Professional Documents
Culture Documents
TPhO2023 Theory Solution
TPhO2023 Theory Solution
เราสามารถเขียน
𝑅𝑅 2 = (𝑅𝑅 − ℎ)2 + 𝑎𝑎2
ℎ 2
= 𝑅𝑅 2 �1 − � + 𝑎𝑎2
𝑅𝑅
ℎ
= 𝑅𝑅 2 �1 − 2 � + 𝑎𝑎2 (ℎ ≪ 𝑅𝑅)
𝑅𝑅
= 𝑅𝑅 − 2𝑅𝑅ℎ + 𝑎𝑎2
2
ซึ่งจะได 𝑎𝑎 = √2𝑅𝑅ℎ
b) กำหนดให
√2𝐸𝐸ℎ 𝑟𝑟 2
𝑝𝑝(𝑟𝑟) = �1 −
𝜋𝜋𝜋𝜋 𝑎𝑎2
เราสามารถหาแรงไดโดยการอินทิเกรต
𝑎𝑎
𝐹𝐹 = � 𝑝𝑝(𝑟𝑟) 2𝜋𝜋𝜋𝜋𝜋𝜋𝜋𝜋
0
2√2𝐸𝐸ℎ 𝑎𝑎 𝑟𝑟 2
= � 𝑟𝑟�1 − 2 𝑑𝑑𝑑𝑑
𝑎𝑎 0 𝑎𝑎
1
𝑟𝑟
= 2√2𝐸𝐸ℎ𝑎𝑎 � 𝑥𝑥 �1 − 𝑥𝑥 2 𝑑𝑑𝑑𝑑 �𝑥𝑥 = �
0 𝑎𝑎
1
(1 − 𝑥𝑥 2 )3⁄2
= 2√2𝐸𝐸ℎ𝑎𝑎 �− �
3 0
2√2
= 𝐸𝐸ℎ𝑎𝑎
3
4
= 𝐸𝐸√𝑅𝑅ℎ3⁄2 �𝑎𝑎 = √2𝑅𝑅ℎ�
3
เฉลยขอสอบภาคทฤษฎี ขอที่ 1
การแขงขันฟสิกสโอลิมปกระดับชาติ ครัง้ ที่ 22
โรงเรียนเตรียมทหาร สถาบันวิชาการปองกันประเทศ
วันที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2566
หนา 2/4
c) หาพลังงานศักยจาก
ℎ
𝑈𝑈(ℎ) = � 𝐹𝐹 𝑑𝑑ℎ′
0
ℎ
4 3⁄2
= 𝐸𝐸√𝑅𝑅 � ℎ′ 𝑑𝑑ℎ′
3 0
8
= 𝐸𝐸√𝑅𝑅ℎ5⁄2
15
e) ขณะที ่ ร ะยะยุ บ เท า กั บ ℎ (ℎ < ℎmax ) วัตถุมีขนาดของความเร็ว เทากับ 𝑣𝑣 (𝑣𝑣 < 𝑢𝑢) เราสามารถใชกฏ
อนุรักษพลังงงานเพื่อเขียน
1 1 8
𝑚𝑚𝑢𝑢2 = 𝑚𝑚𝑣𝑣 2 + 𝐸𝐸√𝑅𝑅ℎ5⁄2
2 2 15
เมื่อหารตลอดดวย 𝑚𝑚𝑢𝑢2⁄2 จะได
𝑣𝑣 2 ℎ 5⁄2 1 8 5⁄2
1= � � +� � � 𝑚𝑚𝑢𝑢2 = 𝐸𝐸√𝑅𝑅ℎmax �
𝑢𝑢 ℎmax 2 15
5⁄2
ℎ
𝑣𝑣 = 𝑢𝑢�1 − � �
ℎmax
𝑑𝑑ℎ ℎ 5⁄2
= 𝑢𝑢�1 − � �
𝑑𝑑𝑑𝑑 ℎmax
กำหนดให ℎ⁄ℎmax = 𝑥𝑥 ดังนั้น
𝑑𝑑𝑑𝑑 𝑢𝑢
= �1 − 𝑥𝑥 5⁄2
𝑑𝑑𝑑𝑑 ℎmax
เฉลยขอสอบภาคทฤษฎี ขอที่ 1
การแขงขันฟสิกสโอลิมปกระดับชาติ ครัง้ ที่ 22
โรงเรียนเตรียมทหาร สถาบันวิชาการปองกันประเทศ
วันที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2566
หนา 3/4
ชวงเวลา 𝑇𝑇 ที่วัตถุสัมผัสกำแพง (ชวงเวลาที่ ℎ เปลี่ยนจากศูนยเปน ℎmax และกลับมาเปนศูนยอีกครั้ง) คือ
ℎmax 1 𝑑𝑑𝑑𝑑
𝑇𝑇 = 2 �
𝑢𝑢 0 �1 − 𝑥𝑥 5⁄2
ℎmax
= 2.94
𝑢𝑢
f) จากสมการ
√2𝐸𝐸ℎ 𝑟𝑟 2
