველ
გააზრებას AI ტექნოლოგიების მიერ საავტორო და ინტელექტუალური საკუთრების
უფლებების სფეროში. მკაცრი ანალიზისა და ემპირიული კვლევების საშუალებით იგი
ცდილობს ხელი შეუწყოს განვითარებას14ეფექტური მარეგულირებელი ჩარჩოები და

11
Noble, Safiya Umoja. Algorithms of Oppression: How Search Engines Reinforce Racism. New York University
Press, 2018
12
Calo, Ryan. "Robotics and the Lessons of Cyberlaw." California Law Review, vol. 103, no. 3, 2015, pp. 513-563.
13
Edwards, Lilian, and Michael Veale. "Slave to the Algorithm? Why a 'Right to an Explanation' Is Probably Not the
Remedy You Are Looking For." Health Economics, Policy and Law, vol. 12, no. 3, 2017, pp. 345-355.
14
Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Principles on Artificial Intelligence. OECD
Publishing, 2019.
ეთიკური სახელმძღვანელო მითითებები, რომლებიც აბალანსებს შემქმნელების,
მომხმარებლების და ზოგადად საზოგადოების ინტერესებს ციფრულ ეპოქაში.

რაც შეეხება მის სამეცნიერო მნიშვნელობას ის მდგომარებოს შემდეგში მომავალში

ხელოვნური ინტელექტის ალგორითმები შეიძლება იმდენად მოდიფიცირდეს,რომ მან
შეძლოს მაღალი ხარისხის კონტენტი, რომელიც არ განსხვავდება ადამიანის მიერ შექმნილი
სამუშაოსგან. ეს გულისხმობს წინსვლას მანქანათმცოდნეობაში, ბუნებრივი ენის
დამუშავებასა და მონაცემთა ანალიზში.ასევე ერთი ასპექტი არის ის რომ AI-ს შეუძლია
შექმნას კრეატიული ნამუშევრები რეალურ დროში, მორგებული იყოს ცოცხალი
შენატანებით. მაგალითად, წარმოიდგინეთ ხელოვნური ინტელექტის სისტემა, რომელიც
ქმნის მუსიკას ცოცხალი კონცერტის დროს აუდიტორიის რეაქციების საფუძველზე თუ არ
იქნება საფუძველი ჩაყრილი იმისა ვინ წარმოადგენს, ნაწარომების ავტორს როგორ
დავეწევით ასეთ ტექნოლოგიურ პროგრესს . AI შეიძლება გამოყენებულ იქნას საავტორო
უფლებების დარღვევის ავტომატურად აღმოსაჩენად. შაბლონების ამოცნობის მიღწევებმა
შეიძლება ეს სისტემები ძალიან ზუსტი გახადოს რისი სამართლებრივი რეგულირებაც
აუცლიბელია. ჭკვიანი კონტრაქტები: Blockchain ტექნოლოგია შეიძლება გაერთიანდეს AI-
სთან, რათა შეიქმნას ავტომატიზირებული, თვითშესრულებული კონტრაქტები, რომლებიც
მართავენ საავტორო უფლებების ნებართვებს შეუფერხებლად. ორიგინალობის
დადასტურება: AI-ს შეუძლია გააანალიზოს შემოქმედებითი ნამუშევრები მათი
ორიგინალურობის დასადგენად, დაეხმაროს იურიდიულ სიტუაციებში, სადაც საავტორო
უფლებების დარღვევაა კითხვის ნიშნის ქვეშ. წყაროს ატრიბუცია: უფრო რთულ სცენარებში,
სადაც მრავალი სუბიექტი აცხადებს ავტორობას, AI ალგორითმებს შეუძლიათ
პოტენციურად ამოიცნონ წყარო ან შთაგონება კონკრეტული ნაწარმოების უკან. ავტომატური
იურიდიული დახმარება: AI-ზე მომუშავე ჩატბოტებმა ან პროგრამულმა პროგრამულმა
პროგრამებმა შეიძლება წარმართონ შემქმნელები საავტორო უფლებებთან დაკავშირებული
ლაბირინთული სამართლებრივი პროცესების გავლით. ეთიკის ალგორითმები: ხელოვნური
ინტელექტის სისტემები შეიძლება იყოს დაპროგრამებული, რათა განიხილონ ეთიკური
შედეგები, როგორც მათი გადაწყვეტილების მიღების პროცესი, განსაკუთრებით მაშინ,
როდესაც საქმე ეხება მორალურ უფლებებს ან კულტურულ სენსიტიურობას.
საზოგადოებრივი აზრის ანალიზი: AI-ს შეუძლია გააანალიზოს საზოგადოების განწყობა
საავტორო უფლებების საკითხების გარშემო, რაც ეხმარება პოლიტიკოსებს უფრო
ინფორმირებული გადაწყვეტილებების მიღებაში.სამართალი და კომპიუტერული
მეცნიერება: ხელოვნური ინტელექტისა და საავტორო უფლებების კანონის გადაფარვა
მოითხოვს ინტერდისციპლინურ კვლევას, რომელიც აერთიანებს სამართლის,
კომპიუტერული მეცნიერების, ეთიკის და სოციალური მეცნიერებების ცოდნას.
თანამშრომლობის ჩარჩოები: შეიძლება შეიქმნას პლატფორმები ხელოვნური ინტელექტის
მკვლევარებს, იურიდიულ მეცნიერებსა და პოლიტიკის შემქმნელებს შორის
თანამშრომლობის გასაადვილებლად. ამ სფეროებში ინოვაციებით, ჩვენ შეგვიძლია შევქმნათ
უფრო დაბალანსებული, სამართლიანი და ეფექტური სისტემა ხელოვნური ინტელექტისა და
საავტორო უფლებების სირთულეების მართვისთვის. ასეთი ინოვაციები ხელს შეუწყობს
ხელოვნური ინტელექტის გენერირებული კონტენტის იურიდიული სტატუსის გარკვევას,
საკუთრების და უფლებების მართვის ახალი ნორმების დადგენას და შეიძლება კიდევ
განაახლოს ჩვენი გაგება კრეატიულობისა და ავტორის შესახებ ციფრულ ეპოქაში.

რაც შეეხება კვლევის მეთოდს გამოყენებული იქნება სამართლებრივი ანალიზი

შედარებითი სამართალი: სხვადასხვა იურისდიქციებში საკანონმდებლო ჩარჩოების
შესწავლა საუკეთესო პრაქტიკისა და ხარვეზების იდენტიფიცირება არსებული საავტორო
უფლებების კანონებში ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებული სამუშაოების შესახებ.
პრეცედენტული სამართლის მიმოხილვა: AI-სა და საავტორო უფლებებთან დაკავშირებული
სამართლებრივი საქმეების დეტალურ გამოკვლევას შეუძლია მოგვაწოდოს ემპირიული
მონაცემები იმის შესახებ, თუ როგორ აგვარებენ სასამართლოები ამ საკითხებს.
საკანონმდებლო ანალიზი: ეს გულისხმობს არსებული წესდების, შემოთავაზებული
კანონპროექტებისა და სხვა საკანონმდებლო მასალების ყოვლისმომცველ შემოწმებას.
მონაცემთა მოპოვება: საავტორო უფლებების პრეტენზიებთან, დარღვევებთან და
ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება შემოქმედებით ნამუშევრებთან დაკავშირებული
მონაცემთა დიდი ნაკრები შეიძლება გაანალიზდეს შაბლონებისა და ტენდენციების
დასადგენად. სტატისტიკური ანალიზი: გამოკითხვები შეიძლება ჩატარდეს შემქმნელებს,
დეველოპერებს და ფართო საზოგადოებას შორის, რათა შეგროვდეს მონაცემები ხელოვნური
ინტელექტის გენერირებული ნამუშევრების და საავტორო უფლებების შესახებ
მოსაზრებების შესახებ.

თვისებრივი კვლევა

ინტერვიუები: ინდივიდუალურ ინტერვიუებს იურიდიულ ექსპერტებთან,

ხელოვნური ინტელექტის შემქმნელებთან ფოკუს ჯგუფები: დაინტერესებულ მხარეთა
მრავალფეროვანი ჯგუფი შეიძლება მოიწვიონ კონკრეტული თემების განსახილველად,
როგორიცაა ხელოვნური ინტელექტის ავტორის ეთიკა ან საავტორო უფლებების
აღსრულების პრაქტიკული საკითხები. შემთხვევის შესწავლა: კონკრეტული შემთხვევების
სიღრმისეული ანალიზი, როდესაც ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებული
კონტენტი გამოიწვია საავტორო უფლებების დავას, შეუძლია დეტალური ინფორმაციის
მიწოდება.

გამოთვლითი მეთოდები

ალგორითმული ანალიზი: შემოქმედებითი ნაწარმოებების გენერირებისთვის

გამოყენებული ალგორითმების შეფასებამ შეიძლება ნათელი მოჰფინოს ორიგინალურობის
ან ადამიანის ჩართულობის დონეს.
 სიმულაცია: ვირტუალური გარემო შეიძლება შეიქმნას ხელოვნური ინტელექტისა და
საავტორო უფლებებთან დაკავშირებული სხვადასხვა სცენარის შესამოწმებლად, რაც
პოტენციურად აცნობებს მომავალ კანონმდებლობას.