𝑝𝑝(𝑟𝑟) = �1 − , 𝑎𝑎 = √2𝑅𝑅ℎ
𝜋𝜋𝜋𝜋 𝑎𝑎2
ความดันจะมีคามากสุดที่ 𝑟𝑟 = 0 และ ℎ = ℎmax
1 ℎmax
𝑝𝑝max = � 𝐸𝐸
𝜋𝜋 𝑅𝑅
g) พิจารณามุม 𝜃𝜃 ในรูป
เราสามารถเขียน 𝑅𝑅 − ℎ = 𝑅𝑅 cos 𝜃𝜃 หรือ ℎ = 𝑅𝑅(1 − cos 𝜃𝜃) = 𝑅𝑅 𝜃𝜃 2⁄2 เมื่อมุม 𝜃𝜃 มีขนาดเล็ก ดังนั้น
2ℎ
𝜃𝜃 2 =
𝑅𝑅
เฉลยขอสอบภาคทฤษฎี ขอที่ 1
การแขงขันฟสิกสโอลิมปกระดับชาติ ครัง้ ที่ 22
โรงเรียนเตรียมทหาร สถาบันวิชาการปองกันประเทศ
วันที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2566
หนา 4/4
พิจารณาเสนตรง 𝑂𝑂𝑂𝑂 กวาดไปเปนมุม 𝜃𝜃 ภายในเวลา 𝑡𝑡 = 𝜃𝜃⁄𝜔𝜔 และในขณะเดียวกันวั ตถุก็เคลื่ อนที ่ไ ด
ระยะทาง 𝐶𝐶𝐶𝐶 = 𝑅𝑅 sin 𝜃𝜃 ภายในเวลา 𝑡𝑡 = 𝑅𝑅 sin 𝜃𝜃⁄𝑉𝑉 ดังนั้น
𝜃𝜃 𝑅𝑅 sin 𝜃𝜃
=
𝜔𝜔 𝑉𝑉
𝑉𝑉 𝑅𝑅 sin 𝜃𝜃
=
𝜔𝜔 𝜃𝜃
𝑅𝑅 𝜃𝜃 3
𝑅𝑅𝑒𝑒 = �𝜃𝜃 − �
𝜃𝜃 6
𝜃𝜃 2
= 𝑅𝑅 �1 − �
6
ℎ
= 𝑅𝑅 �1 − �
3𝑅𝑅
จึงสรุปวา 𝜀𝜀 = − 1⁄3
i) ในสภาพสมดุล เราสามารถเขียน
(𝑁𝑁1 − 𝑁𝑁2 )𝑒𝑒 = 𝑓𝑓(𝑅𝑅 − ℎ)
จากขอ h เราสามารถหา 𝑁𝑁1 − 𝑁𝑁2 = 𝜂𝜂𝜂𝜂⁄(2 − 𝜂𝜂) ดังนั้น
𝜂𝜂𝜂𝜂
𝑒𝑒 = 𝑓𝑓(𝑅𝑅 − ℎ)
2 − 𝜂𝜂
นิยามสัมประสิทธิ์ความเสียดทาน 𝑓𝑓⁄𝑊𝑊
𝑓𝑓 𝜂𝜂𝜂𝜂
=
𝑊𝑊 (2 − 𝜂𝜂)(𝑅𝑅 − ℎ)
b) SOLUTION
เมื่อคลื่นแมเหล็กไฟฟาเคลื่อนที่ผานวัสดุไดอิเล็กทริก สนามไฟฟา 𝐸𝐸�⃗𝐿𝐿 จะทําอันตรกิริยากับอิเล็กตรอนภายใน
โมเลกุลที่อยูบนแกน 𝑧𝑧 ดวยแรงไฟฟา −𝑒𝑒𝐸𝐸�⃗𝐿𝐿 นอกจากนี้อิเล็กตรอนยังถูกกระทําดวยแรงแมเหล็ก −𝑒𝑒𝑣𝑣⃗ × 𝐵𝐵�⃗ ทํา
ใหโมเลกุลเปลี่ยนสภาพเปนขั้วคูไฟฟา โดยการเคลื่อนที่ของอิเล็กตรอนจะเปนไปตามกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน
นักเรียนสามารถหาสมการการเคลื่อนที่ของอิเล็กตรอนโดยเขียนเวกเตอรของปริมาณตาง ๆ ออกมาดังนี้
𝑟𝑟⃗ = 𝑥𝑥ı̂ + 𝑦𝑦ȷ̂ �⃗ = 𝐵𝐵0 k�
𝐵𝐵
𝑣𝑣⃗ = 𝑣𝑣𝑥𝑥 ı̂ + 𝑣𝑣𝑦𝑦 ȷ̂ 𝑎𝑎⃗ = 𝑎𝑎𝑥𝑥 ı̂ + 𝑎𝑎𝑦𝑦 ȷ̂
�⃗ �⃗
และแทนคาลงในสมการ 𝑚𝑚𝑎𝑎⃗ = −𝑚𝑚𝜔𝜔0 𝑟𝑟⃗ − 𝑒𝑒𝐸𝐸𝐿𝐿 − 𝑒𝑒𝑣𝑣⃗ × 𝐵𝐵 − 𝑏𝑏𝑣𝑣⃗ จะได
2
𝑒𝑒 𝑒𝑒 𝑏𝑏
𝑎𝑎𝑥𝑥 = −𝜔𝜔02 𝑥𝑥 − 𝐸𝐸0 cos(𝑘𝑘𝐿𝐿 𝑧𝑧 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) − 𝐵𝐵0 𝑣𝑣𝑦𝑦 − 𝑣𝑣𝑥𝑥
𝑚𝑚 𝑚𝑚 𝑚𝑚
2
𝑒𝑒 𝑒𝑒 𝑏𝑏
𝑎𝑎𝑦𝑦 = −𝜔𝜔0 𝑦𝑦 − 𝐸𝐸0 sin(𝑘𝑘𝐿𝐿 𝑧𝑧 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) + 𝐵𝐵0 𝑣𝑣𝑥𝑥 − 𝑣𝑣𝑦𝑦
𝑚𝑚 𝑚𝑚 𝑚𝑚
c) SOLUTION
โดยปกติคําตอบของสมการจะประกอบดวยคําตอบ 2 สวนคือสวนที่เปนการสั่นดวยความถี่ธรรมชาติของระบบ
กับสวนที่เปนผลจากการขับเคลื่อนของแรงภายนอก ในธรรมชาติคําตอบสวนที่สั่นดวยความถี่ธรรมชาติจะ
สลายตัว (decay) ซึ่งเปนผลมาจากการชนกันระหวางโมเลกุล โดยสําหรับการคํานวณในกรณีนี้เรากําหนดให
คาคงที่การสลายตัว 𝑏𝑏 มีคานอยมากทําใหตัดออกจากสมการได แตก็มีคามากพอที่จะทําใหคําตอบสวนที่สั่นดวย
ความถี่ธรรมชาตินั้นสลายตัว 1 ทําใหทายที่สุด ดังนั้นอิเล็กตรอนจะเคลื่อนที่ภายใตผลจากการขับเคลื่อนของแรง
0
1
สามารถอานเกี่ยวกับ transient solution และ steady state solution เพิ่มเติมไดจาก http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/oscdr.html#c2
เฉลยขอสอบภาคทฤษฎีขอ 2
การแขงขันฟสิกสโอลิมปกระดับชาติ ครัง้ ที่ 22
โรงเรียนเตรียมทหาร สถาบันวิชาการปองกันประเทศ
วันที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2566
หนา 3/5
d) SOLUTION
จากคําตอบขอ c) ขั้วคูไฟฟาจะมีคาเทากับ 𝑝𝑝⃗ = −𝑒𝑒𝑟𝑟⃗ = −𝑒𝑒𝑥𝑥0[cos(𝑘𝑘𝐿𝐿 𝑧𝑧 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) ı̂ + sin(𝑘𝑘𝐿𝐿 𝑧𝑧 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) ȷ̂]
ดังนั้นคาโพลาไรเซชันจะมีคาเทากับ 𝑃𝑃�⃗ = −𝑒𝑒𝑒𝑒𝑥𝑥0 [𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐(𝑘𝑘𝐿𝐿 𝑧𝑧 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) ı̂ + 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠(𝑘𝑘𝐿𝐿 𝑧𝑧 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) ȷ̂]