შერეული მეთოდები

სხვადასხვა მეთოდების გაერთიანებას გარკვეული პერიოდის განმავლობაში შეუძლია

დაეხმაროს AI-სა და საავტორო უფლებების კანონს შორის განვითარებადი ურთიერთობის
გაგებაში. მრავალი კვლევის მონაცემების გაერთიანებას, რათა უზრუნველყოს არსებული
კვლევის ლანდშაფტის ყოვლისმომცველი ხედვა.

ხელოვნური ინტელექტის (AI) და საავტორო უფლებების კანონის ურთიერთგადაკვეთის

კვლევა გვპირდება არაერთი მნიშვნელოვანი შედეგის მიღწევას, რამაც შეიძლება ორივე
სფეროს ფორმირება მოახდინოს. მიუხედავად იმისა, რომ ძნელია მომავლის ზუსტი
პროგნოზირება, შესაძლებელია შემდეგი შედეგები: კვლევამ შეიძლება გამოიწვიოს უფრო
მკაფიო გაგება, თუ რას წარმოადგენს „ავტორობა“ ხელოვნური ინტელექტის ეპოქაში, ახალი
კანონების ინფორმირება ან არსებული ცვლილებების შეტანა. შეიძლება შეიქმნას ეგრეთ
წოდებული გაიდალაინები , რომელიც შესთავაზებს იურიდიულ სიცხადეს შემქმნელებს,
მომხმარებლებს და AI დეველოპერებს. საგამოძიებო ნამუშევარმა შესაძლოა ხაზი გაუსვას
ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებული შემოქმედების კულტურულ, სოციალურ ან
თუნდაც ფსიქოლოგიურ გავლენას, რაც საფუძველს იძლევა იმისა, რომ ავტორის უფლებები
დაცულკი იქნება კვლევამ ასევე შეიძლება გამოავლინოს, თუ როგორ მოქმედებს
ხელოვნური ინტელექტი ტრადიციული შემოქმედებითი სფეროების ეკონომიკაზე,
როგორიცაა წერა, მუსიკალური კომპოზიცია და ვიზუალური ხელოვნება. იურიდიულმა
კვლევამ შეიძლება უზრუნველყოს ალგორითმების შემუშავება, რომლებიც იცავენ ეთიკურ
და სამართლებრივ ნორმებს, რითაც შემცირდება საავტორო უფლებების დარღვევა რაც
თავისთავად გაწერილი იქნება მათ მოხმარების წესებსა და პირობებშ . ასევე შესაძლოა
გამოჩნდეს ტექნოლოგიური გადაწყვეტილებები საავტორო უფლებების დარღვევის
ავტომატურად აღმოსაჩენად და დასამუშავებლად, რაც პროცესს უფრო ეფექტურს გახდის
რის როლსაც აქამდე პლაგიატის პრგრამა ითავსებდა . ინტერვიუებმა, გამოკითხვებმა და
სოციალურმა კვლევებმა შეიძლება უზრუნველყოს უფრო ღრმა გაგება იმისა, თუ როგორ
აღიქვამს საზოგადოება AI-სა და საავტორო უფლებებს შორის ურთიერთობას, რაც თავის
მხრივ გავლენას მოახდენს პოლიტიკაზე. ხოლო ტრანსსასაზღვრო კვლევებმა შეიძლება
გამოავლინოს, თუ როგორ უახლოვდება სხვადასხვა კულტურები და სამართლებრივი
სისტემები ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებულ შინაარსს, რაც იწვევს უფრო
საყოველთაოდ მიღებულ ნორმებს.

აკადემიური წვლილი

ინტერდისციპლინური თანამშრომლობა: თემა ბუნებრივად იწვევს თანამშრომლობას

დისციპლინებს შორის, რაც იწვევს ყოვლისმომცველ აკადემიურ მოდელებს, რომლებიც
მოიცავს ტექნოლოგიურ, იურიდიულ, ეთიკურ და სოციალურ განზომილებებს.
საგანმანათლებლო კურიკულუმები: კვლევის შედეგები შეიძლება ინტეგრირებული იყოს
საგანმანათლებლო პროგრამებში, რაც იურისტების, პოლიტიკის შემქმნელებისა და
კომპიუტერული მეცნიერების შემდეგი თაობის აღჭურვას ამ საკითხების ნიუანსური
გაგებით. რაც შეეხება პოლიტიკურ რეკომენდაციებს კონკრეტული რეკომენდაციები
შეიძლება მიეცეს სამთავრობო ორგანოებს, რაც ხელს შეუწყობს AI და საავტორო უფლებების
შესახებ ეროვნული და საერთაშორისო პოლიტიკის ჩამოყალიბებას. იდეალურ შემთხვევაში,
კვლევამ შეიძლება ხელი შეუწყოს საერთაშორისო სტანდარტების შემუშავებას, რომელიც
უზრუნველყოფს გლობალურ ჩარჩოს ამ საკითხების გადასაჭრელად.