จากโจทยเราสามารถเขียนโพลาไรเซชันไดเปน
𝑃𝑃�⃗ = 𝜖𝜖0 (𝐾𝐾𝐿𝐿 − 1)𝐸𝐸0 [cos(𝑘𝑘𝐿𝐿 𝑧𝑧 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) ı̂ + sin(𝑘𝑘𝐿𝐿 𝑧𝑧 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) ȷ̂]
จากการเปรียบเทียบโพลาไรเซชันจากสองสมการ เราจะไดคาคงที่ไดอิเล็กทริกเทากับ
𝑒𝑒 2 𝑁𝑁 1
𝐾𝐾𝐿𝐿 = 1 +
𝑚𝑚𝜖𝜖0 (𝜔𝜔2 − 𝜔𝜔 2 ) − 𝑒𝑒𝐵𝐵0 𝜔𝜔
0 𝑚𝑚
𝑒𝑒 𝑁𝑁 21
คาดัชนีหักเหแสง 𝑛𝑛𝐿𝐿 มีคา 𝑛𝑛𝐿𝐿 = �𝐾𝐾𝐿𝐿 = �1 + 𝑚𝑚𝜖𝜖 2 2
0 �𝜔𝜔 −𝜔𝜔 �−
𝑒𝑒𝐵𝐵0 𝜔𝜔
0 𝑚𝑚
e) SOLUTION
สนามไฟฟาจะหมุนในทิศทางทวนเข็มนาิกาเมื่อผูสังเกตมองยอนกับทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่น
f) SOLUTION
ในกรณีของคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีสนามไฟฟาเปน 𝐸𝐸�⃗𝑅𝑅 สนามไฟฟาจะหมุนในทิศทางทวนเข็มนาิกาเมื่อผูสังเกต
มองยอนกับทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่น ดังนั้นขั้วคูไฟฟาจะถูกเหนี่ยวนําในทิศทางตรงขามกับกรณีของ 𝐸𝐸�⃗𝐿𝐿
ดังนั้นสมการ 𝑛𝑛𝑅𝑅 จะมีรูปแบบเหมือนกับสมการ 𝑛𝑛𝐿𝐿 ยกเวนความถี่เชิงมุม 𝜔𝜔 จะเปลี่ยนไปเปน −𝜔𝜔 ดัชนีหักเห
𝑒𝑒 𝑁𝑁 21
แสง 𝑛𝑛𝑅𝑅 จึงมีสมการเปน 𝑛𝑛𝑅𝑅 = �𝐾𝐾𝑅𝑅 = �1 + 𝑚𝑚𝜖𝜖 2
0 �𝜔𝜔 −𝜔𝜔2 �+
𝑒𝑒𝐵𝐵0 𝜔𝜔
0 𝑚𝑚
g) SOLUTION
เขียน 12 𝐸𝐸�⃗𝑅𝑅 + 12 𝐸𝐸�⃗𝐿𝐿 ทําใหได 𝑎𝑎𝑅𝑅 = 𝑎𝑎𝐿𝐿 = 12
h) SOLUTION
นักเรียนตองสังเกตวาคลื่นแมเหล็กไฟฟา 𝐸𝐸�⃗(𝑧𝑧, 𝑡𝑡) = 𝐸𝐸0 cos(𝑘𝑘𝑘𝑘 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) ı̂ สามารถเขียนใหอยูในรูป
𝐸𝐸0 𝐸𝐸0
𝐸𝐸�⃗ (𝑧𝑧, 𝑡𝑡) = � cos(𝑘𝑘𝑘𝑘 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) 𝚤𝚤̂ − sin(𝑘𝑘𝑘𝑘 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) 𝚥𝚥̂�
2 2
𝐸𝐸0 𝐸𝐸0 1 1
+ � cos(𝑘𝑘𝑘𝑘 − 𝜔𝜔𝜔𝜔) 𝚤𝚤̂ + sin(𝑘𝑘𝑘𝑘 − 𝜔𝜔𝜔𝜔)𝚥𝚥̂� = 𝐸𝐸�⃗𝑅𝑅 + 𝐸𝐸�⃗𝐿𝐿
2 2 2 2
เฉลยขอสอบภาคทฤษฎีขอ 2
การแขงขันฟสิกสโอลิมปกระดับชาติ ครัง้ ที่ 22
โรงเรียนเตรียมทหาร สถาบันวิชาการปองกันประเทศ
วันที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2566
หนา 4/5
i) SOLUTION
เราสามารถทําการประมาณคาคงที่ของเวอรเดตไดดังนี้
𝑒𝑒 2 𝑁𝑁 1 1
เริ่มจากเราพิจารณาเทอม 𝑛𝑛𝐿𝐿2 : 𝑛𝑛𝐿𝐿2 = 1 + 𝑚𝑚𝜖𝜖 2 2
0 �𝜔𝜔 −𝜔𝜔 � 1+
𝜔𝜔Ω𝐶𝐶
0
�𝜔𝜔2 2
0 −𝜔𝜔 �
−1
𝑒𝑒 2 𝑁𝑁 1 𝜔𝜔Ω𝐶𝐶
= 1 + 𝑚𝑚𝜖𝜖 �𝜔𝜔02 −𝜔𝜔 2�
�1 + �𝜔𝜔2 2�
�
0 0 −𝜔𝜔
𝑒𝑒 2 𝑁𝑁 1 𝜔𝜔Ω𝐶𝐶
≈ 1 + 𝑚𝑚𝜖𝜖 2 2
�1 − �𝜔𝜔2 2�
�
0 �𝜔𝜔0 −𝜔𝜔 � 0 −𝜔𝜔
2
𝑒𝑒 𝑁𝑁 𝜔𝜔Ω𝐶𝐶
≈ 𝑛𝑛02 − 𝑚𝑚𝜖𝜖0 �𝜔𝜔02 −𝜔𝜔2 �2
𝜔𝜔Ω
≈ 𝑛𝑛02 − (𝑛𝑛02 − 1) �𝜔𝜔2−𝜔𝜔𝐶𝐶 2�
0
�𝑛𝑛02 −1� 𝜔𝜔Ω𝐶𝐶
≈ 𝑛𝑛02 �1 − 𝑛𝑛02 �𝜔𝜔02 −𝜔𝜔 2 �
�
เฉลยขอสอบภาคทฤษฎีขอ 2
การแขงขันฟสิกสโอลิมปกระดับชาติ ครัง้ ที่ 22
โรงเรียนเตรียมทหาร สถาบันวิชาการปองกันประเทศ
วันที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2566
หนา 5/5
1
�𝑛𝑛02 −1� 𝜔𝜔Ω𝐶𝐶 2 1 �𝑛𝑛02 −1� 𝜔𝜔Ω𝐶𝐶 𝑒𝑒𝑒𝑒 �𝑛𝑛02 −1� 𝜔𝜔
ดังนั้น 𝑛𝑛𝐿𝐿 ≈ 𝑛𝑛0 �1 − 𝑛𝑛02 �𝜔𝜔 2 −𝜔𝜔2 �
� ≈ 𝑛𝑛0 �1 − 2 𝑛𝑛02 �𝜔𝜔 2 −𝜔𝜔2 �
� ≈ 𝑛𝑛0 + 2𝑚𝑚 𝑛𝑛0 �𝜔𝜔02 −𝜔𝜔2 �
0 0
𝑒𝑒𝑒𝑒 �𝑛𝑛02 −1� 𝜔𝜔
ทํานองเดียวกัน 𝑛𝑛𝑅𝑅 ≈ 𝑛𝑛0 − 2𝑚𝑚 𝑛𝑛0 �𝜔𝜔02 −𝜔𝜔2 �
�𝑛𝑛0 −1� 2
แทนคาลงในสมการ 𝜙𝜙 = 𝜋𝜋ℓ𝜆𝜆 (𝑛𝑛𝐿𝐿 − 𝑛𝑛𝑅𝑅 ) จะได 𝜙𝜙 ≈ 𝜋𝜋ℓ𝜆𝜆 𝑒𝑒𝑒𝑒
𝑚𝑚
𝜔𝜔
𝑛𝑛0 �𝜔𝜔 2 −𝜔𝜔2 � 0
2𝜋𝜋𝜋𝜋 𝜋𝜋ℓ 𝑒𝑒𝑒𝑒 �𝑛𝑛2 −1�𝜔𝜔2 𝑒𝑒 𝑛𝑛02 −1 𝜔𝜔 2
แทน 𝜆𝜆 = 𝜔𝜔
เราจะได 𝜙𝜙 ≈ 2𝜋𝜋𝜋𝜋 𝑚𝑚 𝑛𝑛�𝜔𝜔2−𝜔𝜔2� ≈ 2𝑚𝑚𝑚𝑚 � 𝑛𝑛0
� �𝜔𝜔2−𝜔𝜔2� ℓ𝐵𝐵
0 0
𝑒𝑒 𝑛𝑛02 −1 𝜔𝜔 2 𝑒𝑒
ดังนั้นคาคงที่ของเวอรเดตมีคาประมาณ 𝑉𝑉 ≈ 2𝑚𝑚𝑚𝑚 � 𝑛𝑛0
� �𝜔𝜔2−𝜔𝜔2� และ 𝑉𝑉0 = 2𝑚𝑚𝑚𝑚
0
j) SOLUTION
นักเรียนสามารถคํานวณหาคาคงที่ของเวอรเดตไดดังนี้
2𝜋𝜋𝜋𝜋
คํานวณคาของ 𝜔𝜔 ที่ความยาวคลื่น 510 nm จะได 𝜔𝜔 = 510×10 −9 = 3.696 … × 10
15
rad s–1
1.265×510 2
คํานวณคาของ 𝑛𝑛0 จาก 𝑛𝑛0 = �1 + 510 2 −96.652 = 1.521
k) SOLUTION
นักเรียนสามารถคํานวณมุม 𝜙𝜙 ที่บิดไปไดดังนี้
แทนคาลงในสมการ 𝜙𝜙 = 7.415 × 0.10 × 5.0 × 10−3 = 3.707 × 10−3 rad
∘
แปลงมุมใหอยูในหนวยองศา 𝜙𝜙 = 3.707 × 10−3 × 180
𝜋𝜋
= 0.212 องศา
b.) SOLUTION
จากนิยามของคาความจุซึ่งเทากับ 𝑄𝑄/𝑉𝑉 จะไดวาคาความจุตอพื้นที่คือ
|𝑄𝑄| 𝑒𝑒𝑒𝑒 𝜖𝜖𝑟𝑟 𝜖𝜖0
𝐶𝐶𝐺𝐺 ≡ = =
𝐴𝐴𝐴𝐴 𝑉𝑉 𝑑𝑑
c.) SOLUTION
เนื่องจากระยะหางระหวางตําแหนงบัพที่อยูติดกันคือ 𝜆𝜆/2 ดังนั้น
ความยาวคลื่นที่มากที่สุดอันดับที่ 1 เกิดขึ้นเมื่อ 𝑎𝑎 = 𝜆𝜆/2 → 𝜆𝜆 = 2𝑎𝑎
ความยาวคลื่นที่มากที่สุดอันดับที่ 2 เกิดขึ้นเมื่อ 𝑎𝑎 = 2(𝜆𝜆/2) → 𝜆𝜆 = 𝑎𝑎
ในกรณีที่ 𝑛𝑛� ใดๆ ปลายทั้งสองขางจะเปนตําแหนงบัพไดก็ตอเมื่อ 𝑎𝑎 = 𝑛𝑛�(𝜆𝜆/2) โดยที่ 𝑛𝑛� = 1, 2, 3, …
ดังนั้นคาความยาวคลื่นที่เปนไปไดของอิเล็กตรอนคือ
2𝑎𝑎
𝜆𝜆𝑛𝑛� = ; 𝑛𝑛� = 1, 2, 3, …
𝑛𝑛�
d.) SOLUTION
จากความสัมพันธตามหลักของเดอบรอยล เราจะไดคาโมเมนตัมของอิเล็กตรอนเปน
ℎ ℎ
𝑝𝑝𝑛𝑛� = = 𝑛𝑛�
𝜆𝜆𝑛𝑛� 2𝑎𝑎
ดังนั้นพลังงานจลนของอิเล็กตรอนคือ
𝑝𝑝𝑛𝑛� 2 ℎ2
𝐸𝐸𝑛𝑛� = = 𝑛𝑛�2
2𝑚𝑚 8𝑚𝑚𝑎𝑎2
เฉลยขอสอบภาคทฤษฎีขอ 3
การแขงขันฟสิกสโอลิมปกระดับชาติ ครัง้ ที่ 22
โรงเรียนเตรียมทหาร สถาบันวิชาการปองกันประเทศ
วันที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2566
หนา 2/4
e.) SOLUTION
อิเล็กตรอนจะถูกใสไปที่สถานะที่มีพลังงานตํ่าสุดกอน ดังนั้นอิเล็กตรอนจะถูกใสไปในระดับพลังงานที่มีคา 𝑛𝑛�
นอยที่สุดกอน อีกทั้งในแตละคาระดับพลังงาน 𝐸𝐸𝑛𝑛� จะสามารถใสอิเล็กตรอนไดสองตัวเนื่องจาก (𝜆𝜆𝑛𝑛� , ↑)
และ (𝜆𝜆𝑛𝑛� , ↓) มีพลังงานที่เทากัน ดังนั้นอิเล็กตรอนสองตัวแรกที่ใสเขาไปจะอยูที่สถานะ (𝜆𝜆1, ↑) และ
(𝜆𝜆1 , ↓) อิเล็กตรอนตัวที่สามและสี่จะไมสามารถอยูที่ชั้นพลังงาน 𝑛𝑛� = 1 ไดอีกเนื่องจากถูกครอบครองจน
เต็ม จึงตองถูกใสในระดับพลังงานถัดไปที่ 𝑛𝑛� = 2 ดังนั้นอิเล็กตรอนตัวที่สามและสี่จะอยูในสถานะ (𝜆𝜆2, ↑)
และ (𝜆𝜆2, ↓) สรุปคืออิเล็กตรอน ตัวจะครอบครองสถานะ
(𝜆𝜆1 , ↑), (𝜆𝜆1 , ↓), (𝜆𝜆2 , ↑), (𝜆𝜆2 , ↓) = (2𝑎𝑎, ↑), (2𝑎𝑎, ↓), (𝑎𝑎, ↑), (𝑎𝑎, ↓)
f.) SOLUTION
สําหรับกรณีที่ 𝑁𝑁 เปนเลขคูระดับพลังงาน 𝑛𝑛� สูงสุดที่ถูกครอบครองคือ 𝑛𝑛� = 𝑁𝑁/2 เนื่องจากแตละระดับ
พลังงานสามารถใสอิเล็กตรอนไดสองตัวจากสปนขึ้นและลง ดังนั้นพลังงานจลนสูงสุดคือ
ℎ2 𝑁𝑁 2
𝐸𝐸𝐹𝐹 = 𝐸𝐸𝑁𝑁 = � �
2 8𝑚𝑚𝑎𝑎2 2
g.) SOLUTION
เราตองการใหพลังงานความรอนมีคานอยกวาระยะหางระหวางระดับพลังงานที่ติดกัน นั่นคือ
ℎ2
𝑘𝑘𝐵𝐵 𝑇𝑇 < 𝐸𝐸𝑛𝑛�+1 − 𝐸𝐸𝑛𝑛� = (2𝑛𝑛� + 1)
8𝑚𝑚𝑎𝑎2
2
ℎ2
𝑎𝑎 < (2𝑛𝑛� + 1)
8𝑚𝑚𝑘𝑘𝐵𝐵 𝑇𝑇
สําหรับการแยกทุกระดับพลังงานใหออก คา 𝑛𝑛� ตองเปน 1 เพื่อใหคา 𝐸𝐸𝑛𝑛�+1 − 𝐸𝐸𝑛𝑛� มีคานอยที่สุด ดังนั้น
1/2
3ℎ2
𝑎𝑎 < � �
8𝑚𝑚𝑘𝑘𝐵𝐵 𝑇𝑇
1/2
3ℎ2
𝑎𝑎𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 =� � = 6.60 × 10−9 m
8𝑚𝑚𝑘𝑘𝐵𝐵 (300 K)
h.) SOLUTION
แผนโลหะอยูที่คาศักยไฟฟาเปน 0 เนื่องจากตออยูกับสายดิน
โจทยกําหนดใหพลังงานตอนเริ่มตนของอิเล็กตรอนในแผนโลหะเปนศูนยเมื่อ 𝑉𝑉 = 0 เราจะไดวาพลังงานจลน
ของอิเล็กตรอน 𝐸𝐸𝑘𝑘 = 0 เมื่อใสความตางศักย 𝑉𝑉 เพราะระดับพลังงานจลนไมมีการเปลี่ยนแปลงเนื่องจาก
พลังงานอยูชิดกันมาก ดังนั้น
𝐸𝐸𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 = 𝑈𝑈𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 + 𝐸𝐸𝑘𝑘 = 0
i.) SOLUTION
จากขอ a และ b เราไดความสัมพันธระหวางจํานวนอิเล็กตรอนตอพื้นที่ 𝑛𝑛 และศักยไฟฟา 𝑉𝑉𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 เปน
𝑒𝑒𝑒𝑒 𝑒𝑒𝑒𝑒
𝑉𝑉𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 = 𝜖𝜖 𝜖𝜖 =
� 𝑟𝑟 0 � 𝐶𝐶𝐺𝐺
𝑑𝑑
ดังนั้น
𝑒𝑒 2 𝑛𝑛 𝑒𝑒 2 𝑛𝑛𝑛𝑛
𝑈𝑈𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 = (−𝑒𝑒)(−𝑉𝑉𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 ) = =
𝐶𝐶𝐺𝐺 𝜖𝜖𝑟𝑟 𝜖𝜖0
j.) SOLUTION
สําหรับแผนแกรฟนพลังงานรวมของอิเล็กตรอนมาจากพลังงานศักยไฟฟา 𝑈𝑈𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 เนื่องจากสนามไฟฟาระหวาง
ตัวเก็บประจุและพลังงานจลน 𝐸𝐸𝐹𝐹 ที่เพิ่มขึ้นจากหลักการกีดกันของเพาลี
𝐸𝐸𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔ℎ𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 = 𝑈𝑈𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 + 𝐸𝐸𝐹𝐹
และจากโจทยให
𝐸𝐸𝐹𝐹 = ℏ𝑣𝑣𝐹𝐹 √𝜋𝜋𝜋𝜋
เราจะไดวา
𝑒𝑒 2 𝑛𝑛
𝐸𝐸𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔ℎ𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 − 𝐸𝐸𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 = + ℏ𝑣𝑣𝐹𝐹 √𝜋𝜋𝜋𝜋 − 0 = 𝑒𝑒𝑒𝑒
𝐶𝐶𝐺𝐺
2
ℏ𝑣𝑣𝐹𝐹 √𝜋𝜋𝐶𝐶𝐺𝐺 ℏ2 𝑣𝑣𝐹𝐹2 𝜋𝜋𝐶𝐶𝐺𝐺2 𝐶𝐶𝐺𝐺 𝑉𝑉
𝑛𝑛 = �− + � + �
2𝑒𝑒 2 4𝑒𝑒 4 𝑒𝑒
ดังนั้น
ℏ2 𝑣𝑣𝐹𝐹2 𝜋𝜋𝐶𝐶𝐺𝐺2
𝑛𝑛0 =
4𝑒𝑒 4
k.) SOLUTION
จากสมการในขอ h ที่วา
𝑒𝑒 2 𝑛𝑛
𝐸𝐸𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔ℎ𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 − 𝐸𝐸𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 = + 𝐸𝐸𝐹𝐹 = 𝑒𝑒𝑒𝑒
𝐶𝐶𝐺𝐺
จะไดวา
1 1 𝑑𝑑𝑑𝑑 1 1 𝑑𝑑𝐸𝐸𝐹𝐹
≡ = + 2
𝐶𝐶𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 𝑒𝑒 𝑑𝑑𝑑𝑑 𝐶𝐶𝐺𝐺 𝑒𝑒 𝑑𝑑𝑑𝑑
ดังนั้น
𝑑𝑑𝐸𝐸𝐹𝐹 −1
2
2𝑒𝑒 2
𝐶𝐶𝑄𝑄 = 𝑒𝑒 � � = √𝑛𝑛
𝑑𝑑𝑑𝑑 ℏ𝑣𝑣𝐹𝐹 √𝜋𝜋
l.) SOLUTION
แทนคาตัวแปรตางๆจะไดวา 𝐶𝐶𝐺𝐺 = 𝜖𝜖𝑟𝑟𝑑𝑑𝜖𝜖0 = 1.15 × 10−4 F/m2 ดังนั้น
สําหรับกรณีตัวเก็บประจุทําจากแผนโลหะสามมิติทั้งคู (กรณีขอ a)
𝑛𝑛metal = 7.18 × 1012 m−2
สําหรับกรณีที่แผนหนึ่งเปนแกรฟน (กรณีขอ j)
𝑛𝑛graphene = 5.02 × 1012 m−2